-
Yesu Wakalegela Mutshi wa Figi Ha Guhana Longo Diatadila GutshiginaYesu—Udi Njila, Giamatshidia, nu Monyo
-
-
MUKHAPHO 105
Yesu Wakalegela Mutshi wa Figi ha Guhana Longo Diatadila Gutshigina
MATAYO 21:19-27 MAKO 11:19-33 LUKA 20:1-8
MUTSHI WA FIGI WA GUMIGINA—LONGO DIATADILA GUTSHIGINA
UFUMU WA YESU WAMBIWA MAYA
Tangua Yesu gakatugile gu Yelusalema mu lusugu lua thomo gungima dia midi, wavutugile gu Betaniya, gu khanda ya Mulundu wa Olive. Yajiya gukhala egi wabandele gumbo dia futa dienji Lazalo, Mariya, nu Mata.
Henyaha tudi mugimegena gia 11 Nizani. Yesu nu alandudi enji adi muvutuga luko gu Yelusalema, nu mbawuya mu tempelo giphungu gia gisugishilo. Luko, yakhalele lusugu lua gisugishilo lua mudimo wenji wa gulongesa, gutuama egi akalagale wano wa Pake, asendese gutshita wano wa Guwunguluga gufua guenji, enji gungima amumonese lamba nu ashiyiwe.
Tangua akhalele ene muya mu njila, Phetelo wamonele mutshi wa figi watele Yesu mukumbu mu gimegena gia lusugu lua balega. Wazuelele egi: ‘Fumu, tala mutshi wa figi owu watele mukumbu, wamigina gale.’—Mako 11:21.
Uvi, mukunda natshi Yesu wamiginyishile mutshi wene? Muene hakhenji wamonesele gishina gia mutumine ha guwumiginyisa tangua gazuelele egi: “Giamatshidia ngudi gumiwambela egi, gula mudi nu gutshigina nu mushigo nu giphapha, mbamukalagalago phamba gifua luholo ngatshitshile mutshi wa figi, uvi gula muawambela nji mulundu owu egi, ‘katuga nu dibishile mu kianga’, mbayitshitshiwa ngenyi. Luko, ndaga jiagasue jimuatoga mu gisambu mbamujiheta gula mudi nu gutshigina.” (Matayo 21:21, 22, NW) Ngenyi, Yesu wavutugile matangi gadiangele guzuelela atadila funu ya gukhala nu gutshigina gua gukatula milundu ha fundo diayo.—Matayo 17:20.
Hene luholo Yesu gamiginyishile mutshi wa figi, wahanele longo didi mumonesa funu ya gukhala nu gutshigina gudi Nzambi. Wazuelele egi: “Ima yagasue mudi mutoga mu gisambu, khalenu nu gutshigina egi muayihetshi gale, nu mbamuyiheta.” (Mako 11:24, NW) Edi longo dia ndando diago mukunda nu alandudi agasue a Yesu! Diakhalele diago nu funfu yavula gudi apostolo handaga masugu azonda gungima, akhalele naye gutagana nu malamba. Uvi, gudi nji nu gudivua guko gudi mukatshi dia gumigina gua mutshi wa figi nu gukhala nu gutshigina.
Luholo lumoshi nu mutshi wa Figi, gifutshi gia Isalele giakhalele mumonesa gifua gidi nu gutshigina, uvi mu guzuela guabonga yakhalele ndo ngenyi. Athu a mu gifutshi egi akotele gikotelo nu Nzambi, nu yajiya gukhala egi akhalele mumonesa egi ana gunemesa mikhuala yenji. Uvi, gifutshi egi giagasue giamonesele egi giakhalelego nu gutshigina, nu giakhalelego muzola mabundu abonga. Gifutshi giene giatunyile diago Mun’a Nzambi! Hene, luholo Yesu wamiginyishile mutshi wa Figi wakhalelego muhaga mabundu, wamonesele ndaga mbajibuila gifutshi egi giakhalelego muhaga mabundu abonga, nu giakhalelego nu gutshigina.
Matangua azonda gungima, Yesu nu alandudi enji ahetele gu Yelusalema. Gifua muakhalele khadilo dienji, Yesu wanginyine mu tempelo, wasendele gulongesa. Mafumu a nganga-nzambi nu malemba a athu avuile ndaga Yesu gatshitshile athu akhalele musombegesa makuta mu tempelo. Hene, ahudile Yesu egi: ‘Aye udi mutshita ndaga eji nu ngolo jitshi? Nanyi waguhuile ngolo jia gukalagala ndaga eji?’—Mako 11:28.
Yesu wabalumuine egi: ‘Ngudi gumihula muhu umoshi. Gula muangubalumuna, ngudi gumijiyisa ngolo ngudi mutshita najio ndaga eji. Gubatiza gua Yone guakatugile gudi Nzambi nga gudi athu? Nguhuenu gueteya.’ Mu tangua diene, mbalagaji jienji jiakuatewe mu muheto wajio. Nganga-nzambi nu malemba a athu asendesele gudizuelesa ha gukamba luholo lua gueteya. Akhalele muzuela egi: “Gula tuazuela egi, ‘Guakatugile gudi Nzambi,’ muene wandatuhula gamba: ‘Mukunda natshi muamutshiginyinego?’ Uvi gula tuazuela egi, ‘Guakatugile gudi athu’?” Akhalele mutangiza ngenyi handaga akhalele muvua woma wa athu, “handaga athu agasue akhalele gutshigina egi Yone wakhalele diago ngambi ya Nzambi.”—Mako 11:29-32.
Athu awa akhalele mumba Yesu maya ahetelego mvutu yatagana. Hene, abalumuine egi: ‘Tushigo mujiya ndo.’ Yesu wawambelele egi: ‘Nu ame nji ngushigo gumiwambela gula ngudi mutshita ndaga eji nu ngolo jia nanyi.’—Mako 11:33.
-
-
Ifezegeselo Mbadi Yatadila Dihia dia VinyoYesu—Udi Njila, Giamatshidia, nu Monyo
-
-
MUKHAPHO 106
Ifezegeselo Mbadi Yatadila Dihia dia Vinyo
MATAYO 21:28-46 MAKO 12:1-12 LUKA 20:9-19
GIFEZEGESELO GIATADILA ANA MUYADI A MALA
GIFEZEGESELO GIA ENYA MUDIMO MU DIHIA DIA VINYO
Hakhalele Yesu mu tempelo, wasugishile mafumu a nganga-nzambi nu malemba a athu anyi akhelele mumba maya mukunda nu ngolo jiakhalele mukalegela muene ha gutshita ndaga. Mvutu yaahanele Yesu yakangele makano awo. Gungima, wahanele gifezegeselo giamonesele diago gula akhalele athu a luholo lutshi.
Yesu wazuelele egi: “Muthu mumoshi wakhalele nu ana muyadi a mala. Wayile gudi mona wa gudiangela, wamuwambelele gamba, ‘Mun’ami, nda utshite mudimo mangino mu dihia dia vinyo.’ Muene wabalumuine egi, ‘Ngushigo muya,’ uvi gungima wadibelele, wayile. Wayile gudi mona muko, wamuwambelele nji ndaga jimoshi. Muene wabalumuine egi, ‘Tata, ngudi muya,’ uvi muene gayilego. Mukatshi dia ana awa mbadi, nanyi watshitshile gifua muatshiginyile sh’enji?” (Matayo 21:28-31, NW) Mvutu idi haphelo egi, mona wa thomo muene watshitshile gutshgina gua sh’enji.
Hene, Yesu wawambelele mbalagaji jienji egi: “Giamatshidia ngudi gumiwambela egi afutshishi a gitadi nu akhetu a thambi mbaadiangela gungina mu Ufumu wa Nzambi gutuama dienu.” Afutshishi a gitadi nu akhetu a thambi akhalele ndo thomo mukombelela Nzambi. Uvi luholo lumoshi nu mona wa thomo, abalumuine mitshima yawo, nu asendesele mukombelela Nzambi. Uvi mafumu a mangumba akhalele gifua mona wa ngiadi. Akhalele mumonesa egi adi mukombelela Nzambi, uvi mu guzuela gua giamatshidia akhalelego gumukombelela. Yesu wazuelele egi: “Yone [Mubatiji] wajile gudi enue ha gumidijiga njila yabonga gua Nzambi, uvi enue muatshiginyinego. Uvi, afutshishi a gitadi nu akhetu a thambi a mutshiginyine. Uvi enue ha muamuenene ndaga yinyi, muabalumuinego mitshima yenu, muamutshiginyinego.”—Matayo 21:31, 32.
Gungima, Yesu wahanele gifezegeselo giko. Mu gifezegeselo giene, Yesu wamonesele egi mafumu a mangumba atunyinego phamba gukombelela Nzambi. Akhalele nji enya shidi. Wazuelele gamba: ‘Muthu mumoshi wakhalele nu dihia dienji dia vinyo, wadimbile mu luphango, wahagele wina wa gukamena mabundu muene. Watungile inzo yaleha ya gosa ya abandemenyi. Hangima, wabembele dihia mu mago a adimi, wayile genji gu khanda iko mu luendo. Hatagenene masugu a gumuna mabundu, muene watumine muenya mudimo wenji gudi adimi ha guzula khapho dienji dia mabundu. Uvi ene akuatele muenya mudimo, amubetele, gungima amuvutudile mago a githuhu. Fumi’a dihia watumine muenya mudimo muko, amunamenesele mu muto, amushingile. Muene watumine muenya mudimo muko, uvi ene amushiyile. Luko, watumine enya midimo ako avula, uvi ene abetele ako, ashiyile nji ako.’—Mako 12:1-5.
