“Ma Sohte Karasaras Ah E Sohte Pahn Padahk Ong Irail”
“Mepwukat koaros Sises kin ketin padahkikong pokono ni karasaras; pwe ihte ni karasaras me e kin mahsanihong irail mehkot, ni eh kin ketin wia sapwellime padahk.”—MADIU 13:34.
1, 2. (a) Dahme kahrehda e sohte mengei en manokehla karasaras mwahu? (b) Soangen mwomwen karasaras dah kan me Sises kin doadoahngki, oh soangen peidek dahkan me kohda pwehki ah kin ketin doadoahngki karasaras akan? (Kilang footnote.)
KE kak tamanda karasaras ieu me ke rongehr, mwein nan ehu kapahrek, pahr ekei samwalahr oko? Karasaras mwahu kan sohte me kin mwadang manokehla. Emen ohl ntingihada pwuhk, tehkada me karasaras akan “kin wiahkihla dahme kitail kin rong ong wiahla dahme kitail pahn kilang, irail me kin saledek en rongorong kan en madamadauki kilel akan nan moangerail akan.” Pwehki kitail kin kalap doadoahngki kilel akan en sewese kitail en kak wiahda madamadau, karasaras akan kak wiahda madamadau apwal akan en mengei ong kitail en koledi. Karasaras akan kak kihong esingek en mour ong nan lepin lokaia kan oh kin padahkihong kitail mehkan me pahn tengedihong nan atail madamadau.
2 Sohte sounpadahk emen nan sampah me koahieksang Sises Krais ni doadoahngki karasaras akan. Sapwellimen Sises karasaras tohto aramas akan wie katakataman kereniongehr sounpar riekid mwurin ah mahsanih mehpwukat.a Dahme kahrehda Sises kin kalap wiahki soangen elen kasukuhl wet? Oh dahme kahrehiong ah karasaras akan kin doadoahk mwahu?
Dahme Kahrehda Sises kin Padahk oh Doadoahngki Karasaras Akan
3. (a) Nin duwen Madiu 13:34, 35, ia ehu kahrepe me Sises doadoahngki karasaras? (b) Dahme kasalehda me Siohwa kin ketin kesempwaliki wiepen padahk wet?
3 Paipel kihda ire kesempwal riau me kahrehda Sises doadoahngki karasaras akan. Keieu, pwehn kapwaiada audepen kokohp. Wahnporon Madiu ntingihdi: “Sises mahsanihong pokon kan ni ah kin doadoahngki karasaras. Ni mehlel ma sohte karasaras e sohte pahn mahsen; pwe en kak pweida dahme soukohpo kohpada me mahsanih: ‘I pahn sarakihpeseng karasaras akan.’ ” (Madiu 13:34, 35) “Soukokhpo” me Madiu koasoia iei ih me soun wiahda Melkahka 78:2. Soun Melkahka menet ni ah mih pahn manaman en ngehn en Koht ntingihdedi met pahr epwuki kei mwohn Sises ah ipwidi. E soh kapwuriamwei me sounpar epwuki kei mwowe, Siohwa mwahngihier me sapwellime ohlo pahn doadoahngki karasaras akan nan ah padahk? E uhdahn sansal me Siohwa inenen ketin kupwurki wiepen wia padahk wet!
4. Iaduwen Sises ah ketin kawehwehda karehpen ah kin ketin doadoahngki karasaras akan?
4 Keriau, pein Sises ketin kawehwehda e kin ketin doadoahngki karasaras akan pwe en kak katohrehwei irail akan me arail tungoal mongiong kan sohte kin mwekidiki sapwellime padahk. Mwurin a ketin wiahiong “pokon kalaimwuno” karasaras en sou kamwarak weren tuhkeo, tohn padahk kan eri idek reh: “Dahme komwi kin wiahki karasaras ong irail?” Sises ketin sapengki: “Ong kumwail e mweimweiong kumwail en wehwehki rir sarawi kan duwen wehin nanleng, ahpw ong irail aramas oko irail sohte mweimweiong. Iei me kahrehda I padahk ong irail ni karasaras, pwe ni arail rapahki, re raparapahki mwahl oh ni arail rong, irail rongorong mwahl, irail sohte kin wehwehki, oh ong irail kokohp en Aiseia pweidahr me mahsanih; ong rongorong, ke pahn rong ahpw sohte wehwehki; oh ong kilikilang, ke pahn kilang a sohte kilangada. Pwe mongiong en aramas akan keptakailahr.’ ”—Madiu 13:2, 10, 11, 13-15; Aiseia 6:9, 10.
