LUKUMA LUABONGA LUASONEGELE MAKO
1 Gisendeselo gia lukuma luabonga luatadila Yesu Klisto, Mun’a Nzambi. 2 Gifua muasonegele profete Yeshaya egi: “(Tala! Ngudi mutuma mutumiwi wami gutuama diaye,* muene mbawugulondela njila.) 3 Dijui dia muthu mumoshi udi muta mukanda mu mavu a luselenga egi: ‘Londenu njila ya Yehowa! Londenu njila jienji muabonga.’” 4 Yone mubatiji wakhalele mu mavu a luselenga, wakhalele mulongesa gubatijiwa gunu guakhalele mumonesa egi athu abalumuna mitshima hagula Nzambi a atotesele gubola guawo. 5 Athu agasue a mu membo a Yudea nu a gu Yelusalema yagasue akhalele muya gudi muene, wakhalele guabatiza* mu Muta wa Yordani, akhalele muzuela gubola guawo ha meso a athu agasue. 6 Yone wakhalele musudiga milele yalondewe nu uvuji wa shamo, wakhalele nu mukaba wa gilema gia shitu ha kete.* Wakhalele mudia matulu nu wigi wa mu foto. 7 Wakhalele mulongesa egi: “Muthu wangubalega ngolo udi muza gungima diami, ngushigo ngatagana ha gushiwuga mujitulula shinga jia saphata jienji. 8 Ame ngamibatijile nu meya, uvi muene mbawumibatiza nu nyuma ya Nzambi.”
9 Mu masugu ene, Yesu wakatugile gu Galilea mu dimbo dia Nazaleta, wabatijiwe gudi Yone mu Muta wa Yordani. 10 Hakhalele muene muzoga mu meya, nu dishimbu ndo, wamonele dilu mukanguga, nyuma ya Nzambi yabulumugile holu dienji gifua yembe. 11 Dijui diakatugile mu dilu, diazuelele egi: “Aye udi Mun’ami ngana guzumba muavula; wana gungusuanguluisa.”
12 Mu tangua diene, nyuma yamutumine ha guya mu mavu a luselenga. 13 Wabalegesele masugu 40 mu mavu a luselenga; guene Satana wamulolele. Wakhalele nu shitu jia mu foto, uvi anjelo akhalele gumukuatesa.
14 Tangua akuatele Yone, Yesu wayile gu Galilea, wakhalele mulongesa lukuma luabonga lua Nzambi. 15 Wakhalele muzuela egi: “Tangua diatombewe diatagana, Ufumu wa Nzambi wasuena hehi. Balumunenu mitshima, monesenu gutshigina gu lukuma luabonga.”
16 Hakhalele muene muwenda gu khulo ya Kianga gia Galilea, wamonele Simona nu phangi’enji Andele, akhalele muta wanda mu kianga, handaga akhalele alowi a jishui. 17 Yesu waawambelele egi: “Ngulandulenu, mbangumibuisa alowi a athu.” 18 Abembele mawanda awo gatshididi, amulanduile. 19 Hayile muene ndambo gutuama, wamonele Yakoba mun’a Zebedayo nu phangi’enji Yone. Akhalele mulonda mawanda awo mu wato. 20 Nu dishimbu ndo, waatamegele. Ene abembele sh’awo Zebedayo mu wato nu enya mudimo enji, alanduile Yesu. 21 Anginyine mu dimbo dia Kaphelenauma.
Mu Lusugu lua Guhuluguga, Yesu wanginyine mu sinagoga, wasendesele gulongesa. 22 Athu adihudile muavula mukunda nu luholo luenji lua gulongesa, handaga gakhalelego gualongesa gifua alongeshi a mikhuala, uvi wakhalele gualongesa gifua muthu udi nu ufumu. 23 Mu tangua diene, guakhalele nu yala mumoshi wakhalele nu nyuma yabola mu sinagoga yawo, wakalugile egi: 24 “Aye Yesu wa gu Nazaleta, mulonga utshi udi nawo nu esue? Aye waza ha gutushiya ba? Ngudi gugujiya muabonga, aye udi Muthu wa Gijila wa Nzambi!” 25 Uvi Yesu wabalele nyuma yene egi: “Hena tedie, zoga gudi muthu owu!” 26 Nyuma yene yabola yamukonyesele mangololo, wakalugile mu dijui diakola, gungima nyuma yene yazogele. 27 Athu agasue adihudile muavula, asendesele guzuela egi: “Eyi ndaga itshi luko? Longo dihe-dihe! Muene udi nu ufumu wa gubalela* nu nyuma jiabola, jiene jimuvuila.” 28 Lukuma lua ndaga jiakalegele Yesu luamuanganele muphushi mu Galilea yagasue.
29 Gungima azogele mu sinagoga, ayile nu Yakoba nu Yone gumbo dia Simona nu Andele. 30 Giwaji gia Simona gia mukhetu wakhalele wagubanda handaga wakhalele nu tshuya gu muila.* Awambelele Yesu ndaga yene. 31 Yesu wayile gudi muene, wamukuatele gu koko, wamuzugishile mu molu, tshuya tuene tuahuile.* Wasendesele gualondela ima ya gudia.
32 Mu ngueze, hashiwugile tangua, athu amubatediele athu agasue akhalele nu ukhashi nu akhalele nu bademo. 33 Athu agasue a mu dimbo akhalele agudibungisa gutuama dia mufulo wa inzo. 34 Wasagele athu avula akhalele nu misongo ya maluholo agasue, wazolele nyuma jiabola jiavula, uvi gabembelego egi nyuma jiene jizuele, handaga jiakhalele mujiya egi muene udi Klisto.*
35 Mu gimenegena, hakhalele gosa khenji gutema gutshia ndo, wayile fundo dimoshi muene hakhenji, wasendesele gukombelela guene. 36 Uvi Simona nu athu akhalele n’enji ayile nu gumukamba. 37 Tangua amumonele, amuwambelele egi: “Athu agasue adi gugukamba.” 38 Uvi muene waawambelele egi: “Tuyenu gu khanda iko mu membo ako ngulongese nji guene, handaga yene ngajidile.” 39 Muene wayile, walongesele mu sinagoga jia mu membo agasue a gu Galilea, wakhalele nji mukaya bademo.
40 Muenya hute mumoshi wajile gudi muene, wafugamele, wamububidile egi: “Gula watshigina, wajiya gungusaga.” 41 Yesu wamuvidile khenda, wasunuine koko dienji, wamukuatele, wamuwambelele egi: “Ngatshigina! Vua muabonga.” 42 Mu tangua diene, misongo yenji ya hute yahuile, wavile diago muabonga. 43 Wamuwambelele ha guya, gungima wamuhanele mukhuala umoshi. 44 Wamulezele egi: “Tala, uwambelago nga muthu mumoshi, uvi nda udimonese gudi nganga-nzambi, uhane mulambu wa gusagewa guaye gifua muazuelele Moize ha gumonesa egi wasagewa.” 45 Uvi hayile yala muene, wasendesele guwambela athu avula ndaga yene. Hene Yesu gakhalelego luko nu luholo lua gungina mu dimbo haphelo, wasalele hanze ya dimbo. Uvi athu avula akhalele mukatuga mu mafundo agasue akhalele muza gudi muene.
2 Uvi gungima dia masugu azonda, Yesu wavutugile luko gu Kaphelenauma, lukuma luamuanganele egi udi gumbo dienji. 2 Hene athu avula adibungishile guene, azalele uu nu ha mufulo, guakhalelego nu fundo dia gumagenela. Yesu wasendesele gualongesa lukuma luabonga. 3 Athu nguana ajile nu yala mumoshi wakhalele mukata misongo ya khonzo. 4 Uvi athu akhalele avula, ene akhalelego nu luholo lua guya nu muthu muene gudi Yesu. Hene akobuele yangi* ha fundo diakhalele Yesu, hamonegele wina, abulumuishile muenya khonzo muene wa gubanda ha gitanda. 5 Hamonele Yesu gutshigina guawo, wawambelele muenya khonzo egi: “Mun’ami, gubola guaye guatotesewa.” 6 Uvi alongeshi ako a mikhuala akhalele hene, akhalele mutangiza mu mitshima yawo egi: 7 “Mukunda natshi muthu owu udi muzuela ngenyi? Muene udi mushingana Nzambi. Nanyi wajiya gutotesela athu gubola guawo gula Nzambi ndo?” 8 Uvi mu tangua diene Yesu wakotelesele* ndaga jiakhalele ene mutangiza mukatshi diawo. Hene waawambelele egi: “Mukunda natshi mudi mutangiza ndaga eji mu mitshima yenu? 9 Mulonga utshi udi wabalega guleba? Guwambela muenya khonzo egi ‘Gubola guaye guatotesewa,’ nga guzuela egi, ‘Zuga, zangula gitanda giaye, wenda’? 10 Uvi hagula mujiye egi Mun’a muthu udi nu ngolo ha mavu jia gutotesela athu gubola ... ” wawambelele muenya khonzo egi: 11 “Ngudi guguwambela egi, Zuga, zangula gitanda giaye, nda gumbo diaye.” 12 Muthu muene wazugile mu molu, wazanguile gitanda gienji, wazogele ha meso a athu agasue. Hene athu agasue akhalele hene ashimanele, atumbuishile Nzambi, azuelele egi: “Khenji tuamonele galego ndaga ya luholo elu.”
13 Yesu wayile luko gu khulo ya kianga, athu avula amulanduile, wasendesele gualongesa. 14 Hakhalele muene mubalega, wamonele Levi mun’a Alafayo wagukhala gu biro dia afutshishi a gitadi. Wamuwambelele egi: “Iza ungulandule.” Levi wazugile, wamulanduile. 15 Gungima, Yesu wayile mudia* gumbo dia Levi, afutshishi a gitadi avula nu enya gubola akhalele mudia* nu Yesu nu alandudi enji, handaga avula mukatshi diawo akhalele gumulandula. 16 Uvi tangua alongeshi a mikhuala nu Afalese amonele egi Yesu wakhalele mudia nu enya gubola nu afutshishi a gitadi, asendesele guwambela alandudi enji egi: “Mulongeshi wenu udi mudia nu afutshishi a gitadi nu enya gubola?” 17 Havile Yesu ndaga yene, waawambelele egi: “Athu adi muabonga ana kambago munganga, uvi athu adi mukata ene ana kamba munganga. Ame ngajilego ha gutamega athu abonga, uvi ngajile ha gutamega enya gubola.”
18 Alandudi a Yone nu Afalese akhalele nu khadilo dia gutuna gudia mukunda nu gukombelela. Ajile gumuhula egi: “Mukunda natshi alandudi a Yone nu alandudi a Afalese ana tuna gudia ha gukombelela uvi alandudi aye ndo?” 19 Yesu waawambelele egi: “Mafuta a yala udi muzula mukhetu mu ulo, ashigo nu gishina gia gutuna gudia ha gukombelela gula yala muene udi mukatshi diawo. Masugu agasue adi yala muene mukatshi diawo, ene ajiyilego gutuna gudia ha gukombelela. 20 Uvi lusugu yala muene mbakatudiwa mukatshi diawo, ene mbaatuna giwa ima ya gudia ha gukombelela. 21 Gushigo nu muthu wajiya gutunga gibanji* gia mulele uhe-uhe holu dia mulele ukulu. Handaga gula watshita ngenyi, gibanji gia mulele uhe-uhe mbaginana mulele ukulu. Ngenyi mbawutawuga muavula. 22 Gushigo nu muthu wana gumba matombe ahe-ahe mu milondo ya ilema ikulu. Gula wamba, matombe mbaatawula milondo, ngenyi ene mbaamuangana, milondo mbayibudiga. Uvi matombe ahe-ahe ana gumbiwa mu milondo ya ilema ihe-ihe.”
23 Yesu wakhalele mubalega mu mahia a mbuto jia ble mu Lusugu lua Guhuluguga, alandudi enji akhalele muya nu guhela ble. 24 Afalese amuhudile egi: “Tala! Mukunda natshi alandudi aye adi mutshita ndaga mukhuala udi mutunyisa ha gukalagala mu Lusugu lua Guhuluguga?” 25 Uvi muene waawambelele egi: “Enue khenji muatangele galego ndaga yakalegele Davidi tangua muene nu athu enji akhalele nu nzala ba? 26 Lumene lua fumu wa nganga-nzambi Abiatale ludi mumonesa egi Davidi wanginyine monzo ya Nzambi, wadile mapha ahanewe gudi Nzambi,* anyi mukhuala wakhalele mutunyisa athu ako ha gudia phamba nganga-nzambi. Wahanele nji mapha ene gudi athu enji” 27 Yesu waalezele luko egi: “Lusugu lua Guhuluguga luajile mukunda nu muthu, uvi muthu gajilego mukunda nu Lusugu lua Guhuluguga. 28 Hene Mun’a muthu udi nji Fumu wa Lusugu lua Guhuluguga.”
3 Yesu wanginyine luko mu sinagoga. Mu sinagoga yene guakhalele nu yala mumoshi wakhalele nu koko dia gufua.* 2 Afalese akhalele mutala Yesu muabonga ha gujiya gula muene uza musaga yala muene mu Lusugu lua Guhuluguga, hagula amufunde. 3 Yesu wawambelele yala wakhalele nu koko dia gufua* egi: “Zuga mu molu, iza ha katshi haha.” 4 Gungima waahudile egi: “Mukhuala udi muhana njila ha gutshita ndaga yabonga nga yabola, ha guhuluisa monyo nga guwushiya mu Lusugu lua Guhuluguga ba?” Uvi ene ahenele tedie. 5 Yesu wabalumugile, waatalele nu khabu jiagasue handaga wavuile gikenene giavula mukunda nu mitshima yawo yakola. Wawambelele yala muene egi: “Sununa koko diaye.” Yala muene wasunuine koko dienji, koko diene diasagewe. 6 Mu tangua diene, Afalese azogele, ayile giphungi nu alandudi a Helode ha gukamba luholo lua gushiya Yesu.
7 Uvi Yesu nu alandudi enji akatugile, ayile gu khulo ya kianga. Athu avula akatugile gu Galilea nu gu Yudea amulanduile. 8 Athu avula akatugile gu Yelusalema nu gu Idume nu ha sambua dia Muta wa Yordani nu mu membo adi hehi nu Tile nu Sidona, ajile gudi muene handaga avuile ndaga jiavula jiakhalele mutshita muene. 9 Yesu watogele alandudi enji ha gumukambela gawato gazonda hagula athu akhadigo n’enji kuma-kuma. 10 Luholo Yesu asagele athu avula, athu agasue akhalele nu misongo yakola akhalele muya gudi muene ha gumukuata. 11 Nu jiene nyuma jiabola, tangua jiakhalele gumumona, jiakhalele mufugama gutuama dienji, jiakhalele mukaluga egi: “Udi Mun’a Nzambi.” 12 Uvi mbala jiavula Yesu wakhalele gujitunyisa ha guzuela gula muene udi nanyi.
13 Wakandugile ha mulundu, watamegele athu atombele muene, ene ajile gudi muene. 14 Watombele alandudi 12, waatamegele egi apostolo. Ene akhalele naye guya n’enji, wakhalele naye nji guatuma ha gulongesa. 15 Waahanele nji ngolo jia gukaya bademo.
