Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Lokaiahn Pohnpei
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • nwt Daniel 1:1-12:13
  • Daniel

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Daniel
  • Paipel—Kawehwehn Sampah Kapw
Paipel—Kawehwehn Sampah Kapw
Daniel

DANIEL

1 Ni kesiluhwen sounpar en kaundahn Nanmwarki Sehoiakim+ en Suda, Nanmwarki Nepukadnesar en Papilon ahpw kohdo Serusalem oh kapilpene kahnimwo.+ 2 Kedekedeo Siohwa ahpw ketikihla Nanmwarki Sehoiakim en Suda nan peho,+ iangahki ekei dipwisou kan en tehnpesen* Koht mehlelo, oh e wahdo mepwukat nan sapwen Sainar,*+ nan imwen* eh kohto. E kihdi dipwisou ko nan wasahn nahk dipwisou kesempwal kan en eh kohto.+

3 Nanmwarkio eri ruwese Aspenas kaun lapalap en tehnpaso en wahdo ekei mehn Israel kan,* iangahki irail me peneinei en nanmwarki oh lapalap akan.+ 4 Re pahn pwulopwul* oh sohte mehkot sapwung ni paliwararail kan, mwohmw mwahu, ahneki erpit, loalokong, koahiek en dehdehki ire kan+ oh koahiek en papah nan tehnpesen nanmwarki. E pahn padahkihong irail duwen nting oh lokaiahn mehn Kaldia kan. 5 Oh pil, nanmwarkio koasoanediong irail mwengehn ehuehu rahn sang kenen nanmwarki mwenge oh wain me e kin nim. Re pahn kaiahnda* erein sounpar siluh, oh ni imwin ahnsowo re pahn papah nanmwarkio.

6 Eri nanpwungarail mie ekei sang keinek* en Suda: Daniel,*+ Ananaiah,* Misael* oh Asaraia.*+ 7 Oh kaun lapalap en tehnpaso ahpw kihong adarail;* e kihong eden Daniel, Peldesasar,+ eden Ananaiah, Sadrak, eden Misael, Mihsak oh eden Asaraia, Apedneko.+

8 Ahpw Daniel koasoanedier nan eh mohngiong me e sohte pahn kasaminehkihla pein ih kenen nanmwarkio mwenge kan de wain me e kin nim. Eri e pekihda rehn kaun lapalap en tehnpaso en mweidohng ih en dehr kasaminehla pein ih ni ahl wet. 9 Oh Koht mehlelo eri ketin kahrehiong kaun lapalap en tehnpaso en pwungki* Daniel oh kasalehiong ih kadek kalahngan.+ 10 Ahpw kaun lapalap en tehnpaso ndaiong Daniel: “I masak ei kaun nanmwarki, me ketin koasoanehdi dahme kumwail pahn tungoale oh nim. Ia duwen ma e mahsanihada me kumwail mwomw suwedsang me pwulopwul* teikan me amwail dih? Kumwail pahn kahrehiong ei* dipada mwohn nanmwarkio.” 11 Ahpw Daniel ndaiong sounsilasil me kaun lapalap en tehnpaso idihada en apwalih Daniel, Ananaiah, Misael oh Asaraia: 12 “Komw menlau song noumw ladu kat nan erein rahn eisek, oh kihong kiht wahntuhke sen tungoale oh pihl sen nim; 13 mwuri, komwi ahpw kapahrekihong mwomwat ong mwomwen me pwulopwul ko* me kin iang tungoale en nanmwarkio tungoal kan, oh wiahiong noumwi ladu kat sang ni dahme komw kilang.”

14 Eri e pwungki arail pekipeko oh song irail erein rahn eisek. 15 Ni kaimwiseklahn rahn eisek ko mwomwarail ko mwahusang oh roson* sang me pwulopwul ko* koaros me kin tungoale kenen nanmwarkio mwenge kan. 16 Eri sounsilasilo kin kihong irail wahntuhke a kaidehn kenen nanmwarkio mwenge kan oh wain. 17 Oh Koht mehlelo ahpw ketikihong me pwulopwul* pahmen pwukat loalokong oh dehdehki mwahu soangen pwuhk* koaros oh erpit; oh Daniel alehdi koahiek en wehwehki ire kan ni soangen kaudiahl oh ouraman koaros.+

18 Ni kaimwiseklahn ahnsou me nanmwarkio kilelehdi ren wisiklongodo,+ kaun lapalap en tehnpaso ahpw wairailongdo mwohn Nepukadnesar. 19 Ni nanmwarkio eh koasoiong irail, sohte emen rehn pwihno pwon me duwehte Daniel, Ananaiah, Misael oh Asaraia;+ oh irail ahpw usehlahte papah mwohn nanmwarkio. 20 Soahng koaros me pid erpit oh koahiek en wehwehki ire kan me nanmwarkio kin idek rehrail, e diarada me pwutak ko pak eisek mwahusang samworo kan me kin wia akmanaman oh sounkosetipw kan+ koaros nan eh wehio pwon. 21 Oh Daniel mihmihte wasao lao lel ni keieun sounpar en Nanmwarki Sairus.+

2 Ni keriaun sounpar en eh kaunda, Nanmwarki Nepukadnesar ahnekihda ouraman kei, oh e uhdahn pwunodada+ kahrehda e sohte kak meir. 2 Nanmwarkio eri ruwese ren ekerpene samworo kan me kin wia akmanaman, sounkosetipw kan, sounakmanaman kan oh mehn Kaldia kan* pwe ren padahkihong nanmwarkio eh ouraman kan. Irail eri kohdo oh uh mwohn nanmwarkio.+ 3 Nanmwarkio eri ndaiong irail: “Mie ei ouraman ehu, oh I pwunodada pwehki I men ese dahme I ouramankihdao.” 4 Mehn Kaldia kan ahpw sapengki nanmwarkio ni lokaiahn Aramaik:*+ “Maing nanmwarki, komwi en ketin ieias kohkohlahte. Komw ketin mahsanihong noumwi ladu kan ouramano, oh se ahpw pahn kawehwehda.”

5 Nanmwarkio eri sapengki mehn Kaldia ko: “Iet me I koasoanehdien: Ma kumwail sohte padahkihong ie ouramano, iangahki wehwehpe, kumwail pahn lompeseng, oh imwamwail kan pahn wiahla wasahn kot.* 6 Ahpw ma kumwail padahkihong ie ouramano oh wehwehpe, kumwail pahn alehdi kisakis kei oh keting oh wahu laud+ sang rehi. Eri padahkihong ie ouramano oh wehwehpe.”

7 Re ahpw sapeng keriapak: “Nanmwarki en ketin kasalehiong sapwellime ladu kan sapwellime ouraman, oh se ahpw pahn kawehwehda wehwehpe.”

8 Nanmwarkio eri sapengki: “I ese me kumwail songosong en kareireila ahnsou, pwe kumwail eseier dahme I koasoanedier. 9 Ma kumwail sohte pahn kasansalehiong ie ouramano, kumwail koaros pahn ale kalokolokteieu. Ahpw kumwail pwungkipenehr en pitihekin ie mehkot likamw oh widing lao irairo wekila. Eri padahkihong ie ouramano, oh I ahpw pahn ese me kumwail kak kawehwehda wehwehpe.”

10 Mehn Kaldia ko eri sapengki nanmwarkio: “Sohte emen nan sampah* me kak wia dahme nanmwarki ketin kupwurki, pwe sohte nanmwarki lapalap de kepina men me kalelapakehr soahng wet rehn samworo me kin wia akmanaman de sounkosetipw de sounakmanaman de mehn Kaldia men. 11 Dahme nanmwarki ketin kalelapak me apwal, oh sohte me kak patohwanohng nanmwarki met ihte koht akan, me sohte kin ketiket nanpwungen aramas akan.”*

12 Nanmwarkio eri lingeringerda kowahlap oh ruwese ren kamwomwala ohl loalokong koaros nan Papilon.+ 13 Ni ahnsou me ruweso wiawihda oh ohl loalokong ko pahn kamakamala, re pil rapahki Daniel oh kompoakepah ko pwe ren kemeirailla.

14 Ni ahnsowo Daniel eri koasoi ni wahu oh keneinei ong Ariok kaunen nein nanmwarkio sounsilasil kan, me kohieilahng kemehla ohl loalokong kan nan Papilon. 15 E idek rehn Ariok, kaun emen me kin papah nanmwarkio: “Dahme kahrehda nanmwarkio ketin wiahkihda kehkehlik apwal wet?” Ariok eri padahkihong Daniel duwen irairo.+ 16 Daniel eri kohlongala oh peki rehn nanmwarkio en mweidohng ih ahnsou pwehn padahkihong ih wehwehn ouramano.

17 Daniel eri kohla ni imweo oh padahkihong kompoakepah ko Ananaiah, Misael oh Asaraia duwen irairo. 18 E peki rehrail ren kapakapki kadek kalahngan sang Koht en nanleng duwen soahng rir wet, pwe Daniel oh kompoakepah ko en dehr kamwomwmwomwla iangahki ohl loalokong teikan en Papilon.

19 Ouraman riro ahpw sansalohng Daniel nan kaudiahl ehu nipwongo.+ Daniel eri kapinga Koht en nanleng. 20 Daniel eri patohwan:

“Kaping en kohwong mwaren Koht kohkohlahte,

Pwe ih kelehpw me sapwellimanki erpit oh kehl.+

21 E kin ketin wekidala ahnsou kan,+

Kasapwildi oh kasapwilada nanmwarki kan,+

Ketikihda erpit ong me loalokong kan oh loalokong ong irail me ahneki koahiek en dehdehki ire kan.+

22 E kin ketin kasalehda soahng loal kan oh soahng rir kan,+

E ketin mwahngih dahme mi nan rotorot,+

Oh marain kin kapilpene ih.+

23 Maing Koht en semei mehn mahs ako, I patohwan kapingkalahngan oh kapinga komwi,

Pwehki omwi ketikihong ie erpit oh kehl.

Oh met komw ketin kasansalehiongieiehr dahme se patohwan peki rehmwi;

Komw ketin kasansalehiongkitehr en nanmwarkio iren kapwunodo.”+

24 Daniel eri kohla rehn Ariok, me nanmwarkio idihada en kamwomwala ohl loalokong kan en Papilon,+ oh e ndaiong ih: “Komw dehr kemehla ohl loalokong kan en Papilon. Komw kahreielahng mwohn nanmwarkio, oh I pahn patohwanohng nanmwarkio wehwehn ouramano.”

25 Ariok eri mwadangete wahlongala Daniel mwohn nanmwarkio oh ndaiong ih: “I patohwan diaradahr ohl emen sang irail me kalipilipasang Suda+ me kak kasansalehiong nanmwarki wehwehn ouramano.” 26 Nanmwarkio eri ndaiong Daniel, me adaneki Peldesasar:+ “Ia duwe, ke uhdahn kak kasansalehiong ie ouraman me I kilangadahro, oh wehwehpe?”+ 27 Daniel ahpw sapeng nanmwarkio: “Sohte emen rehn ohl loalokong kan, sounkosetipw kan, samworo kan me kin wia akmanaman de sounkasawih usu kan kak patohwanohng nanmwarki soahng riro me e ketin kalelapak.+ 28 Ahpw mie Koht emen nanleng me kin ketin kasalehda soahng rir kan,+ oh e ketin kasansalehiongehr Nanmwarki Nepukadnesar dahme pahn wiawi ni kaimwiseklahn rahn akan. Iet omw ouramano, oh iet kaudiahl kan me komw mahsanihada ni omw wonohn pohn omwi pehto:

29 “A komwi, Maing nanmwarki, pohn omwi pehto omw madamadau kan wekiong dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo, oh Koht me ketin kasalehda soahng rir kan ketin kasansalehiongkomwihier dahme pahn wiawi. 30 A ngehi, ouraman rir wet kasansalohng ie kaidehn pwehki I ahneki erpit laudsang koaros me momour; ahpw, pwehn kasansalehiong nanmwarki wehwehn ouramano pwe komwi en mwahngih audepen omwi mohngiong.+

31 “Maing nanmwarki, komw mahmahsanih oh mahsanihada lapalahn sansal ehu. Sansalo, me laud mehlel oh uhdahn marain, wie kesikesihnen mwohmwi, oh mwomweo me kamasepwehk. 32 Moangen sansalo wiawihkihda kohl kaselel,+ mwaremware oh peh kan wiawihkihda silper,+ kapehde oh denge wiawihkihda prons,+ 33 neh kan wiawihkihda mete,+ oh patehn neh kan, ekei wasa wiawihkihda mete oh ekei wasa pwehl.*+ 34 Ni omw mahmahsenwohng, takai ehu pa lupsang pohn nahna ehu, kaidehn sang ni pehn aramas, oh takaio lel ni patehn nehn sansalo me wiawihkihda mete oh pwehl oh kamwutepene mepwukat.+ 35 Ni ahnsowo meteo, pwehlo, pronso, silpero oh kohlo, mepwukat koaros ahpw mwutpene oh duwehla kilin krein* nan wasahn kihsang kilin krein ni ahnsoun karakar, oh kisiniengo ahpw wairailsang pwe sohte kisin diper en mepwukat en luhwehdi. Ahpw takai me lel sansalo wiahla lapalahn nahna ehu, oh kipehdi sampah pwon.