5. Iaduwen sapwellimen Sises karasaras akan kin katohrepeseng aramas karakarahk kan me kin rongorong ih kan sang irial me pohn mwahso kan?
5 Dahme kahrehda karasaras akan en Sises kin katohrehki aramas akan? Ekei ahnsou, irail me rongorong ih kan anahne rahpahki loal pwe irail en uhdahn wehwehkihla sapwellime mahsen akan. Aramas karakarahk kan kin ale kangoang ren idek kalaudepen mahsen akan. (Madiu 13:36; Mark 4:34) Sapwellimen Sises karasaras akan, eri, kasalehda padahk mehlel ong irail akan me uhdahn kin mwahuki ale; oh ni ahnsowohte e kin ekihla padahk mehlel sang irail akan me ahneki mohngiong en pohnmwahso. Sises wia sounpadahk wadawad emen! Kitail tehk ekei wiepe kan me Sises kin doadoahngki nan sapwellime karasaras akan.
Pilada Mwahu Oaretik kan
6-8. (a) Ahnsou mwahu dah me aramas akan me kin rongorong nan senturi keieu sohte ahneki? (b) Soangen mehn karasepe dah kan me kasalehda me Sises kin wia sapwellime pilipil keneinei ni a kin ketin doadoahngki oaretik kan?
6 Mie pak me ke medemedewe ia mwomwen irail tohnpadahk en senturi keieu ko me kin rongasang Sises sapwellime padahk kan? Mendahki e wia kapai tohrohr ehu en kin rong ngilen Sises, irail pwukat sohte iang ale kapai en kin pein kilangada soahng kan me Sises kin mahsanih nan record kan me ntingdiher. Weksang met irail pwukat kin anahne en kolokol sapwellimen Sises mahsen kan nan arail madamadau oh mohngiong. Ahpw ki wiepe kaselel kan me Sises kin doadoahngki nan sapwellime karasaras kan, e kin mengeiong irail en tamataman soahng kan me e kin padahkiong irail. Ni ahl dah kan?
7 Sises kin kanahieng ni ah kin pilada oh doadoahngki lokaia kan me pahn oaretikiada mehkan. Ma oaretik pahn kesempwal ong koasoi pwoat de kesempwal pwen kasalehda mehkot kesempwal, e kin inenen kanahieng ni ah kin doadoahngki met. Kahrehda e kin kadehdehda mwahu sihpw depe kin luwehdi ni ahnsou me soun silepeo kihdi irail oh eri rapahki mehmen me salongala, awa depe me soun mwetin waino doadoahk, oh mwohni depe me soumaso likihkihong laduh kan.—Madiu 18:12-14; 20:1-16; 25:14-30.
8 Ni ahnsowohte, Sises pil kin sohte mahsanih oaretik en koasoi kan me kakete kasalongehla kitail en kak wehwehkihda karasaras akan. Karasepe, nan karasaras en ladu me sehse mahko, sohte kawehwehpen iaduwen laduo ah wiahda pweipwand me lel denarii 60,000,000. Sises men kasalehda anahnepen kihda mahk. Dahme kesempwal kaidehn iaduwen laduo mihla nan pweipwand, ahpw iaduwen ah ale mahkepen ah pweipwando oh iaduwen ah uhd kasalehda ah madamadau ong ienge ladu me pweipwandkihiong ih kisin mwohni tikitik kis. (Madiu 18:23-35) Ni ahlohte, nan karasaras en pwutak me kesehla ah pai oko, Sises sohte kasalehda dahme kahrehda pwutak tikitik men alehkihier ah sohsoh oh dahme e wia kauwehkihla ah paio. Ahpw Sises ortikiada duwen mwekid oh pepehm en semeo ni ahnsou me nah pwutako wekidala mongiongi oh pwurodo ni imwarailo. Soangen oaretik pwukat me pid ahn pahpao ah mwekid inenen kesempwal ong kasalehda dahme Sises men kawehwehda, me Siohwa kin ketkihda mahk “ni ahl me keieu laud.”—Aiseia 55:7; Luk 15:11-32.
