IREN ONOP 39
KOUL 54 “Iet Ahlo”
Mwadang en Sewese Irail kan me “Ahneki Mohngiong Mwahu”
“Irail koaros me ahneki mohngiong mwahu en ale mour soutuk ahpw pwosonla.”—WIEWIA 13:48.
DAHME KITAIL PAHN SUKUHLKI
Iahd me kitail en idek rehn tohnihmw kan ma irail men onop Paipel oh iahd me kitail en luke irail ong atail mihting kan.
1. Ia duwen aramas akan ar kin mwekidki ni atail kalohk ong irail? (Wiewia 13:47, 48; 16:14, 15)
ARAMAS tohto ni mwehin tepin Kristian ko mwadangete pwungki padahk mehlel ni ar tepin rong rongamwahwo sang Kristian ko. (Wadek Wiewia 13:47, 48; 16:14, 15.) Pil duwehte rahnwet, mie ekei me uhdahn perenkihda arail tepin rong rongamwahwo. Ahpw mie ekei me nin tapio sohte perenki rong ahpw mwuhr irail men sukuhlki duwen Koht oh kaudokiong. Dahme kitail pahn wia ni atail diarada aramas akan nan kalohk me “ahneki mohngiong mwahu”?
2. Ia duwen atail doadoahk en katohnpadahk eh pahrekiong doadoahk me emen kin wia nan mwetuwel?
2 Kitail kak kapahrekiong atail doadoahk en katohnpadahk doadoahk me emen kin wia nan mwetuwel ehu. Ekei wahntuhke ko mwahuwongehr en dondol ahpw ekei saikinte. Sounmwetuwelo anahne mwadang dolungdi wahntuhke ko me mahier, ahpw ni ahnsowohte e pil kin kalamwurih tuhke teiko me saikinte mwahu en dondol. Duwehte met, ni atail diarada aramas akan me men sukuhlki duwen Koht oh Paipel, kitail men mwadang en sewese irail en wiahla sapwellimen Krais tohnpadahk. Ahpw irail kan me saikinte men rong, kitail en doulahte song sewese irail en kilang dahme kahrehda e mwahu en sukuhlki duwen Koht oh Paipel. (Sohn 4:35, 36) Ni ahnsou me kitail esehda ma aramas akan men onop de soh, kitail pahn ese ia duwen atail pahn kak uhdahn sewese irail. Met kitail pahn koasoiapene dahme kitail kak wia ni atail tepin koasoiong aramas akan me men sukuhlki duwen Koht oh Paipel. Kitail pil pahn koasoiapene ia duwen atail kak sewese irail pwukat en pousehlahte kekeirda.
IA DUWEN ATAIL EN SEWESE IRAIL KAN ME MEN RONG RONGAMWAHWO
3. Dahme kitail anahne wia ni atail tuhwong aramas akan nan kalohk me men rong? (1 Korint 9:26)
3 Ni atail tuhwong aramas akan nan kalohk me men rong, kitail men mwadang en sewese irail en sukuhlki duwen Siohwa oh tepida karanihala. Nan soangen irairo, kitail en dehr pweiek en idek ma irail men onop Paipel oh luke irail ong atail mihting kan ni atail tepin koasoiong irail.—Wadek 1 Korint 9:26.
4. Koasoiahda dahme wiawihong emen me mwadangete men onopki Paipel.
4 Idek ma re men onopki Paipel. Ekei me kitail koasoiong nan kalohk kin mwadangete men onopki Paipel. Karasepe, ehu Niepeng, peinakapw men nan Canada kohla ni ehu deupen pwuhk kadahr oh ale pwuhken Pereperenki Mour Kohkohlahte! Sistero me mi ni deupen pwuhko kawehwehiong peinakapwo me e pil kak onop Paipel reh ni soh isepe ni ara doadoahngki pwuhko. Peinakapwo mwahuki onop oh ira ale nein emenemen nempehn delepwohn. Mwuhr ni rahnohte, peinakapwo textih sistero oh idek iahd me ira kak onop. Ni sistero eh idek ma e kak kohla ni imwin wihko, peinakapwo idek: “A ma lakapw, pwe I pisek?” Ira eri tepida onop Nialem. Ni imwin wihkohte, peinakapwo tepida towehda mihting kan oh pousehlahte mwadang kekeirda.
