Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • bi7 Luk 1:1-24:53
  • Luk

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Luk
  • Paipel Madiu-Kaudiahl Kawehwe en Sampah Kapw
Paipel Madiu-Kaudiahl Kawehwe en Sampah Kapw
Luk

RONGAMWAHU EN LUK

1 Ni ei kilang me aramas tohto kin song nantihong kihpene oh ntingihedi ire mehlel kan me kitail uhdahn kin kamehlele, 2 me duwehte dahme kitail alehsangehr irail me sang nin tapio pein kilangki meserail oh irail me kalohkihda mahseno, 3 pwehki ei ropada soahng koaros ni pwung sang nin tapio, maing Diopwulos, I pil koasoanehdi I en ntingihwei irekidien dahme wiawi, 4 pwe ken kak ese uwen mehlel en soahng kan me ke rong oh ale padahkpe.

5 Ni mwehin Erod,* nanmwarkien Sudia, mie samworo men me ede Sekaraia, kisehn pwihnen samworo Apaisa. E pwoudikihda lih emen sang peneineien Aaron oh ede Elisapet. 6 Ira koaros pwung mwohn Koht, pwehki ara kin idawehn ni unsek sapwellimen Siohwa* kehkehlik oh kosonned koaros. 7 Ahpw sohte neira seri pwehki Elisapet lih depwen men oh ira koaros likeilapalahr.

8 Eri ni eh papah nin duwen samworo men pwehki ahnsoun eh pwihn kin pwukoahki papah mwohn Koht, 9 oh nin duwen me samworo kan kin wia,* e pilipildahr en isik warpwohmwahu ni eh pedolong nan sapwellimen Siohwa* wasa sarawi. 10 A pokono pwon wie kapakap likio ni awahn isik warpwohmwahu. 11 Sapwellimen Siohwa* tohnleng men ahpw pwarohng ih, uh ni palimaun en pei sarawi en isik warpwohmwahwo. 12 Ahpw Sekaraia pwunodkihda dahme e kilangada oh masepwehkada. 13 Tohnlengo ahpw ndaiong: “Sekaraia, ke dehr masak pwe Koht ketin karongehier omw kapakap ni ngidingid, oh omw pwoud Elisapet pahn naitikihada pwutak emen me ke pahn kihong ede Sohn. 14 Ke pahn uhdahn peren oh nsenamwahu oh me ngeder pahn perenkihda eh pahn ipwidi, 15 pwe e pahn wiahla ohl lapalap men mwohn Siohwa.* Ahpw e dehpa nim wain de pil sakau sohte lipilipil oh e pahn audaudkihda sapwellimen Koht manaman* pil mwohn eh pahn ipwidi, 16 oh e pahn kasapahldohng mehn Israel tohto rehn Siohwa* arail Koht. 17 E pil pahn tiengla mwowe ni roson* duwehte Elaisa, pwe en wekidala mohngiong en sahm akan ren duwehla ahn seri kan oh sewese me sapeik kan ren loalokongla oh wia me pwung pwe en kaunopada aramas akan ong Siohwa.”*

18 Sekaraia ahpw ndaiong tohnlengo: “Ia duwen ei kak kamehlele met? Ngehi oh ei pwoud likeilapalahr.” 19 Tohnlengo eri sapeng ndaiong: “Ngehi Kapriel me kin kesihnen karanih mwohn Koht, oh I pekederdohng koasoiong uhk oh lohkihong uhk rongamwahu wet. 20 Ahpw kilang! ke sohla pahn kak lokaia lao lel ni rahn me mepwukat pahn wiawi pwehki omw sohte kamehlele ei koasoi me pahn pweida ni ahnsou me kileldi.” 21 Ni ahnsowo, aramas ako ahpw awiawih Sekaraia, irail ahpw pwuriamweiki eh wereila nan wasa sarawio. 22 Ni eh pedoido, e solahr kak lokaiaiong irail, re ahpw wehwehkihda me e ahpwtehn kilangada mehkot kapwuriamwei nan wasa sarawio. E ahpw wie oaloahlki eh men lokaia ahpw e lohtenglahr. 23 Eri ni eh pwaisen papah ni tehnpas sarawio eh erala, e ahpw kohkohla ni imweo.

24 Mwurin rahn ekei, eh pwoud Elisapet ahpw liseianda oh kin mihmihte ni imweo erein sounpwong limau, oh kin nda: 25 “Ih duwen Siohwa* eh ketin wiahiong ie rahnpwukat. E ketin kupwureiehla pwe en ketikihsang kanamenekpei rehn aramas akan.”

26 Ni eh lel keweneun sounpwong, Koht ahpw ketin poaronelahng tohnleng Kapriel nan kahnimw en Kalili ehu me ede Nasaret, 27 rehn meipwon men me inoun pwopwoudiong ohl emen me ede Sosep, kisehn kadaudok en Depit, oh eden meipwono Mery. 28 Oh tohnlengo pwarohng ih oh ndaiong: “Rahn kaselel kowe me Koht ketin kapaiahda, Siohwa* kin ketin ieiang uhk.” 29 Ahpw e pwunodkihda laud eh lokaia ko oh medemedewe ia wehwehn soangen rahnmwahwo. 30 Tohnlengo ahpw ndaiong: “Mery, dehr perki mehkot pwe Koht ketin kupwure iuk. 31 Oh kilang! ke pahn liseianda* oh naitikihada pwutak emen oh ke pahn kihong ede Sises. 32 Memenet pahn lapalap oh e pahn mwarenki Sapwellimen Wasa Lapalahpie, oh Siohwa* Koht pahn ketikihong ih mwoalen seme Depit, 33 oh e pahn ketin kaunda imwen Seikop nin duwen Nanmwarki men kohkohlahte oh sapwellime Wehi sohte pahn imwisekla.”

34 Mery ahpw ndaiong tohnlengo: “Ia duwen met eh kak wiawi, nan ei meipwon?” 35 Tohnlengo sapeng ih nda: “Sapwellimen Koht manaman* pahn ti pohmw oh roson en Wasa Lapalahpie pahn kipeiukedi. Ih kahrepe wet me seri me pahn ipwidio pahn sarawi oh mwarenki Sapwellimen Koht. 36 Kilang! kisehmw Elisapet pil liseianki pwutak emen oh e miher nan eh keweneun sounpwong, mendahki eh likeilapalahr oh aramas kin nda me lih depwen men; 37 pwe sohte mehkot me sohte kak pahn Koht.”* 38 Mery eri nda: “Iet! sapwellimen Siohwa* lidu serepein! En wiawihong ie nin duwen dahme ke lohkidahr.” Tohnlengo ahpw kohkohla sang reh.

39 Ni rahn ako, Mery ahpw kaunopada oh mwadang seiloaklahng ni ehu kahnimw en Suda, wasa nahnahn sahpwo, 40 e ahpw pedolong nan imwen Sekaraia oh rahnmwahwih Elisapet. 41 Eri, ni Elisapet eh rong ahn Mery rahnmwahwo, serio pa mwekidida nan kapehde oh Elisapet ahpw direkihla sapwellimen Koht manaman* 42 oh ngihl laudida, nda: “Ke meid pai nanpwungen lih akan oh meid pai wahn kapehdomw! 43 Eri ia duwen ei kak ahneki pwais kaselel wet, me inen ei Kauno pwarodo rehi? 44 Kilang! ni ahnsowohte me I rong ngilen omw rahnmwahu, seri me mi nan kapehdiet pa mwekidkihda peren. 45 Ke meid pai pwehki omw pwoson, e uhdahn pahn pweiong uhk dahme Siohwa* ketin mahsanih.”

46 A Mery nda: “I* kapinga Siohwa,* 47 oh mohngiongi* sohte kak uhdihsang peren laudki Koht, ei Sounkomour, 48 pwehki eh ketin kupwurehla sapwellime lidu serepein sohwar menet. Eri kilang! sang met kohla dih koaros pahn lohkihda me I meid pai, 49 pwehki Koht me manaman ketin wiahiong ie soahng kapwuriamwei kan oh mware me sarawi, 50 oh sang ehu dih lelohng ehu dih sapwellime kadek kalahngan kin kohieng irail me kin lemmwiki. 51 E ketin wiahkihda lime roson soahng kapwuriamwei kan; e ketin kasarehla irail me kin kasalehda aklapalap sang ni dahme re koasoanedier nan arail mohngiong. 52 E ketin kasapwildi me lapalap akan sang mwoalarail oh ketin kasapwilada me tikitik kan; 53 e ketin kaitarehkihla me duhpek kan soahng mwahu kan oh ketin kadarewei me kepwehpwe kan kahiep. 54 E ketido pwe en ketin sewese sapwellime ladu Israel, ni eh ketin tamataman sapwellime kadek kalahngan, 55 nin duwen eh ketin mahsanihong samatail mehn mahs ako, ong Eipraam oh kadaudoke kan kohkohlahte.” 56 Mery eri mihmi reh erein sounpwong siluh, mwuri, e ahpw pwurala ni imweo.

57 Eri, e lelehr ahnsoun en Elisapet eh pahn neitik, e ahpw naitikihada pwutak emen. 58 Oh mehn mpe kan oh kiseh kan rongada me Siohwa* ketin kasalehiong ih kadek kalahngan ni mwuledek, irail ahpw iangih perenkihda. 59 Ni kawaluhn rahn, re kodohng sirkumsaisihala kisin serio oh re pahn kihong ede me duwehte eden eh pahpao, Sekaraia. 60 Ineo ahpw sapeng nda: “Soh! pwe e pahn adaneki Sohn.” 61 Re ahpw ndaiong ih: “Sohte kisehmw men me adaneki ahd wet.” 62 Irail eri oalehki semeo pwehn idek ahd dah me e men serio en adaneki. 63 E ahpw pekihda mehn nting ehu oh ntingihedi powe: “Ede iei Sohn.” Irail koaros ahpw pwuriamweikihla. 64 Ni ahnsowohte, loweo sapwedekda, e ahpw kakehr pwurehng lokaia oh tepida kapikapinga Koht. 65 Masak ahpw kipehdi irail koaros me mihmi wasao, oh koasoipen mepwukat koaros tepida wiawi wasa koaros nan sahpw nahnahn Sudia. 66 Oh irail koaros me rong ahpw kihdiong nan arail mohngiong oh ndinda: “Soangen aramas dahmen me kisin seri menet pahn wiahla?” Pwe limen Siohwa* uhdahn kin ketin ieiang ih.

67 Sekaraia, semen serio eri direkihla sapwellimen Koht manaman,* e ahpw kohpada nda: 68 “Kapinga Siohwa,* Koht en Israel, pwehki eh ketin sohpeidohng sapwellime aramas akan oh ketin komourirailla. 69 Oh e ketikihda koden komour* ong kitail nan imwen sapwellime ladu Depit, 70 nin duwen eh ketin mahsanih ni eh ketin doadoahngki sapwellime soukohp sarawien mahs ako, 71 me e pahn ketin doarehsang kitail atail imwintihti kan oh sang nan pehn irail koaros me kin kailongkin kitail; 72 pwe en ketin kasalehda kadek kalahngan me pid samatail mehn mahs ako oh ketin tamanda sapwellime inou lap sarawi, 73 inou me e ketin kahukihong Eipraam, samatail mehn mahso, 74 oh mwurin eh pahn ketin kapitkitailsang atail imwintihti kan, e pahn ketikihong kitail pwais kaselel en papah ih ni atail sohte perki mehkot 75 oh loalopwoat oh pwung mwohn silangi rahn koaros en atail mour. 76 A kowe, nei kisin seri, ke pahn adaneki sapwellimen Wasa Lapalahpie soukohp, pwe ke pahn tiengla mwohn Siohwa* pwe ken kaunopada sapwellime ahl akan, 77 kihong sapwellime aramas akan loalokong en komour sang ni mahkpen diparail kan 78 pwehki kupwurkalahngan en atail Koht. Kupwurkalahngan wet me sang powe pahn rasehng marain me lingaling nin sohrahn, 79 pwe en kihda marain ong irail me mi nan rotorot oh nan rotorot me kin kahrehda mehla oh kahluwa nehtail kan nan elen popohl.”

80 Oh kisin serio keirda oh koahiekla ni madamadau* oh e kin koukousoan nan sapwtehn lao lel rahn me e pwarada ni pokon sansal rehn mehn Israel.

2 Eri ni rahn ako, Sihsar Akustus ahpw wiahda kehkehlik ehu me tohnsampah pwon en ntingdi. 2 (Keieun ntingdi wet wiawi ni ahnsou me Kirinius wia kepinahn Siria.) 3 Oh aramas koaros ahpw mwekidlahng nan wasa me re ipwidi ie pwe re en iang ntingdi. 4 Pwehki Sosep eh kisehn peneinei oh tohn imwen Depit, e pil mweselsang Kalili, sang nan kahnimw en Nasaret oh kohlahng Sudia nan kahnimw en Depit me ede Pedleem. 5 E ahpw kohlahng ntingdi iangahki eh pwoud Mery me pahn kereniong neitik ahnsowo. 6 Ni ara mihmi mwo, e lelehr ahnsoun eh pahn neitik. 7 Ih eri naitikihada nah pwutak mesenih men, e ahpw kidimkipene likou oh pwilikihdi nan dewen kenen mahn ehu pwehki solahr pere nan wasahn pweidio.

8 Pil nan sahpwohte silepen sihpw kei mihmi nan mohs oh sinsile neirail pelin sihpw nipwong. 9 A sapwellimen Siohwa* tohnleng men pa uh mwohrail oh sapwellimen Siohwa* marain dakerirailda oh kapilirailpene, irail ahpw uhdahn masepwehkada. 10 Tohnlengo ahpw ndaiong irail: “Kumwail dehr masak, pwe kilang! I kohdohng lohkihong kumwail rongamwahu me pahn wahdo peren laud ong aramas koaros. 11 Pwe rahnwet, sounkomour men, me iei Kaun Krais, ipwidiongkumwailehr nan kahnimw en Depit. 12 A iet kilel ehu ong kumwail: Kumwail pahn diar seri pwelel men me kidikidkipene likou oh wonohn nan dewen kenen mahn ehu.” 13 Ni ahnsowohte lapalahn karis en tohnleng ngedehrie ehu iang tohnlengo kapikapinga Koht, ndinda: 14 “Lingan ong Koht wasa ileile, oh pohn sampah, popohl nanpwungen aramas akan me e kin ketin kupwurperenki.”

15 Eri ni ahnsou me tohnleng ko kohkohla sang irail pwe ren kohla nanleng, silepen sihpw ko ahpw tepida ndindapene: “Nna kitail kohla Pedleem met oh kilang dahme wiawiher wasao nin duwen Siohwa* eh ketin kasalehiong kitail.” 16 Irail ahpw mwadang kohkohla oh diarada Mery oh Sosep oh pil seri pwelelo me wie wonohn nan dewen kenen mahn. 17 Ni arail kilangada met, re ahpw ndahda dahme tohnlengo koasoia me pid kisin serio. 18 Oh koaros me rong ahpw pwuriamweikihla dahme silepen sihpw ko ndaiong irail, 19 Mery ahpw tepida kihdiong koasoi pwukat koaros nan eh mohngiong ni eh medemedewe ia wehwehn mepwukat. 20 Silepen sihpw ko eri pwurala, kalikalingana oh kapikapingahki Koht mehkoaros me re rongehr oh kilangehr, duwen eh lohkidahr ong irail.

21 Ni kawaluhn rahn mwurin eh ipwidi, re ahpw sirkumsaisihala ih oh kihong ede Sises. Ih ahd wet me tohnlengo kihong mwohn Mery eh liseianda.

22 Oh pil ni eh lel ahnsoun ara kamwakel nin duwen Kosonned en Moses, ira wahdahla ih nan Serusalem pwe en kasalehiong Siohwa,* 23 duwehte eh ntingdi nan sapwellimen Siohwa* Kosonned: “Pwutak koaros me mesenih* anahne en kin kasarawihong Siohwa.”* 24 Oh ira meirongki meirong nin duwen dahme sapwellimen Siohwa* Kosonned mahsanih: “mwuroi riemen de pitsin pwulopwul riemen.”

25 A iet! ohl emen kin mihmi Serusalem me ede Simion. Ohl menet me pwung oh poadidi oh e kin awiawih ahnsou me Koht pahn ketin kaloalamwahwih Israel oh sapwellimen Koht manaman* kin kaukaweid ih. 26 Patehng met, Koht ketin kasalehiong ih sang ni sapwellime manaman* me e sohte pahn mehla lao e kilang sapwellimen Siohwa* Kraiso. 27 Sapwellimen Koht manaman* eri kaweidki en kohla nan tehnpas sarawio, oh ni semen oh inen seri pwelelo Sises ara wahdo ih pwe ira en kapwaiada ong ih tiahk en Kosonnedo, 28 Simion ahpw alehte serio oh pwekada oh kapinga Koht, patohwan: 29 “Maing Kaun Wasa Lapalahpie, komw ketin mweidala sapwellimomwi ladu en mehla ni popohl nin duwen dahme komwi mahsaniher, 30 pwe pwoaren mesei kat kilangehr sapwellimomwi elen komour 31 me komw ketin kaunopadahr mwohn mesen aramas koaros, 32 marain ehu pwehn kihsang rotorot me pwaindi mehn liki kan oh lingan ehu ong sapwellimomwi aramas akan en Israel.” 33 A ni semen oh inen serio ara kin rong koasoipen serio, ira kin pwuriamweikihla. 34 Simion pil kapaiahda ira oh ndaiong Mery, inen serio: “Kilang! Seri menet idihdidahr pwe mehn Israel tohto pahn pwupwudi oh pil pwurehng kesihnenda oh pahn wia kilel ehu me aramas pahn mwamwahliki 35 (ei, met pahn doakoaiukedi pwar apali rasehng kedlahs reirei ehu), pwe madamadau oh pepehm en aramas tohto pahn uhdahn sansalda.”

36 Pil mie lih soukohp men me ede Ana, nein Panuel serepein, kisehn keinek en Aser. Lih menet likeilapalahr oh e mihmihki rehn eh pwoud sounpar isuh mwurin ara pwopwoudida,* 37 a met e liohdilahr oh sounparehr 84. Ahnsou koaros, e kin kohla ni tehnpas sarawio, wasa me ni rahn oh nipwong e kin kaisihsol oh kapakap ni ngidingid ni eh kin papah Koht. 38 Ni ahnsowohte, e keila rehrail oh tepida kalahngankihong Koht oh koasoia duwen serio ong koaros me awiawihodo komourpen Serusalem.

39 Eri mwurin ara kapwaiadahr mehkoaros nin duwen sapwellimen Siohwa* Kosonned, ira ahpw pwurala Kalili nan pein ara kahnimwo, Nasaret. 40 Oh kisin serio ahpw wie lalaudla oh rosorosonla oh kekeirda ni erpit, oh kalahngan en Koht kin ieiang ih.

41 Nan pahr koaros, seme oh ine kin kohla Serusalem pwe ira en iang kasarawien Pahsohpa. 42 Eri ni ahnsou me e mahkier sounpar 12, irail ahpw kohdahla iang kasarawio nin duwen arail kin wia ahnsou koaros. 43 Ni ahnsou me kasarawio imwisekla oh re pwurupwurala, a Sises mihmihte Serusalem, oh seme oh ine sehse met. 44 Ira medewe me e iangehr pwihn me re wiahki ehu seiseiloak. Irail ahpw seiseiloangki rahn ehu pwon, ira ahpw tepida rapahki ih nanpwungen kisehra ko oh kompoakepahra ko. 45 Ni ara sohte diarada ih, ira eri pwuralahng Serusalem oh raparapahkiseli ih. 46 Eri rahn siluh mwuri, ira ahpw diarada ih nan tehnpas sarawio, mwomwohd nanpwungen sounpadahk ko, rongorong irail oh idihdek rehrail peidek kan. 47 Irail koaros me rongorong ih ahpw kin pwuriamweikihla eh koahiek en wehwehki ire kan oh eh pasapeng kan. 48 Ni seme oh ine ara kilangada ih, ira inenen pwuriamweikihla. Ineo eri ndaiong: “Lao, dahme ke wiahkihong kiht met? Ngehi oh semomw inenen tihwohkilahr at raparapahkinuhkseli.” 49 E ahpw ndaiong ira: “Dahme kumwa raparapahkiniehki? Kumwa sohte ese me I uhdahn pahn mi nan tehnpas en Semei?” 50 Ahpw ira sohte wehwehki dahme e ndindaiong ira.

51 Ih eri iang ira pwuredihlahng Nasaret, e ahpw kin pousehlahte uhpahiong* ira. Oh eh nohno kihdiong mepwukat koaros nan eh mohngiong. 52 Oh Sises pousehlahte kekeirda oh koahiekla ni erpit oh masamasala rehn Koht oh aramas akan.

3 Ni kaeisek limau en pahr ni mwehin Sihsar Daipirius, Pontius Pailet iei kepina en Sudia, Erod* iei kaunen wehin Kalili, oh rie pwutak Pilip iei kaunen wehin Iduria oh Trakonaidis, oh Lisanias iei kaunen wehin Apilihn, 2 oh Anas wia emen kaunen samworo oh Kaiapas wia samworo lapalap. Ih ahnsou me Sohn nein Sekaraia pwutak alehdi pahngok sang rehn Koht ni eh mihmi nan sapwtehn.

3 Ih eri kohla wasa koaros limwahn Pillap Sordan, oh e kin kalohkihong aramas akan ren papidaisla pwe en wia kilelepen arail koluhla ong mahkpen diparail kan, 4 nin duwen eh ntingdier nan pwuhken soukohp Aiseia: “Ngilen aramas emen kin liklikwer nan sapwtehn: ‘Kaunopada elen Siohwa!* Kainenehla sapwellime ahl akan. 5 Wahu koaros anahne audaudla, oh nahna oh dohl koaros en patapatala; ahl pirek kan anahne inenla, oh ahl sapahrek kan en pahrekla; 6 oh aramas koaros pahn kilang duwen Koht eh pahn ketikihda komour.’”

7 Ih eri tepida koasoiaiong pokon me kodohng reh ren papidaisla: “Kumwail kadaudok en sineik, ihs me nda me kumwail kak tangasang engieng en Koht me kohkohdo? 8 Eri, kapwarehda wah kan me kasalehda koluhla. Kumwail dehr tepida nda nan kapehdomwail, ‘Se samanki Eipraam.’ Pwe I ndaiong kumwail me Koht kak ketin wiahkihda takai pwukat seri kei ong Eipraam. 9 Ni mehlel, sileo miher nin tepin tuhkeo. Eri, tuhke koaros me sohte kin kapwarehda wah mwahu pahn paldi oh lekdekiong nan kisiniei.”

10 Pokono ahpw idek reh: “Eri a, dahme se anahne wia?” 11 E sapeng irail nda: “Aramas emen me ahneki likou riau* en kihong me sohte ah, oh me mie kene mwenge en pil wia duwehte.” 12 Sounrik daksis kan pil kohdohng reh pwe ren papidaisla oh re ndaiong ih: “Sounpadahk, dahme se anahne wia?” 13 E ndaiong irail: “Dehr rikada daksis laudsang dahme koasoandier.” 14 Pil irail me kin iang sounpei idek reh: “Dahme se anahne wia?” Oh e ndaiong irail: “Dehr wiakauwe* emen de karaun likamwih emen, ahpw itarki omw kepwe kan.”*

15 Aramas ako ahpw kin kasikasik oh irail koaros kin medemedewe nan kapehdirail* duwen Sohn, “Iei ih me Krais?” 16 Sohn sapengkin irail koaros: “Ngehi, I kin papidaisihkin kumwail pihl, ahpw emen me manaman sang ie pahn ketido oh I sohte warohng sapwadada selin sapwellime suht. E pahn ketin papidaisihkin kumwail sapwellimen Koht manaman* oh kisiniei. 17 Sapwellime sapwel en kihsang kilin wihd miher nin lime pwe en ketin kamwakelehda douluhl wasahn kihsang kilin wihd kan oh ketikihpene wihd ko nan sapwellime imwen nahk, ahpw kilin wihd ko, e pahn ketin isingkihla kisiniei me sohte kak kunla.”

18 E pil kihda kaweid tohto teikan oh pousehlahte kalohkihong aramas akan rongamwahu. 19 Ahpw Erod, kaunen wehin Kalili, pwehki Sohn panawiheki ih Erodias ahn rie pwutak pwoud oh pil eh wiewia suwed koaros, 20 ehu suwed me e kapatahiong wiewia pwukat koaros iei e salihedi Sohn nan imweteng.

21 Ni ahnsou me aramas ako koaros papidaisla, Sises pil ketin papidaisla. Ni eh wie loulou, nanleng pa ritpeseng, 22 oh sapwellimen Koht manaman* ni mwomwen mwuroi men kohdi powe, oh ngihl ehu kohsang nanleng, me mahsanih: “Kowe me nei Pwutak kompoake; I kin kupwurperenkin uhk.”