9, 10. (a) Ni Sises a kin ketin kawehwehda aramas nan sapwellime karasaras akan, dahme Sises kin keieu nsenohki kawehwehda? (b) Iaduwen Sises ah kin ketin wia pwe irail me rongorong ih kan en mengei en katamanda karasaras akan?
9 Sises kin pil kupwur wahu ni a kin ketin kasalehda mwomwen aramas akan nan ah karasaras akan. E sohte kin kawehwehda ni oaretik mwomwen aramas akan nan sapwellime karasaras, ahpw Sises kin kalap mahsanih duwen dahme re kin wia de iaduwen arail madamadau ong irair me koasoiepe kohda. Kahrehda, e sohte kin kawehwehda ia mwomwen ohlen Sameria me wia mehn mpe mwahu, ahpw Sises kin kawehwehda mwahu mehkot me kesempwalsang mwomwen aramaso—iaduwen ohlen Sameria ah kasalehda limpoak oh seweseda ohlen Suhs me ohlahro oh wie wonohn nanialo. Sises kin ketikihda oaretik me anahn ong kasalehda me limpoak en mehn mpe en kohwong aramas akan me pil kaidehn tohn sapwatail.—Luk 10:29, 33-37.
10 Pwehki Sises a kin ketin kanahieng iaduwen a kin ketin doadoahngki oaretik en Mahsen kin wiaiong sapwellime karasaras akan en kin sansal oh wehweh mwahu. Kahrehda e kin wiaiong irail me rongorong kan en mengeiki wehwehki—oh aramas tohto me pahn wadek Rongamwahu kan mwuhr pahn pil wehwehki—oh kak tamataman oh koledi dahme kesempwal en esehla.
Karasaras me Pid Mour en Ehu Ehu Rahn
11. Kihda mehkan me kasalehda me Sises kin doadoahngki soahng kan me e kin tikada nan Kalili oh mahsanih nan sapwellime karasaras akan.
11 Sises kin inenen koahiek ong doadoahngki karasaras me kin pahrekiong mour en aramas akan. Tohto sapwellime karasaras akan kin kasalehda soahng kan me pein ih kin ketin mahsanih ni ahnsou me e ketin kekeir kohda nan Kalili. Song medewehla mahs, duwen sapwellime mour en mahs. Pak depe e kin mahsanih ineo ah kin wiahda pilawa me dolki ihs ni ah kin ale ekis pilawa sang pilawan mahso me tepidahr karerala oh doadoangki duwehte ihs mehn kampose pilawa? (Madiu 13:33) Pak depe e kin mahsanih soused akan ni arail kin kihdi arail uhk kan nan sehd poh meio nan Sehd en Kalili? (Madiu 13:47) Pak depe e kin kilang seri kan kin mwadomwadongseli nan wasahn netinet kan? (Madiu 11:16) Sises ele kin tetehk mwahu soangen me kalap wiawi nan mour en aramas oh doadoahngki nan sapwellime karasaras kan—weren tuhke kamwer, kamwadipwen kapwopwoud kaperen kan, oh mwetuwel me mahier oh wah kan mih nan mohs pahn ketipin.—Madiu 13:3-8; 25:1-12; Mark 4:26-29.
12, 13. Iaduwen sapwellimen Sises karasaras en wihd oh dihp suwed kin kasalehda me e ketin wehwehki wiewian aramas akan wasao?
12 E sohte kapwuriamwei en kilang me nan ahn Sises karasaras kan irair akan me kin wiewia nan mour en aramas ni ehu ehu rahn me e kin ketin doadoahngki. Kahrehda, pwe kitail en kak wehwehki mwahu sapwellime wiepen padahk, e pahn mwahu ma kitail en tehk kanahieng iaduwen mehn Suhs akan me kin rongorong ih arail wehwehki sapwellime mahsen akan. Kitail kak tehkpene karasepe riau.
13 Keieu, nan karasaras en wihd oh dihpw akan, Sises mahsanihada duwen ohl emen me kamwerehdi weren wihd mwahu nan ah tungoal mwetuwel ahpw “imwin tihtih men” uhd kawehkihla mwahto ni ah kamweredi weren dihpw me tohtohsang mehlel war mwahu ko. Dahme kahrehda Sises kin pilikihda wiahki karasaki wiewia lemei mwersuwed wet? Eri, tamataman me e ketin wia karasaraso limwahn sehd en Kalili, oh wasao pali lauden mehn Kalili kan iei arail doadoahk, wie mwetuwel. Eri, dahme pahn wia mehkot kamedek ong soumwet men me pahn laud sang ni imwintihtih men ah pahn waido nan ah mwahto oh kadirehkihla wasao weren dihpw suwed akan? Kosonned en sahpw nan ahnsowo kasalehda me soangen wiewia wet kin wiawi. E soh sansalamwahu me Sises ketin doadoahngki irair ehu me irail me rongorong kan kak wehwehki?—Madiu 13:1, 2, 24-30.
