-
E Mundo Aki A Bay for di Man, of No?Spierta! 2017 | No. 6
-
-
TOPICO PRINCIPAL | E MUNDO AKI A BAY FOR DI MAN?
E mundo Aki A Bay For Di Man, Of No?
AÑA 2017 a habri cu un declaracion hopi tristo di e comunidad cientifico. Na januari, un grupo di cientifico a bisa cu mundo ta mas cerca cu nunca di e catastrofe mas teribel di historia. Pa mustra con cerca nos ta di un desaster mundial, nan a hala wijzer di e “Holoshi di Huicio Final” dilanti cu 30 seconde. Segun e “Holoshi di Huicio Final”, awor tin djis dos minuut y mey pa meyanochi. Esey kiermen cu ta prome biaha durante e ultimo 60 aña cu e holoshi ta indica cu un catastrofe mundial ta asina cerca.
Na 2018, cientificonan tin pensa di bolbe evalua con cerca fin di mundo ta. Acaso e “Holoshi di Huicio Final” lo sigui indica cu un desaster mundial ta cerca? Kico abo ta pensa? Acaso e mundo aki a bay for di man? Kisas bo ta pensa cu esey ta un pregunta dificil pa contesta. Wel, hasta expertonan no ta di acuerdo cu otro den e asunto ey. Y no ta tur hende ta kere cu fin di mundo ta algo inevitabel.
Pero tin miyones di hende tambe cu ta kere cu tin un futuro briyante. Nan ta bisa cu nan tin prueba cu hende y nos planeta lo keda pa semper y cu nos calidad di bida lo mehora. E pruebanan ey ta confiabel? E mundo aki a bay for di man, of no?
-
-
Buscando ContestaSpierta! 2017 | No. 6
-
-
TOPICO PRINCIPAL | E MUNDO AKI A BAY FOR DI MAN?
Buscando Contesta
SI BO ta preocupa y spanta pasobra tin asina tanto mal noticia, bo no ta e unico hende cu ta sinti asina. Na 2014, Barack Obama, kende e tempo ey tabata presidente di Merca, a bisa cu e ta kere cu pa motibo di tur e mal noticianan cu ta sali den medionan di comunicacion, hopi hende ta conclui “cu e mundo ta draai ... asina lihe cu ningun hende no por control’e.”
Sinembargo, un poco tempo despues cu el a bisa esey, el a papia yen di entusiasmo riba medidanan cu nan a implementa pa resolve varios problema mundial. El a yama cierto iniciativa cu gobierno a tuma “bon noticia” y a bisa cu e ta “yen di speransa” y “sumamente optimista.” Cu otro palabra, el a duna di compronde cu e esfuerso cu hende cu bon intencion ta haci por yuda controla e situacion na mundo y preveni un desaster mundial.
Hopi hende ta comparti su optimismo. Tin di nan ta confia den cientificonan, kendenan ta predeci cu avance rapido den tecnologia lo por resolve e problemanan di humanidad. Un experto riba tereno di tecnologia y innovacion digital ta predeci cu na 2030, “nos tecnologia lo ta mil biaha mas poderoso, y cu na 2045, tecnologia lo ta un miyon biaha mas poderoso.” El a bisa tambe: “Nos ta haciendo un bon trabou. A pesar cu e problemanan ta mas grandi cu antes, nos tin mas capacidad pa enfrenta nan.”
Pues, con malo precies e situacion den e mundo aki ta? Acaso un desaster mundial lo sosode pronto? Aunke algun cientifico y politico ta papia yen di optimismo, hopi hende ta sinti nan insigur tocante futuro. Dicon?
ARMA DI DESTRUCCION MASAL. A pesar di tur e esfuerso cu Nacionnan Uni y otro organisacionnan a haci pa logra desarmamento nuclear, nan a fracasa. Tin lidernan cu no ta haci caso di leynan internacional di control di arma. Paisnan cu tin un historia di armamento nuclear desesperadamente ta reemplasa nan bomnan bieu cu bomnan nobo cu ta mas destructivo. Y paisnan cu no tabatin arma di destruccion masal awor por destrui un gran cantidad di hende.
