Saray Reperensya Parad Workbook ed Aral
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
HULYO 7-13
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS PROVERBIO 21
Saray Makatulong ya Prinsipyo Pian Maliket so Sanasawa
Piinaroan ya Mamagalang ed si Jehova
13 Panon kabayag so dapat ya relasyon yo bilang saninaro? Mabetbet ya aliway resulta no maganat tayon mandesisyon. (Pro. 21:5) Kanian kailangan so magenap ya panaon pian nakabat yon maong so sakey tan sakey. Pero agmet kaukolan ya pabayagen yo nin maong so relasyon yo bilang saninaro. Onia met so ibabaga na Biblia: “No agnagawa so iilaloan, makapasakit na puso.” (Pro. 13:12) Sakey ni, no lanang kayon saniba, ompan mas mairap yon labanan so seksual ya pilalek yo. (1 Cor. 7:9) Imbes ya manpokus kayo ed no panon kayo lan kabayag ya saninaro, tepetay sarili yo: ‘Anto ni kasi kaukolan min amtaen ed sakey tan sakey pian makapandesisyon kami?’
Agka Maniisip na Alabas ed Sarilim
3 Labay nen Jehova ya maliket so sanasawa. Balet lapud anggapoy perpekton too, walan walay onlesan agpantatalosan na sanasawa. Diad tua, imbaga nen Pablo ya saramay mangasawa tan miasawa et nawalaan iray problema. (1 Cor. 7:28) No say sanasawa et lanang iran mankokolkol, ompan isipen da ya talagan aliwa ran parad sakey tan sakey. No aligen da ray totoo ed mundo, ompan ibaga ran mas maong lay mandiborsyo odino mansian. Lapud sankanonot day sarili da, irason da ya mas maliket ira no mansian la ra.
4 No walay problema na sanasawa, agtayo nepeg ya isipen ya say solusyon et say pansian. Amta tayo ya say iyaabuloy labat na Kasulatan ya rason parad pandiborsyo odino pansian et say seksual ya imoralidad. (Mat. 5:32) Kanian no naproblema so sanasawa ya singa samay insulat nen apostol Pablo, agnepeg ya manpaatagey so sakey tan ibaga ton: ‘Agak la maliket ed relasyon mi. Agko naliliknay tuan panangaro. Ompan mas maliket ak no mananap ak lay arum.’ No ontan so irason tayo, sarili tayo labat so iisipen tayo. Ibabaga na totoo ed mundo ya unor mo no antoy ididikta na pusom tan gawam no antoy mamaliket ed sika, kanian isian mo la kunoy asawam no agka la maliket ed sikato. Balet bibilinen itayo na Dios ya isipen tayoy ‘pankaabigan na arum, aliwan say pankaabigan tayo labat.’ (Fil. 2:4) Tandaan mon say labay nen Jehova et maniba kayo nen asawam legay bilay, agto labay ya mansian kayo. (Mat. 19:6) Labay to ya ibasem iray desisyon mo ed saray prinsipyo na Biblia, aliwan diad naliliknam labat.
5 Nepeg ya aroen tan respetoen na sanasawa so sakey tan sakey. (Basaen so Efeso 5:33.) Bibilinen itayo na Biblia ya mas isipen tayo no antoy niiter tayo, aliwan no antoy naawat tayo. (Gawa 20:35) Antoy makatulong ed sanasawa pian nipanengneng day panangaro tan respeto ed sakey tan sakey? Importante ya manpaabeba ra. Say asawan laki tan asawan bii ya mapaabeba et aliwan puro sarili to labat so iisipen to, noag say pankaabigan na asawa to.—1 Cor. 10:24.
“Manliket Ka ed Asawa na Inkaugaw Mo”
13 Panon to no say panamaley et nadedetdetan lapud panagtrato na sanasawa ed balang sakey ed sikara? Nakaukolan so pansagpot pian naanap so solusyon. Singa bilang, nayarin say ansakit a panagsalita et kalkalnan nagmaliw a kabiangan na panamaley da, insan naynay lan narerengel itan. (Uliran 12:18) Unong a siningbat la ed akaunan artikulo, saya so walaan na makaderal iran epekto. Oniay imbaga na uliran na Biblia: “Magmaong so panayam ed lawak a dalin, nen say piamong ed makolkol tan maingongot a bii.” (Uliran 21:19) No sakey kan asawan bii a walad ontan a kipapasen, oniay itepet mo ed inkasika, ‘Kasin say ugalik so pansesengegan no akin a naiirapan so masiken ko a mideneng ed siak?’ Onia met so ibabaga na Biblia ed saray kaasawaan a lalaki: “Asawan lalaki, aro yo so saray kaasawaan yo, tan agkayo magmaliw ya ampait ed sikara.” (Colosas 3:19) No sakey kan asawan laki, tepetan moy inkasika, ‘Kasin ambetebetel so pidedeneng ko ed asawak, kanian sikatoy natutukson mananap na panagligliwa na arum?’ Siempre, agnayarin ibaraan iratan pian manggawa na seksual ya imoralidad. Balet, say katuaan a nayarin nagawa so ontan a makapasinagem a bengatla et sakey a maabig a rason pian prangkan pantongtongan iray problema.