36 “Iet ouramano, oh met se pahn patohwan padahkihong nanmwarki wehwehn ouramano. 37 Maing nanmwarki—komwi me nanmwarkien nanmwarki kan me Koht en nanleng ketikihongehr wehi,+ manaman, kehl oh lingan, 38 oh nin limomwi e ketikihong aramas akan sohte lipilipil wasa me ren kousoan ie, iangahki mahn en nan mohs kan oh menpihr en pahnlahng kan, oh komwi me e ketin kasapwilada en kaunda mepwukat koaros+—komwi me moahng kohlo.+

39 “Ahpw mwurin komwi pil ehu wehi pahn pwarada,+ me sohte pahn lapalapasang komwi; mwuri pil ehu wehi, wehi kesiluh, me prons, me pahn kaunda sampah pwon.+

40 “A me pid wehi kapahieuo, e pahn kehlail duwehte mete.+ Pwe duwehte mete eh kin kamwutepene oh kapisetikihedi mehkoaros, ei, duwehte mete me kin kauwehla, e pahn kamwutepene oh kauwehla wehin mahs pwukat koaros.+

41 “Oh duwehte omw mahsanihada patehn neh ko oh sendin neh ko me ekei wasa wiawihkihda pwehl* oh ekei wasa mete, wehio pahn tohrohrpeseng, ahpw ekei wasa nan wehi wet pahn kehlail duwehte mete, duwehte omw mahsanihada meteo eh doalkihda pwehl mwutereko. 42 Oh duwehte ekei wasa ni sendin neh ko eh wiawihkihda mete oh ekei wasa pwehl, eri ekei wasa nan wehio pahn kehlail oh ekei wasa pahn luwet. 43 Duwehte omw mahsanihada mete eh doalkihda pwehl mwuterek, wasa kehlailo pahn doalkihda aramas akan;* ahpw re sohte pahn miniminpene, duwehte mete eh sohte kin doalkihda pwehl.

44 “Ni mwehin nanmwarki ko, Koht en nanleng pahn ketin kauwada wehi ehu+ me sohte pahn kamwomwmwomwla.+ Oh wehi wet sohte pahn kohwong aramas teikan.+ E pahn kamwutepene oh kamwomwala wehi pwukat koaros,+ oh wehiet kelehpw me pahn mihmi kohkohlahte,+ 45 duwehte omw mahsanihada me takai ehu lupsang ni nahnao a kaidehn sang ni pehn aramas, oh e kamwutepene meteo, pronso, pwehlo, silpero oh kohlo.+ Koht Lapalapo ketin kasansalehiongehr nanmwarki dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo.+ Ouramano mehlel, oh wehwehpe me likilik.”

46 Nanmwarki Nepukadnesar eri poaridiong nanpwelo mwohn Daniel oh kasalehda eh wauneki ih. Oh e ruwese ren kihda kisakis oh isik warpwohmwahu ong ih. 47 Nanmwarkio eri ndaiong Daniel: “Mehlel me omwi Kohto iei Koht en koht akan oh Kaunen nanmwarki kan oh Ih me kin ketin kasalehda soahng rir kan, pwehki omwi kak kasalehda soahng rir wet.”+ 48 Nanmwarkio eri kasapwilada Daniel oh kihong ih kisakis mwahu tohto, oh e wiahiong ih en kaunda wehin Papilon pwon+ oh en wia kaun lapalap en koperment* pohn ohl loalokong koaros nan Papilon. 49 Oh sang ni pekipek en Daniel, nanmwarkio idihada Sadrak, Mihsak oh Apedneko+ ren wia sounsawaspen kaunen wehin Papilon, ahpw Daniel papah nan tehnpesen nanmwarkio.

3 Nanmwarki Nepukadnesar ahpw wiahda sansal kohl ehu me ilehki kiupid 60* oh tehlapki kiupid 6.* E kauwada pohn patapat en Dura nan wehin Papilon. 2 Nanmwarki Nepukadnesar eri ileklahng wiliepe kan en nanmwarkio,* kaunen koperment kan,* kepina kan, sounkaweid kan, sounkanekid dipwisou kesempwal kan, sounkopwung kan, sounsawas en koperment kan oh koaros kaunen wehi kan ren pokonpene ni kasarawien sansal me Nanmwarki Nepukadnesar kauwadahro.

3 Eri wiliepe kan en nanmwarkio, kaunen koperment kan, kepina kan, sounkaweid kan, sounkanekid dipwisou kesempwal kan, sounkopwung kan, sounsawas en koperment kan oh koaros kaunen wehi kan ahpw pokonpene ong kasarawien sansalo me Nanmwarki Nepukadnesar kauwadahro. Oh re kesihnenda mwohn sansalo me Nepukadnesar kauwada. 4 Sounpakairo ahpw pakairki ni ngihl laud: “Kumwail aramas akan, tohnwehi kan oh me kin lokaiahki soangsoangen lokaia kan, kehkehlik kohwong kumwail, 5 me ni amwail rong ngilen mehn pepeuko,* paip en pepeuko, sidero,* arpo, keseng sahlo, paip en pepeuk laudo oh mehn keseng teikan koaros, kumwail pahn poaridi oh kaudokiong sansal kohlo me Nanmwarki Nepukadnesar ketin kauwadahr. 6 Mehmen me sohte poaridi oh kaudokiong sansalo pahn mwadangete lekdeklahng nan wasahn kisiniei mwehlo.”+ 7 Eri ni aramas ako koaros ar rongada ngilen mehn pepeuko, paip en pepeuko, sidero, arpo, keseng sahlo oh mehn keseng teiko koaros, aramas ako koaros, tohnwehi kan koaros oh koaros me kin lokaiahki soangsoangen lokaia kan ahpw poaridi oh kaudokiong sansal kohlo me Nanmwarki Nepukadnesar kauwadahr.

8 Eri ni ahnsowo, ekei mehn Kaldia ko ahpw kohdo oh kedipa* mehn Suhs ko. 9 Re ndaiong Nanmwarki Nepukadnesar: “Maing nanmwarki, komwi en ketin ieias kohkohlahte. 10 Maing nanmwarki, komw ketin kehkehlingki me aramas koaros me rong ngilen mehn pepeuko, paip en pepeuko, sidero, arpo, keseng sahlo, paip en pepeuk laudo oh mehn keseng teikan koaros pahn poaridi oh kaudokiong sansal kohlo; 11 oh mehmen me sohte pahn poaridi oh kaudokiong pahn lekdekla nan wasahn kisiniei mwehlo.+ 12 Ahpw mie mehn Suhs kei me komw ketin idihada ren kaunda wehin Papilon: Sadrak, Mihsak oh Apedneko.+ Maing nanmwarki, ohl pwukat sohte waunekin komwi. Re sohte kin papah omw koht kan, oh re kahng kaudokiong sansal kohlo me komw ketin kauwadahr.”

13 Nepukadnesar eri lingeringerda kowahlap oh ruwese Sadrak, Mihsak oh Apedneko ren wisiklongodo. Ohl pwukat ahpw wisiklongodo mwohn nanmwarkio. 14 Nepukadnesar eri ndaiong irail: “Sadrak, Mihsak oh Apedneko, e uhdahn mehlel me kumwail sohte papah ei koht kan+ oh kumwail kahng kaudokiong sansal kohl me I kauwadahro? 15 Eri ni amwail rong ngilen mehn pepeuko, paip en pepeuko, sidero, arpo, mehn keseng sahlo, paip en pepeuk laudo oh mehn keseng teikan koaros, ma kumwail onopada pwehn poaridi oh kaudokiong sansal me I wiadahro, eri e mwahu. Ahpw ma kumwail kahng kaudokiong, kumwail pahn mwadangete lekdeklahng nan wasahn kisiniei mwehlo. Oh ihs koht me kak kapitkumwailla sang nan pehi kat?”+

16 Sadrak, Mihsak oh Apedneko ahpw sapengki nanmwarkio: “Maing Nepukadnesar, se sohte anahne sapeng komwi nan irair wet. 17 Maing nanmwarki, ma ih duwen met, eri at Koht me se kin papah kak ketin kapitkitala sang wasahn kisiniei mwehlo oh kapitkitala sang nin limomwi.+ 18 Ahpw mehnda ma e sohte ketin wia met, Maing nanmwarki, komwi en mwahngih me se sohte pahn papah omwi koht kan de kaudokiong sansal kohl me komw ketin kauwadahro.”+

19 Nepukadnesar eri lingeringerda kowahlap pahn Sadrak, Mihsak oh Apedneko me kahrehda mwomwen meseo ong irail wekila,* oh e ruwese ren saunda wasahn kisiniei mwehlo pak isuh karakar sang mahs. 20 E ruwese ekei ohl kehlail kan sang nah karis en sounpeio ren pirehdi Sadrak, Mihsak oh Apedneko oh keseiraillong nan wasahn kisiniei mwehlo.

21 Ohl pwukat ahpw pirapirdi ni ar liklikawihte ar likou puhp kan, likou kan, lisoarop kan oh ar likou teikan koaros, oh re lekdekiong nan wasahn kisiniei mwehlo. 22 Pwehki en nanmwarkio kehkehliko me nohn limeidihd oh kisinieio uhdahn karakar, ohl ako me kahrehla Sadrak, Mihsak oh Apedneko me mehkihla mpwul en kisinieio. 23 Ahpw ohl silimen pwukat, Sadrak, Mihsak oh Apedneko, pwupwudiong nan wasahn kisiniei mwehlo ni ar wie senselte.

24 Nanmwarki Nepukadnesar ahpw masepwehkada oh mwadangete kesihnenda oh ndalahng nah lapalap ako: “Kitail sou pirepene ohl silimen oh kesehlong nan kisinieio?” Irail eri sapengki nanmwarkio: “Ei maing nanmwarki.” 25 E nda: “Kilang! I kilangada ohl pahmen me saledek alialuseli nanwerengen kisinieio, oh re sohte ohla, oh me kapahmeno mwomwen duwehte serien koht men.”

26 Nepukadnesar eri keila ni wenihmwen wasahn kisiniei mwehlo oh nda: “Sadrak, Mihsak oh Apedneko, kumwail ladun Koht Wasa Lapalahpie,+ pedoido oh kohdo wasaht!” Sadrak, Mihsak oh Apedneko ahpw pedoido sang nanwerengen kisinieio. 27 Oh wiliepe kan en nanmwarkio, kaunen koperment kan, kepina kan oh lapalap akan en nanmwarkio me pokonpene wasao+ ahpw kilangada me kisinieio sohte kauwehla paliweren ohl pwukat;+ sohte ehu pitenmoangarail kan me roangala, arail likou puhp kan duweduwehte, oh pil sohte kisin pwohn ediniei kis rehrail.

