Frena Nos Lenga Mescos Cu Ta Frena Cabai
“E cabai ta wordo prepara pa e dia di bataya”, segun Rei Salomon, e Rei sabi di antiguo Israel. (Proverbionan 21:31) Pa hopi tempo tropanan riba cabai a hunga un papel importante den yuda gana bataya. For di den antiguedad ehersitonan a uza frena pa controla e temperamento y forsa di cabai.
Encyclopædia Britannica ta splica cu e frena “ta un set di faha cu ta tene e bit firmemente den boca di e bestia y asina ta garantisa cu hende tin control riba dje mediante e riendanan.” Frena di antiguedad no ta diferencia masha for di esnan moderno, y nan a resulta sumamente balioso pa por haci cabai manso y core nan.
Rei David, tata di Salomon, a referi na e importancia di e frena ora el a skirbi: “No sea manera cabai of manera mula, cu no tin comprondemento, cu mester wordo domina cu bosal y frena.” (Salmo 32:9) Unabes bo haci un cabai manso, e por a bira un fiel compañero. Alehandro e Grandi tawata aprecia su cabai Bucefalo asina tanto, cu como muestra di honor na e cabai el a duna un stad na India e nomber di e cabai.
Aunke hende pa miles di aña cu exito a logra haci cabai manso, frena nos caracter imperfecto si ta un otro asunto. E disipel cristian Santiago a remarca: “Nos tur ta trompica na hopi manera. Si un hende no ta trompica den loke e ta bisa, e ta un hende perfecto, capas pa frena henter e curpa tambe.” (Santiago 3:2) En berdad, cua di nos por bati pecho bisa cu nunca e no a expresa un palabra desconsidera, sarcastico of rabia?
Pero pakico lucha pa frena nos lenga ingobernabel, un lenga cu “ningun hende no por mansa”? (Santiago 3:8) Wel, hende ta dispuesto pa dedica tempo y esfuerso na mansa un cabai pasobra nan sa cu unabes e cabai ta entrena, lo e resulta util. Asina tambe, mas miho nos train, of controla nos lenga, mas util lo e ta.
Palabranan cu ta mustra consideracion por calma y anima nos amigo-, colega- y famianan. (Proverbionan 12:18) E tipo di palabranan ei por haci bida mas dushi pa hende rond di nos. Sinembargo, un lenga sin frena ta causa problema. Bijbel ta spierta: “Es cu sa ki ora e papia, n’ ta hay’e den problema.” (Proverbionan 21:23, Beibel na papiamentu koriente) Na e grado cu nos logra frena nos lenga, na e grado ei nos ta yuda tanto nos mes como esnan cu ta scucha nos.a
[Nota]
a Un punto interesante ta cu Bijbel ta recorda cristiannan cu nan manera di papia ta estrechamente liga cu nan adoracion. E ta bisa: “Si un hende ta kere cu e ta religioso y toch no ta frena su lenga, ma ta gaña su mes curason, e hende aki su religion ta sin balor.”—Santiago 1:26.
[Plachi na pagina 31]
Alehandro e Grandi
[Reconocemento]
Alinari/Art Resource, NY