E echo cu actualmente tin asina tanto nacion cu arma nuclear, ta haci e mundo aki un luga masha peligroso, hasta ora, na moda di papia, tin paz. E publicacion Bulletin of the Atomic Scientists ta adverti cu “e sistemanan di arma independiente y mortal cu tin capacidad di mata sin intervencion ni supervision di hende ta causa hopi preocupacion.”
NOS SALUD TA BOU DI ATAKE. Loke ciencia por logra riba tereno di salud tin limite. Factornan di riesgo manera presion halto, sobrepeso, contaminacion di aire y abuso di droga cu por causa maleza ta aumentando. Mas y mas hende ta muri di malezanan cu no ta contagioso, manera cancer, atake di curason, stroke y diabetes. Y e cantidad di hende cu no por traha, entre otro, pa motibo di problemanan mental ta sigui aumenta. Anto den añanan reciente tabatin epidemianan inespera y peligroso di e virusnan di Ebola y Zika. Kico ta e conclusion? Wel, hende no tin control riba maleza, y ta parce cu no tin solucion tampoco.
HENDE TA CABA CU NATURALEZA. Fabricanan ta siguie contamina aire. Y e consecuencia ta cu tur aña miyones di hende ta muri debi na problemanan respiratorio.
Instancianan di gobierno, comunidadnan y hende individual ta basha awa di riolering, sushi di agricultura y medico, plastic y otro substancianan contamina den lama. E Encyclopedia of Marine Science ta splica cu “e substancianan contamina aki ta venena tanto bestia y mata den lama y tambe hende cu ta come cuminda di lama cu ta contamina.”
Y awa dushi ta cabando. Pesey, e autor Britanico Robin McKie, experto riba topiconan cientifico, a duna e siguiente spiertamento: “Mundo ta enfrenta un crisis di awa cu lo tin un efecto rond mundo.” Politiconan ta admiti cu scarsedad di awa ta un problema hopi grandi cu hende mes a crea y cu ta forma un peliger hopi serio.
NATURALEZA TA CABA CU HENDE. Tormenta, horcan, tornado, tifon y temblor ta causa inundacion, avalancha di lodo y hopi otro tipo di destruccion. Y nunca prome, asina hopi hende a muri of sufri daño debi na e fenomenonan aki di naturaleza. Un estudio cu NASA a publica ta indica cu e chens ta grandi cu lo bay bin “tormentonan mas fuerte, ola di calor mortal y ciclonan mas teribel di inundacion y secura.” Acaso naturaleza lo caba cu hende?
Sigur bo por pensa riba mas cos cu ta forma un menasa pa nos existencia. Pero bo no ta haya contesta satisfactorio tocante futuro pa bo preguntanan door di analisa tur e cosnan malo cu ta pasando ni door di scucha loke politiconan ni cientificonan ta bisa. Sinembargo, manera nos a bisa den e articulo anterior, hopi hende a haya contesta satisfactorio pa preguntanan tocante e situacion actual y futuro. Na unda abo por haya e contestanan ey?
-
-
Kico Bijbel Ta Bisa?Spierta! 2017 | No. 6
-
-
Loke e “Holoshi di Huicio Final” ta predeci lo no cumpli, pasobra Dios a priminti cu hende y Tera lo tin un futuro maraviyoso
TOPICO PRINCIPAL | E MUNDO AKI A BAY FOR DI MAN?
Kico Bijbel Ta Bisa?
HOPI siglo pasa Bijbel a profetisa tocante e cosnan malo cu ta pasando den mundo. Pero Bijbel a predeci specificamente tambe cu humanidad ta bay tin un futuro maraviyoso. Como cu un gran parti di profecia biblico a cumpli caba te den e minimo detaye, ta bale la pena pa wak kico Bijbel ta bisa.
Laga nos analisa un par di profecia di Bijbel:
“Nacion lo lanta contra nacion y reino contra reino, y lo tin scarsedad di cuminda y temblor den un luga tras di otro.”—Mateo 24:7.
