Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Palauan
  • BIBLIA
  • BABIER
  • MITING
  • w10 8/1 4-8 el llel
  • A Uchul Me Ngmeringel er Kid el Mo Medengelii a Dios el Loeak a Ngklel

Ngdiak a video el kirel tiang.

Mousubes, ngdimlak el sebechel el load a video.

  • A Uchul Me Ngmeringel er Kid el Mo Medengelii a Dios el Loeak a Ngklel
  • A Ongkerongel Ouchais er a Rengedel a Jehovah—2010
  • Mekekerei el Dai el Ngar er a Suobel
  • Kmeed el Osisiu el Suobel
  • A Jesus me a Rulebengkel a Ulechotii a Ngklel a Dios
  • Tekoi el Loruul er Chelechang el Mo Oridii a Ngklel a Dios
  • Ngsebechem el Mo Medengelii a Jehovah el Loeak a Ngklel
  • Ngtecha Ngklel a Dios?
    A Ongkerongel Ouchais er a Rengedel a Jehovah (Buai)—2019
  • A Belkul me a Usbechel a Chedaol el Ngklel a Dios
    Ngerang Mera el Lolisechakl a Biblia?
A Ongkerongel Ouchais er a Rengedel a Jehovah—2010
w10 8/1 4-8 el llel

A Uchul Me Ngmeringel er Kid el Mo Medengelii a Dios el Loeak a Ngklel

NGAR er ngii a kmung techang el soal merrob er kau me ngdiak bo modengelii a ngklel a Jehovah e moldeu a rengum er a kmes el deleuill el Obengkel. Ngika ngtechang el cheraro? A Biblia a mesaod el kmo: “A chelid er tial belulechad a mla chouid a rengrir tirikel diak loumerang.” Me a chelid er tia el diak loluu er a Dios el beluulechad er chelecha el taem a Satan el Diabelong. Ngsoal a omolemolem el ngar er a ilkolk me a rengum lak bo el mukellomes er a “klemedengei era klebkellel a Dios.” A Satan a diak el soal a bo modengelii a Jehovah el loeak a ngklel. Engdi ngmekerang a Satan a longeuid a uldesuir a rechad?​—2 Korinth 4:​4-6.

A Satan a mla ousbech er a klsuul el klechelid el merrob er a rechad me lak bo lodengelii a Dios el loeak a ngklel. El uai tiang, a rebebil er a Rechijudea er a ngar er a mong a millilt el mo diak lolengesenges a ulekrael er a Bades e le ngsorir el oltirakl a siukang el diak el ousbech er a ngklel a Dios. Me sera uchelel a kot el dart el rak er a taem er kid, e a rechad er a Judea el menguiu a babier er a buai a ngilai a ulekrael el diak longuiu er a ngklel a Dios el mocholt er a Chedaol el Bades e te bai mtechir el oba tekoi el ʼAdho·naiʹ, el belkul a kmo “Rubak.” Me ngulterekokl tia el omeruul el mlo uchul e a rechad a mlo cheroid er a Dios. A rebetok a dimlak el ngai aike el klungiaol el mo er ngii el oeak a bo dekeed er a Dios. E kuk milekerang a Jesus? Ngera mle uldesuel el kirel a ngklel Jehovah?

A Jesus me a Rulebengkel a Ulechotii a Ngklel a Dios

A Jesus a millekoi el ngar er a nglunguuch el kmo: “Ma kmla ochotii a ngklem . . . e lmuut lolecholt er ngii.” (Johanes 17:26) A Jesus a ulterekokl el uluuchais er a ngklel a Dios el betok el taem er sera longuiu me a losaod a tedebechel a Chuodel el Testament el ngar er ngii tia el klou a ultutelel el ngakl. Me ngkmal di uluusbech er a ngklel a Dios el uai a reprofet er a uchei er ngii. Ngulterekokl el sel taem er a Jesus e ngdimlak el kengei el oltirakl er a siukang er a rechad er a Judea a lsekum a ngii di el ta er tir a diak el ousbech er a ngklel a Dios. Ngkmal mle mesisiich el oltngakl er a remengeteklel a klechelid er a ledu er tir el kmo: “Ko meruul a tikingel a Dios el mo diak a blkul, el tekoi er kemiu ra rechuodel el mei a uchul.”​—Matteus 15:6.