23 Ni ahnsou me Sises ketin tapihada sapwellime doadoahk, e sounpar 30, aramas akan kin nda me

ih nein Sosep pwutak,

Sosep nein Eli pwutak,

24 Eli nein Madad pwutak,

Madad nein Lipai pwutak,

Lipai nein Melki pwutak,

Melki nein Sanaai pwutak,

Sanaai nein Sosep pwutak,

25 Sosep nein Madadaias pwutak,

Madadaias nein Eimwos pwutak,

Eimwos nein Nahum pwutak,

Nahum nein Esli pwutak,

Esli nein Nakai pwutak,

26 Nakai nein Maad pwutak,

Maad nein Madadaias pwutak,

Madadaias nein Semein pwutak,

Semein nein Sosek pwutak,

Sosek nein Soda pwutak,

27 Soda nein Sohanan pwutak,

Sohanan nein Rehsa pwutak,

Rehsa nein Serupapel pwutak,

Serupapel nein Sealtiel pwutak,

Sealtiel nein Neri pwutak,

28 Neri nein Melki pwutak,

Melki nein Adi pwutak,

Adi nein Kosam pwutak,

Kosam nein Elmadam pwutak,

Elmadam nein Er pwutak,

29 Er nein Sises pwutak,

Sises nein Elieser pwutak,

Elieser nein Sorim pwutak,

Sorim nein Madad pwutak,

Madad nein Lipai pwutak,

30 Lipai nein Semion pwutak,

Semion nein Sudas pwutak,

Sudas nein Sosep pwutak,

Sosep nein Sonam pwutak,

Sonam nein Elaiakim pwutak,

31 Elaiakim nein Melea pwutak,

Melea nein Menna pwutak,

Menna nein Madada pwutak,

Madada nein Nadan pwutak,

Nadan nein Depit pwutak,

32 Depit nein Sehsi pwutak,

Sehsi nein Oped pwutak,

Oped nein Pohas pwutak,

Pohas nein Salmon pwutak,

Salmon nein Nahson pwutak,

33 Nahson nein Aminadap pwutak,

Aminadap nein Arni pwutak,

Arni nein Esron pwutak,

Esron nein Peres pwutak,

Peres nein Suda pwutak,

34 Suda nein Seikop pwutak,

Seikop nein Aisek pwutak,

Aisek nein Eipraam pwutak,

Eipraam nein Tera pwutak,

Tera nein Nahor pwutak,

35 Nahor nein Seruk pwutak,

Seruk nein Reu pwutak,

Reu nein Pelek pwutak,

Pelek nein Eper pwutak,

Eper nein Sela pwutak,

36 Sela nein Keinan pwutak,

Keinan nein Arpaksad pwutak,

Arpaksad nein Sehm pwutak,

Sehm nein Noha pwutak,

Noha nein Lamek pwutak,

37 Lamek nein Medusala pwutak,

Medusala nein Enok pwutak,

Enok nein Sared pwutak,

Sared nein Maalaleel pwutak,

Maalaleel nein Keinan pwutak,

38 Keinan nein Enos pwutak,

Enos nein Sehd pwutak,

Sehd nein Adam pwutak,

Adam sapwellimen Koht pwutak.

4 Sises eri ketilahsang Pillap Sordan, direkihla sapwellimen Koht manaman* oh manamano* kahluwahla ih nan sapwtehn 2 erein rahn 40 oh Tepilo kin kasonge ih wasao. Oh e sohte ketiki mehkot erein rahn ako, e ahpw pwungitikla ni kaimwiseklahn rahn ako. 3 Tepilo eri patohwanohng: “Ma komwi sapwellimen Koht ohl, ndaiong takai wet en wiahla lopwon en pilawa ehu.” 4 Ahpw Sises ketin sapeng ih mahsanih: “E ntingdier, ‘Kaidehn pilawahte me aramas kin anahne mourki.’”

5 Ih eri kahluwadahla ih oh kasalehiong wehi koaros en sampah ni ahnsou tehkis. 6 Tepilo eri patohwanohng ih: “I pahn kihong komwi manaman pohn wehi pwukat koaros oh ar lingan, pwehki e kohiengieier oh I kak kihong mehmen sohte lipilipil me I men kihong. 7 Eri ma komw pahn pwongih ie pak ehute, komw pahn alehdi koaros.” 8 Sises ahpw ketin sapeng mahsanihong: “E ntingdier, ‘Siohwa* omw Koht me ke anahne kaudokiong, oh ih kelehpw me ke anahne papah.’”

9 Ih eri kahrelahng ih Serusalem oh kihdiong pohn kengkeng en tehnpas sarawio oh patohwanohng ih: “Ma komwi sapwellimen Koht ohl, lusdi sang men, 10 pwe e ntingdier, ‘E pahn ketin ruwese sapwellime tohnleng kan duwen komwi pwe ren pereikomwi,’ 11 oh ‘Re pahn kolekinkomwihda pehrail kan, pwe komwi en dehr dipekelekel ni takai.’” 12 Sises ahpw ketin sapeng mahsanihong: “E ntingdier, ‘Ke dehr kasonge Siohwa* omw Koht.’” 13 Eri Tepilo, ni eh kaimwisekala kasongosong ko koaros, e ahpw kohkohsang reh lao pil ehu ahnsou mwahu.

14 Sises eri ketin direkihla sapwellimen Koht manaman* oh sapahllahng Kalili. Oh rohng mwahu duwen ih ahpw lohkseli wasa koaros limwahn wasao. 15 E pil ketin tepida padahk nan arail sinakoke kan, oh aramas koaros kin wauneki.

16 E ahpw ketila Nasaret, wasa me e ketin tikida ieo, oh nin duwen eh kin ketin wia ni rahnen Sapad, e ketilong nan sinakokeo oh ketida pwe en ketin wadawad. 17 Sounpapah men ahpw kihong ih pwuhk* en soukohp Aiseia, ih eri ketin pahkpeseng oh diarada wasa me ntingdi: 18 “Sapwellimen Siohwa* manaman* mi rehi pwehki eh ketin keieiehdier pwe I en lohki rongamwahu ong me semwehmwe kan. E ketin poaroneiehdo en lohkihong me sensel kan ar saledek, oh me maskun ar pahn kilangada wasa oh kasaledekihala irail me mi nan apwal, 19 oh en kalohki ahnsoun alehdi sapwellimen Siohwa* kupwuramwahu.” 20 Ih eri ketin limpene pwuhko oh kapwurehla rehn sounpapaho, e ahpw ketidi; oh mesen irail koaros me mi nan sinakokeo kin kilikilang ih. 21 E ahpw tepida mahsanihong irail: “Rahnwet, nting sarawi wet me kumwail ahpwtehn rong pweidahr.”

22 A irail koaros ahpw tepida koasoia soahng mwahu kan duwen ih oh pwuriamweikihla mahsen kaselel ko me pwilisang nin doauese, re ahpw nda: “Kaidehn nein Sosep pwutako met?” 23 E ahpw mahsanihong irail: “Mwein kumwail pahn padokohng ie mahsen wet, ‘Toahkte, kamwahwihiukala. Soahng kan me se rong me wiawiher Kapernaum, pil wia mepwukat wasaht, nan uhdakomw.’” 24 Ih eri mahsanih: “I ndaiong kumwail ni mehlel, sohte soukohp men kin keniken nan uhdakeo. 25 Karasepe, I ndaiong kumwail ni mehlel: Mie liohdi tohto nan Israel ni mwehin Elaisa ni ahnsou me e sohla keteu erein sounpar siluh oh sounpwong weneu, oh lehk lapalap ehu kipehdi sahpwo pwon. 26 Ahpw sohte emen rehrail me Elaisa pekederlahng, pwe ihte rehn liohdien Sarepad men nan sapwen Saidon. 27 Pil ni mwehin soukohp Elisa, mie aramas tokutok tohto nan Israel, ahpw sohte emen rehrail mwakelekelda,* ihte Nahman mehn Siriao.” 28 Aramas koaros me rong mepwukat nan sinakokeo ahpw lingeringerda, 29 irail uhdahte wahieila ih likin kahnimwo, oh walahng ni keilen dohl me arail kahnimwo kokouda ie, pwe ren kesehdihla. 30 A Sises ketin keidte nanpwungarail oh ketiketla sang irail.

31 Ih eri ketidihla Kapernaum, kahnimw ehu nan Kalili. E ahpw ketin padapadahk ong irail ni rahnen Sapad, 32 oh irail ahpw pwuriamweikihla mwomwen eh kin ketikihwei sapwellime padahk, pwe e kin mahsenwei ni manaman. 33 Eri mie ohl emen me iang mihmi nan sinakokeo, me ngehn saut men tiada powe, e ahpw ngihl laud werkihda: 34 “Ah! Sises mehn Nasaret, dahme se pahn kak ehukihong komwi? Komw ketidohng kamwomwkitala? I ese ihs komwi, komwi me sapwellimen Koht me Sarawio.” 35 Ahpw Sises ketin lipwoare, mahsanih: “Nennenla oh pedoisang reh.” Mwurin ngehn suwedo eh kesehdi ohlo nanpwungarail, e ahpw pedoisang reh oh sohte kamedekihala. 36 Irail ahpw pwuriamweikihla oh tepida ndindapene nanpwungarail: “Soangen mahsen dahieu met? Pwe ni manaman e kin ketin ruwese ngehn saut akan, a re kin pedoi!” 37 Ronge ahpw kin lolohkseli wasa koaros me pidakihpene wehio.

38 Mwurin eh ketisang ni sinakokeo, e ahpw ketilong nan imwen Saimon. A inen ahn Saimon pwoudo wie sosoumwahuki karakar laud, re ahpw patohwan peki reh en ketin sewese ih. 39 Ih eri ketila oh ketin kesihnenda wasa me e wonohn ie oh ketin lipwoare karakaro, oh karakaro sarasang rehn liho. Ni ahnsowohte, e ahpw pwourda oh tepida papah irail.

40 Ahpw ni ketipin eh kihrla, irail koaros me aramas soumwahu mi ni imwarail ko ahpw patohwando me soumwahu ko reh, mendahki re ahneki soangen soumwahu sohte lipilipil. A ni eh kin ketikihdi lime ko pohn emenemen irail, e kin ketin kamwahwihirailla. 41 Ngehn suwed kan pil pedoisang rehn me tohto, re ahpw kin werda, ndinda: “Komwi me sapwellimen Koht Ohl.” Ahpw e ketin lipwoare irail oh sohte ketin mweidohng irail en lokaia pwe re ese me ih me Krais.

42 Ni eh rahnpeseng, e ahpw ketin mweselda oh ketila kalapwukala wasa kis. Pokono ahpw tepida raparapahki oh patohla wasa me e ketiket ie, re ahpw patohwan peki reh pwe en ketikette rehrail. 43 E ahpw mahsanihong irail: “I pil anahne lohkihong kahnimw teikan rongamwahu en Wehin Koht, pwehki ih met me I pekederkihdo.” 44 Ih eri ketin kalohkseli nan sinakoke kan en Sudia.

5 Ehu ahnsou me pokono koaitonla ih oh wie rongorong mahsen en Koht, e ketin kesikesihnen ni oaroahr en lehn Kenesaret.* 2 E ahpw mahsanihada pwoht riapwoat me peipei ni oaroahr en leho, a soused ko keredihsangehr powe oh widewiden ar uhk ko. 3 E ahpw ketida pohn apwoat pwoht ko, weren Saimon oh ketin peki en kaieila ekis sang sahpwo. Ih eri ketidi powe oh ketin tapihada padahk ong pokono sang nan pwohto. 4 Ni sapwellime mahsen eh eralahr, e ahpw mahsanihong Saimon: “Kaieila wasa me loal oh kesehdi amwail uhk kan.” 5 A Saimon sapeng patohwan: “Maing Sounpadahk, se nannantiher pwohng pwon, ahpw sohte seikat. Ahpw I pahn patohwan kihdi uhk kat pwehki komwi me mahsanih.” 6 Eri ni arail wia met, re ahpw koledi* kiden mwahmw. Ni mehlel, arail uhk ko tepida teipeseng. 7 Irail eri oalehdo iangarail ko me mi nan pwoht teio ren kohdo oh sewese irail, re ahpw kohdo oh kadirehla pwoht ko koaros kahrehda pwoht ko tepida mwowihdi. 8 Ni Saimon Piter eh kilangada met, e ahpw kelepwikihdi mwohn Sises patohwanohng: “Maing Kaun, komw ketiweisang ie pwe ngehi aramas dipan emen.” 9 Ih oh ienge ko koaros inenen pwuriamweikihla soangen laid mwomwin wet me re wiahdahr, 10 pil duwehte Seims oh Sohn, nein Sepedi pwutak ko me kin iang Saimon. Ahpw Sises mahsanihong Saimon: “Ke dehr masepwehk. Sang met kohla, ke pahn kin laidih aramas.”* 11 Irail ahpw kapwurehdo pwoht ko ni sahpwo oh pwilikihdi soahng koaros oh idawehnla.

12 Pil ehu ahnsou ni eh ketiket nan ehu kahnimw ko, a iet! ohl emen me direkihla tokutok! Ni eh kilangada Sises, e ahpw poaridiong nanpwel oh peki reh patohwan: “Maing Kaun, ma komw kupwurki, komw kak ketin kamwakeleiehda.” 13 Eri, e ketin kapahla nin limeo oh doahke oh mahsanih: “I men! Nna, mwakelekelda.” Ni ahnsowohte tokutoko pa sarasang ih. 14 E ahpw kehkehlingkihong ohlo en dehr ndaiong emen: “Ahpw kohla kasalehiong samworo pein kowe oh wiahda meirong ehu en omw mwakelekelda nin duwen me Moses kileledier pwehn wia kadehde ehu ong irail.” 15 Ronge ahpw kin lolohkseli oh pokon laud ehu kin kohpene pwe ren rong oh kamwahula sang arail soumwahu kan. 16 Ahpw e kin kalapw ketila wasa me sohte towe pwe en loulou.

17 Ehu rahno ni eh ketin padapadahk, Parisi* oh sounpadahk en Kosonnedo kan me kohsang nan kisin kahnimw koaros en Kalili oh Sudia oh Serusalem iang mwomwohd wasao; oh sapwellimen Siohwa* roson kin ieiang ih pwe en ketin kamwahwihala aramas akan. 18 A kilang! aramas akan weuwa ohl mwoator emen pohn roh ehu oh irail nannanti ren wahdo pwilikihdi mwohn Sises. 19 Eri ni ar sohte kak wahdo ih pwehki pokono, re doukihda pohn ihmwo oh kakihredi roh me ohlo mi powe nanpwungen aramas ako mwohn Sises nan pwoahr me re wiahda pohn ihmwo. 20 Ni eh mahsanihada arail pwoson, e ahpw mahsanih: “Ohl, dipomw kan lapwadahr.” 21 Sounkawehwehn Kosonnedo oh Parisi ko eri tepida medemedewe, ndinda: “Ihs memenet me lokolokaiahn lahlahwe? Ihs me kak lapwahda dihp, kaidehn Koht kelehpw? 22 Ahpw ni Sises eh mwahngihada arail madamadau, e ketin sapeng irail mahsanih: “Dahme kumwail medemedewe nan mohngiongimwail? 23 Mehnia me mengei en nda, ‘Dipomw kan lapwadahr,’ de nda, ‘Uhda oh alu’? 24 Ahpw pwe kumwail en ese me Nein-aramas ahneki manaman en lapwahda dihp nin sampah​—” e mahsanihong ohl mwoatoro: “I ndaiong uhk, Uhda, ale omw mehn roh, oh kohwei ni imwomwo.” 25 E ahpw uhda mwohrail, ale kieo me e kin wonohn powe oh kohkohla ni imweo, kapikapinga Koht. 26 Irail koaros ahpw pwuriamweikihla oh direkihla masak oh tepida kalinganahda Koht, ndinda: “Rahnwet, kitail kilangehr soahng kapwuriamwei kan!”

27 Eri mwurin met, e ketieila oh mahsanihada sounrik daksis men me ede Lipai me wie mwomwohd nan ohpis en daksis, oh e mahsanihong: “Idawehniehla.” 28 E ahpw pwilikihdi mehkoaros, uhda oh tepida idawehn ih. 29 Lipai eri wiahda lapalahn kamadipw ehu ong ih ni imweo oh lapalahn pokon en sounrik daksis ehu oh pil meteikan iang irail mwengemwenge.* 30 Parisi ko oh neirail sounkawehwehn Kosonnedo ko ahpw tepida lipahned ong sapwellime tohnpadahk ko, nda: “Dahme kumwail kin iangki sounrik daksis oh me dipan akan mwengemwenge oh niminim?” 31 Sises ketin sapeng irail mahsanih: “Irail kan me roson sohte anahne toahkte, ahpw irail me soumwahu me anahne. 32 Kaidehn me pwung kan me I kohdohng luke, ahpw me dipan akan pwe ren koluhla.”

33 Irail ahpw patohwanohng ih: “Nein Sohn tohnpadahk kan kin kalapw kaisihsol oh kapakap ni ngidingid oh pil irail nein Parisi kan, ahpw sapwellimomwi kan kin tungoal oh nim.” 34 Sises mahsanihong irail: “Kumwail sohte kak kaisihsolih kompoakepah kan en ohl kamwohdo nindoken ohl kamwohdo eh mihmi rehrail, kaidehn? 35 Ahpw rahn akan pahn kohdo me ohl kamwohdo pahn pehdsang irail; ih ahnsowo me re pahn kaisihsol.”

36 E pil ketikihong irail ehu karasaras: “Sohte me kin tipwahsang mweinlikou ehu sang ni likou kapw oh deipinahiong ni likou mering. Ma e wia met, eri mweinlikou kapwo pahn teisang oh mweinlikou me kohsang likou kapwo sohte pahn pahrekiong me meringo. 37 Pil sohte me kin kihong wain kapw nan edin kilin mahn mering. Ma e pahn wia met, wain kapwo pahn kaposepeseng edin kilin mahno oh waino pahn wudekla oh edin kilin mahno pahn ohla. 38 Ahpw wain kapw uhdahn pahn kin kohieng nan edin kilin mahn kapw. 39 Sohte me kin mwahuki wain kapw mwurin eh nimada wain mering, pwe e kin nda: ‘Me meringo me mwahu.’”

6 Eri ni rahnen sapad ehu e ketin weid nan mwetin wihd kan, a sapwellime tohnpadahk ko ahpw dolung oh irihris nan pehrail oh kangkang wahn wihd ko. 2 Ekei Parisi ko ahpw nda: “Dahme kumwail wiahki mehkot me kosonned sohte mweidada ni rahnen Sapad?” 3 Ahpw Sises ketin sapeng irail mahsanih: “Kumwail sohte kin wadek dahme Depit wia ni ahnsou me ih oh ienge ohl oko men mwengehda? 4 E sou pedolong nan tehnpas en Koht oh pekihda oh ale lopwon en pilawahn meirong ko,* oh kang oh kihong ienge ko ekis, me sohte mweimwei ong emen en kang pwe samworo kante?” 5 Ih eri mahsanihong irail: “Nein-aramas iei Kaunen Sapad.”

6 Pil ehu rahnen Sapad, e ketilong nan sinakokeo oh tepida padapadahk. A ohl emen me peh palimaun mengpene* mi wasao. 7 Sounkawehwehn Kosonnedo oh Parisi kei ahpw mwasamwasahnte ma Sises pahn ketin kamwahwihala aramas ni rahnen Sapad pwe ren kak diar mehkot me ren kedipahki. 8 Ahpw e mwahngih arail madamadau, ih eri mahsanihong ohl me peho mengpene:* “Uhda oh kesihnenda nanwerenge.” E ahpw uhda oh kesihnenda wasao. 9 Sises eri mahsanihong irail: “I pahn idek rehmwail, mehnia me pwung kitail en wia ni rahnen Sapad, wia me mwahu de me suwed, doarehla mour* de kauwehla?” 10 Mwurin eh mahmahsanih irail koaros, e ahpw mahsanihong ohlo: “Kapahwei pehmwen.” Ih eri wia met, peho ahpw mwahula. 11 Re ahpw lingeringerda kowahlap oh tepida koasoiapene dahme re pahn kak wiahiong Sises.

12 Ehu rahno, e ketidahla pohn nahna ehu pwe en loulou ie, ih eri ketiket wasao wie loulou ong Koht pwohngo pwon. 13 A ni eh rahnpeseng, e malipehdo sapwellime tohnpadahk ko reh oh ketin pilada sang rehrail meh 12 me e ketin kahdaneki wahnpoaron: 14 Saimon me e pil ketin kahdaneki Piter, rie pwutak Andru, Seims, Sohn, Pilip, Pardolomiu, 15 Madiu, Tomas, Seims nein Alpius, Saimon me adaneki “me ngoang,” 16 Sudas nein Seims oh Sudas Iskariot, me mwuhr wiahla sounpangala.

17 Ih eri ketidi sang pohn nahnao oh irail iang ih, e ahpw ket nan wasa patapat kis oh lapalahn pokon en sapwellime tohnpadahk kan mi wasao, aramas tohto sang wasa koaros nan Sudia oh Serusalem oh ni oaroahr kan en Dair oh Saidon pil patohdohn rong ih oh men arail soumwahu kan en mwahula. 18 Irail ko me ngehn saut kan kin kaloke pil mwahula. 19 Pokono pwon ahpw kin men doahke ih, pwehki kehl kin kohsang reh oh kin kamwahwihala irail koaros.

20 Ih eri mahsendalahng sapwellime tohnpadahk ko oh tepida mahsanih:

“Meid pai kumwail me semwehmwe, pwe amwail wehi iei Wehin Koht.

21 “Meid pai kumwail me duhpekla ahnsou wet, pwe kumwail pahn medla.

“Meid pai kumwail me kin sengiseng ahnsou wet, pwe kumwail pahn kouruhr.

22 “Meid pai kumwail ni ahnsou me aramas kin kailongkin kumwail oh ni ahnsou me re kin kaus kumwail oh kin kauwe kumwail oh kin kauwehla* adamwail pwehki Nein-aramas. 23 Kumwail perenda rahno oh lusuluski peren, pwe kilang! ketingpamwail me laud nanleng, pwe samarail mehn mahs ako kin wiahiong soukohp ako soahngohte.

24 “Ahpw meid suwediong kumwail me kepwehpwe, pwe kumwail aleier amwail nsenamwahu koaros.

25 “Meid suwediong kumwail me medla ahnsou wet, pwe kumwail pahn duhpekla.

“Meid suwediong kumwail me kin kokouruhr ahnsou wet, pwe kumwail pahn mwahiei oh sengiseng.

26 “Meid suwediong kumwail ni ahnsou me aramas koaros koasoia me mwahu duwen kumwail, pwe ih duwen me samarail mehn mahs ako kin wiahiong soukohp likamw ako.

27 “Ahpw I pahn ndaiong kumwail me wie rongorong: Pousehlahte poakohng amwail imwintihti kan, wia mwahu ong irail me kin kailongkin kumwail, 28 kapaia irail me kin keria kumwail oh kapakapki irail me kin mwamwahlikin kumwail. 29 Oh me kin pohr likin sepomw, pil kihong pali teio; oh mehmen me kihsang omw likou puhp, dehr irehdihsang en ale likou reireio. 30 Kihong irail koaros me kin peki rehmw mehkot, oh irail me kin kihsang mehkan me uhdahn ahmw, dehr peki irail en kapwuredohng uhk.

31 “Patehng met, duwen me kumwail men aramas en wiahiong kumwail, kumwail pil wiahiong irail soahngohte.

32 “Eri, kaping dahieu me kumwail pahn ale ma kumwail kin poakohngete irail me kin poakohng kumwail? Pwe me dipan akan pil kin poakohng irail me kin poakohng irail. 33 Oh kaping dahieu me kumwail pahn ale ma kumwail kin wia me mwahu ong irail me kin wia me mwahu ong kumwail? Pwe me dipan akan pil kin wia soahngohte. 34 Oh pil, kaping dahieu me kumwail pahn ale ma kumwail kihong* mehkot ong irail me kumwail kasik me re pahn kapwuredohng kumwail? Pwe me dipan akan pil kin kihong me dipan akan pwe ren pil ale dupukpe. 35 Ahpw pousehlahte poakohng amwail imwintihti kan oh wia me mwahu oh kihong irail mehkot ahpw sohte kasik ren kapwuredohng kumwail, oh ketingpamwail pahn laud mehlel, oh kumwail pahn wiahla sapwellimen Wasa Lapalahpie, pwe e kin ketin kadek ong irail me soh kalahngan oh suwed. 36 Pousehlahte kadek kalahngan, duwehte Samamwail me kin ketin kadek kalahngan.

37 “Uhdihsang amwail kin kadeik meteikan pwe kumwail en dehpa pakadeikda; oh uhdihsang amwail kin nda meteikan en ale kalokeparail, pwe Koht en sohte ketin mahsanih me kumwail en ale kalokepamwail. Pousehlahte mahkohng* meteikan oh kumwail pil pahn ale mahk.* 38 Kumwail en kin kihkihwei pwe aramas pahn pil kihong kumwail. Re pahn wudekihdiong nan amwail likou kan uwe ehu me laud me pahn idaidpene, itihtpene oh wudewudekla. Pwe mehn sosohngohte me kumwail kin sohngki meteikan, irail pahn pil sohngkin kumwail.”

39 Ih eri pil ketin mahsanihong irail karasaras ehu: “Me maskun men sohte kak kahre me maskun men, kaidehn? Ira koaros pahn pwupwudiong nan pwoahr, kaidehn? 40 Tohnsukuhl* men sohte kin lapalapasang eh sounpadahk, ahpw koaros me kin alehdi kaweid ni unsek pahn duwehla ar sounpadahk. 41 Eri dahme ke kin kilangki diper me mi nan pwoaren mesen riomwo,* ke ahpw sohte kin tehk lepin tuhke me mi nan pwoaren mesomwen? 42 Ia duwen omw kak ndaiong riomwo, ‘Riei, mweidohng ie I en kihsang diperen nan pwoaren mesomwen,’ nan omw sohte kilang lepin tuhke me mi nan pwoaren mesomwen? Mwalaun ahmwen! Kihsang mahs lepin tuhkehn nan pwoaren mesomwen, ke ahpw pahn kilang mwahu duwen omw pahn kak kihsang diperen nan pwoaren mesen riomwo.

43 “Pwe tuhke mwahu pwoat sohte kin kapwarehda wah suwed, oh tuhke sakanakan sohte kin kapwarehda wah mwahu. 44 Pwe tuhke koaros kin sansalkihda wahrail. Karasepe, aramas sohte kin dolung pik sang dihpw tekatek oh pil sohte kin tipwa kreip sang tuhke tekatek. 45 Aramas mwahu kin kihda dahme mwahu sang soahng mwahu kan me e kin nekinekid nan eh mohngiong, ahpw aramas suwed kin kihda dahme suwed sang soahng suwed kan me e nekinekid; pwe ewen aramas kin kapwadewei audepen eh mohngiong.

46 “Eri, dahme kahrehda kumwail kin ekerkin ie ‘Kaun! Kaun!’ ahpw sohte kin kapwaiada mehkan me I koasoia? 47 Mehmen me kin kohdo rehi oh rong ei padahk oh kapwaiada, I pahn kasalehiong kumwail ihs me e rasehng: 48 E rasehng ohl emen me weirada pwoahr loal lel paip oh poahsoanehki imwe pohn paipo. Eri ni eh lapakehda, pillapo pwilidohng ihmwo ahpw e sohte kak kamwakidada ihmwo, pwe e kokouda mwahu. 49 Ni pali teio, mehmen me rong ahpw sohte kapwaiada kin rasehng ohl emen me kauwada imwe pohn pwehl ahpw sohte poahsoane. Pillapo ahpw pwilidohng ihmwo oh e mwadangete rengkidi oh ihmwo uhdahn ohla laud.”

