-
Malumba adi a Githuhu—Yesu udi nu Monyo!Yesu—Udi Njila, Giamatshidia, nu Monyo
-
-
MUKHAPHO 134
Malumba adi a Githuhu—Yesu udi nu Monyo!
MATAYO 28:3-15 MAKO 16:5-8 LUKA 24:4-12 YONE 20:2-18
YESU WAFUZUMUGA
NDAGA JIA KALEGEWE HA MALUMBA A YESU
YESU WAMUENEGENE GUDI AKHETU AVULA
Akhetu anyi ayile gu malumba a Yesu avuile diago lamba mu mutshima handaga asangele malumba ene a githuhu. Mariya Magadala wayile phushi gudi “Simona Phetelo nu gudi mulandudi muko, wakhalele Yesu muzumba”—mupostolo Yone. (Yone 20:2) Uvi, akhetu ako anyi asalele ha malumba, amonele muanjelo mumoshi hehi nu malumba. Luko, mukatshi dia malumba muakhalele nu muanjelo muko “wagusudiga mvuela ila phe.”—Mako 16:5, NW.
Muanjelo mumoshi wawambelele gamba: ‘Mukhadigo nu woma handaga ngajiya egi mudi mukamba Yesu washiyiwe holu dia mutshi. Muene gashigo haha, handaga muene wafuzumuga gale gifua muazuelele muene. Ijienu mumone fundo gabandesewe muene. Ndjienu muphushi muwambele alandudi enji egi muene wafuzumuga gale gu gufua. Tadienu, udi muya gutuama dienu gu Galile.’ (Matayo 28:5-7) Hene, akhetu ene azogele mu ndumba, “akhalele mudigita nu gihugahuga gia akuatele,” ayile phushi muwambela alandudi.—Mako 16:8.
Gungima, Mariya wasangele Phetelo nu Yone. Wakhalele muhuima phushi-phushi, wawambelele egi: ‘Akatula gale Fumu mu ndumba, nu tushigo mujiya fundo dia muhagi ene.’ (Yone 20:2) Phetelo nu Yone ayile mu phushi. Luholo Yone wakhalele nu phushi jiavula gubalega, wahetele muthu wa thomo gu ndumba. Washiwugile ha gutala mukatshi dia malumba, wamonele milele ya linene ya gumba gale mu mavu, uvi muene ganginyinego mu ndumba .
Uvi, hahetele Phetelo, wanginyine giphungu gimoshi mu ndumba. Wamonele milele ya linene nu milele iko yalangewe Yesu gu muto. Gungima, Yone nji wanginyine, watshiginyile giwa ndaga jia zuelele Mariya. Ngatshima Yesu wadiangele guawambela egi mbawufuzumuga, gushigo nga mumoshi mukatshi diawo wakotelesele egi muene wafuzumugile. (Matayo 16:21) Atungaganele, enji avutugile gu jinzo jiawo. Uvi Mariya wavutugile luko gu ndumba, wasalele guene.
Mu tangua diene, akhetu ako akhalele muya muphushi ha guwambela alandudi egi Yesu wafuzumugile. Hakhalele ene muya phushi, Yesu wazogele mu njila, wawambelele gamba: “Moyo wenu!” Ene abuile gu malu enji, ‘amufugamene.’ Gungima, Yesu wawambelele egi: “Mukhadigo nu woma! Ndjienu muwambele aphangi’ami, aye gu Galile, ene mbaangumona guene.”—Matayo 28:9, 10, NW.
Tangua mavu adigitshile, nu anjelo azogele, masuta anyi akhalele mubandemena malumba, ‘adigitshile, abuile gifua athu a gufua.’ Tangua matangi a avutugile, anginyine mu dimbo, ‘awambelele mafumu a nganga-nzambi ndaga jiagasue jiabuile.’ Gungima, mafumu a nganga-nzambi ayile gudivuisa nu malemba a enya Yuda. Azudile desizio dia guhana masuta ene makuta hagula ambe mambo egi: “Ha tuakhadi mubanda tulo mu phipha, alandudi enji aji akuyi kimbi gienji.”—Matayo 28:4, 11, 13.