28 Nepukadnesar eri nda: “Kaping en kohwong Koht en Sadrak, Mihsak oh Apedneko,+ me ketin kadarala sapwellime tohnleng oh kapitala sapwellime ladu kan. Irail likih ih oh uhwongada kehkehlik en nanmwarkio oh mendahkihla ma re mehla* sang ar pahn papah de kaudokiong koht teikan likin pein ar Kohto.+ 29 Eri I pahn wiahda kehkehlik ehu me aramas emen, tohnwehi ehu de me kin lokaiahki soangsoangen lokaia kan me ndahki mehkot suwed duwen Koht en Sadrak, Mihsak oh Apedneko pahn lompeseng, oh imwarail kan pahn wiahla wasahn kot kei;* pwe sohte emen koht me kak kapitala duwehte ih.”+

30 Nanmwarkio eri kasapwilada* Sadrak, Mihsak oh Apedneko nan wehin Papilon.+

4 “Sang Nanmwarki Nepukadnesar ong aramas koaros, tohnwehi koaros, oh koaros me kin lokaiahki soangsoangen lokaia kan nan sampah pwon: Amwail popohl en tohto! 2 I perenki koasoia kilel kan oh soahng kapwuriamwei kan me Koht Wasa Lapalahpie ketin wiahiong ie. 3 Ia uwen laud en sapwellime kilel kan, oh ia uwen roson en sapwellime soahng kapwuriamwei kan! Sapwellime wehi iei wehi poatopoat ehu, oh e kin ketin kaunda sang ehu dih lel ehu dih.+

4 “Ngehi, Nepukadnesar kin nsenamwahu nan imweio oh soahng kan kin pweida nan tehnpeseio. 5 I kilangada ouraman ehu me kahrehda ei masepwehkada. Ni ei wonohn pohn ei pehto, kilel ko oh kaudiahl ko me I kilangada ahpw kamasakiehda.+ 6 Eri I wiahda kehkehlik ehu ren wahlongodo ohl loalokong koaros nan Papilon mwohi pwe ren kasansalehiong ie wehwehpen ouramano.+

7 “Ni ahnsowo samworo kan me kin wia akmanaman, sounkosetipw kan, mehn Kaldia kan* oh sounkasawih usu kan+ ahpw kohlongodo. Ni ei padahkihong irail duwen ouramano, re sohte kak kasansalehiong ie wehwehpen ouramano.+ 8 Eri Daniel ahpw kohdo mwohi, me adaneki Peldesasar,+ me adasang ei kohto+ oh e ahneki manaman* en koht sarawi kan,+ oh I ahpw padahkihong ih ouramano:

9 “‘Maing Peldesasar kaunen samworo kan me kin wia akmanaman,+ I uhdahn ese me manaman* en koht sarawi kan mi rehmw+ oh sohte mehkot rir me nohn apwal ong komwi.+ Eri kawehwehiong ie kaudiahl kan me I kilangada nan ei ouramano oh wehwehpe.

10 “‘Nan kaudiahl kan me I kilangada ni ei mihmi pohn ei pehto, I kilangada tuhke pwoat+ nanwerengen sampah oh e uhdahn reirei.+ 11 Tuhkeo kekeirda oh kehlailla, oh kadokeo leldahla nanleng oh tuhkeo sansalohng irepen sampah pwon. 12 Teh kan me kaselel, oh wah kan me tohto, oh pohn tuhkeo mie mwenge ong koaros. Mahn lawalo en nansapw akan kin rapahki mwete pahn tuhkeo, oh menpihr en pahnlahng kan kin mi pohn rah kan oh menmour koaros* kin mwengehsang ni tuhkeo.

13 “‘Ni ei kilikilang kaudiahl ko ni ei mihmi pohn ei pehto, I kilangada meninkeder men,* me sarawi men eh kohkohdihdo sang nanleng.+ 14 E likwerla ni ngihl laud: “Pelehdi tuhkehn,+ pelehsang rah kan, itikasang teh kan oh kamwarakpeseng wah kan! Mahn lawalo kan en tangasang pah oh menpihr kan en pihr sang ni rah kan. 15 Ahpw kihdihte tuken tuhkehn iangahki kalewe kan nanpwelen, pirehkihdi selmete oh prons, nanpwungen dihpw kan en mohsen. Mweidohng en wisekesengkihla pwoaiken nanleng, oh mweidohng en mihmihte rehn mahn lawalo kan nan dihpw kan.+ 16 Mweidohng eh mohngiong en aramas en wiahla mohngiong en mahn lawalo, oh mweidohng ahnsou isuh+ en dou powe.+ 17 Met lohkpeseng sang meninkeder kan,*+ oh pilipil wet pakairda sang me sarawi kan, pwe aramas akan me momour en ese me Wasa Lapalahpie iei Kaunen wehin aramas akan+ oh e kin ketikihong pwuhng en kaunda emen me e ketin kupwurki oh e kin ketin kasapwilada powe pil aramas me keieu sohte katepe kan.”*

18 “‘Iet ouraman me ngehi, Nanmwarki Nepukadnesar, kilangada; eri Peldesasar, komw koasoia wehwehpe, pwe ohl loalokong teikan koaros en ei wehi sohte kak kasansalehiong ie wehwehpe.+ Ahpw komwi me kak wia met, pwehki manaman* en koht sarawi kan mi rehmw.’

19 “Ni ahnsowo Daniel, me adaneki Peldesasar,+ ahpw masepwehkada oh nennenla ni ahnsou kis, oh eh lamalam kan ahpw tepida kamasak ih.

“Nanmwarkio eri nda, ‘Peldesasar, komw dehr mweidohng ouramanet oh wehwehpe en kamasak komwi.’

“Peldesasar eri sapengki, ‘Maing ei kaun, ouraman wet en dokedoke irail me kin kailongkin komwi, oh wehwehpe en dokedoke omw imwintihti kan.

20 “‘Tuhke me komw mahsanihada me uhdahn reireila oh kehlailla, me kadokeo leldahla nanleng oh sansalohng sampah pwon,+ 21 me mie teh kaselel kan, wah tohto oh mie mwenge ong koaros, me mahn lawalo en nansapw akan kin mihmi pah oh menpihr en pahnlahng kan kin mihmi pohn rah kan,+ 22 Maing nanmwarki, iei komwi me tuhkeo, pwehki omwi uhdahn lapalapala oh kehlailla, oh omw lingan laudla oh leldahla nanleng,+ oh omw kaunda lella ni imwin sampah.+

23 “‘Oh nanmwarki ketin mahsanihada meninkeder men,* me sarawi men+ eh kohkohdihdo sang nanleng, me mahsanih: “Pelehdi tuhkehn oh kauwehla, ahpw kihdihte tuken tuhkehn iangahki kalewe kan nanpwelen, pirehkihdi selmete oh prons, nan dihpw kan nan mohsen. Oh mweidohng pwoaiken nanleng en kawisekesekihala, oh mweidohng en mihmihte rehn mahn lawalo en nansapw akan lao lel ahnsou isuh dou powe.”+ 24 Maing nanmwarki, iet wehwehpe; met iei koasoandien Wasa Lapalahpie me pahn lelohng ei kaun nanmwarki. 25 Komw pahn pekeussang nanpwungen aramas akan, oh omw wasahn kousoan pahn mi rehn mahn lawalo en nansapw akan, oh komw pahn kin kang dihpw duwehte kouwol kan; oh komw pahn wisekesengkihla pwoaiken nanleng,+ oh ahnsou isuh+ pahn dou pohmwi,+ lao komw pahn mwahngihada me Wasa Lapalahpie iei Kaunen wehin aramas akan oh me e kin ketikihong pwuhng en kaunda mehmen me e ketin kupwurki.+

26 “‘Ahpw pwehki re nda tuken tuhkeo iangahki kalewe kan en mihmihte,+ komw pahn pwurehng alehdi omwi wehi mwurin omw mwahngihada me mie Emen me ketin kakaun nanleng. 27 Kahrehda, Maing nanmwarki, komwi en ketin kupwurki ei kaweid. Sohpeisang dipomw kan ni omw wia dahme pwung oh sohpeisang omw wiewia suwed ni omw kasalehda kadek kalahngan ong me semwehmwe. Mweinele omw paiamwahu pahn popouslahte.’”+

28 Soahng pwukat koaros lelohng Nanmwarki Nepukadnesar.

29 Mwurin sounpwong eisek riau e ahpw alialuseli pohn tehnpesen nanmwarkien Papilon. 30 Nanmwarkio kin ndinda: “Kaidehn ih Papilon Lapalap met me I kaukihda sang pein ei kehl oh roson, pwe en wia wasa me I pahn kin kakaun oh en kasalehda lingan en ei roson lapalap?”

31 Ni nanmwarkio eh koasoakoasoi, ngihl ehu pa peidihdo sang nanleng, mahsanih: “Nanmwarki Nepukadnesar, iet rohng ong komwi, ‘Wehio pehdsangehr komwi,+ 32 oh komw pahn pekeussang aramas akan. Omw wasahn kousoan pahn mi rehn mahn lawalo en nansapw akan, oh komw pahn kang dihpw duwehte kouwol kan, oh ahnsou isuh pahn dou pohmwi, lao komw mwahngihada me Wasa Lapalahpie iei Kaunen wehin aramas akan oh me e kin ketikihong pwuhng en kaunda mehmen me e ketin kupwurki.’”+

33 Ni ahnsowohte mahseno ahpw pweida rehn Nepukadnesar. E pekeussang rehn aramas akan, oh e tepida kang dihpw duwehte kouwol kan, oh paliwereo wisekesengkihla pwoaiken nanleng, lao pitenmoange ko reireila duwehte wunen ikel kan oh kiki ko duwehte kikin menpihr kan.+

34 “Ni imwin ahnsowo+ ngehi, Nepukadnesar, ahpw saradahla nanleng, oh ei koahiek en wehwehki ire kan ahpw pwurodohng ie; oh I kapinga Wasa Lapalahpie, oh I kapinga oh kalinganahda Ih me ketin ieias kohkohlahte, pwehki sapwellime kaunda iei kaunda poatopoat ehu oh sapwellime wehi kin sang ehu dih lel ehu dih.+ 35 Tohnsampah koaros sohte mehkot ong ih, oh e kin ketin wiahiong karis en nanleng oh tohnsampah kan nin duwen kupwure. Oh sohte emen me kak irehdi ih*+ de patohwanohng ih, ‘Dahme komw ketin wiadahr?’+

36 “Ni ahnsowo ei koahiek en wehwehki ire kan ahpw pwurodohng ie, oh lingan en ei wehi, ei roson lapalap oh ei lingan pwurodohng ie.+ Nei lapalap akan oh nei aramas waun kan ahpw pwurehng tepida rapahki ei kaweid, oh I pwurehng kaunda ei wehio oh wauwi laudsang mahso.

37 “Eri met ngehi, Nepukadnesar, kin kapinga oh kawauwihala oh kalinganahla Nanmwarkien nanleng,+ pwehki sapwellime wiewia kan koaros me mehlel oh sapwellime ahl akan me pwung pahrek,+ oh pwehki e kak ketin kanamenekihala irail me kin weweid ni aklapalap.”+

5 Me pid Nanmwarki Pelsassar,+ e wiahda lapalahn kamadipw ehu ong nah aramas waun 1,000 kan, oh e wie niminim wain mwohrail.+ 2 Ni eh sakaukilahr waino, Pelsassar ahpw ruwese ren wahlongodo kep kohl oh silper me eh pahpa Nepukadnesar wahsang nan tehnpas sarawio nan Serusalem,+ pwe nanmwarkio oh nah aramas waun kan, eh pekehi kan oh eh keriaun pwoud kan ren nim sang nan kep ko. 3 Irail eri wahlongodo kep kohl ko me wisiksang wasa sarawio nan tehnpas sarawi en Koht nan Serusalem, oh nanmwarkio oh nah aramas waun kan, eh pekehi kan oh eh keriaun pwoud kan ahpw nim sang nan kep ko. 4 Re nim wain, oh re kapinga koht kan me wiawihkihda kohl oh silper, prons, mete, tuhke oh takai.

5 Ni ahnsowohte sendin pehn aramas emen ahpw pwarada oh tepida ntinting ni dihd en tehnpesen nanmwarkio me mi limwahn dewen lampo, oh nanmwarkio kilikilang kumwuto eh wie ntinting. 6 Nanmwarkio eri poh reireila* oh eh madamadau kan kamasakada ih, oh pwoneo rerada+ oh pwukie kan ahpw tepida loipene.

