Watchtower BIBLIOTHEEK ONLINE
Watchtower
BIBLIOTHEEK ONLINE
Papiamento (Aruba)
  • BIJBEL
  • PUBLICACION
  • REUNION
  • g02 8/1 pag. 25-27
  • Kico Tin di Malo den Traha Afspraak pa Sali na Edad Jong?

No tin video disponibel pa loke bo a scoge.

Sorry, nos no por a play e video.

  • Kico Tin di Malo den Traha Afspraak pa Sali na Edad Jong?
  • Spierta! 2002
  • Subtema
  • Articulonan Similar
  • Ki Ora Bo Ta Papia di Traha Afspraak pa Sali?
  • E Peligernan
  • Ki Ora Bo Por Traha Afspraak pa Sali
  • Enamoracion—Parti 1: Mi Ta Cla pa Enamoracion?
    Loke Hobennan Sa Puntra
Spierta! 2002
g02 8/1 pag. 25-27

HOBENNAN SA PUNTRA . . .

Kico Tin di Malo den Traha Afspraak pa Sali na Edad Jong?

“Ultimo tempo algun mucha homber na scol ta blo pidi mi pa sali cu nan of pa bai om cu nan.”—Becky, 11 aña di edad.a

“Mayoria mucha na nos scol tin nan pareha cu nan ta sali cu ne. Pa bisa berdad, no ta nada straño pa mira nan ta sunchi den gang.”—Liana, alumno di vierde klas di scol secundario.

HOPI hoben ta cuminsa traha afspraak pa sali cu mucha homber of cu mucha mohe na edad hopi jong. Medionan di comunicacion ta promove esaki como algo normal, como si fuera e ta un dibirticion inofensivo. Oneyda di 12 aña ta conta: “Casi tur hende na scol tin un hende cu nan ta bai om cu ne.” Un mucha mohe cu yama Jenifer ta corda: “Mi ta corda muchanan den derde klas cu tawata bai cu om cu otro.” E ta agrega: “Mi a cuminsa haya presion di mi pareunan pa traha afspraak pa sali cu mucha homber ora mi tawatin 11 aña.”

Pues ta di comprende cu si abo no tin un pareha pa sali cu ne, kisas bo ta sinti cu bo ta bo so. Si, podise nan ta asta tenta bo y haci bofon di bo pasobra bo no ta traha afspraak pa sali. Jenifer a sinti cu e tawata mucho jong pa sali cu mucha homber, pesei e tawata nenga nan ora nan pidie. Con nan a reacciona? Jenifer ta corda: “Nan a haci cherche di mi y tawata haci wega tocante esei.” Ningun hende no gusta pa otro hende haci bofon di nan. Pero bo mester cuminsa forma pareha pa sali djis pasobra otronan ta hacie? Kico precis e trahamento di afspraak pa sali cu un persona di e otro sexo ta encera? Y ki proposito e ta sirbi?

Ki Ora Bo Ta Papia di Traha Afspraak pa Sali?

Hopi hoben ta pretende: ‘Nos no ta bai om cu otro, nos ta gewoon amigo’, maske nan ta pasa hopi tempo cu un persona di e otro sexo. Bo por yam’e kico cu bo kier, sea afspraak pa sali, papia cu otro of amigo di otro. Pero, ora un mucha homber y un mucha mohe ta duna otro atencion exclusivo y ta cuminsa pasa hopi tempo hunto den actividadnan social, esei por lo general ta mas cu simpel amistad. Y bo por ta papia cu un hende sin ta presente en persona. Combersacionnan via chat room di Internet, na telefon, via carta of E-mail tambe por ta formanan di tin afspraak cu otro.

E pregunta ta: Kico tin di malo den pasa tempo casi exclusivamente cu un persona di e otro sexo?

E Peligernan

Na Proverbionan 30:19, Bijbel ta papia di “e caminda di un homber pa cu un mucha mohe.” E expresion aki ta sugeri cu e relacion entre homber cu mohe tin tendencia di sigui un cierto patronchi. Ora tur dos ta madura y ta tene nan mes na e normanan moral cu Dios a duna, salimento cu otro por hiba na amor y cu tempo na un matrimonio honorabel. Di tur manera, Dios a crea homber y mohe pa nan ser atrae na otro. Pero kico si bo no tin e edad pa casa? Door di cuminsa sali cu un persona ora bo ta mucho jong, bo ta hincando bo mes den un situacion problematico.

