CAPITULO 3
Stima Hende Cu Dios Ta Stima
“Esun cu anda cu hende sabi lo ta sabi.”—PROVERBIONAN 13:20.
1-3. (a) Ki berdad innegabel Bijbel ta trece padilanti? (b) Con nos por scoge amigo cu lo tin bon influencia riba nos?
DEN cierto sentido hende ta manera spons; nan tin e tendencia di absorba loke tin rond di nan. Ta masha facil pa nos adopta, kisas sin cu nos ripara mes, e actitud, norma y balor y caracteristica di personalidad di e hendenan cu mas nos ta anda cu ne.
2 Bijbel ta trece un berdad innegabel padilanti: “Esun cu anda cu hende sabi lo ta sabi, ma un compañero di hende bobo lo sufri daño.” (Proverbionan 13:20) No ta na contacto superficial e proverbio aki ta referi. E expresion “anda cu” ta indica asociacion continuo.a Un buki di comentario biblico a bisa lo siguiente tocante e versiculo aki: “For di ora bo ta anda cu un persona, esey ta indica cu bo tin cariño p’e y un laso emocional cu ne.” Bo no ta di acuerdo cu nos tin e tendencia di imita hende cu nos ta stima? Sin duda, mas pega nos ta cu un persona, mas e ta influencia nos, sea pa bon of pa malo.
3 Pa nos keda den e amor di Dios, ta masha importante pa nos busca amigo cu lo tin bon influencia riba nos. Con nos por haci esey? Masha simpel: Stima e hendenan cu Dios ta stima; bira amigo di e amigonan di Dios. Pensa riba esey un rato. E personanan ey tin e cualidadnan cu Jehova kier pa su amigonan tin. Ki mihor amistad nos por tin cu esey? Pues, laga nos analisa ki clase di hende Dios ta stima. Unabes nos ta bon na altura di e punto di bista di Jehova, nos lo ta mihor ekipa pa scoge bon amigo.
E HENDENAN CU DIOS TA STIMA
4. Kico ta duna Jehova e derecho di no scoge ken cu ta como su amigo, y dicon Jehova a referi na Abraham como “mi amigo”?
4 Jehova ta masha cuidadoso den e asunto di scoge amigo. Acaso e no tin derecho di ta asina? E ta e Señor Soberano di universo, y amistad cu ne ta e honor di mas grandi cu un hende por tin. Pues, ta ken e ta scoge como amigo? Jehova ta hala cerca di esnan cu ta confia den dje y cu ta pone tur nan fe den dje. Tuma por ehempel patriarca Abraham, un homber conoci pa su fe extraordinario. Dios a pidie ofrece su yiu como sacrificio.b Por tin un prueba di fe mas grandi pa un tata? Sinembargo, Abraham, “na moda di papia, a ofrece Isaak”, cu e pleno confianza “cu Dios por a lanta su yiu hasta for di morto.” (Hebreonan 11:17-19) E fe y obediencia cu Abraham a demostra a pone cu Jehova cariñosamente a referi na dje como “mi amigo.”—Isaias 41:8; Santiago 2:21-23.
5. Con Jehova ta mira hende cu ta obedec’e fielmente?
5 Pa Jehova, lealtad y obediencia ta masha importante. E stima hende cu ta dispuesto pa keda leal na dje cueste loke cueste. Manera nos a mira den Capitulo 1 di e buki aki, Jehova ta keda masha contento cu hende cu ta obedec’e pasobra nan stim’e. Proverbionan 3:32 ta bisa: “E tin comunion intimo cu e hende recto.” Esnan cu lealmente ta cumpli cu Jehova su rekisitonan ta haya e invitacion bondadoso di por ta huesped den su “tabernakel.” Cu otro palabra, gustosamente e ta acepta nan adoracion, y nan por acerc’e den oracion ki ora cu nan kier.—Salmo 15:1-5.