Athu akhalele mutegelela Yesu, akotelesele diago gifezegeselo egi ba? Yajiya gukhala egi awungulugile mbimbi jiazuelele ngambi Yeshaya egi: ‘Enya Isalele adi dihia dia mabundu a vinyo dia [Yehowa] wa ngolo jiagasue. Enya Yuda adi mitshi ya mabundu a vinyo akhalele muzumba muene. Muene wadifuelele ha ene gutshita ndaga jidi jiabonga, uvi ene atshitshile ndaga jishigo jiatagana.’ (Yeshaya 5:7) Gifezegeselo gia Yesu gidi nji luholo lumoshi. Fumi’a dihia dia vinyo udi Yehowa, dihia dia vinyo didi gifutshi gia enya Isalele, uvi “luphango” ludi Mikhuala ya Nzambi yakhalele guaabamba. Yehowa watumine ngambi jienji ha gulongesa athu enji nu ha guakuatesa ha guhaga mabundu abonga.
Uvi, “adimi” abetele “enya mudimo” atumiwe gudi ene, nu a ashiyile. Yesu wazuelele egi: “Luko muene [fumi’a dihia dia vinyo] wakhalele nu mun’enji wa yala waguzumba. Wamutumine gudi ene, wambile matangi egi, ‘Mbaanemesa mun’ami wa yala.’ Uvi adimi anyi adiwambelele gamba: ‘Yowu muene mbawumuhingana. Ijienu, tumushiye, ngenyi umonyi mbawukhala wetu.’ Hene, amukuatele nu amushiyile.”—Mako 12:6-8, NW.
Gungima, Yesu waahudile egi: “Fumi’a dihia mbawutshita gutshi?” (Mako 12:9) Mafumu a mangumba abalumuine gamba: ‘Muene mbawushiya diago athu anyi abalegela gubola. Gungima, mbawuhana dihia dinyi mu mago a adimi ako, ene mbaamuhua mabundu mu sungi jiawo.’—Matayo 21:41.
Ngenyi, ene hakhawo adifuishile mu milonga handaga akhalele mukatshi dia “adimi” a mu “dihia dia vinyo” dia Yehowa, gifutshi gia enya Isalele. Mukatshi dia mabundu akhalele Yehowa munengena egi adimi awa amonese, tuajiya gutanga nji gumonesa gutshigina guawo gudi mun’enji, Masiya. Yesu watalele mafumu a mangumba, wazuelele egi: “Enue khenji muatangele mu mukanda wa Nzambi egi: ‘Seso yatunyiwe gudi atungi yene yabuile seso ya mushina dia khomo. Seso edi diakatugile gudi Yehowa, nu didi gima gimoshi gia gushimana gu meso etu’?” (Mako 12:10, 11, NW) Gungima Yesu wamonesele ndaga eyi haphelo, wazuelele egi: “Ngenyi ngudi gumiwambela egi, Ufumu wa Nzambi mbawumikatudiwa, nu mbawuhuiwa gudi gifutshi giko gidi muyima mabundu awo.”—Matayo 21:43.
Alongeshi a mikhuala nu mafumu a nganga-nzambi akotelesele egi Yesu ‘wahanele gifezegeselo egi mukunda nu ene.’ (Luka 20:19) Akhalele mutshigina diago gushiya Yesu, “muhinganyi” wa diago. Uvi akhalele muvua woma wa athu, handaga athu ene akhalele muzuela egi Yesu udi profete. Hene, amushiyilego mu tangua dinyi.
-
-
Fumu Watamega Athu Atamegewe gu Wano wa UloYesu—Udi Njila, Giamatshidia, nu Monyo
-
-
MUKHAPHO 107
Fumu Watamega Athu Atamegewe gu Wano wa Ulo
GIFEZEGESELO GIA WANO WA ULO
Luholo mudimo wa Yesu wa gulongesa wakhalele muya gu gisugishilo, Yesu walanduile guhana ifezegeselo ha gumonesa haphelo gubola gua alongeshi a mikhuala nu mafumu a nganga-nzambi. Hene, akhalele mutshigina gumushiya. (Luka 20:19) Uvi Yesu gamaneselego gumonesa gubola guawo haphelo. Wahanele gifezegeselo giko. Wazuelele egi:
‘Ufumu wa mu dilu udi gifua fumu wahagele mun’enji wa yala wano dia guzula mukhetu. Muene watumine enya midimo enji ha gutamega athu adiangele muene gutendelela mukunda nu wano wa ulo. Uvi ene atunyine ha guza.’ (Matayo 22:2, 3) Yesu wasendesele gifezegeselo gienji nu mbimbi, “Ufumu wa mu dilu.” Yadiago, “fumu” adi muzuelela mu gifezegeselo egi udi naye gukhala Yehowa Nzambi. Uvi mun’a fumu udi nanyi? Luko, akuatshi atamegewe gu wano dia ulo? Ishigo lamba ha gujiya egi mun’a fumu udi mun’a Yehowa, Yesu Klisto wago udi muhana gifezegeselo egi. Athu atamegewe gu wano adi athu mbaahinyina nu mona mu Ufumu wa mu dilu.
Akuatshi atamegewe thomo? Akuatshi Yesu nu apostolo enji akhalele mulongesa ndaga jiatadila Ufumu? Idi enya Yuda. (Matayo 10:6, 7; 15:24) Gifutshi gia enya Yuda giatshiginyile gikotelo gia Mukhuala mu givo 1513 gutuama dia tangua dietu. Ngenyi, akhalele athu a thomo a gukhala mu “ufumu wa nganga-nzambi.” (Guzoga 19:5-8, NW) Uvi tangua ditshi atamegewe diago gu “wano wa ulo”? Atamegewe mu givo 29 gia tangua dietu, tangua Yesu wasendesele gulongesa ndaga jiatadila Ufumu wa mu dilu.
Uvi, enya Isalele avula atshiginyile gutamegewa guene ba? Yesu wazuelele egi, ‘atunyine ha guza.’ Athu avula mukatshi dia mafumu a mangumba nu athu ako, atshiginyilego egi Yesu wakhalele Masiya, Fumu watombewe gudi Nzambi.
Yesu wamonesele egi ahanele enya Yuda okazio uko. Wazuelele egi: “Luko, [fumu] watumine enya mudimo ako, wazuelele gamba, ‘Wambelenu athu awa ngadiangelele gutendelela egi: “Tala! Ngalondega gale ima ya gudia, ngashiyi ngombe jiami nu tuana tua ngombe tua maji. Ima yagasue idi ya gulondewa, ijienu mu wano wa ulo.”’ Uvi ene aseguluile ndaga yinyi, ayile gawo muko gu dihia dienji, muko wayile mudigulula ima; uvi ako akuatele enya midimo, a abetele muabola, nu a ashiyile.” (Matayo 22:4-6, NW) Ndaga yene yadifuana nu ndaga ya kalegewe tangua hungu dia Uklisto diasendesele. Mu tangua diene, enya Yuda ahetele luko luendu lua gukhala mu Ufumu, uvi avula mukatshi diawo atunyile gawo. Amonesele nji ‘ahiga a fumu’ lamba.—Makalegelo 4:13-18; 7:54, 58.
Itshi mbayibuila gifutshi egi? Yesu wazuelele egi: ‘Fumu wavuile khabu, watumine masuta enji, washiyile ashiyi anyi, wakondele dimbo diawo tshiuya.’ (Matayo 22:7) Enya Yuda amonele ndaga yene mu givo 70 gia tangua dietu, tangua enya Roma ashiyile “dimbo diawo,” Yelusalema.
Luholo ene atunyile gawo lua monesele egi fumu gashigo mutamega athu ako ba? Ndo sha. Yesu wazuelele luko egi: “Hangima [fumu] wawambelele enya mudimo enji egi, ‘Wano udi wa gulonda, uvi athu ngadiangele gutendelela akhalelego atagana. Ngenyi, ndjienu mu phambu jia njila, mutamege athu agasue awa muamona, aze gu wano wa ulo.’ Enya mudimo anyi ayile mu milongo ya dimbo, abungishile athu agasue asangele ene: athu abola nu abonga. Ngenyi, inzo ya wano yazalele nu athu akhalele mudia.”—Matayo 22:8-10, NW.
Mbimbi eji jiatagenele tangua mupostolo Phetelo walanduile gukuatesa athu a ifutshi—yakotelesa egi, athu anyi akhalelego enya Yuda a givuadiwa nga ndo anyi anginyinego mu gikombelelo gia enya Yuda—ha gubua Aklisto a giamatshidia. Mu givo 36 gia tangua dietu, fumu ya masuta a enya Roma, Corneille nu enya fami yenji, ahetele nyuma ya Nzambi, ahetele nji luendu lua gukhala mu Ufumu wa mu dilu wago wazuelele Yesu.—Makalegelo 10:1, 34-48.
Yesu wamonesele egi ishigo athu agasue awa ajile gu wano mbaatshiginyiwa gudi “fumu.” Wazuelele egi: “Hanginyine fumu ha gutala athu atamegewe, wamonele yala mumoshi wakhalelego nu mulele wa wano wa ulo. Hene, wamuhudile gamba, ‘Kia mbayi, luholo lutshi wanginyi momu aye ushigo nu mulele wa wano?’ Muthu wunu wahuenene tedie. Hangima, fumu wawambelele enya mudimo enji egi, ‘Mujitshigenu gu mago nu gu malu, hangima mubishilenu gualeha mu fundo dia phipha hanze. Guene mbagakhala mudila nu mudisumata mazo.’ Handaga, athu atamegewe adi avula, uvi athu atombewe adi azonda.”—Matayo 22:11-14, NW.