Dicon? Pasobra si bo ta pasa hopi tempo hunto cu un persona di e otro sexo, ta natural cu bo sintimentonan lo lanta. Prome cu bo realisa, bo ta cuminsa anhela pa wak e persona ei. Ora boso no ta hunto, bo ta haya bo ta pensa riba e persona. Pero hopi bes ta resulta cu e sintimentonan ta bini di un solo banda, y un di boso ta keda cu curason kibra. Y asta si e sintimentonan ta bini di tur dos banda, toch boso ta haya boso cu frustracion y curason kibra ora un di boso no ta suficiente madura of no tin e edad pa casa. Bon mira, na kico un relacion asina por hiba? Un proverbio biblico ta bisa: “Un homber por tuma candela den su bus sin kima su paña?”—Proverbionan 6:27.

Tuma e caso di e hobensita Nina. E ta conta: “Mi a topa un mucha homber riba Internet. Nos tawata papia den un chat room pa oranan largo tur dia. Mi a pega na dje emocionalmente, y mi bida tawata drei rond di dje. E relacion no a dura masha. Ora nos a kibra cu otro mi a bira hopi deprimi. Anto el a bel mi y a bisa mi cu e ta bai mata su curpa pasobra nos a kibra cu otro. Esei a haci mi mas deprimi ainda.” Mirando atras, Nina ta conclui: “Esei no tawata bale la pena! E relacion a termina dos aña pasa, y ainda mi ta sufri di depresion.” Nina simplemente tawata mucho jong pa e ta emocionalmente envolvi cu un persona.

Ta interesante cu ora Bijbel ta papia di “e caminda di un homber pa cu un mucha mohe”, e ta referi kisas na relacion sexual. Den e mundo djawe, traha afspraak pa sali regularmente cu un hende hopi bes ta un paso cu ta hiba na relacion sexual. Kisas e ta cuminsa sin mal intencion, cu djis tenemento di man. Despues ta sigui un abraso leve y un sunchi na cara. No ta mescos cu ora dos adulto hoben, cu a haci un compromiso serio cu otro, ta expresa nan cariño asina. Pero ora dos hende ta mucho jong pa casa, tal comportacion solamente lo stimula deseo sexual innecesariamente. Muestranan di “cariño” por bira mas y mas inapropia of impuro. Nan por asta hiba na un of otro forma di inmoralidad sexual, esta, fornicacion.b

E frutanan di inmoralidad sexual ta amargo. Tin hende ta haya malesa transmiti sexualmente door di esei. Otronan ta perde nan respet propio y ta perhudica nan consenshi. Varios mucha mohe jong ta sali na estado. Nada straño anto cu Bijbel ta duna e mandamento aki: “Hui for di inmoralidad”! (1 Corintionan 6:13, 18; 1 Tesalonicencenan 4:3) Evita di traha afspraak pa sali cu un solo persona ora bo ta mucho jong lo yuda bo obedece e mandamento aki.

Ki Ora Bo Por Traha Afspraak pa Sali

Esaki no kier men cu nunca bo no por sali cu un hende di e otro sexo. Pero si bo ta un tiener, probablemente bo ta den loke Bijbel ta yama “flor di [bo] hubentud.” (1 Corintionan 7:36) Ta awor bo ta cuminsa desaroya pa bira e homber of mohe cu finalmente lo bo ta. Durante e periodo aki, bo ta cuminsa madura fisicamente, emocionalmente y sexualmente. Bo sintimentonan—inclusivo bo deseonan sexual—por ta mas fuerte cu nunca. Sinembargo, e sintimentonan ei por ta inclina na cambia masha lihe tambe. Pa e motibo aki, romancenan di tiener no sa dura masha largo. Un mucha mohe tiener ta corda: “Tempo mi tawata forma pareha pa sali, por lo general tawata un siman cu un hende y ya pa e otro siman nos a kibra.”

