Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Palauan
  • BIBLIA
  • BABIER
  • MITING
  • w19 February 26-30 el llel
  • A Dikesek el Bla Knguu el Lokiu a Klekristiano a Kmal Silsichak

Ngdiak a video el kirel tiang.

Mousubes, ngdimlak el sebechel el load a video.

  • A Dikesek el Bla Knguu el Lokiu a Klekristiano a Kmal Silsichak
  • A Ongkerongel Ouchais er a Rengedel a Jehovah—2019
  • Mekekerei el Dai el Ngar er a Suobel
  • Kmeed el Osisiu el Suobel
  • A RULEMECHELL EL KMAL MLE BETIK A RENGRIR ER KEMAM
  • A ROLEL A OMESIOU ER SEL TAEM
  • A DI MELEKETEK EL OMESIOU ER A NIGERIA
  • A BECHES EL NGERECHELAM
  • Ak Miltik er a Mera el Osebechakl e le Kuluumerang el Ulsirs er a Jehovah
    A Ongkerongel Ouchais er a Rengedel a Jehovah (Suobel)—2023
  • A Jehovah a Ulemekngeltengat er Ngak el Kirel a Omelilt el Kurruul
    A Ongkerongel Ouchais er a Rengedel a Jehovah (2018)
A Ongkerongel Ouchais er a Rengedel a Jehovah—2019
w19 February 26-30 el llel
Woodworth Mills

CHISEL A KLENGAR ER A RECHAD

A Dikesek el Bla Knguu el Lokiu a Klekristiano a Kmal Silsichak

A cheldechedechal a Woodworth Mills

NGAR a taem el kmal mla mo osoi, e aki ngellomel el bedul a Niger River, el ngii a bekord el ta el mael a tengel. A Nigerian Civil War a ultaut, me tiang a belkul a kmo ngklou a techellam el mo mad a lsekum aki mo imuul er tia el omoachel er a Niger. Me nguaisei, engdi aki di kilengei el mo imuul, alta e ngmlo betok el taem el ki moruul er tia el tekoi. Ak milekerang e mo chelebangel er tia el tekoi? Me bo dosaod er sel taem er a uchei er a kmechell.

Ngar a rak er a 1913 e a demak el John Mills, a mlo metecholb er a beluu er a New York City el mle 25 a rekil. A Brother Russell a ultebedii a cheldecheduch el kirel a techolb. Telkib el taem er a uriul, e a demak a mlora Trinidad, e mlo bechil a Constance Farmer, el mle blak a rengul el ngalek er a skuul er a Biblia. A demak a ngilsuir a sechelil el William R. Brown el mo orrael er a “Photo-Drama of Creation.” Te mirruul er tia el tekoi el mo lmuut er a taem el telungalek er a Brown a mlukngerachel el mo mesiou er a beluu er a West Africa er a rak er a 1923. E a demak me a delak el tir a uleba omelatk el mora eanged a di millemolem el mesiou er a beluu er a Trinidad.

A RULEMECHELL EL KMAL MLE BETIK A RENGRIR ER KEMAM

A demak me a delak a mla er ngii a retetiu el ngelekir, e te milengeklii ngike el kot el ngelekir el sechal el Rutherford. Me ngmlo ongkiklii ngika el mle president er a Watch Tower Bible and Tract Society. E sera kmechell er a December 30, 1922, e te ulemngakl er ngak er a ngklel a Clayton J. Woodworth, el ngike el mle editor er a The Golden Age (el ngii a Awake! a ngklel er chelechang). Te ulsiseb er kemam er a skuul, engdi te mle blechoel melisiich er kemam el mo meruul a turrekong er kemam el kirel a tekoi er a klereng. A delak a kmal mle meduch el mesaod e omeketakl a Bades. E a demak a kmal mle soal el mesaod a cheldecheduch er a Biblia, el ousbech er a bedengel el rokir el rullii a cheldecheduch el kmal mo ungil.