6. Con nos por demostra cu nos ta stima Hesus, y con Jehova ta sintie ora e mira cu nos ta stima su Yiu?
6 Jehova ta stima hende cu ta stima su Yiu unigenito, Hesus. Esey ta loke Hesus mes a bisa: “Si un hende ta stima mi, lo e cumpli cu mi palabra, y mi Tata lo stim’e, y nos lo bin cerca dje y keda biba cerca dje.” ( Juan 14:23) Con nos por demostra cu nos ta stima Hesus? Un manera ta di cumpli cu su mandamentonan, incluso e mandamento di predica e bon noticia y haci discipel. (Mateo 28:19, 20; Juan 14:15, 21) Tambe nos ta demostra nos amor pa Hesus ora nos ta “sigui su pasonan fielmente.” Di e manera ey, maske nos ta imperfecto, nos ta imit’e lo mihor cu nos por den nos manera di papia y actua. (1 Pedro 2:21) Ora Jehova mira con amor pa su Yiu ta motiva nos pa haci esfuerso pa sigui e pasonan di Cristo, esey ta touch Su curason.
7. Dicon ta sabi pa cera amistad cu e amigonan di Jehova?
7 Fe, lealtad, obediencia y amor pa Hesus y pa su manera di biba ta algun di e cualidadnan cu Jehova ta rekeri di Su amigonan. Pues, ta bon pa nos puntra nos mes: ‘Kico di mi amigonan? Nan tin tal cualidad y ta imita e manera di biba ey? Mi a bira amigo di e amigonan di Jehova?’ Ta sabi pa nos cera amistad cu hende cu ta cultiva cualidadnan cu ta agrada Dios y cu ta predica e bon noticia. Nan por tin un bon influencia riba nos, ya cu nan ta anima nos pa cumpli cu nos decision di agrada Dios.—Wak e cuadro “Kico Ta un Bon Amigo?”
SIÑA FOR DI UN EHEMPEL DEN BIJBEL
8. Kico ta impresiona bo di e amistad entre (a) Noemi y Ruth? (b) e tres hobennan Hebreo? (c) Pablo y Timoteo?
8 Den e Scritura tin hopi ehempel di personanan cu a scoge bon amigo y a beneficia for di esey. Bo por lesa tocante e relacion entre Noemi y su nuera Ruth, e relato di e tres hobennan Hebreo na Babilonia cu tabatin un laso di amistad intimo cu otro y di e amistad entre Pablo y Timoteo. (Ruth 1:16; Daniel 3:17, 18; 1 Corintionan 4:17; Filipensenan 2:20-22) Pero, laga nos enfoca awor riba un otro ehempel sobresaliente: e amistad entre David y Jonatan.
9, 10. Kico tabata e base di e amistad entre David y Jonatan?
9 Bijbel ta bisa cu despues cu David a mata Goliat, “alma di Jonatan a keda uni cu alma di David, y Jonatan tabata stima David manera su mes.” (1 Samuel 18:1) Asina a cuminsa un amistad inkebrantabel cu a supera e diferencia grandi di edad entre nan y cu a dura te ora Jonatan a muri riba campo di bataya.c (2 Samuel 1:26) Kico tabata e base pa e laso fuerte cu a forma entre e dos amigonan aki?
10 David cu Jonatan tabatin un amistad intimo cu otro debi na nan amor pa Dios y nan determinacion firme pa keda fiel na dje. Nan deseo pa agrada Dios a uni nan. Cada un tabatin cualidadnan cu e otro tabata admira. Jonatan indudablemente a keda impresiona cu e curashi y celo di e hoben cu a defende e nomber di Jehova sin miedo. Y sin duda, David a respeta e homber di edad cu a apoya lealmente loke Jehova a dicidi y kende, sin pensa riba su mes, a pone e interesnan di David prome cu esnan di dje. Por ehempel, considera loke a pasa durante un di e pio momentonan di David su bida, tempo cu e tabata biba como fugitivo den desierto pa scapa di e furia di e tata di Jonatan, e Rey malbado Saul. Jonatan a demostra un lealtad remarcabel ora cu el a tuma e iniciativa y ‘a bai bishitá David aya i a anim’é pa e buska su forsa den Dios.’ (1 Samuel 23:16, BPK) Imagina bo con David lo mester a sintie ora cu su amigo stima a bin cerca dje pa dun’e sosten y animacion!d