Saray Espiritual a Kayamanan
Manlilingkor Tayo ed Dios ya “Daakan so Panangasi To”
16 Amin tayo et kaukolan tayon aligen so panangasi nen Jehova. Akin ey? On ta no agtayo kasian so arum, agdengelen nen Jehova iray pikakasi tayo. (Basaen so Proverbio 21:13.) Siempre labay tayo ya dengelen nen Jehova so pikakasi tayo. Agtayo sirin aabuloyan ya magmaliw ya anawet so puso tayo. Agtayo ibabaliwala so paniirap na saray kaagian tayo. Imbes, nepeg ya akaparaan tayon ondengel ed ‘akis na saray pakaskasi.’ Tandaan tayo iyan bilin na Biblia: “Samay agmangipapanengneng na panangasi et ukomen ya andian na panangasi.” (Sant. 2:13) No lanang tayon sankanonot ya kaukolan tayo so panangasi nen Jehova, mas napakiwas tayo ya ipanengneng so panangasi ed arum. Lalo lan kaukolan tayon ipanengneng so panangasi no akapawil la ed kongregasyon so sakey ya magbabawin nankasalanan.
HULYO 14-20
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS PROVERBIO 22
Saray Makatulong ya Prinsipyo ed Pamabaleg na Ananak
Kasin Manlingkor Ira ed Dios Anggad Ibaleg Da?
7 No walay asawam tan labay yoy nawalaan na ananak, tepetan moy sarilim: ‘Kasin singa kami si Jose tan Maria, ya imatalek nen Jehova ed sikami so pangasikaso na mablin bilay lapud mapaabeba tan maespiritual kami?’ (Sal. 127:3, 4) No wala lay anak mo, tepetan moy sarilim: ‘Kasin ibabangat ko ray ananak ko ya makulin mankimey?’ (Ecl. 3:12, 13) ‘Kasin gagawaen koy anggaay nayarian ko ya protektaan iray ananak ko pian ag-ira naimpluensyaan na mundo nen Satanas?’ (Pro. 22:3) Agmo nipaliis iray ananak mo ed amin ya subok tan irap ed bilay. Imposible itan. Balet sarag mo ran iparaan ed saray posiblin nagawa ed bilay da—ibangat mo ra ya manpaigiyan lanang ed Salita na Dios. (Basaen so Proverbio 2:1-6.) Singa bilang, no walay kanayon yon tinaynan toy katuaan, ipanengneng mod ananak moy ibabaga na Biblia ya importantin manmatoor tayo ed si Jehova. (Sal. 31:23) Odino no walay inatey ya kanayon yo, ipanengneng mod ananak mo iray bersikulo ed Biblia ya makatulong ed sikaran nasarag so ermen da tan onkalma so liknaan da.—2 Cor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16.
Atateng—Ipasal Yoy Ananak Yo ya Aroen si Jehova
17 Ipasal lan tampol so ananak yo. No ipasal ya tampol na atateng iray ananak da legan ya ugugaw ni ra, balibali epekto na satan ed sikara. (Pro. 22:6) Imanoen si Timoteo, ya sinmabi panaon et akaiba nen apostol Pablo ed impanbiahe to bilang misionero. Si Timoteo et impasal na nanay ton si Eunice tan say bai ton si Loida “manlapud inkaugaw” odino inkiyanak to.—2 Tim. 1:5; 3:15.
18 Say sakey nin sanasawa ya tagad Côte d’Ivoire et si Jean-Claude tan Peace. Pinabaleg da ray anemiran ananak da ya aroen tan panlingkoran si Jehova. Antoy akatulong ed sikara pian nagawaan da itan? Inalig day alimbawa nen Eunice tan Loida. Imbaga da, “Impurek mi ed ananak mi so Salita na Dios manlapud inkiyanak da, inggapo mi lan tampol ag-abayag kayarin niyanak ira.”—Deu. 6:6, 7.
19 Antoy labay ya ibaga na “ipurek” so Salita nen Jehova ed ananak yo? Say labay ya ibaga na salitan “ipurek” et “pangibangat tan pangipanonot panamegley na mabetbet ya pangulit-ulit.” Pian nagawaan itan na atateng, kaukolan ya naynay dan kaiba iray angkelag nin ananak da. Nayarin no maminsan et nadismaya iray atateng ta kaukolan dan ulit-uliten ya bilinen iray ananak da. Balet, kaukolan ya ipasen na atateng ya sakey itan ya paraan pian natulongan da ray ananak da ya natalosan so Salita na Dios tan iyaplika itan.
