MWBR20 12 Referanse jia Mukanda wa Gukalegela mu Gudibungisa gua Lujingu nu Mudimo wa Uklisto
DÉCEMBRE 7-13
UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | LEVI 10-11
“Khala nu Guzumba Guakola Gudi Yehowa Gubalega Enya Fami Yaye”
(Levi 10:1, 2, NWT) Gungima, Nadaba nu Abihu ana a Alona azudile muthu nu muthu gima gienji gia guhagale tshuya, ahagele tshuya nu ambile uhafu holu dia tshuya tuene. Gungima, asendele guhana gutuama dia Yehowa tshuya tunu mukhuala wakhalele mutunyisa. Muene waawambelelego ha gutuhana. 2 Hene, tshuya tuazogele gutuama dia Yehowa nu tuaakondele. Ngenyi, ene afile gutuama dia Yehowa.
it-1-F diyiji 1203 par. 5
Ima Inyi Mukhuala Wakhalele Mutunyisa
Tshuya nu Uhafu unu Mukhuala Wakhalele Mutunyisa. Mu mukanda wa Levi 10:1, mbimbi ya Hebelu zar (za·rahʹ; idi mukotelesa, gima gihe-gihe) idi mukalegewa ha gumonesa “tshuya tunu mukhuala wakhalele mutunyisa. Muene [Nzambi] waawambelelego ha gutuhana” uvi, ana a Alona Nadaba nu Abihu atuhagele gutuama dia Yehowa. Ngenyi, Yehowa waashiyile nu tshuya. (Levi 10:2; Lutang 3:4; 26:61) Gungima, Yehowa wawambelele Alona egi: ‘Aye nu an’aye, munuigo vinyo nga matombe abala gutuama dia gungina mu inzo ya tenta ya gudibungisa, hagula mufuigo. Owu udi mukhuala wa ivo nu ivo gu indongo yagasue. Ngenyi muajiya gukhaphumuna gima gidi gia gijila nu gidi gishigo gia gijila, gidi gishigo gia phelegeta nu gidi gia phelegeta nu ha gulongesa enya Isalele mikhuala yagasue yaawambelele Yehowa munjila ya Moize.’ (Levi 10:8-11) Idi mumonega egi Nadaba nu Abihu akhalele agukuatewa matombe, hene ahanele tshuya tunu tuakhalelego gudivua nu mukhuala. Guhana tshuya tua luholo elu guakhalele diago guabola handaga atuhanele mu tangua, ha fundo nga muluholo luakhalelego luatagana. Nga ndo, yajiya gukhala egi uhafu akalegele wakhalele wagudisha nu uhafu adi muzuelela mu mukanda wa Guzoga 30:34, 35. Idi mumonega egi luholo akhalele agukuatewa matombe yakhalele lamba ha guatotesela gubola guawo.
(Levi 10:4, 5, NWT) Moize watamegele Mikayele nu Elisafana, ana a Uziele lemba dia Alona. Waawambelele egi: “Zenu mukatule aphangi’enu gutuama dia fundo dia gijila, muaabate hanze ya phundo.” 5 Ene ajile, abatele mala ene mu malopho awo fundo dimoshi hanze ya phundo, gifua luholo luawambelele Moize.
(Levi 10:6, 7, NWT) Gungima Moize wawambelele Alona nu anenji ako, Eleazale nu Itamale egi: “Mubembigo sanga dienu zagalala nga gukalula milele yenu, hagula mufuigo nu hagula Nzambi avuilago athu agasue khabu. Aphangi’enu enya Isalele mbaadila athu awa ashiyiwa gu tshuya gudi Yehowa. 7 Mushigo naye guzoga ha mufulo wa inzo ya tenta ya gudibungisa, gula ndo enue mbamufua. Handaga maji agijila a Yehowa adi holu dia mito yenu.” Atshitshile gifua luholo luaawambelele Moize.
w11-F 15/7 diyiji 31 par. 16
Wanginyine Gale Mu Guhuluguga Gua Nzambi Ba?