5. Dahme pahn sewese kitail en ese ahl me keieu mwahu pwehn idek ma aramas akan men onop Paipel? (Pil kilang kilel kan.)
5 Ei mehlel, kaidehn koaros me rong rongamwahwo pahn mwadangete men onop Paipel duwehte peinakapwo. Ekei ele anahne ahnsou laud pwehn perenkihda rongamwahwo. Ele ni tepin atail koasoiong irail, kitail anahne koasoia soahng kan me re kin men koasoia de nsenohki. Ma kitail pil kin ahnekihte madamadau pwung oh doulahte kasalehda atail nsenohki aramaso, ele sohte pwand, kitail kak tepida onop reh. Dahme kitail kak koasoia ni atail idek ma re men onop Paipel? Kitail kilang dahme ekei riatail Kristian me kin koahiek en tapiada onop Paipel rehn aramas akan koasoia.
Dahme ke kak ndaiong aramas akan nan kilel pwukat pwehn sewese irail en men onop Paipel? (Menlau kilang parakrap 5)a
6. Dahme kitail kak nda pwehn sewese emen en kilang me onop Paipel pahn mwahu ong ih?
6 Me pid tapiada onop Paipel rehn aramas, sounkalohk oh pioneer ko koasoia me nan ekei sahpw, e mwahu en dehr doadoahngki lepin lokaia ko “onop,” “kasukuhl en Paipel,” de “padahkihiuk” ni arail kawehwehda duwen atail kin onop Paipel rehn emen. Irail koasoia me lepin lokaia me mwahu en doadoahngki iei “koasoakoasoipene,” oh “en esehla Paipel.” Pwehn sewese aramaso en men pwurehng koasoiong uhk, ke kak nda, “E sou mwahu me Paipel kin sapengala peidek kesempwal kan duwen mour?” De “Paipel sohte wiahte pwuhk sarawi ehu, ahpw e pil kin sewesehkin kitail kaweid mwahu kan.” Ke pil kak nda: “Erein minit 10 de 15, ke kak sukuhlki mehkot me kak seweseiuk nan omw mour.” Ke sohte anahne doadoahngki lepin lokaia kan me duwehte “wiahda koasoandi” de “wihk koaros,” me kakete kahrehiong aramaso en medewe me e anahne pwurupwurehng koasoiong uhk.
7. Iahd me ekei tepin wehwehkihda me irail rongorong padahk mehlel en Paipel? (1 Korint 14:23-25)
7 Luke irail ong mihting kan. E mwomwen me ni mwehin wahnpoaron Pohlo, ekei kin wehwehkihda me irail rongorong padahk mehlel ni ahnsou me irail tepin iang towehda mihting. (Wadek 1 Korint 14:23-25.) Rahnpwukat, met pil kin wiawi. Pali laud en me kapw kan kin mwadang kekeirda sangete arail tepida iang towehda mihting kan. Eri iahd me ke anahne luke irail? Iren mehn kasukuhl 10 nan pwuhken Pereperenki Mour Kohkohlahte! koasoia duwen en luke aramas akan ong mihting kan, ahpw ke sohte anahne awih lao ke lel iren mehn kasukuhlo pwehn luke aramas. Sangete omw tepin koasoiong tohnihmw men, ke kak luke ih ong mihting en imwin wihk, ele padahkihong oaralap en kapahrek ong wehi pokono de ire ehu sang Onop en Kahn Iroir en wihko.