16 Alandudi 12 atombele Yesu enyawa: Simona, wamuhanele jina diko egi Phetelo, 17 Yakoba mun’a Zebedayo nu phangi’enji Yone (Yesu waahanele luko jina egi Boanege, yakotelesa egi “An’a Muandu wa Mvula”), 18 Andele, Filipho, Baletelemi, Matayo, Toma, Yakoba mun’a Alafayo, Tadayo, Simona Muenya gu Kana* 19 nu Yudasa Isakaliote, yonu wadigile Yesu.
Gungima Yesu wanginyine monzo. 20 Luholo athu ajile luko avula, Yesu nu alandudi enji akhalelego nga nu luholo lua gudia. 21 Uvi tangua enya fami yenji avuile ndaga yene, ajile gumukamba, handaga akhalele muzuela egi: “Muene wasaluga.” 22 Alongeshi a mikhuala anyi akatugile gu Yelusalema akhalele muzuela egi: “Muene udi nu Belezebula,* udi mukaya bademo mu ngolo jia fumu wa bademo.” 23 Hene Yesu waatamegele, gungima waahanele ifezegeselo eyi: “Luholo lutshi Satana wajiya gukaya Satana? 24 Gula ufumu umoshi wadikhapha, wajiyilego gumagana; 25 luko, gula inzo imoshi yadikhapha, yajiyilego gumagana. 26 Hene gula Satana udi gudiluisa hakhenji nu udi wagudikhapha, muene gajiyilego gumagana, uvi mbayikhala gisugishilo gienji. 27 Gula muthu wangina monzo ya muenya ngolo ha gukuya ima yenji, udi naye thomo gumujitshiga ngonji. Gungima wajiya giwa gukuya ima yenji. 28 Ngudi gumiwambela giamatshidia egi Nzambi mbawutotesela athu gubola guawo guagasue nu ndaga jiagasue jiabola adi muzuela. 29 Uvi muthu udi mushinga nyuma ya Nzambi muene mbagashigo gumutotesela mayilago, handaga muene watshita gubola gua ivo nu ivo.” 30 Yesu wazuelele ngenyi handaga alongeshi a mikhuala akhalele muzuela gamba: “Muene udi nu nyuma yabola.”
31 Gungima gin’enji nu aphangi’enji ajile, amaganele hanze, atumine muthu mumoshi ha gumutamega. 32 Athu avula akhalele hashi ha fundo diakhalele muene amuwambelele egi: “Tala! Gin’aye nu aphangi’aye adi gugukamba hanze.” 33 Uvi muene waavutudile gamba: “Gin’ami udi nanyi? Aphangi’ami adi akuatshi?” 34 Gungima watalele athu akhalele agumujieta, wazuelele egi: “Gin’ami nu aphangi’ami enyawa! 35 Muthu wagasue udi mukalagala gutshigina gua Nzambi, muene phangi’ami wa yala, phangi’ami wa mukhetu nu muene gin’ami.”
4 Yesu wasendesele luko gulongesa gu khulo ya kianga, athu avula adibungishile hehi nu muene. Wanginyine mu wato, wakhalele hashi. Wato wene wakhalele ndambo gualeha nu fundo diakhalele athu, uvi athu agasue akhalele mu khulo ya kianga. 2 Gungima wasendesele gualongesa ndaga jiavula mu ifezegeselo, wazuelele egi: 3 “Tegelelenu! Muthu mumoshi wazogele ha gukuna mbuto. 4 Hakhalele muene mukuna, mbuto jiko jiabuile mu khulo ya njila, tunjila tuajile, tuajidile. 5 Jiko jiabuile mu maseso, jiashiphilego ha guzoga handaga mavu akhalelego avula. 6 Uvi hazogele muanya, jiamiginyile, jiafile handaga jiakhalelego nu miji. 7 Mbuto jiko jiabuile moshi’a mitshi ya miya, mitshi yene yakudile, yajilangele. Hene jiahagelego mabundu. 8 Uvi mbuto jiko jiabuile mu mavu abonga, jiazogele nu jiakudile. Jiasendesele guhaga mabundu, jiko 30, jiko 60, jiko 100.” 9 Gungima wazuelele egi: “Muthu udi nu matshui a guvua, avue.”
10 Tangua diakhalele muene hakhenji, alandudi ako nu apostolo 12 asendesele gumuhula mihu mukunda nu ifezegeselo yene. 11 Muene waawambelele egi: “Enue muahetele luendu lua gukotelesa ndaga jia gisuegi jia Ufumu wa Nzambi, uvi gudi athu ako ndaga jiagasue jidi mu ifezegeselo. 12 Handaga ene adi mutala, uvi ashigo mumona; adi mutegelela, uvi ashigo muvua nu ashigo mukotelesa. Gishina giene ene mbaashigo muvutuga nga hazonda gudi Nzambi, muene nji mbagashigo guatotesela.” 13 Yesu waawambelele luko egi: “Enue mushigo mukotelesa gifezegeselo egi, luholo lutshi mbamukotelesa giwa ifezegeselo iko yagasue?
14 “Mukunyi wa mbuto wakuna mbimbi. 15 Mbuto jinyi jiabuile mu khulo ya njila, jidi athu anyi ana guvua mbimbi. Tangua diavua ene mbimbi yene, Satana waza wakatula mbimbi yakunyiwe mu mitshima yawo. 16 Luholo lumoshi nji, athu ako adi gifua mbuto jiakunyiwe mu mavu a maseso. Hadi muvua ene mbimbi, adi guyitshigina gatshididi nu gusuanguluga guagasue. 17 Uvi akhalago nu miji mukatshi diawo, hene ana kolesela mu tangua diazonda; uvi gula malamba nga usageshi waabuila mukunda nu mbimbi, ana gubua. 18 Gudi nu jiko jiabuile moshi’a mashui a miya. Jidi athu anyi avuile mbimbi, 19 uvi gikenene gia ndaga jia ha mavu awa* nu ngolo jia umonyi jidi muhuiga nu nzala jia ima yagasue, jiana gukuata mbimbi nu jiana guyikanga njila. Ngenyi yanago guhaga mabundu. 20 Gu gisugishilo, mbuto jinyi jiakunyiwe mu mavu abonga jidi athu anyi adi muvua mbimbi nu adi guyitshigina nu gusuanguluga guagasue, ene adi muhaga mabundu—ako 30, ako 60, ako 100.”
21 Waawambelele luko egi: “Athu anaza nu muenda ha guhaga moshi’a kinda* nga goshi’a gitanda ba? Anago guwuhaga holu dia gihagelo gia muenda ba? 22 Handaga gima giagasue giasuegewe mbagisologa; gima giagasue giasuegewe muabonga mbagijiyiwa haphelo. 23 Muthu udi nu matshui a guvua, avue.”
24 Waalezele luko egi: “Temienu mu ndaga mudi muvua, handaga gizongelo mudi muzongela athu ako, giene mbaamizongela nji enue. Yadiago, mbaamilunda iko yavula holu. 25 Handaga muthu udi nu gima, mbaamuhana ima iko yavula. Uvi muthu gashigo nu gima, nu giene gidi nagio muene mbaamutambula nagio.”
26 Yesu wazuelele luko egi: “Luholo lumoshi nji, Ufumu wa Nzambi udi gifua tangua muthu adi mukuwa mbuto mu mavu. 27 Mu phipha wabanda, mu gimenegena wazuga, mbuto jiazoga jiakula, uvi muene gujiya ndo luholo jidi mukula. 28 Mavu adi muzola mbuto ene hakhawo hazonda-zonda. Thomo mutshi, gungima gisusu, gu gisugishilo bundu dia mudidi mukatshi dia gisusu. 29 Uvi gula mabundu akola, wana guabatula nu phogo, handaga sungi ya gukatula mabundu yatagana.”
30 Wazuelele luko egi: “Tuajiya gufuanesa Ufumu wa Nzambi nu itshi? Gifezegeselo gitshi tuajiya guhana ha guwuzuelela? 31 Udi gifua lumbale lua mutada. Tangua ana gulukuna mu mavu, lumbale luene luakhala luazonda gubalega mbale jiagasue jia ha mavu. 32 Uvi gula alukuna, luana gukula nu luana gubalega mitshi* yagasue gukoma. Thango jienji jiana gukoma, hene tunjila tuagosa tuajiya gutunga yanzu yato mu mavunda enji.”
33 Yesu wahanele ifezegeselo yavula ya luholo elu ha gualongesa mbimbi ya Nzambi. Wakhalele guawambela ndaga jinyi ajiya gukotelesa. 34 Yadiago, tangua diagasue diakhalele muene gualongesa, wakhalele muhana ifezegeselo. Uvi tangua diakhalele muene hakhenji nu alandudi enji, wakhalele guakotelesela ndaga jiene jiagasue.
35 Mu lusugu luene mu ngueze, wawambelele alandudi enji egi: “Tuyenu ha sambua diko dia kianga.” 36 Alandudi awambelele athu ha guya, gungima asangele Yesu mu wato muakhalele muene, ayile n’enji. Mawato ako akhalele nji hene. 37 Funji yakola yabundile mu kianga, matshiphatshipha akhalele mungina mu wato, hene wato watshiginyile guzala nu meya. 38 Uvi Yesu wakhalele wagubanda gungima dia wato holu dia khuse. Ene amuzugishile, amuwambelele egi: “Mulongeshi aye ushigo muvua gikenene luholo tudi mutshigina gufua?” 39 Muene wazugile, wabalele funji, wawambelele kianga egi: “Hena tedie! Bemba matululu!” Funji yahuile, kianga giahenele tedie. 40 Gungima walezele alandudi egi: “Itshi mudi muvila woma ngenyi? Uu nu luenyelu enue mushigo nu gutshigina ba?” 41 Uvi ene avuile woma wavula, asendesele gudihula egi: “Yowu muthu wa luholo lutshi? Nu funji nu kianga idi gumuvila.”
5 Gungima, ahetele ha sambua diko dia kianga, mu mavu a enya Gelasa. 2 Hazogele Yesu mu wato, yala mumoshi wakhalele nu nyuma yabola wakatugile gu malumba,* wajile gudi muene. 3 Yala muene wakhalele mujinga gu malumba, uu nu mu tangua dinyi guakhalelego nga nu muthu wakhalele nu ngolo jia gumukuata nga jia gumujitshiga malenge. 4 Mbala jiavula, akhalele gumujitshiga malenge gu mago, akhalele gumumba malu mu milulu, uvi muene wakhalele guyibatula; guakhalelego nga nu muthu wakhalele nu ngolo jia gumukuata. 5 Wakhalele mukaluga tangua diagasue gu malumba nu mu milundu phipha nu muanya, wakhalele gudinamenesa jiphuta nu maseso. 6 Hamonele muene Yesu muza gualeha, wayile phushi, wafugamene gutuama dienji. 7 Wakalugile mu dijui diakola egi: “Aye Yesu Mun’a Nzambi wa Gudinyinyiga, mulonga utshi udi nawo nu ame? Diloge mu jina dia Nzambi egi aye mbawushigo gungusagesa.” 8 Wakalugile ngenyi handaga Yesu wamuwambelele egi: “Aye nyuma yabola, zoga gudi muthu yowu.” 9 Yesu wamuhudile egi: “Jina diaye nanyi?” Muene wamuvutudile egi: “Jina diami Musunga, handaga tudi tuavula.” 10 Muene wabubidile Yesu egi atumigo nyuma jiabola hanze ya gifutshi.
11 Guakhalele nu ngulu jiavula jiakhalele mudia hehi nu mulundu. 12 Hene nyuma jiene jiasendesele gumububila egi: “Tutume getu tuye tungine mu ngulu jinyi.” 13 Yesu wajihanele njila. Nyuma jiabola jiazogele gudi muthu muene, jianginyine mu ngulu. Ngulu 2 000 jiakhalele holu dia mulundu jiabulumugile muphushi, jiadimbile mu kianga, jiafuile. 14 Uvi abambi a ngulu alengele, ayile mutela athu mu dimbo nu mu membo a hehi lumene. Hene athu ajile mutala ndaga yabalegele. 15 Tangua ahetele ha fundo diakhalele Yesu, asangele yala muene wakhalele nu bademo, wagukhala hashi wasudiga gale milele, wavi gale muabonga; hene avuile woma wavula. 16 Athu anyi amonele ndaga jiagasue jinyi jiakalegewe, a atelele lumene lua ndaga yabuidile ngulu nu muthu wakhalele nu bademo. 17 Hene athu ene asendesele gububila Yesu egi akatuge mu mavu awo.
18 Tangua diakhalele mungina Yesu mu wato ha guvutuga, muthu yonu wakhalele thomo nu bademo wamububidile ha guya n’enji. 19 Uvi Yesu watunyine ha guya n’enji, wamuwambelele egi: “Vutuga gumbo diaye, mu fami yaye, wambela aphangi’aye ndaga jiagasue jiagukalegela Yehowa nu luholo lua guvuila muene khenda.” 20 Muthu muene wayile, wasendesele guwambela athu a mu membo a Dekapholi* ndaga jiagasue jiamukalegele Yesu; athu agasue akhalele gudihula.
21 Yesu wanginyine mu wato, wayile ha sambua diko dia kianga. Wakhalele gu khulo ya kianga, athu avula amujietele. 22 Mutuameji mumoshi wa sinagoga, jina dienji Yayilo, wajile. Hamonele muene Yesu, wabuile mu malu enji. 23 Wabubidile Yesu mbala jiavula egi: “Mun’ami wa mukhetu wazonda udi mukata muavula.* Ngabuba, iza umukuate nu mago aye hagula avue muabonga, akhale nu monyo.” 24 Yesu wayile n’enji, athu avula akhalele gumulandula nu gumukuma.
25 Guakhalele nu mukhetu mumoshi wakhalele muzoga mahatshi ivo 12. 26 Wayile mumona minganga yavula hagula imusage. Uvi usagi wa minganga yene wamuhanele luko lamba diavula, wamanele nji makuta enji agasue. Gakhalelego muvua muabonga, misongo yenji yakhalele gudivudisa. 27 Havuile muene lukuma lua Yesu, wanginyine mukatshi dia athu, wayile gungima dienji, wakuatele mulele* wenji, 28 handaga wakhalele muzuela egi: “Gula ngakuata gami nga milele yenji, ngudi musagewa.” 29 Mahatshi akhalele gumuzoga abatugilemu tangua diene. Wadivile muabonga, misongo yenji yakola yahuile.
30 Mu tangua diene Yesu wavuile egi ngolo jiazoga mu muila wenji. Wabalumugile, watalele gungima guakhalele athu, waahudile egi: “Nanyi wakuata milele yami?” 31 Uvi alandudi amuwambelele egi: “Udi mumona luholo athu adi gugukuma khanda nu khanda, aye uhule luko egi, ‘Nanyi wangukuata?’” 32 Uvi muene watalele khanda nu khanda ha gujiya gula nanyi wamukuatele. 33 Mukhetu muene wakhalele mujiya ndaga yamubuidile. Hene wavuile woma, wasendesele gudigita, wayile mufugama gu malu a Yesu, wamuwambelele ndaga jiagasue. 34 Yesu wamuwambelele egi: “Mun’ami, gutshigina guaye guagusaga. Nda mu guhuima, vua muabonga. Misongo yaye yakola ihue.”
