Watchtower BIBLIOTHEEK ONLINE
Watchtower
BIBLIOTHEEK ONLINE
Papiamento (Aruba)
  • BIJBEL
  • PUBLICACION
  • REUNION
  • g02 8/4 pag. 13-15
  • Con pa Preveni y Controla Presion Halto

No tin video disponibel pa loke bo a scoge.

Sorry, nos no por a play e video.

  • Con pa Preveni y Controla Presion Halto
  • Spierta! 2002
  • Subtema
  • Articulonan Similar
  • Factornan Cu Bo No Por Controla
  • Factornan Cu Bo Por Controla
  • Estilo di Bida Saludabel
  • Duna Bo Don di Bida e Balor Mereci
    E Toren di Vigilancia Anunciando e Reino di Jehova Dios 2004
Spierta! 2002
g02 8/4 pag. 13-15

Con pa Preveni y Controla Presion Halto

DI E CORESPONSAL DI SPIERTA! NA BRASIL

MARIAN tawatin miedo! Diripiente su nanishi a cuminsa sangra sin stop. E di: “M’a kere cu mi ta bai muri.” Docter a bisa Marian cu presion halto a pone su nanishi sangra. “Pero mi ta sinti mi bon”, Marian a bisa. “Hopi hende no sa mes cu nan tin presion halto pasobra nan no tin e sintomanan”, e docter a bis’e.

Con ta bai cu bo presion? E manera cu bo ta biba actualmente por pone cu den futuro bo ta haya presion halto? Kico bo por haci pa mantene bo presion di sanger bou di control?a

Presion di sanger ta e forsa cu sanger ta eherce den e adernan. Por midie door di mara un band hancho di rubber rond di bo brasa y yen’e cu aire. E band aki ta conecta na un aparato cu ta midi presion. Bo por mira dos cifra riba e aparato aki. Por ehempel: 120/80. E prome cifra nan ta yama presion di sanger sistolico pasobra e ta indica presion di sanger durante batimento di curason, anto e segundo cifra nan ta yama presion di sanger diastolico pasobra e ta indica presion di sanger ora e curason ta relaha. Nan ta midi presion di sanger na milimeter di mercurio, y ora un pashent su presion di sanger ta riba 140/90, docternan ta considera esei presion halto.

Kico ta pone presion di sanger subi? Imagina cu bo ta muha mata. Door di habri e cranchi duro of door di cera e boca di e slang un tiki, bo ta lanta e presion di awa. Mesun cos ta sosode cu presion di sanger: E ta subi ora e volumen di sanger aumenta of ora e adernan caminda e sanger ta pasa bira mas smal. Con un hende su presion ta subi? Tin hopi factor cu ta hunga un rol.

Factornan Cu Bo No Por Controla

Investigadonan a descubri cu si un hende tin famia cu presion halto, e tin mas chens di haya e malesa. Estadisticanan ta indica cu morochonan identico tin mas chens di haya presion halto cu morochonan di dos eicel. Un estudio ta referi na e “localisacion di e genenan responsabel pa presion halto” cu lo por confirma cu tin un componente hereditario responsabel pa presion halto di sanger. Tambe nan a descubri cu e riesgo di haya presion di sanger abnormalmente halto ta bira mas grandi segun cu un hende su edad ta subi y cu e riesgo ta mas grandi cerca hende homber colo scur.

Factornan Cu Bo Por Controla

Wak kico bo ta come! Salo (sodio) por hisa presion di algun hende, specialmente hende diabetico, esnan cu tin tension emocional, hende grandi y algun hende colo scur. Demasiado vet den sanger por pone cu colesterol ta pega den e adernan y acumula ei (aterosclerosis). Esaki ta cera e adernan y hisa presion di sanger. Hende cu ta pisa mas cu 30 porshento di loke docternan ta recomenda tin mas chens di haya presion halto. Estudionan ta indica cu cuminda rico na potasio y calcio posiblemente ta baha presion di sanger.

Hende cu ta huma tin mas chens di haya aterosclerosis, diabetes, atake di curason y atake celebral. Door di esei, humamento y presion halto ta un combinacion peligroso cu ta causa malesa di ader y curason. Maske e evidencianan ta contradictorio, cafeina (cu bo ta haya den cofi, te y cola), y stress emocional y fisico tambe por hisa presion. Ademas, cientificonan sa cu demasiado consumo di bebida alcoholico y falta di ehercicio por hisa presion di sanger.

Estilo di Bida Saludabel

Ta un kibocacion pa warda te ora bo haya presion halto pa bo cuminsa haci cambio. For di jong un hende mester ta interesa pa hiba un estilo di bida saludabel. Door di cuida bo salu for di awor esei lo resulta den un miho calidad di bida den futuro.

E Tercer Combenio Brasileño Riba Presion Halto a describi cua ta e cambionan cu un hende mester haci den su estilo di bida pa reduci presion halto. Nan ta un bon guia pa hende cu tin presion halto of normal.