A blakerreng er tir a mlo uchul a ungil tekoi. A retedei er kemam el teim el sechal a mlora Skuul er a Gilead. E a retedei er a ruchedemam a milsiou el pioneer el betok el rak el ngar a beluu er a Trinidad me a Tobago. Me ngokiu a osisecheklir me a ungil kerebai er a demmam me a delemam, e ngua lullalem er kemam er a “blil a RUBAK.” Me a omelisiich er tir a ngilsukemam el melemolem el kiei er tia el basio me ngmlo sebecham el “meloseb er a mekesekesel a Templo er a Dios.”​—Psa. 92:13.

A blimam a mlo basio el lemei er ngii e mengetmokl er tir el mo oldingel. Tirke el pioneer a blechoel el mo dmak e mesaod el kirel a Brother George Young, el missionari el chad er a Canada el mlo oldingel er a Trinidad. E a rechad er a blik a kmal mle semeriar el mesaod er tirke el Browns el tir a mle partner er tir, engdi seikid el taem e te mlara beluu er a West Africa. Aika el tekoi a rirellak el mo soak el oldingel me a kulemuchel er a ledirk el teruich a rekik.

A ROLEL A OMESIOU ER SEL TAEM

A babilenged er sel taem a kmal mle mesisiich a klumech er a chelsel, el omeketakl a omerellel a klsuul klechelid, me a rechorecherreng lokiu a tekoi er a siobai, me a dirrek el chebirukel el omeruul el lolisiich a rechad er a balatiks. Me ngar a rak er a 1936, e a remengeteklel a klechelid a ullerrimel er ngike el omtechei el kabernor er a beluu er a Trinidad me leterob a rokui el babier er a Watch Tower. Me aki ulemart a babilenged engdi aki di millemolem el ousbech el mo lmuut er a lemokngemed. Aki ullab a handbill me a placard e merael merous, me a rebebil a ngar a rrat el merous. Ngdirrek el mla er ngii a group el omerk er a klumech el ngar a sound-car er a kekerei el mats el Tunapuna, aki dirrek el mirrekii a klumech el mora ike el mesechesechel a beluu er a Trinidad. Ngkmal mle dmeu a rengmam! Ngokiu tiaikid el rolel a omesiou e ngmlo uchul e ak mlo metecholb er a dirk el 16 a rekik.

A sound-car group er a Tunapuna

A sound-car group er a beluu er a Tunapuna

Ngokiu a reksi er a telungalek er ngak me aika el tekoi el dilubech er a klengar er ngak er sel taem, e ngmilekurulii a urungulek el soak el mo missionari. E tia el urungulek a dirk millemolem er sel taem er ak bora Aruba er a rak er a 1944 el mlo mesiou lobengkel a Brother Edmund W. Cummings. Ngkmal mle dmeu a rengmam el chudelterir a reteruich el chad el kirel a Chedaol Belsoil er a rak er a 1945. E ngar sel ongingil el rak, e ngmilteketek a kot el ongdibel er tia el iungs.

Oris me a Woodworth Mills er aike el uchelel a rak er a klengar er tir

Ngokiu a Oris e ngulemuchel a beches el rolel a klengar er ngak

Telkib el taem er a uriul, e ak ulemerk er a klumech el mora chad er a urerek el Oris Willams. Ngika el Oris a kmal mle betok a ultekengel el millasem el mesebechakl a osisechakl el lesiluub er a klechelid er ngii. Engdi ngulekiu a omesubel a Biblia, e ngmilsuub el mo medengei a mera el belkul a tekoi el losaod a Tekingel a Dios, e mlo metecholb er sera January 5, 1947. E a cherengel a taem e aki kmal mlo kaubltikerreng me aki mlo bechiil. Ngulemuchel el mesiou el pioneer er a November 1950. Ngokiu a Oris e ngulemuchel a beches el rolel a klengar er ngak.

A DI MELEKETEK EL OMESIOU ER A NIGERIA

Sera 1955 e aki mlokedong el mora Skuul er a Gilead. Me ngak me a Oris a milengetmokl er kemam el kirel, e mle resign er a ureram, e ulterur a blimam me a lmuut el bebil er a kloklam e silmesmechii a beluu er a Aruba e merael. E ngar a July 29, 1956, e aki tilobed er a skuul er sel 27th class er a Gilead e mlodurokl el mo mesiou er a beluu er a Nigeria.