16 Alona phangi’a Moize, watagenele nu ndaga ya lamba mukunda nu khadilo dia an’enji mbadi. Tangiza luholo Alona wadivuile tangua Yehowa washiyile an’enji awa Nadaba nu Abihu handaga ahanele tshuya tunu tuakhalelego gudivua nu mukhuala. Yadiago Alona wakhalelego nu luholo luagukhala luko fundo dimoshi nawo handaga ene afuile. Uvi tala ndaga Yehowa wawambelele Alona nu an’enji agujinginyina: “Mubembigo sanga dienu zagalala nga gukalula milele yenu [mukunda nu masaga awa], hagula mufuigo nu hagula [Yehowa] avuilago athu agasue khabu.” (Levi 10:1-6) Ndaga yene idi gutulongesa itshi? Longo didi egi: Tudi naye guzumba Yehowa muavula gubalega enya fami yetu anyi ashigo agujinginyina.
Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma
(Levi 10:8-11, NWT) Gungima, Yehowa wawambelele Alona egi: 9 “Aye nu an’aye, munuigo vinyo nga matombe abala gutuama dia gungina mu inzo ya tenta ya gudibungisa hagula mufuigo. Owu udi mukhuala wa ivo nu ivo indongo yagasue. 10 Ngenyi muajiya gukhaphumuna gima gidi gia gijila nu gidi gishigo gia gijila, gidi gishigo gia phelegeta nu gidi gia phelegeta 11 nu ha gulongesa enya Isalele mikhuala yagasue yaawambelele Yehowa munjila ya Moize.”
w14-F 15/11 diyiji 17 par. 18
Tudi Naye Gukhala a Gijila mu Makalegelo Etu
18 Ha gukhala a gijila, tudi naye gutangigiza muabonga ndaga tudi mutanga mu Biblia nu gutshita ndaga jiana gututoga Nzambi. Tuzuelelenu gifezegeselo gia ana a Alona Nadaba nu Abihu. Ashiyiwe handaga ahanele “tshuya tunu mukhuala wakhalele mutunyisa,” yajiya gukhala egi akhalele agukuatewa matombe. (Levi 10:1, 2) Tala ndaga Nzambi wawambelele Alona. (Tanga Levi 10:8-11.) Verse eji idi mukotelesa egi tushigo naye gunua matombe gutuama dia guya mu gudibungisa gua mu hungu ba? Tutadilenu ndaga eyi: Tushigo gosha Mukhuala wa Moize. (Lomo 10:4) Mu ifutshi iko, aphangi’etu Aklisto ana gunua matombe tangua ana gudia gutuama dia guya mu gudibungisa, uvi anago gubalegesa. Mu tangua akhalele mutshita Pake, akhalele mukalegela makawu nguana a vinyo. Tangua akhalele mukalagala Gudia gua Fumu gua mu Ngueze, Yesu wahanele apostolo enji vinyo ha gunua. Vinyo yene yakhalele mumonesa mahatshi enji. (Mat. 26:27) Biblia yana tunyisa gubalegesa gunua matombe. (1 Kol. 6:10; 1 Tim. 3:8) Aklisto avula ana tuna gunua matombe gutuama dia gukalagala mudimo wa gijila wa luholo luagasue. Ndaga jiana khala jia gudisha ha gutadila gifutshi nu gifutshi. Uvi, ndaga yabalega ndando mukunda nu Aklisto idi egi: Adi naye “gukhaphumuna gima gidi gia gijila nu gidi gishigo gia gijila,” hagula amonese mu makalegelo awo egi ene adi agijila ha gusuanguluisa Nzambi.
(Levi 11:8, NWT) Mushigo naye gudia mbiji nga gukuata shitu yadifila. Jiene jidi jia usala mukunda nu enue.
it-1-F diyiji 124 par. 6
Shitu
Mukhuala watadila gutuna gudia shitu yadifila wakhalele mutadila phamba athu akhalele goshia Mukhuala wa Moize. Handaga mukanda wa Levi 11:8 udi muzuela egi: “Jidi jia usala mukunda nu enue,” yakotelesa egi mukunda nu enya Isalele. Munjila ya mulambu wa gufua gua Klisto Yesu, Mukhuala owu wakhalelego luko nu ndando. Athu agasue asendesele gukalegela ndaga Nzambi wawambelele Nowa gungima dia Mvula Yakola.—Kol 2:13-17; Gis 9:3, 4.