Expertonan ta recomenda hende gordo pa baha man na cuminda cu tin hopi caloria, y no tene diet cu ta priminti cu lo bo baha hopi y den un tempo cortico. Tambe nan ta recomenda pa na mesun momento bo haci ehercicio modera. Anto relaciona cu salo, nan ta sugeri pa no tuma mas cu seis gram pa dia, cu otro palabra, no mas cu un telep.b Den practica esei ta nifica baha man na e cantidad di salo cu bo ta uza ora di prepara cuminda, y tambe baha man na cuminda di bleki, beleg (salami, ham, soseishi y otronan), y cuminda huma. Tambe bo por reduci e cantidad di salo door di no agrega salo na bo cuminda ora bo ta come y door di lesa riba etiket di cuminda procesa ta cuanto salo nan a agrega na dje.

E Combenio Brasileño tambe ta recomenda pa aumenta e cantidad di potasio pasobra e por ‘baha presion halto.’ Si esei ta e caso, ta masha saludabel pa come “cuminda cu tin poco sodio y hopi potasio”, manera bonchi, berdura berde scur, bacoba, milon, wortel, roibit, tomati y apelsina. Un otro cos importante ta pa mantene consumo di alcohol na un nivel rasonabel. Algun experto ta indica cu hende homber cu ta sufri di presion halto no mester consumi mas cu 30 mililiter di alcohol pa dia; y hende mohe of esnan cu ta flaco of cu tin curpa chikito no mester tuma mas cu 15 mililiter pa dia.c

E Combenio Brasileño a conclui cu ehercicio regular ta baha presion halto di sanger y asina reduci e riesgo di desaroya presion halto. Ta beneficioso pa haci aerobics na un manera modera. Esakinan por ta cana, core bais of landa pa 30 te 45 minuut, tres te cinco bes pa siman.d Otro factornan cu ta contribui na un estilo di bida mas saludabel ta: stop di huma, controla vet den sanger (colesterol y triglyceriden) y diabetes, come suficiente calcio y magnesia y domina stress emocional y fisico. Tin remedi cu por hisa presion den sanger, manera remedi pa nanishi cera, antiacido cu tin hopi sodio, pildo pa kita apetit y pildo pa migraine cu tin cafeina aden.

Si bo tin presion halto, sin duda bo docter ta den e miho posicion pa duna bo conseho (adapta na bo sircunstancia) encuanto kico pa come y bo estilo di bida. Sinembargo, sin importa den ki situacion bo ta, un bida saludabel for di jong semper ta beneficioso, no solamente pa hende cu presion halto pero pa henter famia. Marian (menciona na principio di e articulo aki) mester a haci cambio den su estilo di bida. Actualmente e tin cu tuma remedi y ta hiba un bida normal apesar cu e tin problema cu salu. Kico di abo? Mientras bo ta warda riba e tempo ora tur hende lo tin un bida saludabel y “ningun habitante lo no bisa: ‘Mi ta malo’”, tene bo presion di sanger bou di control!—Isaias 33:24.

[Nota]

a Spierta! no ta recomenda ningun tratamento en particular, ya cu cada persona mester tuma su mes decision.

b Puntra bo docter cuanto sodio y potasio bo tin mester pa dia si bo tin problema cu presion halto of cu curason, higra, of malesa di nier y ta tumando remedi.

c Trinta mililiter di alcohol ta igual cu 60 mililiter di bebida destila (whisky, vodka y otronan), 240 mililiter di biña of 720 mililiter di cerbes.

d Papia cu bo docter tocante cua programa di ehercicio lo ta miho pa bo.

[Cuadro na pagina 14]

COMBATI PRESION HALTO

1. Loke Por Yuda Controla Presion Halto

• Baha peso

• Baha man na salo

• Come mas cuminda cu ta rico na potasio

• Baha man na bebida alcoholico

• Haci ehercicio regularmente

2. Otro Medidanan Cu Por Yuda Controla Bo Presion di Sanger

• Tuma suplemento di calcio y magnesia

• Come cuminda vegetariano rico na fibra

• Tuma terapia cu ta kita stress

3. Medidanan Adicional

• Stop di huma

• Controla nivel di colesterol

• Controla diabetes

• No uza remedi cu por hisa bo presion

[Reconocemento]

Adapta for di e Tercer Combenio Brasileño Riba Presion Halto—Revista Brasileira de Clínica & Terapêutica.

[Plachinan na pagina 15]

Ehercicio regular y cuminda saludabel ta yuda preveni y controla presion halto

    Publicacion na Papiamento (Aruba) (2002-2024)
    Log Out
    Log In
    • Papiamento (Aruba)
    • Comparti
    • Preferencianan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condicionnan di Uzo
    • Maneho di Privacidad
    • Configuracion di Privacidad
    • JW.ORG
    • Log In
    Comparti