Ipasal so Ugugaw nin Ananak Yo ya Manlingkor ed si Jehova
6 Ipanengneng yoy panangaro yod ugugaw nin ananak yo diad pandisiplina yod sikara. No maminsan et magenap lan ipaliwawa no akin ya duga odino aliwa so sakey ya bengatla. Balet no maminsan, nayarin ag-unoren na anak yo so ibaga yo. (Uli. 22:15) No ontan so nagawa, alig yoy Jesus. Diad matukoy ya panaon tan pasen, maaro tan mauyamo yon disiplinaen so anak yo panamegley na maanos ya pangigiya, pangipasal, tan pangipetek ed sikato. “Agmanguman-uman so panagdisiplina na atateng ko,” so kuan nen Elaine, sister ya taga South Africa. “No imbaga dan leweten da ak no agak ontulok, talagan ontan so gawaen da. Balet agda ak balot dinisiplina ya walay kaiba ton sanok tan ipapaliwawa da no akin ya dinisiplina da ak. Kanian, aliknak ya inar-aro da ak. Tan atalosan ko no anto ray nepeg tan agko nepeg ya gawaen.”
Saray Espiritual a Kayamanan
Panliketan so Antokaman ya Pribilehyom Natan!
11 Singa samay komaduan aripen, magmaliw tayo met ya mas maliket ed panlilingkor tayod si Jehova no pasyaen tayo so antokaman ya kimey o asainmin ya inter ed sikatayo. Singa bilang, mankuli kad panagpulong tan mitulongan kad saray kimey diad kongregasyon. (Gawa 18:5; Heb. 10:24, 25) Manparaan kan maong parad aral pian makapankomento ka tan napaseseg mo ray agagi. Seryosom iray partem diad aral ed midweek tan ipraktis mon maong. No walay ipapagawa dad sika diad kongregasyon, gawam ya tampol tan seguradom ya natumbok mon amin so instruksion. Tandaan mo ya importante so amin ya kimey, anggano simpli labat itan. Insan nengneng mo no anto ni ray kaukolan mon paaligwasen pian magmaliw kan mas marunong. (Pro. 22:29) No mamasya kad antokaman ya kimey o asainmin ed kongregasyon, mas maples so iyaligwas mod espiritual tan magmaliw kan mas maliket. (Gal. 6:4) Mas mainomay mo met so miliket ed saray agagi no bilang ta makaawat iray pribilehyo ya labalabay mo met komon ya naawat.—Roma 12:15; Gal. 5:26.
HULYO 21-27
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS PROVERBIO 23
Saray Makatulong ya Prinsipyo ed Iyinum na Alak
Antoy Pangipapasen na Saray Kristiano ed Alak?
2. Antoy bilin na Biblia ed saramay labay day oninum?
Kabusol nen Jehova so alabas ya kakainum tan panagbuanges. (Galacia 5:21) Ibabaga na Salita to: “Agka magmamaliw a sakey ed saramay mainum na alak.” (Proverbio 23:20) Kanian no oninum tayo kaibay arum odino bukor tayo, agtayo oniinum na alablabas ya anggad punto ya agti la makaisip na duga, agti la nakontrol so panagsalita tan kagagawa tayo, tan naapektoan lay laman tayo. No agtayo nakontrol so kakainum tayo, gawaen tayoy anggaay nayarian tayon tundaan la itan.
Kakainum na Alak—Iyaplika Iray Prinsipyo na Biblia
Maong labat ta sikatayo ran Kristiano et bibilinen nen Aman Jehova. Singa bilang, imbaga to la no anto ray makapuy ya pansumpalan na panagbuanges. Seguro, abasam la may walad Proverbio 23:29-35. Indeskribe ditan so sakey ya abuek tan no antoy nansumpalan to.a Si Daniel ya sakey ya elder ed Europe et datin buanges. Oniay nanonotan to antis ya nagmaliw ya Tasi: “Lapud mainum ak, puros palpak iray desisyon ko. Aliwliwa laingey agawad bilay ko. Anggad natan et pagbabawian ko iraman ya ginawak.”
Saray Espiritual a Kayamanan
Tepetepet Manlapud Saray Managbasa
Alimbawa, nayarin sinyalis na inkasiba so pagmaliw a matabataba, balet aliwan naynay ya ontan. Say sobran belat na sakey a too so nayarin resulta na sakit. Nayari met ya atawir toy inkataba to. Nepeg ya agtayo met lilingwanan a say inkataba et sakey a kipapasen na laman, bangta say inkasiba et disposisyon na kanonotan. Say inkataba et say pakawalaan na sobran taba ed laman, bangta say inkasiba et maagum tan alablabas a panamenek. Kanian, agnadetermina so inkasiba diad kabaleg na sakey noagta diad awawey to ed panangan. Nayarin dugaruga labat so kabaleg na sakey a too odino mabeng ni ingen balet ta masiba. Niarum ni, diad nanduruman pasen et nanduruma so estandarte no nipaakar ed kabkaabigan a belat odino kabaleg na laman.