A reblak a rengrir el uleltirakl er a Jesus a millemolem el olecholt er a ngklel a Dios er a uriul er a kodellel me a okisel a Jesus. (Momes er a baks el “A Rekot el Kristiano Te Uluusbech er a Ngklel a Dios?”) Sera Pentekost er a rak er a 33, el ngii sel sils el mlukdubech a ongdibel er a Rekristiano, e a apostol el Petrus a millekoi a tekoi el mla er a ulochel a Joel el mo er a rebetok el Chijudea me tirke el ullab a osisecheklir el kmo: “Ngikel mo omekedong ra ngklel a [Jehovah] a mo sobel.” (Rellir 2:​21; Joel 2:​32) A rekot el Kristiano a ngilsuterir a rechad er a betok el renged el mo medengelii a Jehovah el loeak a ngklel. Sei a uchul, me ngar sel miting er a rechapostol me a remechuodel el ngar er a Jerusalem, e a disaiplo el Jakobus a dilu el kmo: ‘A Dios a mlo . . . [chemau] ar Chisentail e ngilteterir ar chedal ra chelsir el kirel a ngklel.’​—Rellir 15:14.

Nguaisei engdi a cherrouel a ngklel a Dios a dimlak el meterob. Me sera lemad a rechapostol, engdi mle mereched a Satan el melisiich a ultok el kirel a mera el osisechakl. (Matteus 13:38, 39; 2 Petrus 2:1) El uai tiang, ngike el leko ng Kristiano el melluches a babier el Justin Martyr a mlechell er sel taem el ngike el ulebongel apostol el Johanes a mlad. Engdi, ngmle blechoel el melekoi el ngar er a tekingel el kmo Ngike el Omeskid a rokui el tekoi “a Dios el ngii a diak a ulterekokl el ngklel.”

A rumtok a mera el osisechakl sera leruul a utsusi er a Beches el Testament e te ngiluu a ngklel a Jehovah el otebedii e mtechir er a Kyʹri·os, el tekoi er a Grik el belkul a kmo “Rubak.” A osisiu el tekoi a dilubech el kirel a Chuodel el Testament. A Rechijudea el chellimosk er a llach el omtok a mera el osisechakl a miltechir tia el chedaol el ngakl el ngar er a Bades er tir el oba ʼAdho·naiʹ el kuk betok er a 130 el taem. Sel klou a ultutelel el oidel a Biblia el mo tekoi er a Latin el rirekir a Jerome er a rak er a 405, e mlo okedongall el Vulgate, a dirrek el ultebedii tia el ngklel a Dios.

Tekoi el Loruul er Chelechang el Mo Oridii a Ngklel a Dios

Chelecha el taem, e a remellomes a rengrir a medengei el kmo a ngklel a Jehovah a mocholt el 7,000 el taem el ngar er a chelsel a Biblia. Sei a uchul, me a bebil er aike el blechoel el dousbech el oidel a Biblia, el uai a Katolik Jerusalem Bible, me a Catholic La Biblia Latinoamérica el tekoi er a Sebangiol, me a sel merael a chisel el Reina-Valera, el dirrek el ngar er a tekoi er a Sebangiol, a ousbech er a ngklel a Dios. E a bebil a ousbech er a ngklel a Dios el “Yahweh.”

Ngmekngit a rengud e le betok el ikelesia el oldubech a oidel a Biblia a orrimel er a remellomes a rengrir el chad me lak lolsiseb er a ngklel a Dios er a oidel a Biblia er tir. El uai tiang, ngar er a babier el melluches er a June 28, 2008 el mo er a remengeteklel aike el miting er a rebisob er a Katolik, e a Vatican a dilu el kmo: “Aika el mereko el rak e tia el omeruul el omekedong er a ngklel a Dios er a Israel a mla mekekokil el me soiseb er a chelsel a osisechekled.” Tia el babier a milsterir tia el ulekrael: “A ngklel a Dios . . . a diak el kired el ousbech er ngii me a lechub e domekedong er ngii.” Me a lmuut el tang, “ngar a oidel a Biblia el lousbech a omelekoi er chelecha el taem, . . . e tia el chedaol el tetragrammaton a kirel el moiuid el ‘Rubak’ el di osisiu el uai a Adonai/Kyrios. ” Me ngbleketakl el kmo, tia el ulekrael el mla er a Vatican a moktek er ngii a merrob er a usbechel a ngklel a Dios.

