Komour Kin Pwilisang Rehn Siohwa
1 Ekei pak, uhki wehi kin kak kahrehda Kristian kan en kahmahmkihla arail pwoson. Ia pahn duwen arail wiewia ni ahnsou me irail mi wasa ieu me uhki wehi inenen laud? Mehnia iren Paipel me kak sewese irail en kolokolte arail lelepek ong Koht?
2 Kumwail Dehr Poaridiong Irail: Ekei pak, kasarawih pilaik en wehi kin wia ehu ire kehlail me kin kasalehda omw uhki wehi. Pilaik kin kalapw doadoahngki mehkan en pahnlahng me duwehte usu kan, de pil mehkan en sampah. Koht ketin kasalehda kupwure ong poaridiong soahng pwukat ni ahnsou me e mahsanihong sapwellime aramas akan. “Kumwail sohte pahn wiahiong kumwail dikedik en eni de sansal en mehkot me mi pahnlahng, de nin sampah, de nan pihl kan pahn sampah. Kumwail sohte pahn poaridiong dikedik en eni men de pwongih, pwe iei ngehi me KAUN-O, amwail Koht, ngehi Koht luwakahk emen.”—Eksodus 20:4, 5.
3 Ia duwe, kasarawih de poaridiong pilaik en Wehi ehu uhdahn kin uhwong atail pahn kaudokiong Siohwa Koht kelehpw? Ia wehwehn pilaik kan? Sounntingih pwuhk J. Paul Williams koasoia: “Dipwisou me aramas kin keieu pwongih oh pil doadoahngki ong uhki wehi oh kihong arail likilik unsek iei pilaik.” Ehu dikseneri koasoia: “Pilaik kin duwehte lohpwu me sarawi.” (The Encyclopedia Americana) Pilaik iei wiliepen Wehi ehu. Ihme kahrehda, poaridiong de kasarawih pilaik kin wia kasarawi ehu me kin kasalehda kawauwih Wehi. Soangen wiewia wet kin kasalehda omw likih me omw Wehi me pahn wahdo komour. Met sohte pahrekiong dahme Paipel mahsanih me pid pwongih dikedik en eni kan.
4 Pwuhk Sarawi kasalehda ni sansal: “Komour kin pwilisang rehn KAUN-O!” (Sona 2:9) Eri komour sohte kin kohsang en aramas ar koasoandi kan de soangen dikedik kan me irail wiahda me kin wilian arail wehi. Wahnpoaron Pohl kaweidki ienge Kristian kan: “Kompoakepahi ko, kumwail kadohwaneweisang kumwail tiahk en pwongih dikedik en eni kan.” (1 Korint 10:14) Kristian en mahs akan sohte kin iang tiahk kan en pwongih Wehi. Nan ehu pwuhk, Daniel P. Mannix kasalehda: “Kristian kan sohte kin . . . meirong ong kaunen Rom—rahnwet, met kin pahrekiong sohte kasarawih pilaik.” (Those About to Die) Pil duwehte Kristian mehlel kan rahnwet. Pwehn kihong arail kaudok ong Siohwa kelehpw, irail kin kaleke irail sang kasarawih pilaik en wehi sohte lipilipil. Ni arail kin wia met, irail kin mwohneki Koht oh ni ahnsowohte pil wauneki kaun en koperment oh arail kaun akan. Ei, irail kin pohnese arail pwukoa en uhpa koperment oh “peikiong pwungen wehi kan.” (Rom 13:1-7) Dahme iren Pwuhk Sarawi kan kin kasalehda duwen koul kan me kin kawauwih wehi?
5 Dahkot Koul en Uhki Wehi?: Ehu dikseneri koasoia: “Koul en uhki wehi kin kasalehda loalopwoat oh poakohng arail wehi oh kin kalapw iangahki kapakap pwe Koht en ketin kaweid oh pere towe kan oh arail kaun akan.” (The Encyclopedia Americana) Met wehwehki me koul en uhki wehi kin wia kapakap ehu pwe arail Wehio en paiamwahu oh mour werei. Ia duwe, Kristian mehlel kan pahn iang soangen kapakap duwehte met?
6 Soukohp Seremaia kin kousoan rehn aramas me nda me irail kin papah Koht. Ahpw Siohwa ketin kehkehlikihong ih: “Ke dehr kapakapki aramas pwukat. Ke dehr likweriong ie de wia omw kapakap pwehki irail; ke dehr ngidingidkihong ie, pwe I sohte pahn rong uhk.” (Seremaia 7:16; 11:14; 14:11) Dahme kahrehda kehkehlik wet kowohng Seremaia? Pwehki arail wasao kin direkihla pirap, kamaramas, kamwahl, kahula likamw oh wia meirong de pwongih dikedik kan.—Seremaia 7:9.
7 Sises Krais ketikihda mehn kahlemeng ehu ni eh mahsanih: “I patohwan kapakapkin irail. I sohte kapakapki sampah, pwe irail kante me komwi ketikihong ie.” (Sohn 17:9) Paipel mahsanih me “sampah unsek mi pahn manaman en Me Suwedo” oh “kin sosohrala.” (1 Sohn 2:17; 5:19) Eri, ia duwe,Kristian mehlel kan kak kapakapki mour mwahu oh werei nan soangen koasoandi duwehte met?