Yajiya gukhala egi, mafumu a mangumba awa akhalele mutegelela Yesu akoteleselego diago ndaga jiagasue jiakhalele muzuela muene. Ikhale ngenyi, asuanguluigilego nu akhalele nu desizio diakola dia gushiya muthu owu wakhalele guaahanesa musonyi.
-
-
Yesu Walenga Miheto Yamutele Mafumu a MangumbaYesu—Udi Njila, Giamatshidia, nu Monyo
-
-
MUKHAPHO 108
Yesu Walenga Miheto Yamutele Mafumu a Mangumba
MATAYO 22:15-40 MAKO 12:13-34 LUKA 20:20-40
IMA YA SEZALE GUA SEZALE
ATHU ANYI MBAAFUZUMUGA MBAAWATA BA?
MIKHUALA YABALEGA IKO GUKOMA
Mbalagaji jia Yesu jiavuile khabu. Yesu wahanele ifezegeselo yamonesele haphelo egi akhalele enya shidi. Mu tangua diene, Afalese ayile giphungi ha gumutela muheto. Akhalele mukamba gumutuma ha guzuela ndaga imoshi ajiya gumufundjila gudi guvernere wa enya Roma. Hene, ahanele alandudi awo falanga hagula atele Yesu muheto.—Luka 6:7.
Azuelele egi, ‘Mulongeshi, tuajiya egi aye wana zuela nu wana longesa muabonga. Ushigo nu lutondo, uvi wana longesa njila ya Nzambi ya giamatshidia. Tuwambele, mukhuala wetu udi mutuhana njila ha gufuta gitadi gudi Sezale nga ndo?’ (Luka 20:21, 22) Yesu gabembelego egi mulebo wawo umuhuige, handaga muene wakhalele mujiya mambo awo nu matangi awo abola. Nga Yesu wazuelele egi, ‘Ndo, ishigo ndaga yabonga ha gufuta gitadi egi,’ nga amufundjile egi udi mushinjiga athu ha gulumbugila ufumu wa enya Roma. Uvi nga wazuelele egi, ‘Ayi, futenu gitadi egi,’ nga athu anyi akhalelego gusuanguluga ha gukhala mu uhinyinyi wa enya Roma, amutangijile muabola nu nga amubalumugile. Hene, mvutu itshi gahanele?
Yesu wabalumuine gamba: ‘Enue enya mambo, mukunda natshi mudi gungulola? Ngudijigenu mbongo jia utadi jinyi muana gufuta gitadi.’ Ajile nu kiamo gimoshi gia denye. Gungima waahudile egi: ‘Gifuanesa egi nu isona eyi ya nanyi?’ Ene avutudile egi “ya Sezale.” Ngenyi Yesu wawambelele egi: ‘Hanenu ima ya Sezale gua Sezale, uvi ima ya Nzambi gua Nzambi.’—Matayo 22:18-21.
Athu ene adihudile muavula gu mbimbi jiazuelele Yesu. Ndaga jiazuelele Yesu jiaahuenesele tedie, hene ayile. Uvi lusugu luakhalele khenji luhua galego, mafumu ako a mangumba ayile mutala Yesu ha gumuhula mihu.
Asadoke, anyi akhalele muzuela egi gufuzumuga mbagukhadigo, ayile ha gumuhula muhu watadila gufuzumuga nu ulo wa ukhuedi. Amuhudile gamba: “Mulongeshi, Moise wazuelele egi: ‘Gula yala wafua gavualelego ana, phangi’enji wa yala udi naye guzula mukaji’enji mu ulo hagula avualele phangi’enji ana.’ Henyaha, mukatshi dietu, guakhalele ana mala sambadi a vumo dimoshi. Mona wa somi wazudile mukhetu mu ulo, gungima wafuile genji, gabembelego ana. Muene wabembele mukaji’enji nu phangi’enji. Yakhalele nji ngenyi mukunda nu phangi’enji wa mbadi nu wa thathu, uu mukuta wawo agasue sambadi. Gungima dia khungi yawo yagasue, mukhetu wafuile. Ngenyi, mu tangua dia gufuzumuga gu gufua, muene mbawukhala mukaji’a nanyi gu khungi’awo agasue sambadi? Handaga khungi’awo agasue amuzudile mu ulo.”—Matayo 22:24-28, NW.
Ha guaahana mvutu, Yesu waadijigile ndaga jia sonegele Moise handaga Asadoke akhalele mutshigina mbimbi jia Moise. Yesu wawambelele egi: “Ishigo mukunda nu gishina giene mudi gudihuiga, handaga mushigo mujiya mukanda wa Nzambi nu ngolo jienji? Handaga tangua athu mbaafuzumuga gu gufua, mala nu akhetu mbaashigo mudizula mu ulo ndo, uvi ene mbaakhala gifua anjelo mu dilu. Uvi, mukunda nu gufuzumuga gua athu gu gufua, enue khenji muatangele gale go mu mukanda wa Moise, mu verse jidi mukotelesela ndaga yatadila gifuguse giakhalele mulema tshiuya hamuwambelele Nzambi egi, ‘Ngudi Nzambi wa Abalahama, Nzambi wa Isaka, nu Nzambi wa Yakobo’? Muene gashigo Nzambi wa athu a gufua, uvi wa athu adi nu monyo. Muana gudihuiga muavula diago.” (Mako 12:24-27; Guzoga 3:1-6, NW) Athu adihudile mangololo mukunda nu mvutu eyi.
Yesu wakangele Afalese nu Asadoke makano. Hene, athu awa adibungishile, adivuile ha gumulola luko. Mulongeshi mumoshi wa mikhuala wamuhudile egi: “Mulongeshi, mukhuala utshi wabalega iko yagasue gukoma?”—Matayo 22:36.
Yesu wabalumuine gamba: “Mukhuala wa balega gukoma wa gudidiangela udi egi, ‘Oo Isalele vua! Yehowa Nzambi wetu muene udi Yehowa mumoshi. Udi naye guzumba Yehowa Nzambi waye nu mutshima waye wagasue, nu monyo waye wagasue, nu jindunge jiaye jiagasue, nu jingolo jiaye jiagasue.’ Mukhuala wa ngiadi wabalega gukoma udi egi, ‘Udi naye guzumba muthu na mukuenu gifua wazumba muila waye.’ Gushigo mukhuala uko wabalega mikhuala eyi gukoma.”—Mako 12:29-31, NW.
Havuile mulongeshi mumoshi wa mikhuala ndaga yene, wazuelele egi: “Yadiago, mulongeshi, wazuela giamatshidia egi, ‘Fumu Nzambi udi mumoshi, gushigo Nzambi muko khuta muene’; luko egi muthu udi naye ya guzumba Nzambi nu mutshima wagasue, nu jindunge jiagasue, nu jingolo jiagasue, nu guzumba muthu namuko gifua muazumba muila wenji. Gutumagela mikhuala eyi guabalega diago gubonga milambu yagasue ya guwotshia nu shitu jia gushiyiwa.” Tangua Yesu wamonele egi mulongeshi wa mikhuala wahanele mvutu nu ndunge jiagasue, wamuwambelele egi: “Ushigo gualeha nu Ufumu wa Nzambi.”—Mako 12:32-34.
Yesu walongesele mu tempelo masugu thathu a mudidi (lusugu lua 9, 10, nu 11 ya mbeji ya Nizani). Athu ako, gifua mulongeshi owu wa mikhuala, akhalele gumutegelela nu mutshima wagasue. Uvi mafumu a mangumba amutegelelego ngenyi, nu akhalelego luko nu ‘ngolo jia gumuhula mihu.’
-
-
Yesu Wamonesele egi Mbalagaji Jienji Jiakhalele Athu AbolaYesu—Udi Njila, Giamatshidia, nu Monyo
-
-
MUKHAPHO 109
Yesu Wamonesele egi Mbalagaji Jienji jiakhalele Athu Abola
MATAYO 22:41–23:24 MAKO 12:35-40 LUKA 20:41-47
KLISTO UDI MUN’A NANYI?
YESU WAMONESELE MAMBO A MBALAGAJI JIENJI HAPHELO
Mbalagaji jia Yesu jiabingilego ha gumuhanesa musonyi, nga gumukuata ha muheto, nga ha gumubata gudi mafumu a enya Roma. (Luka 20:20) Mu tangua diene, Yesu wakhalele mu tempelo mu lusugu lua 11 Nizani, wadijigile athu ndaga iko, waamonesele gula muene udi nanyi. Ha gusendesa, waahudile gamba: ‘Mudi mutangiza itshi mukunda nu Klisto? Muene udi mun’a nanyi?’ (Matayo 22:42) Athu agasue akhalele mujiya muabonga egi Klisto, nga Masiya udi muenya giphuta gia Davidi. Mbalagaji jienji jia zuelele nji ngenyi.—Matayo 9:27; 12:23; Yone 7:42.