HULYO 28–AGOSTO 3
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS PROVERBIO 24
Manpabiskeg Ka Pian Nasarag Mo Iray Mairap ya Situasyon
“Magmaliw Kayon Mapekder”
15 Itultuloy ya aralen tan dalepdepen so Biblia. No say sakey ya kiew et aralem so lamot to, aga mainomay ya natumba. Ontan met ed sikatayo ran Kristiano. Mabiskeg so pananisia tayo no akalamot itan ed Salita na Dios. Legan ya ombabaleg so kiew, tuloytuloy ya onaaralem tan onlalaknab iray lamot to. No tuloytuloy tayon aralen tan dalepdepen so Biblia, onaralem tan ombiskeg so pananisia tayo tan magmaliw tayon kombinsido ya parad pankaabigan tayo iray ganggan nen Jehova. (Col. 2:6, 7) Dalepdep moy alimbawa na saray matoor ya lingkor nen Jehova diad panaon na Biblia tan no panon iran aprotektaan lapud inunor da ray ganggan to. Singa bilang, dinmengel tan nanimanon maong si Ezequiel legan ya susukaten na anghel so templo diad pasingawey. Binmiskeg so liknaan nen Ezequiel lapud saray anengneng to, tan impaisulat itan nen Jehova ta pakaaralan tayo no panon tayon mansiansian mapekder ed dugan panagdayew. (Eze. 40:1-4; 43:10-12) On, talagan ontibay so pananisia tayo no tuloytuloy tayon aralen tan dalepdepen iray aralem ya katuaan ya walad Biblia.
Maliket Anggano Wala ray Subok
17 Say mangekal na liket: No onkapuy so liknaan mo. Ibabaga na Biblia: “No onkapuy so liknaan mo diad agew na kairapan, say biskeg mo et onkulang.” (Pro. 24:10) Say labay ya ibaga na Hebreon salitan nipatalos ya “onkapuy so liknaan” et “naandi so pakpel.” Tan no naandi so pakpel mo, naandi met lay liket mo.
18 Say solusyon: Mantiwala ka ed si Jehova tan ipikasim ya ikdan to kay pakpel pian nasarag mo ray subok. Kaukolan tayoy pakpel pian makapansungdo tayo odino nitepel tayoy irap. (Sant. 5:11) Say salitan inusar nen Santiago ya nipatalos ya “panagsungdo” et ontutukoy ed sakey ya too ya ag-onalis ed puesto to. Nayarin say naisip tayon alimbawa ed satan et sakey ya makmakpel a sundalo ya agto taynan so kawalaan ton puesto tan ag-onatras anggano nitan la ray kalaban.
19 Balibalin aligen so pakpel tan anos nen apostol Pablo. Wala ray panaon ya kinmapuy met so liknaan to. Balet sikatoy nantiwala ed si Jehova tan kinmerew na biskeg, kanian makpel ton inarap so nanduruman subok. (2 Cor. 12:8-10; Fil. 4:13) Ombiskeg met so liknaan tayo tan magmaliw tayon makpel no mapaabeba tayon kerewen so tulong nen Jehova.—Sant. 4:10.
Tepetepet na Saray Manbabasa
Ibabaga na Proverbio 24:16: “Say matunong et nayarin maminpiton natumba, tan ombangon lamet.” Kasin say tutukoyen na saya et amay toon paulit-ulit ya mankakasalanan balet ta peperdonaen na Dios?
Diad tua et aliwan ontan so punton papapawayen na sayan bersikulo. Imbes, ontutukoy iya ed toon naynay ya nipapaarap ed problema odino ed mair-irap iran situasyon balet ta nasasarag to iratan.
On, say salitan “natumba” ed Proverbio 24:16 et ag-ontutukoy ed pakagaway kasalanan, noagta ontutukoy ed pakaeksperiensya na nanduruman problema o subok, anggano paulit-ulit ni itan. Diad sayan mauges a mundo, say sakey a matunong et nayarin mansakit odino ondalan ed saray problema. Nayarin sikatoy pairapen ni ingen na gobierno. Balet matalek ya sikatoy tulongan na Dios pian nalampasan to iratan ya subok. Tua itan, ta nalalampasan na saray lingkor na Dios iray problema da. Akin? On ta “tutulongan nen Jehova so amin a natutumba tan iyaatagey to so amin a nipaabeba.”—Sal. 41:1-3; 145:14-19.
Saray Espiritual a Kayamanan
Tepetepet na Saray Manbabasa
Nensaman, no labay na sakey a laki so ‘manpaalagey na sankaabungan to,’ odino manpamilya, kaukolan ton tepetay inkasikato, ‘Sarag ko la kasin asikasoen tan legpeten so naasawak tan saray magmaliw ya anak mi?’ Antis a manpamilya, kaukolan toy mankimey, salanti, iparaan toy daralusan to tan asikasoen to iray tanem to. Oniay malinew ya impangipatalos na bersion na Biblia a Maung a Balita ed sayan teksto: “Mananap ka ni pankimeyan mo, iparaan moy alog mo, kasakbayan a mangipaalagey kay abung mo tan manpamilya ka.” Onaplika met kasi iyan prinsipyo natan?
