Referanse jia Mukanda wa Gukalegela mu Gudibungisa gua Lujingu nu Mudimo wa Uklisto
JUIN 3-9
UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | GALATIYA 4-6
“Luholo Tuajiya Gukotelesa ‘Ndaga eyi idi Gifua Gishima’”
(Galatiya 4:24, 25) Ndaga eyi idi gifua gishima: akhetu awa, adi ikotelo iyadi. Mungoshi udi gikotelo gia gu Mulundu wa Sinayi, udi muvuala ana adi ahiga. Muene udi Agar. 25 Agar udi mulundu wa Sinayi mu mavu a Arabie. Muene udi mufuana dimbo dia Yelusalema dia luenyelu handaga muene udi muhiga nu an’enji.
it-1-F diyiji 56 par. 1
Agar
Mupostolo Phaula wazuelele egi, mu ndaga eyi idi gifua gishima, Agar wakhalele mumonesa gifutshi gia Isalele. Yehowa wakotele gikotelo nu gifutshi giene mu njila ya Mukhuala wahanewe holu dia Mulundu wa Sinayi. Gikotelo giene giavualele “ana adi ahiga.” Mukunda nu gubola guawo, enya Isalele abingilego ha gunemesa mikhuala ya gikotelo giene. Tangua akhalele mu gikotelo egi, akhalele naye gufua handaga akhalele athu abola. Ngenyi, akhalele diago ahiga. (Yone 8:34; Lomo 8:1-3) Yelusalema ya mu tangua dia Phaula yakhalele mumonesa Agar, handaga dimbo diene dia Yelusalema dinyi diakhalele mumonesa gifutshi gia Isalele, diakhalele mu uhiga nu an’enji. Uvi Aklisto avalewe mu nyuma adi ana a “Yelusalema ya mu dilu,” mukaji’a Nzambi mu luholo lua gufuanesa. Luholo lumoshi nu Sara, mukhetu wa ulo, Yelusalema yene khenji yakhalelego mu ihiga. Luholo lumoshi nu Isaka wamosewe lamba gudi Ishemayele, ana a “Yelusalema ya mu dilu,” anyi ahuluishiwe gudi mona, amonesewe nji lamba gudi ana a Yelusalema ya mu uhiga. Uvi gu gisugishilo, Agar nu mun’enji akayewe. Ndaga yene yakhalele mumonesa luholo Yehowa watunyine gifutshi gia Isalele.—Gal 4:21-31; tala nji Yone 8:31-40.
(Galatiya 4:26, 27, NWT) Uvi Yelusalema ya mu dilu ishigo mu uhiga, nu yene ginetu. 27 Handaga yafundjiwe egi: “Suanguluga, aye mukhetu wa gisula ganago guvuala; mba miyelele ya gusuanguluga, aye mukhetu udi khenji gavuile galego misongo ya guvuala; handaga mukhetu wabembewe udi nu ana avula gubalega mukhetu udi nu mulumi’enji.”
w14-F 15/10 diyiji 10 par. 11
Khala nu Gutshigina Guakola mu Ufumu
11 Luholo gikotelo gia Abalahama giatagenesewe mukunda nu ajugulu a Abalahama tangua anginyile mu Mavu a Gutendelela, Biblia idi mumonesa egi gikotelo giene gidi naye nji gutagenesewa mu nyuma. (Gal. 4:22-25) Mukunda nu gutagenesewa guene gua mu nyuma, mupostolo Phaula wayimonesa egi, gitshinyi gia thomo gia vungu dia Abalahama gidi Klisto, uvi gitshinyi gia mbadi gidi Aklisto 144 000 ambiwe maji mu nyuma. (Gal. 3:16, 29; Yat. 5:9, 10; 14:1, 4) Mukhetu udi muvuala vungu diene udi “Yelusalema ya mu dilu,” yakotelesa egi gitshinyi gia mu dilu gia organizasio wa Nzambi. Gitshinyi giene gidi anjelu nu Aklisto ambiwe maji mu nyuma. (Gal. 4:26, 31) Gifua luholo yatendelewe mu gikotelo gia Abalahama, vungu dia mukhetu mbadibatela athu gubonga.