8. Dahme kitail kak padahkihong emen me kitail lukehdo ong atail mihting kan? (Aiseia 54:13)
8 Ni ahnsou me kitail kin luke emen me perenki rong rongamwahwo, kawehwehiong ia duwen atail mihting kan eh weksang dahme e kin ahn wia. Ni emen tohnsukuhl en Paipel eh ehdin iang towehda Onop en Kahn Iroir, e idek rehn eh sounpadahko, “Ohl me wia onop en Kahn Iroir ese eden koaros?” Sistero kawehwehiong me kitail koaros kin song en esehla eden koaros nan mwomwohdiso, pwehki koaros nan mwomwohdiso kin duwehte peneinei ehu. Tohnsukuhlo eri nda me nan eh sarawio, pali laud en irail sehse eden emenemen. Kitail pil kak kawehwehiong aramaso pil ehu kahrepen atail mihting kan eh weksang sarawi teikan. (Wadek Aiseia 54:13.) Kitail kin pokonpene pwehn kaudokiong Siohwa, sukuhlki duwen ih, oh kangoange emenemen. (Ipru 2:12; 10:24, 25) Ihme kahrehda atail mihting kan kin soandi mwahu pwe kitail en kak ale kasukuhl, a kaidehn en wia tiahk kan. (1 Kor. 14:40) Atail wasahn kaudok sohte kin kapwatkihda soahng tohto ahpw e wiawihda ni ahl ehu me kamengeila atail en ale kasukuhl. Kitail pil sohte kin poupoar, kahrehda kitail sohte kin koasoia duwen palien politik kan. Oh kitail sohte kin akamaiki soahng kan de pil pein atail madamadau. E pahn mwahu en kasalehiong mahs tohnsukuhlo kisin kasdou Dahme Kin Wiawi nan Atail Wasahn Kaudok? Met pahn sewese ih en ese dahme pahn wiawi.
9-10. Ni atail luke emen ong atail mihting, dahme kitail kak wia pwe en dehr perki iang towehda? (Pil kilang kilel.)
9 Ekei kin pweiek en iang towehda mihting pwehki irail perki emen de ndaiong irail en “iangala atail sarawio.” Padahkihong aramaso me kitail kin perenki aramas akan en iang, ahpw kitail sohte kin idingkihong irail en iangala de pil wia mehkot. Peneinei kan, iangahki seri tikitik kan, kak iang. Nan atail mihting kan, seri kan sohte kin tohrohrala pwehn ale kasukuhl. Ahpw, pahpa nohno kan oh neirail seri kan kin mwondipene oh ale kasukuhl teieu. Ni ahl wet, pahpa nohno kan ese ia wasa neirail seri kan kin mi ie oh dahme irail sukusukuhlki. (Deud. 31:12) Kitail sohte kin wahseli delen meirong kan. Ahpw kitail kin idawehn sapwellimen Sises kehkehliko: “Kumwail aleier ni sohte pweipwei, kumwail pil kihwei ni sohte pweipwei.” (Mad. 10:8) Ke pil kak ndaiong aramaso me e sohte anahne likawih likou pweilaud pwehn iang towehda atail mihting. Koht kin ketin kasawih mohngiong en aramas, a kaidehn mwomwen aramas.—1 Sam. 16:7.
10 Ma aramaso iang towehda mihting, wia dahme ke kak wia pwe en saledek. Kahrehla pwehn tuhwong elder kan oh sounkalohk teikan. Ma e pehm me aramas ako wasao kin kadek oh nsenohki ih, e pahn kakete men pwurodo. Erein mihtingo, ma sohte nah Paipel, ehukihong noumw Paipelo oh sewese en wehwehki padahk me wiewiawi oh mwomwen atail kin onoppene.