“Den e ultimo dianan lo bini temponan critico, dificil pa trata cu ne. Pasobra hende lo stima nan mes, stima placa; nan lo ta bromado, arogante, blasfemado, desobediente na mayornan, mal agradecido, desleal, sin cariño; nan lo no ta dispuesto pa cera ningun acuerdo; nan lo ta calumniador, sin dominio propio, feroz, sin amor pa loke ta bon, traidor, cabesura, hincha di orguyo, cu ta stima placer en bes di stima Dios.”—2 Timoteo 3:1-4.
Algun hende lo bisa cu e profecianan ey ta describi e mundo aki cu ta bayendo for di man. Y den cierto sentido berdad cos a bay for di man y hende no tin control riba e mundo aki. Segun Bijbel, hende simplemente no tin ni e sabiduria ni e poder pa soluciona e problemanan permanentemente. Esaki ta exactamente loke e siguiente textonan di Bijbel ta mustra:
“Tin un caminda cu ta parce bon den bista di hende, ma su fin ta e caminda di morto.”—Proverbionan 14:12.
“Hende a eherce autoridad riba un otro hende pa su daño.”—Eclesiastes 8:9.
“No ta keda na hende pa dirigi su pasonan.”—Jeremias 10:23.
Si laga e mundo aki pa su cuenta, probablemente un catastrofe mundial lo tuma luga. Pero esey lo no sosode. Dicon no? Wak kico Bijbel ta bisa:
Dios “a establece Tera riba su fundeshinan, pa asina esey no kita for di su luga nunca mas.”—Salmo 104:5.
“Un generacion ta bay y un generacion ta bin, ma Tera ta permanece pa semper.”—Eclesiastes 1:4.
“E hustonan lo hereda e Tera, y lo biba den dje pa semper.”—Salmo 37:29.
“Lo tin abundancia di maishi den e Tera, [y] riba cabes di e seronan.”—Salmo 72:16.
E textonan di Bijbel aki ta duna un contesta cla y raspa. Contaminacion, scarsedad di cuminda y di awa of un epidemia mundial lo no caba cu humanidad. Y un holocaust mundial tampoco lo no caba cu mundo. Dicon no? Pasobra Dios tin e futuro di nos planeta bou di control. Ta berdad cu Dios a permiti hende haci loke nan kier. Pero nan lo sufri e consecuencia di e decisionnan cu nan tuma. (Galationan 6:7) E mundo aki no ta manera un trein cu a perde control y lo termina den un desaster. Dios a pone un limite na e daño cu hende lo por causa nan mes.—Salmo 83:18; Hebreonan 4:13.
Pero no ta esey so, Dios lo zorg tambe pa reina “paz abundante.” (Salmo 37:11) E punto di bista positivo cu e articulo aki ta papia di dje ta duna nos un idea di e maraviyoso futuro cu Bijbel ta priminti y cu miyones di testigo di Jehova a haya sa di dje ora nan a studia Bijbel.
Nos como testigo di Jehova ta un hermandad mundial cu ta consisti di homber y muher di tur edad y di tur rasa y cultura. Nos ta adora e unico Dios berdadero. Bijbel ta bisa cu su nomber ta Jehova. Nos no tin miedo di futuro pasobra Bijbel ta bisa: “Asina SEÑOR, Kende a crea e cielonan, ta bisa (E ta e Dios, Kende a forma Tera y a trah’e; el a establec’e, y no a crea esaki pa e keda bashi, ma el a form’e pa e wordo habita): ‘Ami ta SEÑOR, y no tin ningun otro.’”—Isaias 45:18.
E articulo aki a trata algun di e siñansanan di Bijbel encuanto e futuro di Tera y di hende. Si bo ta desea mas informacion, wak les 5 di e foyeto Dios Tin Bon Noticia pa Nos! publica pa testigonan di Jehova y disponibel riba www.jw.org/jw-paa
Ademas, bo por wak e video Dicon Dios A Crea Mundo? riba www.jw.org/jw-paa. (Bay na PUBLICACION > VIDEO)
-