KISINLIKOU EN SEIMS
1 Seims, ladun Koht oh Kaun Sises Krais, ong keinek 12 ko me mwarahkpeseng wasa tohto:
Ei rahnmwahu ong kumwail!
2 Riei ko, kumwail perenda ni amwail kin lelohng soangsoangen songosong kan, 3 pwe kumwail ese me amwail pwoson eh lelohngehr songosong ni ahl wet pahn kapwarehda amwail dadaur. 4 Ahpw mweidohng amwail dadaur en kanekehla eh doadoahk, pwe kumwail en unsekla oh sohte karaunpamwail ni mehkoaros oh sohte pahn anahne mehkot.
5 Eri ma emen rehmwail sohte ahneki erpit, a en usehlahte pekipeki rehn Koht, pwe e kin ketin sapankihong aramas koaros erpit oh e sohte kin ketin rapahki sapwung, oh erpit pahn kohieng aramaso. 6 Ahpw en usehlahte peki ni pwoson, oh sohte mwahn peikasal, pwe me kin peikasal kin rasehng ilok en nansed me kin pwungupwungudengkiseli kisinieng. 7 Ni mehlel, aramas menet en dehr kasik me e pahn ale mehkot sang rehn Siohwa;* 8 ih aramas kohweikohdo men, oh eh mwekid kan kin wekiwekila ahnsou koaros.
9 Ahpw riatail me semwehmwe men en perenkihda* eh kesepwilda, 10 oh me kepwehpwe men en perenkihda eh kesepwilidi, pwehki e pahn sohrala duwehte wahnrohs en nan mohs. 11 Pwe duwehte ketipin eh kin dakada oh karakar laud oh kamengala tuhke, oh wahnrohs en tuhkeo kin pwupwusang oh eh lingan kin sohrala, ih pil duwen aramas kepwehpwe men eh pahn sohrala ni eh kin raparapahki en kepwehpwehla.
12 Meid pai aramas me kin dadaurete pahn songosong, pwehki ni Koht eh pahn ketin kupwurperenkihda ih, e pahn ale nihn en mour, me Siohwa* ketin inoukihong irail kan me kin pousehlahte poakohng Ih. 13 Ni ahnsou me emen kin lelohng songosong, e dehr kin nda: “Koht ketin kasongosonge ie.” Pwe sohte me suwed kot me kak kasongosonge Koht, oh e pil sohte kin ketin kasongosonge emen. 14 Ahpw emenemen kin lelohng nan songosong sang ni pein eh ineng me kin kainangiong pein ih oh pitihedi. 15 Eri inengo, ni ahnsou me e ahpada, e kin kanaitikihada dihp; oh dihp, ni eh pweidahier, e kin uhd kahrehda mehla.
16 Riei kompoakepahi ko, kumwail dehr pitida. 17 Kisakis mwahu oh unsek koaros kin kohsang powe, re kin kohdihdo sang rehn Sahm en marain en nanleng,* me sohte kin ketin wekila duwehte mwete kan me kin wekila. 18 Sapwellime koasoandi iei en ketin wieikitailda sang ni mahsen en me mehlelo, pwe kitail en wiahla tepin wah kan me pilipilda sang nanpwungen irail kan me e ketin kapikada.
19 Riei kompoakepahi ko, kumwail en ese met: Aramas koaros anahne mwadang rong, pwand en lokaia, oh pwand en lingeringer, 20 pwe lingeringer en aramas sohte kin wahdo sapwellimen Koht pwung. 21 Eri, kesehla mehkoaros me samin oh me suwed koaros,* oh ni mpahi ale mahseno me kak doareikumwailla pwe en poadada loalamwail.
22 Ahpw kumwail en peikiong mahseno ahnsou koaros, ahpw dehr kin rongorongete, oh dehr pitiheki pein kumwail lamalam likamw. 23 Pwe ma mehmen kin rong mahseno ahpw sohte kin peikiong, memenet kin duwehte aramas emen me kin kilang pein mese nan kilahs en irongen. 24 Pwe e kin kilang pein ih, ahpw mwurin eh kohkohla, e mwadangete manokehla soangen aramas dahmen ih. 25 Ahpw me kin tehk mwahu kosonned unsek me kin wahdo saledek oh kin dadaurete, sohte kin wia aramas emen me kin rongete manokehla, ahpw kin wia emen me kin peikiong mahseno; oh e pahn perenki dahme e kin wiewia.
