-
Ringel me a Chelebuul el mo Uchul a OmelatkA Ongkerongel—2011 | June 1
-
-
Ringel me a Chelebuul el mo Uchul a Omelatk
“A ikel uriul sils ra belulechad a morngii er ngii a blsechel a ringel.”—2 TIMOTEUS 3:1.
KE MLA remenges a chisel me a lechub e ke mla mes aika el blekeradel el beldukl er iou el ngii a kmal uchul a klengiterreng?
● A meringel el rakt el mla mekodeterir a rebetok el chad.
● A bosech er a kall el uchul el uchul a kodellir a rebetok el chad.
● A meklou el desiu el uchul a kodellir a rebetok el telael e dirrek el uchul me a rebetok el chad a diak a blirir.
Ngar er a chelsel aike el ongingil el llel tia el babier, e kede mo omes a bebil el tekoi el ngii a olechotel aika el meklou el chelebuul me a ringel el domes er chelecha el taem. Ngdirrek el sebechem el mo mesang el kmo a Biblia a ulemlaoch el kirel a chouaika el blekeradel el mo er ngii er “a ikel uriul sils.”
A moktek er aika el suobel a diak el lolasem el omult er a uldesuem el kmo kede kiei er a chelsel a meringel el beluulechad. Ke ulterekokl el medengei aika el meringel el tekoi. Aikang a bai kltmokl el mo meskau a techall el mo er ngii a omeltkem. Ngdirrek el ngosukau el momes a otutel a elolem el ulaoch el smodii el kmo aika el “uriul sils” a di kmedu el mo nguemed. Tia el suobel a dirrek el mo mesaod a bebil er a ultok el kirel aika el tekoi e dirrek el meskid a ungil el uchul me ngkired el oumerang el kmo ngngar er ngii a lmuut el ungil el tekoi el dirk merael el mei.
-
-
Ulaoch 1. Meklou el DesiuA Ongkerongel—2011 | June 1
-
-
Ulaoch 1. Meklou el Desiu
“E morngii a mekloul desiu.”—LUKAS 21:11.
● A ta el rak me a eua el bilel el ngalek el Winnie a ngklel, a silobel er a lenguu el otebedii er a cheungel a mla mongkangk el blai er a beluu er a Haiti. A rechad el millai a llecheklel tia el klou el tellemall el ngar er ngii a ulerrenges er a mengemengemed el lengelel ngika el tolechoi. Ngmlo sebechel suobel ngika el ngalek engdi a rechad er a blil a mlad.
A TEKOI EL DILUBECH NGOLECHOTEL A NGERANG? Sera lekesebakl a 7.0 a klisichel el desiu er a beluu er a Haiti er a rak er a January 2010, e te bekord el 300,000 el chad a mlad. E mla er ngii a lmuut el 1.3 el miliol el chad el urriid a delengcheklir. Me alta e tiang a dirrek el kmal mle klou el desiu, engdi ngdiak el di el seikid el desiu a mlo er ngii e lemerekong. Ngdirrek el mla er ngii a bekord el 18 el meklou el desiu el meliuekl er a beluulechad er sera rak er a April 2009 el mo lmuut er a rak er a April 2010.
NGERA BLECHOEL EL ULTEKENGIR A RECHAD? Aika el desiu el dubechang a diak el betok engdi a mesisiich el mesil er chelecha el taem a mla remuul el mo sebeched el mo medengei a uchul me kede omdasu el kmo ngbetok, engdi ngii a di osisiu a ildisel el ua ngar er a mong.
E AIKA EL ULTOK NGKLEMERANG? Ka molatk er tia el tekoi el kmo: A Biblia a diak lolecholt a ildisel a desiu el mo er ngii er a uriul el sils. Ngbai melekoi el kmo a “mekloul desiu” a mo er ngii “ er ker me ker,” el olechotel a uchelel a klou el ringel el dirkak a ta el lengar er ngii er a reksi er a klechad.—Markus 13:8; Lukas 21:11.
NGERA ULDESUEM? Kede mera el omes a meklou el desiu, el ua lulemlaoch a Biblia?
Alta e a desiu a diak el lerellid el mo omdasu el kmo ngii a olechotel el kmo kede kiei er a uriul el sils. Engdi tiang a kuk di ta er a ulaoch el toutang er chelecha el taem. Ka molatk er tia el ongeru el tekoi.