7 Nanmwarkio eri likwer ni ngihl laud ren ekerpene sounkosetipw kan, mehn Kaldia kan* oh sounkasawih usu kan.+ Nanmwarkio eri ndaiong ohl loalokong kan en Papilon: “Mehmen me wadek nting wet oh ndaiong ie wehwehpe pahn likawihada likou poh ntahnmwel,* mwaramwar kohl pahn kohieng ni tepinwere+ oh e pahn wia kesiluhwen kaun nan wehiet.”+

8 Nein nanmwarkio ohl loalokong ko koaros ahpw kohlongodo, ahpw re sohte kak wadek ntingo de kasansalehda wehwehpe ong nanmwarkio.+ 9 Eri Nanmwarki Pelsassar uhdahn masepwehkada oh meseo poh reireila; oh nah aramas waun ko pwonopwonkihda.+

10 Ni lih nanmwarkio* eh rongada dahme nanmwarkio oh nah aramas waun ko koasoakoasoia, e ahpw pedolongodo nan wasahn kamadipwo. Lih nanmwarkio eri nda: “Maing nanmwarki, komwi en ketin mour kohkohlahte. Komw dehr mweidohng omw madamadau kan en kamasak komwi, de pil mweidohng silangomwi en poh reireila. 11 Mie ohl emen* nan sapwellimomwi wehi me ahneki manaman* en koht sarawi kan. Ni mwehin omw pahpao, loalokong oh dehde mwahu oh erpit duwehte erpit en koht kan kin dierek reh.+ Omw pahpao, Nanmwarki Nepukadnesar me idihada ih nin duwen kaunen samworo kan me kin wia akmanaman, sounkosetipw kan, mehn Kaldia kan* oh sounkasawih usu kan;+ Maing nanmwarki, omw pahpao me wia met. 12 Pwe Daniel, me nanmwarkio ketin kahdaneki Peldesasar,+ ahneki elen madamadau* me inenen sikla oh loalokong oh dehde mwahu pwe en kawehwehda ouraman kan, kawehwehda kahk kan oh kamwahwihala kahpwal laud kan.*+ Eri ekerodo Daniel, oh e pahn padahkihong komwi wehwehn met.”

13 Daniel eri wisiklongodo mwohn nanmwarkio. Nanmwarkio eri idek rehn Daniel: “Komwi me Daniel me kalipilipasang Suda,+ me ei pahpa nanmwarki wahsang nan Suda?+ 14 I rongehr me pid duwen komwi me manaman* en koht kan kin mi rehmwi+ oh me loalokong oh dehde mwahu oh erpit laud kin dierek rehmwi.+ 15 Eri ohl loalokong kan oh sounkosetipw kan wisiklongodo mwohi pwe ren wadek nting wet oh kasansalehiong ie wehwehpe, ahpw re sohte kak padahkihong ie wehwehn rohngo.+ 16 Ahpw I rongehr me pid duwen komwi me komw kak kawehwehda kilel kan+ oh kamwahwihala kahpwal laud kan.* Eri ma komw kak wadek ntingo oh kasansalehiong ie wehwehpe, komw pahn likawihada likou poh ntahnmwel, mwaramwar kohl pahn kohieng ni tepinweromwen, oh komw pahn wia kesiluhwen kaun nan wehiet.”+

17 Daniel eri sapeng nanmwarkio: “Komw kak kolokolete sapwellimomwi kisakis kan oh ketikihong meteikan omw keting. Ahpw, I pahn wadekohng nanmwarki ntingo oh kasansalehiong ih wehwehpe. 18 A komwi, Maing nanmwarki, Koht Wasa Lapalahpie ketikihong Nepukadnesar omwi pahpao wehio oh manaman laud oh wahu oh roson lapalap.+ 19 Pwehki E ketikihong ih manaman laud, aramas koaros, tohnwehi koaros oh koaros me kin lokaiahki soangen lokaia kan kin rerrerki ar masak mwowe.+ Mehmen me e kupwurki, e kin ketin kemehla de mweidohng en momour, oh mehmen me e kupwurki, e kin ketin kasapwilada de kanamenekihala.+ 20 Ahpw ni eh mohngiong eh aklapalapala oh e keptakaila, kahrehiong eh mwekid ni aklapalap,*+ e kesepwildihsang pohn mwoalen eh wehi, oh wahupe kohsang ih. 21 E pekeussang aramas akan, oh eh mohngiong duwehla mohngiong en mahn lawalo, oh eh wasahn kousoan iei rehn dongki lawalo kan. E kin kang dihpw duwehte kouwol kan, oh paliwere wisekesengkihla pwoaiken nanleng, lao e mwahngihada me Koht Wasa Lapalahpie iei Kaunen wehin aramas akan oh e kin ketin kasapwilada powe mehmen me e ketin kupwurki.+

22 “Ahpw komwi, sapwellime pwutak Pelsassar, sohte ketin aktikitikla, mendahki omw mwahngih soahng pwukat koaros. 23 Ahpw, komw ketin kasapwilada pein komwi mwohn Kaunen nanleng,+ oh komw ketin ruwese ren wadohng komwi kep kan en tehnpeseo.+ Eri komwi oh noumwi aramas waun kan, omwi pekehi kan oh keriaun omwi pwoud kan nim wain sang nan kep ko oh kapinga koht kan me wiawihkihda silper oh kohl, prons, mete, tuhke oh takai, koht kan me sohte kin kilang mehkot oh sohte rong mehkot oh sohte ese mehkot.+ Ahpw komwi sohte ketin kalinganahda Koht me kin ketin kamwakamwakid omwi esingek+ oh omw ahl akan koaros. 24 Eri e ketin kadarodo kumwuto, oh nting wet ntingdi.+ 25 Oh iet nting me ntingdi: MENE, MENE, TEKEL oh PARSIN.

26 “Iet wehwehn lepin lokaia ko: MENE, Koht ketin wadekedier rahn akan en omwi wehi oh ketin kaimwisekalahr.+

27 “TEKEL, komwi ketin tenekdahr nan mehn tenek oh dierekda me sohte itar.

28 “PERES, omwi wehi nehnepesengier oh kohieng mehn Media kan oh mehn Persia kan.”+

29 Pelsassar eri ruwes, oh re kalikawihkihda Daniel likou poh ntahnmwel oh kihong mwaramwar kohl ehu ni tepinwere; oh re pakairki me e wiahla kesiluhwen kaun nan wehio.+

30 Nipwongohte, Pelsassar nanmwarkien mehn Kaldia kan ahpw kamakamala.+ 31 Oh Darius+ mehn Media ahpw alehdi wehio; e mahki mpen sounpar 62.

6 Darius pilada en idihada wiliepe kan en nanmwarki 120 pohn wehio pwon.+ 2 Pohnangirail iei lapalap silimen, emen irail iei Daniel;+ oh wiliepe kan en nanmwarkio+ pahn padahkihong irail soahng koaros, pwehn pere soahng kan me nanmwarkio ahneki. 3 Eri Daniel kasalehda eh koahiek sang lapalap teiko oh wiliepe kan en nanmwarkio, pwe e ahneki elen madamadau* me inenen sikla,+ oh nanmwarkio koasoakoasoane en kasapwilada ih pohn wehio pwon.

4 Ni ahnsowo lapalap ako oh wiliepe kan en nanmwarkio ahpw raparapahki kahrepe kei pwe ren kedipahki Daniel me pid eh pwukoahn wehio, ahpw re sohte kak diarada kahrepe me re pahn kedipahki de mehkot sapwung, pwe ih ohl likilik men oh e sohte kin seukautih de mwersuwed. 5 Ohl pwukat eri nda: “Kitail sohte douluhl pahn diar kahrepe kan me kitail kak kedipahki Daniel, ihte ma kitail diar mehkot me pid kosonned en eh Koht+ pwe kitail en kedipahki ih.”

6 Eri lapalap pwukat oh wiliepe kan en nanmwarkio ahpw kohlongala rehn nanmwarkio nin duwen pwihn ehu, oh re ndaiong ih: “Maing Nanmwarki Darius, komwi en ketin ieias kohkohlahte. 7 Koaros lapalap akan en wehio, kaunen koperment kan, wiliepe kan en nanmwarkio, nein nanmwarki sounkaweid lapalap akan oh kepina kan pwungkipenehr en wiahda koasoandi ehu sang nanmwarki oh wiahda mehn keinapwidi ehu, me nan erein rahn 30, mehmen me wia pekipek ehu rehn koht emen de aramas emen likin komwi, Maing nanmwarki, aramaso en lekdekiong nan pwoaren laion kan.+ 8 Eri, Maing nanmwarki, komw ketin wiahda koasoandio oh sainihala,+ pwe en sohte kak wekidekla, nin duwen kosonned en mehn Media oh Persia kan, me sohte kak kamala.”+

9 Nanmwarki Darius eri sainihala koasoandio oh mehn keinapwidio.

10 Ahpw ni ahnsowohte me Daniel esehda me koasoandio sainlahr, e ahpw kohla ni imweo, me mie wenihmwtok kei ni pere me mi pohn imweo me ritida sallahng Serusalem.+ Oh pak siluh nan rahn ehu e kin kelepwikihdi oh kapakap oh kapinga eh Kohto, duwehte me e kin kaukaule wia sang mahso. 11 Ni ahnsowo ohl ako ahpw tangolongala oh diarada Daniel eh wie kapakap oh pekipeki kupwuramwahu mwohn silangin eh Kohto.

12 Irail eri kohla rehn nanmwarkio oh katamankihong ih duwen dahme keinapwidio: “Maing nanmwarki, komw sou ketin sainihala keinapwidi ehu me koasoia me nan erein rahn 30 mehmen me wia pekipek ehu rehn koht emen de aramas emen likin komwi, aramaso en lekdekiong nan pwoaren laion ko?” Nanmwarkio eri sapengki: “Koasoandi wet poadada teng nin duwen kosonned en mehn Media oh Persia kan, me sohte kak kamala.”+ 13 Irail eri mwadangete ndaiong nanmwarkio: “Maing nanmwarki, Daniel, emen me kalipilipasang Suda ko,+ sohte waunekin komwi, de pil wauneki keinapwidi me komw ketin sainihalao, ahpw pak siluh nan rahn ehu e kin kapakap.”+ 14 Ni ahnsowohte me nanmwarkio rongada met, e ahpw nsensuwedla kowahlap, oh e song en medewehda elen eh pahn kapitala Daniel; oh lao ketipino kihrla e wia uwen eh kak koaros en doarehla ih. 15 Ohl ako eri kohlongala rehn nanmwarkio nin duwen pwihn ehu, oh re ndaiong nanmwarkio: “Maing nanmwarki, komw mwahngih me kosonned en mehn Media oh Persia kan iei me ma keinapwidi ehu de koasoandi ehu me nanmwarki wiahda sohte kak wekidekla.”+

16 Nanmwarkio eri ruwes, oh re wahdo Daniel oh kesehlong ih nan pwoaren laion ko.+ Nanmwarkio eri ndaiong Daniel: “Omw Koht me komw kin usehlahte papah pahn kapitkomwihla.” 17 Takai ehu eri wisikdo oh pwaindi wasahn pedolong en* nan pwoahro, oh nanmwarkio eri sidampiekihdi nah rihng en sidampo oh rihng en sidamp en nah aramas waun ko, pwe sohte mehkot ehu en kak wekidekla me pid Daniel.

18 Nanmwarkio eri kohla ni tehnpeseo. E sohte tungoale mehkot nipwongo oh kahng ale kamweit,* oh e sohte kak meirla.* 19 Eri ni tepin marain en nin sohrahn eh pwarada, nanmwarkio ahpw pwourda oh mwadangete tangalahng ni pwoaren laion ko. 20 Ni eh kerenlahng pwoahro, e ahpw likwerlahng Daniel ni ngilen pahtou. Nanmwarkio eri idek rehn Daniel: “Daniel ladun Koht ieias, ia duwe, omw Koht me komw kin usehlahte papah kak kapitkomwihla sang laion kan?” 21 Daniel eri mwadangete ndalahng nanmwarkio: “Maing nanmwarki, komwi en ketin ieias kohkohlahte. 22 Ei Koht ketin poaronehdo sapwellime tohnlengo oh kakuhpene ewen laion kat,+ oh re sohte kauweiehla,+ pwe I mwakelekel mwohn silangi; de I pil sohte wiahda sapwung ehu ong komwi, Maing nanmwarki.”