Yesu waahudile egi: “Gula idi ngenyi, mukunda natshi Davidi hakhalele muene mutuamezewa gudi nyuma ya Nzambi, wamutamegele egi Fumu, ndaga ya muene wazuelele egi: ‘Yehowa wazuelele gudi Fumu wami egi: “Khala gu koko diami dia madia, uu nu tangua mbanguhaga mbalagaji jiaye goshia ikanzo yaye”’? Gula Davidi udi gumutamega egi Fumu, luholo lutshi muene gadi munenji?”—Matayo 22:43-45, NW.
Afalese ahuenene tedie, ndaga ya akhalele mudifelela egi muenya giphuta gia Davidi muene mbawaakula mu uhiga wa enya Roma. Uvi tangua Yesu wazuelele mbimbi jia Davidi jidi mu mukanda wa Ngimbo 110:1, 2, wamonesele egi Masiya gashigo phamba fumu gifua mafumu agasue. Masiya udi Fumu wa Davidi, enji gungima dia gukhala gu koko dia madia dia Nzambi, mbaamuhana ufumu. Tangua Yesu gahanele mbalagaji jienji mvutu, ya ahenesele tedie. Mvutu ya Yesu yakangele mbalagaji jienji makano.
Alandudi nu athu ako akhalele mutegelela Yesu. Mu tangua diene, Yesu wabalumugile gudi ene, waatemesele mukunda nu alongeshi a mikhuala nu Afalese. Athu awa akhalele ‘mukhala ha nguasa ya Moise’ ha gulongesa Mukhuala wa Nzambi. Hene, Yesu wawambelele athu akhalele gumutegelela egi: “Ngenyi mukalagale nu mutumage milonga yagasue idi ene gumiwambela, uvi mutshitshigo gifua mudi ene mutshita, ndaga ya ana guyilongesa uvi ana guyitshitago.”—Matayo 23:2, 3.
Gungima, Yesu wahanele gifezegeselo gidi mumonesa mambo awo. Wazuelele egi: ‘Ene anakomesa filaketele jiawo ha gujisudiga gifua ubambi.’ Enya Yuda ako akhalele musudiga filaketele ha mbombo nga mu koko. Filaketele jiene jiakhalele nu tubakesi tuazonda tuakhalele nu mbimbi jia hihia jiakatuga mu Mukhuala. Afalese akhalele mukomesa filaketele jiawo ha gumonesa gudi athu egi ene akhalele mutumagela diago Mukhuala. Luko, akhalele ‘mulehesa jinzembe jia milele yawo.’ Nzambi wawambelele enya Isalele ha gusha jinzembe gu milele yawo, uvi Afalese akhalele mutshita yagasue hagula jinzembe jia milele yawo jikhale jialeha. (Lutango 15:38-40) Akhalele mukalagala ngenyi “ha gumonega gudi athu.”—Matayo 23:5.
Alandudi a Yesu nji akhalele nu nzala ya gukamba lukuma, hene Yesu waabelele egi: “Mutamegewago egi Fumu, ndaga ya khungi’enu agasue mudi aphangi. Luko, mutamegago muthu wa ha mavu egi tata, ndaga ya enue mudi nu tata mumoshi udi mu dilu. Enue mutamegewago nji egi mafumu, ndaga ya enue mudi nu Fumu mumoshi muene Klisto.” Luholo lutshi alandudi a Yesu adi naye guditadila, nu gukalagala ndaga? Yesu wawambelele egi: ‘Muthu wabalega gukoma mukatshi dienu udi naye gukhala muenya mudimo wenu. Muthu udi mudikanduisa, mbawubulumuishiwa, uvi muthu udi mudibulumuisa, mbawukanduishiwa.’—Matayo 23:8-12.
Gungima, Yesu wamonesele malamba akhalele naye gubuila alongeshi a mikhuala nu Afalese anyi akhalele enya mambo. Wazuelele egi: ‘Lamba dienu enue alongeshi a mikhuala nu Afalese, enya mambo! handaga enue muana gujidigila athu gijidigo gia Ufumu wa mu dilu. Enue mushigo mungina muene, uvi mudi mutunyisa nji athu ako atshigina gungina muene.’—Matayo 23:13.
Yesu wawambelele Afalese egi adi athu abola handaga akhalelego munemesa ndaga jidi nu ndando gu meso a Yehowa, gifua luholo idi mumonega mu mikhuala akhalele musha. Akhalele muzuela egi: ‘Gula muthu wadiloga mu jina dia [tempelo], ishigo ndaga. Uvi gula muthu wadiloga mu jina dia utadi wa wolo wa [tempelo], na udi naye gutagenesa gudiloga guene.’ Hene, amonesele diago egi akhalele ifofo mu nyuma, handaga akhalele muzula wolo wa tempelo nu ndando, uvi akhalelego mukotelesa egi tempelo idi fundo athu ana gukombelela Yeshowa nu gusuena hehi nenji. Luko, akhalele ‘mubemba ndaga jia mikhuala jiabalega gukoma gifua, nduedi, guvuila athu khenda, nu gujinginyina.’—Matayo 23:16, 23; Luka 11:42.
Yesu watamegele Afalese ene egi ‘atuameji adi nu meso a gufua, adi mukatula gatangi’a ngema mu ima ya gunua uvi adi muminya shamo!’ (Matayo 23:24) Akhalele mukela tutangi’a ngema mu ima yawo ya gunua handaga, Mukhuala wakhalele mutadila tutangi’a ngema gifua ima ya usala. Uvi, luholo akhalele musegulula ndaga jiabalega funu jia Mukhuala idi gifua akhalele muminya shamo, shitu yakoma Mukhuala wakhalele mutadila gifua shitu ya usala.—Levi 11:4, 21-24.
-
-
Lusugu lua Yesu lua Gisugishilo mu TempeloYesu—Udi Njila, Giamatshidia, nu Monyo
-
-
MUKHAPHO 110
Lusugu lua Yesu lua Gisugishilo mu Tempelo
MATAYO 23:25–24:2 MAKO 12:41–13:2 LUKA 21:1-6
YESU WAMONESA LUKO EGI MAFUMU A MANGUMBA ADI ATHU ABOLA
TEMPELO MBAYIMUANGEWA
MUKHETHU WA GAFUNDA WA PHUTU WAHANA MUSOMONYI WA FALANGA JIYADI JIAZONDA JIA UTADI
Mu lusugu lua Yesu lua gisugishilo mu tempelo, walanduile gumonesa haphelo mambo a Afalese nu alongeshi a mikhuala. Wakhalele guaatamega egi enya mambo. Wazuelele mu luholo lua gifuanesa egi: “Mudi muphelegetesa holu dia khiopho nu kiengua, uvi mosh’ayo idi yaguzala nu unyongi nu lushigo lua gudia. Aye Mufalese gifofo, udiange guphelegetesa moshi’a khiopho nu kiengua ngenyi holu mbahakhale halaphe.” (Matayo 23:25, 26) Afalese akhalele munemesa mikhuala yatadila gukatula usala nu gulonda muila wawo, uvi akhalelego mudihana ha gulondega umuthu wawo wa mukatshi nu mitshima yawo.
Mambo awo akhalele mumonega luko mu luholo akhalele mudihana ha gutunga nu gulonda malumba a ngambi jia Nzambi. Uvi Yesu wamonesele egi ene adi diago ‘ajigulu a athu ashiyile ngambi jia Nzambi.’ (Matayo 23:31) Amonesele diago matangi awo abola luholo akhalele mukalala ngolo ha gushiya Yesu.—Yone 5:18; 7:1, 25.
Gungima, Yesu wamonesele malamba akhalele munengena mafumu awa a mangumba gula abalumuinego mitshima yawo. Wazuelele egi: ‘Enue nyoga, vungu dia thoga, luholo lutshi mbamulenga gusomphesewa ha gumbiwa mu Gehena?’ (Matayo 23:33) Bengi dia Hinoma dinyi diakhalele hehi nu dimbo dia Yelusalema, akhalele mubishila ima ya mvindu muene hagula ukondewe tshiuya. Bengi diene diakhalele mumonesa gushiyiwa gua mayilago guakhalele munengena alongeshi a mikhuala nu Afalese awa a mitshima yabola.
Alandudi a Yesu mbaakhala “ngambi, enya ndunge, nu alongeshi” ha gumonesa Yesu gudi athu ako. Luholo lutshi athu mbaakalegela ndaga? Yesu wawambelele mafumu a mangumba egi: ‘Mbamushiya alandudi ami, ako mbamuashiya holu dia mitshi, ako mbamuaakhuphula fimbu mu ikombelelo yenu, mbamualandula ha guasagesa mu dimbo nu dimbo. Ngenyi mahatshi agasue a athu akhalele abonga gu meso a Nzambi amuangewe hashi mu mavu mbaakhala ha mito yenu, sendese nu mahatshi a Abele, muthu watagana uu nu mahatshi a Zakaliya . . . yonu muashiyile.’ Waadijigile luko egi: ‘Giamatshidia ngudi gumiwambela egi, milong’eyi yagasue mbayibuila gindongo egi gia athu.’ (Matayo 23:34-36) Ndaga eyi yataganele mu givo 70 gia tangua dietu, tangua masuta a enya Roma amuangele dimbo dia Yelusalema, nu enya Yuda avula afuile.
Ndag’eyi yasagesele diago Yesu. Wazuelele nu gikenene giagasue egi: ‘Yelusalema, Yelusalema, wanashiya ngambi jia Nzambi nu wana sonona jiseso gudi athu adi mugutumiwa! Mahugo avula ngatshiginyine gubungisa an’aye gifua luholo susua yana gubungisa an’enji goshi’a mahambu, uvi watunyine. Tadienu, inzo yenu idi mubembewa githuhu.’ (Matayo 23:37, 38) Idi naye gukhala egi athu avuile mbimbi eji adihudile gula “inzo” yazuelele Yesu yakhalele mumonesa itshi. Yajiya gukhala egi wakhalele muzuelela tempelo yabonga ya Yelusalema, yago yakhalele mumonega egi Nzambi wana guyibamba ba?
