-
Ale Kamweitpen Atail Pwunod Akan—mehn Kamaiau Mwahu EhuKahn Iroir—2002 | January 1
-
-
Weuwa Iohk
9, 10. Kawao, ia wehwehn iohk, oh dahme kahrehda Sises ketin luhke aramas akan en ale oh kapaikada ah iohk?
9 Ke tehk pwe nan mahsen akan me mih nan Madiu 11:28, 29, Sises mahsanih: “Kumwail ale oh kapaikada ei mehn wisiket (iohk, NW) oh kumwail padahngki sang ie.” Nan mwehin Sises, aramas tikitik kan kin ele pehm me likamwete irail weuwa iohk ehu ahnsou me re kin doadoahk. Kawao, iohk kin wia karasepen lidu de sounpapah. (Senesis 27:40; Lipai 26:13; Deuderonomi 28:48) Aramas en doadoahk tohto me Sises kin tuhwong kin doadoahngki iohk pohn pwopwerail akan pwehn wahki wisik toutou kan. Wiawihdahn iohk kan me wiewia ma e pahn soanamwahu oh kansenamwahu pohn tepinwere oh pwopwe kan de soh. Nin duwen Sises ah wia kahpente emen, e kin wiahda iohk, oh e ese wiahda mwohmw me pahn “kansenamwahu.” Mwein e kin kidimikihla wasa me pahn kohdiong pohn paliwar akan ki kilin kou de likou pwehn wiahiong iohko en kansenamwahu en wisik.
10 Ni en Sises mahsanih, “Kumwail ale oh kapaikada ei mehn wisiket (iohk),” e kin karasahiong pein ih emen me kin kihda iohk me wiawihda mwahu oh kin kansenamwahu ong wasa me kin pwilidiong pohn tepin were oh pwopwe kan. Kahrehda, Sises kapataiong: “Audepen [ei mehn wisik] me marahra.” Met kasalehda me iohko sohte soansuwed en doadoahngki, oh doadoahko pil sohte soansuwed. Mehlel, ni en Sises luhkehki aramas en alehda ah iohk, e sohte pahn ahnsouwohte kihsang soangen kahpwal koaros me mie ahnsowo. Ahpw, dahme e pahn ketikihda pahn wahdo kansenamwahu laud. Koasoan sapahl en elen mour oh elen wia soahng kan pahn pil kamaiauirailda. Ahpw, kesempwal sang met, arail ahneki koapworopwor me sansal oh kehlail pahn sewese irail en katikala kapwunod en mour wet.
Ke Kak Ahneki Peren Nan Ahmw Mour
11. Dahme kahrehda Sises sohte mahsanih me aramas akan pahn ale oh wilianda arail iohk rehn emen tohrohr?
11 Menlau tehk me Sises sohte mahsanih me aramas akan pahn ale oh wilianda arail iohk rehn emen tohrohr. Rom pahn wie kakaun irailte, duwehte wehi kan nan rahnwet pahn wie kakaunte nan wasa kan me Kristian kan kin kousoan ie. Daksis me aramas kin wie pwapwain nan wehin Rom sohte pahn uhdi. Kahpwal en soumwahu oh mwohni pahn mihmihte. Soh unsek oh dihp pahn mihmihte rehn aramas akan. Ahpw, peren pahn ieiang irail ni arail pahn alehda padahk en Sises akan, oh met pahn pil kak wiawi rehtail nan atail ahnsou.
12, 13. Dahme Sises kasalehda mwahu me pahn wahdo nsenamwahu, oh iaduwen ekei aramas a kin mwekidki met?