23 Nanmwarkio eri uhdahn perenda, oh e kehkehlingki me Daniel en pwekipwekda sang nan pwoahro. Ni Daniel eh pwekipwekda sang nan pwoahro, e sohte douluhl ohla, pwehki e likih eh Kohto.+

24 Nanmwarkio eri wiahda ruwes ehu, oh ohl ako me kedipa* Daniel ahpw wisikdo, oh re lekdekiong nan pwoaren laion ko, iangahki neirail seri kan oh arail pwoud kan. Re saikinte lel nan kepin pwoahro a laion ko lusukirailte oh kamwutepene tihrail kan koaros.+

25 Nanmwarki Darius eri ntinglahng aramas koaros, tohnwehi koaros oh koaros me kin lokaiahki soangsoangen lokaia kan me koukousoan nan sampah pwon:+ “Kumwail en ahneki popohl mwuledek! 26 I wiahda kehkehlik ehu me nan wasa koaros me mi pahn ei wehi, aramas akan pahn rerrerki ar masak mwohn silangin Koht en Daniel.+ Pwe ih me Koht ieias oh e pahn ketin ieias kohkohlahte. Sapwellime wehi sohte pahn kak kasohrala, oh sapwellime pwuhng en kaunda me poatopoat.+ 27 E kin ketin kapitala,+ doarehla oh wiahda kilel kan oh soahng kapwuriamwei kan nanleng oh nin sampah,+ pwe e ketin kapitala Daniel sang ni pehn laion kan.”

28 Daniel eri pweida mwahu nan wehin Darius+ oh nan wehin Sairus mehn Persia.+

7 Ni keieun sounpar en Nanmwarki Pelsassar+ en Papilon, Daniel ahpw kilangada ouraman ehu oh kaudiahl kei ni eh wonohn pohn eh pehto.+ Ih eri ntingihedi ouramano;+ e ntingihedi soahng koaros me mi nan ouraman ko. 2 Daniel eri nda:

“Ni ei kilikilang nan ei kaudiahl ko erein nipwongo, oh kilang! ahng pahieu kan en nanleng ahpw kamwakamwakid sehd laudo.+ 3 Oh mahn kalaimwun pahmen+ ahpw pwarada sang nansedo, mwomwarail kan wekpeseng.

4 “Keieun mahno duwehte laion men,+ oh e ahneki pehnpihr en ikel men.+ I kilikilang lao eh pehnpihr ko weweiksang, oh e pwekipwekda sang sampah oh e kesihnenda pohn neh riau duwehte aramas emen, oh e alehdi mohngiong en aramas emen.

5 “Oh kilang! pil emen mahn, keriemen, duwehte pehr men.+ E kauwada apali neh ko, oh tihnkopwou siluh mihmi nan eweo nanpwungen ngih ko; oh e alehdi kehkehlik, ‘Uhda, kang uduk laud.’+

6 “Mwurin met I ahpw kilikilenglahte, oh kilang! pil emen mahn, duwehte lepard men,+ ahpw pohn tihnseweo mie pehnpihr pahieu me duwehte pehn menpihr men. Oh mahno mie moange pahieu,+ oh e alehdi manaman en kaunda.

7 “Mwurin met I ahpw kilikilenglahte nan kaudiahl en nipwongo, oh I kilangada mahn kapahmeno, kamasepwehk oh karerrer oh inenen kehlail, oh mie ngih lapala me mete. E kin kadallehla oh kamwutepene, oh dahme luhwehdi e kin tiakpeseng.+ E weksang mahn teiko koaros me pwarada mwoweo, oh mie kode eisek. 8 Ni ei kilikilang kod ko, a kilang! pil ehu kod me tikitik+ ahpw wosada nanpwungarail, oh kod siluh sang tepin kod ko ahpw weweikdahsang mwoweo. Oh kilang! mie pwoaren mas kei me duwehte pwoaren mesen aramas ni kod tikitik wet, oh mie au ehu me wie koasoakoasoi ni aklapalap.*+

9 “I kilikilenglahte lao mwoahl ko koasoansoandi nan dewerail oh Me Ketin Ieias Sang Mahs+ ahpw ketidi nan mwoale.+ Sapwellime likou me pwetepwet duwehte sinoh,+ oh pitenmoange duwehte wunen sihpw me mwakelekel. Mwoale duwehte mpwulen kisiniei; daia ko duwehte kisiniei me lullul.+ 10 Piletik en kisiniei ehu ahpw pwilipwilwei oh kohkohieisang mwohn silangi.+ Meh kid pahn pak kid kei usehlahte wie papah ih, oh meh nen pahn pak nen kei uh mwohn silangi.+ Mwoalen Kopwungo*+ eri tepida, oh pwuhk kan papahkpeseng.

11 “I kilikilenglahte ni ahnsowo pwehki ngilen koasoi aklapalap* me kodo ndinda;+ I kilikilengla lao mahno kamakamala oh paliwereo lekdekiong nan kisiniei oh mwomwla. 12 Ahpw me pid duwen mahn teiko,+ ar pwuhng en kaunda pehdsang irail, oh ar mour reireila erein ahnsou ehu oh ahnsou me koasoandi.

13 “I kilikilenglahte nan kaudiahl en nipwongo, oh kilang! emen me rasehng nein-aramas+ wie kohkohdo iangahki depwek en nanleng; oh e alehdi mweimwei en pedolong rehn Me Ketin Ieias Sang Mahso,+ oh re wahdahdo ih kerenlahng mwohn silangi. 14 Oh pwuhng en kaunda,+ wahu+ oh wehi ehu ahpw kohieng ih, pwe aramas akan koaros, tohnwehi kan koaros oh koaros me kin lokaiahki soangsoangen lokaia kan en papah ih.+ Eh pwuhng en kaunda iei kaunda poatopoat ehu me sohte pahn sohrala, oh eh wehi sohte pahn mwomwla.+

15 “A duwen ngehi, Daniel, I pwunodada pwehki kaudiahl ko me I kilangada kamasakiehda.+ 16 Ngehi eri keila limwahn emen irail me kesikesihnen wasao pwehn idek reh ia uhdahn wehwehn met. Eri e sapeng oh kasansalehiong ie wehwehn mepwukat.

17 “‘Mahn kalaimwun pwukat, meh pahmen ko,+ iei nanmwarki pahmen me pahn pwarada nin sampah.+ 18 Ahpw sapwellimen Koht Lapalahpie me sarawi kan+ pahn alehdi wehio,+ oh re pahn sohsohki wehio+ kohkohlahte, ei, kohkohlahte.’

19 “I men kalaudehla ei esehla duwen kapahmen en mahno, me weksang meteiko koaros; e uhdahn kamasepwehk, mie ngih mete oh kiki kan prons, oh e kin kadallehla oh kamwutepene, oh tiakedi dahme luhwehdi;+ 20 oh duwen kod eisek ko+ pohn moangeo, oh kod teio me pwarada oh meh siluh ko me pwupwudi mwowe,+ kod me mie pwoaren mas ko oh au me wie koasoakoasoi ni aklapalapo* oh me mwomwe lapala sang meteiko.

21 “I kilikilenglahte ni kodo eh mahweniong me sarawi kan, oh e kin kaloweiraildi,+ 22 lao Me Ketin Ieias Sang Mahso+ ketido, Koht Lapalahpie,+ oh ketin kopwung ni eh uhki me sarawi kan, oh ahnsou me kileldio eri leledo ong me sarawi kan pwe ren alehdi wehio.+

23 “Iet me e ndahn: ‘A duwen kapahmen en mahno, mie kapahieun wehi me pahn pwarada pohn sampah. E pahn weksang wehi teikan koaros, oh e pahn kadallehla sampah pwon oh tiakpeseng oh kamwutepene.+ 24 A me pid kod eisek ko, nanmwarki ehk pahn pwarada sang nan wehio; oh pil mie emen me pahn pwarada mwurirail, oh e pahn weksang mehn nin tapio ko, oh e pahn kanamenekihala nanmwarki silimen.+ 25 E pahn koasoi ni eh uhwong Wasa Lapalahpie,+ oh e pahn usehlahte kaloke sapwellimen Koht Lapalahpie me sarawi kan. E pahn song en wekidala ahnsou kan oh kosonned, oh re pahn kohieng nan peh erein ahnsou ehu, ahnsou riau oh elep en ahnsou.*+ 26 Ahpw Mwoalen Kopwung tepida, oh re kihsang eh pwuhng en kaunda, pwehn kamwomwala ih oh kasohrehla ih douluhl.+

27 “‘Oh wehio oh pwuhng en kaunda oh lingan en wehi kan me mi pahnlahng kohieng aramas akan me iei sapwellimen Koht Lapalahpie me sarawi kan.+ Arail wehi iei wehi poatopoat ehu,+ oh wehi koaros pahn papah oh peikiong irail.’

28 “Ih kaimwiseklahn irairo met. A ngehi, Daniel, ei madamadau kan kamwakidiehda douluhl, kahrehda I poh reireila;* ahpw I kolokolete irairo nan ei mohngiong.”

8 Ni kesiluhwen sounpar en mwehin Nanmwarki Pelsassar,+ ngehi Daniel ahpw kilangada kaudiahl ehu me weksang me I kilangada mwoweo.+ 2 I kilangada kaudiahlo, oh ni ei kilikilang I mihmi nan ihmw laud kehl kehlailo* nan Suhsan,*+ me mi nan wehin Elam;+ I kilikilang kaudiahlo, oh I mihmi limwahn pillap* en Ulai. 3 Ni ei sarada, kilang! mie sihpw wol men+ me kesikesihnen mwohn pillapo, oh mie kode riau.+ Kod riauo reirei, ahpw ehu reireisang ehu oh me reireio pwarada mwuhr.+ 4 I kilangada sihpw wolo eh tang kohla palikapi oh paliepeng oh palieir, pwe en pei, sohte mahn lawalo men kak kesihnen mwowe, oh sohte me kak doarehla emen sang eh manaman.*+ E kin wia dahme e mwahuki oh aklapalapala.

5 Ni ei kilikilengla, kilang! mie kuht wol men+ pa kohkohdo sang palikapi* kotekote pohn sampah pwon ni eh sohte sair pwehl. Oh mie koden kuht wolo me inenen sansal nanpwungen mese ko.+ 6 E kohkodohng sihpw wol me kod riauo, me I kilangada wie kesikesihnen mwohn pillapo; e tangatang kodohng ih ni lingeringer laud.

7 I kilangada eh kerekerendohng sihpw wolo, oh e uhdahn lingeringer. E peiong sihpw wolo oh kauwehla kode riauo, oh sihpw wolo sohte eh kehl en pelian. E kesehdi sihpw wolo nanpwelo oh tiakpene, oh sohte me kak doarehla ih sang eh manaman.*

8 Kuht wolo eri uhdahn aklapalapala, ahpw ni ahnsowohte me e kehlailla, kod lapalao ahpw ohla; eri kod pahieu me inenen sansal ahpw pwarada wiliandi kod lapalao oh re uhlahng ni ahng pahieu ko en nanleng.+

9 Sang rehn ehu kod ko, kisin kod ehu ahpw pil pwarada, oh e uhdahn keirda kehlail uhlahng palieir oh uhlahng palimese* oh uhlahng Sahpw Lingano.+ 10 E uhdahn keirda kehlail me kahrehda e leldalahng rehn karis en nanleng kan, oh e kahrehiong ekei karis kan oh ekei usu kan en pwupwudiong nin sampah, oh e tiakirailpene. 11 E pil aklapalapiong Kaunen kariso, oh meirong me kin kaukaule wiawio kohsang Kaunen kariso, oh wasa me koasoandier ong eh wasa sarawio ahpw pwupwudi.+ 12 Kariso oh meirong me kin kaukaule wiawio kohieng kodo, pwehki eh kin kauwehla kosonned. Kodo kin usehlahte kesekesehla me mehlel nin sampah. Oh e kin wia pein nsene oh pweida.

13 Oh I rongada me sarawi men eh koasoakoasoi, oh pil emen me sarawi ahpw ndalahng me lokolokaiao: “Ia erein kaudiahlo eh pahn wiewiawi—kaudiahl me pid meirong me kin kaukaule wiawio+ oh kauwehla kosonned me kin kahrehda mwomwla oh tiatipeseng en wasa sarawio oh kariso?” 14 Eri e ndaiong ie: “E pahn wiawi erein rahn 2,300, nin soutik oh nimenseng; oh wasa sarawio uhdahn pahn kapwurpwurdo ni irair pwung.”