11. Kico bo ta siña tocante amistad for di e ehempel di Jonatan y David?
11 Kico nos ta siña for di e ehempel di Jonatan cu David? E les di mas importante ta cu loke amigonan mester tin en comun ta un bon relacion cu Dios. Ta bon pa nos cera amistad cu hende cu tin e mesun creencianan y norma- y balornan moral cu nos y tambe e determinacion firme pa keda fiel na Dios. Esey ta haci posibel cu nos por intercambia pensamento, sintimento y experencia cu ta anima nos y fortalece nos. (Romanonan 1:11, 12) Nos ta haya amigonan asina, cu ta interesa pa keda fiel na Dios, entre nos rumannan den fe. Acaso esaki ta nifica cu tur hende cu ta asisti na e reunionnan na Salon di Reino ta bon asociacion? No necesariamente.
CON NOS MESTER SCOGE NOS AMIGONAN?
12, 13. (a) Dicon hasta entre rumannan cristian nos mester tene cuidou ora di scoge amigo? (b) Ki problema tabatin den e congregacionnan di prome siglo, y esey a pone Pablo duna ki spiertamento fuerte?
12 Hasta den congregacion, nos mester scoge nos amistadnan cu cuidou si nos kier tin amigo cu ta yuda nos fortalece nos relacion cu Dios. Esaki mester straña nos? En realidad, no. Mescos cu algun fruta ta tuma mas tempo cu otro pa hecha, asina tambe tin rumannan den congregacion cu ta tuma mas tempo pa madura den sentido spiritual. Pues, den tur congregacion nos ta haya rumannan na diferente nivel di desaroyo spiritual. (Hebreonan 5:12–6:3) Claro cu nos ta tene pasenshi cu esnan mas nobo of mas debil y ta mustra amor na nan pasobra nos kier yuda nan madura como cristian.—Romanonan 14:1; 15:1.
13 De bes en cuando por surgi un situacion den congregacion cu ta rekeri pa nos tene cuidou cu ken nos ta anda. Podise e comportacion di algun persona ta cuestionabel. Otronan kisas ta bira masha negativo y ta cuminsa critica tur cos. Den e congregacionnan di prome siglo tabatin e mesun problema. Aunke mayoria di cristian tabata fiel, tabatin algun persona cu no tabata comporta nan mes manera mester ta. Algun ruman di e congregacion di Corinto no tabata di acuerdo cu cierto siñansa, y pesey apostel Pablo a spierta e congregacion: “No laga hende gaña boso. Mal compania ta daña bon custumber.” (1 Corintionan 15:12, 33) Pablo a spierta Timoteo cu hasta entre e rumannan cristian por tin algun cu no ta actua na un manera honorabel. El a bisa Timoteo pa keda leu for di nan, es decir, pa e no tin amistad intimo cu nan.—2 Timoteo 2:20-22.
14. Con nos por aplica e principio cu e spiertamentonan di Pablo ta contene tocante ken pa anda cu ne?
14 E spiertamentonan di Pablo ta contene un principio bon cla: Evita di tin amistad intimo cu hende, sea paden of pafo di e congregacion, cu lo por tin mal influencia riba nos. (2 Tesalonicensenan 3:6, 7, 14) Nos mester proteha nos relacion cu Jehova. No lubida cu nos ta manera spons; nos ta absorba actitud y conducta di nos amigonan. Mescos cu nos no por hinca un spons den binager y kere cu e ta yena cu awa, asina tambe nos no por anda cu hende cu ta mal influencia y kere cu nos ta absorba cos bon.—1 Corintionan 5:6.