Masuta a enya Roma akhalele mushiyiwa gula asangewa mubanda tulo ha fundo dia mudimo. Hene, mafumu a nganga-nzambi azuelele egi: ‘Gula ndaga eyi [mambo anyi ene mbaamba egi akhalele mubanda tulo] yaheta gu matshui a guvernere, esue mbatumutshiginyisa, mbatukalagala egi amisagesago.’ (Matayo 28:14) Masuta azanguile makuta, akalegele gifua luholo luazuelele mafumu a nganga-nzambi. Hene, lumene lua mambo lua wendele mukatshi dia enya Yuda agasue egi kimbi gia Yesu gia kuyiwe.
Mu tangua diene, Mariya Magadala wakhalele mudila ha malumba afundjile Yesu. Hasuenene muene ha gutala mukatshi dia malumba, wamonele anjelo muyadi asudiga gale milele ila phe! Muanjelo mumoshi wakhalele ha fundo diakhalele muto wa Yesu, uvi muko ha fundo diakhalele malu enji. Amuhudile gamba: “Mukhetu eye, itshi udi mudidila?” Mariya wabalumuine egi: “Akatula Fumu wami, ngushigo mujiya gui amuhagi.” Tangua Mariya wabalumugile, wamonele muthu muko. Muthu muene wamuhudile luko muhu wadiangele gumuhula anjelo, gungima wamuhudile gamba: “Udi mukamba nanyi?” Mariya watangijile gifua muthu muene wakhalele muenya mudimo wa dihia, hene wamuwambelele egi: ‘Fumu, gula aye wamukatula, nguwambele fundo diwamuhagi mbangumuzangule.’—Yone 20:13-15.
Yadiago, Mariya wakhalele muta maga nu Yesu wago wafuzumugile, uvi mu tangua dinyi, gakhalelego mujiya egi Yesu. Uvi tangua muthu muene gazuelele egi “Mariya,” muene wakotelesele diago egi yakhalele Yesu, handaga wakhalele mujiya luholo luenji lua gumuzuelesa. Mariya watayele nu gusuanguluga guagasue egi: “Labuni!” (idi mukotelesa egi, “Mulongeshi!”). Uvi, Mariya wamukuatele mangololo, wakhalele muvua woma handaga wakhalele mutangiza egi Yesu udi mutshigina guya gosa mu dilu. Hene, Yesu wamuwambelele gamba: “Ungujinginyinago, handaga khenji nguvutuga galego gosa gudi Tata. Uvi nda gudi aphangi’ami, awambele egi, ‘Ngudi mukanduga gudi Sh’ami nu Sh’enu, gudi Nzambi wami nu Nzambi wenu.’”—Yone 20:16, 17, NW.
Mariya wayile phushi ha fundo diakhalele apostolo nu alandudi ako. Wawambelele egi: “Ngamona Fumu!” gifua muazuelele akhetu anyi ako. (Yone 20:18) Uvi mbimbi eji ‘jiakhalele gifua izuelezuele gudi ene.’—Luka 24:11.
-
-
Yesu Wafuzumugile nu Wamuenegene Gudi Athu AvulaYesu—Udi Njila, Giamatshidia, nu Monyo
-
-
MUKHAPHO 135
Yesu Wafuzumugile nu Wamuenegene Gudi Athu Avula
YESU WAMUENEGENE MU NJILA YA EMAUSE
YESU WAKOTELESELE ALANDUDI ENJI MBIMBI YA NZAMBI MAHUGO AVULA
TOMA WABEMBELE GUSHA GIPHAPHA
Mu lusugu lua lubingo 16 Nisana alandudi akhalele aguleba mu matangi: Akhalelego mukotelesa mukunda natshi malumba a Yesu asalele agithuhu. (Matayo 28:9, 10; Luka 24:11) Gungima dia midi dia lusugu luene, Keleophase nu mulandudi muko akatugile gu Yelusalema ha guya gu Emause. Gula muthu wakatuga gu Yelusalema ha guya gu Emause, udi naye guwenda ba kilometre 11.