15 Ngehi, Daniel, ni ei kilikilang kaudiahlo oh song en wehwehkihla, ahnsowo I ahpw kilangada emen me kesikesihnen mwohi me mwomwen aramas emen. 16 Ngehi eri rongada ngilen aramas emen sang nanwerengen pillap en Ulai,+ oh e likwerkihla: “Kapriel,+ kawehwehiong ih wehwehn dahme e kilangehro.”+ 17 Eri e keido limwahn wasa me I kesikesihnen ieo, ahpw ni eh keido I masepwehkada me kahrehda I poaridiong nanpwelo. E ndaiong ie: “Nein-aramas, ken wehwehki me kaudiahlo iei ong imwilahn ahnsou.”+ 18 Ahpw ni eh lokolokaiaiong ie, I ahpw meirkelikla ni meseiet eh mihmi nanpwelo. Eri e doahke ie oh kasihnenihiehda wasa me I kesikesihnen ieo.+ 19 Ih eri nda: “I pahn wiahiong uhk ken ese dahme pahn wiawi ni kaimwiseklahn kadeik, pwehki met iei ong imwilahn ahnsou me kileldi.+

20 “Sihpw wol me ke kilangada me kod riauo wehwehki nanmwarki kan en Media oh Persia.+ 21 Kuht wol wunauno wehwehki nanmwarkien Krihs;+ oh kod lapalao me mi nanpwungen pwoaren mese ko wehwehki keieun nanmwarki.+ 22 A duwen kod me ohla pwe meh pahieu en pwarada wiliandi iho,+ mie wehi pahieu me pahn pwarada sang eh wehi, ahpw re sohte pahn kehlail duwehte ih.

23 “Oh ni imwilahn arail kaunda, ni ahnsou me re kaimwisekala ar kauwehla kosonned kan, nanmwarki mas lemei men me kin wehwehki koasoi soh sansal kan* ahpw pahn pwarada. 24 Eh manaman pahn laudla, ahpw kaidehn sang ni pein eh manaman. E pahn wahdo mwomwla ni ahl kapwuriamwei ehu,* oh e uhdahn pahn pweida ni mehkoaros me e kin wia. E pahn kamwomwala me kehlail kan, pil iangahki aramas sarawi kan.+ 25 Oh sang ni eh widing e pil pahn pweida en pitihedi me tohto; oh e pahn aklapalapala nan eh mohngiong; oh erein ahnsoun sohte perki mehkot* e pahn kamwomwala me tohto. E pil pahn pelianda Kaunen kaun akan, ahpw e pahn ohla kaidehn sang ni pehn aramas.

26 “Koasoi en nan kaudiahlo duwen nin soutik kan oh nimenseng kan me mehlel, ahpw ke pahn kolokolete kaudiahl wet ni rir, pwe e dokedoke ahnsou ehu, ahnsou reirei kei sang met.”*+

27 A duwen ngehi, Daniel, I pwangada oh I soumwahuda erein rahn kei.+ Ngehi eri pwourda oh kapwaiada doadoahk en nanmwarkio;+ ahpw I pwuriamweikihla dahme I kilangehro oh sohte me kak wehwehki met.+

9 Ni keieun sounpar en mwehin Darius+ nein Ahasuerus—emen sang kadaudok en mehn Media kan me wiahla nanmwarki pohn wehin mehn Kaldia kan+— 2 ni keieun sounpar en eh mwehi, ngehi, Daniel ahpw wehwehkihda sang nan pwuhk kan,* mahsen en Siohwa ong soukohp Seremaia, me uwen sounpar me Serusalem pahn tehnkihla,+ iei sounpar 70.+ 3 Ngehi eri sohpeiong Siohwa, Koht mehlelo, patohwan pekipeki reh ni kapakap, ni ei kaisihsol+ oh likilikawih likoun nsensuwed* oh kamwerepeseng pehs pohi. 4 Ngehi eri kapakapohng Siohwa ei Kohto pwehn wehkada dipat kan, oh patohwan:

“Maing Siohwa, Koht mehlel, Koht lapalap me aramas en lemmwiki oh wauneki, me kin ketin kolokol sapwellime inou lap oh ketin kasalehda limpoak loalopwoat+ ong irail me poakohng komwi oh kapwaiada sapwellimomwi kehkehlik kan,+ 5 se patohwan dipadahr oh wiadahr me sapwung oh wiadahr mwekid suwed oh uhwongada komwi;+ se sohpeisangehr sapwellimomwi kehkehlik kan oh kopwung kan. 6 Se sohte rong sapwellimomwi ladu soukohp kan,+ me koasoi ni mwaromwi ong at nanmwarki kan, at kaun akan, samat mehn mahs ako oh aramas koaros nan sapwato. 7 Maing Siohwa, komwi me sapwellimanki pwung, ahpw se nameneklahr duwehte rahnwet, oh pil aramas en Suda kan, tohn Serusalem kan oh Israel pwon, irail me keren oh doh kan, nan sahpw koaros me komw ketin kamwarakirailpeseng ie pwehki ar salelepek ong komwi.+

8 “Maing Siohwa, se nameneklahr, oh pil at nanmwarki kan, at kaun akan oh samat mehn mahs ako, pwehki se dipadahr ong komwi. 9 Siohwa at Koht, komwi me kadek kalahngan oh mahk+ ahpw se uhwongadahr komwi.+ 10 Se sohte peikiong kapitien Siohwa at Koht ni at sohte idawehn sapwellime kosonned kan me e ketikihong kiht sang sapwellime ladu soukohp kan.+ 11 Israel pwon kauwelahr sapwellimomwi Kosonned oh sohpeila ni ar sohte peikiong kapitiomwi, kahrehda komw ketin wudekihdiong poht keria oh inoun kahula me ntingdi nan Kosonned en Moses ladun Koht mehlelo,+ pwe se dipadahr ong komwi. 12 E ketin kapwaiadahr sapwellime mahsen kan me e ketin mahsanihong kiht+ oh ong at kaun akan me kaunkitada,* ni eh ketikihdo kahpwal laud poht; saikinte mehkot me wiawiher nan sampah pwon me duwehte dahme wiawiher nan Serusalem.+ 13 Duwehte me ntingdier nan Kosonned en Moseso, kahpwal wet pwon lelohng kiht,+ ahpw se sohte peki kupwuramwahu en Siohwa at Koht ni at sohpeisang at sapwung kan+ oh tehk omwi mehlel.*

14 “Eri Siohwa ketin mwasamwasahnte oh ketikihdo kahpwal poht, pwe Siohwa at Koht ketin pwung nan doadoahk koaros me e ketin wiahda; ahpw se sohte peikiong kapitie.+

15 “Eri, Maing Siohwa at Koht, me ketin kahluwahdo sapwellimomwi aramas akan sang nan sapwen Isip nin limomwi roson,+ oh komw ketin wiahiongehr mwaromwi en ndandla leledo rahnwet,+ se dipadahr oh wiadahr mwekid suwed. 16 Maing Siohwa, nin duwen sapwellimomwi wiewia pwung kan koaros,+ komw ketin kupwurkalahngan oh ketikihsang omwi engieng kowahlap ong sapwellimomwi kahnimwo Serusalem, omwi nahna sarawio; pwehki dipat akan oh sapwung en samat mehn mahs ako, Serusalem oh sapwellimomwi aramas akan wia mehkot kanamenek ehu ong koaros me kapilkitpene.+ 17 Eri, Maing at Koht, komw ketin karonge kapakap en sapwellimomwi laduet oh eh pekipek kan, oh ketin kahrehiong silangomwi en dakerada sapwellimomwi wasa sarawio+ me tehnla,+ pwehki komwi, Maing Siohwa. 18 Maing at Koht, komw ketin karonge ni keneinei! Komw ketin mahsanih at kahpwal kan oh tehnlahn at kahnimwo me kin mwarasang komwi; se sohte wia at pekipek rehmwi pwehki at wiewia pwung kan, ahpw pwehki sapwellimomwi kadek kalahngan laud.+ 19 Maing Siohwa, komw ketin karongei kiht. Maing Siohwa, komw ketin mahkohng kiht.+ Maing Siohwa, komw ketin tehk oh mwekid! Komw dehr ketin pwand, pwehki komwi, Maing at Koht, pwe omwi kahnimw wet oh sapwellimomwi aramas akan kin weuwa mwaromwi.”+

20 Ni ei usehla patopato oh kapakap oh wewehkada dipei oh dipen ei aramas en Israel kan oh wiewia ei pekipek en kupwuramwahu mwohn silangin Siohwa ei Koht me pid duwen nahna sarawi en ei Koht,+ 21 ei, ni ei wie koasoakoasoi nan ei kapakap, a ohlo Kapriel,+ me I kilangada nan kaudiahl en mwoweo,+ ahpw kohdo rehi ni ei uhdahn pwangadahr ni ahnsoun meirong en kisakis en nin soutik. 22 Oh e kihong ie koahiek en wehwehki ire kan, nda:

“Daniel, met I kodohn kihong uhk dehde oh koahiek en wehwehki ire kan. 23 Ni omw tapiada omw pekipeko, mahseno ahpw pwilisang rehn Koht, oh I kodohn padahkihong uhk duwen met, pwehki kowe emen me uhdahn kesempwal.*+ Eri tehk duwen irairo oh wehwehkihla kaudiahlo.

24 “Mie wihk 70* me koasoandier ong omw aramas akan oh omw kahnimw sarawio,+ pwehn katokehdi kauwehla kosonned, pwehn kaimwisekala dihp,+ pwehn wiahda tomw ong sapwung,+ pwehn wahdo pwung poatopoat,+ pwehn sidampihedi kaudiahlo oh kokohpo,*+ oh pwehn keiehdi Wasa me Keieu Sarawio.* 25 Ke anahne ese oh wehwehki me mwurin kehkehliko eh kohda en onehda sapahl oh pwurehng kauwada Serusalem,+ lao lel pwarodohn Kaun+ Mesaia,*+ e pahn mie wihk 7, pil wihk 62.+ Serusalem pahn onohnsapahlda oh pwurehng kokouda, iangahki wasahn tuhpene ehu oh warawar pidakihpene, ahpw aramas akan pahn wia met ni ahnsou apwal.

26 “Oh mwurin wihk 62, Mesaiao pahn kamakamala,+ sohte mehkot pahn luhwehdi ong ih.+

“Oh karis en sounpei kan en kaun emen me kohkohdo pahn kamwomwala kahnimwo oh wasa sarawio.+ Oh imwilahn met pahn rasehng lapake ehu. Oh e pahn mie mahwen lao lel ni imwio; dahme koasoandier iei tehnla.+

27 “Oh e* pahn kolokol inou lapo en manamante ong me tohto erein wihk ehu; oh elep en wihko, e pahn katokehdi meirong en mahn akan oh meirong en kisakis kan.+

“Oh me kahrehda mwomwla pahn kohdo pohn pehnpihr en soahng kasaut;+ oh lao lel kamwomwmwomwla, dahme koasoandier pil pahn wudekiei pohn me tehnlao.”

10 Ni kesiluhwen sounpar en Nanmwarki Sairus+ en Persia, kaudiahl ehu ahpw kohieng Daniel, me adaneki Peldesasar;+ oh rohngo me mehlel, oh e pid duwen lapalahn uhpene ehu. Oh e wehwehki rohngo oh alehdi koahiek en wehwehki ire kan duwen dahme e kilangehro.

2 Ni rahn ako, ngehi, Daniel kin mwahmwahiei+ erein wihk siluh pwon. 3 I sohte tungoale mwenge mwahu, oh sohte uduk de wain kohlong nan eweiet, oh I sohte keiehkin ie leh erein wihk siluh pwon. 4 Ni 24 en keieun sounpwongo, ni ei mihmihte ni keilen pillap laudo, Daikris,*+ 5 I sarada oh kilangada ohl emen me likawih likou linen,+ oh ni lukopeo mie kateng kohl ehu sang Upas. 6 Paliwereo duwehte krisolaid,+ meseo lingaling duwehte piripir en lioal, pwoaren mese ko duwehte mehnser kan me lullul, peh ko oh neh ko duwehte prons melengileng+ oh ngilen eh mahsen kan duwehte ngilen aramas tohto. 7 Ngehite Daniel, me kilangada kaudiahlo; ohl ako me iang ie sohte kilang kaudiahlo.+ Ahpw re uhdahn masepwehkada, oh re tangdoaui oh rukula.