A Reprotestant me te dirrek el diak loba omengull el kirel a usbechir er a ngklel a Jehovah. A chad el lengileltii el mo mesaod er sel Biblia el luleltobed er ngii, el New International Version, el tilobed er a tekoi er a Merikel, er a rak er a 1978, a milluches el kmo: “A Jehovah a ileakl el ngklel a Dios e mle kiram el ousbech er ngii. Aki chiloit a kuk betok er a 2 el miliol el udoud el kirel a oidel tia el Biblia engdi a lsekum aki di mo oidii a Psalm 23 el kmo, ‘Yahweh a mengkerengek’ e ngua di el mechoit aika el udoud el rokui. ”

Me a lmuut el tang, a betok el ikelesia a mla merrob er a rechad er a Latin America me lak bo lodengelii a Dios el loeak a ngklel. A Steven Voth, el chellimosk er a oidel a babier er a United Bible Societies (UBS), a milluches el kmo: “A ta er a tekoi el leblechoel el kaititekangel er ngii a Reprotestant er a Latin America a usbechel a ngakl el Jehová . . . Aika el ikelesia er a Protestant er chelecha el taem a mle sorir a Biblia el ReinaValera el tilobed er a 1960, engdi ngsorir el otebedii a ngakl el Jehová er a chelsel. Te bai mle sorir a tekoi el Señor [Rubak].” A doltirakl er a Voth, e a UBS a ultngeklii tia el ongit er a uchelel engdi uriul e te kilengei el oltobed er a Biblia el ReinaValera “el diak a tekoi el Jehová er a chelsel.”

A doltobed er a ngklel a Dios er a chelsel a llechukl el Tekingel e debtechir er a “Rubak” a rulleterir a remenguiu me ngdiak bo lemera el medengei el kmo ngtechang a Dios. A chouaisei el omeruul a mo uchul a rraurreng. El uai tiang, a chad el menguiu a locha mo diak el sebechel el mo medengei el kmo tia el tekoi el “Rubak” ngmelekoi el kirel a Jehovah me a lechub e ng Ngelekel, el Jesus. Sei a uchul me ngngar sel bades el apostol el Petrus a melekoi a tekingel a David el ngar er a Rellir 2:34 (NW) el kmo: “A Jehovah a dilu er a Rubak er ngak [ngike el mla mokiis el Jesus] el kmo: ‘Mdengchokl er a kidekmek,’ ” e a betok el oidel a Biblia el di uai a Biblia el tekoi er a Belau a kmo: “A Rubak a dilu ra Rubak er ngak.” A David Clines, el ngar er a babilengel el kmo “Yahweh me ngike el Dios er a Rekristiano,” a dirrek el melekoi el kmo: “A ta er a uchul me ngmlo diak lolatk er a Yahweh a Rekristiano a tir el ulturk a osengir er a Kristus.” Me a leuaisei, a rebetok el mo er a ikelesia a diak lolechesuar el kmo ngike el mera el Dios el Jesus a milluluuch el mo er ngii a ngar er ngii a ngklel, el Jehovah.

A Satan a meringel el oureor el mengeuid a uldesuir a rechad el kirel a Dios. Alta nguaisei, engdi ngsebechem el kmal mo ungil el medengelii a Jehovah.

Ngsebechem el Mo Medengelii a Jehovah el Loeak a Ngklel

Me ngulterekokl a Satan el mla oltuub er a ngklel a Dios, e ousbech er a klsuul el klechelid el meruul er ngii. Nguaisei engdi, a mera er ngii ngdiak a klisiich el ngar er a eanged me a lechub e ngbeluulechad el sebechel torebengii a Chimong el Kedidai el Rubak el Jehovah, me lak lolecholt er a ngklel el mo er tirke el sorir el mo medengelii a klemerang el kirel me a ungil el moktek er ngii el kirir a reblak a rengrir el chad.

A Resioning er a Jehovah a kmal dmeu a rengrir el olengeseu er kau el mo mesuub el kmo ngmekerang a omolekeed er kau er a Dios el oeak a omesubel a Biblia. Te oltirakl er a kerebil a Jesus, er a ledu er a Dios el kmo: “Ma kmla ochotii a ngklem er tir.” (Johanes 17:26) Me sel momtab aike el bades el olecholt a kakerous el tekoi el bla lrruul a Jehovah el mo uchul a klengeltengat el mo er a klechad, e ngmo sebechem el mo medengei aike el betok el kmal ungil el telengtengil a ngarbab el blekerdelel.