(Galatiya 4:28-31) Anetu, enue mudi ana a gutendelela gua Nzambi gifua Isaka. 29 Uvi mu tangua dinyi, mona wago wavualewe gifua luholo ana agasue ana guvalewa, wasagesele mona wavualewe mu ngolo jia nyuma ya Nzambi; idi luholo lumoshi nji henyaha. 30 Uvi mukanda wa Nzambi udi muzuela itshi? “Kaya mukhetu wa muhiga nu mun’enji wa yala, handaga mona yala wa mukhetu wa muhiga gajiyilego guhinyina hamoshi nu mona yala wa mukhetu wakhalelego muhiga.” 31 Ngenyi, an’etu, esue tushigo ana a mukhetu wa muhiga, uvi tudi ana a mukhetu wakhalelego muhiga.
Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma
(Galatiya 4:6, NWT) Luholo mudi ana, Nzambi watumine nyuma ya Mun’enji mu mitshima yetu; nyuma yene idi muzuela mu dijui diakola egi: “Aba, Tata!”
w09-F 1/4 diyiji 13
Wana Guyijiya ba?
Mukunda natshi Yesu watamegele Yehowa mu gisambu egi “Aba, Tata”?
Mbimbi ya zuelelo dia araméen ana gukalegela ha guzuelela ʼabaʼ yajiya gukotelesa egi “tata” nga ndo “O Tata.” Tudi musanga mbimbi eyi mu Biblia mu mafundo thathu. Mu mafundo ene, idi mukatshi dia gisambu, nu idi muzuelela Yehowa, Sh’etu wa mu dilu. Uvi, mbimbi yene idi mukotelesa diago itshi?
Mukanda umoshi (The International Standard Bible Encyclopedia) udi muzuela egi: “Mu tangua dia Yesu, mbimbi ʼabaʼ yakhalele thomo mukalegewa gudi mona ha gumonesa guzumba gudi sh’enji nu ha gumunemesa.” Mbimbi yene yakhalele mukatshi dia mbimbi jia thomo mona wazonda wakhalele mulonguga ha gujiya. Yesu wazuelele mbimbi yene tangua gakombelele Sh’enji mu gisambu nu mutshima umoshi. Mu dihia dia Getesemane, matangua azonda gutuama egi Yesu ashiyiwe, wakombelele Yehowa mu gisambu, wamutamegele egi “Aba, Tata.”—Mako 14:36.
Mukanda wene udi muzuela luko egi: “Tangua enya Greki nu enya Roma akhalele muhinyina, enya Yuda akhalelego mukalegela mbimbi ʼAbaʼ mu mikanda yawo ha gutamega Nzambi; handaga gudi ene, gutamega Nzambi ngenyi ishigo gumunemesa. Uvi, tangua Yesu . . . watamegele Nzambi mu gisambu egi ʼAba,ʼ wamonesele gudivua guakola gakhalele nago nu Nzambi.” Mafundo ako mbadi adi nu mbimbi “Aba” mu Biblia, adi mu mikanda yasonegele mupostolo Phaula. Ngenyi, idi mumonesa egi Aklisto a mu siekle ya thomo akhalele nji muzuela mbimbi “Aba” mu gukombelela guawo.—Lomo 8:15; Galatiya 4:6.
(Galatiya 6:17, NWT) Sendese henyaha, nga muthu mumoshi gangusagesago, handaga mu muila wami, ngudi nu njimbu jidi mumonesa egi ngudi muhiga wa Yesu.
w10-F 1/11 diyiji 15
Wana Guyijiya ba?
Tangua mupostolo Phaula wazuelele egi wakhalele nu ‘njimbu jidi mumonesa egi muene udi muhiga wa Yesu,’ itshi gakhalele diago muzuelela?—Galatiya 6:17.
▪ Yajiya gukhala egi mbimbi jiazuelele Phaula jiakhalele mukotelesa ndaga jiavula gudi athu akhalele gumutegelela mu siekle ya thomo. Mu tangua dikulu, akhalele mukalegela utadi wa tshiuya ha gumba njimbu gudi athu akhalele mukuatewa gu ita, gudi nzangi jiakhalele mukuya mu tempelo, nu gudi ahiga akhalele mulenga. Gumba athu njimbu luholo elu, yakhalele diago ndaga ya musonyi.
Uvi, njimbu jiene jiakhalelego tangua diagasue ndaga yabola. Athu avula a mu tangua dikulu akhalele gudimba njimbu ha gumonesa egi adi enya giphuta nga ndo enya gikombelelo gimoshi ngenyi. Mukanda umoshi (Theological Dictionary of the New Testament) udi muzuela egi: “Enya Siliya akhalele gudimba njimbu gu koko nga mu shingo ha gudihana gudi nzambi Hadad nu Atargatis . . . Akombeledi a Dionysos akhalele mumbiwa njimbu ya diyiji dimoshi diana gutamegewa egi lierre.”