7 Ni eh ketin kaimwisekala dahme e ketin anahne mahsanihong aramas ako, e ahpw ketilong nan Kapernaum. 2 Eri nein kaunen sounpei* men laduwo me e kin kesempwalki soumwahu laud oh kereniong mehla. 3 Ni eh rongada duwen Sises, e ahpw kadaralahng ekei ohl mah en mehn Suhs pwe ren peki reh en ketidohng kamwahwihala nah laduwo. 4 Re ahpw patohdo rehn Sises oh tepida peki reh ni ngidingid, patopatohwanohng: “E warohng komwi en ketin kapwaiong ih met, 5 pwe e kin poakohng tohn atail wehi oh pein ih kauwada atail sinakoke.” 6 Sises eri ketin iangihrala. Ahpw ni eh ketin kerenlahng ihmwo, kaunen sounpeio kadaralahngehr kompoakepah kei en patohwanohng: “Maing, komw dehr kupwurohki ketido, pwe I sohte warohng komwi en ketilong nan imweio. 7 Ihme kahrehda I medewe me I sohte warohng patohwei rehmwi. Ahpw komw mahsente, a ei laduwo pahn mwahula. 8 Pwe ngehi pil mi pahn manaman, oh mie nei sounpei kan, oh ni ei kin ndaiong emen ‘Kohla!’ a e kin kohla, oh pil ong emen, ‘Kohdo!’ a e kin kohdo. Oh ni ei ndaiong ei ladu, ‘Wia met!’ a e kin wia.” 9 Ni Sises eh karongehda mepwukat, e ketin pwuriamweikihla, e ahpw ketin sohpeiong pokono me ideidawehn oh mahsanih: “I ndaiong kumwail, I sohte diarada soangen pwoson laud me uwe met, pil nan Israel.” 10 A ni ahnsou me irail me pekederla ko pwurala ni ihmwo, re diarada me laduwo kehlaildahr.

11 Mwurinte mwo, e ketin mwesellahng kahnimw ehu me adaneki Nain, a sapwellime tohnpadahk ko oh lapalahn pokon ehu pil iang ih. 12 Ni eh ketin kerenlahng ewen kelen kahnimwo, a kilang! mie ohl mehla men me wisiwisikiei. Ih kelehpw* nein eh nohno pwutak. Patehng met, liohdi men liho. A lapalahn pokon ehu sang nan kahnimwo pil iang liho. 13 Ni Kauno eh mahsanihada ih, e ahpw ketin poakehla oh mahsanihong: “Ke dehr sengiseng.” 14 Ih eri ketila oh ketin doahke mehn wisik en me mehlao oh irail me rowe ko ahpw uhdi. Ih eri mahsanih: “Mwahnakapw, I ndaiong uhk, pwourda!” 15 Ohl melahro ahpw mwohdada oh tepida lokaia, Sises eri ketikihong rehn ineo. 16 Irail koaros ahpw masepwehkada oh tepida kalinganahda Koht, ndinda: “Soukohp lapalap men pwarada rehtail,” oh “Koht ketin sohpeidohng sapwellime aramas akan.” 17 Rohng wet me pid duwen ih ahpw lohkseli nan Sudia pwon oh wasa koaros limwahn wasao.

18 Nein Sohn tohnpadahk ko ahpw kairehki duwen mepwukat koaros. 19 Sohn eri ekerodo nah tohnpadahk riemen oh kadarirahla en patohwan idek rehn Kauno: “Ih komwi me pahn ketido, de sen kasik emen tohrohr?” 20 Ni ohl ako ara lella reh, ira ahpw patohwan: “Sohn Sounpapidais kadarkitodo sen patohwan kalelapak rehmwi, ‘Ih komwi me pahn ketido, de sen kasik emen tohrohr?’” 21 Ih ahnsowo me e ketin kamwahwihala aramas tohto sang ar soumwahu kan oh soumwahu laud kan oh ngehn suwed kan oh ketin kamwahwihala me maskun tohto pwe ren kak kilangada wasa. 22 E ketin sapeng ira, mahsanih: “Kohwei oh kairehki Sohn dahme kumwa kilangehr oh rongehr: Met me maskun kan kilangadahr wasa, me dangepel kan alialu mwahu, me tokutok kan mwakelekeldahr, me salengepon kan rongadahr wasa, me melahr akan mourdahr oh me semwehmwe kan rongadahr rongamwahwo. 23 Meid pai emen me sohte kin diar kahrepen eh pahn dipekelekelkin ie.”

24 Ni nein Sohn meninkeder ko ara kohkohla, Sises tepida mahsanihong pokono duwen Sohn: “Dahme kumwail kilang ni amwail kohla nan sapwtehn? Ahlek pwoat me kin tutuwelengkiseli kisinieng? 25 Eri, dahme kumwail kohieilahng kilang? Ohl emen me kin likawih likou kansenamwahu?* Irail me kin likawih likou kaselel oh kin mour nsenamwahu kin mi nan imwen soupeidi kan. 26 Eri ni mehlel, dahme kumwail kohieilahng kilang? Soukohp men? Ei, I ndaiong kumwail, e lapalapasang mehlel soukohp emen. 27 Ih menet me ntingdier duwe: ‘Kilang! I pahn kadarewei nei meninkeder men me pahn tiengla mwohmw* oh e pahn kaunopada alomw.’ 28 I ndaiong kumwail, sohte emen me ipwidi sang rehn lih akan me lapalapasang Sohn, ahpw me keieu tikitik nan Wehin Koht pil lapalapasang ih.” 29 (Ni aramas ako koaros oh sounrik daksis ko ar rongada met, irail pohnese me Koht me pwung, pwehki arail aleier papidais en Sohn. 30 Ahpw Parisi ko oh irail me samanih Kosonnedo pohnsehsehla sapwellimen Koht kaweid me kohieng irail, pwehki arail sohte ale papidais en Sohn.)

31 “Eri, ihs me I pahn karasahiong aramas en dih wet oh ihs me re pahn duwehte? 32 Re rasehng kisin seri kan me mwomwohd nan wasahn netinet ehu oh liklikwerpene, ndinda: ‘Se kesengki keseng pepeuk ong kumwail, ahpw kumwail sohte kin kahlek; se kin mwahiei, ahpw kumwail sohte kin sengiseng.’ 33 Pil duwehte, ni Sohn Sounpapidais eh pwarado oh sohte kin kang pilawa oh sohte kin nim wain, kumwail kin nda: ‘Ngehn suwed kin mi reh.’ 34 A ni Nein-aramas eh pwarodo sakasak oh niminim, kumwail kin nda: ‘Kilang! Ohl mehwo oh kin mwahuki nim wain, kompoakepahn sounrik daksis oh me dipan akan!’ 35 Ahpw, erpit kin dehdehda sang ni wiewia.”

36 Emen Parisi ko ahpw patohwan pekipeki reh en ketin iang ih konot. Ih eri ketilong nan imwen Parisio oh ketidiong nin tehpel. 37 A kilang! lih emen nan kahnimwo me aramas kin ese me e dipan ahpw esehda me e wie konokonot* nan imwen Parisio, ih eri patohwando pwoatol alapaster en leh pwohmwahu ehu. 38 Ih eri patohdiong mwuri ni aluweluwe ko, e ahpw sengiseng oh tepida kawisekesekehkihla pilen mese aluweluwe ko oh limwiheki pitenmoange. E pil metimetik oh wudekihdiong leh pwohmwahwo pohn aluweluwe ko. 39 Ni Parisi me lukehdo ih eh kilang met, e ahpw ndaiong pein ih: “Ma ohl menet uhdahn soukohp men, e pahn ese ihs oh soangen lih dahmen me doahdoahke, me ih me dipan emen.” 40 Sises ahpw ketin sapeng mahsanih: “Saimon, mie mehkot me I pahn ndaiong uhk.” Ih eri patohwan: “Maing, Sounpadahk, komw mahsanih!”

41 “Ohl riemen pweipwand ong ohl emen; emen rehra pweipwandki denari* 500, a meteio 50. 42 Pwehki sohte ara mehkot me ira en kapwungkihla, ih eri mahkikihong ira koaros. Eri, ihs rehra me pahn poakohng ih laud?” 43 Saimon ahpw sapeng patohwan: “I lemeleme ohl me pweipwand laudo.” Ih eri mahsanihong: “Omw pasapeng me pwung.” 44 Ih eri ketin sohpeilahng liho oh mahsanihong Saimon: “Ke kilang lih menet? I pedolong nan imwomw, ke sohte kidohng ie pihl ong nehi kat. Ahpw lih menet kawisekesekehkihla pilen mese nehi kat oh limwiekidahr pitenmoange. 45 Ke sohte metik ie, ahpw lih menet sohte tokedihsang metimetik nehi kat sang ni awa me I pedolong. 46 Ke sohte usoare ie, a lih menet keiehkihdier nehi kat leh pwohmwahu. 47 Ihme kahrehda I ndaiong uhk, e aleier mahk mendahki dipe kan me tohto,* pwehki eh kin limpoak laud. Ahpw mehmen me kin ale mahk tikitik kin limpoak tikitik.” 48 Ih eri mahsanihong liho: “Dipomw kan lapwadahr.” 49 Irail me iang ih mwohndi ni tehpelo tepida ndapene: “Ihs ohl menet me pil kin lapwahda dihp?” 50 E ahpw mahsanihong liho: “Omw pwoson me doareiukala; kohkohwei ni popohl.”

8 Mwurinte mwo, e ketin seiloak sang ehu kahnimw lel ehu kahnimw oh sang ehu kousapw lel ehu kousapw oh kalokalohki rongamwahu en Wehin Koht. Oh me Ehk Riemeno ieiang ih, 2 oh pil lih kei me e ketin kamwahwihala sang ngehn suwed kan oh soumwahu kan: Mery me pil adaneki mehn Makdala me ngehn suwed isimen pedoisang; 3 Sohanna en Kusa eh pwoud, sounkohwahn imwen Erod; Susana; oh lih tohto teikan me kin papah irail sang ni ar doadoahngki ar dipwisou kan.

4 Eri ni ahnsou me lapalahn pokon ehu pokonpene iangahki irail ko me iangada ih sang ehuehu kahnimw, e ahpw ketin doadoahngki ehu karasaras oh mahsanih: 5 “Sounkamwarak emen kohieilahng kamwarak werentuhke. Ni eh kamwakamwarak, ekei pwupwudiong ni keilen ahlo oh tiatipeseng oh menpihr kei en pahnlahng kangala. 6 Ekei pwupwudiong pohn paip oh mwurin ar wosada, re mengila pwehki ar sohte lemwulemwur. 7 Ekei pwupwudiong nanpwungen dihpw tekatek ko oh dihpw tekatek ko me iang irail keirda kasokirailla. 8 Ahpw ekei pwupwudiong nan pwelmwahu oh mwurin ar wosada, re kapwarehda wah pak 100 laudsang mahs.” Mwurin eh mahsanih mepwukat, e ketin ngihl laudida, mahsanih: “Mehmen me mie salenge mehn rong, a en rong.”

9 Sapwellime tohnpadahk ko ahpw patohwan idek reh wehwehn karasaras wet. 10 E mahsanih: “E mweimweiong kumwail en wehwehki rir sarawi kan en Wehin Koht, ahpw ong meteikan, I kin padahkih irail ni karasaras pwe mehnda ma re kilikilang, re sohte pahn kilang, oh mehnda ma re rongorong, re sohte pahn wehwehki. 11 A iet wehwehn karasaraso: Werentuhkeo iei mahsen en Koht. 12 Me mi ni keilen ahlo iei irail ko me rong, Tepil ahpw kohdo oh kihsang mahseno nan mohngiongirail pwe re dehr kamehlele oh komourla. 13 A me mi pohn paipo iei irail me perenkihda mahseno ni ar rong, ahpw kalewarail sohte loal. Re kin kamehlele ahnsoukis, ahpw ni ahnsoun songosong, re kin pwupwuweisang. 14 A me pwupwudiong nanpwungen dihpw tekatek ko, irail pwukat iei me kin rong ahpw kedirepwkihla pwunod kan, kepwe kan oh peren en mour wet. Mepwukat kin kasokirailla douluhl oh re sohte kin kihda wah me mah. 15 A me mi pohn pwelmwahu, irail pwukat iei me ahneki mohngiong mehlel oh mwahu. Mwurin arail kin rong mahseno, re kin tengediong oh dadaurete ni arail kin wa.

16 “Sohte me kin pwainkihdi lamp ehu deupen mehkot de kihdi pahn peht ehu mwurin eh isikada, ahpw e kin kidahng pohn dewen lamp pwe irail ko me kin pedolong en kak kilang maraino. 17 Pwe sohte mehkot me rir me sohte pahn sansalda oh sohte mehkot me ekiekla mwahu me sohte pahn dierekda oh aramas sohte pahn esehda. 18 Ihme kahrehda, kumwail tehk mwahu mwomwen amwail kin rongorong, pwe mehmen me ahneki mehkot, kalaudpe pil pahn kohieng, ahpw mehmen me sohte ahneki mehkot, dahme e medewe me e ahneki pil pahn kohsang.”

19 Ine oh rie pwutak ko patohdo reh, ahpw re sohte kak keiong mpe pwehki pokono. 20 Aramas men ahpw kairehki, patohwan: “Inomwi oh riomwi ko uh likio oh men tuhwong komwi.” 21 E ahpw ketin sapeng irail mahsanih: “Inei oh riei kan iei irail me kin rong mahsen en Koht oh kapwaiada.”

22 Rahn ehu, ih oh sapwellime tohnpadahk ko ahpw ketidahng pohn pwoht ehu, e ahpw mahsanihong irail: “Kitail kohla palio leho.” Irail ahpw serek kohla. 23 Ahpw ni arail senserek kohla, e ketin meirla. A lapalahn melimel ehu pa pwarada nan leho oh wararail pwohto tepida direkihla pihl oh mihla nan keper. 24 Re ahpw patohlahng pangenda ih, patohwan: “Sounpadahk, Sounpadahk, kitail pahn melahr!” E ahpw ketida oh ketin lipwoarehda kisiniengo oh ilok sawao, e ahpw tokedi oh meleileidi. 25 Ih eri mahsanihong irail: “Ia amwail pwosonen?” Irail ahpw uhdahn masepwehkada oh pwuriamweikihla, ndindapene nanpwungarail: “Uhdahn ihs met? Pwe e ketin ruwese kisiniengo oh pihlo, a re pil kin peikiong.”

26 Oh re peidi ni oaroahr ni sapwen mehn Kerasa palio Kalili. 27 Eri ni Sises eh ketidahng pohn sahpwo, a ohl emen me ngehn suwed tiada powe sang nan kahnimwo tuhwong ih. Ahnsou reirei e sohte kin likou oh e sohte kin mihmi nan ihmw, ahpw nanpwungen sousou kan.* 28 Ni eh kilangada Sises, e ahpw werda oh kelepwikihdi mwowe oh nda ni ngihl laud: “Sises, Sapwellimen Koht Wasa Lapalahpie, dahme I pahn kak ehukihong komwi? I peki komwi en dehr ketin kaloke ie.” 29 (Pwe Sises kin ketin ruwese ngehn sauto en pedoisang ohlo. Pak tohto ngehno kin koledi ih.* E kin pwurepwurehng selikihdi selmete ni neh oh peh kan oh kin silasildi, ahpw e kin uhdahte kauwehla selipe ko oh ngehn suwedo kin tangahkilahng ih wasa me sohte aramas kin mi ie.) 30 Sises keinemwe reh: “Ia edomw?” E patohwan: “Karis,”* pwe ngehn suwed tohto pedolong reh. 31 Oh re ngidingidkihong ih en dehr ketin ruwese irail en kohdilahng nan pwoahr loal me soh kapi. 32 A lapalahn pelin pwihk ehu wie mwengemwenge pohn nahnao, irail ahpw peki reh en ketin mweidohng irail en pedolong nan pwihk ko, ih eri ketin mweidohng. 33 A ngehn suwed ko eri pedoisang rehn ohlo oh pedolong nan pwihk ko oh pelin pwihko ahpw tang oh pwupwudihla nan leho sang wasa ile oh duhla. 34 Ahpw ni silepen pwihk ko ar kilangada dahme wiawi, irail ahpw tangdoaui oh koasoiahda met nan kahnimwo oh nansapwo.

35 Eri, aramas ako kohieila pwe ren kilang dahme wiawi. Irail patohdo rehn Sises oh diarada ohl me ngehn suwed ko kohieisangehr, likoudahr, solahr sahliel oh mwomwohd ni aluweluwen Sises, re ahpw masepwehkada. 36 Irail ko me kilang met ahpw kairehki irail ko me kohdo duwen ohl me ngehn suwed tiada powe eh mwahula. 37 Eri aramas tohto sang wasa kan limwahn sapwen mehn Kerasa ahpw patohwan peki rehn Sises en ketilahsang rehrail pwe re inenen masepwehkada kowahlap. Ih eri ketidahng pohn pwohto pwe en ketin mwesel. 38 Ahpw, ohl me ngehn suwed ko kohieisangehr wie pekipeki reh ma e kak iang ih, ahpw e ketin kadarala ih oh mahsanih: 39 “Pwurowei ni imwomwo oh pousehlahte koasoiahda dahme Koht ketin wiahiong uhk.” Ih eri kohieila oh lohkiseli wasa koaros nan kahnimwo dahme Sises ketin wiahiong.

40 Ni Sises eh sapahlla, pokono ahpw kasamwo ni kadek pwehki irail koaros kin kasikasik ih. 41 A kilang! ohl emen me adaneki Sairus ahpw patohdo; ohl menet iei soumas en sinakokeo. E ahpw poaridiong ni aluweluwen Sises ko oh tepida patohwan peki reh en ketila ni imweo, 42 pwehki nah serepein tehmeno,* me mpen sounpar 12, kereniongehr mehla.

A ni Sises eh ketiket kohla, pokono ahpw koaitenla. 43 Eri mie lih emen me kohwahkier soumwahu en nta pwilipwil erein sounpar 12 oh sohte emen me kak kamwahwihala ih. 44 E ahpw keilahng mpe sang mwuri oh doahke pwungipen sapwellime likou puhp oh ni ahnsowohte eh nta pwilipwil pa uhdi. 45 Eri Sises mahsanih: “Ihs me doahke ie?” Ni ahnsou me irail koaros kahmahmki met, Piter ahpw patohwan: “Maing Sounpadahk, pokonet kapilkomwipenehr oh koaitenkomwilahr.” 46 Sises ahpw mahsanih: “Mie me doahke ie, pwe I ese me kehl kohsang rehi.” 47 Ni liho eh esehda me e solahr kak rirla, e ahpw rerrer patohdo oh kelepwikihdi mwowe oh wehkada mwohn aramas ako koaros kahrepen eh doahke ih oh duwen eh mwahula ni ahnsowohte. 48 E ahpw mahsanihong: “Nei serepein, omw pwoson me kamwahwihiukala. Kohkohwei ni popohl.”

49 Nindoken eh mahmahsente, emen wiliepen soumas en sinakokeo ahpw kohdo oh nda: “Noumw serepeino melahr; ke dehr kedirapwahki Sounpadahken.” 50 Ni eh karongehda met, Sises ketin sapeng ih: “Dehr pwunod, ihte pwoson, a e pahn komourla.” 51 Ni eh ketin lella ni ihmwo, e sohte ketin mweidohng emen en iang ih pedolong, ihte Piter, Sohn, Seims oh en serepeino eh pahpa oh nohno. 52 Ahpw aramas ako koaros wie sengiseng oh pikipikir nan mwaremwarerail pwehki ar pahtouki serepeino. Ih eri mahsanih: “Kumwail dehr sengiseng, pwe e sohte mehla, ahpw e wie memeir.” 53 Irail ahpw tepida kouruhr en kepitki pwehki ar ese me e melahr. 54 E ahpw ketin kolada peho oh mahsanihong: “Kisin seri, pwourda!” 55 Ih eri mourda* oh mwadangete pwourda, e ahpw ketin ruwese irail en kamwenge. 56 Eri, eh pahpa oh nohno ahpw inenen perenkihda kowahlap, ahpw e ketin kaweidkin ira en dehpa ndaiong emen dahme wiawi.

9 E ahpw malipepene me Ehk Riemeno oh ketikihong irail manaman oh pwuhng en powehdi ngehn suwed koaros oh kamwahwihala soumwahu kan. 2 Ih eri poaronehla irail en kalohki Wehin Koht oh en kamwahwihala aramas akan, 3 e ahpw mahsanihong irail: “Kumwail dehpa wa mehkot nan seiloak wet, sohte sokon, sohte edin mwenge, sohte pilawa, sohte mwohni;* oh pil sohte likou riau.* 4 Ahpw sohte lipilipil wasa me kumwail pedolong nan ihmw ehu, mihmihte mwo lao kumwail mweselsang wasao. 5 Oh sohte lipilipil wasa ehu me aramas sohte kin kasamwo kumwail, ni amwail kohieisang kahnimwo, sipedasang pwelpar ni nehmwail kan pwe en wia kadehde ehu ong irail.” 6 Irail ahpw mweselda, kakahnseli nan kisin kahnimw koaros, kalokalohki rongamwahu oh kamwakamwahwihala aramas akan wasa koaros.

7 Erod,* kaunen wehin Kalili rongada duwen mehkoaros me wiawi, e ahpw pwonopwonkihda laud pwehki ekei kin nda me Sohn iasadasangehr rehn me melahr akan, 8 ahpw ekei kin nda me Elaisa me pwarodohr, a pil ekei kin nda me emen soukohp en kawa ko me iasadahr. 9 Erod ahpw nda: “I lupukasangehr moangen Sohn. Eri, ihs ohl menet pwe I rong soahng tohto duwe?” Eri e kin songosong en tuhwong.

10 Ni wahnpoaron ko ar pwurodo, re ahpw patohwanohng Sises mehkoaros me re wiadahr. E ahpw ketin kahreirailda pwe ren ketilahng kalapwukala nan kahnimw ehu me adaneki Pedsaida. 11 Ni pokono ar esehda met, irail ahpw idawehnla. Ih eri ketin kasamwo irail ni kadek oh tepida mahsanihong irail duwen Wehin Koht oh ketin kamwahwihala irail ko me soumwahu. 12 Rahno ahpw kereniongehr imwisekla. Me Ehk Riemeno ahpw keiong mpe oh patohwanohng ih: “Komw ketin kadarpeseng pokonet pwe ren kohla nan kisin kahnimw oh kousapw keren kan oh diarada wasahn pweidi oh kanarail mwenge, pwehki wasaht me doh.” 13 E ahpw mahsanihong irail: “Kumwail kihong irail mehkot ren kang.” Irail patohwan: “Sohte mehkot reht, ahpw lopwon en pilawahte limau oh mwahmw riemen, ihte ma se pahn pein kohla pwainda mwenge ong aramas pwukat koaros.” 14 Ni mehlel, ohl mpen 5,000 me mi wasao. E ahpw mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “Kamwohdangiraildi ni pwihn kei wad mpen 50.” 15 Irail eri wiahda oh kamwohdangiraildi koaros. 16 Ih eri ketikihda lopwon en pilawa limauo oh mwahmw riemeno, e mahsendalahng nanleng oh kapingkalahnganki. E ahpw ketin pilitikihpeseng mepwukat oh tepida ketikihong sapwellime tohnpadahk ko pwe ren kihdiong mwohn pokono. 17 Irail koaros eri mwenge oh medla, oh re deukada luhwe ko wiahda kopwou 12.

18 Mwuri, ni eh kalapwuk wie loulou, tohnpadahk ko patohdo reh oh e keinemwe rehrail, mahsanih: “Ihs me pokono kin wiahkin ie?” 19 Irail ahpw sapeng patohwan: “Sohn Sounpapidais, a ekei kin nda Elaisa, a pil ekei kin nda emen soukohp en kawa ko me iasadahr.” 20 Ih eri mahsanihong irail: “A kumwail, ihs me kumwail kin wiahkin ie?” Piter ahpw sapeng patohwan: “Sapwellimen Koht Krais.” 21 Ih eri ketin padahkihong irail ren dehpa ndaiong emen met, 22 e ahpw mahsanih: “Nein-aramas anahne lelohng lokolok tohto oh ohl mah kan, kaunen samworo kan oh sounkawehwehn Kosonnedo kan pahn soikala, e ahpw pahn kamakamala oh iasada ni kesiluhwen rahn.”

23 E ahpw pousehlahte mahsanihong irail koaros: “Ma mehmen men idawehniehdo, a en tounmeteikihla pein ih oh kapaikada eh tuhkehn kalokolok* rahn koaros oh kin ideidawehn ie. 24 Pwe mehmen me men doarehla eh mour* pahn katihasang, ahpw mehmen me katihasang eh mour* pwehki ngehi, iei ih me pahn doarehla eh mour. 25 Ni mehlel, ia pahn katepehiong emen ma e ahnekihla sampah pwon ahpw katihasang eh mour de kauwehla pein ih? 26 Pwe mehmen me kin namenengkin ie oh ei mahsen, Nein-aramas pahn ketin namenengki aramas meno ni ahnsou me e pahn ketido nan eh lingan oh lingan en Sahmo oh tohnleng sarawi kan. 27 Ahpw I ndaiong kumwail ni mehlel, ekei me kesikesihnen wasaht sohte mwahn pahn mehla lao re pahn kilang mahs Wehin Koht.”

