KUYUUJI 50
Dios tawɨixpa siiga tanaity fe y tanakwiñkejpa kun tyityam tan̈watpa
«Icupɨcyajpat́im Dios juuts icupɨcpa jém Abraham» (ROM. 4:12).
WAAÑI 119 Necesitamos una fe fuerte
JE’M JƗƗXI TAN̈KUYUJKAPA’APa
1. Jesɨk tan̈kujɨɨspa je’m fe ikwiñkejwɨ’ɨp Abrahán, ¿tyi wɨap iga tanakwa’ktaap?
MEX iga ja’yan̈yaj ikumaton̈neyaj de Abrahán, dya’ iwɨixpɨkyajpa. Pero taɨchtyam tanjoodon̈tam tyityam iwatne’. Ju’uts akwiñkejo’oyi, je’m Biblia nɨmpa iga «tsɨ́y juuts tu̱m ja̱tuŋpɨc para it́u̱mpɨy […] jém icupɨcneyajwɨɨp Dios» (Rom. 4:11). ¿Wɨapsɨ tan̈watki’ps y tanaity tuum fe kamampɨk ju’uts jempɨk iniity idyɨk Abrahán? Jɨ, wɨap.
2. ¿Tyi’iga tan̈kɨ’pin̈aytya’miñ je’m Abrahán iakwiñkejo’oyi? (Santiago 2:22, 23).
2 Jesɨk tan̈kɨ’pin̈a’yba je’m Abrahán iakwiñkejo’oyi tayooxpa’tpa iga tanaidyiñ tuum fe ju’utspɨk je’ iniity idyɨk. Je’ juchixkej ikupɨk Dios: nɨk ityi tun̈gak an̈eymɨ, ja’y ityi je’m pu’ktuktɨkjom y ikɨan̈kottɨ’p je’m imaanɨk Isaac. Yɨ’ɨmpɨgam ikwiñkej iga iniity idyɨk tuum fe kamampɨk. Je’yukmɨ Jehová iwɨix y iamigoja (maayɨ’ Santiago 2:22, 23). Jehová ixunba iga tantumpɨytyam tanamigojata’miñ, y mimich wɨaptyim in̈wat jeempɨk. Je’yukmɨ iwat iga Pablo y Santiago ijaykunu’gayyajiñ je’m Abrahán iakwiñkejo’oyi. Tan̈kɨ’pin̈ta’miñ jempɨk nɨmpa je’m capítulo 4 de Romanos y je’m capítulo 2 de Santiago jesɨk ijɨykimyajpa yɨ’p Dios iyooxakɨ’ɨwiñ.
3. ¿Ju’p versículo ijɨykimyaj Pablo y Santiago?
3 Pablo y Santiago ijɨykimyaj jempɨk nɨmpa Génesis 15:6, Abrahán «ikwiñkej fe en Jehová, y je’ nɨm iga tsaam iwɨwatpa idyɨk». ¿Tyi nɨmto’oba jesɨk Jehová nɨmpa iga algun i tsaam iwɨwatpa? Nɨmto’oba iga maymay kun tyityam iwatpa y ia’mpa iga dya’ tan̈kaɨy. Tsaam taga’man̈jakpa iga Jehová ia’mpa algun i iga tsaam iwɨwatpa mex iga tan̈kaɨykɨ’ɨwiñ. Tan̈kɨ’pin̈ta’miñ tyi’iga nɨm iga Abrahán tsaam iwɨwatpa y tyi tan̈wadyiñ siiga tansunba iga jeempɨktyim taa’miñ.
TANAIDYIÑ FE IGA DIOS IA’MIÑ IGA TAN̈WƗWATPA
4. ¿Tyi dya’ taa’mchi’iba iga tan̈wɨwadyiñ?
4 En je’m Carta a los Romanos, Pablo nɨm iga tantumpɨytyam tatan̈kaɨytya’m (Rom. 3:23). Jesɨk, ¿tyi’iga Dios maymay kun taɨchtyam y ia’mpa iga tan̈wɨwatpa? Kun je’m Abrahán iakwiñkejo’oyi Pablo tayooxpa’tta’mpa iga tan̈kutson̈ta’miñ yɨ’p akwago’oyi.