26 Ma mehmen kin medewe me ih tohnkaudok en Koht men, ahpw sohte kin salihedi teng lowe, e kin pitih pein eh mohngiong, oh eh kaudok sohte katepe. 27 Soangen kaudok* me mwakelekel oh sohte samin mwohn silangin Samatail Koht iei met: en apwalih me sepwoupwou kan oh liohdi kan nan arail kahpwal, oh dehr saminkihla elen mour en sampah wet.
2 Ia duwe riei ko, kumwail kin kasalehda amwail pwoson atail Kaun lingan Sises Krais, ahpw ni ahnsowohte kasalehda lipilipilki aramas? 2 Pwe ma ohl emen me kapwatki rihng kohl oh likou kaselel pedolong nan amwail mihting, a ohl semwehmwe men me likawih likou samin pil pedolong, 3 ia duwe, kumwail kin wauneki me kapwatki likou kaselelo oh ndaiong, “Mwohndiong wasaht nan wasa mwahu ehu,” a kumwail ndaiong me semwehmweo, “Kesikesihnen” de, “Mwohndi mwo limwahn utupen nehie”? 4 Ma iei, kumwail sou kin kesempwalki ehu pwihn laudsang meteio, oh kumwail sou wiahla sounkopwung me kin wiahda koasoandi suwed?
5 Riei kompoakepahi ko, kumwail rong. Koht sou kin ketin pilada irail kan me semwehmwe nin sampah wet pwe ren kepwehpwehla ni pwoson oh sohsohki Wehio, me e ketin inoukihong irail kan me poakohng ih? 6 Ahpw kumwail kin mwamwahliki me semwehmwe kan. Kaidehkin me kepwehpwe kan me kin wiakauwe kumwail oh wurahdekieilahng ni mwoalen kopwung en kosonned kan? 7 Irail sou kin lahlahwe ahd kaselel me kumwail kin adaneki? 8 Eri ma kumwail kin kapwaiada kosonned en nanmwarki me poahsoankihda nting sarawio me mahsanih, “Ke anahne poakohng mehn mpomw duwen omw kin poakohng pein uhk,” eri kumwail kin wia me mwahu. 9 Ahpw ma kumwail pousehlahte kasalehda lipilipilki aramas, eri kumwail kin wiewia dihp oh kosonnedo kadehdehda me kumwail kin kauwehla kosonned.
10 Pwe ma emen kin peikiong audepen Kosonnedo pwon ahpw wiahda kahk sapwung ehu ni ehu kehkehlik ko, e uhwongadahr Kosonnedo pwon. 11 Pwe meno me ketin mahsanih, “Ke dehr kamwahl,” pil ketin mahsanih, “Ke dehr kemehla aramas.” Eri ma ke sohte kamwahl, ahpw ke kemehla aramas, ke kauwelahr kosonned. 12 Amwail koasoi oh wiewia en kin duwehte irail kan me pahn pakadeingkihda kosonned en aramas saledek kan.* 13 Pwe mehmen me sohte kin kasalehda kadek kalahngan, e sohte pahn diar kadek kalahngan ni eh pahn ale kadeik. Kadek kalahngan kin powehdi kadeik.
14 Riei ko, dah katepehiong emen ma e kin nda me e ahneki pwoson ahpw sohte eh wiewia? Ia duwe, pwoson wet pahn kak doarehla ih? 15 Ma riatail ohl de lih emen me sohte eh likou* oh kene mwenge sohte itar ong rahn ehu, 16 emen rehmwail ahpw ndaiong, “Kohwei ni popohl; ke nek diar likou oh mwenge,” ahpw kumwail sohte kihong irail dahme re anahne ong paliwararail, eri ia katepen met? 17 Ih pil duwen ma pwosonte me mie ahpw wiewia sohte iang, e wia pwoson mehla ehu.