35 Hakhalele muene muzuela, athu a gu inzo ya mutuameji wa sinagoga ajile, amuwambelele egi: “Mun’aye wa mukhetu wafui gale! Mukunda natshi udi mulaba gusagesa Mulongeshi?” 36 Uvi Yesu wavuile ndaga jiakhalele muzuela athu ene, hene wawambelele mutuameji wa sinagoga egi: “Uvuigo woma,* monesa phamba gutshigina.” 37 Uvi gatshiginyilego egi athu ako amulandule, phamba Phetelo, Yakoba nu Yone phangi’a Yakoba.
38 Hahetele ene gu inzo ya mutuameji wa sinagoga, asangele matululu avula.* Athu akhalele musewuga nu gudila mangololo. 39 Yesu wanginyile monzo, wahudile athu egi: “Mukunda natshi mudi mudila nu mudi muhaga matululu? Mona gafuilego, uvi udi mubanda tulo.” 40 Athu akhalele hene asendesele gumulela. Uvi muene waazolele agasue hanze, wazanguile sh’a mona nu gin’a mona nu athu akhalele n’enji, wanginyine nawo fundo diakhalele mona. 41 Wakuatele mona muene gu koko, wamuwambelele egi: “Talita kumi,” Yakotelesa egi: “Mona mukhetu, ngudi guguwambela egi, ‘Zuga!’” 42 Mona muene wazugile mbala imoshi, wasendesele guwenda. (Wakhalele nu ivo 12.) Mu tangua diene, athu adihudile muavula, asuangulugile nji mangololo. 43 Uvi waawambelele mbala jiavula* egi atelago nga muthu lumene lua ndaga eyi, waawambelele nji egi ahane mona muene ima ya gudia.
6 Yesu wakatugile ha fundo dinyi, wayile gu dimbo diawo, alandudi enji amulanduile. 2 Tangua diataganele Lusugu lua Guhuluguga, Yesu wasendesele gulongesa mu sinagoga. Athu avula akhalele gumutegelela akhalele gudihula mangololo egi: “Gui guahetshi muthu owu ndaga eji? Mukunda natshi amuhanele ndunge eji? Mukunda natshi nji phamba muene wahanewe ngolo jia gutshita ndaga eji jia gushimana? 3 Muene gashigo muenya mabaya, mun’a Madiya, phangi’a Yakoba nu Yozefe nu Yudasa nu Simona ba? Aphangi’enji a akhetu ashigo haha nu esue ba?” Hene amutunyine gawo. 4 Uvi Yesu waawambelele egi: “Profete wana nemesewa mafundo agasue, uvi athu a mu dimbo diawo nu akuaku’enji nu enya inzo yawo anago gumunemesa.” 5 Gishina giene gakalagelego ndaga jiavula jia gushimana guene. Wahagele phamba mago holu dia akhashi azonda akhalele mukata ha guasaga. 6 Yesu wadihudile muavula luholo athu ene akhalelego nu gutshigina. Hene wayile mu membo a hehi ha gulongesa guene.
7 Watamegele apostolo enji 12, waatumine muyadi-muyadi, waahanele ngolo jia gukaya nyuma jiabola. 8 Waawambelele luko egi azudigo nga gima gimoshi ha guya nagio mu njila, phamba muhango; ashigo naye gubata mapha, nga kuba dia gubatela ima ya gudia, nga falanga* mu mikaba yawo. 9 Waawambelele luko ha gusudiga jisaphata uvi ayigo nu milele mbadi.* 10 Waalezele luko gamba: “Gula muthu wamiyamba gumbo dienji, khalenu guene uu nu tangua mbamukatuga fundo dinyi. 11 Fundo diagasue mbaatuna gumiyamba nu gumitegelela, zogenu. Uvi tangua mudi mukatuga, bundenu malu enu ha gukatula fuphi gifua gijiyishilo mukunda nu athu ene.” 12 Alandudi ayile, akhalele mulongesa athu ha gubalumuna mitshima yawo, 13 azolele athu bademo avula, akungile akhashi avula maji ha guasaga.
14 Fumu Helode wavuile ndaga yene, handaga Yesu wakhalele mujiyiwa muabonga gudi athu. Athu ako akhalele muzuela egi: “Yone Mubatiji wafuzumuga gu gufua, gishina giene muene udi nu ngolo jia gukalagala ndaga eji jia gushimana.” 15 Ako akhalele muzuela egi: “Muene udi Eliya.” Uvi ako egi: “Muene udi profete gifua baprofete a mu tangua dikulu.” 16 Uvi havuile Helode ndaga yene, wazuelele egi: “Yone ngabatuile muto muene wafuzumuga gu gufua.” 17 Helode wadizudile mu ulo nu Helodia, mukaji’a phangi’enji Filipho. Watshiginyile gusuanguluisa mukaji’enji Helodia, hene watumine athu ha gukuata Yone. Amujitshigile malenge, amumbile mu bologo. 18 Handaga Yone wakhalele muwambela Helode egi: “Mukhuala ushigo guguhana njila ya guzula mukaji’a phangi’aye mu ulo.” 19 Gishina giene Helodia gakhalelego mutshigina Yone. Wakhalele mukamba gumushiya, uvi gakhalelego nu luholo lua gumushiya. 20 Helode wakhalele muvuila Yone woma, handaga wakhalele mujiya egi muene udi muthu wabonga nu wa gijila, hene akhalele gumubamba. Tangua diagasue diakhalele muene gumutegelela, gakhalelego mumona ndaga ya gumukalagala. Gishina giene walanduile gumutegelela nu gusuanguluga guagasue.
21 Uvi Helodia wahetele luendu tangua dialondele Helode wano wa guvalewa guenji. Mu lusugu luene, Helode wahanele ima ya gudia gudi mafumu enji akoma, gudi mafumu a masuta nu gudi athu a lukuma a gu Galilea. 22 Mun’a Helodia wa mukhetu wanginyine, wakinyine. Ndaga yene yasuanguluishile Helode nu athu akhalele n’enji gu mesa.* Fumu wawambelele mona mukhetu muene egi: “Ngutoge gima giagasue watshigina, ame mbanguguhua nagio.” 23 Wadilogele egi: “Gima giagasue wangutoga, mbanguguhua nagio, uu nu gitshinyi gia ufumu wami.” 24 Mona mukhetu muene wayile gudi gin’enji, wamuhudile egi: “Itshi ngajiya gutoga?” Gin’enji wamuwambelele egi: “Toga muto wa Yone Mubatiji.” 25 Wavutugile mu phushi gudi fumu, wamuwambelele egi: “Ngudi mutshigina egi unguhane muto wa Yone Mubatiji ha longa luenyelu.” 26 Ndaga yene yahanele fumu gikenene giavula, uvi gamonelego luholo lua gutuna handaga wakhalele wadilogi gale gu meso a athu atamegele muene gu wano.* 27 Nu dishimbu ndo, fumu watumile suta dimoshi mukatshi dia masuta akhalele gumubamba, ha gumubatela muto wa Yone. Suta muene wayile, wabatuile Yone muto mu bologo. 28 Wajile nu muto wa Yone ha longa, wawuhanele mon’a mukhetu, gungima mon’a mukhetu wawuhanele gudi gin’enji. 29 Tangua alandudi a Yone avuile ndaga yene, ajile, azanguile kimbi gienji, ayile gugifunda.
30 Apostolo avutugile gudi Yesu, amuwambelele ndaga jiagasue akalegele nu jinyi alongesele. 31 Gungima Yesu waawambelele egi: “Izenu tuyenu ha fundo dietu hakhetu hagula muhuluguge hazonda.” Handaga athu avula akhalele muza, ako akhalele muya. Yesu nu alandudi enji akhalelego nga nu kumbi dia gudia. 32 Hene anginyine mu wato, ayile ha fundo dimoshi ha gukhala khuta ene hakhawo. 33 Uvi athu ako a amonele tangua diakhalele ene muya, athu avula nji ajiyile ndaga yene. Athu a mu membo agasue ayile muphushi ha malu uu nu fundo diakhalele ene muya, adiangele guheta gutuama diawo. 34 Hazogele Yesu mu wato, wamonele athu avula, waavidile khenda handaga akhalele gifua imeme ishigo nu mubambi. Hene, wasendesele gualongesa ndaga jiavula.
35 Tangua ahetele mu ngueze, alandudi enji ayile gudi muene, amuwambelele egi: “Fundo tudi didi gualeha nu dimbo, tangua nji diayi gale. 36 Wambela athu aye gu ferme nu mu membo a hehi hagula adisumbile ima ya gudia.” 37 Muene waavutudile egi: “Enue hakhenu ahanenu ima ya gudia.” Uvi ene amuwambelele egi: “Watshigina egi tuye nu denye 200 ha gusumba mapha tuhane athu adie ba?” 38 Muene waavutudile egi: “Ndenu mutale gula mapha guvula gutshi mudi nawo.” Ayile mutala, amuwambelele egi: “Tudi nu mapha thano nu jishui mbadi.” 39 Wawambelele athu agasue ha gukhala hashi mu muangu mu mahunji. 40 Akhalele hashi mu mahunji, ako 100, ako 50. 41 Yesu wazanguile mapha thano nu jishui mbadi, watalele mu dilu, wahanele Nzambi mersi. Gungima waabatuile, waahanele gudi alandudi hagula ene a ahane gudi athu. Wabatuile nji jishui mbadi, wajikhaphele athu agasue. 42 Mukut’awo agasue adile, akutshile. 43 Gungima anonele itshinyi ya mapha yasalele inda 12 ya guzala, atangelego itshinyi ya jishui. 44 Athu anyi adile mapha akhalele mala guvula 5 000.
45 Gungima, nu dishimbu ndo, Yesu wawambelele alandudi enji ha gungina mu wato ha guya gu Betesayida ha sambua diko dia muta. Hakhalele ene muya, muene wawambelele athu ha guvutuga gumbo diawo. 46 Gungima, wakandugile gu mulundu ha gukombelela. 47 Mu kumbi dia ngueze, wato wakhalele ha katshi dia kianga, uvi muene wakhalele hakhenji gonze. 48 Yesu wamonele luholo alandudi enji akhalele mulua nu matshipha-tshipha, handaga funji yakola yakhalele guavutula gungima. Hehi nu gimenegena mu makolombolo,* wajile gudi ene nu guwenda holu dia meya. Uvi watshitshile gifua* udi guabalega. 49 Tangua alandudi amumonele muwenda holu dia meya, atangijile egi, “Idi gimona-mona!” Asendesele gukaluga. 50 Handaga amumonele mukut’awo agasue, akhalele nji muvua woma. Uvi mu tangua diene, muene waawambelele egi: “Khalenu nu gikhesa! Muvuigo woma; yowu ame.” 51 Gungima wanginyile nawo mu wato, funji yakola yahuile. Alandudi adihudile mangololo, 52 handaga ene akoteleselego ndaga ya gushimana yakalegele muene nu mapha. Mitshima yawo yakhalelego mukotelesa.
53 Tangua azawugile kianga, ahetele gu Genesaleta, ajitshigile wato hehi nu fundo diene. 54 Uvi tangua diazogele ene mu wato, athu ajiyile Yesu. 55 Ayile mu phushi ha guwambela athu a gu khanda yinyi yagasue. Fundo diagasue diakhalele ene muvua egi Yesu udi hene, akhalele gumubatela athu akhalele mukata holu dia gitanda. 56 Fundo diagasue diakhalele muene muya, mu membo akoma nga mu membo azonda nga gu ferme, akhalele muhaga enya misongo ha mafundo a zando. Akhalele mububila Yesu egi enya misongo akuate phamba songi ya mulele wenji. Athu agasue akhalele mukuata songi ya mulele wenji, akhalele muvua muabonga.
7 Afalese nu alongeshi a mikhuala ako akatugile gu Yelusalema, ajietele Yesu. 2 Amonele alandudi enji ako akhalele mudia nu mago a mvindu, yakotelesa egi akhalelego a guweva.* 3 (Afalese nu enya Yuda agasue akhalelego mudia gula awevelego mago uu nu gu khokhonya, handaga akhalele mulandula shigu jia* mambuta. 4 Gula akatuga gu zando, anago gudia gula awevelego mago. Gudi nji nu shigu jiko ahetele nu ana nemesa muabonga, gifua gubatiza yopho nu mabungu nu ima yalondewe nu kuivre.) 5 Afalese ene nu alongeshi a mikhuala amuhudile egi: “Mukunda natshi alandudi aye ashigo munemesa shigu jia mambuta? Mukunda natshi adi mudia nu mago a mvindu?”* 6 Muene waawambelele egi: “Enue enya mambo, gishina giene Yeshaya wadiangele guzuela mukunda nu enue luholo yasonegewe egi, ‘Athu awa adi gungunemesa phamba gu ivungu, uvi mitshima yawo idi gualeha nu ame. 7 Ene adi mulaba gulandula gungukombelela, handaga malongo adi mulongesa ene adi shigu jia athu.’ 8 Enue mudi mubemba mikhuala ya Nzambi, uvi mudi jigi-jigi gu shigu jia mambuta.”
9 Waawambelele luko egi: “Mudi mutuna mikhuala ya Nzambi nu gutema guagasue ha gulandula shigu jienu. 10 Ha gufezegesa, Moize wazuelele egi, ‘nemesa sh’aye nu gin’aye.’ ‘Muthu udi mushinga* sh’enji nga gin’enji udi naye gushiyiwa.’ 11 Uvi enue mudi muzuela egi, ‘Gula muthu wawambela sh’enji nga gin’enji egi: “Gima giagasue ngudi nagio ginyi giajiya gugukuatesa gidi kobana (yakotelesa egi, gidi mulambu ngalayele ha guhana Nzambi),”’ 12 enue muanago gumuhana njila ya gukalagala nga ndaga imoshi mukunda nu sh’enji nga gin’enji. 13 Luholo mudi mutshita ngenyi, mudi mubuisa mbimbi ya Nzambi ya githuhu mukunda nu shigu jienu jia mambuta mudi mulongesa athu. Mudi mukalagala nji ndaga jiavula jia luholo elu.” 14 Gungima watamegele luko athu avula, waawambelele egi: “Mukut’enu agasue ngutegelelenu, kotelesenu muabonga ndaga ngudi muzuela. 15 Ima yana ngina mu kano dia muthu, ishigo yene yana gumubolesa; uvi ima yana zoga mukano dienji yene yana gumubolesa.” 16 ——
17 Yesu wabembele athu ndambu gualeha, wanginyine monzo. Alandudi enji asendesele gumuhula mihu mukunda nu gifezegeselo ginyi. 18 Muene waawambelele egi: “Enue nji mushigo mukotelesa gifua ene ba? Mushigo mujiya egi gima giana ngina mu kano dia muthu gianago gumubuisa usala ba? 19 Handaga gianago gungina mu mutshima wenji, uvi giana gungina mu vumo, gungima giana bishidiwa.” Hene, wamonesele egi ima yagasue ya gudia idi yabonga. 20 Wazuelele luko egi: “Ima yana zoga mu kano dia muthu yene yana gumubuisa usala. 21 Handaga mu mitshima ya athu, muene muana zoga ndaga eji: matangi abola, uthambi,* unzangi, khadilo dia gushiya athu, 22 gubungisa muila nu mukaji’a ngane nga nu mulumi’a ngane, nzala ya ima ya ngane, ndaga jia shidi, mambo, ndaga jia musonyi,* nzala jiabola, gushinga Nzambi, lulendo nu gukhala muenya ndaga jiakola-kola. 23 Ima eyi yagasue yabola yana zoga mu mutshima wa muthu nu yana gumubuisa usala.”