5. ¿Tyi’iga Jehová nɨm iga Abrahán tsaam iwɨwatpa idyɨk? (Romanos 4:2, 4).
5 Jesɨgam Abrahán ity idyɨk Canaán, Jehová nɨm iga tsaam iwɨwatpa. ¿Tyi’iga nɨm jeempɨk? Dya’ nɨmto’oba iga Abrahán tsaam ikupɨkpa idyɨk je’m Moisés In̈ki’mayo’oyi (Rom. 4:13). ¿Juutypɨk tanjoodon̈tam? Yɨ’p an̈ki’mayo’oyi chi’iyajta je’m israelitajyaj 400 amtyɨy okmɨ. Jesɨk, ¿tyi’iga nɨm iga Abrahán tsaam iwɨwatpa? Jehová ikwiñkejay ya’achan̈jamo’oyi y nɨm jeempɨk iga iniity idyɨk fe (maayɨ’ Romanos 4: 2-4).
6. Mex iga algun i tan̈kaɨy, ¿tyi’iga Jehová nɨmpa iga agui iwɨwatpa?
6 Okmɨ, Pablo nɨm iga jempɨk ikwiñkejpa fe, «Dios iixpa [ . . . ] juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ» (Rom. 4:5). Y nɨmtyim: «Nɨmpa jém rey David iga agui wɨ̱ it́pa jém pɨ̱xiñ jém wadayñeta̱wɨɨp perdón jém it́áŋca jém ipɨctsoŋpáppɨc jém vida jém d́apɨc cuyajpa juuts tu̱m xaja, d́a je icoñwɨyooyi. Agui maymay jém pɨxiñt́am jém Diospɨc iwadayñe perdón jém it́áŋca [ . . . ]. Jém d́apɨc ichégáypa Dios jém it́áŋca» (Rom. 4:6-8; Sal. 32:1, 2). Dios iwada’yba perdón y ikuja’amaya’yba ityan̈ka’ jempɨk ikwiñkejyajpa fe, y je’ ia’mpa ju’uts pɨxiñtyam y yomtam iga iwɨwatyajpa.
7. ¿Tyi’iga wɨap tannɨmta’m iga je’m Dios iyooxakɨ’ɨwiñyaj iwɨwatyaj?
7 Mex iga Jehová nɨm iga Abrahán, David y tun̈gakyaj tsaam iwɨwatyaj, tan̈kaɨyyajtyim idyɨk. Pero nɨm jeempɨk iga ikwiñkejyaj fe y dya’ iwatyaj ju’uts jempɨk dya’ ikupɨkyajpa idyɨk Dios (Efes. 2:12). En je’m Carta a los Romanos, Pablo iwɨan̈mat iga tanaidyiñ fe siiga tanamigojato’oba Jehová. Je’am iwatyaj Abrahán y David, y jeempɨktyim wɨap tan̈watta’m taɨchtyam.
¿JUUTYPƗK TƗGƗYKU’MPA JE’M FE KUN TYITYAM TAN̈WATPA?
8, 9. ¿Tyi iñeejakutɨ’ɨyɨyñeyaj weeñiyaj, y tyi’iga?
8 Dende ja’yan̈ amtyɨyam je’m líderes religiosos dya’ iniityyaj tumtyi jɨɨxi iga je’m fe tɨgɨyku’mpa kun tyityam tan̈watpa. Weeñi nɨmyajpa iga wɨap tanakɨakputtamta numaaj siiga tanaidya’yba fe Jesucristo. Wɨapsɨ iga oybam tan̈kumaton̈ je’m an̈maatyi «Kupɨɨkɨ Jesús y mikɨakputtaap». Yɨ’pyaj líderes religiosos wɨapsɨ iga ijɨɨsyajpa jempɨk nɨmpa Romanos 4:6, juuty Pablo ijɨyki’mpa iga tuum pɨɨxiñ «ipɨctsoŋpáppɨc jém vida [ . . . ] juuts tu̱m xaja, d́a je icoñwɨyooyi». Tun̈gakyaj nɨmyajpa iga wɨap tanakɨakputta siiga tanɨkpa je’m an̈eymɨyaj iga ia’myajpa ju’uts santuarios y siiga tanyooxpa’tyajpa tun̈gakyaj. Wɨapsɨ iga ijɨɨsyajpa jempɨk nɨmpa Santiago 2:24: «Dios iwɨ̱tsagáypa tu̱m pɨ̱xiñ it́áŋca [ . . . ], d́a solamente iga iniit́ jém fe».