12 Wasa kesempwal nan sapwellimen Sises karasaras en iohk kin dehde me e pid doadoahk en tohnpadahk. E sansal me sapwellimen Sises doadoahk me keieu kesempwal iei en padahki mehteikan, oh keieu e pahn padahk duwen Wehin Koht. (Madiu 4:23) Kahrehda ni ah mahsanih, “Kumwail ale oh kapaikada ei mehn wisiket (iohk),” met uhdahn pahn pid kitail en alasang ih oh wia soangen doadoahkohte. Pwuhken Rongamwahu kan kin kasalehda me Sises kin kamwekid kapehden aramas mehlel akan en wekidala arail doadoahk, me kesempwal nan arail mour akan. Tamanda luhk me e wiahng Piter, Seims, Andru oh Sohn: “Kumwail kohdo iangiehla; I ahpw pahn padahkihong kumwail duwen laidih aramas akan.” (Mark 1:16-20) E kasalehong soused oko duwen kansenamwahu en ma irail pahn wia soangen doadoahk me pein ih kin mwohneki sang soahng koaros, oh ma irail pahn wia pahn sapwellime kaweid oh sawas.
13 Ekei mehn Suhs oko me rongorong wehwehkihda sapwellimen Sises padahko oh kapwaiada audepe kan. Kitail kak medewehla duwen dahme wiawi ni keilen sehdo duwen me kitail wadek nan Luk 5:1-11. Soused pahmen wie doadoahk laud ni pwong ahpw sohte seikerail. Ahpw, e wiahkinteieu dirala arail uhk kan! Met kaidehn e depweilahte miehla kanengen uhko; ahpw, Sises me wiahiong en mie mwahmw. Ni arail kilangolongala nan sahpwo, irail kilangada diren aramas inenen men rongorong sapwellimen Sises padahk kan. Met kak kawehwehda dahme Sises mahsanih ong irail meh pahmen ko: “Sang met kohla kumwail pahn laidih aramas.” Iaduwen arail mwekidiki met? “Re ahpw nihdadahng wararail pwoht ko nansapw, oh pwilikihdi arail dipwisou kan koaros oh iangala Sises.”
14. (a) Iaduwen atail kak diar nsenamwahu nan rahnwet? (b) Soangen rongamwahu kansenamwahu dah me Sises kin kalohkihseli?
14 Ni mehlel, ke kak wia duwehte. Doadoahk en padahkiong aramas akan Paipel wiewiahwihte nan ahnsou wet. Mpen aramas wenerar me wia Sounkadehdehn Siohwa kan nan sampah pwon alehda luhk me kohsang Sises ohng “ale oh kapaikada [ah] mehn wisik (iohk, NW)” oh “laidih aramas akan.” (Madiu 4:19) Ekei aramas akan wiahkihla arail doadoahk kaukaule; a ekei kin lepin ahnsou ahpw wia uwen me re kak. Ahpw, aramas pwukat koaros kin diar peren, oh arail mour kin marahrahda. Met kin pidada wiewia dahme re perenki wia: iei padahkiong meteikan duwen Rongamwahu—“Rongamwahu en Wehin Koht.” (Madiu 4:23) E kin wia mehkot kaperen en koasoia duwen rongamwahu kan, ahpw, mehlel rongamwahu wet. Paipel kin audaudki padahk kan me kitail kak doadoahngki oh kamehleleiong aramas tohto me re kak diar mour me sohte kapwunod.—2 Timoty 3:16, 17.
15. Soangen kapai dah me ke kak alehsang sapwellimen Sises padahk kan duwen mour?
15 Oh pil, aramas akan me ahpwtehn tepida sukuhliki duwen Wehin Koht kin kakehr ale ekei kamwahu kan sang sapwellimen Sises padahk kan duwen mour en aramas akan. Aramas tohto kak kadehdehda ni mehlel me sapwellimen Sises padahk kan kin kamaiauirailla oh sewese irail en wekisang arail mour en mahs. Ke kak kamehleleiong pein kowe sang ni omw pahn kasawih ekei padahk kan duwen kaweid me pid mour me Sises kasalehda me ntingdi nan pwuhken Madiu, Mark oh Luk.
Ahl Oapwoat en Nsenamwahu
16, 17. (a) Iawasa ke kak diar ekei sapwellimen Sises padahk kesempwal kan? (b) Dahme anahn pwe aramas en diarada nsenamwahu me pahn kohsang sapwellimen Sises padahk kan?