On. No labay na sakey a laki so mangasawa, kaukolan toy manparaan parad satan a responsabilidad. Nepeg a mantrabaho anggad sarag na laman to. Siempre, aliwa labat lan materyal a bengatla so pansagpotan ya itarya na sakey a laki pian naasikasoy pamilya to. Ipapanengneng na Salita na Dios a say lakin agto taryaay pisikal, emosyonal, tan espiritual iran pankaukolan na pamilya to et mas mauges ni nen say too ya andian na pananisia! (1 Tim. 5:8, NW) Kanian no plaplanoen la na balolaki so mangasawa tan manpamilya, nia ray nepeg ya itepet to ed inkasikato: ‘Talaga ta’n akaparaan ak lan manlegpet na pamilya? Sarag ko kasin idaulo so pamilyak diad panagdayew ed Dios? Sarag ko kasin sakbaten so responsabilidad a pangikondukta na regular a panagaral na Biblia ed asawak tan ananak ko?’ Ipupurek na Salita na Dios irayan importantin responsabilidad.—Deu. 6:6-8; Efe. 6:4.
Sirin, no say sakey a balolaki et manaanap lay magmaliw ya asawa to, nepeg ton nodnonoten so prinsipyon walad Uliran 24:27. Mipadpara, maabig no tepetan na marikit so inkasikato no kasin akaparaan la ed saray responsabilidad to bilang asawan bii tan ina. Nayarin nonoten met na sanasawa irayan bengatla no plaplanoen da lay nawalaan na anak. (Luc. 14:28) No unoren na totoo na Dios so ontan iran pinuyanan a simbawa, napaliisan day problema tan nawalaan ira na maliket a pamilya.
AGOSTO 4-10
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS PROVERBIO 25
Saray Makatulong ya Prinsipyo ed Panagsalita Tayo
Usar Moy Pakayari na Dilam Parad Kamaongan
6 Importantin nonoten no kapigan so dugan panaon na pansalita. Oniay ibabaga na Uliran 25:11, NW: “Singa saray mansanas a balitok ed pilak a pananginan so salitan imbalikas ed dugan panaon.” Saray mansanas a balitok et marakdakep, balet lalon ondakep iratan no iyan ed pilak a pananginan. Mipadpara, anggano amta tayon marakep so ibaga tayod sakey a too, nonoten tayo nin siansia no kapigan so dugan panaon na pangibaga tayo pian mas nagunggonaan ed ibaga tayo. Panon tayon nagawaan itan?
7 Anggano balibali so ibaga tayo, no aliwan duga so panaon na pangibaga tayo, ompan anggapo lanlamang so epekto to. (Basaen so Uliran 15:23.) Singa bilang, nen Marso 2011, walay agawan yegyeg tan tsunami ed Japan ya aneral ed dakel a syudad. Masulok ya 15,000 so inatey. Anggano apektado met iray Tasi nen Jehova ditan, niligliwa da ray kakaabay dan maneermen panamegley na Biblia. Balet, karaklan ed saray totoo ditan et debotadon Budista tan dagdaiset odino anggapo ni ingen so amta rad Biblia. Atebek na saray agagi tayo ya aliwan epektibo no tampol dan ipulong so nipaakar ed kioli. Kanian imbes ya satan so ipulong da, pinabiskeg day liknaan na saray biktima tan impaliwawa da no akin ya nagagawa iratan ya mauges a bengatla ed inosentin totoo.
Usar Moy Pakayari na Dilam Parad Kamaongan
15 Aliwa labat ya saray salitan usaren tayo so importante, noagta importante met so paraan na panagsalita tayo. Nen nampaliwawa si Jesus ed sinagoga diad binalegan ton baley ya Nazaret, madengedengel iray totoo ta “makapasagyat” odino mauyamo so panagsalita to. (Luc. 4:22) No mauyamoy panagsalita tayo, agto labay ya ibagan anggapoy puersa na ibabaga tayo. Imbes, say ontan ya panagsalita et sabien toy puso tan mas makapasagyat ya dengelen. (Uli. 25:15) Naalig tayoy Jesus no say panagsalita tayo et mauyamo, marespeto, tan sankanonot tayoy liknaan na arum. Nen anengneng nen Jesus no panon ya nansagpot so dakel a totoo pian narengel day bangat to, naabagey to ra tan “imbangat to ira na dakel a bengatla.” (Mar. 6:34) Anggano sikatoy ininsulto na saray mamubusol ed sikato, agto ra nansalitaan na ansakit.—1 Ped. 2:23.
16 Ompan isipen tayon agtayo la nepeg ya asikasoen so panagsalita tayo no say katongtong tayo et kabkabat tayo, singa saray kapamilya odino saray maapit ya kaaro tayod kongregasyon. Imbes ya mauyamo tan mataktika so pitongtong tayo, ompan masyado tayon prangka ed sikara. Kasin inisip nen Jesus ya ayos labat anggano ansakit so panagsalita tod saray disipulo to ta kaaro to met ira? Andi! Nen tuloytuloy ya pansasangsangan na saray patumbok to no siopay manunaan ed sikara, maaro iran sinimbawa nen Jesus tan inusar ton alimbawa so sakey ya melag ya ugaw. (Mar. 9:33-37) Naalig na saray elder so alimbawa nen Jesus no manimbawa ira “tekep na inkaulimek.”—Gal. 6:1.