Woodworth me a Oris Mills el obengkel a telungalek er a Bethel el ngar er a Lagos, Nigeria, er a 1957

Kemam el obengkel a telungalek er a Bethel el ngar a beluu er a Lagos, Nigeria, er a 1957

A Oris a omes el beduluriul e kmo: “A chedaol reng er a Jehovah a sebechel ngosuir a chad el sumecheklii a uldesuel el kirel a meringel me a beot el tekoi er a klengar er ngii el missionari. Ngak a kuk mle ngodech a uldesuek er a bechik, e le ngdimlak el soak el mesiou el missionari. Ngbai mle soak a lebo er ngii a blik e kumekeroul er a rengelekek. Ak ngildechii tia el uldesuek er sera bo kutebengii el kmo ngkmal orechudel a ureor er a berkel a ungil chais. Me sel taem er aki mtobed er a skuul er a Gilead, e ak mla kutmeklak el mo mesiou el ta er a missionari. Me sera ki mngasech er a diall el Queen Mary, e a Worth Thornton, el mlara obis er a Brother Knorr, a milmesumech er kemam e dilu el kmo, ‘Bon voyage!’ Ngdilu er kemam el kmo aki mo mesiou el ngar a Bethel. Me ak dilu el kmo, ‘A chedil!’ Engdi ak di mle mereched el sumecheklii a uldesuek e dirrek el kmal mlo soak el mesiou el ngar a Bethel, el mlo er ngii a techellek el meruul a betok el kakerous el ureor. E a ta er a kmal mle soak lureor a mle receptionist. Ngkmal soak a rechad, e tia lureor a mle uchul e ngsebechek el mengedecheduch er a rebetok el rudam el chad er a Nigeria. A rebetok er tir a me remei el di dechudech, e mesaul a bedengir, e meched a rengrir, e dirrek el songerenger. Me ngkmal mle dmeu a renguk lolengeseu er tir el kirel aike el lousbech e dirrek el mengelaod er tir. Aika el rokui a di omesiungek el mora Jehovah, e aikaikid a uchul a deuil a renguk.” Nguaisei, a bek el rolel a omesiou a meskid a techelled el mukeroul.

A ta el taem el ki blo mkldibel el telungalek er a beluu er a Trinidad er a rak er a 1961, e a Brother Brown a uluuchais a tekoi el dilubech er a klengar er ngii er a lengar a Africa. Me seikid e ak uluuchais el kirel a ildois er a rechad el mei er a klemerang er a beluu er a Nigeria. Me a Brother Brown a mle mengaichiklang er ngak e dilu er a Demak el kmo: “Johnny, kau a dimlak lsebechem el mora Africa, engdi a Woodworth a mlong!” Me a Demak a dilu el kmo: “Worth, molemolem! Molemolem!” Aikang a mera el uchul a omelisiich el ileakl el mla er tirka el meketeketang el mesiou el soldau er a Dios el mlo uchul e ngmengal mlo soak el churrengelii a omesiungek.