14. Nan karasaras en ohlen Samaria, dahme kahrehda e kesempwal me Sises en ketin doadoahngki ahlo me “tangasang Serusalem kohlahng Seriko” pwe en kawehwehda mwahu mouren padahko?
14 Keriau, tamanda karasaras en mehn mpe mwahu mehn Samaria. Sises tapiada oh mahsanih: “Aramas emen kohdihla sang Serusalem kohdilahng Seriko; loallap suwed kei ahpw poarokedi, kulihasang eh likou kan, kemeselihte lao kalipwelipwehda kereniong mehla, re ahpw kohkohlahsang.” (Luk 10:30) Sises eri ketin doadoahngki nan eh karasaras ahlo me “kohsang Serusalem kolahng Seriko” pwe en kawehwehda sapwellime padahko. Ni ah ketin wiewia karasaras wet, e ketiket nan Sudea, sohte dohsang Serusalem; kahrehda aramas akan me rongorong ih ele wehwehki duwen ahlo me koasoiepe wiewiawio. Ahl pwoato wia ahl keper ehu, ahpw mehlel ong aramas emen me pahn sapal kelepw. Puwelenial tohto tangatang kohdila nan wahu kan, wasa me sounpirap akan kin rukurukseli ie.
15. Dahme kahrehda aramas sohte pwungki mwekid en sempoak en samworo oh olen Lipaio nan karasaraso pwehn kasalehda mehn mpe mwahu ong olen Sameria?
15 Pil mie mehkot kesempwal me pid Sises ah ketin doadoahngki ahl me “kohsang Serusalem kolahng Seriko.” Nin duwen karasaras, keieu samworo men ah mwuhri mehn Lipai me pil keid nan ahlo—ira koaros sohte uhdi oh sewesehda aramas me soahno. (Luk 10:31, 32) Samworo kan kin papah ni tehnpas sarawio nan Serusalem, oh mehn Lipai kan kin sewese irail. Samworo oh mehn Lipai tohto kin wie koukousoan nan Seriko ahnsou me re sohte kin wia arail pwukoa nan tehnpas kaudoko, pwe Seriko mwail 14 te sang Serusalem. Kahrehda, uhdahn mie pak irail kin seiloak pohn ahlo. Pil tehk, pwe Samworo oh mehn Lipaio seiloak naniahlo “sang Serusalem,” eri kohkohweisang tehnpas sarawio.b Kahrehda sohte aramas pahn kak nda me kahrepen ohl oko sohte sewese ohl me ohlahr me dene ‘Ira sohte doahke ohl me ohlahr pwe e mwomwen melahr, oh pwe doake paliwaro pahn kahrehda ara saminla oh sohte pahn kak doadoahk nan tehnpas sarawio.’ (Lipai 21:1; Nempe 19:11, 16) E soh sansal mwahu me sapwellimen Sises karasaras kasalehda mehkan me irail me rongorong kan wehwehki?
Karasaras akan me Pid Wiepen nin Limen Siohwa
16. Dahme e sohte kapwuriamweiki me Sises inenen wehwehki duwen kapikipik kan?
16 Sapwellimen Sises karasaras tohto kasalehda me e ketin mwahngih mwahu duwen tuhke kan, mahn akan, oh audepen pwehl akan. (Madiu 6:26, 28-30; 16:2, 3) E ketkihsang ia sapwellime kupwurehkong pwukat? Ni ah ketin wie lalaudla nan Kalili, e sansalamwahu me mie sapwellime ahnsou laud ong tetehkseli sapwellimen Siohwa kapikipikda kan. Oh laudsang met, Sises iei ih me “mesenih en kapikipik koaros,” oh Siohwa ketin doadoahngki ih en wia “kaunden doadoahk men” me ketin wiahda mehkoaros. (Kolose 1:15, 16; Lepin Padahk 8:30, 31) E soh sohte kapwuriamwei me Sises inenen mwahngih mwahu duwen kapikipik koaros? Kitail kilang iaduwen ah ketin wekidong sapwellime kupwurokong ong ni doadoahngki nan sapwellime padahk.