Pasesegen so Sakey tan Sakey “Nagkalalo La” Natan
10 Aliwan saray elder labat so nepeg ya mamaseseg. Binilin nen Pablo so amin ya Kristiano ya mansalita na “makapabiskeg unong a nakaukolan, pian nagunggonaan” so arum. (Efe. 4:29) Importante ya kada sakey ed sikatayo et maimano ed no antoy “nakaukolan” na arum. Sinimbawa nen Pablo iray Hebreon Kristiano: “Pabiskeg yo ray linmaylay a lima tan makapuy a pueg, tan itultuloy yon gawaen a maptek iray dadalanen na sali yo, pian samay piley et agnalupoy, noagta napaabig.” (Heb. 12:12, 13) Amin tayo, kaiba la ray ugugaw, et nayarin makapanpapasesegan.
Saray Espiritual a Kayamanan
Emosyon
NO ANTOY NAYARIN GAWAEN MO: Kontrol moy pasnok mo, imbes ya kontrolen ka na pasnok mo. Iisipen na arum ya mabiskeg ka no ipaway moy pasnok mo, balet diad tua, makapuy ka no agmo nakontrol so pasnok mo. “Singa syudad ya alooban, ya anggapoy padir to, so sakey a toon agto nakontrol so petang na ulo to,” so kuan na Biblia. (Proverbio 25:28) Say sakey ya epektibon paraan pian nakontrol moy pasnok mo et no amtaen mo ni so amin ya detalye antis kan man-react. “Say aralem a pakatalos na too so mamakepa ed pasnok to.” (Proverbio 19:11) Kaukolan tayon ikonsidera so amin ya anggulo pian natalosan tayoy tuan situasyon tan onkepa so emosyon tayo.
AGOSTO 11-17
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS PROVERBIO 26
Arawian Moy Toon “Makulangkulang”
mwbr25.07—it-2 729 ¶6
Uran
Saray Panaon. Say duaran manunan tiempo ed Insipan a Dalin ya ampetang tan ambetel ya panaon et mas dugan tawagen ya tiagew tan mamauran. (Ikompara so Sal 32:4; Kan 2:11, paimanod leksab.) Manlapud kapegleyan na Abril anggad kapegleyan na Oktubre, datdaiset so uran. Mataltalag so uran ed sarayan bulan ta araya may panaon na panag-ani. Ipapanengneng na Proverbio 26:1 ya agmanepeg so uran ed panaoy panag-ani. (Ikompara so 1Sa 12:17-19.) No panaoy mamauran, agmet inagew-agew ya uran, wala met iray panaon ya balibali agew. Tan lapud ambetel kada no panaoy mamauran, manggiwgiw ka no nauranan ka. (Esd 10:9, 13) Kanian importantin maong ya walay komportablen napanayaman legan na saratan ya panaon.—Isa 4:6; 25:4; 32:2; Job 24:8.
mwbr25.07—w87 10/1 19 ¶12
Say Disiplina et Manani na Mareen a Bunga
12 Wala ray totoo ya kaukolan day mas ambelat ya disiplina, singa ibabaga na Proverbio 26:3: “Say latiko et parad kabayo, say renda et parad asno, tan say lewet et parad beneg na makulangkulang a totoo.” Wala ray panaon ya pinulyanan nen Jehova ya say nasyon na Israel et natalo na saray probleman sikara lanlamang so nanggawa: “Sinumlang da so salita na Dios; agda nirespeto so bilin na Sankatagyan. Kanian inyabeba toy puso ra diad panamegley na irap; atumba ra, tan anggapoy anggan sakey a tinmulong ed sikara. Kinmerew iray tulong ed si Jehova sanen nagogonigon ira; insalba to ra ed mairap a kipapasen da.” (Salmo 107:11-13) Pero wala ray makulangkulang ya nampaawet la kanian agla ran balot natulongan na antokaman ya makatambal ya disiplina: “Say toon papaaweten toy tenger to kayari aminpigan panametek et biglan naderal tan aglan balot onabig.”—Proverbio 29:1.
mwbr25.07—it-2 191 ¶4
Piley, Inkapiley
Diad Panangibaga. “Singa samay pipileyen toy dilin sali to tan sasakitan toy sarili to, ontan so sakey ya imamatalek to ray bengatla ed makulangkulang,” so kuan na matunong ya Arin Solomon. Tua met ya no mangupa so sakey ya too na makulangkulang ya too parad sakey ya proyekto, singa to pipileyen so sarili to. Seguradon ompalpak so ipapagawa ton trabaho tan nalugi ed satan.—Pro 26:6.
Saray Espiritual a Kayamanan
mwbr25.07—it-1 846
Makulangkulang
No eebatan moy sakey ya makulangkulang “unong ed inkamakulangkulang to” odino papantayan moy kagagawa to, singam susuportaan so aliwan panagnonot tan paraan to. Pero pian agtayo naalig so ontan ya too oniay bilin ed sikatayo na proverbio: “Agmo eebatan so sakey a makulangkulang unong ed inkamakulangkulang to.” Balet ibabaga met na Proverbio 26:4, 5 ya wala met so balibalin epekto no ebatan moy makulangkulang “unong ed inkamakulangkulang to.” No talosan mo ni no akin ya ontay ibabaga to tan ipaamtam ya makulangkulang so gagawaen to, napapaway ya aliwa iray iisipen, ibabaga, tan katunongan to.