Bo por haya bon amigo entre e rumannan den fe
15. Kico bo por haci pa haya amigo den congregacion cu ta traha duro pa mantene nan relacion cu Dios?
15 Afortunadamente, tin hopi posibilidad pa haya bon amigo entre e sirbidornan di Jehova. (Salmo 133:1) Con bo por haya amigo den e congregacion cu ta traha duro pa mantene nan relacion cu Dios? Segun cu abo ta cultiva cualidad- y custumbernan cristian, siguramente lo bo atrae otronan cu tambe ta haci mescos. Pero alabes, lo bo tin cu dal algun paso practico pa haya amigo nobo. (Wak e cuadro “Con Nos A Haya Bon Amigo.”) Bo por busca amistad cu rumannan cu tin e cualidadnan cu abo kier desaroya. Ademas, aplica e conseho biblico pa ‘habri bo curason hancho’ door di cera amistad cu rumannan den fe sin wak rasa, nacionalidad of cultura. (2 Corintionan 6:13; 1 Pedro 2:17) Anto no anda solamente cu hende di bo mes edad. Corda cu Jonatan tabata hopi mas grandi cu David. Si nos cera amistad cu rumannan di edad, nos lo por beneficia di nan experencia y sabiduria.
ORA SURGI PROBLEMA
16, 17. Dicon nos no mester bandona e congregacion si un ruman ofende nos?
16 Como cu den congregacion tin asina tanto diferente caracter y circunstancia personal, de bes en cuando por surgi problema. Un ruman lo por bisa of haci algo cu ta ofende nos. (Proverbionan 12:18) Tin biaha diferencia di personalidad, mal comprondemento of diferencia di opinion ta causa problema. Kico nos lo haci ora esey sosode? Nos lo laga esey trompica nos y aleha for di e congregacion? Hamas! Nos stima Jehova y tambe esnan cu e ta stima.
17 Jehova ta nos Creador y Esun cu ta mantene nos na bida, y pesey e merece nos amor y devocion completo. (Revelacion 4:11) Ademas, e congregacion merece nos apoyo y lealtad ya cu e ta un instrumento cu Jehova ta uza. (Hebreonan 13:17) Pesey, si un ruman ofende nos of decepciona nos, nos lo no bandona e congregacion pa demostra cu nos ta malcontento. Con nos lo por haci un cos asina? No ta Jehova a ofende nos, toch? Nos amor pa Jehova ta pone cu nunca nos lo por bira lomba p’e y pa su pueblo!—Salmo 119:165.
18. (a) Kico nos por haci pa promove paz den congregacion? (b) Ki bendicion nos lo haya si nos scoge pa pordona ora tin motibo valido pa haci esey?
18 Amor pa nos rumannan ta motiva nos pa promove paz den congregacion. Jehova no ta spera perfeccion di hende cu e ta stima, y nos tampoco no mester spera esey. Amor ta motiva nos pa pasa por halto di fayonan chikito, ya cu nos ta corda cu nos tur ta imperfecto y ta comete fayo. (Proverbionan 17:9; 1 Pedro 4:8) Amor ta yuda nos sigui “pordona otro libremente.” (Colosensenan 3:13) Pero no ta tur ora ta facil pa aplica e conseho aki. Si nos laga emocionnan negativo podera di nos, nos por keda carga rencor y kisas pensa cu door di keda rabia nos ta castiga esun cu a ofende nos. Ma en realidad, nos ta perhudica nos mes. Pues, si nos scoge pa pordona ora tin motibo valido pa haci esey, nos lo haya gran bendicion. (Lucas 17:3, 4) Esey ta duna nos paz mental, e ta mantene paz den congregacion y, mas cu tur cos, e ta proteha nos relacion cu Jehova.—Mateo 6:14, 15; Romanonan 14:19.
KI ORA NOS MESTER STOP DI ANDA CU UN HENDE?