Ngike el blak a rengul el Job a uleldeu a rengul er a “klausechelei er a Dios,” me kau me ngdirrek el sebechem el uaisei. (Job 29:4) Ngoeak a klemedengei er a Tekingel a Dios, e kau a sebechem el mo medengelii a Jehovah el loeak a ngklel. Me a chouaitia el klemedengei a sebechel el meskau a ulterekokl el reng el kmo a Jehovah a mo meruul a tekoi el oltirakl er sel lullekoi er ngii el belkul a ngklel el kmo ‘Ak Mo Ngike el soak el mo Ngii.’ (Exodus 3:14) Me ngulterekokl el mo oltaut aike el rokui el ungil el telbilel el mo er a klechad.

[Baks/​Siasing el ngar er a 6 el llel]

A Rekot el Kristiano Te Uluusbech er a Ngklel a Dios?

Sera taem er a rechapostol er a Jesus er a kot el dart el rak, e ngmlukdubech a ongdibel er a Rekristiano er a betok el beluu. A rechedal aika el ongdibel a mle blechoel el mo dmak e mesuub a Bades. Tirke el kot el Kristiano, te miltik er a ngklel a Jehovah el ngar er a Bades er a Biblia er tir?

A omelekoi er a Grik a luluusbech a rebetok el chad er sel taem, el uchul me a betok el ongdibel a uluusbech er a Grik Septuagint, el oidel aike el Bades el tekoi er a Hebru el mlo merek er a ongeru el dart el rak er a uchei er a taem er kid. A rebebil er a remellomes a rengrir a melekoi el kmo ngar sel taem er a lekot el moiuid, e a Septuagint a mle blechoel el omtechei er a ngklel a Dios el oba dai el Kyʹri·os, el ngii a tekoi er a Grik el kirel a “Rubak.” Engdi ngngar er ngii a olechotel a kmo tiang a diak el klemerang.

Aika el bebil er a tekoi el mocholt er tiang a tedebechel a Grik Septuagint el mlengai er a kot el dart el rak er a uchei er a taem er kid. Aikang a bleketakl el olecholt er a ngklel a Jehovah, el mocholt er a tekoi er a Grik el lousbech aike el eua el llechukl er a Hebru el יהוה (YHWH), me a lechub a Tetragrammaton. A chad er a osisechakl el George Howard a milluches el kmo: “Aki olab a kldei el ileakl el utsusi el mlengai er a uchei er a taem er a Rekristiano er a Grik Septuagint el Biblia, e ngar er a chelsel aika el babier e ngdiak a ta el taem e a Tetragrammaton a mloiuid el kryios me a lechub e lemoiuid. Me ngsebecham el melekoi el kmo ngmle siukang er a rechad er a Judea er a uchei, me sel taem el losaod er ngii a Beches el Testament, me a dirrek el uriul er ngii, el meluches er tia el chedaol el ngakl . . . er a chelsel aike el Bades el ngar er a tekoi er a Grik.”​—Biblical Archaeology Review.

A rechapostol me a redisaiplo er a Jesus te uluusbech er a ngklel a Dios el ngar er aike el llechukl el tekingel? Ngike el chad er a osisechakl el Howard a liluut el meluches el kmo: “A ongdibel el losaod er ngii a Beches el Testament a uluusbech er a Septuagint el mla er ngii tia el chedaol el ngakl el ngar er a tekoi er a Hebru, me tirke el milluches er a Beches el Testament a ulterekokl el uluusbech er a Tetragrammaton er a babilengir.”

Sei a uchul, me ngsebeched el melekoi el kmo tirke el kot el Kristiano a mle sebechir el menguiu er a ngklel a Dios el ngar er aike el luleiuid el Chuodel el Testament me a dirrek el Beches el Testament.

[Siasing el ngar er a 7 el llel]

A betok el klechelid a mla torebengii a usbechel a ngklel a Dios el ngar er a Biblia e le ngsiukang er a Rechijudea a uchul me a lechub e ngomengereker

[Siasing el ngar er as 4, 5 el llel]

A telkib er a babier er a Isaia el ngar er a Iluil el Babier er a Ulekoad el Daob, el ngar er ngii a chedaol el ngakl er ngii

[Credit Line]

Shrine of the Book, Photo © The Israel Museum, Jerusalem

[Siasing el ngar er a 6 el llel]

[Credit Line]

Société Royale de Papyrologie du Caire

[Siasing el ngar er a 6 el llel]

[Credit Line]

Société Royale de Papyrologie du Caire

[Siasing el ngar er a 8 el llel]

A Jesus a milecherei a kerebai er a lolecholt er a ngklel a Dios

    Palauan Publications (1996-2024)
    Log Out
    Log In
    • Palauan
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share