[Blurb el ngar er a 4 el llel]
“Kemam el [geophysicist] a omekedong aika el tekoi el meklou el desiu. Engdi a rokui el chad a omekedong el kmo ngkdekudel el tekoi.”—KEN HUDNUT, U.S. GEOLOGICAL SURVEY.
[Credit Line]
© William Daniels/Panos Pictures
-
-
Ulaoch 2. Meklou el BosechA Ongkerongel—2011 | June 1
-
-
Ulaoch 2. Meklou el Bosech
“E morngii a bosech.”—MARKUS 13:8.
● A ta el chad el chiliis el mo er a beluu er a Quaratadji el beluu er a Niger a millatk el kmo nglocha mo sebechel el metik a kelel. A rechedal me a rebebil er ngii a dirrek el mla er a osisiu el basio e chemiis el klengerenger a uchul. Me nguaisei, engdi ngika el chad a di ngii el tang el dengarech er a chedecholl el selumech er a chutem. Ngera uchul me ngdi ngii el tang? A merreder er tia el beluu el Sidi a ngklel a melekoi el kmo: “Ngdikea el sebechel el mekelii a telungalek er ngii me ngkmal merengela er ngii el omes er tir el di ngomedang el rokui.”
A TEKOI EL DILUBECH NGOLECHOTEL A NGERANG? Meliuekl er a beluulechad el rokir, e a 1 el chad er a chelsir a 7 el chad a di olsengerenger er a bek el sils. E tia el ildois a lmuut el klou er a chelsel aike el beluu er a Saharan Africa, el 1 el chad er a chelsir a 3 el chad a ulekoad er a kall er a bek el sils. Ka me dolatk er tia el tekoi, el telungalek el ngar er ngii a chedam me a chedil me a dirrek el tolechoi. Oleko kall el ngar er a blai a di sebechir a reteru el chad e merekong, e ngtecha ngike el mo diak el omengur? Ngchedam? ngchedil? me a lechub e ngngalek? Tiaikid el rolel a omelilt a loruul er ngii aika el telungalek er a bek el sils er chelecha el taem.
NGERA BLECHOEL EL ULTEKENGIR A RECHAD? Te melekoi el kmo a beluulechad a omekdubech a kmal betok el kall el sebechel el omekang er a rokui el chad. Me ngbelkul a kmo tia el tekoi a di ousbech er a ungil el rolel me a tabesul el omerusel a kall.
E AIKA EL ULTOK NGKLEMERANG? Ngmera el tekoi, a rechad er a sers a sebechir el oltobed e oldurokl a imis el betok el kall el ngii a kmal klou a ildisel er a chelsel aika el mereko el reksi er a klechad. Me nguaisei, a kabelment er a klechad a kmal sebechel el mo ungil remous aika el kall el mo er a rokui el chad me bo lak a klengerenger. Engdi ngngar er aika el mereko el betok el rak el lolasem el mesmechokl er tia el tekoi, e ngmla obeketakl el kmo ngdiak el sebechir el kutmeklii tia el tekoi.
NGERA ULDESUEM? A ulaoch el medung er a Markus 13:8 ngtoutang er chelechang? Ngmla meketmokl a betok el ungil el mesil el olengeseu engdi a bosech me a klengerenger el meliuekl er a beluulechad, ngdirk melemolem?
A meklou el desiu me a bosech er a kall a blechoel el uchul a meklou el mondai el ngii a olechotel a ta er a olangch er a uriul el sils.
[Blurb el ngar er a 5 el llel]
“A kuk betok er a ta er a edei tiud el ildisir a rengalek el tir a mad er a rakt el pneumonia me a blachediil me a lmuut el bebil er a rakt, a mle sebechir el melemolem el di ngar oleko ngmla er ngii a ungilbesul el ildisel a kelir.”—ANN M. VENEMAN, FORMER EXECUTIVE DIRECTOR ER A UN CHILDREN’S FUND.
[Credit Line]
© Paul Lowe/Panos Pictures
-
-
Ulaoch 3. Bekoiueiuul el RaktA Ongkerongel—2011 | June 1
-
-
Ulaoch 3. Bekoiueiuul el Rakt
“A rechad a mo chuarm er a betok el bekoiueiuul el rakt.”—LUKAS 21:11, Contemporary English Version.
