Nipanengneng so Respeto ed Arum

IBABAGA na Kasulatan ed sikatayo ya ‘igalang so amin a totoo’ tan ‘agmansalitay mauges nipaakar ed anggan siopaman.’ (1 Ped. 2:17; Tito 3:2) Diad tua, kada toon naabet tayo so “agawan kaulibay na Dios.” (Sant. 3:9) Balang too et sikato so sengeg na inateyan nen Kristo. (Juan 3:16) Tan amin so makanepegan ya ondengel ed maong a balita ta pian onkiwas unong ed satan diad ontan et nilaban. (2 Ped. 3:9) Arum a totoo so walaan na saray kalidad odino autoridad a makanepegan na nikaduman respeto.

Akin a walaray totoo ya ipupuera day inkasikara a mangipatnag ed nengneng na respeton ipapaseseg na Biblia? Nayarin determinaen na lokal a kultura no siopa so makanepegan na galang unong ed caste, kolor, sekso, bunigas, edad, kayamanan, odino kipapasen ed sosyedad. Say kasmak a kabulokan ed limog na publikon opisyales so aneral na respeto ed autoridad. Diad arum a daldalin saray totoo so pirmin agkontento ed kipapasen da ed panagbilay, anganko ta mantrabaho na dakel ya oras pian wala labat lay napanbilay, tan apaliberan ira na totoon agmangipapatnag na respeto. Sasagmaken na saray tobonbalo so desdes na kalimog a miulop ed rebelyon sumpad aglabalabay a mamaestro tan arum niran totoon walaay autoridad. Dakel so naiimpluensyaan ed pangipapalabas na telebisyon ed ananak ya aatitan tan dodominaen daray atateng da. Kaukolan so sagpot diad pangamper ed ontan iran minumundon kanonotan a maneral na panamagalang tayo ed arum. Balet, no iter tayoy dignidad ed totoo, saya so mamawala na kipapasen a mainomay so pantotongtong.

Marespeton Pitotongtong. Say sakey a toon mibibiang ed relihyoson kimey so nailaloan a mangipanengneng na respeto diad panangawes tan manepeg ya ikikiwas. Say momoriaen bilang matukoy a kondukta so manduruma ed nagkasikasikmat a pasen. Ipasen na arum ya agpanagrespeto so pitongtong ed sananey a too no akasombrero ka odino akabulsa so sakey a limam. Diad arum a pasen, nayarin awaten na totoo so ontan a kakikiwas. Konsideraen so lokal iran panmoria ta pian agmakaopende. Say panggawa ed satan so ontulong ed sikan makapaliis ed pakasbelan na epektibon pakapangipasabim ed maong a balita.

Onaplika met itan ed paraan na pitotongtong tayo ed arum, nagkalalo la ed saray maedad la. Kaslakan et ipapasen a mabanday ed saray tobonbalo so panawag ed ngaran na matatakken likud no naabuloyan so tobonbalo. Diad arum a pasen saray matatakken met so nailaloan ya agda tawagen iray estranghero ed ngaran da. Ontan met, uusaren ed dakel a lenguahe so plural form a salitan “sikayo” odino arum nin paraan pian ipanengneng so respeto sano mitotongtong ed matatakken odino saray walad pakauley.

Marespeton Panangibano. Diad ankelag iran komunidad nailaloan ya ibanom so sakey a naabet mo, balanglan manaakar ed karsada odino sano onloob ed silir. Nagawaan iya diad panamegley na simplin pangibano, imis, tanger, odino anggan pangitagey na saray kirep. Moriaen ya agpanagrespeto so agpangimano ed sananey a too.

Anggaman kuan, nayarin liknaen na arum a sikaray ag-inimano anggano imbanom la ra. Panon ya ontan? Lapud panisip dan agmo ra inimano bilang indibidual. Kaslakan la a saray totoo so nibibiig unong ed pisikal a kipapasen. Saray totoon agmakayari tan walaan na problema ed bunigas so mabetbet a papaliisan. Ingen, ipapanengneng na Salita na Dios ed sikatayo no panon a tratoen iratan a totoo tekep na aro tan respeto. (Mat. 8:2, 3) Amin tayo so apektado lapud atawir tayon Adamikon kasalanan. Kasin liknaen mon narerespeto ka no naynay kan nabidbiran na arum lapud saray kakapuyan mo? Agta labay mon nabidbir ka lapud dakel iran positibon kalidad mo?

Lalanoren met na respeto so panamidbir ed inkaulo. Diad arum a pasen et nakaukolan so pitongtong ed ulo na abung sakbay a pulongan so arum a membro na pamilya. Anggaman say kimey tayon manpulong tan manbangat so manlalapud si Jehova, bidbiren tayon saray atateng so inautorisaan na Dios a mangipasal, manisiplina, tan mangiwanwan ed ananak da. (Efe. 6:1-4) Sirin, sano ondalaw ed sakey a pamilya, kaslakan et matukoy so pitongtong ya unona ed atateng sakbay ya ipibali ed tongtongan iray ananak.