Gungima, Yesu wazuelele luko egi: “Ngudi gumiwambela egi, mbamungumonyigo luko uu nu tangua mbamuzuela egi, ‘Gusuanguluga gukhale nu muthu udi muza mu jina dia Yehowa!’” (Matayo 23:39, NW) Yesu wakhalele muzuelela mbimbi jia zuelele ngambi jia Nzambi, jidi mu mukanda wa Ngimbo 118:26: “Gusuanguluga gukhale nu muthu udi muza mu jina dia Yehowa; tudi gugusuanguluisa mu inzo ya Yehowa.” Yadiago, gula tempelo eyi yamuangewa, gushigo nga muthu mbawukhala muza muene mu jina dia Nzambi.
Mu tangua diene, Yesu wayile gu khanda ya tempelo yakhalele nu mishete ya misomonyi. Mishete yene yakhalele gifua phungi. Athu akhalele mumba misomonyi mu tumahulu tuazonda tuakhalele holu dia mishete. Yesu wamonele enya Yuda avula akhalele mumba nji misomonyi yawo mu mishete yene. Enya umonyi avula ‘ambile falanga jiavula.’ Gungima, Yesu wamonele mukhethu mumoshi wa gafunda wa phutu, wambile ‘tuyamo tuyadi tua utadi wa mabengedi tuakhalele nu ndando yazonda diago.’ (Mako 12:41, 42) Idi yadiago egi, Yesu wajiyile luholo Nzambi wasuangulugile mukunda nu musomonyi wa mukhetu owu.
Watamegele alandudi enji, wazuelele egi: ‘Giamatshidia ngudi gumiwambela egi, mukhetu owu wa gafunda wa phutu wamba falanga jiavula gubalega athu ako agasue ambi falanga mu mushete wa musomonyi.’ Luholo lutshi? Wazuelele egi: ‘Khungi’awo agasue ambi falanga ashigo ene najio ndaga, uvi mukhetu owu, mu uphutu wenji, wamba falanga jiagasue gakhadi najio, jia gudia guenji guagasue.’ (Mako 12:43, 44) Matangi a mukhetu owu, nu ndaga gakalegele jidi jia gudisha diago nu mafumu a mangumba!
Luholo lusugu lua 11 Nizani luakhalele muya gu gisugishilo, Yesu wazogele mu tempelo; gavutugilego luko guene. Mulandudi wenji mumoshi wamuwambelele gamba: ‘Mulongeshi, tala seso eji nu jinzo eji jiabonga!’ (Mako 13:1) Yadiago, seso jiko jia ibayi ya tempelo jiakhalele jiakoma diago. Jiakhalele mutshita egi tempelo yene ikhale yakola nu ishiphe. Athu akhalele mudihula diago, hene Yesu wazuelele egi: ‘Udi mumona jinzo eji jiakoma? Mbagusadigo nga seso imoshi holu dia iko, jiagasue mbajimuangewa.’—Mako 13:2.
Gungima dia guzuela ngenyi, Yesu nu apostolo enji azawugile Baba dia Kidroni, akandugile ha guya gu Mulundu wa Olive. Mu tangua dimoshi ngenyi, wasalele phamba nu apostolo enji nguana: Phetelo, André, Yakoba, nu Yone. Luholo akhalele holu dia mulundu, ajiya gutala nu gumona tempelo eyi yabonga.
-
-
Apostolo Atoga GijiyishiloYesu—Udi Njila, Giamatshidia, nu Monyo
-
-
MUKHAPHO 111
Apostolo Atoga Gijiyishilo
MATAYO 24:3-51 MAKO 13:3-37 LUKA 21:7-38
ALANDUDI NGUANA ATOGA GIJIYISHILO
GUTAGENESEWA GUAGIO MU TANGUA DIA THOMO NU MU MASUGU ADI MUZA
TUDI NAYE GUKHALA ADIMUGA
Tudi mu lusugu lua mbadi, gungima dia midi; lusugu lua 11 Nizani ludi muya gu gisugishilo. Luko, guasalele masugu azonda hagula mudimo wakola wa Yesu wa gulongesa ha mavu uhue. Mu muanya, Yesu wakhalele mulongesa mu tempelo, uvi mu phipha, wakhalele muya mubanda hanze dia dimbo. Athu avula akhalele musuanguluga nu ndaga gakhalele mulongesa. Hene, ‘mu gimenegena giagasue, athu agasue akhalele muya gudi muene mu [tempelo] ha gumutegelela.’ (Luka 21:37, 38) Uvi mu tangua dinyi, Yesu wakhalele hashi gu Mulundu wa Olive, nu apostolo enji nguana—Phetelo, André, Yakoba, nu Yone.
Alandudi awa nguana ayile gudi muene ene hakhawo. Akhalele mudisagesa mukunda nu tempelo handaga Yesu wazuelele gutuama egi, mbagusadigo nga seso imoshi holu dia iko, jiagasue mbajimuangewa. Uvi ene akhalele mutangiza nji ndaga jiko jiavula. Mu masugu abalega, Yesu waadijigile egi: ‘Khalenu ya gudilonda, handaga mun’a muthu mbawuza ha kumbi dimudi mushigo mutangiza.’ (Luka 12:40) Yesu wazuelele luko mukunda nu “lusugu mbalumonesewa mun’a muthu.” (Luka 17:30) Ndaga eji jiakhalele nji gudivua nu ndaga gazuelele mukunda nu tempelo ba? Apostolo akhalele diago nu nzala ya gujiya ndaga. Hene, azuelele egi: ‘Tuwambele, ndaga eji mbajitagenesewa tangua ditshi, nu gijiyishilo gia gukhala guaye nu gia gisugishilo gia gindongo egi mbagikhala gutshi?’—Matayo 24:3.
Yajiya gukhala egi akhalele mutangiza gisugishilo gia tempelo akhalele ene mutala. Luko, ahudile ha gujiya gukhala gua Mun’a muthu. Yajiya gukhala egi awungulugile gifezegeselo giahanele Yesu gia “muthu wavualewe mu fami ya ufumu” wago ‘wayile mu dimbo dia gualeha ha guzangula ufumu, nu gungima wavutugile.’ (Luka 19:11, 12, NW) Gungima, akhalele gudihula gula ‘gisugishilo gia gindonge egi’ mbagikhala gutshi.
Mu mvutu yahanele Yesu, wahanele gijiyishilo giakhalele mumonesa gisugishilo gia Yelusalema nu tempelo. Uvi gijiyishilo giene giakhalele nji mumonesa ndaga jiko jiavula. Gijiyishilo egi mbagikuatesa Aklisto mu masugu adi muza ha gujiya egi adi mujinga mu sungi ya “gukhala,” gua Yesu, luko egi gisugishilo gia ulondegi wa ndaga jia ha mavu awa gidi gale hehi.
Tangua ivo yakhalele mubalega, apostolo amonele egi profesi jia Yesu jiakhalele mutagenesewa. Yadiago, ndaga jiavula jiazuelele Yesu, jiasendesele gutagenesewa mu tangua akhalele ene nu monyo. Hene, gungima dia ivo 37, Aklisto anyi akhalele adimuga mu nyuma, adihudilego tangua Yelusalema nu tempelo yashiyiwe mu givo 70 gia tangua dietu. Uvi, ndaga jiagasue jia diangele guzuela Yesu jiataganelego mu sungi ya sugile mu givo 70 gia tangua dietu. Uvi, itshi mbayimonesa gukhala guenji tangua mbagasendesa guhinyina mu Ufumu? Yesu wahanele apostolo mvutu.
Yesu wazuelele gutuama egi “ita nu mene jia ita” mbajikhala. Luko “gifutshi giko mbagiluisa giko, ufumu uko mbawuluisa ufumu uko.” (Matayo 24:6, 7) Wazuelele luko egi, “mavu mbaadigita mangololo, nzala nu misongo yabala mbayikhala khanda nu khanda.” (Luka 21:11) Yesu watemesele alandudi enji egi: ‘Athu mbaamikuata nu mbaamisagesa.’ (Luka 21:12) Luko, ngambi jia mambo mbajimonega, mbaadimba nji athu avula. Gushiya gua mikhuala mbagudivudisa, enji guzumba gua athu avula mbaguleba. Wazuelele luko egi, ‘lukuma luabonga lua Ufumu mbalulongesewa gu songi jiagasue jia mavu gifua ulondolodi gudi ifutshi yagasue. Gungima, gisugishilo mbagiza.’—Matayo 24:14.
Ngatshima profesi ya Yesu yataganesewe gutuama nga mu tangua dia gushiyiwa gua Yelusalema gudi enya Roma, Yesu wazuelele nji egi mbayitagenesewa mu luholo luakoma mu masugu adi muza ba? Mudi mumona ndaga jidi mumonesa egi profesi eyi ya Yesu idi mutagenesewa diago muavula mangino?