● A Bonzali el chad er a obis er a cheisei er a ta er a beluu er a Africa el ngii el beluu a kmal telemall er a mekemad, a melasem el olengeseu er tirke el chad el oureor el mengiis a kol el di medei er a rakt el Marburg,a a ngklel. A ongtil el mo er a ngarbab el obis er a beluu a dirkak longer er ngii. Eua el buil er a uriul e a ngeso a meremang engdi a Bonzali a mla mad, el mlo smecher er tia el rakt el Marburg, e le ngmillasem el lolsobel er tirke el chad el mengiis a kol.
A TEKOI EL DILUBECH NGOLECHOTEL A NGERANG? A rakt el mo er ngii a baiking er a olemedel a chad el ngii a domekedong er ngii el pneumonia me a blachediil me a HIV/AIDS me a TB me a malaria a di bebil er a kot el mesisiich el omekodall el rakt el kmal klou a telemellel er a klechad. Ngar er aika el mereko el betok el rak e aika el eim el bedengel a rakt a mla mekodeterir a bekord el ngar er a 10.7 el miliol el chad. Ngsebeched el melekoi el kmo, aika el rakt a mekodir a ta el chad er a bek el edei el bio er a klok er a chelsel a ta el rak.
NGERA BLECHOEL EL ULTEKENGIR A RECHAD? A ildisir a rechad el di merael el mo betok a uchul me ngkmal klou a secher me a rakt. Me ngbelkul a kmo ngkmal mla mo betok a rechad me ngklou a techellir el mo smecher.
E AIKA EL ULTOK NGKLEMERANG? A ildois er a rechad er a beluulechad a kmal di meleketek. Me a dirrek el duch er a rechad el merriter a rakt e omtebechel e omkar a rakt. Me tiang a sebechel el rullid el mo omdasu el kmo, ngbetok el rakt me a secher a sebechel el mukar. Engdi ngdiak el mera el tekoi, ngbai sebeched el mesa el kmo ngkmal di merael el mo mekngit a rolel a ukeruul me a rechad a di mad e dirrek el di meleketek a klisichel aika el mekngit el rakt me a secher.
NGERA ULDESUEM? A rechad te chuarm er a meringel el rakt el ua ulaoch el medung er a Biblia?
A meklou el desiu me a bosech er a kall me a bekoiueiuul el rakt a tekoi el ngii a omekringel e omekcharm er a rebetok el miliol el chad. Dirrek el betok el miliol el chad a chuarm el mekngit el omerellir a rebebil a uchul. Te chuarm er a chimorir a rechad el tir a kirir el omekerreu er tir. Ka me bo domes a ulaoch el medung er a Biblia el kirel aika el tekoi.
[Footnote]
a Tia el rakt el Marburg Hemorrhagic Fever a mo er ngii el okiu a baiking el di ua rakt el Ebola.
[Blurb el ngar er a 6 el llel]
“Ngkmal chebuul a chad el modechelakl e obangch er a laion engdi ngdirrek el osisiu el chelebuul a obo molechesuar a lsekum a rakt el ngar er a chelsel a bedengem a omekringel er kau me a lechub e ke mesterir a rebetok el chad el dirrek el kmal chormang er ngii el rakt.”—EPIDEMIOLOGIST MICHAEL OSTERHOLM.
[Credit Line]
© William Daniels/Panos Pictures
-
-
Ulaoch 4. Ngmo Mekelekolt a BltikerrengA Ongkerongel—2011 | June 1
-
-
Ulaoch 4. Ngmo Mekelekolt a Bltikerreng
“A rechad a mo diak el betik a rengrir er a telungalek er tir.”—2 TIMOTEUS 3:1-3, God’s Word Bible
● A Chris a chad el oureor el urerel a olengeseu el merrob a mesisiich el odechelakl er a telungalek er a beluu er a North Wales. Ngmelekoi el kmo: “Ak melatk er a ta el redil el kmal mlo meringel el mechelebed me sera be lesiseb er a obis e ngdimlak el sebechek el dongchii el kmo ngii a osisiu el redil el kilsang er a uchei.” Ngdirrek el melekoi el kmo: “A rebebil er a redil a kmal mo meringel el metemall a uldesuir a uchul me ngmo diak el sebechir el okiis a mederir me te di ngellomel er a ulaol.”