Enya ndunge avula mangino ana guzuela egi, Phaula wakhalele muzuelela ishilo (ibambi) ya phuta yakhalele musala mu muila wenji tangua amubetele mu mudimo wenji wa gimisionere. (2 Kolinto 11:23-27) Uvi, yajiya gukhala egi Phaula wakhalele muzuela egi, ndaga yakhalele mumonesa egi udi muhiga wa Yesu ishigo ishilo ya phuta ndo, uvi makalegelo enji a Uklisto.
JUIN 10-16
UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | EFESO 1-3
“Utuameji wa Yehowa nu Midimo Yenji”
(Efeso 1:8, 9, NWT) Watumonesele mutshima wabonga luholo gatuhanele gutema nu ndunge 9 mu luholo gatudijigile ndaga ya gijila yasuegewe mu gutshigina guenji. Idi gudivua nu ndaga jiana gumusuanguluisa jinyi muene hakhenji galondele
it-2-F diyiji 858 par. 2
Ndaga ya Gijila Yasuegewe
Ufumu wa Masiya. Ndaga jiasonegele Phaula jidi gutukuatesa ha gukotelesa ndaga ya gijila yasuegewe yatadila Klisto. Mu Efeso 1:9-11, Phaula udi muzuela egi Nzambi watudijigile ‘ndaga ya gijila yasuegewe’ mu gutshigina guenji, nu udi muzuela luko egi: ‘Idi gudivua nu ndaga jiana gumusuanguluisa jinyi muene hakhenji galondele mukunda nu gutuameza ndaga gu gisugishilo gia tangua diahagewe, ha gubungisa ima yagasue mu Klisto, ima idi mu dilu nu ima idi ha mavu. Ayi, idi gudi muene, mu gudivua nu muthu watombewe ha guhinyina n’enji, luholo ayizuelele gutuama mukunda nu esue mu gudivua nu felela dia muthu udi mutshita ndaga jiagasue mu gudivua nu gutshigina guenji.’ ‘Ndaga [eyi] ya gijila yasuegewe’ idi mutalela guvernema wa Ufumu wa Masiya wa Nzambi. Uvi, “ima ya mu dilu” Phaula gadi muzuelela idi Aklisto adi nu felela dia guhinyina mu Ufumu wa mu dilu hamoshi nu Klisto. “Ima ya ha mavu” idi Aklisto adi nu felela dia gujinga ha mavu. Yesu wawambelele alandudi enji egi ndaga ya gijila yasuegewe idi mu gudivua nu Ufumu. Waalezele egi: ‘Gudi enue ndaga ya gijila yasuegewe ya ufumu wa Nzambi yamihanewe.’—Mako 4:11.
(Efeso 1:10, NWT) mukunda nu gutuameza ndaga gu gisugishilo gia tangua diahagewe, ha gubungisa ima yagasue mu Klisto, ima idi mu dilu nu ima idi ha mavu. Ayi, idi gudi muene,
w12-F 15/7 diyiji 27-28 par. 3-4
“Yehowa” Udi Mubungisa Fami Yenji
3 Moize walezele enya Isalele egi: “Yehowa Nzambi wetu muene udi Yehowa hakhenji.” (Mikh. 6:4, NWT) Midimo ya Yehowa yana guwenda hamoshi nu felela dienji. Hene, “gu gisugishilo gia tangua diahagewe,” Nzambi walondele ndaga ha gubungisa akombeledi enji adi nu felela dia guya mu dilu nu anyi mbajinga ha mavu. Mupostolo Phaula watamegele gubungisa guene egi “gutuameza ndaga.” (Tanga Efeso 1:8-10.) Gutuameza guene gua ndaga mbagutshitshiwa mu itshinyi mbadi. Gitshinyi gia thomo gidi mulondega Aklisto ambiwe maji mu nyuma ha guya mujinga mu dilu mu Ufumu wa Yesu Klisto. Gitshinyi giene giasendesele mu pantekote ya givo 33 gia tangua dietu tangua Yehowa wabungishile Aklisto anyi mbahinyina nu Klisto mu dilu. (Makal. 2:1-4) Aklisto ambiwe maji mu nyuma, abuile athu abonga gu meso a Nzambi mukunda nu monyo mu njila ya mulambu wa Klisto. Ngenyi, abuile diago “ana a Nzambi.”—Lomo 3:23, 24; 5:1; 8:15-17.