28 Ni mehlel, mpen rahn waluh mwurin eh mahsanih mepwukat, e ketin kahrehda Piter, Sohn, oh Seims, oh ketidahla pohn nahna ehu pwehn loulou. 29 A nindoken eh wie loulou, mwomwen silangi wekila oh sapwellime likou pwetepwetala oh melengilengla. 30 A kilang! ohl riemen koasoakoasoiong Sises; ira iei Moses oh Elaisa. 31 Ira pwarodo ni lingan oh tepida koasoia duwen eh pahn mweseldahr, me e pahn kereniongehr ketin kapwaiada nan Serusalem. 32 A Piter oh ienge ko toutoukilahr ar men meir, ahpw ni arail piridahr, re kilangada sapwellime lingan oh ohl riemen me kesikesihnen reho. 33 Oh ni ara patopatohla sang reh, Piter patohwanohng Sises: “Maing Sounpadahk, e mwahu ong kiht sen mihmi wasaht. Eri mweidohng kiht sen kauwada impwal siluh, ehu ong komwi, ehu ong Moses oh ehu ong Elaisa.” E ahpw sohte wehwehki dahme e ndinda. 34 Ahpw ni eh patopatohwan mepwukat, depwek ehu pwarada oh kipeiraildi. Irail ahpw masepwehkada ni arail mihla nan depweko. 35 Ngihl ehu eri peido sang nan depweko, mahsanih: “Iet nei Pwutak me pilipildahr. Kumwail rong ih.” 36 Ni arail rongada ngihlo, re ahpw kilangada me Sises kalakalapwuk. Irail ahpw sohte mweseiseiki mehkan me re kilangada oh sohte ndaiong emen erein rahn ako.

37 Mandahn rahno, ni ar ketiket kohdi sang pohn nahnao, lapalahn pokon ehu ahpw tuhwong ih. 38 A iet! ohl emen likwer sang nan pokono, patohwan: “Maing Sounpadahk, I patohwan peki komwi en mahsanih ei tungoal pwutak, pwe ihete nei serien met. 39 Oh kilang! ni ngehn emen eh kin powehdi ih, e kin pwururdahte wer, oh ngehno kin kahrehiong ih en rerada oh dengila oh nan ewe kin pwudopwudida, oh ngehno sohte men pedoisang ahpw ihte mwurin eh kin kamedekihala. 40 I peki sapwellimomwi tohnpadahk ko ren kausasang, ahpw re sohte kak.” 41 Sises ketin sapeng mahsanih: “Kumwail dih seupwoson oh dipan, ia uwen werei ei pahn mihmi rehmwail oh kanengamahiong kumwail? Wahdo noumw pwutaken wasaht.” 42 A nindoken eh patopatohdo, ngehn suwedo ahpw kesepwekehdiong nanpwel oh kahrehiong eh rerrer laud oh dengila. Sises ahpw ketin lipwoarehda ngehn sauto oh ketin kamwahwihala pwutako, ih eri ketin kapwurehiong semeo. 43 Irail koaros ahpw pwuriamweikihla roson lapalap en Koht.

Nindoken koaros ar pwuriamweikihla mehkoaros me e ketin wiadahr, e ahpw mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: 44 “Kumwail rong kanahieng oh tamataman mahsen pwukat, pwe Nein-aramas pahn pengpengla rehn aramas akan.” 45 Ahpw re sohte wehwehki dahme e mahmahsanih. Ni mehlel, e ekiekla sang irail pwe re sohte kak wehwehki oh re masak kalelapak reh duwen mahsen wet.

46 Mwuri, akamai ehu ahpw pwarada nanpwungarail duwen ihs rehrail me keieu lapalap. 47 Sises mwahngihada dahme mi nan mohngiongirail, ih eri ketin ale kisin seri men oh ketin kasihnenihada mpe, 48 oh mahsanihong irail: “Mehmen me kin kasamwo kisin seri menet pwehki mwarei pil kin kasamwo ie; oh mehmen me kin kasamwo ie pil kin kasamwo Ih me ketin poaroneiehdo. Pwe mehmen me kin wiahki pein ih me tikitik men nanpwungamwail koaros, iei ih me lapalap.”

49 Sohn ahpw sapeng patohwan: “Maing Sounpadahk, se kilangada aramas emen me kin kausasang ngehn suwed kan sang ni eh kin doadoahngki mwaromwi oh se song kauhdi ih pwehki eh sohte iang kitail.” 50 Sises ahpw mahsanihong: “Kumwail dehr kauhdi ih, pwe mehmen me sohte kin uhwong kumwail kin uhpalihkin kumwail.”

51 Pwehki ahnsoun eh pahn ketidahla nanleng eh kerendohr,* e ketin koasoanedier teng en ketila Serusalem. 52 Ih eri poaronehla meninkeder kei mwowe. Oh re kohla oh pedolong nan kisin kahnimw en mehn Sameria ehu pwe ren kaunopada ong ih. 53 Ahpw irail sohte kasamwo ih pwehki eh ketin koasoanedier* en ketila Serusalem. 54 Ni tohnpadahk Seims oh Sohn ara kilangada met, ira patohwan: “Maing Kaun, komw kupwurki sen patohwan peki pwe kisiniei en mweredi sang nanleng oh kamwomwirailla?” 55 Ahpw e ketin sohpeiong ira oh ketin lipwoareirahda. 56 Irail eri ketila ni ehu kisin kahnimw tohrohr.

57 Ni arail ketiket kohla nanialo, aramas emen ahpw patohwanohng: “I pahn idawehn komwi wasa koaros me komw pahn ketila ie.” 58 Ahpw Sises mahsanihong: “Kidien wel kan* mie dewerail oh menpihr en pahnlahng kan mie pasarail, ahpw Nein-aramas sohte wasa en kaulewei ie tapwi.” 59 Mwuri e mahsanihong pil emen: “Idawehniehla.” Ohlo patohwan: “Maing Kaun, komw ketin mweidohng ie mahs I en kohla oh sarepedi semeio.” 60 E ahpw mahsanihong: “Mweidohng irail kan me melahr en sarepedi arail mehla, ahpw kowe kohla oh lohkiseli wasa koaros Wehin Koht.” 61 A pil emen patohwan: “Maing Kaun, I pahn idawehnla komwi, ahpw komw ketin mweidohng ie mahs I en kamwurala tohn imweio.” 62 Sises ahpw mahsanihong: “Mehmen me kolokol mehn deipwel ehu ahpw kilenglahng soahng kan me mi mwuri sohte warohng Wehin Koht.”

10 Mwurin mepwukat, Kauno ketin pilada meh 70 teikan oh poaroneirailpeseng mwowe wad riemen nan kahnimw oh wasa koaros me e pahn ketila ie. 2 Ih eri mahsanihong irail: “Ei, rahket me laud, ahpw tohndoadoahk kan me malaulau. Ihme kahrehda, kumwail peki rehn Soumas en rahket en ketin poaronehdo tohndoadoahk kan ong sapwellime rahk. 3 Kumwail kohla! Kilang! I pahn kadarkumwailwei rasehng sihmpwul kei me mi nanpwungen kidien wel kan. 4 Dehr wahda edin mwohni de edin mwenge de suht, oh pil dehr rahnmwahwih emen* nanial. 5 Sohte lipilipil wasa me kumwail pedolong nan ihmw ehu, kumwail pahn nda mahs: ‘Popohl ong ihmw wet.’ 6 Oh ma aramas popohl men mi mwo, amwail popohl pahn mihla reh. Ahpw ma soh, e pahn pwurodohng kumwail. 7 Eri kumwail mihmi nan ihmwo, kangkang oh niminim mehkan me re kaunopada, pwe tohndoadoahk men kin warohng ale pweine. Kumwail dehr kin kasausang ehu ihmw kasaulahng ehu ihmw.

8 “Eri, sohte lipilipil wasa me kumwail pedolong nan kahnimw ehu oh re kasamwo kumwail, kumwail kang dahme re kihdi mwohmwail 9 oh kamwahwihala me soumwahu kan me mi mwo oh ndaiong irail: ‘Wehin Koht kerendohngehr kumwail.’ 10 Ahpw sohte lipilipil wasa me kumwail pedolong nan kahnimw ehu oh re sohte kasamwo kumwail, kumwail kohieilahng ahllap en kahnimwo oh nda: 11 ‘Se sipedowohng kumwail pwelpar en amwail kahnimw me pasehngehr nin neht kat. Ahpw, kumwail en ese met, Wehin Koht kerendohr.’ 12 I ndaiong kumwail me ni rahno,* kalokolok ong Sodom pahn marahra sang kalokolok ong kahnimwo.

13 “Meid suwediong uhk, Korasin! Meid suwediong uhk, Pedsaida! pwe ma manaman kan me wiawihong kumwa wiawihong Dair oh Saidon, ira pahn koluhlahte mahsie ni ara pwuhriong nan likoun nsensuwed oh mwohndi nan pehs. 14 Eri, kalokolok ong Dair oh Saidon pahn marahra sang kalokolok ong kumwa ni Rahnen Kadeiko. 15 Oh kowe, Kapernaum, ke pahn sepwilida nanleng? Soh! Ke pahn sepwilidi nan Sousou!*

16 “Mehmen me kin rong kumwail kin rong ie. Oh mehmen me kin mwamwahliki kumwail pil kin mwamwahlikin ie. Oh mehmen me kin mwamwahlikin ie pil kin mwamwahliki Ih me ketin poaroneiehdo.”

17 Eri, meh 70 ko pwurodo ni peren, re ahpw patohwanohng: “Maing Kaun, ngehn suwed kan pil kin peikiong kiht ni at kin doadoahngki mwaromwi.” 18 Ih eri mahsanihong irail: “I kilang Sehdan eh pwupwudier sang nanleng duwehte lioal. 19 Kilang! I kihong kumwail manaman en tiakedi serpent oh skorpion kan oh manaman en powehdi ahn imwintihtio manaman koaros, oh sohte mehkot pahn kauweikumwailla. 20 Ahpw, kumwail dehr perenkihda ngehn akan ar kin peikiong kumwail, ahpw perenkihda adamwail kan eh ntingdier nanleng.” 21 Ni ahnsowohte e ketin direkihla peren oh sapwellimen Koht manaman,* ih eri mahsanih: “Maing Semei, Kaunen nanleng oh sampah, I kapinga komwi mwohn aramas koaros, pwehki omwi ketin ekihla mwahu mepwukat sang aramas koahiek oh loalokong kan ahpw ketin kasalehiong kisin seri kan. Ei maing Semei, pwehki iei met me komw ketin kupwurki. 22 Mehkoaros kohiengieier sang rehn Semei, oh sohte me ese ihs Sapwellimeo pwe Sahmohte, oh sohte me ese ihs Sahmo pwe Sapwellimeo oh mehmen me Sapwellimeo kupwurki en kasalehiong.”

23 Ih eri ketin sohpeiong tohnpadahk ko oh mahsanihong irail ni arail kelehpwla: “Meid pai irail me kilang mehkan me kumwail kilikilang. 24 Pwe I ndaiong kumwail, soukohp oh nanmwarki tohto kin inengieng kilang soahng kan me kumwail kin kilikilang ahpw re sohte kilang, oh kin inengieng rong soahng kan me kumwail kin rongorong ahpw re sohte rong.”

25 A iet! ohl emen me samanih Kosonnedo ahpw uhda pwe en kasonge ih oh patohwanohng: “Maing Sounpadahk, dahme I anahne wia pwe I en sohsohki mour soutuk?” 26 E ahpw mahsanihong: “Dahme ntingdi nan Kosonnedo? Ia duwen omw kin wadek?” 27 E sapeng patohwan: “‘Ke anahne poakohng Siohwa* omw Koht ni omw mohngiong unsek oh omw mour* unsek oh omw kehl unsek oh omw lamalam unsek’ oh ‘mehn mpomw duwen omw kin poakohng pein uhk.’” 28 E ahpw mahsanihong: “Ke sapeng ni pwung; pousehlahte wia met oh ke ahpw pahn ale mour.”

29 Ahpw ni ohlo eh men kadehdehda me ih me pwung, e patohwanohng Sises: “Ihs me uhdahn mehn mpei?” 30 Sises ketin sapeng mahsanih: “Ohl emen kohdihdo sang Serusalem kohdilahng Seriko oh lohdiong loallap suwed kan, me kulihasang eh likou, keme ih oh kohkohlahsang ni eh kereniong pahn mehla. 31 Samworo men ahpw keididihla nanialohte, oh ni eh kilangada ih, e ahpw douluhllahsang keidla pali teio. 32 Pil duwehte, mehn Lipai men, ni eh keidido wasao oh kilangada ih, e ahpw douluhllahsang keidla pali teio. 33 Ahpw mehn Sameria men me seiseiloak nanialo ahpw kasaingedi, oh ni eh kilangada ih, e uhdahn poakehla. 34 Ih eri keiong mpe oh wudekihdiong leh oh wain pohn eh ohla ko oh kidimpene. E ahpw kidahng ih pohn nah mahno oh wahlahng wasahn pweidi ehu oh apwahpwalih ih. 35 Mandahn rahno e kihong kaunen wasahn pweidio denari* riau oh nda: ‘Apwalih mahs ih, oh mehkot me ke doadoahngki likin met, I pahn kapwungohng uhk ni ei pwurodo.’ 36 Ihs me ke lemehiong rehn me silimen pwukat me wiahla mehn mpen ohlo me lohdiong loallap suwed ko?” 37 E patohwan: “Me kadek ong iho.” Sises eri mahsanihong: “Kohwei oh wia duwehte.”

38 Ni arail ketiket kohla, e ahpw ketilong nan kisin kahnimw ehu. Wasao, lih emen me ede Marda kasamwolong ih nan imwe. 39 Pil mie rie lih emen me ede Mery, me mwohndi ni aluweluwen Kauno oh wie rongorong dahme e mahsanih.* 40 Ahpw Marda kedirepwkihla wia doadoahk tohto. Ih eri patohdo reh oh patohwanohng: “Maing Kaun, komw sohte ketin nsenohki riei liho eh mweidala I en kelehpw wie doadoahk? Komw mahsanihong en sewese ie.” 41 Sises ketin sapeng, mahsanihong: “Marda, Marda, ke kin pwunodki oh kedirepwki soahng tohto. 42 Ahpw soahng malaulaute me anahn de pil ehute. Ong ih, Mery pilada mehkot mwahu,* oh sohte me pahn adihasang ih.”

11 Ehu ahnsowo, e ketiket wasa kis wie loulou, oh ni eh ketin kaimwisekala, emen sapwellime tohnpadahk ko ahpw patohwanohng: “Maing Kaun, komw ketin padahkihong kiht duwen at pahn kapakap, duwehte Sohn eh pil kin padahkihong nah tohnpadahk ko.”

2 Ih eri mahsanihong irail: “Ni amwail pahn kin kapakap, kumwail pahn nda: ‘Samat, mwaromwi en sarawihla.* Sapwellimomwi Wehi en ketido. 3 Komw ketikihong kiht at tungoal* ehuehu rahn nin duwen at anahn. 4 Oh komw ketin mahkikihong kiht dipat akan, pwe se pil kin mahkohng mehmen me wia dihp ong kiht;* oh komw dehr ketin mweidohng kiht sen lohdiong nan songosong.’”*

5 Ih eri mahsanihong irail: “Ma emen rehmwail mie kompoakepah, e ahpw kohla reh ni lukepen pwong oh ndaiong, ‘Kompoakepahi, kihdo mahs lopwon en pilawa siluh, 6 pwehki emen kompoakepahi ahpwtehn leledo rehi sang eh seiloak oh sohte mehkot me I kak kihong.’ 7 Me mi nan ihmwo ahpw sapengki: ‘Ke dehr kedirepwe ie. Wenihmwo loakdier, oh nei kisin seri kat mihmi rehi oh re memeir.* I sohte kak pwourda oh kihong uhk mehkot.’ 8 I ndaiong kumwail, mendahki e sohte pahn pwourda oh kihong ih mehkot pwehki ih kompoakepah, ahpw pwehki eh pekipek ngidingid, e pahn pwourda oh kihong ih dahme e anahne. 9 Eri I ndaiong kumwail, kumwail pousehlahte peki, kumwail ahpw pahn ale; kumwail pousehlahte rapahki, kumwail ahpw pahn diar; kumwail pousehlahte letelet, e ahpw pahn ritidahng kumwail. 10 Pwe koaros me kin pekipeki pahn ale, oh koaros me kin raparapahki pahn diar oh ong koaros me pousehlahte letelet, e pahn ritidahng irail. 11 Ni mehlel, ihs pahpa men rehmwail me ma nah pwutak peki mwahmw, a e pahn kihong ih serpent men a kaidehn mwahmw? 12 De ma e pil peki kutohr, a e pahn kihong ih skorpion? 13 Kahrehda, mehnda ma kumwail suwed ahpw kumwail kin ese kihong noumwail seri kan kisakis mwahu kan, ia uwen eh pahn laud me Sahm me ketiket nanleng pahn kin ketikihong irail kan me peki reh sapwellime manaman!”*

14 Mwuhr e ketin kausasang ngehn suwed rehn ohl lohteng men. Mwurin ngehn suwedo eh kohieisang, ohl me lohtengo lokaiahda, pokono ahpw pwuriamweikihla. 15 Ahpw ekei irail nda: “E kin kauski ngehn suwed kan Peelsepwul,* kaunen ngehn suwed kan.” 16 Oh meteikan tepida peki reh kilel ehu sang nanleng, pwe ren lidipiheki. 17 Pwehki eh mwahngih arail lamalam, e ahpw mahsanihong irail: “Wehi sohte lipilipil me kin pwalpeseng oh uhpene nanpwungarail kin ohla, oh tohnihmw ehu me kin pwalpeseng oh uhpene nanpwungarail pahn mwerpeseng. 18 Ni ahlohte, ma Sehdan pil kin uhwong pein ih, ia duwen eh wehi eh pahn kak mihmihte? Pwe kumwail kin nda me I kin kauski ngehn suwed kan Peelsepwul. 19 Ma I kin kauski ngehn suwed kan Peelsepwul, eri ihs me noumwail tohnpadahk kan kin kauskin irail? Ihme kahrehda irail pahn wia amwail sounkadeik. 20 Ahpw ma sapwellimen Koht rekileng me I kin kauski ngehn suwed kan, eri Wehin Koht uhdahn poweikumwaildier. 21 Ni ohl kehlail men eh kin silehki imweo eh tehtehn pei koaros, eh dipwisou kan kin nekinek mwahu. 22 Ahpw ni emen me kehlail sang uhwongada oh kalowehdi ih, aramaso pahn kihsang eh tehtehn pei koaros me e kin likih, oh e ahpw pahn nehkpeseng dipwisoun kul kan. 23 Mehmen me sohte iang ei pali kin uhwong ie, oh mehmen me sohte iang ie rikpene kin kamwerepeseng.

24 “Ni ahnsou me ngehn saut men kohieisang rehn aramas emen, e kin kohkohseli nan sahpw madekeng, raparapahki wasahn kommoal, oh mwurin eh sohte diar, e nda, ‘I pahn pwuralahng ni imweio wasa me I kohkohsango.’ 25 Oh ni eh lella mwo, e diarada me ihmwo kamwakelda oh kapwatada. 26 Ih eri kohla oh kahrehda ngehn isimen me suwedsang ih, oh mwurin ar pedolong loale, irail kousoanla mwo. Eri ni imwio, aramaso suwedla sang mahs.”

27 Eri, ni eh mahmahsanih mepwukat, lih emen sang nan pokono ahpw patohwanohng: “Meid pai lih me naitikihkomwihdi oh kadihdikomwidahr!” 28 E ahpw mahsanih: “Soh, meid pai irail me kin rong mahsen en Koht oh kapwaiada!”

29 Ni pokono eh kapilpene ih, e tepida mahsanih: “Dih wet iei dih suwed ehu; e kin rapahki kilel ehu, ahpw sohte kilel pahn kohieng, ihte kilel en Sona. 30 Pwe duwen Sona eh wiahla kilel ehu ong mehn Ninipe, ih pil pahn duwen Nein-aramas ong dih wet. 31 Lih nanmwarki en palieir pahn iang aramas akan en dih wet iasada ni Rahnen Kadeik oh pahn kadeikirailda, pwe e kohdohsang ni imwin sampah pwe en rong erpit en Solomon. Ahpw kilang! emen me lapalapasang Solomon mihmi met. 32 Mehn Ninipe kan pahn iang dih wet iasada ni Rahnen Kadeik oh pahn kadeikada dih wet, pwe re koluhla ni ar rong dahme Sona kalohkihda. Ahpw kilang! emen me lapalapasang Sona mihmi met. 33 Mwurin aramas men eh isikada lamp ehu, e sohte kin kihdi nan wasa rir de pahn kopwou,* ahpw kin kidahng pohn dewen lamp, pwe irail ko me kin pedolong en kak kilang maraino. 34 Lamp en paliwar iei pwoaren mesomw. Ni pwoaren mesomwen eh kin kilenglahte mwowe,* paliweromw unsek pil kin marain;* ahpw ni pwoaren mesomwen eh kin peirin,* paliweromw unsek pil kin rotorot. 35 Eri, kanahieng pwe marain me mi loalomw en dehr rotorot. 36 Eri, ma paliweromw pwon kin marain oh sohte wasakis me rotorot, paliwaro pwon pahn marain rasehng lamp ehu me kin serehkin uhk linge.”

37 Mwurin eh mahsanih met, Parisi men ahpw patohwan peki reh en ketin iang ih konot. Ih eri ketilong oh ketidiong nin tehpel. 38 Ahpw Parisio pwuriamweikihla eh kilang me e sohte ketin omwiomw* mwohn eh sak. 39 Ahpw Kauno mahsanihong ih: “Kumwail Parisi kan, kumwail kin kamwakelehda likin kep oh dahl akan, ahpw loalamwail me diren noahrok oh mwersuwed. 40 Pweipwei amwailen! Mehmeno me wiahda liki pil kin wiahda loale, kaidehn? 41 Ahpw kihda soahng kan me mi loalamwail nin duwen kisakis en kadek kalahngan,* oh kilang! mehkoaros duwen kumwail pahn mwakelekel. 42 Ahpw meid suwediong kumwail Parisi kan, pwe kumwail kin kihda eisek kis ehu en mint oh ruh oh wahn sahpw teikan koaros, ahpw kin pohnsehsehla sapwellimen Koht pwung pahrek oh limpoak ong Koht! Kumwail anahne wia soahng pwukat, ahpw dehr pohnsehsehla soahng teikan. 43 Meid suwediong kumwail Parisi kan, pwehki kumwail kin mwahuki mwohd mwowe* nan sinakoke kan oh aramas en rahnmwahwih kumwail nan wasahn netinet kan! 44 Meid suwediong kumwail, pwehki kumwail rasehng sousou ko* me sohte nohn sansal* oh aramas kin alialu powe ahpw sehse!”

45 Emen me samanih Kosonnedo ahpw sapeng patohwanohng: “Maing Sounpadahk, ni omwi mahsanih mepwukat, komw pil ketin kauwei kiht.” 46 Ih eri mahsanih: “Meid pil suwediong kumwail me samanih Kosonnedo, pwehki kumwail katoutouwihkihla aramas akan wisik kan me apwal en wa, ahpw pein kumwail sohte kin sairki mepwukat apwoat sendinpehmwail kan!

47 “Meid suwediong kumwail, pwehki kumwail wiahda sousoun* soukohp akan, ahpw samamwail mehn mahs ako kemeirailla! 48 Ni mehlel, kumwail kin ese wiewiahn samamwail mehn mahs ako ahpw kumwail pwungkin irail, pwe re kemehla soukohp ako ahpw kumwail wiahda arail sousou kan. 49 Ihme kahrehda ni erpit, Koht* pil ketin mahsanih: ‘I pahn kadaralahng irail soukohp akan oh wahnpoaron kan oh irail pahn kemehla oh kaloke ekei irail, 50 eri dih wet pahn pwukoahki ntahn soukohp koaros me keredier sang tepin tohnsampah,* 51 tepisang ntahn Eipel lel ntahn Sekaraia me kamakamala nanpwungen pei sarawio oh tehnpaso.’* Ei, I ndaiong kumwail, dih wet me pahn pwukoahki.

52 “Meid suwediong kumwail me samanih Kosonnedo, pwehki kumwail kihsang kih en loalokong. Pein kumwail sohte kin pedolong oh kumwail kin irehdi irail me kin pedolong!”

53 Eri ni eh ketisang wasao, sounkawehwehn Kosonnedo oh Parisi ko ahpw tepida koaitonla oh uhwongada kowahlap oh kapekapeidakihki peidek tohto, 54 oh re mwasamwasahn pwe ren lidipiheki mehkot me e pahn mahsanih.

12 Ni ahnsowo, aramas tohto pokonpene me kahrehda irail tihtiak nehn emenemen, a e mahsanihong mahs sapwellime tohnpadahk ko: “Kumwail mwasamwasahn ihsen Parisi kan, me iei mwalaun. 2 Ahpw sohte mehkot me ekiekla mwahu me sohte pahn sansalda, oh sohte mehkot rir me aramas sohte pahn esehda. 3 Eri, dahme kumwail kin nda nan rotorot, aramas pahn rongada nan marain, oh dahme kumwail kin mwengininginki nan imwamwail pahn lohkseli sang pohn ihmw kan. 4 Oh I pahn ndaiong kumwail kompoakepahi kan, dehr masak irail me kin kemehla paliwar oh sohte kak wia mehkot palilahsang. 5 Ahpw I pahn kasalehiong kumwail ihs me kumwail en masak: Masak Meno me ketin sapwellimanki manaman en ketin kesepwekehla emen nan Kiehna* mwurin eh ketin kemehla. Ei, I ndaiong kumwail, masak Memenet. 6 Kisin menpihr limmen kin netila ni sent mwaramwer riau,* kaidehn? Ahpw sohte emen rehrail me Koht kin ketin meliehla.* 7 Ahpw pitenmoangamwail kan koaros pil wadawadedi. Kumwail dehr masak; pwe kumwail kesempwal sang kisin menpihr tohto.

8 “I ndaiong kumwail, koaros me kin pohnese ie mwohn aramas akan, Nein-aramas pil pahn pohnese mwohn sapwellimen Koht tohnleng kan. 9 Ahpw mehmen me kahmahmkin ie mwohn aramas akan, I pahn kahmahmki mwohn sapwellimen Koht tohnleng kan. 10 Oh koaros me kauwe Nein-aramas, dipeo pahn lapwasang, ahpw mehmen me lahlahwe sapwellimen Koht manaman* sohte pahn ale mahk. 11 Ni ar pahn weikumwaillahng mwohn wehipokon,* kaunen koperment kan oh irail kan me ahneki manaman, kumwail dehr pwunodki ia duwen amwail pahn doare pein kumwail de dahme kumwail pahn nda, 12 pwe sapwellimen Koht manaman* pahn padahkihong kumwail ni awao soahng kan me kumwail pahn nda.”