8 Ngehi eri kelehpwla wasao, oh ni ei kilangada kaudiahl kapwuriamwei wet, sohla angi oh meseiet ahpw poh reireila oh ei kehl koaros sohrasang ie.+ 9 Ngehi eri rongada ngilen eh lokolokaia; ahpw ni ei rongada eh lokolokaia, I ahpw meirkelikla ni meseiet eh mihmi nanpwelo.+ 10 Peh ehu ahpw doahke ie,+ oh kamwakid ie I en pwourkihda pehi kat oh pwukiei kat. 11 Ih eri ndaiong ie:

“Kowe Daniel, ohl me uhdahn kesempwal,*+ tehk mahsen kan me I pahn ndaiong uhk. Eri kesihnenda wasa ke mi iehn, pwe I pekederdohng rehmw.”

Ni eh ndaiong ie met, I ahpw kesihnenda, wie rerrer.

12 Ih eri ndaiong ie: “Daniel ke dehr masak.+ Pwe sang ni tepin rahn me ke koasoanehdi ken wehwehkihla oh aktikitikla mwohn silangin omw Koht, e ketin karongeier omw mahsen ko, oh ihme kahrehda I kohkihdo.+ 13 Ahpw kaunen+ wehin Persia uhwongieier erein rahn 21. Ahpw Maikel,*+ emen kaun lapalap ako* ahpw kohdo seweseiehda; oh I mihmihte wasao limwahn nanmwarki kan en Persia. 14 I kohdo pwehn wiahiong uhk ken wehwehki dahme pahn lelohng omw aramas akan ni kaimwiseklahn rahn akan,+ pwehki met iei kaudiahl ehu ong rahn akan me pahn kohdo.”+

15 Eri ni eh ndaiong ie mahsen pwukat, I ahpw kilengdi oh sohla kak lokaia. 16 Eri me duwehte aramas emen ahpw doahke kilin eweiet,+ oh I sarapeseng oh ndaiong me kesikesihnen mwohio: “Maing ei kaun, I wie rerrer pwehki kaudiahlo oh solahr ei kehl.+ 17 Met solahr ei kehl oh I solahr kak esingek,+ eri, ia duwen ngehi, sapwellimomwi ladu menet eh kak patohieng komwi, maing ei kaun?”+

18 Me duwehte aramaso ahpw pwurehng doahke ie oh kakehleiehda.+ 19 Ih eri nda: “Ke dehr masak,+ kowe ohl me uhdahn kesempwal.*+ Popohl en mi rehmw.+ Ken kehlail, ei, kehlail.” Ni eh koasoiong ie I ahpw kehlailda oh I nda: “Maing, ei kaun en mahsen, pwe komwi ketin kakehleiedahr.”

20 Ih eri nda: “Ke ese dahme I kohkihdo rehmw? Met I pahn pwurala peiong kaunen Persia.+ Ni ei kohkohla, kaunen Krihs pahn kohdo. 21 Ahpw, I pahn ndaiong uhk soahng kan me kileldi nan pwuhken mehlelo. Sohte emen me kin utung ie kehlail nan soahng pwukat, ahpw ihte Maikel,+ omw kauno.+

11 “A duwen ngehi, ni keieun sounpar en mwehin Darius+ mehn Media, I ahpw uhda pwehn kakehlahda oh pere ih.* 2 Dahme I pahn ndaiong uhk met me mehlel:

“Kilang! Pil nanmwarki silimen pahn pwarada ong Persia, oh kapahmeno pahn alehdi kepwe laud sang meteiko koaros. Oh ni eh pahn kehlailla sang ni eh kepwe kan, e pahn kamwakid koaros pwehn uhwong wehin Krihs.+

3 “Oh nanmwarki kehlail men pahn pwarada oh kaunda ni manaman laud+ oh wia dahme e mwahuki. 4 Ahpw ni ahnsou me e uhdahn kehlailla,* eh wehio pahn ohla oh tohrohrpeseng ni ahng pahieu kan en nanleng,+ ahpw wehio sohte pahn kohieng kadaudoke kan oh e sohte pahn kehlail duwehte ahnsou me e kaunda. Eh wehio pahn usuhsdahsang oh kohieng meteikan.

5 “Oh nanmwarkien palieir pahn kehlailla, me iei, emen nah kaunen sounpei ko; ahpw emen pahn kalowehdi ih oh pahn kaunda ni manaman laud, laudsang en meteio* manaman en kaunda.

6 “Mwurin sounpar kei ira pahn wiahda inou en miniminpene, oh nein nanmwarkien palieir serepein pahn kohdo rehn nanmwarkien paliepeng pwehn kamanahla inou en minimino. Ahpw, kehl en pehn serepeino pahn sohla; oh nanmwarkio pahn sohla eh manaman; oh serepeino pahn lohdi, serepeino oh irail me wahlongodo ih oh eh pahpao oh me kin kakehlaka ih ni ahnsou pwuko. 7 Oh emen kisehn serepeino pahn pwarada pwehn wiliandi ih,* oh e pahn kodohng karis en sounpeio oh mahweniong ihmw laud kehl kehlail en nanmwarkien paliepeng oh peiong irail oh kalowehdi. 8 E pahn kohdo Isip wa arail koht kan, arail sansal mete kan, ar soahng kesempwal kan me wiawihkihda silper oh kohl, oh me selidi kan. Pwe erein sounpar kei e sohte pahn kohdo lidere nanmwarkien paliepeng, 9 me pahn mahweniong wehin nanmwarkien palieir, ahpw e pahn pwurala nan sapweo.

10 “A duwen nah* pwutak ko, re pahn onopadahng mahwen oh kihpene lapalahn karis en sounpei ehu. E uhdahn pahn mwekidwei oh mwekid pitipit kohwei nan sahpwo rasehng lapake ehu. Ahpw e pahn pwurala, oh e pahn mahwen kohlahtehieu lel ni imwe ihmw laud kehl kehlailo.

11 “Oh nanmwarkien palieir pahn lingeringerda oh kohieila oh peiong ih, me iei peiong nanmwarkien paliepeng; oh e* pahn kihpene lapalahn pokon ehu, ahpw pokono pahn kohieng nan pehn memeno.* 12 Oh pokono pahn wisiksang. Eh* mohngiong pahn aklapalapala, oh e pahn kahrehiong meh nen kei ren pwupwudi; ahpw e sohte pahn doadoahngki eh manaman kehlail.

13 “Oh nanmwarkien paliepeng pahn pwurodo oh kihpene pokon ehu laudsang mehn nin tapio; oh ni imwin ahnsou kan, mwurin sounpar kei, e uhdahn pahn kohdo iangahki lapalahn karis en sounpei ehu oh kepwe tohto. 14 Ni ahnsou pwuko me tohto pahn pelianda nanmwarkien palieir.

“Oh me lemei kan* me mi nanpwungen omw aramas akan pahn mwekidki meteikan pwe ren song en wiahiong kaudiahl ehu en pweida; ahpw re pahn dipekelekel.

15 “Oh nanmwarkien paliepeng pahn kohdo oh wiahda koasoakoasoak ehu oh kalowehdi kahnimw kehl kehlail ehu. Oh karis en sounpei* en palieir kan sohte pahn kak pelian, oh pil neirail ohl pilipilda kan; oh re sohla pahn ahneki kehl en pelian. 16 Me kohkodohng mahweniong ih* pahn wia dahme e mwahuki, oh sohte me pahn kesihnen mwowe. E pahn kesihnen nan Sahpw Lingano,+ oh e pahn ahneki manaman en kasohrehla aramas akan. 17 E pahn koasoanehdi en kohdo iangahki karis koaros en eh wehio, oh inou en miniminpene pahn wiawihda reh; oh e pahn mwekid. A me pid duwen nein lih akan serepein, e pahn mweimweiong ohlo en kahpwalihala serepeino. Oh serepeino sohte pahn pweida, oh e sohte pahn wiewiahte ahn ohlo. 18 E pahn sohpeilahng oaroahr kan oh kalowehdi wasa tohto. Kaun emen pahn katokehdi eh wiewia aklapalap, pwe eh aklapalap en dehr mihmihte. Kaun menet pahn dupungkihong ih eh wiewia aklapalap. 19 Eri e pahn pwuralahng ni imwe ihmw laud kehl kehlail kan nan sapweo, oh e pahn dipekelekel oh pwupwudi oh e sohte pahn dierek.

20 “Oh mie emen me pahn wiliandi ih, emen me pahn kadarala sounrik daksis men* en keidla nan wehi kaselelo, ahpw mwurin rahn ekei e pahn ohla, ahpw kaidehn sang ni lingeringer de mahwen.

21 “Oh mie emen me pahn wiliandi ih, me mwamwahlla* men, oh re sohte pahn kihong ih wahu en nanmwarki; oh e pahn kohdo erein ahnsoun sohte perki mehkot ehu* oh alehdi wehio sang ni widing. 22 Oh karis en sounpeio me rasehng lapake pahn koakoahksang pwehki ih, oh re pahn ohla; Kaunen+ inou lapo+ pil pahn ohla. 23 Oh pwehki inou en minimin ehu wiawihda reh, e pahn doulahte widwiding oh kehlailla sang ni sawasepen pwihn tikitik ehu. 24 Erein ahnsoun sohte perki mehkot ehu* e pahn kohlongodo wasa keieu kepwehpwe kan* en wehio oh wia dahme eh pahpa ko oh ar pahpa ko sohte wiahda. E pahn nehkpeseng nanpwungarail dipwisou lohdi kan; oh e pahn wiahda eh pilahn widing kan ong wasa kelpene kehlail kan, ahpw ihte erein ahnsou ehu.

25 “Oh e pahn kakehlakahda eh manaman oh eh mohngiong oh peikiong nanmwarkien palieir lapalahn karis en sounpei ehu, oh nanmwarkien palieir pahn kaunopada pein ih ong mahwen ni eh kihpene karis en sounpei ehu me uhdahn laud oh kehlail. Oh e* sohte pahn kak pelian, pwehki re pahn widingehdi. 26 Oh irail me kin iang tungoale kene mwenge kan me pahn kahrehiong en pwupwudi.

“A me pid nah karis en sounpeio, e pahn koakoahksang* oh me tohto pahn kamakamala.

27 “A me pid duwen nanmwarki riemenet, ara mohngiong pahn uhlahngete wia me suwed, oh ira pahn mwohd pohn ehu tehpel koasoakoasoi likamwpene nanpwungara. Ahpw sohte mehkot pahn pweida, pwehki imwio pahn leledo ni ahnsou me kileldi.+

28 “Oh e* pahn pwurala nan sapweo wa uwen kepwe tohto, oh eh mohngiong pahn uhwong inou lap sarawio. E pahn mwekid oh pwurala nan sapweo.

29 “Ni ahnsou me kileldio, e pahn pwurodo oh mahweniong palieir. Ahpw ahnsou wet sohte pahn duwehte mahso, 30 pwe sohp en Kittim+ kan pahn kohdo mahweniong ih, oh e pahn tikitikla.

“E pahn pwurala oh kadarala eh lingeringer* ong inou lap sarawio+ oh mwekid; oh e pahn pwurala oh tehk irail me kesehla inou lap sarawio. 31 Oh nah karis en sounpei kan pahn pwarada; oh re pahn kasaminehla wasa sarawio,+ ihmw laud kehl kehlailo oh kihsang meirong me kin kaukaule wiawio.+

“Oh re pahn kihdi wasao me sauto me kin kahrehda ohla.+

32 “Oh irail me wia mwekid suwed oh kauwehla inou lapo, e pahn kahluwa irail en uhwongada sang ni lokaia widing kan.* Ahpw aramas akan me ese ar Koht pahn pweida oh mwekid. 33 Oh irail me ahneki dehde mwahu+ nanpwungen aramas akan pahn sewese me tohto ren wehwehki ire kan. Oh irail pahn dipekelekel sang ni kedlahs, kisiniei, selidi oh kulsang, erein rahn kei. 34 Ahpw ni ar dipekelekel, re pahn ale ekis sawas; oh me tohto pahn iang irail sang ni koasoi widing kan.* 35 Oh ekei irail me ahneki dehde mwahu pahn dipekelekel, oh pwehki irail, aramas akan pahn mwahula oh mwakelekelda oh sohte samin.+ Met pahn wiawi lao lel ni imwilahn ahnsou; pwehki met pahn wiawi ni ahnsou me kileldi.