A TEKOI EL DILUBECH NGOLECHOTEL A NGERANG? Ngar er a chelsel a ta el beluu er a Africa, e a 1 el redil er a chelsir a 3 a moterebek sel ledirk el ngalek. A omerriter el mileketmokl a ouchais el kmo ngar er a chelsel a osisiu el beluu e a kuk betok er a edei tiud el ildisir a resechal a omdasu el kmo ngmelemalt el tekoi el sebechir el mengelebed er a rebecherir. Me nguaisei, engdi tia el meringel el omengelebed me a odechelakl er a chelsel a telungalek a diak el di lebo er a redil. Ngar er a beluu er a Canada, e a 3 el sechal er a chelsir a 10 a mo meringel el mechelebed me a lechub e te modechelakl er a rebecherir.
NGERA BLECHOEL EL ULTEKENGIR A RECHAD? A meringel el odechelakl me a omengelebed er a chelsel a telungalek a dimla ngar er ngii er a uchei. Engdi chelecha el taem e a rechad a mesaod e melasem el mesmechokl aika el mondai a uchul me ngmocha sebeched el medengei.
E AIKA EL ULTOK NGKLEMERANG? A klungel a ultutelel a semecheklel a meringel el omengelebed me a odechelakl er a chelsel a telungalek a kmal mla meleketek er aika el mereko el rak. Engdi a ker a kmo, me tia el klou el ureor el meketmokl er chelechang ngmla mo sebechel el sumecheklii tia el meringel el mondai er a chelsel a telungalek? Ngkmal dirkak. E le chelecha el taem e a bltikerreng er a rechad a kmal mla mo mekelekolt.
NGERA ULDESUEM? Ngmla tmaut a ulaoch el medung er a 2 Timoteus 3:1-3? A rebetok el chad er chelecha el taem te mera el olecholt a bltikerreng el mo er a telungalek er tir?
Sel ongeim el ulaoch el toutang er chelecha el taem a ngar er ngii a lerellii er a chelsel a delengchekled me a dirrek el beluulechad el rokir. Ka me bo desang el kmo ngerang a omesodel a Biblia el kirel tia el tekoi.
[Blurb el ngar er a 7 el llel]
“A meringel el odechelakl er a chelsel a telungalek a mocholt el ta er aike el delengerenger el blechoel el di berrotel el diak a remedengei. A omerriter a ochotii el kmo a bechiil el redil a mechelebed e modechelakl er a rebecherir el 35 el taem er a uchei er a lomekedong el olengit a ngeso er a rebulis.”—A SPOKESWOMAN FOR WALES DOMESTIC ABUSE HELPLINE.
-
-
Ulaoch 5. Telemellel a BeluulechadA Ongkerongel—2011 | June 1
-
-
Ulaoch 5. Telemellel a Beluulechad
“[A Dios a] mokngemedeterir tirikel olekngemed ra belulechad.”—CHOCHOLT 11:18.
● A ta el chad er a Kpor el beluu er a Nigeria el Pirri a ngklel, a oureor el melai a osechel a sangoeas el meruul a bilong. Engdi ngmla mo diak loureor e le a urerel a miltemall er a lemechubel a oil er a klou el omoachel er a Niger Delta. Ngmelekoi el kmo: “Ngmla mokoad a ngikel, e tomall a bedengam, e dirrek el mla tomall a omochelam.” Ngmelemolem el melekoi el kmo: “Ngdikea rolel a omengereker er ngak.”
A TEKOI EL DILUBECH NGOLECHOTEL A NGERANG? A doltirakl a tekingir a remeduch el merriter a tekoi, e te melekoi el kmo a 6.5 el miliol el tol el komi a mechoit er a chelsel a daob el meliuekl er a beluulechad er a bek el rak. E a bekord el 50 el basent er aika el komi a mirruul er a blastik el ngii a sebechel el omechakl er a daob el mo betok el dart el rak e diak el toker. Me a rolel a omengitel a komi el melemall er a beluulechad alta e ngkmal mla mo imis el klou, engdi a rechad a dirrek el mla meruul a betok el mekngit el omeruul el melemall er a beluulechad. A omesuub a olecholt el kmo a beluulechad a ousbech er a ta el rak me a eim el buil el mo sebechel el omekbeches aike el tekoi el rechad a tomall er a chelsel a ta el rak. A chais el tilobed er a beluu er a Australia el loeak a simbung el Sydney Morning Herald a melekoi el kmo: “Me a lsekum e a ildois er a rechad a di meleketek me a usbechel aike el klekedall el lomekdubech a rechad a di melemolem, e kede ulterekokl el mo ousbech a eru el Beluulechad er a chelsel a rak er a 2035.”