4 Uvi gitshinyi gia mbadi gidi mulondega athu anyi mbajinga mu Phaladiso ha mavu mu Ufumu wa Masiya. “Athu avula” mbakhala athu a thomo ha gujinga mu Phaladiso yene. (Yat. 7:9, 13-17; 21:1-5) Mu sungi ya Uhinyinyi wa Ivo 1 000 wa Yesu, athu awa mbadibungisa nu athu ako avula anyi mbafuzumuga. (Yat. 20:12, 13) Tangiza luholo gufuzumuga gua athu mbagumonesa egi esue akombeledi a Yehowa tuakhala hamoshi! Uvi, gu gisugishilo gia ivo 1 000, “ima ya ha mavu” mbayilolewa mu gulolewa gua gisugishilo. Aklisto anyi mbasala agujinginyina gudi Yehowa, mbatamegewa egi “ana a Nzambi.”—Lomo 8:21; Yat. 20:7, 8.
Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma
(Efeso 3:13) Ngenyi ngudi gumibubila egi mulebesago mitshima yenu mukunda nu malamba angudi mumona mukunda nu enue. Ene adi gutumbuga guenu.
w13-F 15/2 diyiji 28 par. 15
Ubembigo nga Gima Gimoshi Gigukange Njila ha Guheta Lutumbu
15 Gufubidila guetu ha gukalagala gutshigina gua Yehowa, mbagukuatesa athu ako ha guheta lutumbu. Mupostolo Phaula wasonegele Aklisto a mu hungu dia gu Efeso egi: “Ngudi gumibubila egi mulebesago mitshima yenu mukunda nu malamba angudi mumona mukunda nu enue. Ene adi gutumbuga guenu.” (Ef. 3:13) Luholo lutshi malamba a mupostolo Phaula akhalele “gutumbuga” mukunda nu Aklisto a gu Efeso? Mupostolo Phaula wakhalele mumona malamba, uvi walanduile gukuatesa Aklisto a gu Efeso. Ngenyi, waamonesele egi akhalele nu ndando nu gutumbuga guakoma luholo akhalele Aklisto. Nga Phaula wabembele mudimo wenji hataganele muene nu malamba, nga aphangi enji Aklisto amonele gifua ufuta wawo nu Yehowa, nu mudimo wawo, nu felela diawo diakhalelego nu ndando. Gufubidila gua Phaula guatumbuishile hungu dia Uklisto, nu guamonesele egi gukhala mulandudi wa Yesu guana gutoga ndaga jiavula.
(Efeso 3:19, NWT) nu hagula enue mujiye guzumba gua Klisto gudi mubalega ujiyi wagasue, hagula muzale pha nu makalegelo agasue anyi Nzambi wana guhana.
cl-F diyiji 299 par. 21
“Gujiya Guzumba gua Klisto”
21 Mbimbi ya Greki yabalumuiwe egi “gujiya,” yakotelesa egi gujiya “mu midimo, mu njila ya ndaga jidi mutshita muthu.” Ha gukotelesa luholo Yesu wakhalele gudivua, tudi naye guzumba athu gifua muatshitshile muene. Tudi naye gukamba thomo gubonga gua athu ako, guavila khenda nu guahana ima adi nayo funu, nu guatotesela gubola nu mutshima umoshi. Ngenyi, mbatumonesa egi tudi “mujiya guzumba gua Klisto gudi mubalega ujiyi wagasue.” Tujimbilago egi gula tudi mutshita ndaga gifua muatshitshile Klisto, mbatusuena diago hehi nu Yehowa, Nzambi wetu wa guzumba, yonu Yesu walandudile khadilo dienji.
JUIN 17-23
UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | EFESO 4-6
“Sudigenu Iluilo Yagasue ya ita Yana Gumihana Nzambi”
(Efeso 6:11-13, NWT) Sudigenu iluilo yagasue ya ita yana gumihana Nzambi hagula mujiye gumagana nu ngolo guphala ya masunga a Diabulu; 12 handaga esue tushigo mulua nu athu, uvi tudi mulua nu atuameji, nu ahinyinyi, nu mafumu a phipha, nu ngolo jia nyuma jiabola jia mu dilu. 13 Hene, zulenu iluilo yagasue ya Nzambi, hagula mujiye gulua tangua lusugu luabola mbaluza, nu gungima dia gutagenesa ndaga jiagasue, mumagane nu ngolo.