Hakhalele ene muwenda, akhalele muzuelela ndaga yabuile. Gungima, muthu mumoshi wataganele nawo. Waahudile gamba: “Awa maga atshi mudi muwenda nu guditela?” Keleophase wabalumuine gamba: “Khuta aye muthu mungoshi wa gu Yelusalema udi gashigo mujiya milonga idi mubalega mu Yelusalema masugu awa?” Muthu muene wahudile egi: ‘Milonga itshi yene?’—Luka 24:17-19.
Ene azuelele egi, “Ndaga jia buidile Yesu wa gu Nazaleta. Esue tuakhalele mudifelela egi muene wanda kula Isalele.”—Luka 24:19-21.
Keleophase nu futa dienji asendesele gumuwambela ndaga jia kalegewe mu lusugu luene. Amuwambelele egi, akhetu anyi ayile gu malumba afundjiwe Yesu, asangele malumba ene a githuhu. Luko amonele ndaga jia gushimana guene: anjelo akhalele guene, awambelele akhetu ene egi Yesu udi nu monyo. Keleophase nu futa dienji awambelele nji muthu muene egi, alandudi ako a Yesu nji ayile gu malumba ene, ‘ayisangele diago gifua muazuelele akhetu.’—Luka 24:24.
Idi mumonega haphelo egi, alandudi awa mbadi akhalelego mujiya ukoteleshi wa ndaga jinyi jiabuile. Muthu muene wawambelele nu gikhesa giagasue ha gulondega matangi awo nu gukuata mitshima yawo egi: “Oo enue athu aheya! Mitshima yenu idi mushipha ha gutshigina ndaga jiagasue jiazuelele ngambi jia Nzambi. Klisto gakhalelego naye gumona malamba awa agasue nu gungina mu gutumbuga guenji ba?” (Luka 24:25, 26) Gungima, waakotelesele ndaga jiavula jia mu mukanda wa Nzambi jidi muzuelela Klisto.
Gu gisugishilo, ahetele hehi nu dimbo dia Emause. Alandudi anyi mbadi akhalele nu funu ya gujiya ndaga jiko jiavula, hene awambelele muthu muene egi: “Khala nu esue, handaga ngueze yabua, luko phipha idi mutshigina gubua.” Muthu muene watshiginyile gukhala nawo, nu wadile nawo hamoshi. Tangua muthu muene wakalegele gisambu, wazanguile dipha, wadibatuile, wasendesele guaahana nadio. Mu tangua diene, ajiyile giwa egi yakhalele Yesu, nu muene watotele giphungu gimoshi. (Luka 24:29-31) Atshiginyile egi Yesu udi diago nu monyo!
Nu gusuanguluga guagasue, alandudi anyi mbadi azuelele luholo akhalele gudivua. Azuelele egi: ‘Mitshima yetu yakhalele mulema tshuya hakhala muene mutuwambela milonga mu njila, nu gutukotelesela mukanda wa Nzambi, ishigo ngenyi?’ (Luka 24:32) Avutugile phushi gu Yelusalema, asangele apostolo nu alandudi ako adibungisa gale. Gutuama egi Keleophase nu futa dienji awambele ndaga eyi ataganele nawo, avuile alandudi ako muzuela egi: “Giamatshidia, Fumu wafuzumuga gu gufua, Simona wamumuenene!” (Luka 24:34) Gungima, alandudi anyi mbadi azuelele luholo Yesu wamonegele gudi ene. Ene nji amumonele nu meso awo.