8 Koul en uhki wehi kin kalapw kasalehda pepehm en pohnmwahsohki ar wehi pwehki dene irail me keieu mwahu. Soangen madamadau wet sohte kohsang nan Paipel. Nan eh kapahrek nan Areopakus, wahnpoaron Pohl koasoia: “[Siohwa Koht] ketin wiahda kadaudok koaros sang rehn ohltehmen, oh ketikihong irail en koukousoan pohn sampah pwon.” (Wiewia 17:26) Wahnpoaron Piter pil koasoia: “Koht sohte ketin lipilipilki aramas. E kin ketin kupwurperenki mehmen me kin lemmwiki, oh pil wiewia me pwung; sohte lipilipil ih soangen aramas dah.”—Wiewia 10:34, 35.
9 Me tohto kin pilada ren dehr iang kasarawih pilaik oh pil koulki koul en uhki wehi pwehki arail wehwehkidahr Paipel. Ahpw dahme re kin wia ni ahnsou me irail kin lelohng soangen mwekid pwukat?
10 Wauneki Ahpw Dehr Iang: Pwehn kakehlaka miniminpene en eh wehi, Nanmwarki Nepukadnesar en Papilon wiahda lapalahn sansal kohl ehu nan patapat en Dura. Ih eri koasoanehdi kasarawi ehu en wiawi oh lukepene kaun lapalap akan, kepina kan oh soun kaweid oh ohpiser kan. Ahnsou me ngilen kesengo wiawi, koaros me mi wasao pahn poaridi oh kaudokiong sansalo. Mie mwahnakapw en Ipru silimen, Sadrak, Mihsak, oh Apedneko, me iang mi wasao. Ia duwen arail kasalehda me re sohte iang wia kasarawi wet? Ahnsou me ngilen keseng tepida, koaros eri poaridi oh pwongih sansalo, ahpw mehn Ipru silimeno wie kesikesihnen.—Daniel 3:1-12.
11 Rahnwet, aramas akan kin kapahla pehrail de kihdahla ni temwarail de pil kihdiong pohn mwaremwararail pwehn kasarawih pilaik. Ekei pak, e pil kin mie koasoandi en mwomwen arail pahn kesihnen. Nan ekei sahpw, serihn sukuhl kan kin anahne kelepwikihdi oh metik pilaiko. Ahn Kristian mehlel kan kin kesihnen oh nennenla ahnsou me meteikan kin wia kasarawi wet kin kasalehda me ihte me irail wia iei re iang mi wasao.
12 Ia duwen ma kasarawi en pilaik wiawi ni mwohmw ehu me atail kesihnen wasao kin pil kasalehda me kitail iang kasarawio? Karasepe, ia duwen ma emen serihn sukuhl pahn wiliandi sukuhlo oh kin kesihnen likio ni pilaiko oh kawauwih ni eh kapahla peho ni pilaiko oh tohnsukuhl teikan pahn kesihnenda inen nan perehn sukuhlo oh rongorong dahme wiawi? Atail kin iang kesihnenda ni soangen ahnsowo kin kasalehda atail pwungki tohn sukuhl me mi likio eh wilian kumwail oh kasarawih pilaiko. Kesihnen ni mwohmw sohte lipilipil kin kasalehda atail iang pid kasarawio. Ma kitail men kasalehda me ihte me kitail wia iei kitail iang mi wasao, eri mwomwohd oh nennenla. Ia duwen ma serihn sukuhl ko kesikesihnenier ahnsou me kasarawio tepida? Ma kitail kesikesihnenier, met sohte wehwehki me kitail iang kasarawio.
13 Eri, ia duwen ma re sohte peki rehtail en kasarawih pilaiko, ahpw ihte en kol pilaiko nan kapar ehu de nan perehn sukuhl de ekis wasa, pwe meteikan en kak kasarawih? Met pahn wehwehki me kitail iang kawauwih oh sohte kin ‘kadohwaneweisang kitail tiahk en pwongih dikedik en eni kan.’ Met pil duwehte atail pahn iang kapar en uhki wehi. Kristian mehlel kan pahn kin kanahieng ren dehr iang wia met pwehki ma irail wia met, e pahn kasalehda arail kin utung kahrepen kaparo eh wiawi.
14 Ahnsou me koul en uhki wehi kin wiawi, ihte me aramas men anahne wia pwehn kasalehda me e kin utung oh pwungki audepen koulo iei en kesihnenda. Nan soangen ahnsou duwehte met, Kristian kan anahne mwomwohdete. Ahpw ma irail kesikesihnen ahnsou me koul en uhki wehi wiawi, irail sohte anahne mwohndi. Met sohte wehwehki me re kesihnen pwehki koul en uhki wehio wiawi. Ahpw, ma pwihn ehu pahn kesihnenda koul, Kristian kan ar pahn iang kesihnenda ahpw sohte iang koul sohte wehwehki me re iang pwungki audepen koulo.