AGOSTO 18-24
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS PROVERBIO 27
No Anto ray Nitulong ed Sikatayo na Tuan Kakaaro
Papablien nen Jehova Iray Mapaabeban Lingkor To
12 Say toon mapaabeba et apresyaen toy simbawa. Imanoen iyan ilustrasyon: Imadyin mo ya asumpal lay aral. Kayarim ya akiistoryaan ed pigaran agagi, walay agi ya ingguyor to kad pireg insan to imbagad sika ya walay mukat mo. Seguradon nababaingan ka. Balet agta apresyaen mo ya imbaga tod sika? Diad tua, ompan mas labay mo ya wala la komoy angibagad sika ya tampol! Mipadpara, nepeg ya mapaabeba tayon apresyaen no say sakey ya agi et nampakpel ya nansimbawa ed sikatayo lapud kaukolan tayo itan. Ipapasen tayo itan ya agi bilang kaaro, aliwan kabusol.—Basaen so Proverbio 27:5, 6; Gal. 4:16.
mwbr25.07—it-2 491 ¶3
Kaaro
Pero importante ya panisiaan tan pantiwalaan tayo so kaaro tayo. Tan karunongan so ikerew na tulong ed sikato no kaukolan tayo ta oniay ibabaga na Proverbio: “Agmo tataynanan so kaarom odino say kaaro nen amam, tan agka oonlad abung na agim diad panaon na paniirap mo; Mas maong ni sakey a toon walad asingger [sha·khenʹ] nen say agi a walad arawi.” (Pro 27:10) Ibabaga na samay nansulat ed sayan proverbio ya dapat et pablien mo so maapit ya kaarom tan ilaloan mo ya sikatoy makatulong ed sika nen say maapit ya kapamilyam ya singa say agim. Ta no walad arawi so agim, ompan ag-akaparaan tan ompan anggapoy pakasarag ton ontulong.
Sikayo ran Kabataan, Antoy Labay Yon Pansumpalan na Bilay Yo?
7 Pian agnagawa ed sika imay agawad si Jehoas, say pilim ya kakaaro et saramay maong so impluensya ra—amay inaro day Jehova tan labay dan paliketen so Dios. Aliwan saray kaedad mo labat so pikaaroan mo. Di ba nen ugaw ni Jehoas, inturing ton kaaro si Jehoiada anggano masiken la? Isip mo pa no siopa ray kakaarom, insan mo tepetay sarilim: ‘Kasin tutulongan da ak pian ombiskeg so pananisiak ed si Jehova? Kasin papasesegen da ak ya unoren iray ganggan na Dios? Kasin labalabay dan panistoryaan so tungkol ed si Jehova tan saray katuaan ed Biblia? Kasin nanengneng ed saray kagagawa ra ya rerespetoen day estandarte na Dios? Kasin bibilinen da ak no aliwa lay aarapen ko, odino say ibabaga da labat et amay labay kon narengel?’ (Pro. 27:5, 6, 17) Tandaan, no saray kakaarom et agda inaroy Jehova, diad tua et agmo ra kailangan. Pero no saray kakaarom et inaro day Jehova, agka oniikban ed sikara ta seguradon maong so pansumpalan mo.—Pro. 13:20.
Saray Espiritual a Kayamanan
Makaaral Iray Elder ed Alimbawa nen Gideon
8 Ipaarap so dayew ed si Jehova. Nen atalo nen Gideon iray Midianita, sikatoy inrayew na saray totoo, pero impaarap toy dayew ed si Jehova. (Ukom 8:22, 23) Panon ya naalig na saray elder so alimbawa nen Gideon? No walay agawaan dan marakep, bidbiren da ya agawaan da iman lapud tulong nen Jehova. (1 Cor. 4:6, 7) Singa bilang, no walay angibaga ed sakey ya elder ya agaylay dunong ton manpaliwawa, antoy ibaga to pian ag-onla ed sikato so atension? Sarag ton ibaga ya nanlapu lanlamang ed Biblia imay impaliwawa to. O ipaimano to ya amin tayo et ipapasal na organisasyon nen Jehova. Maabig sirin no isipen na saray elder no anto kasi epekto na panagpaliwawa ra. Kasin nairarayew si Jehova, o no maminsan et agda nalilikas ya ipapaarap da la manayay atension ed sarili ra? Imanoen pay eksperiensya na sakey ya elder, si Brother Timothy. Nen balobalo ni labat ya elder, labalabay toy man-public talk. Oniay imbaga to: “No manpaliwawa ak, andukdukey so introduksion tan komplikado iray ilustrasyon ya uusaren ko. Kanian manbilib iray agagi. Pero say aliwliwa, lapud walad siak so atension da, anggapo laingen so natitilak ed isip da ya tungkol ed Biblia o tungkol ed si Jehova.” A-realize nen Brother Timothy ya kailangan ton umanen so panagpaliwawa to pian si Jehova so nirayew, aliwan sikato. (Pro. 27:21) Antoy resulta? Oniay imbaga to: “Natan, say ibabaga la na saray agagi et no panon ya akatulong imay paliwawak pian nasarag day problema ya dadalanen da, tan lalo da kunon akabat si Jehova. Mas maliket ak ya onman lay komento ra, aliwan singa dati ya say pambiliban da et say panagpaliwawak.”