w18.05-F diyiji 27 par. 1
Mavuala—Maganenu nu Ngolo Gutuama dia Diabulu
MUPOSTOLO Phaula wafuanesele Aklisto nu masalayi. Yadiago, tuana gulua ita, nu tudi nu mbalagaji. Ita yene, tuanago guyilua nu athu, uvi tuana gulua nu Satana nu bademo. Satana nu bademo enji adi alui akola a ita, ana gulua gale ivo yavula yabalega. Hene, tuajiya gutangiza egi tuajiyilego gubinga ita yene. Mavuala a Aklisto ajiya gumona diago egi ajiyilego gubinga ita ya Satana nu bademo. Uvi, mavuala ajiya diago gubinga ita adi mulua nu mbalagaji jiakola, ngolo jia nyuma jiabola ba? Ayi. Handaga ana gubinga gale. Itshi yana guakuatesa? Yehowa wana ‘guahana ngolo.’ Uvi, ana gutshita nji ndaga iko. Luholo lumoshi nu masuta, mavuala ana ‘gusudiga iluilo yagasue ya ita yana guahana Nzambi.’—Tanga Efeso 6:10-12.
(Efeso 6:14, 15) Hene, maganenu nu ngolo, sudigenu giamatshidia gifua mukaba hakete dienu, sudigenu gubonga gua Nzambi gifua gazagu ga ita. 15 luko, sudigenu ngolo jia gulongesa gua lukuma luabonga lua guhuima gifua saphata gu malu enu.
w18.05-F diyiji 28-29 par. 4, 7, 10
Mavuala—Maganenu nu Ngolo Gutuama dia Diabulu
4 Luholo lumoshi nji, giamatshidia gia Biblia giana gutubamba gu ndaga jia mambo jiana gulongesa athu. (Yone 8:31, 32; 1 Yone 4:1) Gula tudi muzumba muavula giamatshidia gia Nzambi, mbatusudiga ‘gazagu getu ga ita,’ yakotelesa egi mbatutumagela mikhuala yatagana ya Nzambi. (Ngi. 111:7, 8; 1 Yone 5:3) Luko, gula tuakotelesa muabonga giamatshidia gidi mu Mbimbi ya Nzambi, tuajiya gukolesela nu gukhala hehi ha gulongesa giamatshidia giene ikhale gutuama dia mbalagaji jietu.—1 Phet. 3:15.
7 Mikhuala yatagana ya Yehowa yana gubamba mitshima yetu, yakotelesa egi, umuthu wetu wa mukatshi. Mikhuala yene idi gifua gazagu ga ita. (Ish. 4:23) Musalayi gajiyilego guzula gazagu genji ga ita galondewe nu utadi, agasombegesa nu gazagu gabola ga muthu muko. Luholo lumoshi nji, tuajiyilego nga hazonda gubemba mikhuala yawaha ya Yehowa, nu tutangiza egi matangi etu adi abonga. Ndunge jietu jiakhala ndo jiatagana ha gubamba mitshima yetu. (Ish. 3:5, 6) Hene, tudi naye gutala gazagu getu ga ita tangua diagasue ha gujiya gula gadi ‘mubamba’ mitshima yetu.
10 Saphata jia masuta a enya Roma jiakhalele guabamba mu ita. Luholo lumoshi nji, saphata jietu jia gufuanesa jiana gutukuatesa ha gulongesa lukuma luabonga lua guhuima. (Yesh. 52:7; Lomo 10:15) Ikhale ngenyi, yana gutoga gikhesa ha gulongesa gula tuatagana nu okazio. Phangi mumoshi udi nu ivo 20, jina dienji Bo wazuelele gamba: “Thomo, ngakhalele muvua woma ha gulongesa mafut’ami a khalasa. Ngakhalele muvua musonyi. Tangua ngana gutangiza ndaga yene, ngana gumona egi ngakhalelego nu gishina gia guvua woma. Henyaha, ngudi nu gusuanguluga luholo ngana longesa mafut’ami a khalasa.”