DÉCEMBRE 14-20
UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | LEVI 12-13
“Malongo Tuajiya Guzula mu Mikhuala Yatadila Misongo ya Hute”
(Levi 13:4, 5) Uvi gula ditona diamuzogi mu muila didi dia phelegeta nu phuta ishigo diago yakoma, givuji-vuji gienji gishigo gia phelegeta, nganga-nzambi udi naye guhaga muthu muene hakhenji masugu sambadi. 5 Mu lusugu lua sambadi, nganga-nzambi mbawumutala luko gula wamona egi phuta yene idi khuta ngenyi yene yadikomeselego mu gilema muene mbawumuhaga ha gudikhalela hakhenji mu masugu ako sambadi.
wp18.1-F diyiji 7 par. 1
Jiabalegele Gale nga Jidi Mukalegewa Mangino?
• Muthu Wakhalele nu Misongo Wakhalele Naye Gudikhalela Hakhenji.
Mukhuala wa Moize wakhalele muzuela egi gula muthu udi nu misongo ya hute, udi naye gudikhalela hakhenji. Mu siekle ya 5 uu nu mu siekle ya 15 (Moyen Âge), minganga yasendesele gukalegela ndaga eyi tangua misongo ya luholo elu yashiyile athu avula. Mukhuala wene wana khala nu ndando yavula uu nu mangino.—Levi, mukhapho 13 nu 14.
(Levi 13:45, 46, NTW) Mukunda nu muthu udi mukata misongo ya hute, milele yenji idi naye gukhala ya masanji, gubunga ndo sanga nu gudisanuna ndo, udi naye gutshuiga kano guenji nu guzuela mangololo egi: ‘Usala, usala!’ 46 Mbawusala nu usala wene tangua diagasue didi muene nu misongo. Luholo adi nu usala, udi naye gudikhalela hakhenji. Muene mbawujinga hakhenji hanze ya phundo.
wp16.4-F diyiji 9 par. 1
Wana Guyijiya ba?
Enya Yuda a mutangua dikulu akhalele muvua woma wa misongo ya hute idi muzuelewa mu Biblia. Misongo eyi ya woma, yajiya gukatesa muthu mishiya ya wongo, misongo ya mutshima nu guzangela muila wa muthu. Akhalelego mujiya nga gihemba gimoshi mukunda nu misongo ya hute. Hene, athu akhalele mukata misongo yene, akhalele mudikhalela hakhawo. Luko, gula muthu wakata misongo yene, wakhalele naye guwambela athu ako ndaga yene.—Levi 13:45, 46.
(Levi 13:52) Udi naye gukonda mulele wene nga wanda nga mulele walondewa nu wanda wa linene nga wa lino ngatshima udi wagulondewa nu gilema gia shitu inyi ditona dia misongo diazogi, handaga didi hute diana khuata athu. Idi naye gukondewa tshuya.
(Levi 13:57) Uvi, gula matona amonega luko fundo diko dia mulele wene nga wanda nga mulele walondewa nu wanda wa linene nga wa lino ngatshima udi wagulondewa nu gilema gia shitu nu adi gudivudisa, udi naye gukonda gima giagasue gidi nu misongo.
it-2-F diyiji 128 par. 2
Hute
Mu milele nu mu jinzo. Hute diajiya nji gukuata milele ya lino nu ya linene nga mu muila wa gima. Gula ditona diatota handaga awovui gima nga mulele, yakhalele mutoga egi ahage gima nga mulele wene gualeha nu athu (quarantaine). Uvi, gula tona didi dia mukubu wa mayiji a madiogo (vert-jaune) nga dia benguluga dishigo muhua, yakhalele hute diajiya gukuata muthu nga gima giko. Gima giene giakhalele naye gukondewa tshuya. (Levi 13:47-59) Gula matona a mukubu wa mayiji a madiogo nga a benguluga azoga mu muila wa gibayi gia inzo, nganga-nzambi wakhalele mutoga athu ha gubemba inzo yene idikhalele hakhayo. Yakhalele nu ndando egi akatule maseso adi nu matona a misongo nu gukulula ibayi ya mukatshi dia inzo. Akhalele mukatula maseso nu sima yakuludiwa mu ibayi (ibindji) ya inzo ha guya muyibishila hanze ya dimbo. Gula matona amonega luko mu inzo yene, inzo yakhalele mubua gima gia usala, ngenyi ene akhalele guyimuanga. Ima yagasue ya inzo yene, akhalele guyimba ha fundo dia ima ya usala. Uvi, gula amona egi inzo idi yabonga akhalele mulondega ndaga ha guyiwevua. (Levi 14:33-57) Athu akhalele mutangiza egi hute diakhalele mukuata milele nga mu jinzo diakhalele gifua ima ya gubunda (mbundu) uvi tushigo mujiya gula yakhalele diago ngenyi.
Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma
(Levi 12:2, NWT) “Wambela enya Isalele egi: ‘Gula mukhetu udi gu vumo, wavuala mona wa yala, muene mbawukhala usala masugu sambadi gifua ana khala muene mu masugu ana zoga muene mahatshi.
(Levi 12:5, NWT) “‘Gula muene wavuala mona wa mukhetu, muene mbawukhala usala masugu 14 gifua ana khala muene mu masugu ana zoga muene mahatshi. Gungima, muene mbawulandula gudibuisa waphelegeta mukunda nu mahatshi atotesa muene masugu 66.
w04-F 15/5 diyiji 23 par. 2
Ndaga jia Ndando Jidi mu Mukanda wa Levi
12:2, 5—Mukunda natshi gula mukhetu wavuala wakhalele mubua “usala”? Itshinyi ya gubungishila muila ya muthu yalondewe ha guhana lujingu lua tagana gudi athu. Uvi, mukunda nu gubola gua Adama nu Eva, athu agasue abuile athu a gubola adi ashigo atagana. Mukhetu wakhalele mubua ‘usala’ mukunda nu masugu azonda gula wavuala. Wakhalele nji mubua usala gula udi mu sungi yakhalele muzoga muene mahatshi. Yala nji wakhalele mubua usala gula udi muzoga meya a uyala. Ndaga eji jiakhalele muwunguluisa gubola tuahetele gudi akhakha etu. (Levi 15:16-24; Ngimbo 51:5; Lomo 5:12) Mikhuala eyi yatadila gudibuisa aphelegeta yakhalele mukuatesa enya Isalele ha gumona ndando ya mulambu watagana wahanele Yesu ha gutshuiga gubola guawo nu ha guaabata mu lujingu lua tagana. Ngenyi, Mukhuala wabuile “mutaledi wetu udi mubata gudi Klisto.”—Galatiya 3:24.
(Levi 12:3) Mu lusugu lua nage, adi naye gumba mona gu mukanda.
wp18.1-F diyiji 7 par. 4
jiabalegele Gale nga ndo Jidi Muza Gutuama mu Tangua Dienji?
• Gumbiwa gu mukanda mu tangua diatagana.
Mukhuala wa Nzambi wakhalele muzuela egi mona wa yala udi naye gumbiwa gu mukanda mu lusugu lua nage gungima dia guvualewa guenji. (Levi 12:3) Mukunda nu ana ayitebe, mahatshi a mu muila wawo ana gukola nu ana guvutuga mu luholo luabonga gungima dia phoso imoshi. Mu tangua dikulu, gutuama egi minganga isage mona, akhalele naye gunengena phoso imoshi gutuama dia gumumba gu mukanda. Gutshita ngenyi guakhalele luholo luabonga lua gubamba mona nu gutema guagasue.
DÉCEMBRE 21-27
UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | LEVI 14-15
“Gikombelelo gia Giamatshidia Giana Gututoga ha Gukhala Aphelegeta”
(Levi 15:13-15, NWT) “‘Gula meya a uyala abemba guzoga, muthu wabua waphelegeta muene mbawutanga masugu sambadi mukunda nu guphelegeta guenji. Udi naye guwevua milele yenji nu guzua meya mu muta udi mubalega. Gungima muene mbawubua muthu waphelegeta. 14 Mu lusugu lua nage, muene mbawuzangula mayembe ayadi nga pijio mbadi. Mbawuhana gudi nganga-nzambi gutuama dia Yehowa gu mufulo wa inzo ya tenta ya gudibungisa. 15 Nganga-nzambi mbawuzangula ganjila gamoshi, mbawugahana gifua mulambu wa gubola, gako mbawugahana gifua mulambu wa guwotshia. Ngenyi nganga-nzambi mbawumubuisa waphelegeta gutuama dia Yehowa mukunda nu meya enji a uyala azogele.