19. Ki situacionnan por surgi cu ta pone cu nos mester stop di anda cu un hende?
19 Tin biaha, nos tin cu stop di anda cu un hende cu tabata miembro di e congregacion. E situacion aki ta surgi ora cu un persona cu a kibra cu ley di Dios y cu no a arepenti ser expulsa, of ora un persona ta nenga e fe siñando doctrina falso of ta desasocia su mes for di e congregacion. E Palabra di Dios ta bisa nos bon cla pa “stop di anda” cu hende asina.e (1 Corintionan 5:11-13; 2 Juan 9-11) Kisas ta masha dificil pa evita un persona cu tabata un amigo of cu ta nos famia. Pero kico nos lo haci? Nos lo tuma un posicion firme y asina mustra cu nos prome prioridad ta lealtad na Jehova y na su leynan husto? Corda cu Jehova ta duna hopi balor na lealtad y obediencia.
20, 21. (a) Dicon e medida di expulsa un persona ta un muestra di amor? (b) Dicon ta hopi importante pa nos scoge nos amistadnan cu masha cuidou?
20 En realidad, e medida di expulsa un persona for di congregacion ta un muestra di amor di parti di Jehova. E ta duna nos tambe un oportunidad pa demostra nos amor. Dicon nos por bisa esey? Na prome luga, expulsion di un pecador cu no a arepenti ta mustra amor pa Jehova su nomber santo y tur loke e nomber ey ta representa. (1 Pedro 1:15, 16) Na di dos luga, esey ta tene e congregacion limpi. E rumannan fiel ta ser proteha di e mal influencia di pecadornan cu ta nenga di cambia, y nan por sigui sirbi Dios sabiendo cu e congregacion ta un refugio den e mundo malbado aki. (1 Corintionan 5:7; Hebreonan 12:15, 16) Na di tres luga, e disciplina fuerte ey ta un muestra di amor pa e malhechor. Esey lo por dun’e net e shock cu e mester pa recobra su sano huicio y tuma e medidanan necesario pa bolbe cerca Jehova.—Hebreonan 12:11.
21 Pues, ta un echo cu nos amistadnan por tin un gran influencia riba nos. Pesey ta masha importante pa nos scoge nan cu hopi cuidou. Si nos cera amistad cu e amigonan di Jehova, si, stima esnan cu e ta stima, nos lo ta rondona pa e mihor amigonan cu tin. Loke nos ta absorba for di nan lo yuda nos cumpli cu nos determinacion di agrada Jehova.
a E palabra Hebreo traduci como “anda cu” ta ser traduci tambe como ‘ser amigo’ y “cera amistad cu.”—Huesnan 14:20; Proverbionan 22:24.
b Loke Jehova a pidi Abraham haci tabata un patronchi di loke e mes lo a haci den futuro, esta, sacrifica su Yiu unigenito. (Juan 3:16) Den caso di Abraham, Jehova a interveni y no a lag’e mata Isaak ma a provee un carne chubato na su luga.—Genesis 22:1, 2, 9-13.
c David tabata “un hoben ainda” ora el a mata Goliat, y e tabatin rond di 30 aña ora Jonatan a muri. (1 Samuel 17:33; 31:2; 2 Samuel 5:4) Jonatan tabatin mas o menos 60 aña ora el a muri, pues e tabata un 30 aña mas grandi cu David.
d Manera nos por lesa na 1 Samuel 23:17, Jonatan a bisa cinco cos pa anima David: (1) cu e no mester tabatin miedo; (2) cu e esfuersonan di Saul lo a fracasa; (3) cu David lo a bira rey, manera Dios a priminti; (4) cu Jonatan lo a keda leal na David y (5) cu hasta Saul tabata sa cu e tabata leal na David.
e Pa mas informacion tocante con pa trata personanan expulsa of cu a desasocia nan mes, wak e articulo “Con Nos Mester Trata un Persona Expulsa?” den Appendix.