13 Emen nan pokono ahpw patohwanohng: “Maing Sounpadahk, komw mahsanihong riei pwutako en nehkpeseng nanpwungat at sohso.” 14 Ih eri mahsanihong: “Ihs me idihiehda en wia sounkopwung de emen me pahn nehkpeseng amwa sohso?” 15 E ahpw mahsanihong irail: “Kumwail kanahieng oh kaleke soangen noahrok koaros, pwe mehnda ma emen pil ahneki soahng tohto, eh mour sohte kin kohsang soahng kan me e ahneki.” 16 E ahpw mahsanihong irail karasaras pwoatet: “Sapwen ohl kepwehpwe men kin kapwarehda wah tohto. 17 Ih eri tepida medemedewe nan kapehde, ‘Dahme I pahn wiaht pwe solahr wasa me I kak nekidala ie wahn sapweiet?’ 18 E ahpw nda, ‘I pahn wia met: I pahn kamwerehdi ei imwen nahk kan oh kauwada ekei me laudsang, oh ih wasao me I pahn nekidala ei wahn wihd kan oh ei kepwe kan koaros, 19 oh I pahn pein ndaiong ie:* “Ke* ahneki soahng mwahu tohto me nekinekohng sounpar tohto; nna kommoalla, mwengemwenge, niminim oh pereperen.”’ 20 A Koht ahpw ketin mahsanihong, ‘Aramas pweipwei men kowe, pwongpwong wet re pahn kihsang omw mour.* Eri ihs me pahn ahneki kepwe kan me ke nekidalahr?’ 21 Ih met me kin wiawihong aramas me kin nekidala kepwe ong pein ih ahpw sohte kepwehpwe mwohn silangin Koht.”

22 Ih eri mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “Ihme kahrehda I ndaiong kumwail, uhdihsang pwunodki amwail mour* ong dahme kumwail pahn kang de duwen paliwaramwail ong dahme kumwail pahn likawih. 23 Pwe mour* me kesempwalsang mwenge oh paliwar kesempwalsang likou. 24 Tehk mwahu menpihr kan:* Re sohte kin kamwarak werentuhke de dolung; pil sohte arail imwen nahk; ahpw Koht kin ketin katungoale irail. Kumwail sou kesempwalsang menpihr kan? 25 Ihs rehmwail me kak ekiste* kareireila eh mour ni eh kin pwunod? 26 Eri ma kumwail sohte kak wia mehkot tikitik me duwehte met, a mehnda kumwail pwunodki soahng teikan? 27 Tehk duwen kiepw kan ar kin kekeirda: Re sohte kin doadoahk oh sohte kin wiahda likou; ahpw I ndaiong kumwail me Solomon ni eh kapwatkihda eh lingan koaros, e pil sohte kaselel duwehte apwoat irail. 28 A ma ih duwen Koht eh kin ketin kapwatahda dipwen nan mohs me mie rahnwet a lakapw e lekdekiong nan kisiniei, ia uwen mwahu eh pahn ketin kalikawihkumwailda, kumwail me pwoson tikitik! 29 Eri uhdihsang amwail raparapahki dahme kumwail pahn kang oh dahme kumwail pahn nim, oh uhdihsang pwunod laud; 30 pwe mehn liki kan en sampah kin ngoangki rapahki mepwukat koaros, ahpw Samamwail kin ketin mwahngih me kumwail kin anahne mepwukat. 31 Ahpw, kumwail pousehlahte rapahki sapwellime Wehi, e ahpw pahn ketikihong kumwail mepwukat koaros.

32 “Kumwail dehr masak, kisin pwihn sihpw, pwe Samamwail ketin kupwurkier en ketikihong kumwail Wehio. 33 Netikihla amwail dipwisou kan oh kihda kisakis en kadek kalahngan.* Wiahda edin mwohni me sohte pahn ohla, pai en nanleng ehu me sohte kin nekla, wasa me sohte lipirap kak karanih oh loangenmwet sohte kin kauwehla. 34 Pwe wasa me amwail dipwisou kesempwal kan kin mi ie, iei wasa me mohngiongimwail pil kin mi ie.

35 “Kumwail likouda oh onopada* oh noumwail lamp akan en wie lullul, 36 oh kumwail anahne duwehte aramas akan me kin awiawih arail soumas en pwurodo sang ni kapwopwoudo, eri ni eh pahn pwurodo oh letelet, irail pahn mwadang ritingadahng ih. 37 Meid pai ladu ko me soumaso pwarodo oh diar ar mwasamwasahn! I ndaiong kumwail ni mehlel, pein ih pahn likouda* pwe en papah oh kamwohdangiraildi nin tehpel oh keiong mparail oh papah. 38 Oh ma e pwurodo ni keriaun awahn silasil,* de kesiluh* oh diarada arail onopadahr, meid pai irail! 39 Ahpw kumwail en ese met, ma tohnihmw men ese mehnia awa me lipirap men pahn kohdo, e sohte pahn mweidohng lipirapo en wehdpeseng imweo. 40 Kumwail en pil onohnop pwe Nein-aramas pahn ketido ni awa me kumwail sohte pahn medewehiong.”

41 Piter ahpw patohwan: “Maing Kaun, komw mahmahsanihong kiht kelehpw karasaras pwoatet de pil aramas koaros?” 42 Kauno ahpw mahsanih: “Ihs me uhdahn sounapwalih* lelepek, me loalokong,* me eh soumas pahn idihada pohn eh pwihnen tohndoadoahk kan* pwe en kin kihkihong irail kanarail mwenge me itar ni ahnsou me konehng? 43 Meid pai ladu meno ma eh soumas pahn kohdo oh diar eh wiewia met! 44 I ndaiong kumwail ni mehlel, e pahn idihada ih pohn eh dipwisou kan koaros. 45 Ahpw ma ladu meno nda nan eh mohngiong, ‘Ei soumaso pwapwand en kohdo,’ oh tepida keme ladu oh lidu kan oh kin mwengemwenge oh niminim oh sakaula, 46 ahn ladu meno soumas pahn kohdo ni rahn ehu me e sohte kin kasik oh ni awa me e sehse, oh e pahn kalokehki ih lokolok me keieu laud oh pahn kihong dewe rehn me sohte lelepek kan. 47 Eri, ladu meno me wehwehki nsenen eh soumaso ahpw sohte kaunopada de wia dahme e peki* pahn wowoki pak tohto. 48 Ahpw mehmen me sohte wehwehki oh wia soahng kan me warohng kamakam, e pahn wowoki pak malaulau. Ni mehlel, ma mehmen ale pwukoa laud, e anahne kapwaiada pwukoa wet, oh ma mehmen pwukoahki apwalih soahng tohto, aramas pahn kasik en wia soahng pwukat koaros ni pwung.

49 “I kohdo pwe I en saunda kisiniei nin sampah, eri dahme I pahn pil inengieng ma e luldahr? 50 Ni mehlel, mie papidais me I anahne kapwaiada, ia uwen ei pahn pwunod lao eh pahn imwisekla! 51 Kumwail medewe me I kodohn wahdo popohl nin sampah? Soh, pwe liaktohrohr. 52 Pwe sang met kohla, meh limmen nan ihmw ehu pahn uhpene, meh silimen uhwong meh riemen oh meh riemen uhwong meh silimen. 53 Re pahn uhpene, pahpa men pahn uhwong nah pwutak oh pwutak men pahn uhwong eh pahpa, nohno men pahn uhwong nah serepein oh serepein men pahn uhwong eh nohno, nohno men pahn uhwong en nah pwutak eh pwoud oh lih pwopwoud men pahn uhwong ahn eh pwoudo nohno.”

54 Ih eri pil mahsanihong pokono: “Ni amwail kin kilang depwek ehu eh pwarada ni palikapi, kumwail kin mwadang nda, ‘Melimel ehu kohkohdo,’ e ahpw kin pweida. 55 Oh ni amwail kin kilang kisinieng eh uhsang ni palieir, kumwail kin nda, ‘E pahn uhdahn karakar,’ e ahpw kin pweida. 56 Mwalaun amwailen, kumwail kin ese duwen amwail pahn kin kasawih mwomwen sampah oh pahnlahng, ahpw dahme kumwail sehsehki duwen amwail pahn kin kasawih dahme kin wiawi ahnsou pwukat? 57 Dahme kumwail pil sohte pein kasawiheki dahme pwung? 58 Karasepe, ni ahnsou me ke iang emen me men lelekin uhk mwoalen kopwung kohkohla rehn kaun emen, nin doken amwa kohkohla mwo, tepida kapwungala nanpwungamwa pwe en dehr panguhkalahng sounkopwung, sounkopwungo ahpw kihiukala rehn pilismen en mwoalen kopwungo oh pilismen en mwoalen kopwungo keseiukolong nan imweteng. 59 I ndaiong uhk, ke sohte pahn pedoisang mwo ke lao pwainkihla noumw mwohni* koaros.”

13 Ni ahnsowo, ekei irail me mihmi wasao patohwanohng ih duwen mehn Kalili ko me Pailet doaloahkihda ntahrail arail meirong kan. 2 E ahpw ketin sapeng irail, mahsanih: “Kumwail lemeleme me mehn Kalili ko dipan suwedsang mehn Kalili teikan koaros pwehki arail lokolongki soahng pwukat? 3 I ndaiong kumwail me soh, ahpw ma kumwail sohte pahn koluhla, kumwail koaros pahn mwomwla duwehte irail. 4 A duwen irail me 18 ko me imwen doulik en Siloham pwupwudi pohrail oh kemeirailla​—kumwail lemeleme me irail dipan laudsang aramas teikan koaros me kousoan Serusalem? 5 I ndaiong kumwail me soh, ahpw ma kumwail sohte koluhla, kumwail koaros pahn mwomwla duwehte irail.”

6 Ih eri mahsanihong irail karasaras pwoatet: “Ohl emen ahneki tuhke pik pwoat me poad nan eh mwetin kreip oh e kolahng kilang ma mie wah ahpw sohte diarada mehkot. 7 E ahpw ndaiong soumwet en kreipo, ‘Sounparehr siluh I kin kohkohdo kilang ma mie wahn tuhke pik wet, ahpw sohte diarada mehkot. Pelehdihsang! Ia kahrepen ei mweidohng en kauwehkihla mwahl sahpwet?’ 8 E sapeng ndaiong, ‘Soumas, mweidohng en mihmihte pil ehu sounpar lao I weirada warawar kapilpene oh kihong koiasi. 9 Ma e kapwarehda wah ahnsou kohkohdo, eri e mwahu; ahpw ma soh, eri pelehdi.’”

10 Ni rahnen Sapad ehu, e ketin padapadahk nan sinakoke ehu. 11 A kilang! mie lih emen me ngehn suwed mi reh me kahrehiong en soumwahu erein sounpar 18; oh e inenen kospene oh sohte mwahn kak inenda. 12 Ni Sises eh mahsanihada ih, e ahpw mahsanihong: “Lih, ke maiauda sang omw soumwahwen.” 13 E ahpw ketikihdiong lime ko powe oh ni ahnsowohte e inenda oh tepida kalinganahda Koht. 14 Ahpw soumas en sinakokeo lingeringerda pwehki Sises ketin kamwahwihala soumwahu ni rahnen Sapad. Ih eri ndaiong pokono: “Mie rahn weneu me doadoahk pahn kin wiawi, eri, rahn akohte me kumwail kak peki kumwail en mwahula sang amwail soumwahu kan, ahpw kaidehn rahnen Sapad.” 15 Kauno ahpw ketin sapeng mahsanihong: “Mwalaun amwailen, emenemen kumwail sou kin lapwahda noumwail kou oh dongki sang nan dewerail oh kahreiraillahng kanimpile ni rahnen Sapad? 16 A lih menet me nein Eipraam serepein oh senselkiher rehn Sehdan sounpar 18, e sou konehng en lapwada sang selidi wet ni rahnen Sapad?” 17 Eri ni eh mahsanih mepwukat, koaros me uhwong ahpw tepida namenekla, ahpw pokono pwon tepida perenkihda soahng kapwuriamwei koaros me e ketin wiahda.

18 Ih eri doula mahsanih: “Dahme Wehin Koht rasehng, oh dahme I kak karasahiong? 19 E rasehng kisin werentuhke tikitik kis* me ohl emen ale oh padokedi nan eh mwaht, oh e keirda oh wiahla tuhke pwoat, oh menpihr en pahnlahng kan ahpw wiahda pasarail nin rah kan.”

20 Oh e pwurehng mahsanih: “Dahme I kak karasahiong Wehin Koht? 21 E rasehng ihs me lih emen ale oh doaloahkihda lapalahn pilawa ehu,* pilawao pwon ahpw mpwosada.”

22 Ni eh ketiket kolahng Serusalem, e ketin seiloak sang ehu kahnimw lel ehu kahnimw oh sang ehu kisin kahnimw lel ehu kisin kahnimw wie padapadahk. 23 Ohl emen ahpw patohwanohng: “Maing Kaun, me malaulau kei me pahn komourla?” E ahpw mahsanihong irail: 24 “Kumwail nantihong laud pwe kumwail en pedolong nan wenihmw tehtik, pwe I ndaiong kumwail, me tohto pahn song pedolong ahpw re sohte pahn kak. 25 Ni tohnihmwo eh pahn uhda oh loakehdi wenihmwo, kumwail pahn kesihnen liki wie letelet ni wenihmwo oh ndinda, ‘Maing Kaun, ritingadahng kiht.’ E ahpw pahn sapengkin kumwail: ‘I sehse ihs kumwail.’ 26 Eri kumwail pahn tepida nda, ‘Se kin iang uhk mwenge oh nim, oh ke kin padahk nan at ahllap akan.’ 27 E ahpw pahn ndaiong kumwail, ‘I sehse ihs kumwail. Kumwail kohkohweisang ie, kumwail koaros me kin wia me suwed!’ 28 Kumwail pahn sengiseng oh ngihmwail kan tehtehrek ni amwail pahn kilang Eipraam, Aisek, Seikop oh soukohp koaros nan Wehin Koht, ahpw pein kumwail pahn lekdekla liki. 29 Patehng met, aramas akan pahn kohdo sang palimese oh palikapi oh paliepeng oh palieir, oh re pahn mwohndi ni tehpel nan Wehin Koht. 30 Eri kilang! ekei mehn mwuri pahn mwowehla, a ekei mehn mwowe pahn mwurihla.”

31 Ni awaohte Parisi kei patohdo reh oh patohwanohng: “Komw ketida oh ketiweisang wasaht, pwe Erod men kemeikomwihla.” 32 E ahpw mahsanihong irail: “Kohla oh ndaiong ohl widingen,* ‘Kilang! I pahn kausasang ngehn suwed oh kamwahwihala aramas akan rahnwet oh lakapw, a ni kesiluhwen rahn I pahn kaimwisekala ei doadoahk.’ 33 Mendahki dahme pahn wiawi, I pahn pousehlahte ei doadoahk rahnwet, lakapw oh pil pali, pwe soukohp men en dehr kamakamala likin Serusalem. 34 Serusalem, Serusalem, kowe me kemehla soukohp ako oh katehki takai irail ko me pekederwei​—pak depe me I men kihpene noumw seri kan, rasehng litok men me kin kompwoalepene nah kisin pwurok kan pahn peh! Kumwail ahpw kahng. 35 Kilang! Imwamwail pahn tehnla. I ndaiong kumwail, kumwail solahr pahn kilang ie lao kumwail pahn nda: ‘Meid pai me ketido ni mwaren Siohwa!’”*

14 Ehu ahnsowo, e ketilahng sak ni imwen emen kaunen Parisi ko ni rahnen Sapad, irail ahpw mwasamwasahn. 2 A kilang! ohl emen me ahneki soumwahu me kahrehda paliwere en mpwospeseng* ahpw patohla reh. 3 Sises eri keinemwe rehn irail me samanih Kosonnedo oh Parisi ko: “Kosonned mweidada kamwahulahn me soumwahu kan ni rahnen Sapad, de soh?” 4 Irail ahpw nennenlahte. Ih eri ketin koledi ohlo, kamwahwihala oh kadarala. 5 Ih eri mahsanihong irail: “Ihs rehmwail me nah pwutak de kou pwupwudi nan pwarer ni rahnen Sapad me sohte pahn mwadangete kihda sang loale?” 6 Irail ahpw sohte kak sapeng.

7 Ih eri mahsanihong irail me lukodo ko karasaras pwoat ni eh ketin tehkada duwen arail kin pilada dewen me lapalap akan ong pein irail. E mahsanihong irail: 8 “Ni aramas men eh luke iuk ong kamadipw en kapwopwoud ehu, ieremen mwohndi nan dewen me lapalap akan. Mwein emen me lapalap sang uhk pil pahn iang lukodo. 9 Eri, aramas me lukei kumwa pahn kohdo oh ndaiong uhk, ‘Mweidohng ohl menet en ale deumwen.’ Ke ahpw pahn namenekla oh kohla mwohndi ni kapio. 10 Ahpw ni omw pahn ale luhk, kohla oh mwohndi ni kapio pwe ni ahnsou me ohl me lukeiuko pahn kohdo, e pahn ndaiong uhk, ‘Kompoakepahi, kohla mwoweo.’ Ke ahpw pahn waunla mwohn iengomw me lukodo ko. 11 Mehmen me kin kasapwilada pein ih pahn tikitikla, a mehmen me kin aktikitingki pein ih pahn lapalapala.”

12 Mwuri, e pil mahsanihong ohl me luke iho: “Ni omw pahn kin wiahda mwengehn ni souwas de mwengehn ni soutik, ieremen luke kompoakepahmw kan de riomw kan de kisehmw kan de mehn mpomw me kepwehpwe kan. Pwe ma ke wia met, mwein re pahn pil lukeiuklahng ni imwarail pwe en mwenge. 13 Ni omw pahn kin wia kamadipw ehu, luke me semwehmwe, me kisehn paliwere mwoator, me dangepel, oh me maskun; 14 oh ke pahn peren pwehki ar sohte kak lukeiuklahng ni imwarail pwe ken mwenge. Ke pahn ale ketingpomw ni ahnsoun iasadahn me pwung kan.”

15 Ni emen me iang lukodo ko eh rongada mepwukat, e patohwanohng: “Meid pai me kin iang mwenge* nan Wehin Koht.”

16 Sises ahpw mahsanihong: “Ohl emen wiahda lapalahn kamadipw ehu oh lukehiong aramas tohto. 17 E kadarala nah laduwo ni ahnsoun kamadipwo pwe en ndaiong irail me lukodo ko, ‘Kohdo, pwe mehkoaros kaunopadahr.’ 18 Irail koaros ahpw tepida kihda kahrepen ar sohte pahn iang. Me keieuo ndaiong, ‘I pwainda mwaht ehu oh I anahne kohieila oh kilang; kupwurmahk, I sohte kak kohwei.’ 19 A emen pil nda, ‘I pwainda kou ehk oh I pahn kolahng kasawih irail; kupwurmahk, I sohte kak kohwei.’ 20 A pil emen nda, ‘I ahpwtehn pwopwoudida, ihme kahrehda I sohte kak kohwei.’ 21 Laduwo eri kohdo oh kairehki eh soumaso mepwukat. Eri, soumas en ihmwo lingeringerda oh ndaiong nah laduwo, ‘Pitipit kohwei ni ahllap akan oh kisinial akan en kahnimwo oh kahrehdo me semwehmwe oh me kisehn paliwere mwoator oh me maskun oh me dangepel kan wasaht.’ 22 Ni laduwo eh pwurodo, e ahpw nda, ‘Maing Soumas, I wiadahr dahme komw ruweseier, ahpw miehte wasa.’ 23 Soumaso eri ndaiong laduwo, ‘Kohwei nanial akan oh kisinial akan oh idingkihong irail en kohdo, pwe imweiet en dirala. 24 Pwe I ndaiong kumwail, sohte emen rehn me ale luhk ko pahn iang song mwengehn ei kamadipw.’”

25 Eri, lapalahn pokon ehu ieiang ih seiseiloak, e ahpw ketin sohpeiong irail oh mahsanih: 26 “Ma mehmen me kohdo rehi oh sohte kailongki* eh pahpa, eh nohno, eh pwoud, nah seri kan oh rie pwutak oh serepein kan, ei, pil pein eh mour,* e sohte kak wiahla nei tohnpadahk. 27 Mehmen me sohte kapaikada eh tuhkehn kalokolok* oh idawehniehdo, e sohte kak wiahla nei tohnpadahk. 28 Karasepe, ihs rehmwail me men kauwada imwen doulik ehu ahpw sohte pahn mwohndi mahs oh kapatahda uwen pweine pwe en kilang ma e ahneki dahme anahn pwe en kanekehla? 29 Ma e sohte wia met, e kak kihdi poahsoane ahpw sohte kak kanekehla, oh koaros me kilikilang pahn tepida kepitki, 30 ndinda: ‘Ohl menet tepidahr kauwada ahpw sohte kak kanekehla.’ 31 De ihs nanmwarki me pahn kohlahng mahweniong emen nanmwarki me sohte pahn mwohndi mahs oh ale kaweid ma e kak kalowehkihdi me naineki sounpei 20,000 sounpei 10,000? 32 Ni mehlel, ma e sohte kak wia met, eri, ni meteio eh mihte wasa doh, e pahn kadarala pwihnen meninkeder kei oh peki meleilei. 33 Ih pil duwen kumwail, sohte emen kumwail kak wiahla nei tohnpadahk ni eh sohte pwilikihdi eh dipwisou koaros.

34 “Ni mehlel, soahl mehkot mwahu. Ahpw ma nemenemen soahlo pahn sarasang, dahme pahn kihong nemeneme? 35 E sohte mwahu ong pwehl de koiasi. Aramas kin kesehla. Eri, mehmen me mie salenge mehn rong, a en rong.”

15 Eri sounrik daksis oh me dipan koaros ahpw kin pokondohng reh oh kapilpene pwe ren rong ih. 2 Parisi oh sounkawehwehn Kosonnedo ko ahpw kin lipilipahnede, ndinda: “Ohl menet kin kasamwo me dipan akan oh kin iang irail mwenge.” 3 Ih eri mahsanihong irail karasaras pwoatet: 4 “Ohl dahmen nanpwungamwail me naineki sihpw 100, emen rehrail ahpw salongala, e sou pahn kihdi meh 99 nan sapwtehn oh kohla rapahki me salongalao lao e diar? 5 Oh ni eh diarada, e ahpw perenda oh kidahng pohn pwopwe. 6 Oh ni eh lella ni imweo, e ekerpene kompoakepah ko oh mehn mpe ko oh ndaiong irail, ‘Kumwail iang ie perenda pwe I diaradahr nei sihpw me salongalahro.’ 7 I ndaiong kumwail, ih pil duwen nanleng eh perenkihda me dipan emen me koluhla laudsang me pwung 99 me sohte anahne koluhla.

8 “De lih dahmen me naineki mwohni silper* eisek, oh ma e kasalongehla ehu mwohni silper* ko, e sou pahn isikada lamp ehu oh koahkoa nan imwe oh rapahki mwahu lao e diar? 9 Oh ni eh diarada, e ekerpene kompoakepah ko* oh mehn mpe ko oh ndaiong, ‘Kumwail iang ie perenda pwe I diaradahr nei mwohni silper* me I kasalongehlao.’ 10 I ndaiong kumwail, ih pil duwen sapwellimen Koht tohnleng kan ar perenkihda me dipan men eh koluhla.”

11 Ih eri mahsanih: “Ohl emen naineki pwutak riemen. 12 A me tikitiko ndaiong semeo, ‘Ipa, kihongiehla pwaisei sang omw dipwisou kan me pahn kohieng ie.’ Ih eri pwalangpeseng eh dipwisou ko nanpwungara. 13 A mwurin rahn ekei, pwutak tikitiko kihpene eh kepwe koaros oh seiloakla sahpw doh ehu oh ih wasa me e kesehla mwahl eh dipwisou ko sang ni eh mourki mour suwed. 14 Ni eh doadoahngkihla nah mwohni koaros, lehk lapalap ehu ahpw wiawi wasa koaros nan sahpwo, e ahpw apwalada. 15 Ih eri kohla rehn emen pwilidak en sahpwo oh wiahla nah tohndoadoahk, ohlo ahpw kadarala ih nan eh mwaht pwe en apwalih nah pelin pwihko. 16 Oh e kin men kangada mwenge me pwihk ko kin kangkang, ahpw sohte emen kihong ih mehkot.

17 “Ih eri pwurehng tepida medewe oh nda, ‘Ia uwen reken kenen nein pahpa tohndoadoahk ko pilawa, a I ahpw mehkilahr ei men mwenge! 18 I pahn mweselda oh pwurala rehn semeio oh ndaiong: “Ipa, I dipadahr rehn Koht* oh rehmw. 19 I solahr warohng adaneki noumw pwutak. Wiahkiniehla emen noumw tohndoadoahk kan.”’ 20 Ih eri mweselda oh kohla rehn semeo. Ni eh mihmihte wasa doh, semeo ahpw kilangada ih oh poakehla kowahlap, e ahpw tangalahte pwoalehdi* oh metik. 21 Pwutako ahpw ndaiong ih: ‘Ipa, I dipadahr rehn Koht oh rehmw. I solahr warohng adaneki noumw pwutak.’ 22 A semeo ahpw ndaiong eh ladu ko, ‘Kumwail pitipit wahdo likou me keieu kaselel oh kalikawihkihda oh kihong rihng nin sendin peh oh suht nin neh kan. 23 Pil wahdo kou pwul mworourou, kemehla, oh kitail en mwengemwenge oh kamakamadipw, 24 pwehki nei pwutaket melahr ahpw pwurehng mourda; e salongalahr ahpw dierek.’ Irail eri tepida pereperen.