it-1-F diyiji 258 par. 1
Guzua Meya
Mukhuala wa Nzambi wakhalele mutoga enya Isalele ha guzua meya mukunda nu ishina yavula. Gula muthu wakhalele mukata misongo ya hute wavua muabonga, nga muthu wakuata gima ginyi yala udi muzoga “meya a uyala nga mukhetu udi muzoga mahatshi” wakuatshi, wakhalele mubua usala. Luko, gula yala udi muzoga meya a uyala nga mukhetu udi muzoga mahatshi nga muthu wabungisa muila, wakhalele mubua “usala,” wakhalele naye nji guzua meya. (Levi 14:8, 9; 15:4-27) Gula muthu udi mu inzo ya tenta fundo didi kimbi gia muthu nga ndo wakuata kimbi giene, wakhalele mubua “usala.” Muene wakhalele naye guphelegetesewa nu meya a phelegeta. Gula muthu watuna gutumagela Mukhuala owu, ‘udi naye gukatudiwa mukatshi dia enya Isalele handaga muene wa seguluisa fundo dia Yehowa dia gijila.’ (Lutang 19:20) Idi yadiago egi guzua meya guakhalele mumonesa ndando ya gusala ya phelegeta gutuama dia Yehewa. (Ngi 26:6; 73:13; Yesh 1:16; Ezek 16:9) Guzua mbimbi ya Yehowa ya giamatshidia idi mufuanesewa nu meya. Idi nu ngolo jia gubuisa muthu waphelegeta.—Efe 5:26.
(Levi 15:28-30, NWT) “‘Uvi, gula mahatshi abemba guzoga mukhetu, muene udi naye gutanga masugu sambadi. Gungima muene mbawubua waphelegeta. 29 Mu lusugu lua nage, muene mbawuzangula mayembe ayadi nga pijio jiyadi. Mbawuhana gudi nganga-nzambi gutuama dia mufulo wa inzo ya tenta ya gudibungisa. 30 Nganga-nzambi mbawuhana ganjila gamoshi gifua mulambu wa gubola, gako gifua mulambu wa guwotshia. Ngenyi nganga-nzambi mbawumutotesele gubola gutuama dia Yehowa mukunda nu usala wenji wa guzoga mahatshi.
it-2-F diiyiji 753 par. 7
Guzoga Mahatshi
Mukhetu wakhalele mumonewa luko usala gula mahatshi adi gumuzoga masugu avula nga “guzoga mahatshi gubalega masugu enji a mbeji [règles].” Mutangua diene, ima yagasue yakhalele mukuata, mukhalela nga gubandela muene nu athu agasue akhalele mukuata ima yene akhalele mubua usala. Gula mahatshi enji abatuga, wakhalele mutanga masugu sambadi. Gungima, muene wakhalele mubua waphelegeta. Mu lusugu lua nage, wakhalele mubata mayembe mbadi nga pijio jiyadi gudi nganga-nzambi. Ha gumutotesela gubola, nganga-nzambi wakhalele muhana ganjila gamoshi gifua mulambu wa gubola, gako gifua mulambu wa guwotshia gudi Yehowa.—Levi 15:19-30; tala PUR, PURETÉ.
(Levi 15:31, NWT) “‘Mudi naye gukuatesa enya Isalele ha gubemba usala wawo hagula afuigo mukunda nu usala wawo tangua adi mu bolesa inzo ya tenta idi mukatshi diawo.
it-2-F 141 par. 8
Fundo dia Gijila
2. Inzo ya tenta ya gudibugisa ya buile tempelo gungima. Luphango lua inzo ya tenta nu mafundo agasue a tempelo akhalele a gijila. (Guz 38:24; 2Gudi 29:5; Makal 21:28) Giwotshielo gia milambu nu longa dia guzuila meya yakhalele ima ya thomo ya gijila yakhalele mukatshi dia luphango. Ha gutadila mukhuala, phamba athu anyi akhalele aphelegeta akhalele naye gungina mu luphango lua inzo ya tenta. Luholo lumoshi nji athu anyi akhalelego aphelegeta akhalelego naye gungina mu luphango lua tempelo. Ha gufezegesa, mukhetu wakhele muzonga mahatshi, akhalelego naye gukuata gima gia gijila nga gungina ha fundo dia gijila. (Levi 12:2-4) Gula muenya Isalele ashigo mulandula gukhala waphelegeta, yakhalele mu monegesa egi udi mubolesa inzo ya tenta. (Levi 15:31) Athu anyi akhelele nu hute akhalele muhana milambu yawo ha mufulo wa luphango hagula akhale aphelegeta. (Levi 14:11) Athu anyi akhalelego aphelegeta akhelelego naye gudia mulambu wa guhuima mu inzo ya tenta nga mu tempelo gula ndo akhalele naye gushiyiwa.—Levi 7:20, 21.
Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma
(Levi 14:14, NWT) ‘Gungima nganga-nzambi mbawuzangula ndambo ya mahatshi a mulambu wa gulondega ndaga nu mbawakunga gu songi ya kutshi dia madia dia muthu udi mutshigina gubua waphelegeta nu gu muno wakoma wa koko dia madia nu gu muno wakoma wakulu dia madia.
(Levi 14:17, NWT) ‘Gungima nganga-nzambi mbawukunga ndambo ya maji yasadi holu dia gikata gia koko dienji, gusongi dia kutshi dia madia dia muthu udi mutshigina gubua waphelegeta nu gu muno wakoma wa koko gua madia nu gu muno wakoma wakulu dia madia holu dia mahatshi a mulambu wa gulondega ndaga.
(Levi 14:25, NWT) Gungima nganga-nzambi mbawushiya mutumba wa gimeme gia mulume mukunda nu mulambu wa gulondega ndaga nu mbawuzangula ndambo ya mahatshi a mulambu wa gulondega ndaga nu mbawakunga gu songi ya kutshi dia madia dia muthu udi mutshigina gubua waphelegeta nu gu muno wakoma wa koko dia madia nu gu muno wakoma wakulu dia madia.
(Levi 14:28, NWT) Nganga-nzambi mbawukunga ndambo ya maji adi holu dia gikata giakoko dienji gu songi ya kutshi dia madia dia muthu udi mutshigina gubua waphelegeta nu gu muno wakoma wa koko dia madia nu gu muno wakoma wakulu dia madia mu mafundo akudi muene mahatshi a mulambu wa gulondega ndaga.
it-2-F 453 par. 5
Kutshi
Tangua akhalele muhanga nganga-nzambi gu Isalele, atogele Moise ha guzula ndambo ya mahatshi a mulume wa gimeme giakhalele muhanewa mukunda nu midimo ya unganga-nzambi ha gukula gusongi ya kutshi dia madia dia Alona nu gudi an’enji agasue. Wakhalele naye nji guakula gu koko dia madia nu gu kulu dia madia. Gutshita ngenyi guakhalele mu monesa egi ndaga mbaakhala muvua, midimo mbaakalagala nu luholo mbakhala muwenda ludi naye gudivua nu midimo yawo. (Levi 8:22-24) Luholo lumoshi, mukhuala wakhalele muzuela egi, hagula muthu udi nu misongo ya hute abue waphelegeta, nganga-nzambi wakhalele naye guzula ndambo ya mahatshi a gimeme gia hanewe gifua mulambu wa gulondega ndaga nu ndambo ya maji gungima akudi gusongi ya kutshi dia muenya hute. (Levi 14:14, 17, 25, 28) Akhalele nji mutshita luholo lumoshi gudi muthu wakhalele mutshigina gusala muwuhiga gudi fumu wenji monyo wenji wagasue. Ngenyi akhalele muya nu muhiga gu muila kunji dia gijidigo, fumu wenji amukobola kutshi nu ndongo. Gutshita ngenyi guakhalele mumonesa egi muhiga udi mutshigina gulandula gutumagela fumu wenji.—Guz 21:5, 6.
(Levi 14:43-45) “Gula akatula maseso agubunda nu akulula ibayi ya inzo ayishala muabonga, uvi gungima misongo yavutuga luko, 44 nganga-nzambi udi naye guya guene ha gutala luko inzo yene. Gula wamona egi matona adivudisa gale luko, idi hute diajiya gukuata athu nga ima iko. Inzo yene ishigo ya phelegeta. 45 Mbawutoga egi inzo yene yimuangewe—maseso, mabaya nu sima yenji. Ima eyi yagasue mbayibishidiwa gualeha nu dimbo ha fundo dia usala.
g-F 1/06 diyiji 14, Galuanda
Gubunda—Futa nu Mbalagaji!