16 Ni ahnsoun pwuradahn tehntuhke nan pahr 31 C.E., Sises wia padahk pwoat me sampah kin tamataman lel rahnwet. Padahk wet kin adaneki Kapahrek en Pohn Dohl. E ntingihdi nan Madiu irelaud 5 lel 7 oh Luk irelaud 6, oh met kin oaralapihehda pali tohto en sapwellime padahk kan. Ei, ke kak diar padahk teikan en Sises nan Rongamwahu teikan. Pali laud en dahme e mahsanih kin mengei en wehwehki, edetehn kapwaiada audepen padahk pwukat wia mehkot apwal. Ke soh pein wadek irelaud oko kanahieng, oh medemedewe? Mweidohng kehl en sapwellime kupwur en kamwekid ahmw madamadau oh wiewia.
17 E sansal mwahu me sapwellimen Sises padahk kan koasoandi ni soangen ahl tohto. Kitail kihpene mour en padahk me duwehpenehte kan, pwe ehu mour en padahk ong ehuehu rahn en ehuehu sounpwong, oh song doadoahngkihong nan pein omw mour. Iaduwen? Eri, ke dehr karuwaru. Tamanda, kaun kepwehpwe me idek rehn Sises Krais: “Dahme I uhdahn pahn wia pwe I en kak alehki mour soutuk?” Ni en Sises kousapahliong ih ire kesempwal kan en sapwellimen Koht Kosonnedo, ohlo sapengki me e wiahdahr mepwukat koaros. Ahpw, e pepehmete me e anahne wia laudsang. Sises padahkiong ih en kalaudehla ah kin song en kapwaiada mour en sapwellimen Koht padahk kan sang ah pahn doadoahngki, pwehn wiahla tohnpadahk kehlail. E sansal me ohl menet saikinte kaunopada itar pwehn wia met. (Luk 18:18-23) Kahrehda, mehmen me men sukuhliki sapwellimen Sises padahk kan nan rahnwet anahne tamataman me mie wekpeseng en pwungki padahk pwukat, oh kesempwaliki padahk pwukat oh doadoahngki pwehn katikala pwunod en mour.
18. Kasalehda iaduwen ke kak doadoahngki koakon me mih ni pali 24 oh 25 pwehn ale kamwahu kan.
18 Pwe kitail en kak tepiada kasawih oh doadoahngki sapwellime Sises padahk kan, kitail en kilang ire nempe 1 nan koakon me mih ni pali 24 oh 25. E kin koasoia pwuhken Madiu 5:3-9. Ni mehlel, emen emen kitail kak doudouloale de medemedewe loale duwen mwahu en kaweid me pwarada nan iretikitik pwukat. Ni ahmw pahn kasawih unsek padahk pwukat, dahme ke pahn ndahki duwen wiewiahn aramas? Ma ke men powehdi pwunod nan ahmw mour, dahme kak sewese iuk? Ia pahn mwomwen mwahulahn ahmw mour ma ke kalaudehla ahmw nsenohki doadoahk en pali ngehn, oh kin mweidohng soahng pwukat en kadire ahmw madamadau? Mie mehkan nan ahmw mour me ke anahne katikala pwe ken kalaudehla ahmw wiewiahn pali ngehn? Ma ke pahn wia met, peren pahn laudla ong uhk ahnsou wet.
19. Dahme ke kak wia pwehn kalaudehla ahmw loalokong oh wehwehki soahng ngehnin kan?
19 Met pil mie mehkot me ke kak wia. Ke soh uhd koasoi ong sapwellimen Koht ladu teikan iretikitik pwukat, mwein ong ahmw pwoud, ahmw peneinei teikan, de kompoakepahmw? (Lepin Padahk 18:24; 20:5) Tamataman me ohl kepwehpwe idek rehn emen aramas tohrohr—Sises—duwen mehkot me pid met. Pasapengo kak wia mehn kalaudehla ah peren oh ale mour soutuk. Iengomw tohnkaudok me ke pahn koasoi ong iretikitik pwukat—irail sohte pahrekiong Sises—ahpw koasoakoasoipene me pid sapwellimen Sises padahk kan pahn wia mehkot me pahn mwahu ong kumwa koaros. Song mwadang en wia met.