(Efeso 6:16, 17) Luko, zangulenu gutshigina gifua tshibu ha gumibamba gu mifula yagasue ya muthu wabola. 17 Luko, tshiginenu guhuluga gifua gipho gia ita, nu mbimbi ya Nzambi gifua phogo yakhusa idi nyuma yabonga gumihua,
w18.05-F diyiji 30-31 par. 13, 16, 20
Mavuala—Maganenu nu Ngolo Gutuama dia Diabulu
13 “Mifula” ya luholo lutshi Satana wajiya gutusonona? Satana wajiya gutuwambela ndaga jia mambo mukunda nu Yehowa. Wajiya gugutuma ha gutangiza egi Yehowa ganago gudisagesa mukunda nu aye, nu ganago guguzumba. Phangi Ida udi nu ivo 19 udi muzuela egi, wana gudivua gifua gashigo nu ndando gu meso a Yehowa. Udi muzuela luko egi: “Matangua avula ngana gudivua gifua Yehowa gashigo hehi nu ame, nu ganago gutshigina egi ngubue futa dienji.” Luholo lutshi phangi Ida gana gulua nu matangi awa? Udi muzuela gamba: “Gudibungisa gua mu hungu guana gukolesa gutshigina guami. Thomo, ngakhalelego muhana komantere mu gudibungisa gua mu hungu. Luko, ngakhalele mutangiza egi ndaga ngajiya guzuela, jiajiyilego gusuanguluisa nga muthu. Uvi henyaha, ngana gudilondega muabonga, ngana gukalagala nji ngolo ha guhana komantere iphungu mbadi nga thathu. Yakhala lamba, uvi ngana gudivua diago muabonga gula ngatshita ngenyi. Aphangi a mala nu a akhetu ana gunguhana gikhesa giavula. Gungima dia guya mu gudibungisa gua mu hungu, ngana gudivua egi Yehowa wana gunguzumba.”
16 Luholo gipho (gifulu) giana gubamba muto wa suta, ‘felela dietu dia guhuluga’ diana gubamba nji matangi etu. (1 Tes. 5:8; Ish. 3:21) Felela diana gutukuatesa ha guhaga matangi etu mu ndaga jiatulayile Nzambi; diana gutukuatesa nji ha gutadila muabonga ndaga tudi mutagana najio. (Ngi. 27:1, 14; Makal. 24:15) Tudi naye gusudiga “gipho” gietu gu muto, uvi tushigo naye gugibata ha mago. Hene, hagula felela diene ditubambe, didi naye gukhala diago mu matangi etu.
20 Mupostolo Phaula udi mufuanesa Biblia nu phogo yakhusa Yehowa watuhanele. Uvi tudi naye gujiya guyikalegela muabonga tangua tudi mulongesa giamatshidia, nga tangua tudi mulondega matangi’etu. (2 Kol. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15) Luholo lutshi tuajiya gukudisa luholo luetu lua guyikalegela? Phangi Sebastian udi nu ivo 21, udi muzuela egi: “Mu mukhapho wagasue wa Biblia ngana gutanga, ngana gusonega verse imoshi. Ngana gusonega verse jiagasue jiana gungusuanguluisa. Gutshita ngenyi guana gungukuatesa ha gukotelesa matangi a Yehowa muabonga.” Phangi Daniel, tuazuelela guthunda, udi muzuela egi: “Tangua ngana gutanga Biblia, ngana gutomba verse jiajiya gukuatesa athu ngudi mutagana nawo mu mudimo wa gulongesa. Ngamonele egi athu avula ana gusuanguluga gula amona egi tudi mukalegela Biblia muabonga nu tudi mutshita yagasue ha guakuatesa.”
Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma
(Efeso 4:30, NWT) Luko, muvuisago nyuma yabonga ya Nzambi gikenene, handaga mu njila ya nyuma yene, Nzambi wamimbile njimbu mukunda nu lusugu mbaamikatula mu uhiga mu njila ya gibawu.
it-2-F diyiji 859 par. 6
Ya Gijila
Nyuma yabonga. Nyuma yabonga idi ngolo jia Yehowa. Muene wana guyituameza, nu yana gutagenesa felela dienji. Nyuma yenji yakhala ya phelegeta, ya gijila, nu phamba Nzambi wana guyikalegela. Gishina giene yana gutamegewa egi “nyuma yabonga” nu “nyuma ya gijila.” (Ngi 51:11; Luka 11:13; Lomo 1:4; Ef 1:13) Nyuma yabonga yana gutshita mudimo gudi muthu, idi ngolo jiana gukuatesa muthu muene ha gukhala wa gijila nga ndo wa phelegeta. Khadilo diagasue dia usala nga diabola diana gukanga nyuma yabonga njila ha gutshita mudimo, nga ndo diana guhana nyuma yene “gikenene.” (Ef 4:30) Nyuma ya Nzambi ishigo gifua muthu, uvi yana gumonesa diago umuthu wa Nzambi; gishina giene yana guvua ‘gikenene.’ Ndaga yagasue yabola idi mutshita muthu, yana “gujima tshiuya tua nyuma.” (1Tes 5:19, NWT) Gula muthu walandula gutshita ndaga yene yabola, nyuma yabonga ya Nzambi yana guvua “gikenene.” Ngenyi, yajiya gutshita egi muthu muene abue mbalagaji ya Nzambi. (Yesh 63:10) Muthu udi muvuisa nyuma yabonga gikenene udi guyishingisa. Yesu Klisto wazuelele egi muthu washingisa nyuma yabonga, wakalagala gubola guakoma, nu Nzambi gajiyilego gumutotesela ikhale mangino nga mu masugu adi muza.—Mat 12:31, 32; Mako 3:28-30; tala nji ESPRIT.