Ta bisto anto cu no ta sabi pa traha afspraak pa sali cu un solo persona durante ‘flor di hubentud.’ Ta miho bo warda te ora bo conoce bo mes bon, cu bo sa loke bo gusta y loke bo no gusta, y ki metanan bo kier purba alcansa. Tambe bo mester tin e edad pa carga e responsabilidadnan di matrimonio. Por ehempel, Yehova ta spera di un esposo cu e ta percura pa su famia fisicamente, materialmente y spiritualmente. Si bo ta un mucha homber tiener, bo ta prepara pa haya un trabou, cuida un casa y kisas yiunan? Bo ta den posicion pa yuda nan mantene nan spiritualidad? Y kico si bo ta un mucha mohe jong? Un esposa mester stima y respeta su casa; e tin cu apoya e decisionnan cu su casa tuma. Bo ta realmente prepara pa haci esei riba termino largo? Ademas, bo ta cla pa dirigi un cas dia aden dia afo, pa prepara cuminda y cuida yiu?—Efesionan 5:22-25, 28-31; 1 Timoteo 5:8.

Pa ilustra esei: Den paisnan Occidental, hobennan ta soña cu un dia nan tin mag di core e auto di famia. Pero kico un hoben tin cu haci prome cu e tin mag di haci esei? Den mayoria pais bo tin cu tuma les y pasa examen prome cu bo haya bo rijbewijs pa core auto. Dicon? Pasobra coremento di auto ta un responsabilidad serio. Ora bo ta tras di stuur, bo bida y bida di otro hende ta den bo man. Wel, matrimonio tambe ta un responsabilidad hopi serio! Como tiener, kisas simplemente bo no ta cla pa esei ainda. Den tal caso, lo ta sabi pa bo resisti e tentacion pa traha afspraak pa sali cu un solo persona, ya cu esei ta un paso den direccion di haya un casa. Simpel bisa: Si bo no ta cla pa casa, bo no mester traha afspraak pa sali.

Pa bo por tuma un decision sabi relaciona cu esaki, bo mester tin loke Bijbel ta yama “conocemento y dicernimento.” (Proverbionan 1:4) Podise ta un bon idea anto pa probecha di e conocemento y experencia di un hende mas grandi. Por lo general, mayornan Cristian ta den e miho posicion pa yuda bo evalua si bo ta cla pa matrimonio. Y kisas tambe lo bo por haya algun conseho cerca miembronan maduro di e congregacion Cristian. Si bo mayornan no kier pa bo traha afspraak pa sali, bo ta haci bon di copera cu nan. Nan kier yuda bo “tene maldad for di bo curpa.”—Eclesiastes 11:10.

Si nan ta haya cu bo no ta cla pa traha afspraak pa sali, kisas nan ta recomenda bo pa en bes di limita bo atencion na un solo persona, bo amplia bo circulo di amigo. Asosiando cu hende soltero y casa, bieu y jong, por yuda bo haya un personalidad mas balansa y duna bo un bista mas realistico di bida y di matrimonio.

No ta facil pa warda cu trahamento di afspraak pa sali te ora cu bo ta cla pa esei. Pero si bo warda, ta bale la pena. Door di uza “e flor di [bo] hubentud” pa crece bira un adulto madura y responsabel, lo bo spar bo mes di bosh’i problema. Lo bo duna bo mes tempo pa desaroya y bira e clase di persona cu por trata cu e presion y responsabilidadnan di matrimonio. Tambe lo bo duna bo mes tempo pa crece bira un persona spiritual. Dje manera ei, ora cu finalmente bo ta cla pa traha afspraak pa sali, e chens ta grandi cu otro hende lo mira cu bo ta un persona cu ta bale la pena pa nan siña conoce miho.

[Nota]

a A cambia algun nomber.

b E palabra Griego pa inmoralidad sexual ta por·nei·a. E ta referi na actividad sexual pafo di matrimonio cu ta envolve e uzo di e organonan sexual. Esaki ta inclui mishi cu organonan sexual di otro y sex oral.

[Plachi na pagina 26]

Muestranan di cariño hopi bes ta hiba na problema

    Publicacion na Papiamento (Aruba) (2002-2024)
    Log Out
    Log In
    • Papiamento (Aruba)
    • Comparti
    • Preferencianan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condicionnan di Uzo
    • Maneho di Privacidad
    • Configuracion di Privacidad
    • JW.ORG
    • Log In
    Comparti