9 Weeñi biblistas ijɨɨsyajpa iga Pablo y Santiago dya’ tumtyi jɨɨxi ikupɨkyajpa idyɨk jesɨgam ijɨykimyaj je’m fe y tyityam tan̈watpa. Nɨmyajpa iga Pablo ijɨɨspa idyɨk iga numaaj nasuntaap fe iga Dios tawɨixiñ y Santiago ikupɨkpa idyɨk iga je’m fe tɨgɨyku’mpa kun tyityam tan̈watpa. Tuum teólogo nɨm: «Santiago dya’ ikutɨ’ɨyɨ’yba idyɨk tyi’iga Pablo in̈kej iga Dios tawɨixpa numaaj siiga tanakwiñkejpa fe y dya’ kun tyityam tan̈watpa». Pero jempɨk ijɨɨxian̈chi’iñe’ idyɨk Pablo y Santiago je’ Jehová (2 Tim. 3:16). Iga wɨaiñ tan̈kutɨ’ɨyɨytya’m jempɨk nɨmyaj, tan̈kɨ’pin̈ta’miñ tyityam ijaykunu’kyaj wiñtyi.
Pablo iñɨ’may je’m cristiano judíojpɨkyaj ityyajwɨ’ɨp idyɨk Roma iga ikwiñkejyajiñ fe y dyam nasuntaap iga ikkupakyajiñ je’m Moisés In̈ki’mayo’oyi. (A’mɨ je’m párrafo 10).b
10. ¿Tyi nɨmto’oba idyɨk Pablo jesɨgam nɨm «cupacpa iwat juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi»? (Romanos 3:21, 28; a’mɨtyim je’m imagenyaj).
10 En Romanos 3 y 4 Pablo ijɨyki’mpa jempɨk «cupacpa iwat juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi». ¿Ju’p an̈ki’mayo’oyi? Jempɨk Dios ichi’ je’m israelitajyaj ikuyukmɨ Moisés (maayɨ’ Romanos 3:21, 28). Weeñi judíojyaj dya’ ichakyajto’oba idyɨk je’m Moisés In̈ki’mayo’oyi. Je’yukmɨ Pablo kun je’m Abrahán iakwiñkejo’oyi in̈kej iga dya’ nasuntaap tanakkupak je’m An̈ki’mayo’oyi iga Dios tawɨixiñ, nasuntaap iga tanaidyiñ fe. Tsaam tamaymay tanjoodon̈a iga Dios tawɨixpa siiga tanakwiñkejpa fe y tan̈kupɨkpa Cristo.
Santiago iñɨ’may je’m cristianojyaj iga ikwiñkejyajiñ je’m ife kun tyityam iwatyajpa, ju’uts akwiñkejo’oyi iwɨixyajiñ y iyooxpa’tyajiñ tun̈gakyaj. (A’mɨ je’m párrafojyaj 11 y 12).c
11. ¿Tyi nɨmto’oba idyɨk Santiago jesɨgam ipɨk je’m an̈maatyi «iwat»?
11 En je’m capítulo 2 de Santiago pɨktaptyim je’m an̈maatyi «iwat» pero yɨ’p dya’ jeex ju’uts jempɨk ijɨyki’m Pablo. Santiago sɨ’ ijɨyki’m idyɨk jempɨk iwatyajiñ tumtum jaama je’m cristianojyaj. Yɨ’ɨmpɨgam ikwiñkejyajpa idyɨk siiga iniityyaj fe o dya’. Tan̈kɨ’pin̈ta’miñ wɨsteen akwiñkejo’oyi ijɨykimwɨ’ɨp Santiago.
12. ¿Juutypɨk in̈mat Santiago iga je’m fe tɨgɨyku’mpa kun tyityam tan̈watpa? (A’mɨtyim je’m imagenyaj).