24 Gungima Yesu wakatugile, wayile gu khanda ya Tile nu Sidona. Tangua ahetele guene, wanginyine monzo. Gatshiginyinego egi nga muthu mumoshi ajiye, uvi athu ajiyile. 25 Nu dishimbu ndo, mukhetu mumoshi wakhalele nu mun’enji wa mukhetu wakhalele musagesewa gudi nyuma yabola wavuile lukuma luenji, wajile, wabuile mu malu enji. 26 Mukhetu muene wakhalele muenya Greke. Wavalewe gu Fenisia mu Siliya. Wakhalele gumububila egi azole demo diakhalele gudi mun’enji wa mukhetu. 27 Uvi Yesu wamuwambelele egi: “Bemba thomo egi ana adie akute, handaga ishigo yatagana ha guzangula mapha a ana ha guabishidila ana a jimbua.” 28 Muene wamuvutudile egi: “Idi ngenyi fumu, uvi ana a jimbua adi goshi’a mesa ana gudia isesu yana gubuisa ana.” 29 Muene wamuwambelele egi: “Mukunda nu guzuela guaye, wajiya guya gaye; demo diazogi gale gudi mun’aye wa mukhetu.” 30 Hene mukhetu muene wavutugile gumbo dienji, wasangele mun’enji wagubanda ha gitanda. Demo diakhalele diazogi gale.
31 Yesu wakatugile gu khanda ya Tile, wabalegele gu khanda ya Sidona nu Dekapholi,* wavutugile gu Kianga gia Galilea. 32 Tangua ahetele guene, athu ajile nu gifua matshui gimoshi, gakhalelego nji muzuela muabonga. Amububidile egi amuhage mago. 33 Wakatudile muthu muene mukatshi dia athu, wayile n’enji mu khanda, wamumbile mino mu matshui, wafitshile mate, wamukuatele ha ludimi. 34 Watalele gosa mu dilu, wambile gisugu, wamuwambelele egi: “Efata,” yakotelesa egi, “kanguga.” 35 Matshui enji akangugile, ludimi luenji luajitulugile, wasendesele guzuela muabonga. 36 Yesu waatunyishile egi awambelago nga muthu mumoshi ndaga yene. Uvi hakhalele muene guatunyisa, ene akhalele guyizuela luko muavula. 37 Yadiago, ashimanene muavula, azuelele egi: “Ndaga jiagasue jidi mutshita muene jidi jiabonga. Muene udi mukuatesa ifua matshui ha guvua nu mbobo* ha guzuela.”
8 Mu masugu anyi, athu avula adibungishile luko fundo diakhalele Yesu. Ene akhalelego nu ima ya gudia. Hene, Yesu watamegele alandudi enji, waawambelele egi: 2 “Ngudi muvuila athu awa khenda, handaga atshitshi gale masugu thathu nu ame uvi ashigo nga nu gima gia gudia. 3 Gula ngaavutula nzala gumbo diawo, mbaalehuga mu njila handaga ako mukatshi diawo akatugile gualeha.” 4 Uvi alandudi enji amuvutudile egi: “Tudi gualeha nu dimbo, gui tuajiya guzula mapha atagana hagula athu awa agasue adie akute?” 5 Muene waahudile egi: “Mapha guvula gutshi mudi nawo?” Ene amuvutudile egi: “Tudi nu mapha sambadi.” 6 Wawambelele athu ha gukhala hashi. Wazudile mapha sambadi, wahanele Nzambi mersi. Gungima waabatuile, waahanele alandudi enji, alandudi a ahanele gudi athu. 7 Akhalele nji nu jishui jiazonda. Yesu wahanele Nzambi mersi, wawambelele alandudi ha gujikhaphela athu. 8 Mukut’awo agasue adile, akutshile. Gungima anonele itshinyi yasalele, yakhalele inda* sambadi yakoma ya guzala. 9 Uvi mala akhalele 4 000. Gungima wawambelele athu ha guvutuga gumbo diawo.
10 Nu dishimbu ndo, muene nu alandudi enji anginyine mu wato, ayile gu khanda ya Dalamunuta. 11 Afalese ajile gudi muene, asendesele guhaga n’enji giphapha ha gumutela muheto. Amutogele ha guahana gijiyishilo gia mu dilu. 12 Yesu wavuile gikenene giavula, wazuelele egi: “Mukunda natshi gindongo egi gidi mukamba gijiyishilo? Ngudi gumiwambela giamatshidia egi gushigo nga nu gijiyishilo gimoshi mbagihanewa gindongo egi.” 13 Gungima, waabembele, wanginyile luko mu wato, wayile ha sambua diko dia kianga.
14 Uvi alandudi abuitshile mutshima ha guzangula mapha. Akhalele phamba nu dipha dimoshi mu wato. 15 Yesu waatemesele haphelo egi: “Kangulenu meso enu; temienu mukunda nu levire ya Afalese nu ya Helode.” 16 Asendesele gumana luholo akhalelego nu mapha. 17 Yesu wajiyile matangi’awo, hene waahudile egi: “Mukunda natshi mudi mumana luholo mushigo nu mapha? Enue khenji mukotelesago ba? Uu nu henyaha mitshima yenu khenji ikotelesago ba? 18 ‘Enue mudi nu meso, uvi mushigo mumona. Mudi nu matshui, uvi mushigo muvua.’ Mushigo muwunguluga 19 tangua ngabatuile mapha atano ha gudisa athu 5 000 ba? Inda guvula gutshi ya guzala nu itshinyi ya mapha muanonele?” Ene amuvutudile egi: “Kumi nu iyadi.” 20 “Tangua ngabatuile mapha sambadi ha gudisa athu 4 000, inda* yakoma guvula gutshi ya guzala nu itshinyi ya mapha muanonele?” Ene amuvutudile egi: “Sambadi.” 21 Muene waahudile gamba: “Enue khenji mukotelesago ba?”
22 Tangua ahetele gu Betesayida, amubatele yala mumoshi wakhalele gifofo. Amububidile ha gumukuata. 23 Wakuatele gifofo giene gu koko, wayile nagio hanze ya dimbo. Gungima wamufitshile mate mu meso, wamuhagele mago, wamuhudile egi: “Udi mumona gima ba?” 24 Yala muene wazumbuile meso, wazuelele egi: “Ngudi mumona athu, uvi adi mumonega gifua mitshi idi muwenda.” 25 Yesu wamukuatele luko gu meso, yala muene wamonele muabonga. Meso enji asagewe, wasendesele gumona ima yagasue muabonga. 26 Yesu wamuwambelele ha guya gumbo dienji, uvi wamulezele egi: “Unginyigo mu dimbo.”
27 Gungima, Yesu nu alandudi enji ayile gu membo a Sezalea ya Filiphi. Hakhalele ene muya mu njila, Yesu waahudile egi: “Athu adi muzuela egi ame ngudi nanyi?” 28 Ene amuvutudile egi: “Athu ako adi muzuela egi Yone Mubatiji, ako egi Eliya, uvi ako nji egi profete.” 29 Uvi muene waahudile egi: “Enue giwa mudi muzuela egi ngudi nanyi?” Phetelo wamuvutudile egi: “Aye udi Klisto.” 30 Uvi Yesu waatunyishile mangololo egi awambelago nga muthu gula muene udi nanyi. 31 Wasendesele luko gualongesa egi Mun’a muthu udi naye gumona malamba avula. Mbawutunyiwa gudi malemba a athu nu mafumu a nganga-nzambi nu alongeshi a mikhuala nu mbawushiyiwa, uvi mu lusugu lua thathu muene mbawufuzumuga. 32 Wakhalele guawambela ndaga jiene haphelo. Uvi Phetelo wayile n’enji gu khanda, wasendesele gumuwamba. 33 Yesu wabalumugile, watalele alandudi enji, wabalele Phetelo egi: “Balega gungima diami, Satana! handaga matangi’aye ashigo a Nzambi, uvi a athu.”
34 Gungima, watamegele athu avula nu alandudi enji, waawambelele egi: “Gula muthu watshigina gungulandula, udi naye gudituna, azudi mutshi* wenji wa lamba, alandula gunguhata. 35 Handaga muthu wagasue watshigina guhuluisa monyo wenji, mbawuwutotesa. Uvi muthu watotesa monyo wenji mukunda nu ame nu mukunda nu lukuma luabonga, mbawuwuhuluisa. 36 Gubonga gutshi muthu wajiya guheta gula muene waheta mavu agasue, uvi watotesa monyo wenji? 37 Gima gitshi mbagihana muthu mukunda nu monyo wenji? 38 Handaga muthu wagasue wanguvila musonyi nu wavua musonyi mukunda nu mbimbi jiami, mukatshi dia gindongo egi gia athu abola ashigo a gujinginyina gudi Nzambi, Mun’a muthu nji mbawumuvila musonyi tangua mbadiza muene mu gutumbuga gua Sh’enji nu anjelo enji a gijila.”
9 Waawambelele luko egi: “Ngudi gumiwambela giamatshidia egi athu ako mukatshi dia athu adi haha, mbaashigo mufua gutuama egi amone thomo Ufumu wa Nzambi waji gale nu ngolo.” 2 Gungima dia masugu samano, Yesu wazudile Phetelo nu Yakoba nu Yone, wayile nawo holu dia mulundu waleha. Wasombegesele gutuama diawo. 3 Milele yenji ya holu yaphelegetele muavula; gushigo nga nu muthu mumoshi ha mavu wajiya guphelegetesa milele ngenyi. 4 Eliya nu Moize azogele nji, akhalele muta maga nu Yesu. 5 Gungima, Phetelo wawambelele Yesu egi: “Rabi, idi ndaga yabonga egi tukhale getu haha. Tutunge tenta thathu, imoshi yaye, iko ya Moize, iko ya Eliya.” 6 Muene akhalelego mumona ndaga ya gukalagala, handaga akhalele muvua woma wavula. 7 Gungima tuta diazogele, diaatshuigile. Dijui diazogele mu tuta diene egi: “Yowu Mun’ami ngana zumba muavula. Mutegelelenu.” 8 Mu tangua diene, atuphuile meso, uvi amonelego nga muthu mumoshi, phamba Yesu.
9 Hakhalele ene mubulumuga gu mulundu, Yesu waatunyishile mangololo egi awambelago nga muthu mumoshi ndaga amonele uu nu tangua Mun’a muthu mbawufuzumuga gu gufua. 10 Anemesele mbimbi jienji,* uvi akhalele gudihula mukatshi diawo gula gufuzumuga gu gufua guakotelesa itshi. 11 Asendesele gumuhula egi: “Mukunda natshi alongeshi a mikhuala ana zuela egi Eliya udi naye thomo guza?” 12 Muene waawambelele egi: “Eliya udi naye thomo guza nu udi naye gulondega ndaga jiagasue. Uvi mukunda natshi yasonegewe egi Mun’a muthu udi naye gumona malamba avula nu adi naye gumusegulula? 13 Uvi ngudi gumiwambela egi Eliya wajile gale, uvi ene amukalegele yagasue atshiginyine, gifua luholo yasonegewe mukunda nu muene.”
14 Tangua avutugile fundo diakhalele alandudi ako, amonele athu avula guajieta. Guakhalele nji nu alongeshi a mikhuala akhalele muhaga nawo giphapha.* 15 Uvi tangua athu ene agasue amonele Yesu, adihudile. Ayile phushi gudi muene ha gumumenega. 16 Waahudile egi: “Itshi mudi mushila nawo giphapha?” 17 Muthu mumoshi mukatshi dia athu ene wamuwambelele egi: “Mulongeshi, ngaji nu mun’ami handaga udi nu nyuma yabola idi gumukanga njila ha guzuela. 18 Tangua diagasue yana gumusagesa, yana gumubuisa hashi, wana zola mafulo-fulo mu kano, wana gudidia mazo nu yana gumulebesa. Ngatogi alandudi aye ha guyizola, uvi abingilego.” 19 Muene waawambelele egi: “Gindongo gia athu ashigo nu gutshigina. Mbangukhala n’enu matangua guvula gutshi? Matangua guvula gutshi ngudi naye gukolesela mukunda nu khadilo dienu? Izenu n’enji gudi ame.” 20 Amubatelele mona muene. Uvi tangua nyuma yene yamonele Yesu, yabuishile mona muene hashi mangololo, wasendesele gudibidinga nu guzola mafulo-fulo mu kano. 21 Yesu wahudile sh’a mona muene egi: “Matangua guvula gutshi abalega gale sendese ndaga eyi yana gumubuila?” Muene wamuvutudile egi: “Sendese ulenge wenji. 22 Mbala jiavula, yana gumubuisa ha tshuya nga mu meya ha gumushiya. Uvi gula wajiya gumusaga, tuvile khenda, tukuatese.” 23 Yesu wamuwambelele egi: “Mukunda natshi udi muzuela egi, ‘Gula wajiya’! Ndaga jiagasue jishigo jiakola mukunda nu muthu udi nu gutshigina.” 24 Mu tangua diene, sh’a mona muene wazuelele mu dijui diakola egi: “Ngudi nu gutshigina! Ngukuatese ha gukhala nu gutshigina guakola!”
25 Yesu wamonele egi athu avula akhalele muza gudi muene mu phushi, wabalele* nyuma yabola, wazuelele egi: “Aye nyuma wana buisa muthu gatabu nu gifua matshui, ngudi guguwambela ha guzoga gudi muthu owu. Uvutugago luko gudi muene!” 26 Gungima dia gukaluga nu dia gumukonyesa, nyuma yene yazogele. Mona muene wamonegele gifua wafua. Hene, athu avula azuelele egi: “Wafua genji!” 27 Uvi Yesu wamukuatele gu koko, wamuzugishile; mona muene wamaganele. 28 Gungima tangua anginyine monzo, alandudi enji amuhudile mu gisuegi egi: “Mukunda natshi esue tuabingilego ha guzola nyuma yene?” 29 Muene waavutudile egi: “Nyuma ya luholo elu yajiya guzoga phamba nu gisambu.”
30 Akatugile fundo diene, abalegele gu Galilea. Uvi Yesu atshiginyilego egi nga muthu mumoshi ajiye ndaga yene. 31 Handaga wakhalele mulongesa alandudi enji nu guawambela egi: “Mun’a muthu mbawuhanewa ha mago a athu, ene mbaamushiya, uvi gungima dia masugu thathu muene mbawufuzumuga.” 32 Uvi ene akoteleselego ndaga yakhalele muene muzuela. Avile woma ha gumuhula muhu.