Henyaha mukuta awo agasue adihudile: Yesu waazogelele mu inzo inyi akhalele! Yakhalele ndaga ya gushimana handaga akangele mifulo yagasue mukunda nu woma wa enya Yuda. Ikhale ngenyi, Yesu wamaganele mukatshi diawo. Wawambelele mu dijui diatuluga gamba: “Guhuima gukhale n’enu.” Uvi ene avuile woma. Gifua luholo yakalegewe mu giphungu gia balega, ‘atangijile gifua adi mumona nyuma.’—Luka 24:36, 37; Matayo 14:25-27.
Ha guaatshiginyisa diago egi yakhalelego gimona-mona nga ndaga imoshi akhalele ene mutangiza, Yesu wamonesele egi wakhalele diago nu muila wa athu. Waadijigile mago enji nu malu enji, wawambelele gamba: ‘Mukunda natshi mudi mudisagesa? Mukunda natshi mitshima yenu idi nu giphapha ngenyi? Tadienu mago ami nu ikanzo yami, mujiye egi ame diago. Mungubabate, mumone handaga nyuma yanakhalago nu thumba nu ifuya gifua mudi mungumona ame n’ayo.’ (Luka 24:36-39) Asuangulugile diago nu adihudile mangololo. Uvi akhalele nu ndambo ya giphapha ha gutshigina diago egi yakhalele Yesu.
Ha gukuatesa diago apostolo ha gukotelesa egi idi diago muene, Yesu waahudile gamba: “Mudi nu gima gia gudia ba?” Ene amuhanele gitshinyi gia shui ya guwotshia. Wayizanguile nu wayidile. Gungima wazuelele egi: ‘Eji mbimbi jingamiwambelele tangua ngakhalele nenu [gutuama dia gufua guami] egi, ndaga jiagasue jiafundjiwe mukunda nu ame mu Mikhuala ya Moise, nu mu mikanda ya ngambi nu Ngimbo, jidi naye gutagenesewa.’—Luka 24:41-44.
Yesu wakuatesele Keleophase nu futa dienji ha gukotelesa mbimbi ya Nzambi. Henyaha, wakuatesa nji apostolo nu alandudi enji agasue adibungishile monzo inyi. Wawambelele egi: ‘Idi ya gufundjiwa gamba, Klisto udi naye gumona lamba nu gufuzumuga gu gufua mu lusugu lua thathu. Gubalumuna gua mutshima nu gutotesewa gua gubola gudi naye gulongesewa mu jina diami mu ifutshi yagasue—sendese gu Yelusalema. Enue mudi naye gukhala mathemua a ndaga eji.’—Luka 24:46-48.
Mukunda nu gishina gimoshi gishigo mujiyiwa, mupostolo Toma gakhalelego hene. Gungima dia masugu, alandudi ako amuwambelele nu gusuanguluga guagasue egi: “Tuamona Fumu!” Toma wabalumuine gamba: “Gula ngamuenenego gishilo gia misumadi mu mago enji, gula ngambilego muno wami mu gishilo ginyi, nu gula ngambilego koko diami mu luphatshi, ngushigo mutshigina.”—Yone 20:25.
Masugu nage gungima, alandudi adibungishile luko mu inzo imoshi ngenyi, ijidigo yakhalele ya gukanga. Uvi mu tangua diene, Toma wakhalele hene. Yesu wamonegele gudi ene mu muila wa athu. Wamaganele mukatshi diawo, waahanele moyo egi: “Guhuima gukhale n’enu!” Watalele Toma, wamudijigile egi: “Mba muno waye haha, tala mago ami, nu sununa koko diaye, dinginyise mu luphatshi luami. Bemba gusha giphapha, uvi monesa gutshigina.” Toma wadihudile, wazuelele egi: “Fumu wami nu Nzambi wami!” (Yone 20:26-28, NW) Mu tangua diene, Toma gashilego luko giphapha egi Yesu udi nu monyo, udi nu muila wa mu nyuma, luko muene udi mumoneshi wa Yehowa Nzambi.
Yesu wamuwambelele gamba: “Aye wangutshigina handaga wangumona? Gusuanguluga gudi nu athu ashigo mumona uvi adi musha gutshigina.”—Yone 20:29, NW.
-