Ndaga imoshi yazuelele Yesu mu gijiyishilo gia gukhala guenji idi gumonega gua “gima gia majilo giana gubata gufua.” (Matayo 24:15, NW) Mu givo 66 gia tangua dietu, gima gia majilo giakhalele “masuta” a enya Roma anyi ajietele dimbo nu drapo jiawo jiakhalele ene mukombelela. Enya Roma ajietele dimbo dia Yelusalema, abuzumuine ibayi iko ya dimbo. (Luka 21:20) ‘Gima gia majilo’ giamaganele ha fundo giakhalelego naye gumagana, ha fundo enya Yuda akhalele muzula egi “fundo dia gijila.”
Gungima, Yesu walayile luko egi: “Lamba diakola mbadikhala guene, lamba dimoshi khenji diakhalele galego sendese gu gisendeselo gia mavu uu nu mangino, nu mbadikhadigo ndo.” Mu givo 70 gia tangua dietu, enya Roma amuangele dimbo dia Yelusalema. Gumuangewa gua ‘dimbo edi dia gijila’ dia enya Yuda, nu tempelo yadio, guakhalele diago lamba diakoma, diashiyishile athu avula lume. (Matayo 4:5; 24:21, NW) Gumuangewa gua dimbo edi guakhalele guakola gubalega gua membo ako amuangewe gale, enji enya Yuda akhalele khenji amona galego ndaga ya luholo elu. Luko, gumuangewa gua dimbo dia Yelusalema guasugishile ulondegi wa ndaga jia enya Yuda, handaga ene mbaayigo luko mukombelela mu tempelo gifua luholo akhalele muyitshita ivo yavula yabalega. Gutagenesewa guko guakoma gua profesi eyi, mbagukhala guakola diago.
GUKHALA NU FELELA MU MASUGU A GISUGISHILO
Maga atele Yesu nu apostolo enji atadila gijiyishilo gia gukhala guenji mu Ufumu nu gisugishilo gia ulondegi wa ndaga jia ha mavu awa, akhalele khenji ahua galego. Henyaha, Yesu watemesele apostolo enji gu gingonza gia gulandula “Aklisto a mambo nu ngambi jia mambo.” Wazuelele egi, mbaakamba luholo lua ‘gudimba athu, ikhale athu anyi atombewe gudi Nzambi.’ (Matayo 24:24) Uvi athu awa atombewe gudi Nzambi, mbadimbiwago. Aklisto a mambo ana gumonega gu meso, uvi gukhala gua Yesu mu Ufumu wenji guajiyilego gumonega gu meso.
Mukunda nu lamba diakola edi mbadibata gisugishilo gia ulondegi wa ndaga jia ha mavu awa, Yesu wazuelele egi: ‘Tangua mbadibuita, mbeji mbayihanyigo mueji wenji, themua mbajisogoga gosa, ngolo jidi muwendesa ima yakola ya mu dilu mbajinyigishiwa.’ (Matayo 24:29) Apostolo avuile mbimbi eji akhalelego mujiya diago luholo mbajitagenesewa, uvi akotelesele egi ndaga jidi muhana woma mbajikalegewa diago.
Ndaga eji jidi muhana woma mbajikalagala athu itshi? Yesu wazuelele egi: ‘Athu mbaalehuga mukunda nu woma, handaga adi munengena ndaga mbajibua ha mavu agasue, handaga ngolo jia mu dilu mbajinyigishiwa.’ (Luka 21:26) Yadiago, Yesu wakhalele muzuelela ndaga mbajikalegewa mu sungi ya phipha ya lujingu lua athu.
Yesu wahanelele apostolo gikhesa, waamonesele egi, ishigo athu agasue mbaadila tangua ‘Mun’a muthu mbagaza holu dia matuta a mu dilu nu ngolo nu gutumbuga guakoma.’ (Matayo 24:30) Wadiangele guzuela egi Nzambi mbawuhihisa lusugu luene “mukunda nu athu enji atombele muene.” (Matayo 24:22) Uvi, alandudi enji a gujinginyina mbaatshita itshi tangua mbaamona ndaga eji jiazuelele Yesu jidi mutagenesewa? Yesu wawambelele alandudi enji egi: ‘Hasendesa ndaga eji gumuenega, mudilonde muabonga, muzumbule mito ndaga ya guhuluishiwa guenu gudi gale hehi.’—Luka 21:28.
Uvi, luholo lutshi alandudi a Yesu adi mujinga mu sungi eyi yazuelele Yesu mbaajiya egi gisugishilo giasuena diago hehi? Yesu wahanele gifezegeselo gia mutshi wa figi. Wazuelele egi: “Hatshuigila thango jiawo, habugutshila mayiji ajio, na tudi mujiya egi sungi ya mabundu idi hehi. Ngenyi nji, hamuamona ndaga eji jiagasue, mujiye genu egi muene udi hehi. Udi gu mufulo diago. Giamatshidia ngudi gumiwambela egi gindongo egi gishigo muhua nu gufua, gudiangela milong’eyi khenji ibua galego.”—Matayo 24:32-34.
Ngenyi, tangua alandudi enji adi mujinga mu tangua diene mbaamona ndaga jiavula jia gijiyishilo egi jidi mutagenesewa, mbaakotelesa diago egi gisugishilo gidi hehi. Gungima, Yesu waatemesele gamba:
‘Uvi lusugu lunu nga kumbi dinyi, gushigo muthu udi mujiya, nga ene anjelo a mu dilu nga muene mona, khuta tata hakhenji udi mujiya. Gukhala gua Mun’a muthu mbagukhala gifua muakhalele ndaga mu masugu a Nowa. Mu masugu anyi mvula khenji inoga gale go, athu akhalele mudia nu gunua, akhalele muzula nu muzudiwa mu ulo uu nu lusugu luanginyine Nowa mu wato wakoma. Ene gajiyilego ndaga uu nu hazalele meya avula, akulugile agasue. Gukhala gua Mun’a muthu mbagukhala nji ngenyi.’ (Matayo 24:36-39) Yesu wawunguluishile athu akhalele gumutegelela egi, mvula yanogele mu tangua dia Nowa yanogele ha mavu agasue. Gisugishilo gia ulondegi wa ndaga jia ha mavu awa mbagikhala nji ngenyi.
Idi yadiago egi, apostolo anyi akhalele mutegelela Yesu ha Mulundu wa Olive amonele funu ya gukhala athu agudimuga mu nyuma. Yesu wazuelele egi: ‘Temienu hagula mitshima yenu inemigo nu lushigo lua ima ya gudia, nu luhungu lua matombe, nu gikenene gia ndaga jia ha mavu awa hagula lusugu luene lumibuilago mu gisagumuisa, gifua muheto. Ndaga ya lusugu lunu mbaluza gudi athu agasue a ha mavu agasue. Hene, khalenu nu gikolekole, kombelelenu tangua diagasue hagula mukhale nu ngolo jia gulenga ndaga eji jiagasue mbajiza nu jia gumagana gu meso a Mun’a muthu.’—Luka 21:34-36.
Yesu wamonesele luko egi, ndaga gakhalele muzuelela jiakhalelego mutadila phamba sungi inyi. Gakhalelego muzuelela ndaga jia tshitshiwe ivo yazonda gungima, jinyi jiakhalele mutadila phamba dimbo dia Yelusalema nu gifutshi gia enya Yuda. Wakhalele muzuelela ndaga mbajitadila “athu agasue a ha mavu agasue.”
Wazuelele egi alandudi enji adi naye gukhala agudimuga mu nyuma, a gudilonda. Yesu wamonesele ndaga yene mu gifezegeselo giko, wazuelele egi: ‘Mujiye ndaga eyi, nga fumi’a inzo wajiyile kumbi diabandele guza nzangi, nga wakhalele mutala. Nga inzo yenji yabudiwego. Ngenyi, enue mudi naye ya gudilonda handaga Mun’a muthu udi muza ha kumbi dimudi mushigo mutangiza.’—Matayo 24:43, 44.
Yesu wawambelele nji alandudi enji gishina adi naye gukhala nu felela. Waadijigile gamba, tangua profesi yenji mbayitagenesewa, mbagukhala nu “muhiga” wa gudimuga nu wa gikhesa. Yesu wazuelele ndaga eyi apostolo ajiya gukotelesa diago muabonga. Wazuelele egi: “Nanyi diago udi muhiga wa gufubidila nu watema, wago wahagewa gudi fumi’enji holu dia enya mudimo enji ha guaahua ima yawo ya gudia ha kumbi diatagana? Muhiga munu mbawukhala nu gusuanguluga gula fumi’enji wavutuga wamusanga udi mutshita genji mudimo luholo elu! Giamatshidia ngudi gumiwambela egi, muene mbawumuhaga holu dia ima yenji yagasue.” Uvi, gula “muhiga” muene wakudisa matangi abola nu wasendesa gumonesa aphangi’enji lamba, Fumu mbawumuhana “ndola yakola diago.”—Matayo 24:45-51, NW; fuanesa nji nu Luka 12:45, 46.
Uvi, Yesu gazuelelego egi hunji edi dia alandudi enji mbadikudisa matangi abola. Longo ditshi giwa Yesu watshiginyile guhana alandudi enji? Watshiginyile egi akhale agudimuga mu nyuma, nu akhale nu gikhesa, gifua luholo gayimonesele mu gifezegeselo giko gahanele.
