Dios Ta Realmente Interesa den Hende Muher?
“Ta cerca un muher pica a cuminsa y ta pa su falta nos tur tin cu muri.”—SIRAG, SIGLO 2 PROME CU CRISTO.
“Abo ta e porta di Diabel, abo ta esun cu a kita e seyo di e palo prohibi, abo ta e prome persona cu a kibra ley di Dios . . . Abo ta esun cu na un manera asina facil a destrui e imagen di Dios, esta, homber.”—TERTULIANO, ADORNO DI HENDE MUHER, SIGLO 2 DESPUES DI CRISTO.
E PALABRANAN ey no ta di Bijbel. Pa hopi siglo, nan a ser uza pa hustifica discriminacion contra hende muher. Awe ainda tin hende fanatico cu ta cita textonan religioso pa hustifica maltrato di hende muher y ta pretende cu tur e problemanan di humanidad ta pa falta di hende muher. Pero Dios tabata kier pa homber desprecia hende muher y abusa di nan? Kico Bijbel ta bisa? Laga nos wak.
Dios a maldiciona hende muher?
No. Mas bien, Dios a “maldiciona” “e colebra original, esun cu yama Diabel.” (Revelacion 12:9; Genesis 3:14) Ora Dios a bisa cu Adam lo a “manda riba” su esposa, e no tabata kiermen cu hende homber mester a oprimi hende muher. (Genesis 3:16) Simplemente, el a profetisa kico lo ta e consecuencianan tristo di nan pica.
Pues, maltrato di hende muher no ta e boluntad di Dios, sino resultado directo di e pica cu hende a hereda. Bijbel no ta promove e idea cu hende muher mester ta someti na hende homber como pago pa e pica original.—Romanonan 5:12.
Acaso Dios a crea hende muher inferior na hende homber?
No. Genesis 1:27 ta bisa: “Dios a crea hende segun su mes imagen; segun e imagen di Dios el a crea hende; homber y muher el a crea nan.” Pues, Dios a crea hende—tanto homber como muher—cu e capacidad pa refleha Su cualidadnan. Anto maske Adam cu Eva tabata emocionalmente y fisicamente distinto for di otro, toch nan Creador a duna nan tur dos e mesun encargo y e mesun derechonan.—Genesis 1:28-31.
Dios a crea Eva pa yuda y complementa Adam
Prome cu Dios a crea Eva, el a declara: “Lo mi traha un yudado p’e [Adam] cu ta pas cu ne.” (Genesis 2:18) E expresion “cu ta pas cu ne” ta indica cu e muher tabata inferior na e homber? No, pasobra e palabra Hebreo uza eynan por ser traduci tambe como “complemento” y ta transmiti e idea di yuda of coopera cu un persona. Pensa un rato riba e cooperacion cu tin entre un ciruhano y un anestesiologo den sala di operacion. Acaso esun por funciona sin e otro? Aunke ta e ciruhano ta haci e operacion, bo por bisa cu e ta esun mas importante? Claro cu no. Asina tambe, Dios a crea homber cu muher pa coopera estrechamente cu otro, no pa competi cu otro.—Genesis 2:24.
Kico ta mustra cu Dios ta interesa den bienestar di hende muher?
Dios a mira di antemano con hende homber imperfecto lo a comporta nan mes, y el a tuma medida pa proteha hende muher. Esey ta bin padilanti den e Ley cu el a duna Moises den siglo 16 prome cu Cristo. E autora Laure Aynard a bisa lo siguiente tocante e ley ey: “Mayoria di biaha cu e pacto di Ley ta menciona hende muher ta pa defende nan.”—La Bible au féminin.
Por ehempel, segun e Ley, yiunan mester a honra y respeta tanto nan tata como nan mama. (Exodo 20:12; 21:15, 17) Ademas, e Ley a exigi pa mustra e debido consideracion na hende muher na estado. (Exodo 21:22) E leynan di Dios ey a duna hende muher hopi mas proteccion cu e leynan cu tin awe den hopi parti di mundo. Pero tin mas cos.
Un Ley Cu Ta Mustra Con Dios Ta Mira Hende Muher
E Ley cu Jehova Dios a duna e nacion di Israel tabatin masha hopi beneficio pa henter e pueblo, tanto hende homber como hende muher. El a beneficia nan fisicamente y a yuda nan keda moralmente limpi y mantene un bon relacion cu Jehova. Tanten cu e nacion a scucha Dios y obedec’e, el a halsa nan “riba tur e nacionnan di mundo.” (Deuteronomio 28:1, 2) Kico di hende muher? Ki derecho nan tabatin bou di e Ley? Considera lo siguiente.
1. Libertad individual. E muher Israelita, distinto for di hende muher den hopi nacion di antiguedad, tabata gosa di hopi libertad. Aunke e esposo a ricibi e papel di cabes di cas, e tabatin pleno confianza den su esposa: E esposa por a inspecciona un tereno y cumpr’e of “planta un cunucu di wendruif.” Si e tabata habil den hila y weef tela, e por a lanta su propio negoshi. (Proverbionan 31:11, 16-19) Segun e Ley di Moises, hende muher tabatin nan propio derecho y no tabata un simpel acesorio di hende homber.