NGERA BLECHOEL EL ULTEKENGIR A RECHAD? A rechad a mellomes a rengrir e dirrek el ngar er ngii a duch er tir el smiik e chudechuul e dirrek el sumechokl a mondai er a rechad. Ngkmal sebeched el sumechokl aika el mondai e osebelii a beluulechad er kid.
E AIKA EL ULTOK NGKLEMERANG? A rebetok el meduch a rengrir el chad me a dirrek el cheldebechel er a rechad a mla remuul a tekoi el melasem el mesmechokl a tekoi er a cheisei er a beluu. Me nguaisei, engdi tia el beluulechad a di melemolem el merael el mo klou a telemellel.
NGERA ULDESUEM? Kid kede ousbech er a ngelsuil a Dios el me ngosukid e dirrek el osebelii tia el beluulechad er a uchei er a lemetemall, el ua sel telbiil el letilbir el mo meruul er ngii?
Uldimukl er aike el eim el ulaoch el dulsaod el kirel er a uchei, e a Biblia a dirrek el ulemlaoch el kirel a ungil el tekoi el mo meketmokl er a uriul el sils. Ka me bo dosaod er a ta er a kerebai el ngar sel ongelolem el ulaoch.
[Blurb el ngar er a 8 el llel]
“Ak kora melatk el kmo, ngdi ua kkiliei er a paradis el chetemek e bo kkiei er a kikiongel el blil a komi.”—ERIN TAMBER, EL CHAD EL KIEI ER A GULF COAST, ER A MERIKEL, A MELEKOI EL KIREL A TELEMELLEL A MLECHUBEL EL OIL ER A RAK ER A 2010 ER A GULF ER A MEXICO.
[Baks el ngar er a 8 el llel]
A Dios Nguchul Aika el Mekngit el Tekoi?
A lsekum a Biblia a ulemlaoch el kirel aika el mekngit el blekeradel el domes er chelechang, e tiang belkul a kmo a Dios a uchul aika el mekngit el tekoi? A Dios nguchul me kede chuarm? Ngsebechem el metik a ungil el nger er aika el ker er sel 11 el bliongel er a babier el Ngerang Mera el Lolisechakl a Biblia? el mirruul er a Resioning er a Jehovah.
[Credit Line]
U.S. Coast Guard photo
-
-
Ulaoch 6. A Ureor el Mo Oberk er a Beluulechad el RokirA Ongkerongel—2011 | June 1
-
-
Ulaoch 6. A Ureor el Mo Oberk er a Beluulechad el Rokir
“Me tial evangkelio ra rengedel a Dios a mo oberk ra belulechad el rokir.”—MATTEUS 24:14.
● A Vaiatea a kiei er a kekerei el iungs er a Tuamotu. Alta e a Tuamotu a ngar er ngii a 80 el iungs el bereberriid er a chelsel a kerengsel el 310, 000 el mael a klungel ngii el basio, engdi te di bekord el 16,000 el chad el kiei er ngii. Me nguaisei engdi a Vaiatea me a retonari er ngii a mla rongesii a ungil el chais el lomerk er ngii a Resioning er a Jehovah. E ngera uchul? E le Resioning er a Jehovah a sorir el ouchais er tia el ungil el chais er a Rengedel a Dios el mo er a rebek el chad er a ngii di el basio el lekiei er ngii.
A TEKOI EL DILUBECH NGOLECHOTEL A NGERANG? A klumech er a Renged a mla oberk el mo er a bek el merekelel a beluulechad. E sera rak er a 2010, e a Resioning er a Jehovah a chiloit a 1.6 el biliol el sikang el omerk er tia el ungil el chais er a chelsel a 236 el beluu. Me ngbelkul a kmo a ta el Sioning a ousbech a 30 el bung el omerk a klumech er a bek el sils. Ngar er aika el mereko el teruich el rak, e te mla remuul e remous a kuk betok er a 20 el biliol el babier el kirel a omesubel a Biblia.