-
-
Gifezegeselo gia Tundongo Kumi: Longo Diatadila Gukhala Agudimuga mu NyumaYesu—Udi Njila, Giamatshidia, nu Monyo
-
-
MUKHAPHO 112
Gifezegeselo gia Tundongo Kumi: Longo Diatadila Gukhala Agudimuga mu Nyuma
YESU WAHANA GIFEZEGESELO GIA TUNDONGO KUMI
Yesu wahanele kueteya gu muhu wahudile apostolo enji watadila gijiyishilo gia gukhala guenji mu Ufumu nu gisugishilo gia ulondegi wa ndaga jia ha mavu awa. Gungima, waahanele gifezegeselo giko giajiya guaakuatesa ha gukhala agudimuga mu nyuma. Athu adi mujinga mu sungi ya gukhala guenji mbaamona gutagenesewa gua gifezegeselo giene.
Wasendesele gifezegeselo giene nu mbimbi eji: ‘Ufumu wa mu dilu udi gifua tundongo kumi tuazudile mienda yato, tuayile ha gutagana nu yala udi muzula mukhetu mu ulo. Tundongo tutano tuakhalele tuaheya, uvi tuko tutano tuakhalele tuatema.’—Matayo 25:1, 2.
Yesu gazuelelego egi ndambo ya alandudi enji anyi mbaahinyina mu Ufumu wenji mu dilu mbaakhala aheya, uvi ndambo iko mbaakhala atema. Watshiginyile guzuela egi, mu ndaga yatadila Ufumu, mulandudi wenji wagasue udi nu ndunge jia gutomba gula wajiya gusala wagudimuga mu nyuma nga ndo. Uvi idi yadiago egi, Yesu wakhalele nu felela egi mulandudi wenji wagasue wajiya gusala wagujinginyina gudi Yehowa nu guheta gishimbigo gia Nzambi.
Mu gifezegeselo giahanele Yesu, tundongo tuagasue kumi tuazogele ha gutagana nu yala udi muzula mukhetu mu ulo, nu musunga wa athu akhalele nenji. Tangua diahetele yala muene, tundongo tuakhalele naye gulemesa mienda ha guhana kiajiji mu njila; ngenyi tuakhalele naye gumonesa lutumbu gudi yala muene tangua gadi munginyisa mukaji’enji mu inzo yalondewe mukunda nu ene. Uvi, luholo lutshi ndaga jia kalegewe?
Yesu wazuelele egi: ‘Tundongo tuaheya tuazanguile mienda yato, uvi tuayilego nu maji ako. Uvi tundongo tuatema tuayile nu maji ako mu milondo mukunda nu mienda yato. Hashiphile muzudi wa mukhetu, tundongo tuagasue tuakhalele muwunduga, tuabandele.’ (Matayo 25:3-5) Yala udi muzula mukhetu mu ulo gahetelego mu kumbi akhalele ene mudifelela. Idi mumonega egi yala muene washiphile muavula. Mu tangua diene, tundongo tuabandele gato tulo. Yajiya gukhala egi apostolo awungulugile ndaga yaawambelele Yesu yatadila muthu wavualewe mu fami ya ufumu, wago wayile mu dimbo dia gualeha, ‘gungima wabuile fumu, wavutugile mu dimbo dienji.’—Luka 19:11-15.
Mu gifezegeselo gia tundongo kumi, Yesu wamonesele ndaga yabuile tangua diajile yala udi muzula mukhetu mu ulo. Wazuelele egi: “Mukatshi dia phipha, mulolo wadidile egi: ‘Tadienu, yala udi muzula mukhetu mu ulo mueny’owu! Zogenu mumutagane.’” (Matayo 25:6, NW) Tundongo tuakhalele tuagudilonda nu tuagudimuga ba?
Yesu wazuelele luko egi: “Tundongo tunu tuagasue tuazugile, tualondele mienda yato. Tundongo tuaheya tuawambelele tundongo tuatema egi, ‘Tuhanenu ndambo yenu ya maji, handaga mienda yetu idi mukamba gujima.’ Uvi tundongo tuatema tuazuelele egi: ‘Ndo, maji etu ashigo atagana mukunda nu esue nu enue. Ndjienu gudi asumbishi mudisumbile maji.’”—Matayo 25:7-9, NW.
Ngenyi, tundongo tutano tuaheya tuakhalelego tuagudimuga, nu tuadilondelego mukunda nu guza gua yala udi muzula mukhetu mu ulo. Luholo tuakhalelego nu maji atagana mukunda nu mienda yato, tuakhalele naye gukamba maji ako. Yesu wazuelele egi: “Hayile tuene ha gusumba maji, yala udi muzula mukhetu mu ulo wajile. Tundongo tuakhalele tuagudilonda tuanginyine nenji mu wano dia ulo, gungima gijidigo giajidigiwe. Hangima, tundongo tuko tuajile nji, tuazuelele egi, ‘Fumu, Fumu, tuzuluile!’ Uvi muene wabalumuine gamba, ‘Giamatshidia ngudi gumiwambela egi, ngushigo gumijiya ndo.’” (Matayo 25:10-12, NW) Ndaga eyi ya lamba yaabuidile handaga adilondelego nu akhalelego agudimuga!
Apostolo akotelesele egi muthu udi muzula mukhetu mu ulo udi Yesu hakhenji. Masugu azonda gutuama, wadifuanesele nu muthu udi muzula mukhetu mu ulo. (Luka 5:34, 35) Uvi tundongo tuatema tudi akhuatshi? Tangua Yesu gakhalele muzuelela “thundu yazonda,” inyi mbayizangula Ufumu, wakalegele mbimbi eji: ‘Khalenu ya gudilondega, miya yenu hakete, mienda yenu mulema.’ (Luka12:32, 35) Hene, mu gifezegeselo egi gidi muzuelela tundongo, apostolo akotelesele egi Yesu wakhalele muzuelela alandudi enji a gujinginyina, gifua ene akhalele mukatshi dia thundu yazonda. Uvi, longo ditshi diatshiginyile guzola Yesu mu gifezegeselo egi?
Wamonesele longo diene mu mbimbi jia gisugishilo jia zuelele egi: ‘Temienu handaga mushigo mujiya lusugu nga kumbi.’—Matayo 25:13.
Yadiago, Yesu watemesele alandudi enji agujinginyina egi, mukunda nu gukhala guenji mu Ufumu, adi naye ‘gulandula gutema.’ Muene mbawuza, hene alandudi enji adi naye gudilondega nu gukhala agudimuga gifua tundongo thano tuatema, ngenyi mbaatotesago felela diawo diawaha nu gishimbigo giawo mbaaheta.
-
-
Gifezegeselo gia Utadi wa Siliva: Longo Diatadila GikhesaYesu—Udi Njila, Giamatshidia, nu Monyo
-
-
MUKHAPHO 113
Gifezegeselo gia Utadi wa Siliva: Longo Diatadila Gikhesa
YESU WAHANELE GIFEZEGESELO GIA UTADI WA SILIVA
Yesu wakhalele nu apostolo enji nguana ha Mulundu wa Olive, waahanele gifezegeselo giko. Masugu azonda abalega gale, tangua diakhalele muene gu Yeliko, wahanele gifezegeselo gia yamo ya mbongo ha gumonesa egi Ufumu mbawuza mu masugu adi muza gutuama. Henyaha gifezegeselo gahanele giakhalele nu ndaga jia luholo lumoshi nu gifezegeselo gia yamo ya mbongo. Gifezegeselo giene giakhalele nji mukatshi dia mvutu ya muhu watadila gukhala guenji mu Ufumu nu gisugishilo gia ulondegi wa ndaga jia ha mavu awa. Giakhalele nji mumonesa egi alandudi enji adi naye gutagenesa midimo yaahanele Yesu nu gikhesa giagasue.
Yesu wasendesele guzuela egi: ‘Ufumu wa mu dilu udi gifua muthu wakhalele gudilonda ha guya mu dimbo dia gualeha. Watamegele enya midimo enji, waahanele ima yenji.’ (Matayo 25:14) Mu gifezegeselo giko gahanele, Yesu wadifuanesele nu muthu wayile mu dimbo diko ha “guzangula ufumu.” Ngenyi, apostolo akotelesele egi “muthu” gakhalele muzuelela mu gifezegeselo gia muthu wakhalele gudilonda ha guya mu dimbo dia gualeha, udi Yesu hakhenji.—Luka 19:12.
Gutuama egi muthu muene aye mu dimbo dia gualeha, watamegele enya midimo enji, waahanele ima yenji ya ndando. Mu sungi ya ivo thathu nu ndambo ya mudimo wenji wa gulongesa, Yesu wadihanele muavula ha gulongesa lukuma luabonga lua Ufumu wa Nzambi; wahanele nji alandudi enji formasio ha gulongesa lukuma luene. Henyaha, udi mutshigina guya genji, wakhalele nu gutshigina guakola egi alandudi enji mbaakalagala mudimo gaahanele muene.—Matayo 10:7; Luka 10:1, 8, 9; fuanesa nji nu Yone 4:38; 14:12.
Mu gifezegeselo giene, luholo lutshi muthu muene gakhaphele ima yenji? Yesu wazuelele egi: ‘Wahuile muko utadi wa siliva thano, muko mbadi, uvi muko umoshi. Wahuile muthu nu muthu gifua muakhalele ngolo jienji. Hangima, wayile genji.’ (Matayo 25:15) Itshi yatshitshile enya midimo nu ima yaahanewe? Ayikadigile nu gikhesa giagasue mukunda nu gubonga gua fumi’awo ba? Yesu wawambelele apostolo egi:
‘Muenya mudimo wago wazanguile utadi wa siliva thano wayile gatshididi, wadiguluile, wahetele utadi uko thano. Luholo lumoshi nji, wago wazanguile utadi wa siliva mbadi, wahetele uko mbadi. Uvi muenya mudimo wazanguile utadi wa siliva umoshi wayile, wahagele wina mu mavu, wasuegele falanga jia fumi’enji.’ (Matayo 25:16-18) Ndaga itshi yabuile tangua fumi’awo gavutugile?