GUBUNDA MU TANGUA DIKULU
Biblia idi muzuelela ‘matona a hute mu inzo,’ yakotelesa egi inzo ya mudidi. (Levi 14:34-48) Ha gukotelesa luko hute edi diakhalele mutamegewa nji egi “hute diajiya gukuata athu nga ima iko” yakhalele mumonega gifua matona a gubunda (mbundu). Uvi tushigo mujiya gula ndaga yene yakhalele diago ngenyi. Mukhuala wa Nzambi wakhalele mutoga fumu wa inzo ha gukatula maseso akhalele nu misongo nu ha gukulula inzo yagasue mukatshi. Ima yagasue yakhalele mumonega egi idi nu misongo akhalele naye guyibishila hanze ya dimbo ‘ha fundo dia usala.’ Gula matona a misongo avutuga luko mu inzo yene, yakhalele mubua ya usala akhalele naye guyimuanga nu gubishila ima yagasue. Mikhuala eyi yagasue ya Yehowa yakhalele mumonesa guzumba guakhelele nago muene mukunda nu akombeledi enji nu luholo luakhalele gudisagesa muene mukunda nu gubonga gua mila yawo.
DÉCEMBRE 28–JANVIER 3
UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | LEVI 16-17
“Lusugu lua Gutotesela Gubola Ludi Gugutadila Aye nji”
(Levi 16:12, NWT) “Muene mbawuzangula mbabula ya wolo idi yaguzalesa nu makala a tshuya azudiwa hulo dia giwotshielo gidi gutuama dia Yehowa nu makanzo ayadi a uhafu wa vumba diabonga. Mbawuyibata gungima dia rido.
Malongo Tuajiya Guzula mu Mukanda wa Levi
4 Tanga Levi 16:12, 13. Tangiza gale ndaga jiakhalele mubalega mu Lusugu lua Gutotesela Gubola. Nganga-nzambi wakoma wakhalele mungina mu inzo ya tenta. Lusugu luene, yakhalele giphungu gia thomo mu iphungu thathu gakhelele naye gungina ha Fundo Diabalega Gijila. Ha mago enji, wakhalele nu longa diazala pha nu uhafu wa vumba diabonga, nu mbabula ya wolo yakhalele nu makala a tshiuya adi mulema. Wakhalele mumagana gutuama dia mulele wakhalele mukhaphumuna fundo dia gijila nu Fundo Diabalega Gijila. Wakhalele mungina nu ginemua giagasue ha Fundo Diabalega Gijila, hangima wakhalele mumagana gutuama dia mushete wa gikotelo. Mu guzuela gua gifuanesa, wakhalele mumagana gutuama dia Yehowa Nzambi! Gungima, nganga-nzambi wakhalele mumba uhafu wa gijila ha makala a tshiuya, hangima fundo diene diakhelele muzala nu vumba diawaha. Gungima, wakhalele mungina luko ha Fundo Diabalega Gijila nu mahatshi a milambu ya shitu mukunda nu gubola. Jiya egi nganga-nzambi wakhalele muwotshia uhafu gutuama egi ahane mahatshi a milambu ya gubola.
(Levi 16:13, NWT) Mbawuhaga nji uhafu gu tshuya gutuama dia Yehowa, mishi ya uhafu mbayitshuiga gitshuigilo gia Mushete wa Gikotelo gutuama dia Uthemua ha gula muene gafuigo.
Malongo Tuajiya Guzula mu Mukanda wa Levi
5 Luholo akhalele mukalegela uhafu mu Lusugu lua Gutotesela Gubola ludi gutulongesa itshi? Biblia idi mumonesa egi, gutoga gua akombeledi a Yehowa gudi gifua uhafu. (Ngi. 141:2; Yat. 5:8) Jiya egi, nganga-nzambi wakoma wakhalele mubata uhafu gutuama dia Yehowa nu ginemua giagasue. Luholo lumoshi nji, tangua tudi mukombelela Yehowa, tudi naye gumutoga nu gunemesa guagasue. Tudi naye guhana Mufugi wetu mvudi yavula luholo atuhanele luendu lua gusuena hehi nu muene mu gisambu, gifua luholo mona ana suena hehi nu sh’enji. (Yak. 4:8) Yehowa wana tuzula gifua mafut’enji! (Ngi. 25:14) Tuana suanguluga muavula nu luendu luene. Hene, tuana tshiginago gukalagala ndaga ishigo musuanguluisa Yehowa.
(Levi 16:14, 15, NWT) “Muene mbawuzangula ndambo ya mahatshi a ngombe ya mulume, muene mbawaanyanga nu muno wenji gutuama dia gitshuigilo gukhanda ya mazogelo a kumbi, mbawaanyanga ndambo ya mahatshi nu muno wenji mahugo sambadi gutuama dia gitshuigilo. 15 “Muene mbawushiya mulume wa khombo ha guhana mulambu mukunda nu gutotesela gubola gua athu agasue, mbawuya nu mahatshi ayo gungima dia rido. Mbawunianga mahatshi holu dia gitshuigilo gifua luholo akalegele nu mahatshi a mulume wa ngombe.