36 “Nanmwarkio pahn wia dahme e mwahuki, oh e pahn aklapalapala oh wiahki pein ih lapalapasang koht koaros; oh e pahn koasoia soahng kan me lahlahwe Koht en koht kan.+ Oh e pahn kin pweida lao kadeiko imwisekla; pwehki dahme koasoandier pahn anahne wiawi. 37 E pahn pohnsehse Koht en seme ko; oh pil pohnsehse dahme lih akan mwahuki de koht teikan, ahpw e pahn wiahki pein ih siksang meteikan koaros. 38 Ahpw e pahn kalinganahda koht en ihmw laud kehl kehlail kan; ong koht men me seme ko sehse e pahn kalinganahkihda kohl oh silper oh takai kesempwal kan oh soahng kesempwal kan. 39 E pahn uhwong* wasahn ruk keieu kehlail kan sang ni sawas en koht en liki men. E pahn kalinganahda irail me kin pohnese ih,* oh e pahn wiahiong irail en kaunda me tohto; oh e pahn nehkpeseng sahpwo ong mehmen me pwain.

40 “Ni imwilahn ahnsou nanmwarkien palieir pahn iang ih pwe ira en pisikenpene,* oh nanmwarkien paliepeng pahn kodohng ih rasehng melimel ehu iangahki kuruma kan oh soundak oahs kan oh sohp tohto; oh e pahn pedolong nan sahpw kan oh mwekid pitipit kohwei rasehng lapake ehu. 41 E pil pahn pedolong nan Sahpw Lingano,+ oh sahpw tohto pahn pwupwudi. Ahpw iet irail kan me pahn pitsang nan peh: Edom oh Mohap oh pwihn me keieu kesempwal en mehn Ammon kan. 42 Oh e pahn kin usehlahte doadoahngki eh manaman pwehn uhwong sahpw ko; oh sapwen Isip sohte pahn pitila. 43 Oh e pahn kaunda dipwisou kesempwal kan me ekiekla, kohl oh silper kan, oh soahng kesempwal kan koaros en Isip. Oh mehn Lipia kan oh mehn Idiopia kan pahn mi ni eh kahk kan.*

44 “Ahpw rohng kan sang palimese* oh paliepeng pahn kapwunodehda, oh e pahn kohieila ni lingeringer laud pwehn kasohrehla oh kamwomwala me tohto. 45 Oh e pahn kauwada imwe impwal en nanmwarki nanpwungen sehd laud oh nahna sarawi en Sahpw Lingano;+ oh e pahn kamwomwmwomwla, oh sohte me pahn sewese ih.

12 “Erein ahnsowo Maikel*+ pahn mwekid,* kaun lapalapo+ me kin kesikesihnen pwehki omw aramas akan.* Oh ahnsou apwal ehu pahn wiawi me saikinte wiawi sangete ahnsou me miehla wehi ehu lao lel ahnsowo. Oh erein ahnsowo omw aramas akan pahn pitila,+ koaros me adarail kan ntingdi nan pwuhko.+ 2 Oh tohto rehn irail me memeir nan pwelpar en sampah pahn pirida, ekei ong mour soutuk oh meteikan pahn alehdi kanamenek soutuk.

3 “Oh irail me ahneki dehde mwahu pahn lingaling duwehte lingaling en pahnlahng, oh irail me sewese me tohto ren idawehn elen pwung pahn lingaling rasehng usu kan kohkohlahte.

4 “A kowe, Daniel, kolokolete mahsen kat ni rir, oh sidampihedi pwuhko lao lel ni imwilahn ahnsou.+ Me tohto pahn kohkohseli,* oh loalokong mehlel pahn tohtohla.”+

5 Ngehi, Daniel, eri kilengla oh kilangada pil meh riemen wie kesikesihnen wasao, emen mi paliet ni keilen piletiko+ a emen mi apali. 6 Emeno eri ndalahng ohl me likawih likou linen,+ me mi pohn piletiko: “Ia uwen werei lao soahng kapwuriamwei pwukat pahn imwisekla?” 7 Ngehi eri rongada ohl me likawih likou linen, me mi pohn piletiko, ni eh kapahda peh palimaun oh peh palimeing nanleng oh kahukihla ni mwaren Koht me ketin ieias kohkohlahte:+ “E pahn mie ahnsou ehu me kileldi, ahnsou riau me kileldi oh elep en ahnsou.* Ni ahnsowohte me kauwehla manaman en aramas sarawi kan eh imwisekla,+ mepwukat koaros pahn imwisekla.”

8 A duwen ngehi, I rongada, ahpw I sohte kak wehwehki;+ eri I nda: “Maing ei kaun, ia pahn imwilahn mepwukat?”

9 Ih eri nda: “Daniel, kohla, pwehki mahsen ko pahn nekinekla ni rir oh katengtengdi lao lel ni imwilahn ahnsou.+ 10 Me tohto pahn kamwakelehda pein irail oh kaminehla+ pein irail oh re pahn mwahula. Oh me suwed kan pahn wia mwekid suwed, oh sohte me suwed men pahn wehwehki mahsen pwukat; ahpw irail me ahneki dehde mwahu pahn wehwehki.+

11 “Oh sang ahnsou me meirong me kin kaukaule wiawio+ kohsang oh me sauto me kin kahrehda ohla eh kohdi wasao,+ e pahn mie rahn 1,290.

12 “Meid peren ih me kin awiawihete* lao lel rahn 1,335!

13 “A kowe, kohwei lel ni imwi. Ke pahn kommoal, ahpw ke pahn kesihnenda pwe ken ale ketingpomw* ni imwin rahn ako.”+

De “tehnpas sarawi en.”

Me iei, Papilonia.

De “imwen kaudok en.”

LI, “nein Israel pwutak kan.”

LI, “seri kei.”

De kakete, “ketihnainki.”

LI, “pwutak kan.”

Wehwehki “Ei Sounkopwung Iei Koht.”

Wehwehki “Siohwa Ketin Kasaledahr Kupwuramwahu.”

Kakete wehwehki “Ihs me Duwehte Koht?”

Wehwehki “Siohwa Ketin Sawas.”

Me iei, ahd en Papilon kan.

De “kadekohng.”

LI, “seri kan.”

LI, “moangei.”

LI, “seri kan.”

LI, “wih en uduk.”

LI, “seri kan.”

LI, “seri kan.”

De “koasoandi en nting.”

Me iei, pwihn ehu me koahiek en kosetipw oh kasawih usu.

Dan 2:4b lel 7:28 tepin ntingdi ni lokaiahn Aramaik.

De kakete, “wasahn kesehla kihd; dolen pwise.”

De “sahpw madekeng.”

LA, “uduk.”

De “pwehl me umwda.”

Kilang KLL.

LA, “pwehl en sounwia dahl men.”

De “kadaudok en aramas akan.”

Kaun lapalap en koperment menet sohte ahneki manaman laudsang wiliepe kan en nanmwarki nan koperment en Papilon.

Mpen 27 m (88 ft). Kilang Ortk B14.

Mpen 2.7 m (8.8 ft). Kilang Ortk B14.

Kilang KLL.

Kilang Da 2:48, ntp.

LA, “kodo.” Kilang KLL.

Soangen keseng sahl pwoat.

De “karaunlikamwih.”

De “me kahrehda eh madamadau ong irail wekila douluhl.”

De “oh tounmeteikihla paliwararail kan.”

De kakete, “wasahn kesehla kihd ehu; dolen pwise ehu.”

LA, “kahrehiong en pweida.”

Me iei, pwihn ehu me koahiek en kosetipw oh kasawih usu.

LI, ruʹach. Kilang KLL “pneuʹma; ruʹach.”

LI, ruʹach. Kilang KLL “pneuʹma; ruʹach.”

LA, “uduk koaros.”

LA, “sounkilang.”

LA, “sounkilang kan.”

De “me keieu aktikitik kan.”

LI, ruʹach. Kilang KLL “pneuʹma; ruʹach.”

LA, “sounkilang.”

De “kauhdi lime.”

De “mwomwen nanmwarkio wekila.”

Me iei, pwihn ehu me koahiek en kosetipw oh kasawih usu.

Soangen poh wet kin pid nanmwarki, kepwehpwe oh wahu.

E sansal me met dokedoke inen nanmwarki.

De “ohl koahiek men.”

LI, ruʹach. Kilang KLL “pneuʹma; ruʹach.”

Me iei, pwihn ehu me koahiek en kosetipw oh kasawih usu.

LI, ruʹach. Kilang KLL “pneuʹma; ruʹach.”

LA, “en sapwadpeseng pirapir kan.”

LI, ruʹach. Kilang KLL “pneuʹma; ruʹach.”

LA, “en sapwadpeseng pirapir kan.”

Kilang Nem 14:44, ntp.

LI, ruʹach. Kilang KLL “pneuʹma; ruʹach.”

LA, “ewen.”

De kakete, “sohte sounkeseng kan me wisiklongodo.”

LA, “eh meir sohrasang ih.”

De “karaunlikamwih.”

De “suwei.”

Me iei, mwoalen Kopwung en nanleng.

De “suwei.”

De “suwei.”

Me iei, ahnsou siluh oh elep en ahnsou.

De “mwomwei wekila.”

De “tehnpaso.”

De “Susa.”

De “warawar.”

LI, “peh.”

De “wasa me ketipin kin kihrla.”

LI, “peh.”

De “wasa me ketipin kin dakada ie.”

De “me koahiek en widing.”

De “wahdo mwomwla laud.”

De kakete, “oh ni ahnsou me re sohte kasikasik.”

De “ahnsou kohkohdo.”

Me iei, pwuhk sarawi kan.

E wiawihkihda mwein likou arekarek me kin wiahda ehd.

LI, “at sounkopwung kan me kopwung kiht.”

De “lelepek.”

De “me Koht uhdahn ketin kupwurki; waunla mehlel.”

Wasaht wihk 1 iei sounpar 7.

LI, “soukohp.”

De “Wasa Sarawiheo.”

De “me Keidi Men.”

E sansal me e dokedoke Mesaia.

LI, “Idekel.”

De “me Koht uhdahn ketin kupwurki; waunla mehlel.”

Wehwehki “Ihs me Duwehte Koht?”

De “kaun emen sang dehu keieu.”

De “me Koht uhdahn ketin kupwurki; waunla mehlel.”

Me iei, Maikel.

LI, “ahpw ni ahnsou me e uhda.”

E sansal me e dokedoke nanmwarkien palieir.

E sansal me met dokedoke nanmwarkien palieir.

E sansal me met dokedoke nanmwarkien paliepeng.

E sansal me met dokedoke nanmwarkien paliepeng.

E sansal me met dokedoke nanmwarkien palieir.

E sansal me met dokedoke nanmwarkien palieir.

De “nein sounpirap kan.”

LI, “peh.”

E sansal me met dokedoke nanmwarkien palieir.

De “kaunen doadoahk men.”

De “soh katepe.”

De kakete, “ni ahnsou me re sohte kasikasik.”

De kakete, “ni soh kasikpe.”

LI, “wih.”

E sansal me met dokedoke nanmwarkien paliepeng.

De “lapakehsang.”

E sansal me met dokedoke nanmwarkien paliepeng.

De “kadeik kan.”

De “soahng kapohl kan.”

De “soahng kapohl kan.”

De “pweida ni eh mwekid pwehn uhwong.”

De kakete, “sohte lipilipil me e kin pohnese.”

De “katengehdi kode ko reh.”

De “pahn idawehn ih.”

De “wasa me ketipin kin dakada ie.”

Wehwehki “Ihs me Duwehte Koht?”

LI, “kesihnenda.” Ni lokaiahn Ipru met kak kasalehda madamadau en doadoahngki manaman en nanmwarki.

LI, “nein omw aramas akan pwutak kan.”

De “kasawih met [me iei, pwuhko] ni keneinei.”

Me iei, ahnsou siluh oh elep en ahnsou. LI, “ahnsou ehu me kileldi, ahnsou kan me kileldi oh elep en ahnsou.”

De “me kin ngoangki awiawihete.”

De “nan wasa me kohieng uhk.”

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Lokaiahn Pohnpei
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share