18 Ahpw emen pahn nda: “Mie omw pwoson, oh mie ei wiewia. Kasalehiong ie omw pwoson me wiewia sohte iang, a I pahn kasalehiong uhk ei pwoson sang ni ei wiewia kan.” 19 Ia duwe, ke kin kamehlele me Koht mehtehmen? Eri ke kin wia me mwahu. Ahpw ngehn suwed kan pil kin kamehlele oh kin rerrerki ar masak. 20 A kowe aramas me sohte audepe men, ke men ese me pwoson me wiewia sohte iang kin sohte katepe? 21 Samatail Eipraam sou pwungla rehn Koht sang ni wiewia kan mwurin eh meirongkihla nah pwutak Aisek pohn pei sarawio? 22 Ke kilang me eh pwoson kin sansalkihda eh wiewia kan oh eh pwoson kin unsengkihla eh wiewia kan, 23 oh nting sarawio pweida me mahsanih: “Eipraam kin pwoson Siohwa,* oh E ketin wiahkihla ih aramas pwung men,” e ahpw adanekihla kompoakepahn Siohwa.*
24 Kumwail en wehwehki me aramas emen pahn kin pwungla rehn Koht pwehki eh wiewia kan ahpw kaidehn pwehki eh pwosonte. 25 Pil duwehte, Reap lihen netiki paliwaro sou pil pwungla rehn Koht sang ni wiewia kan mwurin eh kasamwo meninkeder ko oh kadarirahla ni apwoat ahl tohrohr? 26 Ei, duwehte paliwar ehu me sohte esingek* eh mehla, ih pil duwen pwoson me wiewia sohte iang, e wia pwoson mehla ehu.
3 Riei ko, me tohto sang rehmwail en dehr wiahla sounpadahk, pwehki kumwail ese me kitail pahn ale kadeik laudsang meteikan. 2 Pwe kitail koaros kin sapwungala* pak tohto. Ma emen sohte kin sapwungala ni lokaia, ih aramas unsek men oh pil kak kaunda paliwere pwon. 3 Ma kitail kihong mete* nan ewen oahs kan pwe en kahrehiong ren kin peikiong kitail, kitail pil kin kaweid paliwararail pwon. 4 Kumwail pil kilang sohp akan: Mendahki re uhdahn laud oh mwekidki kisinieng kehlail, mehn ilihl tikitik kis me kin kaweid sohpo en tangalahng wasa koaros me kaunen sohpo men kohla ie.
5 Eri ih pil duwen lowen aramas me kisehn paliwar ehu me tikitik ahpw kin suwei laud. Kilang uwen tikitik en kisin mpwul kis eh kak isikada wahl kalaimwun ehu! 6 Lowen aramas iei pil kisiniei ehu. Nanpwungen kisehn paliwaratail kan koaros, lowen aramas kin diren suwed pwe e kin kasaminehla paliwar pwon oh isikala elen mour pwon oh mwasingkihla kisiniei en Kiehna.* 7 Pwe soangen mahn lawalo koaros oh menpihr koaros oh sineik oh kieil* koaros oh mahn en nansed koaros kin kak mandala oh aramas kamandalahr soangen mahn pwukat. 8 Ahpw sohte aramas emen kak kamandahla lowe. E me ketihwo oh kin kauwehla wasa oh diren pwoisin me aramas kin mehkihla. 9 Kitail kin kapingahki Siohwa* Sahmo lowatail, ahpw kitail pil kin keriahkihla aramas me wiawihda “rasehng Koht” lowatail. 10 Kaping oh keria kin kohsang nan au tehieu.
Riei ko, e sohte pwung soahng kan en kin wiawi ni ahl wet. 11 Ia duwe, pihl iou oh pihl katik kin pwilisang utuhnpihl tehieu? 12 Riei ko, ia duwe, tuhke pik kak wa olip, de tuhke kreip kak wa pik? Pwarer rensed ehu pil sohte kak kihda pihl iou.
13 Ihs me ahneki erpit oh wehwe nanpwungamwail? E anahne kasalehda met sang ni eh wiewia mwahu, oh wia soahng koaros ni mpahi me kohsang erpit. 14 Ahpw ma peirin laud oh akamai* mi nan amwail mohngiong, kumwail dehr suwei oh koasoi likamwiki me mehlelo. 15 Met kaidehn erpit me kohdihdo sang powe, ahpw iei ahn sampah wet, ahn irail kan me duwehte mahn oh ngehn suwed kan. 16 Pwe sohte lipilipil wasa me mie peirin oh akamai,* e pil pahn mie pingiping oh soahng suwed koaros.
17 Ahpw erpit sang powe, mwohn mehkoaros me mwakelekel, a mwuri popohl, toupahrek, kin men peik, diren kadek kalahngan oh wiewia mwahu,* sohte kin lipilipilki aramas oh sohte kin mwalaun. 18 Patehng met, irail kan me kin wiahda popohl pahn kamwarak nan irair en popohl oh dolung wahn pwung.