17, 18. (a) Iaduwen mahsen en Sises akan me ntingihdi nan Sohn irelaud 10 ah kasalehda me e mwahngih mwekid en sihpw akan? (b) Dahme irail me kin mwamwaitih sapwen wasahn Paipel akan kin tehkada me pil ehupenehn sihpw akan oh silaparail akan?
17 Ehu me kin lel nan loalen aramas, nanpwungen sapwellime karasaras akan, iei me ntingihdi nan Sohn irelaud 10, ni ah ketin karasahiong ehupene me ih oh sapwellime werek kan soun silipen sihpw oh sihpw akan. Mahsen e Sises ako kasalehda me e inenen mwahngih duwen doadoahk en apwalih sihpw. E ketin kasalehda me sihpw kin mengei en kahkahrehseli, oh irail kin lelepek oh idawen siliparailo. (Sohn 10:2-4) Pepehm en ehupene tohrohr me mih nanpwungen soun silepen sihpw akan oh sihpw akan kin dehde mwahu ong irail me kin mwemweitih sapwen Paipel akan. Nan senturi 19, ohl me ede H.B. Tristram nda: “Ehu pak I kilang soun silepen sihpw men mwadonge nah pwihn en sihpw. E mwomwehda tangasang irail; sihpw akan pwakih oh kapilpene ih. . . . Sihpw oko koaros eri wiahla pwonopwon ieu kapilpene ih oh irail mwadomwadonge ih oh lusulusuk kapikapil ih.”
18 Dahme kahrehda sihpw akan kin idawehnki silaparail kan? Sises mahsanih, “Pwehki irail ese ngile.” (Sohn 10:4) Sihpw akan kin uhdahn ese ngilen silaparail akan? Sang ni pein dahme e kilang, George A. Smith ntingiedi nan nah pwuhk me ede The Historical Geography of the Holy Land: “Ekei pak kitail perenki kommoal en ni souwas limwahn ehu ehu pwarer akan nan Sudia, wasa me sounsilepen sihpw silimen de pahmen kin kahrehdo neirail pelin sihpw akan ie. Sihpw akan kin dolpene, oh kitail kin medemedewe iaduwen iaduwen arail pahn pwurehng nehkpeseng sihpw akan. Ahpw mwurin arail kin kanimpile neirail sihpw akan oh komkommoal, emenemen silepen sihpw akan kin mwesellahng ni keilen dohl akan oh wiahda ngilen likwerih sihpw akan emenemen wia ehu soangen ngihl, oh sihpw akan kin rong ehu ehu ngihl oh pein kohlahng rehn silaparail, oh ehu ehu pwihn en sihpw kin pwihnuhkpene oh kohlahng arail wasa.” Sohte ehu ahlen koasoi me mwahusang met pwehn karasahda sapwellimen Sises padahk. Ma kitail pohnese oh peikiong sapwelliime padahk kan oh ma kitail idawehn sapwellime kaweid, eri kitail pahn kak mih pahn epwel kadek oh limpoak en “sounsilepe mwahuo.”—Sohn 10:11.
Kohwei Sang Irair Akan me Sounrongorong ih kan Wehwehki
19. Pwe Sises en kasalehda madamadau sapwung ehu, iaduwen Sises ah kin ketin doadoahngki apwal ehu me pwarada wasao?
19 Karasaras mwahu kak mih ni ekspiriens kan de mehn kahlemeng kan me aramas kak sukuhlkihsang mehkot mwahu ie. Ehu ahnsowo, Sises doadoahngki irair ehu, me ahpwtehn wiawi, pwe en kasalehda me madamadau sapwung ieu me dene paisuwed kin lelong aramas pwehki dahme e pein kamwerehdi. E mahsanih: “A duwen ohl ehk welimeno, me wasahn iroir en Siloham pwupwudiong pohrail oh kemeirailao, kumwail lemeleme me met kadehdehda me re suwedsang aramas koaros me kin kousoan Serusalem?” (Luk 13:4) Sises ketin kasalehda mwahu me soang kan me kin wiawihiong aramas emen sohte kin koasoandihier sang nin tepio. Irail mour 18 sohte sohrala pwehki dene soangen dihp ehu me kahrehiong Koht en engiengda. Ahpw arail mehla karuaru wet kin wiawi pwehki ahnsou oh mehkot me soh kasikpe. (Eklesiasdes 9:11) E kapwungala padahk likamw ni ah ketin doadoahngki irair ehu me irail me rongorong kan wehwehki.