12 En je’m wiñtyipɨk akwiñkejo’oyi, Santiago nɨm iga je’m cristianojyaj iwɨixyajiñ tun̈gakyaj. An̈kejayyajta iga jesɨk iwɨnanɨgayyajpa jempɨk ricojyaj y dya’ iwɨixyajpa jempɨk dya’ tumiñɨyyaj, dya’ sɨ’ ikwiñkejyaj fe mex iga nɨmyajpa iga iniityyaj (Sant. 2:1-5, 9). En je’m wɨstenpɨk akwiñkejo’oyi, nɨm iga jesɨk algun i ia’mpa iga tun̈gak ityogoyay yooxpado’oyi pero dya’ iyooxpa’tpa, dyatyim sɨ’ ikwiñkej kun tyityam iwatpa iga iniity fe. Santiago nɨm: «Jesanet́im jém iniit́wɨɨp jém fe, siiga d́a iwɨ̱watpa, tsɨ́y juuts caane» (Sant. 2:14-17).
13. ¿Juutypɨk tan̈kejaytya’m Santiago iga je’m fe tanakwiñkejiñ kun tyityam tan̈watpa? (Santiago 2:25, 26).
13 Santiago ijɨyki’m Rahab iga ikwiñkej fe kun tyityam iwat (maayɨ’ Santiago 2:25, 26). Yɨ’p yoomo’ ikumaton̈ iga Jehová sɨ’ iyooxpa’t je’m israelitajyaj (Jos. 2:9-11). ¿Juutypɨk ikwiñkej iga iniity idyɨk fe en Jehová? Ikyam wɨsteen israelitajyaj iga odoy akka’ayajtaiñ. Ju’utstyim iwat kun Abrahán, Jehová ia’m yɨ’p yoomo’ iga tsaam iwɨwatpa idyɨk mex iga tan̈kaɨy y dya’ je’ israelita. Yɨ’p tan̈keja’yba iga tanakwiñkejiñ kun tyityam tan̈watpa siiga tanaity fe.
14. ¿Tyi’iga wɨap tannɨm iga jempɨk Pablo y Santiago ijaykunu’kyaj tumtyi jɨɨxi iniity?
14 Ju’uts tan̈kɨ’pin̈neta’m, jesɨgam Pablo y Santiago ijɨykimyaj iga je’m fe tɨgɨyku’mpa kun tyityam tan̈watpa dya’ tumtyi an̈matyiyaj ipɨkyaj. Pablo iñɨ’may je’m judíojpɨk cristianojyaj iga Jehová dya’ iwɨixpa algun i siiga numaaj ikupɨkpa je’m Moisés In̈ki’mayo’oyi. Y Santiago nɨm iga ityumpɨy je’m cristianojyaj ikwiñkejyajiñ kun tyityam iwatyajpa iga iniityyaj fe.
¿Miyooxpa’tpa je’m iñfe iga in̈wadyiñ jempɨk Jehová ikusu’nɨ’yba? (A’mɨ je’m párrafo 15).
15. An̈maatɨ juutypɨk tanakwiñkejpa iga tanaity fe. (A’mɨtyim je’m imagenyaj).
15 Jesɨk Jehová nɨmpa iga tanaitytya’miñ tuum fe ju’utspɨk iniity idyɨk Abrahán, dya’ nɨmto’oba iga tan̈wadyiñ ityumpɨy jempɨk je’ iwat. Ity ja’yan̈ maneras iga wɨap tanakwiñkej iga tanaity fe. Tan̈wɨpɨktson̈yajiñ jempɨk yaguiñ nu’kneyaj je’m kumunjom, tanyooxpa’tyajiñ je’m tɨwɨtam jempɨk ya’achaap ixɨ’yaj y tanfamilia. Jehová tsaam ikusu’nɨ’yba jesɨk tan̈watpa yɨ’ɨmpɨk (Rom. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Juan 3:18). Tun̈gak manera iga wɨap tanakwiñkej fe, je’ jesɨk taputpa je’m an̈matkuy kun maymayaaji (1 Tim. 4:16). Tantumpɨytyam wɨap tanakwiñkejta’m kun tyityam tan̈watpa iga tan̈kupɨkpa je’m Jehová ijɨykamo’oyiyaj y tan̈kupɨkpatyim iga juchixkej iwɨwatpa. Siiga tan̈watpa yɨ’ɨmpɨk, Dios tawɨixpa y taamigojaap.