4 Dahme kin kahrehda mahwen kan oh pei kan nanpwungamwail? Re sou kin kohsang amwail ineng en uduk me kin wie mahmahwen loalamwail? 2 Kumwail kin inangih, ahpw sohte mie amwail. Kumwail kin usehlahte kamaramas oh noahrok ahpw kumwail sohte kak ale. Kumwail kin usehlahte pepei oh mahmahwen. Kumwail sohte kin ale pwehki kumwail sohte peki. 3 A ni amwail kin peki, kumwail sohte kin ale pwehki kumwail kin peki ong ni kahrepe sapwung, pwe kumwail en doadoahngkihong amwail ineng en uduk.
4 Kumwail lihen kamwahl kan,* kumwail sehse me kompoakepahnki sampah iei imwintihti en Koht? Kahrehda, mehmen me men wia kompoakepahn sampah kin wiahki pein ih imwintihti en Koht. 5 De kumwail medemedewe me sohte kahrepen nting sarawio eh mahsanih: “Madamadau* en peirin me kin mi loalatail kin ininangihete soahng koaros”? 6 Ahpw kadek sapan me E kin ketikihda me laudsang mehlel. Ihme kahrehda nting sarawio mahsanih: “Koht kin ketin pelianda me aklapalap kan, ahpw e kin ketikihong me aktikitik kan kadek sapan.”
7 Eri, kumwail uhpahiong Koht; ahpw pelianda Tepil, oh e pahn tangasang kumwail. 8 Kumwail karanihala Koht, oh e pahn ketin karanihala kumwail. Kumwail me dipan akan, kamwakelehda pehmwail kan, oh kumwail me kohweikohdo kan, kaminehla mohngiongimwail kan. 9 Kumwail nsensuwedla, mwahiei oh sengiseng. Amwail kouruhr en wekiong mwahiei oh amwail peren ong nsensuwed. 10 Kumwail aktikitikla mwohn silangin Siohwa,* e ahpw pahn ketin kasapwilkumwailda.
11 Riei ko, kumwail uhdihsang amwail kin kauwe emenemen. Mehmen me kin kauwe rie de kadeikada rie kin kauwe kosonned oh kadeikada kosonned. Eri ma ke kin kadeikada kosonned, ke sohte kin kapwaiada kosonned pwe sounkopwung men kowe. 12 Mehtehmen me Sounwiahda Kosonned oh Sounkopwung, meno me kak ketin doarehla oh pil kasohrehla. Ahpw ihs kowe pwe ke en kadeikada mehn mpomw?
13 Eri met, kumwail rong mahs, kumwail me kin nda: “Rahnwet de lakapw kitail pahn seiloaklahng ni kahnimwo oh kitail pahn mihmihki mwo sounpar ehu. Kitail pahn wie pesines oh wiahda mwohni,” 14 ahpw kumwail sehse ia pahn mwomwen amwail mour lakapw. Pwe kumwail rasehng pwoaiken pahnlahng me kin pwarada ahnsou kis oh mwuri sohrala. 15 Ahpw kumwail anahne nda: “Ma Siohwa* ketin kupwurki, kitail pahn momour oh wiahda met de mwo.” 16 A met, kumwail kin pohnmwahsohki amwail aksuwei. Soangen suwei pwukat koaros me suwed. 17 Eri, ma emen kin ese dahme pwung en wia, e ahpw sohte kin wia, met wia dihp ehu ong ih.
5 Eri, kumwail rong mahs, kumwail me kepwehpwe kan, kumwail sengiseng oh mwahieiki kahpwal kan me kohkohdohng kumwail. 2 Amwail kepwe kan ohlahr, oh loangenmwet kangalahr amwail likou kan. 3 Noumwail kohl oh silper merlahr, oh arail mer me pahn wia sounkadehde me pahn uhwong kumwail oh pahn kangala udukamwail kan. Dahme kumwail kin nekinekid pahn rasehng kisiniei ehu ni imwin rahn akan. 4 Kilang! Pweinen doadoahk me kumwail sohte kihong tohndoadoahk kan me kin dolung amwail mwaht akan kin wie weriwer, oh ahn soundolung kan arail likwer en sawas lelohngehr ni karongen Siohwa,* kaunen karis en nanleng. 5 Kumwail kin mour nsenamwahu oh kin momour pwe en kaitarala pein amwail ineng kan nin sampah. Amwail mohngiong kan duwehla mahn mworourou ni rahn en kamakamala. 6 Kumwail kadeikadahr; kumwail kemelahr aramas pwungo. E sou kin peliankumwailda?