33 Ahetele gu Kaphelenauma. Tangua anginyile monzo, muene waahudile egi: “Ndaga itshi muakhala muzuela mu njila?” 34 Ahenele tedie, handaga mu njila akhalele mumana ha gujiya gula nanyi wabalega gukoma mukatshi diawo. 35 Wakhalele hashi, watamegele apostolo 12, waawambelele egi: “Gula muthu watshigina gukhala muthu wa thomo, udi naye gukhala muthu wa gisugishilo mukatshi dia athu agasue, udi naye nji gukalegela athu agasue mudimo.” 36 Wazanguile mona wazonda, wamuhagele mukatshi diawo, wahagele mago ha phanga yenji, waawambelele egi: 37 “Muthu wagasue wayamba mona wazonda gifua owu mukunda nu jina diami, wanguyamba nji ame. Muthu wagasue wanguyamba ame, ganguyambelego phamba ame, uvi wayamba nji Muthu wangutumine.”
38 Yone wamuwambelele egi: “Mulongeshi, tuamonyi muthu mumoshi muzola bademo mu jina diaye. Tuakambi gumutunyisa handaga muene ganago gutulandula.” 39 Uvi Yesu wazuelele egi: “Mumutunyisago, handaga gushigo nu muthu wajiya gukalagala ndaga jia gushimana mu jina diami, gungima azuedi ndaga jiabola mukunda nu ame. 40 Muthu wagasue ashigo gututuna, udi gu khanda yetu. 41 Gula muthu wamihana khopho dia meya a gunua handaga mudi athu a Klisto, ngudi gumiwambela giamatshidia egi muene mbashigo mutotesa gishimbigo gienji. 42 Uvi muthu wagasue wabuisa mona mumoshi mu gubola,* mukatshi dia ana awa azonda adi nu gutshigina gudi ame, mbayikhala ndaga yabonga egi akudigiwe seso yakoma* mu shingo, abishidiwe mu kianga.
43 “Gula koko diaye didi gugubuisa mu gubola, dibatule. Idi ndaga yabonga egi uhete monyo nu koko dimoshi, ha fundo dia gubishidiwa nu mago mbadi mu Gehena,* mu tshuya tuajiyilego gujimiwa. 44 —— 45 Gula kulu diaye didi gugubuisa mu gubola, dibatule. Idi ndaga yabonga egi uhete monyo nu kulu dimoshi ha fundo dia gubishidiwa nu malu mbadi mu Gehena.* 46 —— 47 Gula diso diaye didi gugubuisa mu gubola, dibishile. Idi ndaga yabonga ha gungina mu Ufumu wa Nzambi nu diso dimoshi ha fundo dia gubishidiwa nu meso mbadi mu Gehena,* 48 fundo mavinyo anago gufua nu tshuya tuanago gujima.
49 “Handaga muthu wagasue udi naye gumbiwa mungua unu udi gifua tshuya. 50 Mungua wakhala wafula.* Uvi gula wasumunuga,* nu itshi muajiya guvutula luko gufula guenji? Khalenu nu mungua mukatshi dienu, khalenu nji nu guhuima mukatshi dienu.”
10 Yesu wakatugile, wayile ha sambua* dia Muta wa Yordani, gu khanda ya Yudea. Athu avula ajile luko gudi muene. Wasendesele gualongesa gifua muakhalele khadilo dienji. 2 Afalese ajile gudi muene ha gumutela muheto, amuhudile gula mukhuala wakhalele muhana muthu njila ha gushiya ulo nu mukaji’enji. 3 Muene waavutudile gamba: “Mukhuala utshi wamihanele Moize?” 4 Ene azuelele egi: “Moize wahanele yala njila ya guhana mukhetu mukanda wa gushiya n’enji ulo hamukaya muene.” 5 Uvi Yesu waawambelele egi: “Moize wamihanele mukhuala owu handaga mudi nu mitshima yakola. 6 Uvi gu gisendeselo, ‘Nzambi waafugile yala nu mukhetu. 7 Hene yala mbawubemba sh’enji nu gin’enji, 8 muyadi’awo mbaabua muthu mumoshi;’ ene ashigo luko athu mbadi, uvi adi muthu mumoshi. 9 Hene, yabungishile Nzambi, muthu gayikhaphumunago.” 10 Tangua akhalele luko monzo, alandudi amuhudile mukunda nu ndaga yene. 11 Muene waawambelele egi: “Muthu wagasue washiya ulo nu mukaji’enji nu wazula mukhetu muko, udi mukalagala uthambi, udi mutshitshila mukaji’enji wa thomo gubola. 12 Luko, gula mukhetu washiya ulo nu mulumi’enji, wazudiwa mu ulo gudi yala muko, muene wakalagala uthambi.”
13 Gungima, athu asendesele gumubatela ana azonda hagula a ahage mago, uvi alandudi a atunyishile. 14 Hamonele Yesu ndaga yene, wavile khabu. Waawambelele egi: “Bembenu ana azonda aze gudi ame, muatunyisago, handaga Ufumu wa Nzambi udi wa athu adi gifua ana azonda. 15 Ngudi gumiwambela giamatshidia egi, muthu wagasue gashigo mutshigina Ufumu wa Nzambi gifua mona wazonda, mbagashigo mungina mu Ufumu wene nga hazonda.” 16 Wazanguile ana azonda ha mago enji, wasendesele guashimbiga, waahagele mago ha mito.
17 Hakhalele muene muya mu njila, yala mumoshi wayile muphushi, wafugamele gutuama dienji. Wamuhudile egi: “Mulongeshi Wabonga, itshi ngudi naye gutshita ha guheta monyo wa mayilago?” 18 Yesu wamuvutudile egi: “Mukunda natshi udi gungutamega egi mulongeshi wabonga? Gushigo nu muthu udi wabonga, phamba Nzambi. 19 Udi mujiya mikhuala eyi idi muzuela egi: ‘Ushiyigo muthu, ukalagalago uthambi, ukuyigo, utshigo uthemua wa mambo, umbigo mambo, nemesa sh’aye nu gin’aye.’” 20 Muthu muene wamuwambelele egi: “Mulongeshi, ngana tumagela mikhuala eyi yagasue sendese ulenge wami.” 21 Yesu wamutalele nu guzumba guagasue, wamuwambelele egi: “Ndaga imoshi yagusala: Nda udige ima yagasue udi naye, uhane phutu makuta, ngenyi mbawukhala nu umonyi mu dilu; gungima iza ungulandule.” 22 Uvi muthu muene gasuangulugilego tangua diavuile muene mvutu yamuhanele Yesu. Wayile nu gikenene handaga wakhalele nu umonyi wavula.
23 Yesu watalele athu akhalele hene, wawambelele alandudi enji egi: “Mbayikhala lamba gudi athu adi nu falanga ha gungina mu Ufumu wa Nzambi!” 24 Uvi alandudi adihudile mukunda nu mbimbi jienji. Yesu waawambelele egi: “An’ami, idi lamba ha gungina mu Ufumu wa Nzambi! 25 Idi yaleba gudi shamo ha gungina mu wina dia ndongo, uvi idi lamba gudi muenya umonyi ha gungina mu Ufumu wa Nzambi.” 26 Alandudi adihudile luko muavula. Hene, amuhudile egi:* “Na nanyi wajiya giwa guhuluishiwa?” 27 Yesu waatalele nonoo gu meso, wazuelele egi: “Gudi athu idi ndaga yakola, uvi gudi Nzambi ndo. Handaga gu meso a Nzambi gushigo nga ndaga imoshi yakola.” 28 Phetelo wamuwambelele egi: “Tala! Tuabembele ima yagasue ha gugulandula.” 29 Yesu wazuelele gamba: “Giamatshidia ngudi gumiwambela egi muthu wagasue wabemba inzo nga aphangi’enji a mala nga aphangi’enji a akhetu, nga gin’enji nga sh’enji, nga ana, nga mahia mukunda nu ame nu mukunda nu lukuma luabonga, 30 sendese mangino, muene mbawuheta jinzo, aphangi’a mala, aphangi’a akhetu, amama, ana nu mahia mahugo gubalega 100 hamoshi nu usageshi. Mu masugu adi muza* mbawuheta monyo wa ivo nu ivo. 31 Uvi athu avula adi athu a thomo, mbaabua athu a gisugishilo, athu a gisugishilo mbaabua athu a thomo.”
32 Hakhalele ene mukanduga gu Yelusalema, Yesu wakhalele gutuama diawo. Alandudi akhalele gudihula. Uvi athu anyi akhalele gualandula asendesele guvua woma. Yesu wazanguile luko apostolo 12 gu khanda, wasendesele guaawambela ndaga jiakhalele naye gumubuila egi: 33 “Tegelelenu! Tudi mukanduga gu Yelusalema, Mun’a muthu mbawuhanewa ha mago a mafumu a nganga-nzambi nu alongeshi a mikhuala. Ene mbaamufuisa milonga ha gumushiya, mbaamuhana ha mago a enya ifutshi. 34 Ene mbaamulela, mbaamufita mate, mbaamubeta nu mbaamushiya. Uvi gungima dia masugu thathu muene mbawufuzumuga.”
35 Yakoba nu Yone, ana a Zebedayo, ayile gudi Yesu, amuwambelele egi: “Mulongeshi, tudi mutshigina egi utukalegele ndaga tudi gugutoga.” 36 Muene waahudile gamba: “Ndaga itshi muatshigina egi ngumikalegele?” 37 Ene amuvutudile egi: “Tuhane njila egi tukhale, mungoshi gu koko diaye dia madia,* muko gu koko diaye dia mahidi,* mu lutumbu luaye.” 38 Uvi Yesu waawambelele egi: “Enue mushigo mujiya ndaga mudi mutoga. Muajiya gunua khopho ngudi munua ame? Muajiya gubatijiwa nu gubatiza ngudi mubatijiwa ame ba?” 39 Ene amuvutudile egi: “Ayi.” Yesu waawambelele gamba: “Kiopho ngudi munua, mbamuginua. Gubatiza ngudi mubatijiwa, enue nji mbamubatijiwa. 40 Uvi ishigo ame ngudi naye gutomba muthu udi naye gukhala gu koko diami dia madia* nga dia mahidi,* uvi Tata mbawutomba athu mbaakhala ha mafundo ene.”
41 Tangua alandudi ako 10 avuile ndaga yakalegele Yakoba nu Yone, a avuidile khabu. 42 Uvi waatamegele, waawambelele egi: “Athu anyi ana monega gifua* adi muhinyina ifutshi, ana guhinyina athu gu ngolo. Mafumu akoma ana monesa egi adi nu ufumu holu dia athu ene. 43 Uvi ishigo naye gukhala ngenyi mukatshi dienu. Muthu watshigina gukhala wakoma mukatshi dienu, udi naye gukhala muenya mudimo wenu. 44 Muthu watshigina gukhala muthu wa thomo mukatshi dienu, udi naye gukhala muhiga wa athu agasue. 45 Handaga Mun’a muthu gajilego hagula athu amukalegele mudimo, uvi wajile mukunda nu gukalegela athu mudimo nu guhana monyo wenji gifua gibawu mukunda nu athu avula.”
46 Gungima ahetele gu Yeliko. Uvi hakhalele Yesu nu alandudi enji nu athu avula muzoga mu dimbo dia Yeliko, guakhalele nu gifofo gimoshi giakhalele mutoga athu makuta, jina dienji Batime (mun’a Timayo), giakhalele gu khulo ya njila. 47 Tangua diavuile muene egi Yesu wa gu Nazaleta udi mubalega, wasendesele gukaluga egi: “Yesu, mun’a Davidi, nguvuile khenda!” 48 Athu avula akhalele gumubalela* ha guhena tedie. Uvi muene walanduile gukaluguga mangololo egi: “Mun’a Davidi, nguvuile khenda!” 49 Yesu wamaganele, wazuelele egi: “Mutamegenu.” Ene amutamegene, amuwambelele egi: “Khala nu gikhesa! Zuga mu molu; muene udi gugutamega.” 50 Gifofo giabishidile mulele wenji, giazugile muphushi, giayile gudi Yesu. 51 Yesu wamuhudile egi: “Watshigina egi ngugukalegele itshi?” Gifofo giene giamuvutudile egi: “Rabuni,* ngatshigina egi meso ami amone.” 52 Yesu wamuwambelele egi: “Nda gaye. Gutshigina guaye guagusaga.” Mu tangua diene meso enji amonele, wasendesele gulandula Yesu.
11 Tangua asuenele hehi nu Yelusalema, ahetele hehi nu Betefage nu Betaniya gu Mulundu wa Mitshi ya Olive. Yesu watumine alandudi enji mbadi. 2 Waawambelele egi: “Ndenu mu dimbo dinyi mudi mumona. Hamuangina mu dimbo diene, mbamusanga mutumba wa phunda wagujitshiga. Nga muthu mumoshi khenji gawunamatele galego; ujitululenu muze nawo haha. 3 Gula muthu wamihula egi: ‘Mukunda natshi mudi mujitulula mutumba wa phunda,’ muwambelenu egi: ‘Fumu udi nayo funu, muene mbawumivutudila nayo gatshididi.’” 4 Alandudi ayile, asangele mutumba wa phunda wagujitshiga hehi nu mufulo hanze mu njila, awujituluile. 5 Uvi athu akhalele hene, a ahudile egi: “Mukunda natshi mudi mujitulula mutumba wa phunda?” 6 Alandudi a awambelele ndaga gifua muaalezele Yesu, athu ene a abembele ha guya.
7 Alandudi ajile nu mutumba wa phunda gudi Yesu, ahagele milele* yawo holu dia mutumba wa phunda wene, Yesu wakhalele holu diayo. 8 Athu avula abambele milele yawo ya holu mu njila, uvi ako abatuile sanzu jia mitshi mu mahia, ajibambele mu njila. 9 Athu anyi akhalele muya gutuama dienji nu anyi akhalele muza gungima dienji, akhalele muzuela mu dijui diakola egi: “Nzambi tuagububila, muhuluise! Gusuanguluga gukhale nu muthu udi muza mu jina dia Yehowa! 10 Gusuanguluga gukhale mu Ufumu udi muza, Ufumu wa tata wetu Davidi! Nzambi tuagububila egi umuhuluise mu fundo dia gudinyinyiga udi!” 11 Yesu wanginyine mu Yelusalema, gungima wayile gu tempelo. Watalele ima yagasue yakhalele hehi nu muene. Uvi luholo tangua diakhalele diayi gale, wayile gu Betaniya nu alandudi enji Kumi nu Muyadi.
12 Mu lusugu lualanduile, tangua akhalele muzoga mu dimbo dia Betaniya, Yesu wavile nzala. 13 Hakhalele ene gualeha, Yesu wamonele mutshi wa figi wakhalele nu mayiji. Wasuenele hehi ha gutala gula wajiya gusanga mabundu guene. Uvi hahetele muene gu mutshi wene, gasangelego nga bundu dimoshi phamba mayiji ene-ene. Handaga yakhalelego sungi ya mabundu a figi. 14 Hene wawambelele mutshi wene egi: “Gushigo nga nu muthu mumoshi mbawudia luko mabundu aye.” Alandudi enji akhalele gumutegelela.
15 Gungima, ahetele gu Yelusalema. Yesu wanginyine mu tempelo, wasendesele gukaya athu akhalele musumbisa nu musumba ima mu tempelo. Wasendumuine mesa a athu akhalele musombegesa makuta nu nguasa jia athu akhalele musumbisa mayembe.* 16 Muene gabembelego egi muthu abalege nga nu gima gimoshi mu tempelo. 17 Wakhalele guaalongesa nu guaawambela egi: “Yasonegewego egi: ‘Inzo yami mbayitamegewa egi inzo ya isambu mukunda nu ifutshi yagasue ba?’ Uvi enue muayibuisa inzo ya nzangi.” 18 Tangua mafumu a nganga-nzambi nu alongeshi a mikhuala avile ndaga yene, asendesele gukamba luholo lua gumushiya. Uvi amuvidile woma handaga athu agasue akhalele hene, akhalele gudihula mukunda nu malongo enji.