(Efeso 5:5, NWT) Handaga mudi mujiya ndaga eyi, nu mudi mukotelesa egi, gushigo nga muthu mumoshi wana guwenda uthambi, nga wana gutshita ndaga jia usala, nga muena ngina ya ima, yakotelesa egi muthu wana gukombelela isongo, mbawungina mu Ufumu wa Klisto nu wa Nzambi.
it-1-F diyiji 237 par. 6
Ngina ya ima
Ngina ya Ima Yana Gumonega mu Makalegelo. Ngina ya ima yana gumonega mu makalegelo nu mu nzala jiabola jia muthu. Mulandudi Yakoba wasonegele egi ngina yabola, gula yakula, yana guvuala gubola. (Yak 1:14, 15) Hene, muenya ngina ya ima wana gujiyiwa mu makalegelo enji. Mupostolo Phaula wazuelele gamba, gukhala muenya ngina ya ima guakotelesa gukhala mukombeledi wa isongo. (Ef 5:5) Muenya ngina ya ima wana gubuisa ima yene nzambi wenji. Wana guyihaga ha fundo dia thomo. Ngenyi, yana guzula fundo dia Mufugi wenji nu gikombelelo gienji.—Lomo 1:24, 25.
JUIN 24-30
UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | FILIPHI 1-4
“Mudisagesago nga mu Ndaga Itshi”
(Filiphi 4:6) Mudisagesago nga mu ndaga itshi, uvi mujiyise Nzambi imudi nayo ndaga mu gukombelela guenu guagasue. Mumutoge nayo nu mitshima ya gumuvutuila mersi;
w17.08-F diyiji 10 par. 10
“Guhuima gua Nzambi . . . Gudi Mubalega Ndunge Jiagasue jia Muthu”
10 Itshi yajiya gutukuatesa hagula tudisagesago nga mu ndaga itshi, uvi tukhale nu “guhuima gua Nzambi”? Mbimbi jiasonegele mupostolo Phaula gudi Aklisto a gu Filiphi jidi gutumonesa egi gima giajiya gutukuatesa gidi gisambu. Hene, gula tudi mulua nu lamba dimoshi ngenyi, tudi naye gukombelela Yehowa ha gutukuatesa. (Tanga 1 Phetelo 5:6, 7.) Kombelela Yehowa mu gisambu nu gutshigina guagasue. Ujimbilago egi muene wana gudisagesa mukunda nu aye. Hene, tangua udi gumukombelela, muhane “mersi” mukunda nu ndaga jiabonga gana gugukalegela. Ujimbilago egi Yehowa wajiya gutshita ‘ndaga jiavula diago gubalega ima yagasue tuana gumutoga nu tuana gutangiza.’ Gujiya ndaga eyi mbagukolesa diago gutshigina guetu gudi muene.—Ef. 3:20.
(Filiphi 4:7) Guhuima gua Nzambi gudi mubalega ndunge jiagasue jia muthu, mbagubamba mitshima yenu nu [matangi] enu mu Klisto Yesu.
w17.08-F diyiji 10 par. 7
“Guhuima gua Nzambi . . . Gudi Mubalega Ndunge Jiagasue jia Muthu”
7 Idi yadiago egi tangua aphangi a mu hungu dia Filiphi atangele mukanda watumine Phaula, atangijile ndaga jiamubuidile. Adihudile nji luholo Yehowa wakuatesele Phaula. Itshi Phaula wakhalele gualongesa? Wakhalele guawambela mu mbimbi jiazonda egi: Mudisagesago. Khalenu mukombelela, enji mbamuheta guhuima gua Nzambi. Waadijigile egi: “Guhuima gua Nzambi . . . gudi mubalega ndunge jiagasue jia muthu.” Uvi mbimbi eji jidi mukotelesa itshi? Biblia jiko jiana guzuela egi: “Guhuima gua Nzambi gudi mubalega ndaga jiagasue tuana gutangiza” nga ndo “gudi mubalega ndaga jiagasue muthu wana gulonda.” Phaula wakhalele diago muzuela egi “guhuima gua Nzambi” gudi guabonga gubalega ndaga jiagasue muthu wajiya gutangiza. Hene, muthu gajiyilego gujiya luholo lua gumanesela malamba gadi mutagana nawo. Uvi Yehowa udi mujiya luholo lua guamanesela, nu wajiya gutshita ndaga muthu gakhalelego mutangiza.—Tanga 2 Phetelo 2:9.