7 Eri riei ko, kumwail kanengamah lao Kauno ketier. Kilang! Soumwet men kin kasikasik wahnsahpw kesempwal en sampah, oh kin kasalehda kanengamah lao lel ni tepin ahnsoun keteu oh ahnsoun keteu en mwuhr. 8 Kumwail pil kasalehda kanengamah; kakehlakahda amwail mohngiong kan, pwehki ketier en Kauno kerendohr.
9 Riei ko, kumwail dehr kaulime* emenemen, pwe kumwail en dehr pakadeikda. Kilang! Sounkopwungo kesikesihnen mwohn wenihmwo. 10 Riei ko, kumwail kahlemengih soukohp ako me kin koasoi ni mwaren Siohwa,* duwen ar kin lokolongki suwed oh kasalehda kanengamah. 11 Kilang! Kitail kin nda me irail kan me kin dadaur kin peren.* Kumwail rongehr duwen Sohp eh kin dadaur oh pil kilangehr imwila me Siohwa* ketikihong ih, pwe Siohwa* me diren limpoak* oh kadek kalahngan.
12 Riei ko, mwohn mehkoaros, kumwail uhdihsang amwail kin kahukihla nanleng de sampah de soangen kahula teikan. Ahpw amwail “Ei” en wehwehki ei, oh amwail “Soh” en wehwehki soh, pwe kumwail en dehr pakadeikda.
13 Mie me kin lokolongki kahpwal nanpwungamwail? En kin pousehlahte kapakap. Mie emen me kin pereperen? En kin koulki melkahka kan. 14 Mie me soumwahu nanpwungamwail? En ekerodo sounapwalih kan* en mwomwohdiso oh ren kapakapki ih, oh keiehki leh ni mwaren Siohwa.* 15 Oh kapakap ni pwoson pahn kamwahwihala me soumwahwo,* oh Siohwa* pahn ketin kakehlakahda ih. Oh pil ma e wiahda dihp, e pahn ale mahkpen dipe.
16 Eri, kumwail wehkpene dipamwail kan ni sansal oh kapakapki emenemen, pwe kumwail en mwahula. Kapakap ngidingid en aramas pwung men kin manaman.* 17 Elaisa aramas emen me ahneki pepehm me duwehte kitail, ahpw ni ahnsou me e poadidiong kapakapki keteu en dehr mweredi, keteu ahpw sohla mwerediong pohn sahpwo erein sounpar siluh oh sounpwong weneu. 18 Mwuri e pwurehng kapakap, nanleng ahpw kamwerehdi keteu oh sahpwo kapwarehda wah kan.
19 Riei ko, ma emen kahrehiong emen nanpwungamwail en salongasang me mehlelo ahpw emen tohrohr kapwurehdo ih, 20 kumwail en ese me mehmen me kapwurehdo me dipan emen sang eh ahl sapwung pahn doarehla ih* sang mehla oh e pahn pwaindi dihp tohto.
Kilang KLL.
LK, “suweiki.”
Kilang KLL.
Met dokedoke ketipin, maram oh usu kan.
De kakete, “oh diren suwed.”
De “pelien lamalam.”
LK, “kosonned en saledek.”
LK, “kilisou.”
Kilang KLL.
Kilang KLL.
LK, pneuʹma. Kilang KLL.
De “dipekelekel.”
De “kihong mehn kaweid oahs.” Sahl me kin pirapiriong ni tepinwere oh ewen oahs pwe en kaunda oahso.
Kilang KLL.
De “mahn kerep.”
Kilang KLL.
De kakete, “ineng en pweida ni elen roporop.”
De kakete, “ineng en pweida ni elen roporop.”
De “kapwarehda wah mwahu tohto.”
De “Kumwail me sohte lelepek kan.”
LK, pneuʹma. Kilang KLL.
Kilang KLL.
Kilang KLL.
Kilang KLL.
De “ingihngtik.”
Kilang KLL.
De “meid pai.”
Kilang KLL.
Kilang KLL.
De “uhdahn kin ketin poakehla emen.”
LK, “ohl mah kan.”
Kilang KLL.
De kakete, “me pwangadahr men.”
Kilang KLL.
LK, “ahneki manaman laud ni eh kin doadoahk.”
LK, psy·kheʹ. Kilang KLL.