‘Habalegele hugo dialeha, fumi’a enya mudimo anyi wajile, watangele nawo ima.’ (Matayo 25:19) Enya mudimo mbadi a thomo atshitshile ngolo ha guvudisa ima ya fumi’awo, ‘muthu nu muthu gifua muakhalele ngolo jienji.’ Muenya mudimo wagasue wakhalele nu gikhesa, wakalegele mudimo muavula, nu wavudishile ima yamuhanewe. Muenya mudimo wago wahetele utadi thano, wawuvudishile, wabuile kumi. Muko wahetele utadi mbadi, wawuvudishile nji, wabuile nguana. (Mu tangua dinyi, utadi umoshi wa siliva wakhalele mumonesa lufuto lua mudimo wa ivo 19.) Fumi’awo washimanele enya mudimo anyi muyadi egi: “Muabonga, udi muenya mudimo wabonga! Aye wakhadi nu gufubidila gu ima yazonda. Mbanguguhaga holu dia ima yavula. Ngina mu gusuanguluga gua fumi’aye.”—Matayo 25:21.
Uvi yakhalelego ngenyi gudi muenya mudimo wago wahetele utadi wa siliva umoshi. Muene wawambelele fumi’enji egi: ‘Fumu, ngajiyile egi aye udi muthu wakola ndaga. Aye wana gumuna ima eyi wakunyinego, wana gubungisa ima eyi wasuwilego. Hene, ngakhalele nu woma, ngayile ngasuegele utadi waye wa siliva mu mavu. Tala, falanga jiaye jien’enji.’ (Matayo 25:24, 25) Muenya mudimo owu gakambelego gumba falanga jia fumi’enji mu banke hagula ajivudise. Yadiago, muenya mudimo owu gakambelego gubonga gua fumi’enji.
Fumi’enji wamutamegele gamba, ‘Muenya mudimo wabola nu udi gimonya.’ Wamutambudile utadi umoshi wa siliva, wawuhanele gudi muenya mudimo wakhalele nu gikhesa gia guwuvudisa. Fumi’awo wazuelele haphelo egi: ‘Muthu wagasue udi nu ima, mbawuhuwa ima iko yavula, mbawukhala nu ima yavula. Uvi muthu udi gashigo nu gima mbawutambuwa nu giene gadi nagio.’—Matayo 25:26, 29.
Alandudi a Yesu akhalele diango nu ndaga jiavula jia gutangiza, ikhale ndaga jiazuelele Yesu mu gifezegeselo egi. Akotelesele egi mudimo owu wabonga waahanele Yesu wagubuisa athu alandudi enji, udi mudimo wa ndando yavula. Luko, watshiginyile egi akalagale mudimo wene nu gikhesa giagasue. Yesu wakhalele mujiya muabonga egi mukuta wawo agasue ajiyilego gudihana mu mudimo wene luholo lumoshi. Gifua luholo tuayimonyi, muthu nu muthu udi naye gutshita ‘gifua mudi ngolo jienji.’ Uvi ishigo mukotelesa egi, Yesu mbawukhala nu gusuanguluga gula muenya mudimo mumoshi udi ‘gimonya,’ nu gashigo mukuka guvudisa ima ya Fumi’enji.
Yadiago, idi naye gukhala egi apostolo asuangulugile muavula tangua Yesu wawambelele egi: ‘Muthu wagasue udi nu ima, mbawuhuwa ima iko yavula’!
-
-
Fumu Yesu Klisto udi Musophesa Imeme nu KhomboYesu—Udi Njila, Giamatshidia, nu Monyo
-
-
MUKHAPHO 114
Fumu Yesu Klisto Mbawusophesa Imeme nu Khombo
YESU WAHANA GIFEZEGESELO GIA IMEME NU KHOMBO
Hakhalele Yesu gu Mulundu wa Olive, wahanele gifezegeselo gia tundongo kumi nu gia utadi wa siliva. Luholo lutshi Yesu wasugishile mvutu ya muhu wahudile apostolo, watadila gijiyishilo gia gukhala guenji mu Ufumu nu gisugishilo gia ulondegi wa ndaga jia ha mavu awa? Waahanele gifezegeselo gia suga gia imeme nu khombo.
Yesu wamonesele thomo luholo ndaga mbajikalegewa, wazuelele egi: ‘Mbahaza Mun’a muthu mu gutumbuga guenji nu anjelo agasue, muene mbawukhala ha nguasa yenji ya lutumbu ya Ufumu.’ (Matayo 25:31) Yadiago, Yesu wamonesele egi gifezegeselo egi gahanele gidi mutadila muene. Mahugo avula, wakhalele guditamega egi, “Mun’a muthu.”—Matayo 8:20; 9:6; 20:18, 28.
Tangua ditshi gifezegeselo egi mbagitagenesewa? Mbagitagenesewa mu tangua Yesu ‘mbagaza mu gutumbuga guenji’ nu anjelo, nu mbagakhala ‘ha nguasa yenji ya lutumbu ya Ufumu.’ Yesu wadiangele guzuela egi, ‘Mun’a muthu mbawuza holu dia matuta a mu dilu nu ngolo nu gutumbuga guakoma’ nu anjelo enji. Tangua ditshi mbayikalegewa? Mbayikalegewa ‘gungima dia lamba diakola.’ (Matayo 24:29-31; Mako 13:26, 27; Luka 21:27) Gifezegeselo egi mbagitagenesewa mu masugu adi muza, tangua mbadiza Yesu mu gutumbuga guenji. Itshi mbagakalagala?
Yesu wazuelele egi: ‘Tangua mbadiza Mun’a muthu . . . , ifutshi yagasue mbayibungishiwa gu phala yenji. Muene mbawuyikhaphumuna gifua mudi mubambi wa shitu mukhaphumuna imeme nu khombo. Muene mbawuhaga imeme gu koko dienji dia madia, uvi khombo gu koko dienji dia mahidi.’—Matayo 25:31-33.
Mukunda nu imeme mbayihagewa gu khanda yabonga, Yesu wazuelele egi: “Hangima Fumu mbawuwambela athu adi gu koko dienji dia madia egi: ‘Ijienu, enue mudi musuanguluishiwa gudi Tata. Muhingane Ufumu wamilondewe salege gu gisendeselo gia mavu.’” (Matayo 25:34, NW) Mukunda natshi Fumu mbawutshigina imeme?
Fumu mbawuzuela egi: “Ame ngakhalele nu nzala, enue muanguhuile ima ya gudia; ngakhalele lu luhungu lua meya, enue muanguhuile meya. Ngakhalele gami muenyi, uvi enue muanguhaphelele muabonga; ngakhalele ithowa, enue muangusudigishile milele. Ngakhalele mukata, enue muajile gungukuatesa. Ngakhalele mubologo, enue muajile gungutala.” Tangua imeme eyi (athu a mitshima yabonga), yamuhudile luholo ene amutshitshile ndaga eji jiabonga, muene waavutudile egi: “Tangua muatshitshile ndaga eji gudi muthu mumoshi wabalega gubulumuga mukatshi dia aphangi’ami awa, muayitshitshile nji ngenyi gudi ame.” (Matayo 25:35, 36, 40, 46, NW) Ene akalegelego ndaga eji mu dilu, handaga mu dilu athu anago gukata nga guvua nzala. Idi yadiago egi, ndaga eji ajitshitshile mukunda nu aphangi’a Klisto adi ha mavu.
Itshi mbayibuila giwa khombo jiahagewe gu khanda iko? Yesu wazuelele egi: “Hangima [Fumu] mbawuwambela athu adi gu koko dienji dia mahidi egi: ‘Katugienu gudi ame, enue muatewe mukumbu, muye mu tshiuya tua ivo nu ivo tualondewe mukunda nu Diabulu nu anjelo enji. Handaga ame ngakhalele nu nzala, uvi enue muanguhuilego ya gudia; ngakhalele nu luhungu lua meya, uvi enue muanguhuilego meya. Ngakhalele muenyi, uvi enue muanguhaphelelego; ngakhalele ithowa, uvi enue muangusudigishilego milele; ngakhalele nu misongo, uvi enue muangukuateselego.’” (Matayo 25:41-43, NW) Khombo eji jidi naye guhanewa ndola luholo elu handaga jiatunyile gukuatesa aphangi’a Klisto anyi akhalele ha mavu, gifua luholo akhalele naye guyitshita.
Apostolo akotelesele egi ishimbigo nu malamba a gusophesewa ogu mbaakhala a ivo nu ivo. Yesu wawambelele apostolo enji egi: “Hangima [Fumu] mbawaadijiga egi: ‘Giamatshidia ngudi guguwambela egi, ha muatshitshilego ndaga eji gudi muthu mumoshi wabalega gubulumuga mukatshi dia athu awa, muayitshitshilego nji gudi ame.’ Athu awa mbaafua gufua gua mayilago, uvi athu a mitshima yabonga mbaaheta monyo wa mayilago.”—Matayo 25:45, 46, NW.
Mvutu yahanele Yesu gu muhu wa apostolo enji yakuatesele alandudi enji agasue ha gutangiza, nu ha gutadila muabonga matangi awo nu makalegelo awo.
-