Malongo Tuajiya Guzula mu Mukanda wa Levi
6 Jiya egi nganga-nzambi wakhalele naye thomo guwotshia uhafu gutuama egi ahane milambu. Ngenyi, yakhalele gumukuatesa ha gujiya egi Nzambi wakhalele musuanguluga nenji. Idi gutulongesa itshi? Gutuama egi Yesu ahane mulambu wa monyo wenji ha mavu, wakhalele naye gutshita ndaga imoshi ya ndando. Ndaga yene yakhalele nu ndando yavula gubalega guhuluishiwa gua athu agasue ha mavu. Ndaga itshi? Wakhalele naye gutumagela Yehowa monyo wenji wagasue ha mavu hagula Yehowa atshigine giwa mulambu wenji. Ngenyi, Yesu wakhalele naye gumonesa egi gukalagala gutshigina gua Yehowa gudi gima giawaha gubalega. Luko, wakhalele naye gumonesa egi ufumu wa Yehowa nu utuameji wenji udi watagana nu wabonga gubalega.
Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma
(Levi 16:10, NWT) Uvi, khombo yinyi ya tombewe mukunda nu Azazele gungima dia guta mubela, mbayihagewa gutuama dia Yehowa ha gutshuiga gubola holu dienji, gungima mbayitumiwa mu mavu a lusenga mukunda nu Azazele.
it-1-F diyiji 242 par. 3
Azazele
Gifua luholo ludi guyikotelesa mupostolo Phaula, Yesu wahanele monyo wenji watagana gifua mulambu mukunda nu gubola gua athu agasue. Ndaga yene idi nu ndando yavula gubalega “mahatshi a ngombe nu a khombo.” (Heb 10:4, 11, 12) Wadihanele gifua “muthu wakalegele gubola,” ‘ha gubata malamba etu.’ “Wanamenesewe mukunda nu gubola guetu.” (Yesh 53:4, 5; Mat 8:17; 1Phet 2:24) Wabatele gubola gua athu agasue ana sha gutshigina mu ndando ya mulambu wenji. Wamonesele egi Nzambi walondele ndaga ha gutotesela athu agasue gubola mayilago. Ndaga eyi idi mukotelesa egi khombo “mukunda nu Azazele” idi mu monesa mulambu wa Yesu Klisto.
(Levi 17:10, 11, NWT) “‘Gula muenya Isalele nga ngenji udi mukhala mukatshi dienu wadia mahatshi ikhale a luholo lutshi, mbangutuna muthu udi mudia mahatshi nu mbangumukatula mukatshi dia athu. 11 Handaga monyo wa gima giagasue wana khala mu mahatshi, ame hakhami ngaahanele holu dia giwetshielo mukunda nu enue ha gutshuiga gubola guenu. Handaga mahatshi adi gima gianatotesa gubola mu njila ya monyo udi mukatshi diayo.
w14-F 15/11 diyiji 10 par. 10
Mukunda Natshi Tudi Naye Gukhala a Gijila
10 Tanga Levi 17:10. Yehowa wawambelele enya Isalele egi ashigo naye gudia “mahatshi ikhale a luholo lutshi.” Gutuna gudia mahatshi ikhale a shitu nga a muthu gudi mukhuala mukunda nu Aklisto. (Makal.15:28, 29) Esue nji tuana vua woma wa luholo lumoshi egi Yehowa “mbawututuna” nu mbawutukatula mukhatshi dia hungu dienji. Tuana gumuzumba nu tuana tshigina gumutumagela. Ikhale monyo wetu udi mu gingonza, tuana zula desizio dia gutuna gukalagala ndaga jidi gutuwambela athu anyi anago gujiya nu gutumagela Yehowa. Yadiago athu ana gutulela mukunda nu desizio dietu dia gutuna gukalegela mahatshi, uvi tuana tomba gutumagela Nzambi. (Yuda 17, 18) Itshi mbayikolesa desizio dietu dia ‘gusala agujinginyina’ ha gutuna gudia nga guvutula mahatshi mu muila?—Mikh. 12:23.