19 Hahetele tangua dia ngueze, Yesu nu alandudi enji azogele mu dimbo. 20 Uvi mu gimenegena gia mutshiatshia, tangua akhalele mubalega hehi nu mutshi wa figi, amonele mutshi wene wakhalele wamigina gale uu nu gu miji. 21 Phetelo watangijile luko ndaga jiabalegele, wawambelele Yesu egi: “Rabi, tala! mutshi wa figi wunu watele mukumbu wamigina gale.” 22 Yesu waawambelele egi: “Khalenu nu gutshigina gudi Nzambi. 23 Ngudi gumiwambela giamatshidia egi gula muthu wawambela mulundu owu egi: ‘Katuga haha nda ubue mu kianga,’ gula muene gashigo nu giphapha uvi udi nu gutshigina egi ndaga jidi muzuela muene mbajikalegewa, mbajikalegewa ngenyi. 24 Hene ngudi gumiwambela egi, ima yagasue mudi mutoga mu gisambu, khalenu nu gutshigina egi mbamuyiheta, ayi mbamuyiheta. 25 Tangua mudi muzuga mu molu ha gukombelela, toteselenu athu anyi mudi nawo ndaga, hagula Tata wenu udi mu dilu amitotesele nji gubola guenu.” 26 ——
27 Ajile luko gu Yelusalema. Hakhalele muene muwenda mu tempelo, mafumu a nganga-nzambi nu alongeshi a mikhuala nu malemba a athu ajile gudi muene, 28 amuhudile egi: “Gui wazudi ngolo jia gukalagala ndaga eji? Nanyi waguhanyi ngolo jiene?” 29 Yesu waawambelele egi: “Ame nji ngudi gumihula muhu. Nguhanenu mvutu, ngenyi ngumiwambele gula mu ngolo jia nanyi ngudi mutshita ndaga eji. 30 Gubatiza gua Yone guakatugile mu dilu nga gudi athu? Nguhanenu mvutu.” 31 Asendesele guzuela mukatshi diawo egi: “Gula tuazuela egi, ‘Guakatugile mu dilu,’ muene uza gutuhula egi, ‘Mukunda natshi muatunyine giwa gumutshigina?’ 32 Uvi gula tuaphaga guzuela egi, ‘Guakatugile gudi athu’?” Akhalele muvua woma wa athu avula, handaga athu anyi agasue akhalele mutshigina egi Yone wakhalele profete. 33 Hene awambelele Yesu egi: “Tushigo mujiya.” Yesu waawambelele egi: “Ame nji ngushigo gumiwambela gula mu ngolo jia nanyi ngudi mutshita ndaga eji.”
12 Gungima, Yesu wasendesele guaawambela ndaga mu ifezegeselo. Wazuelele egi: “Yala mumoshi wadimine dihia dia vinyo, wadimbile mu luphango. Wahagele wina wa gikameno gia vinyo nu watungile inzo yaleha. Wawambelele adimi ha gusala mutala dihia diene dia vinyo, muene wayile gu gifutshi giko gualeha. 2 Hatagenele sungi ya gukatula mabundu a vinyo, watumine muenya mudimo wenji gudi adimi hagula amuhane shinda dienji dia mabundu a vinyo. 3 Uvi adimi akuatele muenya mudimo muene, amubetele, amuvutuile mago a gituhu. 4 Watumine muenya mudimo muko, uvi ene amunamenesele mu muto nu amushingile. 5 Watumine muenya mudimo muko, uvi ene amushiyile. Watumine ako avula, uvi ene abetele ako, ako a ashiyile. 6 Wakhalele nji nu mun’enji mumoshi wa yala akhalele muzumba muavula. Gu gisugishilo wamutumine, wazuelele egi, ‘Ene mbaanemesa mun’ami.’ 7 Uvi adimi azuelele egi, ‘Yowu muene mbawuzula dihia dia vinyo. Izenu tumushiye hagula dihia diene mbadibue dietu.’ 8 Amukuatele amushiyile, amubishidile hanze ya dihia dia vinyo. 9 Fumi’a dihia mbawukalagala itshi? Muene mbawuza, mbawushiya adimi a dihia, mbawuhana dihia dia vinyo gudi adimi ako. 10 Enue khenji muatangelego mu mukanda wa Nzambi egi: ‘Seso diabishidiwe gudi atungi, diene diabuile seso dia thomo dia ha khomo’* ba? 11 Khenji muatangelego nji egi ‘seso diene diakatugile gudi Yehowa, nu didi diago ndaga ya gushimana gu meso etu’ ba?”
12 Uvi alongeshi a mikhuala nu mafumu a nganga-nzambi akhalele mutshigina gumukuata, handaga akotelesele egi ifezegeselo yakhalele muhana muene, wakhalele guawambela ene. Uvi akhalele muvua woma wa athu avula akhalele hene. Hene amubembele, ayile gawo.
13 Gungima, amutumine Afalese nu alandudi a Helode ha gumutela muheto hagula amukuate mu mbimbi jienji. 14 Hahetele ene, amuwambelele egi: “Mulongeshi, tudi mujiya egi wana zuela giamatshidia. Aye wana kambago egi athu agutumbuise handaga wanago gutala phala jia athu, uvi wana longesa ndaga jia Nzambi mu gudivua nu giamatshidia. Mukhuala udi gutuhana njila* ha gufuta gitadi gia Sezale nga ndo? 15 Tudi naye gufuta gitadi nga ndo?” Yesu wajiyile mambo awo, waawambelele egi: “Mukunda natshi mudi gungutela muheto? Ngubatelenu denye imoshi hagula nguyitale.” 16 Amubatele denye imoshi, muene waahudile egi: “Gifuanesa egi nu isona eyi idi ya nanyi?” Ene azuelele egi: “Ya Sezale.” 17 Gungima Yesu waawambelele egi: “Hanenu ima ya Sezale gudi Sezale, uvi ima ya Nzambi gudi Nzambi.” Adihudile muavula mukunda nu mvutu yenji.
18 Gungima, Asadoke ana guzuela egi gufuzumuga guakhalago guene, ajile gumuhula egi: 19 “Mulongeshi, Moize wasonegele egi gula yala wafua uvi muene nu guvuala ndo ana, wabemba mukaji’enji, phangi’enji wa yala udi naye guzula mukhetu muene ha gumuvualela ana. 20 Guakhalele nu mala sambadi. Wa thomo wazudile mukhetu mu ulo, uvi wafile, gabembelego nga mona mumoshi. 21 Yala wa mbadi wazudile mukhetu muene, uvi wafile, gavualelego n’enji ana. Wa thathu nji luholo lumoshi. 22 Mukut’awo agasue sambadi afuile, abembelego nga mona mumoshi. Gu gisugishilo, mukhetu nji wafuile. 23 Tangua athu mbaafuzumuga, mukhetu muene mbawukhala mukaji’a nanyi? Handaga mukut’awo agasue sambadi amuzudile mu ulo.” 24 Yesu waalezele egi: “Gishina giene mudi gudihuiga, handaga mushigo mujiya Mukanda wa Nzambi nu ngolo jia Nzambi. 25 Handaga mu lusugu lua gufuzumuga, mala mbaashigo muzula akhetu mu ulo, akhetu nji mbaashigo muhanewa mu ulo, uvi mbaakhala gifua anjelo mu dilu. 26 Mukunda nu gufuzumuga gua athu a gufua, enue khenji muatangelego mu mukanda wa Moize, mu lumene lua gamutshi gakhalele mulema tshuya, egi Nzambi wamuwambelele egi: ‘Ame ngudi Nzambi wa Abalahama, Nzambi wa Isaka nu Nzambi wa Yakoba ba’? 27 Muene gashigo Nzambi wa athu a gufua, uvi Nzambi wa athu a monyo. Mudi gudihuiga muavula.”
28 Muthu mumoshi mukatshi dia alongeshi a mikhuala wajile, wavile luholo luakhalele ene guditenda. Hamonele muene egi Yesu wahanele mvutu yabonga, wamuhudile gamba: “Mukhuala utshi udi wakoma* gubalega mikhuala iko yagasue?” 29 Yesu wamuwambelele egi: “Mukhuala wabalega gukoma wenyowu, ‘Enya Isalele tegelelenu, Yehowa Nzambi wetu, muene Yehowa mumoshi. 30 Zumba Yehowa Nzambi waye nu mutshima waye wagasue nu monyo* waye wagasue nu matangi aye agasue nu ngolo jiaye jiagasue.’ 31 Mukhuala wa mbadi wenyowu, ‘Zumba muthu na muku’enu gifua luholo wana zumba muila waye.’ Gushigo mikhuala iko yabalega mikhuala eyi gukoma.” 32 Mulongeshi muene wa mikhuala wamuwambelele egi: “Mulongeshi, wazuela muabonga. Ndaga wazuela jidi jia giamatshidia. ‘Nzambi udi mumoshi, gushigo nu Nzambi muko khuta muene;’ 33 guzumba Nzambi nu mutshima wagasue nu matangi agasue nu ngolo jiagasue, nu guzumba muthu na muku’enu gifua luholo wana zumba muila waye, gudi nu ndando yavula gubalega milambu yagasue ya guwetshia nu milambu iko.” 34 Hamonele Yesu egi muthu muene wahanele mvutu nu gutema guagasue, wamuwambelele egi: “Ushigo gualeha nu Ufumu wa Nzambi.” Gungima, nga muthu mumoshi akhalelego nu ngolo jia gumuhula muhu.
35 Uvi hakhalele Yesu mulongesa mu tempelo, wahudile egi: “Mukunda natshi alongeshi a mikhuala ana zuela gamba Klisto udi mun’a Davidi? 36 Davidi hakhenji wazuelele mu njila ya nyuma ya Nzambi egi, ‘Yehowa wawambelele Fumu wami egi: “Khala gu koko diami dia madia uu nu tangua mbanguhaga mbalagaji jiaye goshi’a ikanzo yaye.”’ 37 Davidi hakhenji udi gumutamega egi Fumu, na luholo lutshi giwa muene wajiya gukhala mun’enji?”
Athu avula akhalele hene, akhalele gumutegelela nu gusuanguluga guagasue. 38 Hakhalele muene mulongesa, wazuelele luko egi: “Temenenu alongeshi a mikhuala anyi ana tshigina guwenda nu malopho* aleha, ana tshigina nji egi athu a amenege ha mafundo a zando, 39 ana tshigina nji gukhala ha mafundo a thomo* mu sinagoga, ana tshigina nji mafundo a lutumbu mu tangua dia gudia mu ngueze. 40 Ana tambula akhetu a gafunda ima yawo,* ana kalagala isambu yaleha hagula athu a amone. Ene mbaaheta ndola yakola.”
41 Gungima, Yesu wakhalele hashi gutuama dia mishete ya makuta. Wakhalele mutala luholo athu akhalele mumba makuta. Enya umonyi avula, akhalele mumba makuta avula a utadi. 42 Hangima, mukhetu mumoshi wa gafunda wakhalele phutu wajile. Wambile mbongo jia utadi mbadi jia ndando yazonda.* 43 Yesu watamegele alandudi enji, waawambelele egi: “Ngudi gumiwambela giamatshidia egi makuta ambi mukhetu owu wa gafunda wa phutu, adi avula gubalega anyi athu agasue ambi. 44 Handaga mukut’awo agasue azangula ndambo ya mbongo ya umonyi wawo ha gumba. Uvi mukhetu owu wa gafunda udi phutu; uvi muene wamba ima yenji yagasue akhadi nayo.”
13 Tangua diakhalele Yesu muzoga mu tempelo, mulandudi wenji mumoshi wamuwambelele egi: “Mulongeshi! Tala maseso awa abonga nu jinzo eji jiabonga!” 2 Uvi Yesu wamuwambelele egi: “Udi mumona jinzo eji jiakoma? Mbagushigo musala nga seso imoshi holu dia iko, jiagasue mbajimuangewa.”
3 Hakhalele muene hashi holu dia Mulundu wa Mitshi ya Olive ha sambua dia tempelo, Phetelo, Yakoba, Yone nu Andele amuhudile mu gisuegi egi: 4 “Tuwambele, tangua ditshi ndaga eji mbajikalegewa nu gijiyishilo gitshi mbagimonesa gisugishilo gia ndaga eji jiagasue?” 5 Yesu wasendesele guawambela egi: “Temienu hagula nga muthu mumoshi gamihuigigo. 6 Athu avula mbaaza mu jina diami muzuela egi, ‘Ame ngudi Klisto,’* ene mbaahuiga athu avula. 7 Mbamuvua ita idi muluiwa nu mene jia ita idi mukamba guluiwa; hene muvuigo woma handaga ndaga eji jidi naye gukalegewa, uvi gisugishilo khenji giza galego.
8 “Handaga gifutshi mbagiluisa gifutshi giko, ufumu mbawuluisa ufumu uko. Mavu mbaadigita khanda nu khanda, nzala yabala mbayikhala. Ndaga eji jiagasue jidi gisendeselo gia malamba akola.*
9 “Uvi enue temienu, handaga athu mbaamibata gu batribinale, mbaamibeta mu sinagoga jiawo nu mbaamibata gutuama dia ba guvelenele nu mafumu mukunda nu ame. Ndaga eyi mbayikhala gijiyishilo mukunda nu ene. 10 Luko, lukuma luabonga ludi naye gulongesewa thomo mu ifutshi yagasue. 11 Tangua mbaamikuata ha gumibata gu tribinale, mudisagesago mukunda nu ndaga mbamuzuela; uvi ndaga jiagasue mbajimihanewa mu tangua diene, jiene mbamuzuela, handaga ishigo enue mbamuzuela, uvi nyuma ya Nzambi mbayizuela ha fundo dienu. 12 Luko, muthu mbawuhana phangi’enji gu gufua, tata mbawuhana mun’enji, ana mbaabalumugila mvuaji jiawo nu mbaajishiyisa. 13 Athu agasue mbaakhala n’enu umbalagaji mukunda nu jina diami. Uvi muthu mbawukolesela uu nu gu gisugishilo, muene mbawuhuluishiwa.
14 “Uvi tangua mbamumona gima gia usala gidi mubata gufua mumagana ha fundo gishigo naye gumagana, (muthu udi mutanga ateme gukotelesa ndaga eyi) athu adi gu Yudea alenge ha guya gu milundu. 15 Muthu udi holu dia inzo gasambulugago ha gungina monzo yenji ha guzula ima; 16 muthu udi gu mahia, gavutugago ha guzula mulele wenji wa holu. 17 Lamba diavula gudi akhetu a mavumo nu anyi mbaakhala muwamuesa ana mu masugu ene! 18 Landulenu gukombelela hagula ndaga yene ibuigo mu sungi ya guhuma; 19 handaga mu masugu ene lamba mbadikhala guene. Sendese gu gisendeselo hafugile Nzambi ima yagasue uu nu mu tangua diene, lamba dia luholo elu khenji diabuile galego nu mbadibuigo luko. 20 Yadiago, nga Yehowa ahihishilego masugu ene, nga gushigo nu muthu mbawuhuluishiwa. Uvi mukunda nu athu anyi atombewe, muene wahihishile masugu ene.