Hende muher por tabatin tambe un relacion personal cu Dios. Por ehempel, Bijbel ta menciona e caso di Ana, kende a resa na Dios tocante un asunto personal y secretamente a haci un promesa solem. (1 Samuel 1:11, 24-28) Un muher di e stad Sunem tabatin custumber di consulta profeta Eliseo riba sabbat. (2 Reynan 4:22-25) Ademas, Dios a uza muhernan manera Debora y Hulda como su representante. Y hasta sacerdote- y hombernan prominente tabata busca conseho cerca nan.—Huesnan 4:4-8; 2 Reynan 22:14-16, 20.
2. Oportunidad pa haya educacion. Como cu hende muher tambe a cay bou di e pacto di Ley, nan a haya invitacion pa scucha e lesamento di Ley, y esaki a duna nan hopi oportunidad pa siña. (Deuteronomio 31:12; Nehemias 8:2, 8) Ademas, nan por a haya entrenamento pa participa den cierto faceta di adoracion publico. Por ehempel, algun hende muher probablemente “tabata sirbi” na e tabernakel, mientras cu otronan a canta den un coro mixto di hende homber cu hende muher.—Exodo 38:8; 1 Cronicanan 25:5, 6.
Hopi hende muher den Israel di antiguedad tabatin nan mes negoshi
Hopi hende muher tabata sa bon con pa maneha un negoshi. (Proverbionan 31:24) Y mamanan Israelita mester a yuda educa nan yiu hombernan te ora esakinan a bira adulto. Esta un contraste cu e otro nacionnan den e tempo ey, den cua e tatanan so tabata siña nan yiu hombernan! (Proverbionan 31:1) Ta bisto anto cu hende muher den Israel di antiguedad no tabata sin educacion.
3. Derecho di Ser Honra y Respeta. Un di e Dies Mandamento a stipula bon cla: “Honra bo tata y bo mama.” (Exodo 20:12) Y Rey sabi Salomon a bisa den un di su proverbionan: “Mi yiu, tende e instruccion di bo tata, y no bandona e siñansa di bo mama.”—Proverbionan 1:8.
E Ley a inclui reglanan detaya tocante e trato entre hende cu no tabata casa cu otro, y esakinan a mustra gran respet pa hende muher. (Levitico 18:6, 9; Deuteronomio 22:25, 26) Un esposo hasta mester a tene cuenta cu e limitacionnan fisico y biologico di su esposa.—Levitico 18:19.
4. Derecho di ricibi proteccion. Jehova ta describi su mes den su Palabra como “un tata di huerfano y un hues pa viuda.” Es decir, el a considera su mes e Protector di hende cu no tabatin un tata of esposo pa defende nan derechonan. (Salmo 68:5; Deuteronomio 10:17, 18) Pesey, ora cu un viuda di un profeta tabata debe un persona cu a trat’e inhustamente, Jehova a haci un milager pa e señora por a tene su cabes riba awa sin perde su dignidad.—2 Reynan 4:1-7.
Un otro ehempel ta e caso di e yiu muhernan di Zelofehad. E cabes di famia ey no tabatin yiu homber y a muri prome cu e Israelitanan a drenta e Tera Priminti. Pues, su cinco yiu muhernan a pidi Moises “un propiedad” den e Tera Priminti. Jehova a duna nan mas di loke nan a pidi. El a bisa Moises: “Duna nan un propiedad como herencia meymey di e ruman hombernan di nan tata, y bo mester pasa e herencia di nan tata pa nan.” Djey padilanti, hende muher den Israel por a haya un herencia di nan tata y pas’e pa nan yiunan.—Numbernan 27:1-8.
Un Idea Robes di e Manera Cu Dios Ta Mira Hende Muher
Bou di e Ley di Moises, hende muher tabata gosa di un posicion honorabel, y nan derechonan a ser respeta. Sinembargo, di siglo 4 prome cu Cristo en adelante, e cultura Griego, cu a considera hende muher como inferior, a cuminsa influencia hudaismo.—Wak e cuadro “Discriminacion di Hende Muher den Obranan Skirbi di Antiguedad.”
Por ehempel, e poeta Griego Hesiodo (siglo 8 P.E.C.) a culpa hende muher pa tur problema di humanidad. Den su buki Teogonía, el a papia di ‘e mala rasa y pueblo mortal di hende muher, cu ta e plaga di mas cruel cu ta biba meymey di homber moribundo.’ E idea aki a bira masha popular den hudaismo na principio di siglo 2 P.E.C. E Talmud, compila desde siglo 2 E.C. en adelante, a spierta hende homber pa no combersa hopi cu hende muher, ya cu al final esaki lo pone nan comete inmoralidad.
A traves di siglonan, e desconfianza aki a afecta e papel di hende muher den sociedad Hudiu. Den tempo di Hesus, ya caba hende muher no tabatin mag di bay den otro areanan di e tempel, sino te na e Plenchi di Hende Muher so. Ta hende homber so tabatin mag di haya educacion religioso, y hende muher probablemente tabata sinta apart den sinagoga. E Talmud ta papia di un rabi cu a bisa cu ta masha malo pa siña yiu muher e Tora [e Ley]. Asina e lidernan religioso a duna un idea robes di e manera cu Dios ta mira hende muher, y esey a pone hopi hende homber haya asco pa hende muher.
Tempo Hesus tabata riba tera, el a tuma nota di e tipo di prehuicionan ey cu tabata profundamente hancra den tradicion di e pueblo Hudiu. (Mateo 15:6, 9; 26:7-11) Acaso el a laga e siñansanan ey influencia su manera di trata hende muher? Kico nos por siña di su actitud y di e trato cu el a duna nan? Cristianismo berdadero a trece alivio pa hende muher? E siguiente articulo lo contesta e preguntanan aki.