Ni emen eh kin mwadang en tepida iang mihting, e pahn pil mwadang en karanihala Siohwa (Menlau kilang parakrap 9-10)
NI OMW TEPIDA ONOP PAIPEL REHN EMEN
11. Ia duwen omw kak kasalehda me ke wauneki ahn emen eh ahnsou?
11 Dahme kitail anahne tamataman ni atail onop Paipel rehn emen? Kasalehda me ke wauneki me aramaso kin soupisek oh sohte ahneki ahnsou laud. Karasepe, ma ke pwungki en onop reh ni soangen ahnsou ehu, kohla ni ahnsowo, mehnda ma aramas en wasao kin kalapw pwand. E pil mwahu en wia tepin amwa onopo en mwotomwot. Ekei sounkalohk koahiek kan koasoia me e mwahu en kanekehla onopo mwadang, mehnda ma aramaso men rongorongete. Oh dehr kin lokolokaia tohto. Mweidohng tohnihmwo en kasalehda eh pepehm oh madamadau.—Lep. Pad. 10:19.
12. Ia atail mehn akadei sangete ni atail tepida onop Paipel rehn emen?
12 Ni atail tepida onop rehn emen, kitail men sewese ih sangete ni keieun iren mehn kasukuhl pwehn esehla Siohwa oh Sises oh kakairada eh limpoak ong ira. Pwehn wia met, kitail anahne ahnsou koaros kasalehiong dahme Paipel mahsanih, a kaidehn dahme kitail medewe me kitail ese. (Wiewia 10:25, 26) Ni wahnpoaron Pohl eh kin padahki aramas akan, e kin koasoia soahng tohto duwen Sises Krais, me Siohwa ketin poaronehdo pwehn sewese kitail en esehla oh poakohngala Koht. (1 Kor. 2:1, 2) Pohl pil kasalehda kesempwalpen en sewese tohnpadahk kapw kan ren kakairada irair kaselel kan, me kak karasaraskihong kohl, silper, oh takai kesempwal kan. (1 Kor. 3:11-15) Soangen irair kaselel pwukat iei me iangahki pwoson, erpit, koahiek en dehdehki, oh lemmwiki Siohwa. (Mel. 19:9, 10; Lep. Pad. 3:13-15; 1 Pit. 1:7) Alasang wiepen padahk me Pohl doadoahngki sang ni omw sewese noumw tohnsukuhl en Paipel kan en kakairada pwoson laud oh nanpwungmwahu keren rehn Samarail limpoako nanleng.—2 Kor. 1:24.
13. Ia duwen atail kak kasalehda kanengamah oh toupahrek ni atail sewese irail kan me men rong rongamwahwo? (2 Korint 10:4, 5) (Pil kilang kilel.)
13 Kasalehda kanengamah oh toupahrek ni omw kin koasoiong meteikan duwehte me Sises kin ketin wia. Dehr idek peidek kan me kak kahrehiong aramaso en namenekda. Ma mie wasa kis me tohnsukuhlo apwalki wehwehki, dehr pwurupwurehng koasoia wasao. Doulahte wia onopo, a mwuhr ke nek pwurala oh koasoia ireo. Dehr song en idingkihong en pwungki padahk ehu ma e saikinte kak. Mweidohng ahnsou pwe padahk mehlel en kak poadidi teng nan eh mohngiong. (Sohn 16:12; Kol. 2:6, 7) Paipel mahsanih me padahk likamw kan kin rasehng “soahng kan me teng oh kehlail” me kitail anahne “kauwehla.” (Wadek 2 Korint 10:4, 5.) Ni lokaiahn Krihs, Paipel doadoahngki karasaras en ihmw ehu me kehlpene teng me aramas anahne kauwehla. Ele e apwal ong tohnsukuhl en Paipel men en uhdihsang kamehlele dahme e kin ahnla kamehlele sangete mahs. Eri, kitail anahne sewese en keieu kauwada mahs ihmw kapw ehu me kehlpene teng, me wehwehki kitail en sewese en likih Siohwa. Met pahn kamengeila eh pahn uhdihsang kamehlele padahk likamw kan me e tengala loale.—Mel. 91:9.