20, 21. (a) Dahme kahrehda Parisi kan kasapwungehki sapwellimen Sises werek kan? (b) Iren Pwuhk Sarawi dah me Sises doadoahngki en karasa me Siohwa sohte kin ketin kupwurkupwure en kihdi kosonned limeidihd me pid sapwellime kosonned en Sapad? (c) Dahme kitail pahn uhd koasoiahpene nan artikel en mwuhret?
20 Nan sapwellime padahk, Sises doadoahngki karasaras sang nan Pwuhk Sarawi. Tamanda ahnsou me irail Parisi kan kasalehda arail sapwungki sapwellimen Sises werek ko arail dolung wahn mwaht akan oh kang ni rahn en Sapad. Ni mehlel, wereko kauwehla, kaidehn sapwellimen Koht Kosonned, ahpw kawehwehpen kosonned me Parisi kan wiahki mehnia doadoahk me sohte pahn wiawi ni rahn en Sapad. Pwe en kasalehda me Koht sohte kupwurki wiahda kosonned limeidihd ong rahn en Sapad, Sises katamanda irair ehu me ntingihdi nan 1 Samuel 21:3-6. Ahnsou me Depit pwangetikla, ih oh sapwellime kan uhdi ni tehnpas likou sarawio oh koanoatoa pilawa en meirong ko, me irail weliandahr oko. Pilwa meirong pwukat kin katohrohrla pwe samworo ko en sakan. Ahpw, nan irairo, Depit oh sapwellime ohla kan sohte riakihla arail kang pilawa ko. Irairo, iei te ahnsou ehu me ntingidi nan Pwuhk Sarawi me pilawahn meirong mering ko aramas me sohte wia samworo kang. Sises uhdahn mwahngih soangen irai dah me e pahn ketin doadoahngki oh mehn Suhs akan me rongorong ih ni mehlel ese dahme e mahmahsanih.—Madiu 12:1-8.
21 Ni mehlel, Sises wia Sounpadahk Lapalap men! Kitail sohte kak katonehng pwurpwuriamweiki sapwellime koahiek kan en kawehwehda padahk mehlel ni ahl ehu me kin wehwe mwahu ong irail me rongorong ih kan. Eri, iaduwen atail kak kahlemengih Sises nan atail padahk? Met kitail pahn koasoaiapene nan artikel en mwurin met.
[Nting tikitik me mi pahs]
a Sapwellimen Sises karasaras akan kin mih ni soangen mwohmw tohto, duwehte karasepe kan, karasapene, karasahiong. E kin ndandki ah kin doadoahngki karasaras me re kawehwehiong koasoai mwotomwot, sohte uhdahn mehlel me padahk mehlel me pid tiahk mwakelekel oh pali ngehn.”
b Serusalem e ilehdahsang Seriko. Kahrehda eri ahnsou en seiloak “sang Serusalem kohlahng Seriko,” nin duwen me wiawi nan karasaraso, aramas me seiseiloak pahn “kohdihla.”
Ke Tamataman?
• Dahme kahrehda Sises kin wai karasaras ni sapwellime padahk kan?
• Mehnia karasaras me kasalehda Sises ketin doadoahngki karasaras akan me irail aramas en senturi keieu me rongorong ih kan wehwehki?
• Iaduwen Sises ah doadoahngki sapwellime kupwurokong ong kepikipikda ong nan sapwellime padahk karasaras akan?
• Ni ahl dah kan me Sises doadoahngki irair akan me irail me rongorong ih kan kin wehwehki?
[Kilels nan Pali 22]
Sises mahsanihada duwen ladu men me sohte me mahkkihla kisin pweipwand tikitik kis oh pil pahpa men me mahkong nah pwutak me kesehla mwahl ah sohso
[Kilel nan Pali 24]
Ia wasa kesempwal nan sapwellimen Sises karasaras en mehn Sameria me wia mehn mpe mwahu men?
[Kilel nan Pali 25]
Sihpw akan uhdahn esehla ngilen silaparail akan?