21 “Gula muthu wamiwambela nji egi, ‘Talenu! Klisto udi haha nga ndo udi gunu’ mutshiginago. 22 Handaga enya mambo avula mbaazoga muzuela egi ame ngudi Klisto; baprofete a mambo nji mbaazoga. Mbaakalagala ndaga jiakoma nu jia gushimana ha guhuiga athu. Ajiya nji guhuiga nu athu anyi atombewe. 23 Uvi enue temienu, ngadiangela gumiwambela ndaga jiagasue gutuama.
24 “Uvi mu masugu ene, gungima dia lamba diakola, tangua mbadibua phipha, mbeji mbayishigo muhana mueji, 25 themua mbajibua hashi, ngolo jia mu dilu mbajidinyigisa. 26 Gungima, mbaamona Mun’a muthu muza mu matuta mu dilu nu ngolo nu lutumbu luakoma. 27 Gungima muene mbawutuma anjelo nu mbawubungisa athu anyi atombewe gu khanda jiagasue nguana jia mavu, sendese gu songi ya mavu uu nu gu songi iko ya dilu.
28 “Zangulenu longo mu gifezegeselo egi gia mutshi wa figi: Gula thango jiasaphutshila nu mayiji ahe-ahe azoga, muana jiya egi sungi ya mvula yasuena hehi. 29 Enue nji, gula muamona ndaga eji mukalegewa, jiyenu egi muene udi gale hehi ha mifulo yenu. 30 Ngudi gumiwambela giamatshidia egi gindongo egi mbagishigo muhua nu gufua gutuama egi ndaga eji jiagasue jikalegewe. 31 Dilu nu mavu mbayitota, uvi mbimbi jiami mbajishigo mutota nga hazonda.
32 “Mukunda nu lusugu luene nu tangua diene, gushigo nga nu muthu mumoshi udi mujiya, ikhale anjelo mu dilu nga Mona, uvi phamba Tata udi mujiya. 33 Temienu, khalenu gikolekole, handaga mushigo mujiya tangua diatombele Nzambi. 34 Idi gifua muthu udi muya gu dimbo dia gualeha. Tangua didi mutshigina muene guya, wabemba inzo yenji gudi enya mudimo enji. Wahana muenya mudimo wagasue mudimo, wawambela mubambi wa mufulo egi akhale gikolekole. 35 Hene khalenu gikolekole handaga mushigo mujiya tangua mbadiza fumi’a inzo, nga mu ngueze nga mu midi ya phipha nga mu makolombolo nga mu gimenegena gia mutshiatshia, 36 hagula nga muene waza mu gisagumuisa, amisangigo mudi mubanda tulo. 37 Uvi ndaga ngudi gumiwambela, ngudi gujiwambela athu agasue egi: “Khalenu gikolekole.”
14 Guasalele masugu mbadi hagula Wano wa Pake nu wa Mapha Ashigo nu Levire ukalegewe. Mafumu a nganga-nzambi nu alongeshi a mikhuala akhalele mukamba luholo lua gukuata Yesu nu gutema guagasue, hagula amushiye. 2 Uvi akhalele muzuela gamba: “Tumukuatshigo mu lusugu lua wano, gula ndo athu ajiya guzola matululu.”
3 Tangua diakhalele Yesu mudia* monzo ya Simona muenya hute gu Betaniya, mukhetu mumoshi wajile nu mulondo wa alabasita, wakhalele nu mananashi a ndando yakola alondewe nu nardo ya giamatshidia. Wakangudile mulondo wene, wasendesele gumba Yesu mananashi mu muto. 4 Uvi athu ako avile gubola, asendesele guzuela mukatshi diawo egi: “Mukunda natshi adi muzangela mananashi abonga ngenyi? 5 Handaga mananashi awa ajiya gudigiwa mu ndando ya denye gubalega 300 ha guhana phutu falanga!” Ene avidile mukhetu muene khabu jiakola.* 6 Uvi Yesu waawambelele egi: “Bembenu mukhetu yowu. Mukunda natshi mudi gumusagesa? Muene wakalagala ndaga yabonga mukunda nu ame. 7 Handaga phutu mbamukhala najio tangua diagasue; muajiya gujikalegela ndaga jiabonga tangua diagasue muatshigina. Uvi ame mbangushigo mukhala n’enu tangua diagasue. 8 Mukhetu owu wakalagala ndaga yajiya muene gutshita; muene wangumba mananashi mu muila, ha gudiangela gungulondega mukunda nu gufundjiwa guami. 9 Ngudi gumiwambela giamatshidia egi fundo diagasue athu mbaalongesa lukuma luabonga ha mavu agasue, mbaata lumene lua ndaga yakalagala mukhetu owu ha gumutangiza.”
10 Yudasa Isakaliote, mumoshi mukatshi dia apostolo 12, wayile mumona mafumu a nganga-nzambi ha guadigila Yesu. 11 Havile mafumu a nganga-nzambi ndaga eyi, asuangulugile. Amulayile ha gumuhana makuta. Hene wasendesele gukamba luholo lua gumuhana ha mago awo.
12 Mu lusugu lua thomo lua Wano wa Mapha Ashigo nu Levire, lunu athu akhalele nu khadilo dia guhana mulambu wa Pake, alandudi ahudile Yesu egi: “Fundo ditshi watshigina egi tuye tugulondele Wano wa Pake?” 13 Yesu watumine alandudi enji mbadi, waawambelele egi: “Ndenu mu dimbo, mbamutagana nu yala mumoshi udi mubata bungu dia meya. Mulandulenu. 14 Fundo mbadingina muene, wambelenu fumi’a inzo egi, ‘Mulongeshi wazuela gamba: “Gui gudi sugu ya ngenji, ngajiya gudia Wano wa Pake nu alandudi ami?”’ 15 Muene mbawumidijiga sugu imoshi yakoma ya gosa, idi nu ima yagasue nu ya gulondega muabonga. Tulondelenu Wano wa Pake guene.” 16 Alandudi ayile. Tangua ahetele mu dimbo, asangele ima yagasue gifua luholo luaawambelele Yesu. Alondele Wano wa Pake.
17 Hahetele kumbi dia ngueze, Yesu wajile nu apostolo 12. 18 Tangua diakhalele ene mudia gu mesa, Yesu wazuelele egi: “Ngudi gumiwambela giamatshidia egi, mumoshi mukatshi dienu udi mudia nu ame mbawungudiga.” 19 Ndaga yene yaasagesele muavula. Muthu nu muthu wasendesele gumuhula egi: “Ame ba?” 20 Muene waalezele egi: “Udi mumoshi ya mukatshi dienu 12, yonu udi mumba koko dienji nu ame mu longa. 21 Handaga Mun’a muthu udi muya genji gifua luholo yasonegewe mukunda nu muene, uvi mukumbu gudi muthu udi mudiga Muna muthu! Yakhalele naye gukhala ndaga yabonga gula nga muthu muene gavalewego.”
22 Tangua diakhalele ene mudia, Yesu wazanguile dipha, wahanele gisambu, wadibatuile, waahanele nadio, waawambelele egi: “Zangulenu mudie, didi mumonesa muila wami.” 23 Wazanguile nji khopho, wahanele Nzambi mersi, gungima waahanele nadio, anuile mukut’awo agasue. 24 Waalezele gamba: “Khopho edi didi mumonesa ‘mahatshi ami, mahatshi a gikotelo’ anyi mbaabundudiwa mukunda nu athu avula. 25 Ngudi gumiwambela giamatshidia egi mbangushigo munua luko vinyo uu nu lusugu mbanguyinua luko ihe-ihe mu Ufumu wa Nzambi.” 26 Gu gisugishilo, hamanesele ene guyimba ngimbo ha gutumbuisa Nzambi, azogele ha guya gu Mulundu wa Mitshi ya Olive.
27 Yesu waawambelele egi: “Mukut’enu agasue muza mulenga,* handaga yasonegewe egi: ‘Mbangubeta mubambi wa imeme, imeme mbayimuangana.’ 28 Uvi gula ngafuzumuga, mbangudiangela guya gutuama dienu gu Galilea.” 29 Uvi Phetelo wamuwambelele egi: “Nga mukut’awo agasue agulenga, ame mbangushigo gugulenga.” 30 Yesu wamulezele egi: “Ngudi guguwambela giamatshidia egi mu phipha ya mangino, gutuama egi kolombolo didile mbala jiyadi, uza gungutuna mbala jitatu.” 31 Uvi Phetelo walanduile guzuela egi: “Mbangushigo gugutuna, nga yatoga egi ngufue naye.” Alandudi agasue nji asendesele guzuela ngenyi.
32 Gungima, ahetele ha fundo diana tamegewa egi Getesemane. Yesu wawambelele alandudi enji egi: “Khalenu haha, ame ngaya ngukombelele.” 33 Wayile nu Phetelo nu Yakoba nu Yone. Wasendesele guvua gikenene nu gudisagesa mangololo. 34 Waawambelele egi: “Ngudi muvua gikenene giavula, salenu haha, mubandjigo tulo.” 35 Gungima, Yesu wayile ndambo gualeha nu ene, wafugamene, wakombelele egi, gula luholo ludi guene, tangua edi dia lamba dibalege gualeha nu muene. 36 Wazuelele luko egi: “Aba,* Tata, ndaga jiagasue jiakhala jialeba gudi aye; katula khiopho egi gutuama diami. Uvi ikhadigo gifua luholo ngatshigina ame, ikhale gifua mudi gutshigina guaye.” 37 Tangua diavutugile muene, waasangele mubanda tulo. Wawambelele Phetelo egi: “Simona udi mubanda tulo? Aye wajiyilego gukhala nu ame gikolekole nga kumbi dimoshi ba? 38 Khalenu gikolekole, landulenu nji gukombelela tangua diagasue hagula mubuigo mu gubola. Giamatshidia nyuma idi yakola,* uvi muila udi waleba.” 39 Gungima wayile luko mukombelela, wazuelele ndaga imoshi yene. 40 Wavutugile luko fundo diakhalele alandudi, waasangele adi mubanda handaga meso awo akhalele anema nu tulo. Ene amonelego nga gima gimoshi gia gumuwambela. 41 Wavutugile luko mbala ya thathu, waawambelele egi: “Mu tangua dia luholo elu, enue mudi mubanda genu tulo nu guhuluguga! Guahui! Talenu! Tangua diasuena hehi hagula Mun’a muthu ahanewe ha mago a athu abola. 42 Zugenu tuyenu. Talenu! Muthu udi naye gungudiga wasuena hehi.”
43 Hakhalele muene muzuela, Yudasa, mumoshi mukatshi dia apostolo 12, wajile nu athu avula akhalele nu phogo jia khusa nu mitshi. Athu ene atumiwe gudi mafumu a nganga-nzambi nu alongeshi a mikhuala nu malemba a athu. 44 Muthu wamudigile waahanele gijiyishilo, wazuelele egi: “Muthu nguza muhana beze, jiyenu egi muene; mukuatenu. Mubambenu muabonga tangua mudi muya n’enji.” 45 Wayile noma-noma gudi Yesu, wamuwambelele egi: “Rabi!” Gungima wamuhanele beze nu gisemo giagasue. 46 Hene akuatele Yesu, ayile n’enji. 47 Uvi muthu mumoshi mukatshi dia athu akhalele hene wazolele phogo yenji ya khusa, wabatuile ditshi dia muenya mudimo wa nganga-nzambi wakoma. 48 Uvi Yesu waahudile egi: “Enue muaza gungukuata nu phogo jia khusa nu mitshi gifua ngudi nzangi ba? 49 Lusugu nu lusugu ngakhalele n’enu mu tempelo mulongesa, uvi enue muangukuatelego. Uvi ndaga eji jiabua ha gutagenesa ndaga jiasonegewe mu Mukanda wa Nzambi.”
50 Alandudi agasue amubembele, alengele. 51 Uvi muvuala mumoshi wasudigile phamba mulele wa linene wabonga, wakhalele gumulandula hehi. Hakambele ene gumukuata, 52 wabembele mulele wenji wa linene, walengele thowa.*
53 Ayile nu Yesu gumbo dia nganga-nzambi wakoma. Mafumu a nganga-nzambi nu malemba a athu nu alongeshi a mikhuala, mukut’awo agasue adibungishile. 54 Uvi Phetelo wakhalele gumulandula gualeha-leha uu nu mu luphango lua nganga-nzambi wakoma. Wayile mukhala hashi fundo dimoshi nu enya mudimo, wasendesele guweta tshuya. 55 Mafumu a nganga-nzambi nu enya Sanedrene agasue akhalele mukamba ndaga ya mambo ya gufundjila Yesu hagula amushiye. Uvi amonelego nga ndaga imoshi ya gumufundjila. 56 Athu avula akhalele muta uthemua wa mambo mukunda nu Yesu, uvi ndaga jiakhalele ene muzuela jiakhalelego gudivua. 57 Athu ako nji azugile ha guta uthemua wa mambo mukunda nu muene, azuelele egi: 58 “Tuamuvile muzuela egi, ‘Mbangumuanga tempelo eyi yatungiwe nu mago a athu, mbangutunga tempelo iko mu masugu thathu, inyi yajiyilego gutungiwa nu mago a athu.’” 59 Uvi mu ndaga eyi nji, mbimbi jiawo jia uthemua jiakhalelego gudivua.
60 Gungima nganga-nzambi wakoma wazugile mukatshi diawo, wahudile Yesu egi: “Aye ushigo muzuela nga gima? Itshi udi mutangiza mukunda nu ndaga jidi gugufundjila athu awa?” 61 Uvi Yesu wahenele tedie, azuelelego nga gima. Nganga-nzambi wakoma wamuhudile luko egi: “Aye udi Klisto, Mun’a Nzambi wa gijila ba?” 62 Yesu wamuvutudile egi: “Ayi; mbamumona Mun’a muthu mukhala gu koko dia madia* dia Nzambi wa ngolo, nu udi muza mu matuta mu dilu.” 63 Nganga-nzambi wakoma watawile milele yenji wazuelele egi: “Na itshi tukambela luko mathemua ako? 64 Enue hakhenu muadivila luholo ludi muene mushinga Nzambi. Muamona gikuatshi?* Mukut’awo agasue azuelele egi: “Udi naye gufua.” 65 Athu ako asendesele gumufita mate, amutshuigile phala, amubetele makhome, azuelele egi: “Gula udi profete tuwambele nanyi wagubeta!” Gungima dia gumubeta gu phala, abambi a tribinale amuzanguile ayile n’enji.