Manuulop so inkatatken tan eksperiensya ed bilay kanian nepeg a respetoen itan. (Job 32:6, 7) Diad panamidbir ed saya, atulongan so sakey a kalangweran a biin payunir diad Sri Lanka a dinmalaw ed sakey a masiken. Diad primero et sikatoy sinmuppiat ed indalaw na saman a payunir, a kuanto: “Panon ak ya ibangat ed Biblia na ugaw nin singa sika?” Balet sikatoy inmebat: “Tua, agak dia linman mangibangat noagta manginabang ed sikayo na bengatlan naaralan ko, a satan so amaliket ed siak kanian kaukolan kon ibaga ed arum.” Lapud marespeton ebat na payunir et asagyat so interes na masiken. “Sirin ibagam ed siak, anto so naaralan mo?” so intepet na masiken. “Naaralan ko no panon so pambilay ya andi-anggaan,” kuan na agin bii. Ginapoan na masiken ya aralen so Biblia a kaiba iray Tastasi nen Jehova. Aliwan amin a matatakken so mangibalikas na pilalek a natrato ed ontan a respeto, balet maslak so mangapresya ed satan.

Anggaman ontan, posible so pangipanengneng na alabas a panamagalang. Diad saray isla na Pasipiko tan arum a pasen, say marespeton panangusar ed kaugalian a nengneng na panangibano sano mitongtong ed saray kapitan na barangay odino tribu so makatulong ed saray Tastasi pian makaromog na ondengel tan pian nawalaan na pankanawnawan makapitongtong ed saray kapitan tan diad totoon nasasakupan da. Ingen, agnakaukolan so panaglarog nisay manepeg itan. (Uli. 29:5) Mipadpara, nayarin ilaktip na sakey a lenguahe so panamagalang a titulo bilang kabiangan na gramatika na satan, balet say Kristianon respeto so agmangakaukolan na alablabas a panamagalang.

Marespeton Panagpaliwawa. Sikatayo so papasesegen na Biblia a mangipaliwawa ed rason na ilalo tayo “a walaay mauyamon liknaan tan aralem a panamagalang.” (1 Ped. 3:15, NW) Kanian, anggaman nayarian tayon iparungtal a tampol iray lingon punto-de-bista na too, kasin makabat so panggawa na ontan diad paraan a mangekal na dignidad to? Agta magmaong no maanos itayon ontalineng, nayarin tepeten no akin ya ontan so liknaan to, insan konsideraen iray liknaan to legan a mikatunongan itayo ed sikato manlapud Kasulatan?

Say ontan a respeton ipapanengneng no kaarap so sakey a too so nepeg a napatnagan sano manpapaliwawa ed arap na saray dumerengel manlapud plataporma. Say managpaliwawan rerespetoen toray dumerengel to so aliwan sipapasang a mankritiko ed sikara odino mangipatnag na awawey a manutukoy na: “Nayarian yon iyaplika iyan simbawa no talagan labay yo.” Say ontan a panagsalita so manismaya labat ed arum. Agaylan lalon maabig no moriaen iray dumerengel bilang ulop na totoon mangaaro ed si Jehova tan totoon malabay a manlingkor ed sikato! Diad panangalig ed si Jesus, nepeg tayon ipanengneng so pakatalos sano midedeneng ed saramay nayarin maletey ed espiritual, kulang na eksperiensya, odino matantan a mangiyaplika ed simbawa na Biblia.

Natebek na saray dumerengel so respeto na manpapaliwawa ed sikara no ipibali toy inkasikato bilang sakey met a mankakaukolan na sigpot a panangiyaplika ed Salita na Dios. Sirin, makabat a paliisan so mabetbet a panangusar ed salitan “sikayo” sano iyaaplika so kasulatan. Imanoen, alimbawa, so pandumaan na tepet a “Kasin gagawaen yoy anggaay nayarian yo?” tan say balikas a “Maabig no tepetan na balang sakey ed sikatayo so inkasikato: ‘Kasin gagawaen koy anggaay nayarian ko?’ ” Say punto na balang tepet so pareho, balet ipapatnag na inmuna ya ag-ibibilang na manpapaliwawa so inkasikato a kapara na saray dumerengel to. Say komadua so mamaseseg ed kada too, pati say managpaliwawa, a manganalisa ed dilin situasyon to tan saray dilin motibo to.

Paliisan so pangibaga na makapalek nisengeg labat ed pamaelek ed dumerengel. Saya so maneral ed dignidad na mensahe na Biblia. Tua, nepeg tayon panliketan so serbisyo tayo ed Dios. Nayarin wala ni ingen iray aspekto na nipabtang ed sikatayon materyal a singa makapalek. Ingen, no pagmaliwen a makapalek a bengatla iray seryoson bengatla, mangekal itan na respeto ed dumerengel tan ed Dios.

Komon ta say pitotongtong, kakikiwas, tan panagsalita tayo so lawas mangipanengneng a momoriaen tayoray arum ed paraan ya imbangat nen Jehova ed sikatayo a pangipasen ed sikara.