Woodworth Mills, me a Antonia Brown, me a William “Bible” Brown, me a Oris Mills

A William “Bible” Brown me a bechil er a Antonia, a kmal millisiich er kemam

Ngar a rak er a 1962, e ngmlo er ngii a techellek el lmuut el mo menglou er a klemedengei er ngak el mlo er sel 37th class er a Gilead, el ngii a mle teruich el buil el skuul. A Brother Wilfred Gooch, el mle branch overseer er a Nigeria, el mlora 38th class a mlodurech el mo mesiou er a beluu er a England. Me ngmlo kirek el nguu sel ngerechelel el mo branch overseer er a Nigeria. Me ak uleltirakl er a kerebil a Brother Brown, e mle blechoel merael a beluu er a Nigeria me bo lsebechek el mo ungil medengelterir a rudam er ngak e dirrek el mlo betik a renguk er tir. Alta e tirkang a dimlak a betok el kloklir el ua tirke el chad er aike el mla meteketek el beluu, engdi sel deurreng er tir me tir el mle dmeu a rengrir er aike el ngar ngii a tir a mera el bleketakl lolechotel a kmo a ngar ngii a belkul el klengar a kmal diak lultuil er a udoud me a lechub a klalo. Sel kumtab er a blekerdelel a klengar er tir, e te mera el mo klebokel er a osengek sel kumes er tir el kmal ungil kltmokl e klikiid e dirrek el uchul a omengebkall sel lengar a miting. E sel bo lekldibel el ngar aike el meklou el ongdibel, e a rebetok er tir a mei el ngar a lorries me a bolekajasa el ngii a bus el di meteteu el di lurruul a rechad er sel beluu. Ngblechoel aika el bus el bereked er ngii a sign. E a ta er ngii a kmo: “A dertelngimech el ralm a rullii a klou el daob.”

Ngkmal klemerang a tekoi el llechukl er sel sign! A blakerreng er a rebek el chad a ngar a ulecherangel; e kemam a mlo uldimukl er tir. Me sera rak er a 1974, e a Nigeria a mle kot el beluu el ngar ikrel a United States el mlo 100,000 a re publisher er ngii. Me a ureor a mera el milleketek!

Ngar tia el klou el ildois er a rechad, e a Nigerian Civil War a millemolem el ulemuchel er a rak er a 1967 el mora 1970. Me ngmlo betok el buil el rudam el ngar a Biafran el bita el omoachel er a Niger, a mlo diak el sebechir el chadecheduch tir me a obis er a Resioning er a Jehovah. Me ngmlo kiram el lolab a kall er a klereng el mo mesterir. Me ngua dulsaod er a uchelel tia el cheldecheduch, ngulekiu a nglunguuch me a klaumerang er kemam er a Jehovah, e ngmlo betok el taem el ki bom iuul er tia el omoachel.

Ngkmal diak lsebechek lobes aike el kdekudel el omerael el mo imuul er a omoachel Niger, el mlo ocherur a kodall e le te mla er ngii tirke el soldau el di merael e omoes, me a rakt, me a lmuut el bebil er a kdekudel el tekoi. Me a lmuut el tang, ngmle kiram el mo engelakl er a resoldau el merriter er kemam me a kloklam, engdi sel kot el klou el dakt a sel bo ki mengelakl er tirke el mengkar el ngar a Biafran. A ta el taem e ak mlo imuul er a Niger River er a klebesei el ngar a mlai er a bul el mlara Asaba el mora Onitsha, e dirrek el mlora Enugu el mlo melisiich er tirke el overseer er a ureor. A ta er a omerael a kmal millisiich er a remechuodel el ngar a basio er a beluu er a Aba el di milkolk. E ngar a Port Harcourt, e ngdi mle mereched el meterob a miting er kemam lokiu a nglunguuch er a taem el resoldau a uldelecheklterir tirke el mengkar el ngar a Biafran er a ikrel a beluu.

Ngkmal mle meklou a ultutelel aike el miting e le ngulelterekokl a rengrir a rebetik er a rengmam el rudam er kemam el kirel a bltkil a rengul a Jehovah me a ulekerreuil, e dirrek el milsterir a meklou a ultutelel el ulekrael el kirel a lak domekbitang me a kltarreng. A rudam er a Nigeria, a mlo sebechir loutekangel er a chelsel aika el kmal mle meringel taem er a klengar. Te ulechotii a bltikerreng el ngii a sebechel sumechokl a kltui er a delongelel a kakerous el kebliil er a rechad, e dirrek el lilemelemii a kltarreng er a delongelir el Kristiano. Me ngmera mle ileakl el techall el mlo sebechek el teloi er tir er a chelsel sel taem er a meringel el blekeradel!