NGERA BLECHOEL EL ULTEKENGIR A RECHAD? A klumech el ngar er a chelsel a Biblia a mla mosisechakl er a chelsel aika el mereko el betok el telael el rak.
E AIKA EL ULTOK NGKLEMERANG? Ngmera el tekoi, te betok el chad a mla mesaod a bebil er a tekoi el ngar er a chelsel a Biblia. Engdi, te di mirruul el uaisei el di tedeb el taem er a chelsel a kekerei el basio. Ngar er a kuk bitang, e a Resioning er a Jehovah a meruul er tia el ureor er a berkel a klumech er a beluulechad el rokir el mo er a rebetok el miliol el chad. Tir el Sioning a blak a rengrir el meruul er tia el ureor alta e te mo chelebangel a ultok me a odechelakl er aike el kot el mesisiich e meringel a tekingir el cheldebechel el mla ngar er ngii er a chelsel a reksi er a klechad. (Markus 13:13) A Resioning er a Jehovah a diak el uduudel sel loruul er tia el ureor. Te bai melenget a temir e merous a babilengir el diak el ocheraol. E tia el urerir a meketmokl el di ultuil er a tengetengir a rechad.
NGERA ULDESUEM? A “evangkelio ra rengedel a Dios” ngoberekang er a beluulechad el rokir? Me a otutel tia el ulaoch ngbelkul a kmo ngdi kmedung e ngmo duubech a ungil el tekoi el kired?
[Blurb el ngar er a 9 el llel]
“Kede mo melemolem el omerk er a ungil el chais er a Renged el oba blakerreng, el ousbech a bek el rolel el mo mengedecheduch er a rechad el dimerekmo ledu Jehovah el kmo ngmla mo merek a ureor.”—2010 YEARBOOK OF JEHOVAH’S WITNESSES.
-
-
A Ungil el Klengar a Kmedang!A Ongkerongel—2011 | June 1
-
-
A Ungil el Klengar a Kmedang!
“Ngdi telkib kung, e a re dengerenger a mo dibus . . . ngdi tirkel medemedemek a mo ungilbesrir el kiei el ngar a beluu el ungil a rengrir er a cherrungel budech.”—PSALM 37:10, 11.
KAU ngsoam el mo mesa otutel tia el ulaoch? Ngulterekokl el soam. Ngar er ngii a betok el uchul e ngsebeched el oumerang el kmo ngkmedung el mo tmaut.
Aike el uleak uchei el suobel a milsaod a bebil er a ulaoch er a Biblia el kmal omeketakl el kmo kid a kiei er “a ikel uriul sils.” (2 Timoteus 3:1-5) A Dios a ulemekrael er a remilluches er a Biblia el mo omlaoch el kirel aike el tekoi el mo uchul a omelatk el kired. (Rom 15:4) A otutel aike el ulaoch a belkul a kmo aika el mondai el dechelebangel er chelechang a kmedu el mo diak.
Ngera mo duubech er a ulebengelel aike el uriul el sils? A Rengedel a Dios a mo mengedereder er a klechad. (Matteus 6:9) Momtab a omesodel a Biblia el kirel a blekeradel el mo er ngii er tia el chutem er seikid el taem:
● Ngmo diak a bosech er a kall. “Bo le betok a redechel a wheat er a beluu; ma ikel bukl di bo le medekedek er a dellomel el kall.”—Psalm 72:16.
● A rakt me a secher a mo diak. “Ng mo diak a tal chad el kiei er a beluad el lmuut el mo mengeremrum el kmo ng smecher.”—Isaia 33:24.
● Tia el chutem a mo mukbeches. “A ked a mo dmeu a rengul, ma bung a mo omung er a cheloit el beluu.”—Isaia 35:1.
Aikang a di bebil er a ulaoch er a Biblia el di kmedung el mo tmaut el kmal melisiich a rengud. Molengit er a Resioning er a Jehovah me lochotii er kau a uchul me ngkmal ulterekokl a rengrir el kirel a ungil el klengar el kmedu el mo er ngii.
-