25 “Ni ahnsowo, nah pwutak laudo mihmi nan mwahto oh ni eh pwurodo oh kerendohng ni ihmwo, e rongada ngilen keseng oh kahlek. 26 Ih eri ekerodo emen sounpapah ko reh oh idek dahme wiewiawi. 27 E ahpw ndaiong, ‘Riomwo leledohr oh semomwo kemelahr kou pwul mworourouwo pwehki eh pwurodo reh kehlail.’* 28 Ahpw e lingeringerda oh sohte men pedolong. Semeo eri kohieila oh tepida peki reh ni ngidingid. 29 E ahpw sapeng semeo nda, ‘Kilang! Sounpar tohto me I kin liduwih iuk oh sohte pak ehu me I sapeikiong omw koasoandi kan, ahpw sohte pak ehu ke kihong ie kuht pwulopwul men pwe I en pereperenki rehn kompoakepahi kan. 30 Ahpw ni ahnsowohte me noumw pwutaken me kauwehla mwahl* omw dipwisou kan rehn lihen netiki paliwere leledo, ke kemehiong kou pwul mworourouwo.’ 31 Ih eri ndaiong, ‘Nei pwutak, ke kin mihmi rehi ahnsou koaros oh mehkoaros me ahi iei ahmw. 32 Ahpw kitail anahne kamadipw oh pereperen pwe riomw pwutako melahr ahpw pwurehng mourda; e salongalahr ahpw dierekda.’”

16 Ih eri pil mahsanihong tohnpadahk ko: “Ohl kepwehpwe men naineki sounapwalih men* me ale karaunepen eh kin wiakauwe eh kepwe kan. 2 Ih eri ekerodo oh nda, ‘Ia duwen rohng pwoatet duwen kowe? Kihdo ripoht en omw doadoahk pwe ke solahr pahn kak apwalih ihmwo.’ 3 Sounapwaliho ahpw ndaiong pein ih, ‘Dahme I pahn wia, pwe ei soumaso pahn kihsang ei pwukoa doadoahk? I sohte nohn kehlail en weirada pwoahr oh I namenengki pekipekseli. 4 Ah! I ese dahme I pahn wia pwe ni ei pahn lekdeksang nan ei pwukoa doadoahk, aramas akan pahn kin kasamwoielong nan imwarail kan.’ 5 Oh e ekerodo reh emenemen irail ko me pweipwand ong eh soumaso oh ndaiong me keieuo, ‘Ia uwen omw pweipwand ong ei soumaso?’ 6 E sapengki, ‘Pahd* en lehn olip epwiki.’ E ahpw ndaiong, ‘Ale noumw doaropwehn lohnen, mwohndi oh mwadang ntingihedi meh 50.’ 7 Mwuri, e pil ndaiong emen, ‘A kowe, ia uwen omw pweipwand?’ E ahpw nda, ‘Kor* en wihd epwiki.’ E ahpw ndaiong, ‘Ale noumw doaropwehn lohnen oh ntingihedi meh 80.’ 8 A eh soumaso ahpw kapingahla sounapwaliho, pwe mendahki eh suwed, e mwekid ni loalokong, pwe serien mwehi wet* kin loalokong ong pein arail dih laudsang serien marain.

9 “I pil ndaiong kumwail: Wiahda kompoakepahmwail sang ni kepwehn sampah suwed wet pwe ni soahng pwukat ar pahn nekila, irail pahn kasamwolong kumwail nan wasahn kousoan kohkohlahte. 10 Aramas emen me kin lelepek ni mehkot tikitik pil kin lelepek ni mehkot laud, oh aramas emen me sohte kin lelepek ni mehkot tikitik pil sohte kin lelepek ni mehkot laud. 11 Eri, ma kumwail sohte kin kadehdehda amwail lelepek me pid kepwehn sampah suwed wet, ihs me pahn likihong kumwail dahme mehlel? 12 Oh ma kumwail sohte kin kadehdehda amwail lelepek me pid ahn emen kepwe, ihs me pahn kihong kumwail mehkot ong pein kumwail? 13 Sohte sounpapah men kak wia ladu ong soumas riemen, pwe e pahn kailongki emen ahpw poakohng meteio, de e pahn loalopwoatohng emen ahpw mwamwahliki meteio. Kumwail sohte kak wia ladu kei ong Koht oh Kepwe.”

14 A Parisi ko, me kin poakohng mwohni wie rongorong mepwukat koaros, re ahpw tepida kepikepitki ih. 15 Ih eri mahsanihong irail: “Kumwail me kin kasalehda me kumwail me pwung mwohn aramas akan, ahpw Koht ketin mwahngih mohngiongimwail. Pwe dahme aramas akan kin kesempwalki kin wia mehkot kasaut mwohn silangin Koht.

16 “Kosonnedo oh mahsen en Soukohp ako kin mihmi lel ni mwehin Sohn. Sang ni ahnsowo, Wehin Koht kin lohkseli nin duwen rongamwahu oh soangen aramas koaros kin nantihong laud pwe ren pedolong loale. 17 Ni mehlel, e pahn mengeiong nanleng oh sampah en sohrala sang ehu kisin mesen nting en Kosonnedo en sohte pweida.

18 “Mehmen me mweisang eh pwoud lih oh pwoudikihda emen tohrohr, e kamwahl, oh mehmen me pwoudikihda lih emen me mweisangehr eh pwoud, e kamwahl.

19 “Mie ohl kepwehpwe men me kin likawih likou pohn ntahnmwel oh likou linen, oh kin pereperenki mour nsenamwahu rahn koaros. 20 Ahpw ohl semwehmwe men* ede Lasarus me diren kens kin wisikdo ni wenihmwen eh kehlo, 21 oh e kin men kang soahng kan me pwupwudi sang en ohl kepwehpweo eh tehpel. Ei, pil kidi kan kin kohdo oh tamwe eh kens kan. 22 Kedekedeo, ohl semwehmweo ahpw mehla oh tohnleng kan wahla limwahn* Eipraam.

“Ohl kepwehpweo pil mehla oh seridi. 23 Oh nan Sousowo* ni eh weiweirek, e ahpw kilengdahla oh kilangada Eipraam sang wasa doh oh Lasarus me mi limwah.* 24 Ih eri eker oh ndaiong, ‘Semei Eipraam, poakeiehla mahs oh kadarodo Lasarus en kaduh imwin sendin peh nan pihl oh kalamwurehki loweiet pwe I weiweirek nan kisiniei mwehl wet.’ 25 Eipraam ahpw nda, ‘Samwa, tamataman me ke aleier soahng mwahu kan erein omw mour, a Lasarus alehdi soahng suwed kan. Ahpw ahnsou wet, e nsenamwahu wasaht, a kowe wie weiweirek. 26 Oh likin mepwukat koaros, wahu kalaimwun ehu wiawihda nanpwungen kiht oh kowe, kahrehda irail me men kohwei rehmw sang wasaht, sohte kak, oh aramas akan pil sohte kak sipalodohng reht sang wasahn.’ 27 E ahpw nda, ‘Eri, I peki rehmw, semei, kadarala ih nan imwen ei pahpao, 28 pwe mie riei pwutak limmen, pwe en kairehkin irail soahng koaros pwe re de pahn pil kohdo wasahn kalokolok wet.’ 29 Eipraam ahpw nda, ‘Moses oh Soukohp ako mi rehrail; mweidohng irail en rong.’ 30 E ahpw nda, ‘Soh, semei Eipraam, ahpw ma emen sang rehn me melahr akan kohla rehrail, re pahn koluhla.’ 31 E ahpw ndaiong, ‘Ma re sohte kin rong Moses oh Soukohp ako, re pil sohte pahn rong emen me iasada sang rehn me melahr akan.’”

17 E ahpw mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “Soahng kan me kin kahrehiong aramas en dipekelekel uhdahn pahn wiawi. Ahpw meid suwediong aramas me kin kahrehiong mepwukat en wiawi! 2 E pahn mwahu ong ih ma takain ngidar ehu pahn pirapiriong nin tepinwere oh lekdekdilahng nansed sang eh pahn kadipekelekele emen rehn me tikitik pwukat. 3 Kanahieng pein kumwail. Ma riomw men* wiahda dihp ehu, panawih ih, oh ma e koluhla, mahkohng. 4 Mehnda ma e dipada rehmw pak isuh nan rahn ehu ahpw e kohwei rehmw pak isuh oh nda, ‘I koluhla,’ ke anahne mahkohng ih.”

5 Wahnpoaron ko ahpw patohwanohng Kauno: “Komw ketin kalaudehla at pwoson.” 6 Kauno eri mahsanih: “Ma kumwail ahneki pwoson me uwehte kisin werentuhke tikitik kis,* kumwail pahn ndaiong tuhke wet,* ‘Saretepda oh poadada nansed!’ a e pahn peikiong kumwail.

7 “Ihs rehmwail me naineki ladu men me kin deipwel de apwalih pelinmen pahn ndaiong ih ni eh kohdo sang nan mwahto, ‘Mwadang kohdo mwohndi oh mwenge’? 8 E sou pahn ndaiong, ‘Kaunopada kenei mehkot ong mwengehn soutik oh likawihada likoun papah oh papah ie lao nek ei mwenge oh nim, a mwuri ke ahpw kak mwenge oh nim’? 9 E sohte pahn kalahngankihong laduwo pwehki eh kin wia eh pwukoa. 10 Pil duwehte, ni amwail wiahda amwail pwukoa kan koaros, kumwail en nda: ‘Kiht ladu soh katepe kei. Dahme se wiadahr iei dahme se anahne wia.’”

11 Ni eh ketiket kohlahng Serusalem, e ketin weid nanpwungen Sameria oh Kalili. 12 Oh ni eh ketilong nan kisin kahnimw ehu, ohl tokutok ehk ahpw patohwan tuhwong, re ahpw uh dohlahsang ih. 13 Oh re ngihl laudida patohwan: “Maing Sounpadahk Sises, komw kupwurei kiht!” 14 Ni eh mahsanihirailda, e mahsanihong irail: “Kohwei oh kasalehiong samworo kan pein kumwail.” Nindoken arail kohkohieila, irail ahpw mwakelekella. 15 Emen irail, ni eh kilangada me e mwahula, e pwurala, kalikalingana Koht ni ngihl laud. 16 E ahpw poaridiong nanpwel ni aluweluwen Sises, kalahnganohng ih. Patehng met, ih mehn Sameria men. 17 Sises ketin sapeng mahsanih: “Kaidehn koaros meh ehk me mwakelekelda? Eri, ia meh duwemeno? 18 Sohte emen me pwurodo likin ohl menet me kohsang ehu wehi tohrohr pwehn kalinganahda Koht?” 19 Ih eri mahsanihong: “Uhda oh kohkohwei; omw pwoson me kamwahwihiukala.”

20 Oh ni Parisi ko ar patohwan idek reh iahd me Wehin Koht pahn kohdo, e ahpw ketin sapeng irail, mahsanih: “Wehin Koht sohte pahn kohdo ni mwohmw me uhdahn sansal; 21 aramas akan pil sohte pahn nda, ‘Iet!’ de ‘Ionen!’ Pwe kilang! Wehin Koht mi nanpwungamwail.”

22 Ih eri mahsanihong tohnpadahk ko: “Rahn akan pahn kohdo me kumwail pahn inengieng kilang ehu rahn ako en Nein-aramas, kumwail ahpw sohte pahn kilang. 23 A aramas akan pahn ndaiong kumwail, ‘Ionen!’ de ‘Iet!’ Kumwail dehr kohieila de pwakih irail. 24 Pwe duwehte lioal eh kin pir sang apalien pahnlahng lel apali, ih pil duwen eh pahn wiawi ni rahnen Nein-aramas. 25 Ahpw keieu, e anahne lelohng lokolok tohto oh dih wet pahn soikala. 26 Oh duwehte me wiawiher ni mwehin Noha, e pahn pil wiawi ni mwehin Nein-aramas: 27 irail mwengemwenge, irail niminim, ohl oh lih akan wiewie pwopwoud lao lel ni rahn me Noha pedolong nan warihmwo oh Nohliko ahpw kohdo oh kamwomwirailla koaruhsie. 28 Oh pil duwehte eh wiawi ni mwehin Lohd: irail kin mwengemwenge, irail kin niminim, irail kin pwainda, irail kin netikihla, irail kin padok wahnsahpw, irail kin kokou ihmw. 29 Ahpw ni rahn me Lohd kohieisang nan Sodom, kisiniei oh suwepel ahpw mweredi sang nanleng oh kamwomwirailla koaruhsie. 30 E pahn duwehte ni rahno me Nein-aramas pahn sansalda.

31 “Ni rahno, mehmen me mi pohn ihmw a eh kepwe kan mi nan ihmwo en dehr kohdi pwe en ale mepwukat, oh pil duwehte mehmen me mi nan mwaht en dehr pwuralahng soahng kan me mi mwuri. 32 Tamataman en Lohd eh pwoud. 33 Mehmen me kin songosong pere eh mour* sang keper pahn katihasang, ahpw mehmen me katihasang eh mour pahn kolokol eh mour. 34 I ndaiong kumwail pwe nipwongo, aramas riemen pahn mi nan peht ehu; emen pahn wisiksang, a meteio pahn lekdekla. 35 Lih riemen pahn ngidar pilawa ni mehn ngidar tehieu; emen pahn wisiksang, a meteio pahn lekdekla.” 36 *⁠—— 37 Irail eri sapeng patohwanohng: “Maing Kaun, ia wasa?” E ahpw mahsanihong irail: “Wasa me paliwar mehla ehu mi ie, ih pil wasa me ikel kan pahn pokonpene ie.”

18 Ih eri doula mahsanihong irail karasaras pwoat duwen arail anahne kapakap ahnsou koaros oh dehr nan kapehd tikitikla, 2 mahsanih: “Mie sounkopwung men nan kahnimw ehu me sohte kin lemmwiki Koht oh sohte wauneki aramas. 3 Pil mie liohdi men nan kahnimwo me kin pwurepwure ih oh ndinda, ‘Kilang pwe I en alehdi koasoandi pwung oh pahrek ni repenpwung ong pelieio.’ 4 Eri, erein ahnsou ehu e sohte men wia met, ahpw mwuhr e ndaiong pein ih, ‘Mendahki I sohte lemmwiki Koht de wauneki aramas, 5 a pwehki liohdi menet kin kedirepwe ie, I pahn sewese pwe en ale pwung pahrek pwe en dehr kin pwurepwure ie oh kapwangahkin ie eh pekipek.’” 6 Kauno eri mahsanih: “Kumwail rong dahme sounkopwungo nda mendahki aramas suwed men ih! 7 Eri, a Koht sou uhdahn pahn ketin wiahiong sapwellime kan me pilipildahr me kin likweriong ih ni rahn oh nipwong pwung pahrek, mehnda ma e kin ketin kanengamahiong irail? 8 I ndaiong kumwail, e pahn mwadang ketin kapwaiada pwung pahrek ong irail. Ahpw ni ahnsou me Nein-aramas pahn ketido, e uhdahn pahn ketin diar pwoson wet* nin sampah?”

9 E pil mahsanih karasaras pwoatet ong ekei me kin kamehlele me irail me pwung oh kin medewe me meteikan sohte katepe: 10 “Ohl riemen kohdalahng tehnpas sarawio pwe ira en kapakap, Parisi men oh sounrik daksis men. 11 Parisio kesihnen oh tepida kapakapki mepwukat nan kapehde, ‘Maing Koht, I kin kalahngankihong komwi ei sohte kin duwehte aramas teikan​—me kin loallap, me kin wia me suwed, me kin kamwahl​—de pil duwehte sounrik daksis menet. 12 I kin kaisihsol pak riau nan wihk ehu; I kin kihda eisek kis ehu en soahng koaros me I alehdi.’ 13 Ahpw sounrik daksiso uh ekis dohsang oh sohte pil kilengdalahng nanleng ahpw pikipikir nan mwaremware, ndinda, ‘Maing Koht, komw ketin kadek kalahngan ong ie,* ngehi me dipan men.’ 14 I ndaiong kumwail, ohl menet kasalehda me e pwung sang Parisio ni eh kohdihla ni imweo. Pwehki mehmen me kin kasapwilada pein ih pahn tikitikla, ahpw mehmen me kin aktikitingki pein ih pahn lapalapala.”

15 Aramas akan pil patohwandohng ih neirail kisin seri kan* pwe en ketin doahke irail, ahpw ni tohnpadahk ko ar kilang met, re tepida lipwoare irail. 16 Sises ahpw malipehdo kisin seri ko oh mahsanih: “Kumwail mweidohng kisin seri kan ren kohdo rehi oh dehr kapweiek irail, pwe Wehin Koht iei wehin soangen aramas pwukat. 17 I ndaiong kumwail ni mehlel, mehmen me sohte kin kasamwo Wehin Koht duwehte kisin seri men, e sohte mwahn pahn pedolong loale.”

18 Emen kaun ako ahpw idek reh patohwan: “Maing Sounpadahk mwahu, dahme I anahne wia pwe I en sohsohki mour soutuk?” 19 Sises ahpw mahsanihong ih: “Dahme kahrehda ke ekerkin ie mwahu? Sohte emen me mwahu, pwe Kohtete. 20 Ke ese kehkehlik kan: ‘Dehr kamwahl, dehr kemehla aramas, dehr pirap, dehr wiahda kadehde likamw, kahkahki semomw oh inomw.’” 21 Ih eri patohwan: “I kin kapwaiada mepwukat koaros sang ni ei pwulopwul.” 22 Mwurin Sises eh karonge met, e mahsanihong ih, “Mie mehkot me ke pil anahne wia: Netikihla omw dipwisou koaros oh nehkpeseng pweine kan ong aramas semwehmwe kan, ke ahpw pahn ahneki pai en nanleng; oh kohdo idawehniehla.” 23 Ni eh rongada met, e uhdahn pahtoula, pwe ih aramas kepwehpwe men.

24 Sises mahsenlahng ih oh mahsanih: “Ia uwen eh pahn apwal ong irail kan me naineki mwohni ren pedolong nan Wehin Koht! 25 Ni mehlel, e mengeiong kamel men en dil nan pwoaren dikek ehu sang aramas kepwehpwe men en pedolong nan Wehin Koht.” 26 Irail me rongada met ahpw patohwan: “Ihs me pahn kak komourla?” 27 E mahsanih: “Mehkan me sohte kak pweida rehn aramas kak pweida rehn Koht.” 28 Ahpw Piter patohwan: “Iet kiht me pwilikidier dahme se ahneki oh ideidawehn komwi.” 29 E mahsanihong irail: “I ndaiong kumwail ni mehlel, mehmen me pwilikihdi imwe de eh pwoud de rie kan de seme oh ine de nah seri kan pwehki Wehin Koht 30 pahn ale pak tohto nan ahnsou pwukat, a ni koasoandi en mwehi me kohkohdo,* mour soutuk.”

31 Ih eri ketin katohrehla me Ehk Riemeno oh mahsanihong irail: “Kilang! Kitail kohkohdalahng Serusalem oh soahng koaros me soukohp ako ntingihedi duwen Nein-aramas pahn pweida.* 32 Karasepe, e pahn pengpengla rehn mehn liki kan oh re pahn kapailoke oh wiakauwe oh kendipih. 33 Oh mwurin arail pahn wokih, re pahn kemehla ih, ahpw ni kesiluhwen rahn e pahn iasada.” 34 Ahpw re sohte wehwehki mepwukat pwehki wehwehn mahsen pwukat ekieklahr sang irail.

35 Eri ni Sises eh ketiket kohla karanih Seriko, ohl maskun men mwomwohd ni keilen ahlo oh wie pekipek. 36 Pwehki eh rongada pokon ehu me kekeid wasao, e ahpw tepida idihdek dahme wiawi. 37 Irail ahpw ndaiong ih: “Sises mehn Nasaret me ketiket kohla wasaht!” 38 E ahpw ngihl laudida patohwan: “Sises, Nein Depit, komw kupwure ie!” 39 Oh irail me mi mwowe ko ahpw tepida lipwoarehda ih oh ndaiong en nennenla, a e ahpwte kalaudehla eh weriwer, patopatohwan: “Maing Nein Depit, komw kupwure ie!” 40 Sises eri ketin uhdi oh ruwese ohlo en wisikdo reh. Mwurin eh keiong mpen Sises, e ahpw keinemwe reh: 41 “Dahme ke mwahuki I en wiahiong uhk?” E ahpw patohwan: “Maing Kaun, mweidohng ie I en pwurehng patohwan wasa.” 42 Sises eri mahsanihong: “Nna, pwurehng kilangada wasa; omw pwoson me kamwahwihiukala.” 43 Oh ni ahnsowohte e pwurehng kilangada wasa oh tepida idawehnla ih oh kalikalingana Koht. Oh ni arail kilangada met, aramas ako koaros ahpw kapinga Koht.

19 Ih eri ketilong oh ketiket kohla nan Seriko. 2 A ohl emen adaneki Sakies mihmi wasao; ih kaunen sounrik daksis men oh e kepwehpwe. 3 Eri, e songosong en kilang Sises, ahpw e sohte kak kilang pwehki pokono oh pwehki e mwotomwot. 4 Ih eri tangala mwowe oh douda pohn tuhke sikamor* pwoat pwe en kilang ih, pwe e pahn ketin keidla wasao. 5 A ni Sises eh ketin lel wasao, e ahpw mahsendalahng oh mahsanihong: “Sakies, mwadang doudihdo pwe rahnwet I uhdahn pahn mi ni imwomwo.” 6 Ih eri mwadang doudi oh perenki kasamwolong ih nan imweo. 7 Ni arail kilang met, irail koaros ahpw lipilipahnede, nda: “E ketila pwe en ketiket nan imwen ohl dipan emen.” 8 Sakies ahpw kesihnenda oh patohwanohng Kauno: “Kilang! Maing Kaun, elep en ei kepwe kan, I pahn kihong me semwehmwe kan oh sohte lipilipil dahme I kulihasang* emen, I pahn kapwurehiong ni uwe pak pahieu.” 9 Sises ahpw mahsanihong: “Rahnwet, komour lelohngehr ni ihmw wet pwehki e pil wia nein Eipraam. 10 Pwe Nein-aramas ketido pwe en rapahki oh komourala me salongalahr kan.”

11 Ni arail rongorong mepwukat, e mahsanihong irail pil apwoat karasaras, pwehki eh ketin kerenlahng Serusalem oh re medewe me Wehin Koht pahn mwadang pwarada. 12 Ih eri mahsanih: “Ohl soupeidi men seiloakla sahpw doh ehu pwe en ale manaman en nanmwarki oh pwurodo. 13 Ni eh ekerodo eh ladu ehk, e kihong irail mina* eisek oh ndaiong irail, ‘Wia pesineski mepwukat lao I pwurodo.’ 14 Ahpw tohn eh wehio kailongki ih oh kadarala pwihnen meninkeder kei mwuri pwe ren nda, ‘Se sohte men ohl menet en wiahla at nanmwarki.’

15 “Kedekedeo ni eh pwurodo mwurin eh alehdier manaman en nanmwarki,* e ahpw ekerodo eh ladu ko me e kihong mwohni* pwe en ese ia uwen mwohni me re wiahda nan arail doadoahk en pesines. 16 Me keieuo eri kohdo reh oh nda, ‘Maing Kaun, noumw minao wiadahr mina eisek.’ 17 E ahpw ndaiong, ‘Uhdahn mwahu, ladu mwahu men kowe! Pwehki omw kadehdehda omw lelepek ni mehkot me inenen tikitik, ke pahn ahneki manaman pohn kahnimw eisek.’ 18 A me keriemeno kohdo nda, ‘Maing Kaun, noumw minao wiadahr mina limau.’ 19 E pil ndaiong memenet, ‘Ke pil pahn ahneki manaman pohn kahnimw limau.’ 20 Ahpw pil emen kohdo nda, ‘Maing Kaun, iet noumw mina me I kin nekinekid nan likou ehu. 21 Ke ese, I kin masak uhk pwehki omw wia ohl limeidihd men; ke kin ale dahme ke sohte kin nekidala oh ke kin dolung dahme ke sohte kin kamwarak.’ 22 E ahpw ndaiong, ‘Ladu suwed men kowe, I pahn kadeingkinuhkada pein omw lokaia. Nahn ke ese me ngehi ohl limeidihd men oh kin ale dahme I sohte kin nekidala oh kin dolung dahme I sohte kin kamwarak? 23 Eri dahme ke sohte kihongki nei mwohnio* nan pangk? Pwe ni ei pwurodo I en ale iangahki wihni.’

24 “Eri, e ndaiong irail ko me kesikesihnen wasao, ‘Kihsang mina en reh oh kihong me naineki mina eiseko.’ 25 Re ahpw ndaiong, ‘Maing Kaun, mieier nah mina eisek!’​— 26 ‘I ndaiong kumwail, mehmen me ahneki mehkot, kalaudpe pil pahn kohieng, ahpw mehmen me sohte ahneki mehkot, dahme e ahneki pil pahn kohsang. 27 Pil wahdo ei imwintihti ko wasaht, irail ko me sohte men I en wiahla arail nanmwarki oh kemeirailla mwohi.’”

28 Mwurin eh mahsanih mepwukat, e ketin tiengla mwohrail ketiket kohdahla Serusalem. 29 Oh ni eh ketin kerenlahng Pedpeiti oh Pedani ni nahna me adaneki Nahnahn Olip, e ahpw poaronehla tohnpadahk riemen, 30 mahsanih: “Kumwa kohwei nan kisin kahnimw mwohnen oh mwurin amwa pedolong loale, kumwa pahn diar dongki pwul men me wie sensel me saikinte aramas dake. Kumwa lapwahda ih oh wahdo ih wasaht. 31 Ahpw ma mehmen idek rehmwa, ‘Dahme kumwa lapwalapwahki dongkien?’ kumwa pahn nda, ‘Kauno ketin anahne.’” 32 Me pekederla ko eri kohieila oh diarada nin duwen me e mahsanihong ira. 33 Ahpw ni ara lapwalapwa dongkio, me naineki ko ahpw ndaiong ira: “Dahme kumwa lapwalapwahki dongkien?” 34 Ira nda: “Kauno ketin anahne.” 35 Ira eri patohwando rehn Sises oh irail irepehkihdi arail likou puhp ko pohn dongkio, Sises ahpw ketidiong powe.