Ngar a rak er a 1969, e a Brother Milton G. Henschel a mle chairman er a International Assembly er a Yankee Stadium, er a New York el “Peace on Earth,” e ngak a ullengeseu er ngii me ak siluub a kmal betok er ngii. Tiang a kmal mle ungil taem e le ngar a rak er a 1970 e ngmlo er ngii a International Assembly er a beluu er a Lagos, er a Nigeria el “Men of Goodwill.” Me tia el Assembly a kmal di mle mereched el mo er ngii er a uriul er a mekemad er a beluu a uchul me ngdi mlo sebechel meketmokl lokiu a klengeltengat er a Jehovah. Me ngar a reksi el 17 el bedengel a omelekoi a mla er ngii, e a 121,128 el chad a mlei. A Brother Knorr me a Henschel me a remle oldingel el mlara skoki el mlo sebechir el charter er ngii er a beluu er a United States me a England a milsa ta er a kot el klou el ildois er a rechad el mlo metecholb el mle 3, 775 el tir a kuk betok er tirke el miltecholb er a Pentekost! Me ngar tia el taem e ak ullengeseu er a ureor e mlo mtebengii el kmo tiaikid a kot el mechesang el taem er a klengar er ngak. A okurulel a ildois er a re publisher a dimlak di loleketek e ngbai mirrael el kmal mo obdois!

A “Men of Goodwill” International Assembly er a Lagos, Nigeria, er a 1970

A International Assembly el “Men of Goodwill” a childelterir a re 121,128 el chad el melekoi a 17 el kakerous el bedengel a omelekoi, el uldimukl er a tekoi er a Ibo

Ngar a chelsel aike el kuk betok er a 30 el rak el ki mngar a Nigeria, e ngkmal mle dmeu a renguk el mesiou el merael el oldingel a ongdibel a lebebil er a taem, e dirrek el zone overseer er a beluu er a West Africa. Me tirke el missionari a mera lullecholt a omereng el saul sel lebo er ngii a techellek el mengedecheduch er a derta er tir e kulisiich er tir! Ngkmal ileakl el techall el mlo sebechek el loterekokl a rengrir el kmo ngdiak lecheloit! Tia el ureor a kmal mla osisecheklak el mo medengei el kmo sel dolecholt er a klemeriarreng er kid el mora rechad e tiaikid a rolel e kede ngosuterir el mo olengeriakl e dirrek el lmuut el smisicheterir e dirrek el mo oba kltarreng el ngar a chelsel a cheldebechelel a Jehovah.

Ngdi okiu a ngelsuil a Jehovah e ngmlo sebecham el outekangel aike el mondai el mlo er ngii el mekemad er a beluu a uchul me a dirrek el secher. A klengeltengat er a Jehovah a di blechoel el bleketakl. A Oris a dilu el kmo:

“Kemam el terung a dul mlo smecher er a malaria el betok el taem. A ta el taem e a Worth a mlora osbitar er a Lagos el dimlak lodengelii a rengul. E te dilu er ngak el kmo nglocha diak lsebechel suobel, engdi ak kmal mereng a saul e le ngsilobel! Me sera lluut el mo medengelii a rengul, e ngmilsaod el kirel a Rengedel a Dios el mora nurs el ulemekerreu er ngii. E a uriul e aki liluut el mo oldingel er ngika el nurs el Mr. Nwambiwe, el mo omekeroul er a klemeriarreng er ngii er a Biblia. Ngkilengei er a klemerang e a uriul e ngmlo ta er a remechuodel er a ongdibel er a Aba. Ngak me ak dirrek el ngilsuterir a rebetok, el mo lmuut er a rechad el kmal mesisiich el chad er a Muslim, me te mlo blak a rengrir el mesiungel a Jehovah. Engdi ngkmal mle dmeu a rengmam el mlo medengelterir e mlo betik a rengmam er a rechad er a Nigeria, me a siukang er tir me a rolel a klengar er tir me a dirrek el tekingir.”

Me tiakid a ta er a suobel: A lsoad el mo ungil er a omesiunged el ngar a ta er a beluu, e ngkired el mesuub el mo betik a rengud er a rudam me a rudos er kid el diak lultuil er a kmo ngkuk ngodech a siukang er tir er kid.