JE’M AN̈JOGO’OYI IPƗƗMCHI’IBA TANFE
16. ¿Tyi sɨ’ in̈jo’k idyɨk Abrahán y juutypɨk ikwiñkej iga iniity fe?
16 En Romanos capítulo 4, je’m Abrahán iakwiñkejo’oyi tan̈kejaytya’mpa iga tsaam importante tanaitytya’m an̈jogo’oyi. Jehová ijɨyka’m iga ikuyukmɨ Abrahán ja’yan̈yaj kumayketyajtaap. ¡Tuum wɨbɨk an̈jogo’oyi! (Gén. 12:3; 15:5; 17:4; Rom. 4:17). Pero jesɨk iniityum 100 iamtyɨy y Sara 90, dyanam iniityyaj idyɨk ni tuum imaanɨk. Ke’nam dyam kupakpa idyɨk yɨ’p jɨykamo’oyi. Pero Abrahán «icupɨc iga Dios wɨa̱p iwat, ijɨ̱spa iga núcpa jém ja̱ma iga tsɨ́ypa juuts ja̱tuŋpɨc para icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ» (Rom. 4:18, 19). Maaj okmɨ, nay je’m imaanɨk Isaac, yɨ’ɨmpɨgam kupak jempɨk sɨ’ in̈jo’k idyɨk (Rom. 4:20-22).
17. ¿Juutypɨk tanjoodon̈tam iga Dios wɨap tawɨix y taamigoja?
17 Jehová iamigoja Abrahán y ia’m iga tsaam iwɨwatpa, jeempɨktyim iwatpa kun taɨchtyam siiga tan̈kupɨkpa. Je’yukmɨ Pablo nɨm: «Cuando nɨmpa iga wɨ̱pɨctsoŋta̱ jém Abraham porque icupɨc Dios, jesɨc d́a jaychacneta̱ solamente para jém Abraham […]. Jaychacneta̱t́im para taɨcht́am iga tanjo̱doŋ iga Dios tawɨ̱pɨctsoŋpat́im siiga taŋcupɨcpa jém tanJa̱tuŋ Dios, jém icpɨsnewɨɨp jém tánO̱mi Jesucristo de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp» (Rom. 4:23, 24). Ju’utstyim Abrahán, nasuntaap iga tanaidyiñ fe, tan̈wɨwadyiñ y tan̈kupɨguiñ iga Jehová ikkupakpa jempɨk ijɨykamne’. Je’m tun̈gak kuyujijom tan̈kɨ’pin̈ta’mpa Romanos capítulo 5, juuty Pablo ijɨyki’m je’m an̈jogo’oyi.
WAAÑI 28 Cómo hacernos amigos de Jehová
a Tansunta’mpa iga Jehová tawɨixiñ y ia’miñ iga sɨ’ tan̈wɨwat. Yɨ’p kuyujijom tan̈kɨ’pin̈ta’mpa jempɨk ijaykunu’kyaj Pablo y Santiago juuty in̈matyaj iga tanaidyiñ fe y tanakwiñkejiñ kun tyityam tan̈watpa.
b JEMPƗK NASPA IXƗ’ EN JE’M IMAGENYAJ: Pablo iñɨ’may je’m cristiano judíojpɨkyaj iga tsaam importante je’m fe, y dya’ iga ikkupakyajiñ je’m Moisés In̈ki’mayo’oyi, ju’uts iga je’m ipu’ktuuku ikka’mayyajpa in̈naakyuk tuum pi’ityi azulpɨk, ikusɨn̈akayajpa je’m Pascua y iche’eyajpa ikɨ’.
c JEMPƗK NASPA IXƗ’ EN JE’M IMAGENYAJ: Santiago ianmajan̈chi’ je’m cristianojyaj iga ikwiñkejyajiñ fe kun tyityam iwatyajpa, ju’uts akwiñkejo’oyi, iyooxpa’tyajiñ tun̈gakyaj y maaj jempɨk ya’achaap ixɨ’yaj.