15 “Kapehdomwail kan en Kin Mwakelekel”: Mwurin eh kawehwehda soh katepe en dipwisou kan me aramas akan kin kasarawih, soun melkahkao koasoia: “Me kin wiahda koht likamw pwukat, oh pil likih irail re en duwehla dikedik en eni kan me pein irail wiadahr.” (Melkahka 115:4-8) E sohte konehng sapwellimen Siohwa aramas akan ren doadoahk nan soangen wasahn doadoahk me kin wiahda dipwisou kan me aramas kin kaudokiong, me iangahki pilaik en wehi kan. (1 Sohn 5:21) Ekei pak, Kristian men anahne kasalehda ni wahu nan eh wasahn doadoahk me e sohte kin kaudokiong pilaik ahpw Siohwa Koht kelehpw.
16 Karasepe, kaun en doadoahk men ele ndaiong tohndoadoahk men en apihada de apihdi pilaik arail wasahn doadoahk. Ma tohndoadoahko pahn wia met de soh kin pahsan eh madamadau ong irairo. Ma apihada de apihdi pilaik kisehn kasarawih tohrohr ehu me aramas akan kin kesihnen oh kasarawih pilaiko, eri omw pahn wia met wehwehki me ke iang kisehn kasarawio.
17 Ahpw ma sohte kasarawi iang apihda de apihdi pilaik, eri ihte me ke wia iei kaunopada de koasoanehdi wasahn doadoahko, loakehdi de ritingada wenihmw kan de wenihmw tok kan. Soangen ahnsowo, pilaik kan kin wiahte kilel en wehio oh apihda de apihdi pilaiko kin iang soahng kan me emenemen pahn pein pilada poahsoankihda kadeikpen loalarail me Paipel kaiahnehda. (Kalesia 6:5) Kadeikpen loalen emen kak kamwakid ih en idek rehn eh kauno en kihong emen tohndoadoahk en apihda de apihdi pilaiko. Kadeikpen loalen emen Kristian pahn kak mweidohng ih en apihda de apihdi pilaik erein eh sohte kin pid kasarawi ehu. Sohte lipilipil dahme re pilada, tohnkaudok mehlel kan anahne ‘kapehderail kan en kin mwakelekel’ mwohn silangin Koht.—1 Piter 3:16.
18 Sohte iren Pwuhk Sarawi me uhwong omw pahn doadoahk nan wasa ehu me ong wehi pokon me duwehte ohpis, sukuhl kan, me pilaik kin epiepda ie. Pilaik kak pil mi ni stamp kan, nempehn laisin en sidohsa, de soangen dipwisou teikan me koperment kin wiahda. Omw doadoahngki mepwukat sohte kin wehwehki me ke kin sarawihong. Kaidehn pilaik de mehkot me duwehte met me kesempwal ahpw dahme aramaso kin wiahki dipwisou.
19 Pilaik kan kin kalapw mi ni wenihmw tok, wenihmw, sidohsa, tehpel, de soangen dipwisou teikan. Mie likou me mahlen en pilaik kin mie me pil kin netila. Nan ekei sahpw, e uhwong kosonned en likawih soahng wet. Mehnda ma e sohte kauwehla kosonned omw kin likawih soangen likou wet, ahpw dahme aramas pahn ndahkin uhk? Sises Krais mahsanihki sapwellime tohnpadahk kan: “Duwehte ngehi me kaidehn kisehn sampah, pil ih duwen irail, kaidehn irail kisehn sampah.” (Sohn 17:16) Kitail dehr manokehla dahme met kak wiahiong iengetail me pwoson kan. Met sou pahn kauwehla kadeikpen loalen meteikan? Arail koasoanehdi ren tengedi ong pwoson sou pahn luwetala? Pohl kaweidki Kristian akan: “Kumwail en kak pilada dahme keieu mwahu. Eri, kumwail ahpw pahn saledeksang soangen samin oh sapwung koaros.”—Pilipai 1:10; Rom 14:13.
20 “Kadek ong Koaros”: Ni koasoandi en sampah eh susuwedla ni “ahnsou apwal” wet, pepehm en uhki wehi kin lalaudla. (2 Timoty 3:1) Irail akan me kin poakohng Koht ren dehr manokehla me komour kin kohsang rehn Siohwa kelehpw. Ih kelehpw me ketin warohng atail kaudok unsek. Ahnsou me sounkopwung ko ndaiong sapwellimen Sises wahnpoaron ko ren wia mehkot me sohte pahrekiong kupwuren Siohwa, irail koasoia: “Se uhdahn pahn peikiong Koht, a kaidehn aramas.”—Wiewia 5:29.
21 Wahnpoaron Pohl ntingihedi: “Ladun Kaun-o men en dehr akamai. E pahn kin kadek ong aramas koaros.” (2 Timoty 2:24) Kahrehda, Kristian kan en kin meleilei, wahu oh kadek ni arail kin likih kadeikpen loalarail me kaiahnda sang Paipel ni arail kin wiahda pein arail pilipil kan me pid kasarawih pilaik oh koulki koul en uhki wehi.