20, 21. Soangen koasoandi dahieu me ke kak daur pwehn sukuhliki duwen sapwellimen Sises padahk kan, oh iaduwen ahmw kak ese me ke wie kekeirada?
20 Pil pwurehng kilang koakon me oaralap koasoia, “Padahk kan me Pahn Seweseiuk.” Padahk pwukat kin pwihnpeseng pwe ken kak onop oh tehk kanahieng ehu padahk nan ehuehu rahn. Keieu, ke kak wadek mahs dahme Sises padahki nan iretikitik pwukat. Mwuri, medemedewe sapwellime mahsen akan. Song kilang iaduwen ahmw kak doadoahngki mehpwukat nan ahmw mour. Ma ke pehm me ke kin kapwaiadahr ire pwukat, pil tehk oh kilang pil dah kan me ke kak wia pwe ken kak mourki padahk en Koht akan. Doadoahngki audepen padahk pwukat nan ahmw mour nan rahno. Ma met pahn apwal en wehwehki de apwal en kapwaiada audepe, eri, pil kareireila pil ehu rahn. Tamataman me ke sohte anahne samanihala douluhl ah ke uhd doulahng padahk teio. Eri, rahn en mwurio, ke kak uhd tehk ehu padahk tohrohr. Ni imwin ehuehu wihk, ke kak kousapahlih oh kilang ia uwen ahmw pweida ohng kapwaiada padahk en Sises pahieu de limau. Keriaun wihk, ken nantihong kapwaiada pil ekei padahk kan, ehuehu rahn ken kapataiong ekei padahk kan en kapwaiada. Ma ke diarada me ekei padahk kan ke solahr nohn kapwaiada, ke dehr nsensuwed. Kristian koaros pahn lelohng irair wet. (2 Kronikel 6:36; Melkahka 130:3; Eklesiasdes 7:20; Seims 3:8) Nantihong pil kadoahke kapwaiada padahk ko ni kesiluh oh kapahieu en wihk ko.
21 Mwurin sounpwong ehu samwa, ke sukuhlikier padahk 31 koaros. Eri, ia pahn ahmw pepehm mwurin mwo? Ahmw peren oh irair en nan kapehdomw soh pahn mwahu sang mahs? Edetehn ahmw kekeirada pahn tikitik, ke pahn mour nsenamwahula, de mwein ke pahn kakehr sohte nohn pwunodki kahpwal akan, oh ke pahn wehwehki dahme pahn sewese iuk. Ke dehr manokehla me pil mie sapwellimen Sises padahk mwahu teikan me sohte mih nan koakono. Ke soh pein onop ire pwukat oh song doadoahngkihong ahmw mour?—Pilipai 3:16.
22. Dahme kak pweida ma ke idawehn sapwellimen Sises padahk kan, oh ire dahieu kitail pil anahne tehk?
22 Ke kakehr kilang me sapwellimen Sises iohk sohte toutou, ahpw e marahra. Pwukoa en padahk oh katohnpadahk me marahra. Mwurin wahnpoaron Sohn (me wia kompoakepahn Sises) ieiang Sises sounpahr 60 samwa, e mahsanih: “Pwe iet duwen wehwehn poakohng Koht: kitail en peikiong sapwellime kosonned akan. Oh sapwellime kosonned akan me sohte apwal.” (1 Sohn 5:3) Ke kak pil ahneki soangen koapworopworohte. Ma ke pahn wereila nan ahmw doadoahngki padahk en Sises kan nan ahmw mour, a e pahn lalaudla ahmw wehwehkihla me mour me nohn kapwunod ong aramas tohto nan rahnwet sohte pahn nohn kapwunod ong uhk. Ke pahn kilangada me ke diarehr kamaiaupen loalomw oh solahr pahn pwunod duwehte mahs. (Melkahka 34:8) Ahpw, pil mie ehu ire tohrohr me pid sapwellimen Sises iohk me ke pil anahne medemedewe duwe. Sises pil mahsanih me ih me “opampap oh nan kapehd karakarahk.” Iaduwen met kin pid atail sukuhl sang oh kahlemengih Sises? Nan artikel en mwurin met, kitail pahn uhd tehkpene.—Madiu 11:29.