Mweidohng tohnsukuhlo eh ahnsou en medemedewe dahme e sukuhlki oh wekidala eh madamadau (Menlau kilang parakrap 13)
NI ME KAPW KAN IANG TOWEHDA MIHTING
14. Ia pahn mwomwen atail wiewia ong irail me kapw kan nan mwomwohdiso?
14 Siohwa ketin kupwurki kitail en kadekohng oh poakohng irail me kapw kan nan mwomwohdiso, sohte lipilipil wasa re kohsang ie, arail tiahk, de ma re kepwehpwe de semwehmwe. (Seims 2:1-4, 9) Eri, ia duwen atail kak wia met?
15-16. Ia duwen atail kak sewese me kapw kan en nsenamwahu ni atail mihting kan?
15 Ekei aramas kin kohdo ni atail mihting kan pwehki re men ese dahme kin wiawi, de mie emen nan arail wasao me kangoange irail en iang towehda. Eri ni omw kilang irail kohdo ni atail mihtingo, kohla oh koasoiong irail. Kasamwo irail, ahpw dehr nohn koasoakoasoi daulihala me kahrehiong ren soansuwedda. Luke irail ren mwohndi rehmw. Ehukihong noumw Paipelo oh sawasepen Paipel kan me kitail onohnopki, de kihong pein neirail. Pil medewehla soahng teikan me ke kak wia pwe irail en soanamwahu. Emen ohl me kohdo ni atail Wasahn Kaudoko ndaiong brother me luke iho me e pwunodki eh sohte likawih likou mwahu duwehte koaros. Brothero padahkihong me mendahki kitail kin likouda mwahu, ahpw kitail duwehte aramas koaros. Ohlo, me mwuhr papidaisla, sohte manokehla en brothero eh sewese ih en sohla pwunod. Ahpw ni atail pahn koasoiong me kapw kan mwohn de mwurin mihting, kitail anahne kanahieng en dehr nohn peidektik me kakete kahrehiong irail en namenekda.—1 Pit. 4:15.
16 Kitail pil kak sewese me kapw kan en nsenamwahu sang ni atail kin kasalehpene wahu ni atail koasoi kan, ni atail kin pasapeng oh wia padahk oh koasoia irail kan me kaidehn Sounkadehde de dahme re kin kamehlele. Dehr doadoahngki lepin lokaia kan me kakete kansensuwedihirailla de kahrehda ren sohla men pwurodo. (Taitus 2:8; 3:2) Karasepe, kitail sohte men koasoia dahme re kin kamehlele ni ahl ehu me sohte kasalehda wahu. (2 Kor. 6:3) Me pid met, brother kan me kin wia kapahrek ong wehipokon uhdahn anahne kanahieng. Brother kan pil anahne pohnese me mie irail kan me kaidehn Sounkadehde me iang towehda mihting oh re anahne kawehwe lepin lokaia de ire ehu me re sohte pahn wehwehki.
17. Ia atail mehn akadei ni atail diar irail kan nan kalohk me “ahneki mohngiong mwahu”?
17 Atail doadoahk en katohnpadahk kin wie karuwaruhla ehuehu rahn, oh kitail pahn pousehlahte diar aramas akan me “ahneki mohngiong mwahu en ale mour soutuk.” (Wiewia 13:48) Ni atail tuhwong irail, kitail en dehr pweiek en idek ma re men onop Paipel, de luke irail en iang towehda mihting kan. Ni atail kin wia met, kitail kak sewese irail en tepida keid nan “ahl me kohlahng mour.”—Mad. 7:14.
KOUL 64 Perenki Iang Dolung
a WEHWEHN KILEL: Brother riemen tuhwong ohl emen me kommoal sang sounpei me mwomwohd pohn eh palangko; sister riemen kalohk ni mwotomwot ong nohno men me soupisek.