A BECHES EL NGERECHELAM

A uriul er a omesiungam el ngar a Bethel er a Nigeria, e ngar a rak er a 1987 e aki ngiluu a beches el ngerechelam el mo missionari er a klebokel el beluu er a St. Lucia el ngar a Caribbean. Tiang a kmal mle ungil ngerachel, engdi aki dirrek mlo chelebangel a beches el omelsemai. Ngkuk ngodech er a beluu er a Africa, el resechal er ngii a mo becherir a rebetok el redil, ngar tia el beluu er a St. Lucia, e a rechad a mo dmak el kiei el diak lebechiil el oltirakl a llach. Me a mesisiich el Tekingel a Dios a mlo uchul me a rebetok el milsuub a Biblia lobengkemam a mlo melodech a blekerdelel a klengar er tir.

Woodworth me a Oris Mills er aike el uriul rak er a klengar er tir

Ngkmal mle betik a renguk er a Oris er a chelsel aika el mereko el 68 el rak el kim dak el terung

Me a cherengel a taem e aki merrael el mo mechuodel, engdi ngulekiu a bltikerreng e a Chelechad er a Ruungerachel a uleldurokl er kemam el mora klou el obis er kid el ngar a Brooklyn, New York, U.S.A., er sera 2005. Ngbek el sils el di kuureng a sulel a Jehovah el kirel a Oris. Ngmlad er a rak er a 2015, e sel klengiterreng el blo kulechesuar a diak a tekoi el sebechel mo ungil smodii. Ngikang a kmal mle ungil chelmengek e dirrek el kmal mle ungil a omerellel e betik er a renguk el bechik. Ngkmal mle betik a renguk er ngii er a chelsel aika el mereko el 68 el rak el kim dak el terung. Aki mlo medengei el kmo a mera el rolel a deurreng, er a chelsel a chebechiil me a dirrek el chelsel a ongdibel, a sel bo dolecholt er a omengull el kirel a dereder, e bo lebeot er kid lousubes, e dolemolem lolecholt er a klengariourreng, e dirrek el dolecholt a rodech er a reng.

Sel ki bom mchelebangel a ringel me a tekoi el mengitechut er kemam, e aki omes el bedul a Jehovah el kirel a ngeso me lak bo lemechitechut a rengmam. Me a cherengel a taem el ki mosmechokl a uldesuam, e aki mo mtebengii el kmo ngmerael mo ungilbesul a rokui el tekoi, engdi sel kot lungil er ngii el rokui a kmal di kmedu el mei!​—Isa. 60:17; 2 Ko. 13:11.

Ngar a beluu er a Trinidad me a Tobago, e a Jehovah a ulemekngeltengat er a urerir a rulemechell er kemam me a relmuut el bebil, me a doltirakl er a report el dirk tilobed, e te mla mo er ngii a 9,892 el chad el teloi er a mera el omengull. E ngar a beluu er a Aruba, e a rebetok a mla oureor el smisichii sel mle kot el ongdibel el ngak a mla er ngii. Me chelecha el taem, e tia el iungs a mla mo er ngii a 14 el di merael a okurulel el ongdibel. E ngar a beluu er a Nigeria, e a ildisir a re publisher a ngilasech el mlo ua klou el seked el 381,398. E sel kuk beluu er a St. Lucia, e ngmla mo er ngii a 783 el chad el lolengeseu el kirel a Rengedel a Jehovah.

Chelechang e ngmla mo 90 me a derengel a rekik. A Psalm 92:14 a mesaod el kirir tirke el mo medalem er a blil a Jehovah el kmo: “Te mo mechuodel e di ourodech, te di mo blechoel el mesisiich e mekereker.” Ak kmal oba omereng el saul el kirel a klengar er ngak el mlo sebechek el kiei el churrengelii a omesiungek el mora Jehovah. A dikesek el bla knguu el lokiu a Klekristiano a mera el melisiich er ngak me ak melemolem el mesiou er a Jehovah. E okiu a dmolech el bltkil a rengul e ngii el Jehovah a mla kongei er ngak me ak “meloseb er a mekesekesel a Templo er a Dios [er ngak].”​—Psa. 92:13.

a Momes er a Awake! er a March 8, 1972, er a 24-26 el llel.

    Palauan Publications (1996-2024)
    Log Out
    Log In
    • Palauan
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share