36 Ni eh ketiket kohla, irail ahpw irepehkihdi ar likou puhp ko nanialo. 37 Ni ahnsou me e ketin karanihalahr ahl me kohdi sang Nahnahn Olip, tohnpadahk tohto, irail koaros ahpw tepida perenda oh kapinga Koht ni ngihl laud pwehki manaman koaros me re kilangehr, 38 ndinda: “Meid pai me ketido nin duwen Nanmwarki ni mwaren Siohwa!* Popohl nanleng oh lingan wasa ileile!” 39 Ahpw ekei Parisi ko sang nan pokono patohwanohng: “Maing Sounpadahk, komw ketin lipwoare sapwellimomwi tohnpadahk kan.” 40 E ahpw ketin sapeng mahsanih: “I ndaiong kumwail, ma irail pwukat nennenla, takai kan pahn uhd werda.”

41 Ni eh ketin kerenlahng Serusalem, e mahsanihada kahnimwo oh tentenihrki, 42 mahsanih: “Ma pein kowe dehdehkier rahnwet soahng kan me pid popohl​—ahpw met mepwukat rirsang mesomwen. 43 Pwehki rahn akan pahn kohdohng uhk ni omw imwintihti kan pahn kelehkinuhkpene tuhke kengkeng oh pahn kapiluhkpene oh koaitenuhkala sang ni pali koaros. 44 Re pahn karangkeiukediong nanpwel iangahki noumw seri kan me mi rehmw oh re sohte mwahn pahn luhwehkihdi takai ehu pohn ehu takai rehmw, pwehki omw sohte dehdehki ahnsoun omw pahn ale keseu.”

45 Ih eri ketilong nan tehnpas sarawio oh tepida kasarehieisang irail me wie netinet, 46 oh mahsanihong irail: “E ntingdier, ‘Tehnpesei pahn wia tehnpesen kapakap,’ ahpw kumwail wiahkilahr dewen lipirap akan.”

47 E kin ketin padapadahk nan tehnpas sarawio rahn koaros. Ahpw kaunen samworo ko oh sounkawehwehn Kosonnedo ko oh kaunen aramas akan kin raparapahki pwe ren kemehla ih; 48 re ahpw sohte kak diarada duwen ar pahn wia met, pwe aramas akan koaros kin ieiang ih ahnsou koaros pwe ren rong ih.

20 Ehu rahno ni eh ketin padapadahk ong aramas akan nan tehnpas sarawio oh lohki duwen rongamwahwo, kaunen samworo ko oh sounkawehwehn Kosonnedo ko iangahki ohl mah ko ahpw kohdo 2 oh ndaiong ih: “Ndaiong kiht mahs, ni manaman dahieu me ke kin wia soahng pwukat? De ihs me kihong uhk manaman wet?” 3 E ketin sapeng mahsanihong irail: “I pahn pil idek rehmwail peidek ehu, oh kumwail sapeng ie: 4 Papidais me Sohn kin wia kohsang nanleng de sang rehn aramas?”* 5 Irail eri koasoiapene nanpwungarail, ndinda: “Ma kitail pahn nda ‘Sang nanleng,’ a e pahn nda, ‘Dahme kumwail sohte kamehlelehki ih?’ 6 Ahpw ma kitail nda, ‘Sang rehn aramas,’ aramas ako koaros pahn kostakai kitail pwe irail kin kamehlele me Sohn soukohp emen.” 7 Irail eri sapengki me irail sehse wasa e tepisang ie. 8 Sises ahpw mahsanihong irail: “Eri, I pil sohte pahn ndaiong kumwail ni manaman dahieu me I kin wia soahng pwukat.”

9 Ih eri tepida mahsanihong aramas ako karasaras pwoatet: “Ohl emen padokedi mwetin kreip ehu oh kihong soumwet kei en kohwahki sahpwo, e ahpw seiloakla liki erein ahnsou reirei ehu. 10 Eri, ni ahnsoun dolung kreip, e kadarala ladu men rehn soumwet ko pwe ren kihong ih ekei wahn mwetin kreipo. Soumwet ko ahpw kadarala ih kahiep mwurin ar keme ih. 11 Ahpw e pil kadarala emen ladu. Mehmeno re pil keme oh kasarowehdi* oh kadarala kahiep. 12 Ahpw e pwurehng kadarala kesilimeno; memenet re pil kauwehla oh kesehiei. 13 Me ahneki mwetin kreipo ahpw nda, ‘Dahme I pahn wia? I pahn kadarala nei pwutak kompoake. Mwein re pahn wauneki memenet.’ 14 Ni soumwet ko ar kilangada ih, re ahpw koasoiapene nanpwungarail, nda, ‘Ih serien sohso met. Kitail kemehla pwe kitail en ahnekihla sohsowo.’ 15 Irail eri kesepwekeieisang nan mwetin kreipo oh kemehla ih. Eri, dahme ohl me ahneki mwetin kreipo pahn wiahiong irail? 16 E pahn kohdo oh kemehla soumwet pwukat oh pahn kihong meteikan mwetin kreipo.”

Ni ar rongada met, re ahpw nda: “Met sohte mwahn pahn wiawi!” 17 E ahpw ketin kangkakil irail oh mahsanih: “Eri ia wehwehn me ntingdieret: ‘Takai me sounkou ihmw kan kesepwekelahr, e wialahr takain pwukakeimw me keieu kesempwal’?* 18 Koaros me pwupwudiong pohn takai wet pahn mwerpeseng. A mehmen me takaio pwupwudiong powe, e pahn kamwutepene.”

19 Sounkawehwehn Kosonnedo ko oh kaunen samworo ko eri kin raparapahki ren koledi ih ni ahnsowo pwe re ese me e ketin sensererehkin irail karasaras pwoatet, ahpw re masak aramas ako. 20 Oh mwurin arail mwasamwasahn ih mwahu, re ahpw kadaralahng ohl ekei me re pwain ni rir pwe ren mwomwehda me irail aramas pwung kei pwe ren lidipiheki sapwellime mahsen oh pangalahng ih koperment oh manaman en kepinao. 21 Re ahpw kalelapak reh, patohwan: “Maing Sounpadahk, se patohwan ese me komw kin mahsen oh padahk ni pwung oh sohte kin ketin lipilipilki aramas, ahpw komw kin ketin padahngki elen Koht ni mehlel: 22 E konehng* kitail en pwainohng Sihsar daksis en moahng de soh?” 23 Ahpw e mwahngihada arail widing oh mahsanihong irail: 24 “Kasalehiong ie ehu denarien.* Ahn ihs sansal oh nting met?” Irail patohwan: “Ahn Sihsar.” 25 E mahsanihong irail: “Eri, kumwail uhdahn pahn pwainohng Sihsar mehkan me ahn Sihsar, a ong Koht mehkan me sapwellimen Koht.” 26 Eri, irail sohte kak lidipiheki sapwellime mahsen mwohn aramas akan, ahpw irail pwuriamweikihla sapwellime pasapeng oh re nennenla.

27 Ahpw ekei Sadusi ko* me kin nda me sohte kaiasada, patohdo oh patohwan idek reh: 28 “Maing Sounpadahk, Moses ntingihediong kitail, ‘Ma ohl emen mehsang eh pwoud lih, ahpw sohte nah seri, rie pwutak anahne pwoudikihda liho oh wiahda kadaudok en rieo.’ 29 Eri mie pirien ehu, irail ohl isimen. Me keieu laudo pwoudikihda lih emen ahpw mehla sohte nah seri. 30 Eri me keriemeno 31 oh me kesilimeno pwoudikihda ih. Pil duwehte me isimeno koaros; irail mehla sohte neirail seri. 32 Ni imwila, liho ahpw pil mehla. 33 Eri, ni rahnen iasada, ihs me pahn wiahla eh pwoud? Pwe me isimeno koaros wiahla eh pwoud.”

34 Sises ahpw mahsanihong irail: “Seri kan en koasoandi en mwehi wet* kin pwopwoud, 35 ahpw irail ko me warohng ale koasoandi en mwehi me kohkohdo oh iasada sang rehn me melahr akan sohte pahn pwopwoud. 36 Ni mehlel, re solahr kak mehla pwe re pahn duwehte tohnleng kan oh pwehki irail pahn iasada, re pahn wia sapwellimen Koht seri kan. 37 Ahpw duwen me melahr akan ar pahn iasada, Moses pil kasalehda nan koasoipen tuhke tekateko, ni eh patohwan ekerki Siohwa* ‘Koht en Eipraam oh Koht en Aisek oh Koht en Seikop.’ 38 Ih Koht emen, kaidehn Koht en me melahr akan, ahpw Koht en me momour akan, pwe irail koaros kin momouriong ih.”* 39 Ekei sounkawehwehn Kosonnedo ahpw sapeng patohwanohng: “Maing Sounpadahk, me pwung omwi mahsenen.” 40 Pwe re solahr eimah en idek reh pil ehu peidek.

41 E uhd keinemwe rehrail: “Dahme kahrehda irail kin nda me Krais iei nein Depit? 42 Pwe pein Depit koasoia nan pwuhken Melkahka kan, ‘Siohwa* ketin mahsanihong ei Kaun: “Mwohndiong ni palimauni 43 I lao pahn kihdiong omw imwintihti kan en wiahla utupen nehmw kan.”’ 44 Kahrehda Depit kin ekeriki ih Kaun; eri ia duwen eh wia nah pwutak?”

45 Eri, ni aramas ako koaros ar rongorong, e ahpw mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: 46 “Kumwail kanahieng sounkawehwehn Kosonnedo kan me kin mwahuki mi nan likou reirei kohkohseli oh kin mwahuki aramas en rahnmwahwih irail nan wasahn netinet kan oh mwohd mwowe* nan sinakoke kan oh nan dewen me lapalap akan ni kamadipw kan, 47 oh me kin adihasang imwen liohdi kan* oh kin liksansalamwahuki arail kapakap reirei kan. Irail pwukat pahn ale kadeik laud.”*

21 A ni eh ketin sarada, e ahpw mahsanihada me kepwehpwe kan ar kesekesehdiong ar meirong kan nan dewen meirongo. 2 Ih eri mahsanihada liohdi semwehmwe men me kesehdi sent mwaramwer riau,* 3 oh e mahsanih: “I ndaiong kumwail ni mehlel me liohdi semwehmwe menet kesehdi laudsang dahme irail koaros wia. 4 Pwe irail pwukat koaros kesehdi meirong kan sang peisengen nair mwohni, ahpw liho, mendahki eh semwehmwe, e kesehdi mehkoaros me e ahneki oh momourki.”

5 Mwuhr, ni ekei ar koasoakoasoia duwen tehnpas sarawio, duwen eh kapwatki takai kaselel kan oh soahng kan me meirongalahr ong Koht, 6 e mahsanih: “A duwen mepwukat me kumwail kilang ahnsou wet, rahn akan pahn kohdo me sohte takai ehu pahn luwehdi pohn ehu takai me sohte pahn rengkidi.” 7 Irail eri kalelapak reh, patohwan: “Maing Sounpadahk, iahd me mepwukat uhdahn pahn wiawi, oh ia pahn kilelepen ahnsou me mepwukat pahn wiawi?” 8 E mahsanih: “Kumwail mwasahn pwe kumwail en dehr pitida, pwe me tohto pahn kohdo ni mwarei, oh nda, ‘Iei ngehi ih,’ oh, ‘Ahnsawi kerendohr.’ Kumwail dehr idawehn irail. 9 Patehng met, ni amwail pahn rong ngilen mahwen oh moromor,* kumwail dehr masepwehkada. Pwe mepwukat uhdahn pahn wiawi mahs, ahpw imwio sohte pahn mwadang wiawi.”

10 Ih eri mahsanihong irail: “Ehu tohnwehi pahn mahweniong ehu tohnwehi oh ehu wehi pahn mahweniong ehu wehi. 11 E pahn mie rerrer en sahpw laud, oh ehuehu wasa lehk lapalap oh soumwahu lusulus pahn kin wiawi; oh aramas akan pahn kilang soahng kamasepwehk kan oh kilel sansal kan nanleng.

12 “Ahpw mwohn mepwukat koaros ar pahn wiawi, aramas akan pahn salihkumwaildi oh kaloke kumwail, oh pangkumwaillahng ni sinakoke kan oh imweteng kan. Kumwail pahn wisiklahng mwohn nanmwarki kan oh kepina kan pwehki mwarei. 13 E pahn imwikihla amwail wia kadehde. 14 Ihme kahrehda, kumwail koasoanehdi mohngiongimwail en dehr kaunopada mwowe duwen amwail pahn sapeng, 15 pwe I pahn kihong kumwail lokaia kan oh erpit pwe irail koaros me kin uhwong kumwail sohte pahn kak pwonte pelian de uhwongada. 16 Oh pil amwail pahpa oh nohno kan, riamwail kan, kisehmwail kan oh kompoakepahmwail kan pahn pangkumwailla oh re pahn kemehla ekei kumwail, 17 oh aramas koaros pahn kailongkin kumwail pwehki mwarei. 18 Ahpw sohte mwahn pitenmoangamwail ehu pahn pwupwusang. 19 Ni amwail pahn kin dadaurete, kumwail pahn doarehla amwail mour.*

20 “Ahpw ni amwail pahn kilang karis en sounpei kan kapilpene Serusalem, eri kumwail en ese me eh ohla pahn kerendohr. 21 Eri irail me mi nan Sudia en tepida tangalahng nin nahna kan oh irail me mi nan Serusalem en kohkohlahsang oh irail me mi nansapw en dehr pedolong, 22 pwehki rahn pwukat iei rahn me kopwung pahn wiawi,* pwe mehkoaros me ntingdier en pweida. 23 Meid apwal ong lih liseian akan oh irail kan me kin kadihdi seri pwelel ni rahn ako! Pwe e pahn mie kahpwal laud nan sahpwo oh kalokolok ong aramas pwukat. 24 Oh re pahn mehkihla ewen kedlahs oh sellahng nan wehi kan koaros; oh wehi kan* pahn tiakpeseng Serusalem lao ahnsou me kileldier ong wehi kan* pahn imwisekla.

25 “E pahn pil mie kilel kan ni ketipin, ni maram oh ni usu kan, oh wehi kan en sampah pahn lokolok oh pahn sehsehla dahme re pahn wia pwehki ngiringirisek laud oh kumwukumwusek laud en nansed. 26 Aramas akan pahn lipwongmaskihla ar masak oh ar kasikasik soahng kan me pahn kodohng sampah pwon, pwe manaman en pahnlahng pahn rerada. 27 Oh irail eri pahn kilang Nein-aramas eh pahn ketiket kohdo nan depwek ehu ni manaman oh lingan lapalahpie. 28 Ahpw ni mepwukat eh tepida wiawi, kumwail uhda oh sarada pwehki komourpamwail kerendohr.”

29 Ih eri mahsanihong irail karasaras ehu: “Kumwail tehk mwahu tuhke pik oh tuhke teikan koaros. 30 Ni ar kin ponsda, kumwail kin kilang oh ese me ahnsoun ar wa kerendohr. 31 Pil duwehte kumwail, ni amwail pahn kilang mepwukat ar pahn wiawi, kumwail en ese me Wehin Koht kerendohr. 32 I ndaiong kumwail ni mehlel me dih wet sohte mwahn pahn sohrala lao mehkoaros pahn wiawi. 33 Nanleng oh sampah pahn sohrala, ahpw ei mahsen kan sohte mwahn pahn sohrala.

34 “Ahpw kumwail kanahieng pein kumwail pwe mohngiongimwail en dehr nohn kedirepwki mwenge laud oh sakau laud oh pwunod en mour, oh rahno ahpw mwadangete leledohng kumwail 35 duwehte nsar ehu. Pwe e pahn leledohng koaros me kin kousoan pohn sampah pwon. 36 Kumwail eri pousehlahte pepehd oh ahnsou koaros kapakapki sawas ni ngidingid pwe kumwail en kakohng pitsang mepwukat koaros me uhdahn pahn wiawi oh kesihnen mwohn Nein-aramas.”

37 Eri ni rahn, e kin ketin padapadahk nan tehnpas sarawio, ahpw nipwong, e kin ketieila oh ketiket ni nahna me adaneki Nahnahn Olip. 38 Oh ni menseng, aramas koaros kin sangkala reh nan tehnpas sarawio pwe ren rong ih.

22 Eri Kasarawien Pilawa me Sohte Doal Ihs me adaneki Pahsohpa kerendohr. 2 Oh kaunen samworo ko oh sounkawehwehn Kosonnedo ko kin raparapahki ahl me keieu mwahu en kemehla ih, pwehki ar kin masak aramas akan. 3 Sehdan eri pedolong loalen Sudas, me adaneki Iskariot, emen me Ehk Riemeno, 4 e ahpw kohla oh koasoiaiong kaunen samworo ko oh sounapwalih kan en tehnpas sarawio duwen eh pahn pangohng irail Sises. 5 Irail eri perenkihda met oh pwungkihda ren kihong ih mwohni silper. 6 Eri e pwungki met oh tepida raparapahki ahnsou mwahu en pangala ih rehrail ni aramas ar sohte pahn ese.

7 Rahn en Pilawa me Sohte Doal Ihs eri leledohr, rahn me mahn en Pahsohpa anahne meirongala; 8 Sises ahpw poaronehla Piter oh Sohn oh mahsanih: “Kumwa kohwei oh kaunopada Pahsohpao pwe kitail en tungoale.” 9 Ira ahpw patohwanohng: “Ia wasa komw kupwurki sen kaunopada ie?” 10 E mahsanihong ira: “Kilang! Ni amwa pahn pedolong nan kahnimwo, ohl emen me weuwa sah en pihl ehu pahn tuhwong kumwa. Kumwa idawehnla ih nan ihmw me e pahn pedolong ie. 11 Oh ndaiong kaunen ihmwo, ‘Sounpadahko mahsanihong uhk: “Ia pere me ngehi oh nei tohnpadahk kan pahn konote Pahsohpa ie?”’ 12 Oh ohlo pahn kasalehiong kumwa pere laud ehu powe me koasoansoandier. Kumwa kaunopada wasao.” 13 Ira eri kohkohla oh diarada mehkoaros nin duwen me e mahsanihong ira, oh ira kaunopada Pahsohpao.

14 Eri ni awao eh leledohr, e ahpw ketidiong nin tehpelo iangahki wahnpoaron ko. 15 E ahpw mahsanihong irail: “I uhdahn men iang kumwail tungoale Pahsohpa wet mwohn ei pahn lokolok; 16 pwe I ndaiong kumwail, I solahr pahn pwurehng tungoale lao soahng koaros pweida nan Wehin Koht.” 17 Oh ni eh ketikiher kep ehu, e ketin kalahngankihong Koht oh mahsanih: “Emenemen kumwail ale met oh iang nimasang, 18 pwe I ndaiong kumwail, sang met kohla, I solahr pahn pwurehng nim wain lao Wehin Koht pahn leledo.”

19 E pil ketikihda lopwon en pilawa ehu, ketin kalahngankihong Koht, pilitikihpeseng oh ketikihong irail, mahsanih: “Met wehwehki paliwereiet, me I pahn kihda ong kumwail. Kumwail en kin wia met ong ni katamanpei.” 20 Mwurin arail sak en soutik, e pil ketin wia soahngohte ong kepo oh mahsanih: “Kep wet wehwehki inou lap kapw me poahsoankihda ntahi me pahn kepwilipwilkihdi kumwail.

21 “Ahpw kilang! me pangiehlao iang ie mi ni tehpelet. 22 Pwe ni mehlel, Nein-aramas pahn kohkohla nin duwen eh koasoandier, ahpw meid suwediong aramaso me pangala ih!” 23 Irail eri tepida koasoiapene nanpwungarail ihs rehrail me uhdahn pahn kak wia met.

24 Ahpw akamai laud ehu pil pwarada nanpwungarail duwen ihs rehrail me keieu lapalap. 25 E ahpw mahsanihong irail: “Nanmwarkien wehi kan kin men kaunda neirail aramas oh aramas akan kin kihong irail ko me ahneki manaman pohrail mwar tohrohr.* 26 A kumwail en dehr wia soahng wet. Ahpw mehmen me keieu lapalap nanpwungamwail en wiahla me keieu tikitik, oh mehmen me kin tiengla mwowe en kin papah kumwail. 27 Pwe ihs me lapalap rehn me kin mwenge* de me kin papah? Kaidehn me kin mwenge?* Ahpw ngehi, I kin mihmi rehmwail duwehte me kin papah.

28 “Ahpw kumwail me kin mihmihte rehi nan ei apwal akan; 29 oh duwehte Semei eh ketin wiahiong ie inou lap ehu, I pahn wiahiong kumwail inou lap ehu ong wehi ehu, 30 pwe kumwail en mwenge oh nim ni ei tehpel nan ei Wehi oh mwohd nan mwoalomwail pwe kumwail en kadeik keinek 12 en Israel.

31 “Saimon, Saimon, kilang! Sehdan nda me e men wiahiong kumwail dahme aramas kin wia ni eh kihsang kilin wihd. 32 Ahpw I kin kapakapkin uhk ni ngidingid pwe omw pwoson en dehr luwetala, a kowe, ni omw pahn pwurodo, kakehlahda riomw kan.” 33 E ahpw patohwanohng: “Maing Kaun, I onopadahr en iangkomwihla nan imweteng oh iang pwoula.” 34 E ahpw mahsanih: “Piter, I ndaiong uhk me malek sohte pahn kakorot rahnwet lao ke kahmahmkiniehla pahn pak silipak.”

35 E pil mahsanihong irail: “Ni ei kadarkumwailwei sohte wa edin mwohni, edin mwenge de suht, kumwail sohte apwalkihda mehkot, kaidehn?” Re patohwan: “Soh!” 36 Ih eri mahsanihong irail: “Ahpw ahnsou wet, mehmen me naineki edin mwohni en wahda, pil duwehte edin mwenge, oh mehmen me sohte nah kedlahs, a en netikihla eh likou puhp oh pwainda apwoat. 37 Pwe I ndaiong kumwail me dahme ntingdier anahne pweida rehi, me iei, ‘E wadawadohngehr me dipan akan.’ Pwe mahsen kan me pid duwen ngehi kin pweida.” 38 Irail eri patohwan: “Maing Kaun, iet! kedlahs riapwoat.” E ahpw mahsanihong irail: “E itarehr.”

39 Ni eh ketin mweselda, e ketilahng ni Nahnahn Olip duwen me e kin ketin epwehnki wia oh tohnpadahk ko pil idawehnla ih. 40 Ni arail lel wasao, e mahsanihong irail: “Kumwail pousehlahte kapakap pwe kumwail en dehr lohdiong nan songosong.” 41 Oh e ketila sang irail ni uwen doh en aramas eh kin koski takai ehu, e ahpw kelepwikihdi oh tepida loulou, 42 mahsanih: “Ipa, ma komw kupwurki, a komw ketikihweisang ie kep wet. Ahpw soh, kaidehkin nsenei pwe kupwuromwihte en pweida.” 43 Tohnleng men sang nanleng ahpw pwarohng ih oh kakehlahda. 44 E ahpw ketin pwunodada kowahlap me kahrehda e wie loulou ni ngidingid, oh pwudowe kerediong nanpwel duwehte dingiding en nta. 45 Ni eh ketida sang sapwellime loulou oh ketila rehn tohnpadahk ko, e mahsanihada ar wie memeir pwehki eh solahr angirailki ar nsensuwed. 46 E ahpw mahsanihong irail: “Dahme kumwail memeirki? Kumwail pwourda oh pousehlahte kapakap pwe kumwail en dehr lohdiong nan songosong.”

47 Ni eh mahmahsente, a kilang! pokon ehu oh ohl me adaneki Sudas, emen me Ehk Riemeno tieng mwohrail oh keiong mpen Sises oh metik ih. 48 Sises ahpw mahsanihong: “Sudas, ke pangkilahr Nein-aramas metik ehu?” 49 Ni irail ko me kapilpene kilangada dahme pahn wiawi, re ahpw patohwan: “Maing Kaun, sen doadoahngki nait kedlahs kat?” 50 Emen irail ahpw pelehte nein samworo lapalap laduwo, kihsang salenge palimaun. 51 Sises ahpw ketin sapeng mahsanih: “Itarehr.” E ahpw ketin doahke salengen laduwo oh kamwahwihala. 52 Sises eri mahsanihong kaunen samworo ko oh sounapwalih kan en tehnpas sarawio oh ohl mah ko me kodohng reh wasao: “Ia duwe, kumwail kohdo wisik kedlahs oh mehn wowoki duwehte amwail kin uhwong lipirap men? 53 Ni ei kin mihmi rehmwail nan tehnpas sarawio ehuehu rahn, kumwail sohte koliehdi. Ahpw met iei amwail ahnsou oh ahnsoun manaman en rotorot.”

54 Irail eri salihedi oh kahreieila oh walahng ni imwen samworo lapalapo; a Piter ideidawehn ih, ahpw ekis dohlahsang. 55 Ni arail saunda kisiniei ehu nanwerengen wasa me ihmwo kelepene, re ahpw mwohdpene, Piter mwomwohd nanpwungarail. 56 Ahpw lidu serepein men kilang eh wie mwomwohd ni marain en kisinieio, e ahpw kangkakil oh nda: “Ohl menet pil kin iang ih.” 57 Ahpw e kahmahmki oh nda: “Lih, I sehse ihs ih.” 58 Mwurin ahnsou kis, emen pil kilangada ih oh nda: “Kowe pil emen irail.” Piter ahpw nda: “Soh, kaidehn ngehi emen irail.” 59 A mwurin mpen awa ehu, pil emen ohl tepida ngihtehtehki ni kehlail: “Uhdahn ohl menet pil kin iang ih, pwe ni mehlel, ih mehn Kalili men!” 60 Piter ahpw nda: “I sehse dahme ke ndindahn.” A ni ahnsowohte, nindoken eh koasoakoasoi, malek emen ahpw kakorot. 61 Kauno ahpw ketin pirekek oh sohpeidohng Piter, oh Piter tamanda mahsen en Kauno ni eh mahsanihong ih: “Mwohn malek eh pahn kakorot rahnwet, ke pahn kahmahmkin ie pahn pak silipak.” 62 E ahpw kohieila likio oh sengiseng kowahlap.