AGOSTO 25-31
AYAMANAN ED SALITA NA DIOS PROVERBIO 28
Saray Pandumaan na Mauges ya Too tan Matunong ya Too
mwbr25.07—w93 5/15 26 ¶2
Kasin Tutumboken Yo a Sigpot si Jehova?
SARAY “matunong et matalek a singa sakey a leon.” (Proverbio 28:1) Ipapanengneng day pananisia da, baleg so tiwala da ed Salita na Dios, tan makmakpel iran mantutultuloy ya manlingkor ed si Jehova anggano onarap irad peligro.
mwbr25.07—it-2 1139 ¶3
Pakatalos
Saramay ag-ontutumbok ed lapuan na pakatalos. No say sakey ya too et manggagaway kasalanan, agto la ikokonsidera so Dios no mandedesisyon tan manplaplano. (Job 34:27) Say ontan ya too et uunoren toy puso to kanian agto la nanenengneng ya aliwa lay gagawaen to tan naandian la na pakatalos. (Sal 36:1-4) Anggano ibabaga ton mandadayew ed Dios, iyuuna to balet so prinsipyo na too nen say prinsipyo na Dios tan atan lay uunoren to. (Isa 29:13, 14) Ipapasen ton singa “galaw” labat so panggagawa toy aliwa (Pro 10:23) tan say panagkatunongan to et pikewet, brutal, tan andi-kakanaan, ya anggad punton ibabaga to ya agnalilikas tan agnanenengneng na Dios so aliwan gagawaen to ya singano abalang so pakayari na Dios ya manebek. (Sal 94:4-10; Isa 29:15, 16; Jer 10:21) Diad saray gagawaen to singa to ibabagan, “Anggapo ’tay Jehova” (Sal 14:1-3) tan ibabaliwala to la. Lapud agmanpapaigiya ed saray prinsipyo na Dios, agmakapandesisyon na duga, aliwan malinew ed sikato iray nagagawa, agto nabalanse iray bengatlan kaukolan ya ikonsidera, tan aliwan maong so resulta na saray desisyon to.—Pro 28:5.
mwbr25.07—it-1 1211 ¶4
Integridad
Say sakey ya too et posiblin manbilay a walaay integridad aliwan lapud dati lan maong ya too noagta lapud mabiskeg so pananisia to tan walay tiwala to ya iliktar nen Jehova. (Sal 25:21) Insipan na Dios ya magmaliw ya “samper” tan “proteksion” ed saramay manbibilay a walaay integridad. (Pro 2:6-8; 10:29; Sal 41:12) Saray ontan ya totoo et lanang dan sankanonot no panon dan napaliket si Jehova, kanian agbasta-basta onkapuy so determinasyon dan gawaen no antoy duga. (Sal 26:1-3; Pro 11:5; 28:18) Pero singa samay naobserbaan nen Job, mankelaw ta nayarin nairapan so sakey ya toon andiay pakabalawan lapud saray mauges ya manuley. Tan ompatey met lanlamang so toon andiay pakabalawan ya singa say mauges. Pero ipapaseguro nen Jehova ya amta to so dadalanen na saray andiay pakabalawan tan seguradon say tawir da et mansiansia ya anggad angga, tan say pansumpalan da et kareenan, tan maabig so tawiren da. (Job 9:20-22; Sal 37:18, 19, 37; 84:11; Pro 28:10) Singa si Job, mas maong ni tan mas manepeg nin respetoen so toon walaan na integridad nen say toon mayaman. (Pro 19:1; 28:6) Maliket iray ananak ya apribilehyoan ya nawalaan na ontan ya klase na ateng. (Pro 20:7) Balibali tawir ya naawat da lapud maong ya alimbawa na ama ra, minanabang ira ed maong ya reputasyon to tan ed respeto ya naawat to.
Saray Espiritual a Kayamanan
Itultuloy Mon Iwasan tan Labanan so Tukso
19 No bilang ta walay kakapuyan tayo ya agtayo ni nakal anggad natan, antoy gawaen tayo pian tuloytuloy tayon nalabanan itan? Unoren tayo imay imbaga nen Jesus ed saray disipulo to: “Mantultuloy kayon manbantay.” Labay ton ibaga, itultuloy tayoy manalwar. Agka komon mankakampante anggan diad saray panaon ya pakaliknam et sarasarag mon labanan so tukso. (1 Cor. 10:12) Itultuloy mo labat iramay dati lan gagawaen mo ya akatulong ed sikan nalabanan so tukso. Ibabaga na Proverbio 28:14: “Maliket so toon lanang ya akabantay.”—2 Ped. 3:14.
[Paimano ed leksab]
a Imbaga na sakey ya health organization diad Amerika ya no sobsobra so ininum na sakey, posiblin makapatey, manbikkel, naekalan, makagaway sexual abuse, sakitan toy karelasyon to, o mi-sex ed anggan siopa.