w17.08-F diyiji 12 par. 16
“Guhuima gua Nzambi . . . Gudi Mubalega Ndunge Jiagasue jia Muthu”
16 Ndaga itshi yana gukalegewa gula muthu waheta “guhuima gua Nzambi gudi mubalega ndunge jiagasue jia muthu”? Biblia idi muzuela egi ‘mbagubamba mitshima yetu nu [matangi] etu mu Klisto Yesu.’ (Fili. 4:7) Mbimbi ya zuelelo dia greki yabalumuiwe egi “gubamba,” yakhalele muzuelewa gudi masuta. Yakhalele mutadila thundu ya masuta akhalele mubamba dimbo diakhalele nu ibayi mu tangua dikulu. Dimbo dia Filiphi diakhalele nji mubambewa ngenyi. Enya gu Filiphi akhalele mubanda mu guhuima mu phipha handaga akhalele mujiya egi masuta akhalele mubamba mifulo ya dimbo diawo. Luholo lumoshi nji, gula tudi nu “guhuima gua Nzambi,” mbatukhala nu guhuima mu mitshima yetu nu mu matangi’etu. Tuana gujiya egi Yehowa wana gudisagesa mukunda nu esue nu wana gutshigina egi tukhale muabonga. (1 Phet. 5:10) Gujiya ndaga yene, guana gutukuatesa hagula tudisagesago muavula nu tulebigo muila.
Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma
(Filiphi 2:17, NWT) Uvi, ngatshima ngadihanele gifua mulambu wa matombe ana gubundudiwa holu dia mulambu, nu mudimo wagijila owu gutshigina guenu guamituamezele, ngudi nu gusuanguluga nu ngudi musuanguluga n’enu mukuta wenu agasue.
it-2-F diyiji 850 par. 1
Milambu
Milambu ya matombe. Milambu ya matombe yakhalele muhanewa muavula hamoshi nu milambu iko, tangua enya Isalele akhalele mu Mavu a Gutendelela. (Lutang 15:2, 5, 8-10) Milambu yene yakhalele ya “matombe akola” akhalele mubundudiwa holu dia giwotshelo. (Lutang 28:7, 14; fuanesa nu Guz 30:9; Lutang 15:10.) Mupostolo Phaula wasonegele Aklisto a mu hungu dia Filiphi egi: “Ngatshima ngadihanele gifua mulambu wa matombe ana gubundudiwa holu dia mulambu, nu mudimo wagijila owu gutshigina guenu guamituamezele, ngudi nu gusuanguluga.” Mu verse eyi, Phaula wakhalele muzuelela mulambu wa matombe mu luholo lua gufuanesa. Wakhalele mumonesa gutshigina guenji ha gudihana mukunda nu aphangi’enji Aklisto. (Fili 2:17) Gutuama dia gufua guenji, wasonegele Timote egi: ‘Ame ngudi muhanewa gifua mulambu wa matombe wabundudiwe, nu tangua diami dia guhuluishiwa diaheta hehi.’—2Tim 4:6.
(Filiphi 3:11, NWT) ha gumona gula luholo ludi guene, ngajiya gufuzumuga mu gufuzumuga gua thomo gua athu a gufua.
w07-F 1/1 diyiji 26-27 par. 5
“Gufuzumuga gua Thomo” Gudi Mukalegewa
5 Hangima, Aklisto ambiwe maji mu nyuma, adi mukatshi dia “Isalele ya Nzambi,” adi naye guya musanga Fumu Yesu Klisto mu lutumbu lua mu dilu, fundo ‘mbakhala nu Fumu ivo nu ivo.’ (Galatiya 6:16, NWT; 1 Tesalonike 4:17) Biblia yana gutamega ndaga yene egi “gufuzumuga gua thomo” nga ndo “gufuzumuga gua gudiangela.” (Filiphi 3:10, 11; Yatuwuwe 20:6) Tangua gufuzumuga guene mbagukalegewa, athu avula afuile gale mbaafuzumuga ha mavu nu felela dia guheta monyo wa ivo nu ivo nu Phaladiso. Hene, ikhale felela dietu didi dia guya mujinga mu dilu nga dia gujinga ha mavu, “gufuzumuga gua thomo” gudi gututadila mukut’etu agasue. Uvi gufuzumuga guene gudi itshi? Tangua ditshi mbagukalegewa?