63 Eri ohl ako me sinsile Sises ahpw tepida kapailoke oh kin wokih; 64 oh mwurin arail perehla silangi, re kin ndinda: “Kohpada! Ihs me poakih uhko?” 65 Oh re kin ndaiong ih soangen lahlahwe tohto teikan.

66 Oh ni eh rahnpeseng, pwihnen ohl mah en tohnwehio me iei kaunen samworo kan oh sounkawehwehn Kosonnedo kan ahpw pokonpene oh re kahrelahng ih nan Sanedrino* oh nda: 67 “Ma kowe me Krais, ndaiong kiht.” Ahpw e mahsanihong irail: “Mehnda ma I pil ndaiong kumwail, kumwail sohte mwahn pahn kamehlele. 68 Oh pil ma I kalelapak rehmwail, kumwail sohte pahn sapeng. 69 Ahpw sang met kohla, Nein-aramas pahn ketidiong ni palimaun en Koht me kehlail.” 70 Irail koaros eri nda: “Eri, kowe me Sapwellimen Kohto?” E mahsanihong irail: “Pein kumwail me ndinda me ngehi iei ih.” 71 Irail nda: “Ia kahrepen atail anahne mehn kadehde teikan? Pwe pein kitail rongasangehr pein nan auwe.”

23 Tohnpokono pwon eri kesihnenda oh kahrehla ih rehn Pailet. 2 Irail eri tepida kedikedipa, ndinda: “Se diarada me ohl menet kin kaweid sapwung tohn at wehi ni eh kin keinapwih aramas ren dehr pwain daksis ong Sihsar, oh kin nda me pein ih Krais, nanmwarki men.” 3 Pailet eri idek reh: “Kowe me Nanmwarkien mehn Suhs akan?” E ketin sapeng mahsanih: “Kowe me pein nda men.” 4 Pailet eri ndaiong kaunen samworo ko oh pokono: “Sohte mehkot sapwung I diarada rehn ohl menet.” 5 Ahpw re ngihtehte ndinda: “Dahme e kin padahkihong aramas akan nan Sudia pwon, tepisang Kalili pil leledo wasaht kahredahr kahpwal tohto.” 6 Ni Pailet eh rongada met, e idek ma ohlo mehn Kalili men. 7 Mwurin eh diarada me e kohsang wasa me Erod kin kakaun, e kadarala ih rehn Erod me pil mi nan Serusalem ni ahnsowo.

8 Ni Erod eh kilangada Sises, e perenkihda kowahlap. Pwe ahnsou reirei e kin men kilang Sises pwehki e kin rong soahng tohto duwen ih, oh e kasikasik en kilang ekei manaman kan me e pahn ketin wia. 9 Ih eri tepida wiahiong ih peidek tohto, ahpw e sohte ketin sapeng. 10 Ahpw kaunen samworo ko oh sounkawehwehn Kosonnedo ko kin pwurepwurehng uhda oh kedikedipa ih ni kehlail. 11 Eri, Erod iangahki nah sounpei ko wia mwahlkihla ih oh e kapailoke ni eh kalikawihkihda likou kaselel ehu oh kapwurehla ih rehn Pailet. 12 Rahnohte, Erod oh Pailet kompoakepahnkihla emenemen pwe mwowe ira kin imwintihtipene.

13 Pailet eri ekerpene kaunen samworo ko, kaun ako oh aramas ako 14 oh ndaiong irail: “Kumwail wadohng ie ohl menet duwehte emen me kin kamwoarongehda aramas akan. Eri, kilang! I kasawiher mwohmwail oh sohte diarada rehn ohl menet kahrepen amwail kedip kan me kumwail kin pelianki ih. 15 Ni mehlel, Erod pil sohte diarada pwe e kapwurehdo ih rehtail oh kilang! e sohte wiahda mehkot me e warohng mehkihla. 16 Ihme kahrehda I pahn kaloke ih oh lapwahda.” 17 *⁠—— 18 Pokono pwon ahpw werkihda: “Kemehla ohlen* oh lapwadohng kiht Parapas!” 19 (Ohl menet lekdekiong nan imweteng pwehki eh iang uhwong koperment me wiawi nan kahnimwo oh pil kamaramas.) 20 Pailet pwurehng koasoiong irail pwehki e men lapwahda Sises. 21 Irail ahpw tepida weriwer, ndinda: “Kidahng ih nin tuhke! Kidahng ih nin tuhke!”* 22 E ahpw ndaiong irail kesilipak: “Pwekida? Soahng suwed dah me ohl menet wiahda? Sohte mehkot I diar reh me e warohng mehkihla. Ihme kahrehda I pahn kaloke ih oh lapwahda.” 23 A irail ahpwte kalaudehla ngilarail ngihtehtehki en kamakamala* oh ngilarail ko ahpw kipehdi wasa. 24 Pailet eri koasoanehdi arail pekipeko en pweida. 25 E ahpw lapwahda ohl me re peki en lapwadahng irail, me lekdekiong nan imweteng pwehki eh uhwong koperment oh pil kamaramas, e ahpw kihong irail Sises pwe ren wiahiong dahme re men wia.

26 Ni arail kahreieila, re ahpw koledi Saimon, mehn Sairihni men me kohkohdo sang nansapw oh re kidahng tuhkehn kalokoloko* powe pwe en wahda oh idawehn Sises. 27 Lapalahn pokon en aramas kin ideidawehn iangahki lih akan me kin pikipikir mwaremwarerail ni ar nsensuwed oh mwahmwahieiki ih. 28 Sises ketin sohpeiong lih ako oh mahsanih: “Nein Serusalem serepein kan, kumwail dehr sengisengkin ie. Ahpw kumwail sengisengki pein kumwail oh noumwail seri kan; 29 pwe kilang! rahn akan pahn kohdo me aramas akan pahn nda, ‘Meid pai lih depwen kan, irail me sohte kin neitik oh irail me sohte kin kadihdi!’ 30 Irail eri pahn tepida ndaiong nahna kan, ‘Pwupwudiong poht!’ oh ong dohl akan, ‘Pwainkitedi!’ 31 Ma irail wia mepwukat ni tuhkeo eh momour, a dahme pahn wiawi ni eh mengila?”

32 Ohl riemen, loallap suwed kei, pil iang ih pakahrlahng kamakamala. 33 Oh ni arail lel wasa me adaneki Tihn Moang, re pasurdiong ih nin tuhkeo limwahn loallap suwed ko, emen ni palimauni, a emen ni palimeing. 34 Ahpw Sises mahsanih: “Ipa, komw ketin mahkohng irail pwe re sehse dahme re wiewia.” Irail pil usuhski sapwellime likou ko pwe ren nehkpeseng nanpwungarail. 35 A aramas akan kesikesihnen kilikilang. Ahpw kaun ako wie kumwkumwutik oh ndinda: “E kin komourala meteikan; eri en komourala pein ih ma ih me Sapwellimen Koht Krais, me Pilipildahro.” 36 Sounpei ko pil kapailoke ni ar keiong mpe oh kihong ih wain me karer 37 oh ndinda: “Ma kowe me Nanmwarkien mehn Suhs akan, komouruhkala.” 38 Pil mie nting ehu me mi pohnangi me ketihtihki: “Iei met Nanmwarkien mehn Suhs akan.”

39 Emen loallap suwed ko me langalang wasao tepida kauwe ih, ndinda: “Kowe me Krais, kaidehn? Komouruhkala oh pil kiht!” 40 Meteio ahpw lipwoare ih, nda: “Ke sohte mwahn masak Koht? Pwe ahnsou wet ke alehdier kadeikohte. 41 Ata kadeik me pwung, pwe kita alehdi dahme kita warohng ong soahng kan me kita wiadahr, ahpw ohl menet sohte wiahda sapwung.” 42 Ih eri patohwan: “Sises, komw ketin taman ie ni omwi pahn ketilong nan sapwellimomwi Wehi.” 43 E ahpw mahsanihong: “I ndaiong uhk ni mehlel rahnwet, ke pahn iang ie mi nan Paradais.”

44 Eri ni ahnsowo mpen awa keweneu,* rotorot ehu ahpw kipehdi sahpwo pwon lao lel awa keduwau* 45 pwehki sohte lingen ketipin; kahdeng en wasa sarawio ahpw teipeseng nanwerenge. 46 Sises ahpw kapitie laudida, patohwan: “Semei, I mweidalahr ei mour* nin limwomwi kan.” Mwurin eh mahsanih met, e ahpw imwisekla.* 47 Pwehki kaunen sounpeio eh kilang dahme wiawi, e tepida kalinganahda Koht, ndinda: “Mehlelete me ohl menet aramas pwung men.” 48 Ni aramas koaros me pokonpene wasao pwe ren udiahl irair wet kilangehr dahme wiawi, re ahpw pwurala ni imwarail pikipikir nan mwaremwararail kan uwen ar nsensuwed. 49 Oh irail ko koaros me kin ese ih uh ekis dohsang. Lih ako me idawehndo ih sang Kalili pil iang mi mwo oh kilang mepwukat.

50 A kilang! mie ohl emen ede Sosep, kisehn tohn mwoalen kopwung en pelien lamalam en mehn Suhs,* ohl mwahu oh pwung men. 51 (Ohl menet sohte iang usuhs pwe en utung arail koasoandi oh wiewia.) E kohsang Arimadea, ehu kahnimw en mehn Suhs oh e kin iang kasikasik Wehin Koht. 52 Ohl menet pwarala rehn Pailet oh pekihda kahlap en Siseso. 53 E ahpw kihdihsang ih oh kidimkipene likou linen kaselel oh nekidedi nan sousou* me wiawihda nan paip ehu, wasa me aramas saikinte nekinekdi ie. 54 Rahno iei rahnen kaunopada oh rahnen Sapad pahn kereniong tepida. 55 Ahpw lih ako me iang ih kohdo sang Kalili pil kohla oh kilang sousowo* oh duwen kahlepe eh nekinekdi, 56 oh re pwurala pwe ren kaunopada mehn kapwohtik* oh leh pwohmwahu kan. Ahpw re kommoal ni rahnen Sapad nin duwen Kosonnedo.

24 Ahpw ni keieun rahnen wihko, irail sangkenei kohla ni sousowo* wa mehn kapwohtik* me re kaunopadahr. 2 Irail ahpw diarada takaio eh katapwursangehr ni sousowo,* 3 oh ni arail pedolong, irail sohte diarada kahlep en Kaun Sises. 4 Ni arail wie pwonopwonki duwen met, a kilang! ohl riemen me likawih likou melengileng pa uh rehrail. 5 Lih ako ahpw masepwehkada oh itihtiekidiongete nanpwel, ohl ako eri ndaiong irail: “Dahme kahrehda kumwail rapahki me momour emen nanpwungen me melahr akan? 6 E solahr ket wasaht pwe e ketin iasadahr. Tamanda dahme e mahsanihong kumwail ni eh ketikette nan Kalili, 7 ni eh mahsanih me Nein-aramas anahne pengpengla rehn me dipan akan oh kamakamala nin tuhke oh ketin iasada ni kesiluhwen rahn.” 8 Irail eri tamanda sapwellime mahsen ko, 9 re ahpw pwurala sang ni sousowo* oh kairehki me Ehk Emeno oh meteiko koaros duwen mepwukat koaros. 10 Irail iei Mery mehn Makdala, Sohanna, oh Mery inen Seims. Lih teikan me iang irail pil ndaiong wahnpoaron ko mepwukat. 11 Ahpw irail wiahki lokaia pwukat duwehte lokaia mwahl kei oh re sohte kamehlele lih ako.

12 Piter ahpw uhdahte tenge sousowo* oh itiekidi kilenglong, e ahpw kilangada likou linen kohte. Ih eri kohkohla oh wie pwonopwonki dahme wiawiher.

13 A kilang! ni rahnohte, tohnpadahk riemen seiseiloaklahng kisin kahnimw ehu me ede Emaus, me dohsang Serusalem mpen mwail isuh,* 14 oh ira koasoakoasoiapene duwen mehkoaros me wiawiher.

15 Eri nindoken ara koasoakoasoia mepwukat, pein Sises ketin keiong mpara oh tepida iang ira alialu, 16 ahpw ira sohte kasawihada me ih mwo. 17 E mahsanihong ira: “Ire dahkei me kumwa koasoakoasoia nanpwungamwa ni amwa alialu?” Ira ahpw uhdi, mesen nsensuwed. 18 Emen ira me ede Kleopas ahpw sapengki: “Kowe mehn keiru men me kin kelehpw mi nan Serusalem oh sehse* soahng kan me wiawiher wasao rahn pwukat?” 19 E ahpw keinemwe rehra: “Soahng dah kan?” Ira ahpw ndaiong: “Soahng kan me pid Sises mehn Nasaret, me kadehdehda ih soukohp men me manaman ni eh wiewia kan oh mahsen kan mwohn Koht oh aramas akan; 20 duwen atail kaunen samworo ko oh kaun ako ar pangala ih en kamakamala oh re pasurdiong ih nin tuhkeo. 21 Se ahpw koapworopworkihla me ohl menet me pahn doarehla Israel. Oh likin mepwukat koaros, met kesiluhwen rahn mwurin mepwukat ar wiawiher. 22 Lih ekei sang nanpwungat pil kapwuriamweikitada pwe re sangkalahng ni sousowo* 23 oh ni arail sohte diarada kahlepeo, irail kohdo oh nda me re pil kilangada tohnleng kei me nda me e ieias. 24 Pil ekei iangat ko kohla ni sousowo,* re ahpw diarada soahng kohte me lih ako nda, ahpw re sohte kilangada ih.”

25 Ih eri mahsanihong ira: “Kumwa meid salamalam oh pwand en kamehlele mehkoaros me soukohp ako nda! 26 Krais sou anahne lokolongki mepwukat pwe en ketin ale sapwellime lingan?” 27 E ahpw ketin kawehwehiong ira soahng koaros me pid duwen ih nan Nting Sarawi kan, tepisang Moses oh Soukohp ako koaros.

28 Irail eri ketin kerenlahng kisin kahnimw me ira seiseiloaklahng ie, oh e mwomwen me e pahn ketin dodouluhllahte. 29 Ira ahpw kangoangehki en mihmi rehra oh nda: “Mihmi reht pwe e kereniongehr ni soutik oh rahnwet kereniongehr nek.” Ih eri ketila pwe en pweiekidi rehra. 30 A ni eh konokonot* rehra, e ketikihda pilawa ehu, kapingkalahnganki, ketin pilitikihpeseng oh tepida ketikihong ira. 31 Masara ko pa uhdahn pehdpeseng, ira ahpw esehda me ih mwo; ahpw e ketin sohrasang rehra. 32 Oh ira ndapene: “Mohngiongita ka sou okohngki eh mahmahsanihong kita nanialo oh kawehwehiong kita ni sansal Nting Sarawi kan?” 33 Oh ni ahnsowohte ira uhda oh pwuralahng Serusalem, ira ahpw diarada me Ehk Emeno oh irail me iang irail pokopokon, 34 me nda: “Mehlelete me Kauno ketin iasadahr oh e ketin pwarohng Saimon!” 35 Ira eri koasoiahda dahme wiawi nanialo oh duwen ara esehda ih ni eh ketin pilitikihpeseng pilawao.

36 Nindoken arail koasoakoasoia mepwukat, pein ih ketin uh nanpwungarail oh mahsanihong irail: “Popohl ong kumwail.” 37 Ahpw pwehki re lemehiong me re kilangada ngehn emen, re pwuriamweikihla oh masepwehkada. 38 Ih eri mahsanihong irail: “Dahme kumwail masepwehngki, oh dahme kahrehda peikasal kohda nan mohngiongimwail? 39 Kilang pehi kat oh nehi kat, ngehi met; doahke ie oh kilang pwe ngehn emen sohte uduke oh tih duwehte amwail kilikilang rehi.” 40 A ni eh mahsanih met, e ketin kasalehiong irail lime ko oh aluweluwe ko. 41 Ahpw ni arail saikinte kamehlele pwehki arail inenen peren oh pwuriamwei, e mahsanihong irail: “Mie mwenge rehmwail?” 42 Irail eri patohwanohng ih kisin mwahmw inihn kis, 43 e ahpw ketin ale oh konote mwohn masarail ko.

44 Ih eri mahsanihong irail: “Met akan iei ei mahsen kan me I kin ndaiong kumwail erein ei mihmi rehmwail, me mehkoaros me ntingdier duwen ngehi nan Kosonned en Moseso, rehn Soukohp ako oh nan Melkahka kan uhdahn pahn pweida.” 45 Ih eri ketin ritingada douluhl arail madamadau pwe ren wehwehkihla mwahu wehwehn Nting Sarawi kan, 46 e ahpw mahsanihong irail, “Ih duwen me ntingdier en met: Krais pahn lokolok oh iasada sang rehn me melahr akan ni kesiluhwen rahn, 47 oh pwehki mware, koluhla ong mahkpen dihp pahn lohkseli nan wehi koaros​—tepisang Serusalem. 48 Kumwail pahn kin wia sounkadehdepen mepwukat. 49 Oh kilang! I pahn kadarowohng kumwail dahme Semeio ketin inoukihdi. Ahpw, kumwail mihmihte nan kahnimwen lao kumwail audaudkihda manaman sang powe.”

50 Ih eri ketin kahluwairailla lel Pedani, e ahpw ketikihda lime ko oh ketin kapairailda. 51 Ni eh ketin kapakapaia irail, e ahpw ketisang irail oh ketiketdahla nanleng. 52 Irail eri poaridi mwowe oh pwurala Serusalem pereperen kowahlap. 53 Oh re kin mihmi nan tehnpas sarawio rahn koaros, kapikapinga Koht.

Kilang KLL.

Kilang KLL.

De “tiahk en samworo kan.”

Kilang KLL.

Kilang KLL.

Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang KLL.

Kilang KLL.

Kilang KLL.

De “apahda.”

Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sohte mehkot me Koht ketin mahsanih me e sohte kak ketin kapwaiada.”

Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang KLL.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL.

Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang KLL.

Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang KLL.

De “sounkomour kehlail men.” Kilang KLL, “Kod.”

Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang KLL.

Kilang KLL.

Kilang KLL.

Kilang KLL.

Kilang KLL.

LK, “Pwutak koaros me kawahsek kapehden ine.”

Kilang KLL.

Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, “sangete ni eh meipwon.”

Kilang KLL.

De “pousehlahte peikiong.”

Me iei, Erod Antipas. Kilang KLL.

Kilang KLL.

De “pil ehu likou.”

De “adihasang mehkot.”

De “pweinen doadoahk.”

LK, “mohngiongirail.”

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang KLL.

Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Doaropwe reirei ehu me kin weliweliong ni lepin tuhke.

Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang KLL.

De “mwahula.”

Me iei, Sehd en Kalili.

LK, “kelehdi.”

De “aramas me momour.”

Kilang KLL.

Kilang KLL.

De “mwohd oh irekek ni tehpel.”

De “pilawahn kasansal.”

De “mwoatorala.”

De “mwoatorala.”

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL.

De “kasare.”

Me iei, sohte kihong wihni.

De “lapwahda.”

De “lapwada.”

De “tohnpadahk.”

Met dokedoke ienge tohnkaudok en Koht.

Me kin kaun sounpei 100.

LK, “iehros.”

De “likou kaselel?”

LK, “mwohn mesomw.”

De “mwohd oh irekek ni tehpel.”

Kilang KLL.

De “laud.”

De “sousoun kataman kan.”

De kakete, “Erein ahnsou reirei e kin kaunda ih.”

Kilang Madiu 26:53, ntp.

LK, “iehros.”

De “eh esingek (kehl en mour) pwurodo.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, “silper.”

De “pil ehu likou.”

Me iei, Erod Antipas. Kilang KLL.

Kilang KLL.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL.

LK, “kohkohlahng ididier.”

LK, “meseo kilenglahngete.”

Ni lokaiahn Krihs, e wehwehki “fox,” mahn me mwomwen kidi nan Israel oh sahpw kan me kapilpene.

De “pwoalehdi emen ni rahnmwahu.”

Me iei, “Rahnen Kadeik.”

LK, haiʹdes. Kilang KLL.

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang KLL.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL.

Kilang KLL.

LK, “sapwellime mahsen.”

De “mehkot me keieu mwahu.”

De “koaros en kasarawi mwaromwi; koaros en wiahki mwaromwi mehkot sarawi.”

LK, “pilawa.”

LK, “me pweipwand ong kiht.”

LK, “komw dehr ketikihong kiht nan songosong.”

LK, “nei kisin seri kat mi rehi nan peht.”

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Ahd ehu me kohieng Sehdan.

De “kopwou en sosohng.”

De “sohte mehkot kedirepwe pwoaren mesomwen.”

De “diren marain.”

LK, “sakanakan; suwed.”

Me iei, kamwakele pein ih ong kaudok.

De “kisakis ong me semwehmwe.” Kilang KLL.

De “nan dehu me keieu mwahu.”

De “sousoun kataman kan.”

De “sousou kan me sohte kilelepe.”

De “sousoun kataman kan en.”

LK, “erpit en Koht.”

Kilang Madiu 25:34, ntp.

De “tehnpas sarawio.”

Kilang KLL.

LK, “asarion riau.” Asarion ehu kin pahrekiong 1/16 en pweinen doadoahk en rahn ehu.

De “pohnsehsehla.”

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “mwohn sinakoke kan.”

LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL.

Ni lokaiahn Krihs, e wehwehki “raven.”

LK, “kiupid ehu,” me reireiki mpen ins 17.5.

De “kisakis ong me semwehmwe.” Kilang KLL.

LK, “katengehdiong amwail likou kan nin lukopamwail kan.”

De “katengehdi likou.”

Sang mpen 9:00 pm lel lukepen pwong.

Sang nin lukepen pwong lel mpen 3:00 am.

De “emen me kin pwukoahki koasoandien ihmwo.”

De “me erpit.”

De “ladu kan en ihmwo.”

De “wia nin duwen nsene.”

LK, “lepta”; 1/128 en pweinen doadoahk en rahn ehu.

De “werentuhke me adaneki mustard,” kisin werentuhke kis me kin dierek nan Israel. E kak reireikihla mpen 15 ft oh mie rah.

LK, “uwen sia siluh en pilawa.” Sia ehu kin toutouki 7.33 L (6.66 dry qt).

Ni lokaiahn Krihs, e wehwehki “fox,” mahn widing men nan Israel.

Kilang KLL.

De “dropsy” de “edema,” paliwar me direkihla pihl.

LK, “kang pilawa.”

De “sohte nohn poakepoake.”

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL.

Kilang KLL.

LK, “drakma.” Drakma ehu kin pahrekiong 3/4 en pweinen doadoahk.

LK, “drakma.”

De “kompoakepah lih kan.”

LK, “drakma.”

LK, “nanleng.”

LK, “pengidiong ni tepinwere.”

De “pwurodo reh oh solahr mi nan keper.”

LK, “mwadang kangala.”

De “emen me kin pwukoahki koasoandien ihmwo.”

Pahd ehu kin toutouki 22 L (5.81 gal).

Kor ehu kin pahrekiong 220 L (200 dry qt).

De “dih wet.” Kilang KLL.

Ohl menet kin peki mwohni oh dipwisou rehn aramas akan.

LK, “ni mwaremwaren Eipraam.”

LK, haiʹdes. Kilang KLL.

LK, “ni mwaremware.”

Met dokedoke ienge tohnkaudok en Koht.

De “werentuhke me adaneki mustard,” kisin werentuhke kis me kin dierek nan Israel. E kak reireikihla mpen 15 ft oh mie rah.

Tuhke wet adaneki mulberry. E kin reireiki mpen 20 ft, teh kan me laud oh wah kan me toantoal de weitahta.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL.

Kilang Madiu 17:21, ntp.

De “soangen pwoson wet.” LK, “pwoson.”

De “komw ketin kupwure ie.”

LK, “seri pwelel kan.”

De “dih me kohkohdo.” Kilang KLL.

De “imwisekla.”

De “pik mulberry.”

De “kulihasang ni karaun likamw.”

Mina nan Krihs kin toutouki 340 g (10.9 oz t) oh e kin pahrekiong drakma 100. E kin pahrekiong pweinen doadoahk ni mpen sounpwong siluh.

De “wehio.”

LK, “silper.”

LK, “nei silper.”

Kilang KLL.

De “tepisang aramas?”

De “kasohwauwihala.”

LK, “moangen keimw.”

De “pwung.”

Kilang KLL.

Kilang KLL.

De “dih wet.” Kilang KLL.

Kilang KLL.

De “e ketin kilangwohng irail koaros nin duwen aramas mour.”

Kilang KLL.

De “nan dehu me keieu mwahu.”

De “ahn liohdi kan kepwe.”

De “toutou.”

LK, “lepta riau.” Kilang Mark 12:42, ntp.

De “liseliping; uhpene.”

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL.

De “rahnen dupuk.”

De “Mehn liki kan.”

De “Mehn liki kan.”

Mwar tohrohr wet iei mwar wahu ehu ong aramas akan me kin sewese meteikan, me duwehte kihong irail mwohni.

De “mwohd oh irekek ni tehpel.”

De “mwohd oh irekek ni tehpel.”

Kilang KLL.

Kilang Madiu 17:21, ntp.

LK, “Kihweisang mehmenen.”

De “Kemehla ih nin tuhke! Kemehla ih nin tuhke!

De “kamakamala nin tuhkeo.”

Kilang KLL.

Me iei, mpen 12:00 ni souwas.

Me iei, mpen 3:00 pm.

De “kehl en mour.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “e kadarala eh esingek.”

De “Sanedrin.”

De “sousoun kataman.”

De “sousoun kataman.”

Paute (powder) de tehntuhke oh leh me kin doadoahk pwehn kaunopada paliwaro ong seridi.

De “sousoun kataman.”

Kilang Luk 23:⁠56.

De “sousoun kataman.”

De “sousoun kataman.”

De “sousoun kataman.”

Mpen 11 km. LK, “stadia 60.” Stadia ehu kin pahrekiong 185 m (606.95 ft).

De kakete, “Ia duwe, kowe kelehpw me mwemweit Serusalem me sehse?”

De “sousoun kataman.”

De “sousoun kataman.”

De “mwohd oh irekek ni tehpel.”

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share