66 Mu tangua diene, Phetelo wakhalele mu luphango. Mukhetu mumoshi wakhalele muenya mudimo wa nganga-nzambi wakoma wajile. 67 Wamonele Phetelo muweta tshuya, wamutalele nonoo gu phala, wamuwambelele egi: “Aye nji wakhalele nu Yesu owu wa gu Nazaleta.” 68 Uvi Phetelo watunyile, wazuelele egi: “Ngushigo gumujiya, ngushigo mukotelesa ndaga udi muzuela.” Gungima wayile gu mufulo wa luphango. 69 Muenya mudimo mumoshi wa mukhetu wamumonele, wawambelele athu akhalele hene egi: “Muthu owu udi nji mukuaku’awo.” 70 Uvi muene watunyile luko. Gungima athu anyi akhalele hene awambelele Phetelo egi: “Giamatshidia aye udi mukuaku’awo, handaga udi muenya gu Galilea.” 71 Uvi muene watunyine, wadilogele egi: “Ngushigo mujiya muthu mudi muzuelela!” 72 Mu tangua diene kolombolo diadidile iphungu mbadi. Phetelo watangijile luko ndaga yamuwambelele Yesu egi: “Gutuama egi kolombolo didile iphungu mbadi, uza gungutuna mbala jitatu.” Gungima wavuile gikenene, wasendesele gudila.
15 Hatshiele gisugu, mu gimenegena gia mutshiatshia, mafumu a nganga-nzambi nu malemba a athu nu alongeshi a mikhuala, yakotelesa egi enya Sanedrene agasue, ayile giphungi. Ajitshigile Yesu, ayile n’enji, amuhanele gudi Philato. 2 Philato wamuhudile egi: “Aye udi Fumu wa enya Yuda ba?” Yesu wamuvutudile egi: “Aye hakhaye wayizuela.” 3 Uvi mafumu a nganga-nzambi akhalele gumufunda gu ndaga jiavula. 4 Philato wamuhudile luko egi: “Aye ushigo muzuela nga gima? Ushigo muvua ndaga jiavula jidi ene gugufundjila ba?” 5 Uvi Yesu azuelelego nga gima; Philato wadihudile muavula.
6 Mu sungi yagasue ya wano, Philato wakhalele nu khadilo dia guzola muenya bologo mumoshi munu athu akhalele mutshigina. 7 Mu tangua diene, guakhalele nu muthu mumoshi mu bologo, jina dienji Barabase. Wambiwe mu bologo hamoshi nu mbundudi, jinyi jiashiyile muthu tangua athu alumbugidile mafumu a leta. 8 Athu avula ajile gudi Philato, asendesele gumutoga ha gutshita ndaga yakhalele muene nu khadilo dia guakalegela. 9 Muene waahudile egi: “Muatshigina egi nguzole Fumu wa enya Yuda mu bologo ba?” 10 Handaga Philato wakhalele mujiya egi giphi giatumine mafumu a nganga-nzambi ha guhana Yesu ha mago enji. 11 Uvi mafumu a nganga-nzambi ashinjigile athu ha guzuela egi a azolele Barabase. 12 Philato waahudile luko egi: “Itshi ngukalagala giwa nu muthu muana tamega egi Fumu wa enya Yuda?” 13 Ene azuelele luko mu dijui diakola egi: “Akhokhewe ha mutshi!”* 14 Uvi Philato waahudile egi: “Mukunda natshi? Ndaga itshi yabola yakalagala muene?” Mukut’awo agasue azuelele mu dijui diakola egi: “Akhokhewe ha mutshi!”* 15 Philato wakhalele mutshigina gusuanguluisa athu, wazolele Barabase mu bologo. Wawambelele athu ha gubeta Yesu, gungima waahanele n’enji hagula akhokhewe ha mutshi.
16 Masuta ayile n’enji mu luphango, yakotelesa egi gu inzo ya guvelenele. Atamegele masuta agasue. 17 Amusudigile mulele wabenga, alondele gifulu* gia miya, amusudigile nagio mu muto. 18 Asendesele gumuwambela egi: “Moyo,* Fumu wa enya Yuda!” 19 Amubetele nji muhango mu muto, amufitshile mate, ashiwugile gutuama dienji, amufugamene. 20 Tangua abembele gumulela, amukatuile mulele wunu wabenga, amuvutuile milele yenji ya holu. Gungima, ayile n’enji hanze ha gumukhokha ha mutshi. 21 Akuatele yala mumoshi wakhalele mubalega. Yala muene wakatugile gu mahia. Jina dienji Simona, muenya gu dimbo dia Silene, sh’a Alekisandele nu Lufuse. Amukuatele gu ngolo ha gubatela Yesu mutshi wenji wa lamba.*
22 Ayile nu Yesu ha fundo diana gutamegewa egi Gologota, yakotelesa egi, “Fundo dia Gibozo-bozo gia Muto.” 23 Hahetele ene ha fundo diene, amuhanele vinyo ya gubungisa nu mula,* uvi muene watunyile guyinua. 24 Amukhokhele ha mutshi, gungima atele mubela* ha gudikhaphela milele yenji ya holu ha gujiya gula nanyi udi naye guzangula itshi. 25 Amukhokhele ha mutshi mu tangua dia divua,* gutuama dia midi. 26 Isona yakhalele mumonesa ndaga akhalele gumufundjila, yakhalele muzuela egi: “Fumu wa enya Yuda.” 27 Akhokhele nji nzangi mbadi ha mutshi hamoshi nu Yesu, muko gu koko dienji dia madia, muko gu koko dienji dia mahidi. 28 —— 29 Athu akhalele mubalega mu njila amushingile, akhalele mukundula mito yawo, azuelele egi: “Ha ha yayoo! Aye wakhalele mutshigina gumuanga tempelo ha guyitunga mu masugu thathu, 30 dihuluise hakhaye, tuluga gu mutshi wa lamba.”* 31 Mafumu a nganga-nzambi nu alongeshi a mikhuala, akhalele nji gumulela. Akhalele muzuela egi: “Muene wahuluishile athu ako; gajiyilego gudihuluisa hakhenji! 32 Klisto, Fumu wa Isalele, atuluge gu mutshi wa lamba* henyaha hagula tumone nu tutshigine.” Athu anyi akhokhewe ha mitshi hehi n’enji, akhalele nji gumushinga.
33 Hahetele kumbi dia midi,* phipha yabuile mu gifutshi giagasue uu nu mu kumbi dia thathu* gungima dia midi. 34 Mu tangua dia thathu, Yesu wakalugile mu dijui diakola egi: “Eli, Eli, lema sabakatani?” yakotelesa egi: “Nzambi wami, Nzambi wami, mukunda natshi wangubemba?” 35 Tangua athu ako akhalele n’enji hehi avile ndaga eyi, asendesele guzuela egi: “Tegelelenu! Muene udi mutamega Eliya.” 36 Mu tangua diene, muthu mumoshi wayile mu phushi, wazanguile eponje, wayimbile mu vinyo ilakhua,* wayijitshigile gu muhango, wamuhanele nayo ha gunua, wazuelele egi: “Mubembenu gale tutale gula Eliya uza gumutulula gu mutshi!” 37 Uvi Yesu wakalugile mu dijui diakola, gungima wafuile. 38 Rido yakhalele mu tempelo yatawugile itshinyi mbadi, sendese gosa uu nu hashi. 39 Tangua fumu wa masuta, munu wakhalele wa gumagana gutuama dia Yesu wamonele ndaga jia kalegewe tangua diafuile Yesu, wazuelele egi: “Giamatshidia muthu owu wakhalele Mun’a Nzambi.”
40 Guakhalele nji nu akhetu akhalele mutala gualeha. Mukatshi diawo, guakhalele nu Madiya wa gu Magadala, nu Madiya gin’a Yakoba, galenge ga Yose, nu Salome. 41 Akhetu awa akhalele gumulandula nu gumukuatesa tangua diakhalele muene gu Galilea. Guakhalele nji nu akhetu ako avula anyi akandugile n’enji gu Yelusalema.
42 Kumbi diakhalele diayi gale. Yakhalele mu ngueze mu Lusugu lua Gudilondega, yakotelesa egi, lusugu lua gutuama dia Lusugu lua Guhuluguga. 43 Yozefe wa gu dimbo dia Alimataya wakhalele muthu wakoma mukatshi dia Tribinale Yakoma ya enya Yuda. Muene nji wakhalele munengena Ufumu wa Nzambi. Wayile mumona Philato nu gikhesa giagasue ha gumutoga kimbi gia Yesu. 44 Uvi Philato wadihudile gula Yesu wakhalele wafi gale. Hene watamegele fumu wa masuta ha gumuhula gula Yesu wakhalele wafi gale. 45 Fumu wa masuta wamuwambelele egi Yesu wafi gale, Philato wahanele Yozefe njila ya guzangula kimbi gia Yesu. 46 Yozefe wasumbile mulele wa linene wabonga, watuluile kimbi gia Yesu, wagilangele mulele wene, wagihagele mu malumba* anyi asongewe mu seso. Gungima, wahagele seso gu mufulo wa malumba ene. 47 Uvi Madiya wa gu Magadala nu Madiya gin’a Yose asalele guene ha gutala fundo diafundjiwe Yesu.
16 Gungima dia Lusugu lua Guhuluguga, Madiya wa gu Magadala nu Madiya gina Yakoba, nu Salome asumbile ima ya vumba diawaha ha guya mumba kimbi gia Yesu. 2 Mu gimenegena gia mutshiatshia gia lusugu lua thomo lua phoso, ayile gu malumba* hakhalele muzoga kumbi. 3 Akhalele gudihula egi: “Nanyi mbawutukatudila getu seso didi ha mufulo wa malumba?” 4 Uvi tangua diathuphuile ene meso, amonele egi seso diene diakhalele diakatudiwa gale, ikhale diakhalele diakoma sha. 5 Tangua anginyine mu malumba, amonele muvuala mumoshi wa yala, wakhalele hashi gu koko dia madia, wakhalele wa gusudiga lopho* dilaphe, avuile woma wavula. 6 Muvuala muene waawambelele egi: “Muvuigo woma. Mudi mukamba Yesu wa gu Nazaleta washiyiwe ha mutshi. Muene wafuzumuga gale. Gashigo haha. Talenu fundo amuhagele. 7 Uvi ndenu muwambele alandudi enji nu Phetelo egi, ‘Muene wadiangela gale guya gutuama dienu gu Galilea. Guene mbamumumona, gifua luholo luamiwambelele muene.’” 8 Tangua azogele mu malumba, ayile muphushi nu gudigita. Gihuga-huga giaakuatele. Atelego nga muthu lumene, handaga akhalele muvua woma.*
Mu Greke: “gu phala yaye.”
Nga “guavuwa mu meya.”
Nga “mu mbunda.”
Nga “wa gudingila.”
Nga “wakhalele nu fievre.”
Nga “fievre yene yahuile.”
Nga ndo yajiya gukhala egi, “jiakhalele mujiya gula muene udi nanyi.”
Nga “muto wa inzo.”
Nga “wakotelesele mu mutshima wenji.”
Nga “gudia gu mesa.”
Nga “gudia gu mesa.”
Nga “gitshinyi.”
Nga “mapha a gijila.”
Nga “dia gimigina.”
Nga “dia gimigina.”
Nga “muenya gikhesa.”
Jina diko dia Satana.
Nga “gindongo egi.” Tala Ukoteleshi wa Mbimbi.
Nga “kinda gia guzongela ima.”
Yakotelesa egi ivunza.
Nga “malumba a guwunguluga.”
Nga “Membo Kumi.”
Nga “udi mutshigina gufua.”
Mu Greke: “mulele wa holu.”
Nga “bemba guvua woma.”
Nga “kioji giakola.”
Nga “waatunyishile mangololo.”
Mu Greke: “kuivre.”
Nga “mulele uko.”
Nga “gudia gu mesa.”
Nga “athu akhalele mudia gu mesa.”
Mu Greke: “Mu tangua dia nguana diana guzuga athu ha gukengelela mu phipha.” Yakotelesa egi hehi nu tangua dia 3 uu nu mu tangua dia 6 hazoga kumbi.
Nga “watshiginyile.”
Yakotelesa egi, akhalelego muweva mago gifua muakhalele mutoga mikhuala yawo ya mambuta.
Nga “mulandula mikhuala ya.”
Nga “majilo.”
Nga “udi musegulula.”
Mu Greke: porneya. Tala Ukoteleshi wa Mbimbi.
Mu Greke: aselgeya. Tala Ukoteleshi wa Mbimbi.
Nga “Membo Kumi a gu Khanda yene.”
Nga “tutabu.”
Nga “inda ya gubambela ima ya gudia.”
Nga “inda ya gubambela ima ya gudia.”
Tala Ukoteleshi wa Mbimbi.
Nga ndo yajiya gukhala egi, “abambele mbimbi jiene mukunda nu ene.”
Nga “mumba nawo maya.”
Nga “wadingidile.”
Mu Greke: “wakhakhuisa.”
Nga “seso ya gutuila mbuto yakhalele mubalumuiwa gudi gabalu.”
Tala Ukoteleshi wa Mbimbi.
Tala Ukoteleshi wa Mbimbi.
Tala Ukoteleshi wa Mbimbi.
Nga “wakhala watobola.”
Nga “watotesa ngolo jiawo.”
Nga: “gu mididilo.”
Nga ndo yajiya gukhala egi, “adihudile.”
Nga “mu gindongo gidi muza.” Tala Ukoteleshi wa Mbimbi.
Nga “koko diaye dia utata.”
Nga “koko diaye dia umama.”
Nga “koko diami dia utata.”
Nga “koko diami dia umama.”
Nga “ana jiyiwa egi.”
Nga “gumudingila.”
Yakotelesa egi, “Mulongeshi.”
Nga “milele yawo ya holu.”
Nga “tukhulumbia,” “jipijio.”
Mu Greke: “muto wa khomo.”
Nga “idi ndaga yabonga.”
Nga “wa thomo.”
Tala Ukoteleshi wa Mbimbi.
Nga “mituphu.”
Nga “abalega gubonga.”
Nga “jinzo jiawo.”
Mu Greke: “lepeta mbadi.” Lepeta mbadi jiakhalele lufuto akhalele muhana muthu wakalagala mudimo wa minuta hehi nu kumi.
Nga “ame ngudi muene.”
Mu Greke: “Lamba diana guvua mukhetu tangua dia guvuala.”
Nga “gudia gu mesa.”
Nga “akhalele gumuwamba.”
Mu Greke: “Muza mukhakhuga.”
Mbimbi idi mu zuelelo dia Hebelu nga dia araméen, yakotelesa egi “O Tata!”
Nga “nyuma idi mutshigina.”
Nga “gakhalelego diago nu milele; wakhalele phamba nu milele ya moshi.”
Nga “koko dia utata.”
Nga “itshi muatangiza.”
Nga “Ashiyiwe ha mutshi!”
Nga “Ashiyiwe ha mutshi!”
Nga “gipho.”
Nga “Tuagumenega.”
Tala Ukoteleshi wa Mbimbi.
Ima yabala yinyi yana kalagala egi muthu avigo gubala, nu yana gumutuma ha gubanda muavula.
Nga “njieke.”
Mu Greke: “Mu kumbi dia thathu.”
Tala Ukoteleshi wa Mbimbi.
Tala Ukoteleshi wa Mbimbi.
Mu Greke: “Mu kumbi dia samano.”
Mu Greke: “Mu kumbi dia divua.”
Nga “vinyo ya nganyi.”
Nga “malumba a guwunguluga.”
Nga “malumba a guwunguluga.”
Nga “mutuphu.”
Ha gutadila bamaniskri a mualeha, mukanda wa mako udi musuga nu mbimbi jidi mu verse 8.