-
-
“Kumwail Padahngki Sang Ie”Kahn Iroir—2002 | January 1
-
-
“Kumwail Padahngki Sang Ie”
“Kumwail ale oh kapaikada ei mehn wisiket, oh kumwail padahngki sang ie, pwe I me opampap oh nan kapehd karakarahk; kumwail ahpw pahn diar kommoalpen ngenomwail kan.”—MADIU 11:29.
1. Dahme kahrehda sukuhliki sang rehn Sises kak wia mehkot kaperen oh katapan?
SISES KRAIS kin ahnsou koaros sapwellimaniki madamadau pwung, oh sapwellime wiewia kan oh padahk kan kin konehng ahnsou koaros. Edetehn e ketiket nin sampah ni ahnsou mwotomwot, e perenkihda wia doadoahk katapan oh kansenamwahu ehu, oh e kolokolete eh peren ni eh kin wia doadoahk wet. E kihpene sapwellime tohnpadahk kan oh padahkiong irail iaduwen re pahn kak kaudokiong Koht, poakohng aramas akan, oh kalowehdi sampah wet. (Sohn 16:33) E kin kadirehla mohngiongarail koapworopwor oh “ketin kasalehkihda mour soutuk Rongamwahu.” (2 Timoty 1:10) Ma kowe emen sapwellimen Sises tohnpadahk men, ke ese dahme tohnpadahk kan anahne wia? Kitail kak padahngki iaduwen kitail kak kamwahuwihala atail mour ma kitail pahn sukuhliki dahme Sises mahsanih duwen tohnpadahk kan. Eri, met kin pid atail kin pwungki oh kamehlele sapwellime kupwur kan oh kapwaiada mouren sapwellime kaweid akan.—Madiu 10:24, 25; Luk 14:26, 27; Sohn 8:31, 32; 13:35; 15:8.
2, 3. (a) Ia wehwehn tohnpadahk en Sises? (b) Dahme kahrehda e kesempwal kitail en idek rehtail, ‘I wiahla tohnpadahk ong ihs?’
2 Nan palien Pwuhk Sarawi ni lokaiahn Krihk, lepin lokaia wet “tohnpadahk” kin wehwehki aramas emen me kin medemedewe duwen mehkot, de emen me kin padahngki de sukuhliki mehkot. Pil ehu lepin lokaia me kin pid tohnpadahk kin pwarada nan atail oaralap en onop wet, Madiu 11:29: “Kumwail ale oh kapaikada ei mehn wisiket, oh kumwail padahngki sang ie, pwe I me opampap oh nan kapehd karakarahk; kumwail ahpw pahn diar kommoalpen ngenomwail kan.” Ei, emen me wiahla tohnpadahk men kin padahngki mehkot sang rehn emen. Nan pwuhken Rongamwahu kan, re kin kalapw doadoahngki lepin lokaia wet “tohnpadahk” ong sapwellimen Sises kompoakepah keren kan me kin idawehn ih, oh me iang ih kalohkseli wasa koaros oh me ale kaweid sang rehn Sises. Mwein ekei aramas akan kin kamehlele sapwellimen Sises padahk kan, ahpw irail kin wia met ni rir. (Luk 6:17; Sohn 19:38) Soun nting kan en Rongamwahuo kin doadoahngki lepin lokaia “tohnpadahk” ni ahl wet, “sapwellimen Sohn [Sounpapidais] tohnpadahk ko oh nein Parisi tohnpadahk ko.” (Mark 2:18, New World Translation) Pwehki Sises padahkiong sapwellime tohnpadahk kan en “kalikasang irail . . . padahk en Parisi kan,” kitail kak idek rehtail, ‘I wiahla tohnpadahk ong ihs?’—Madiu 16:12.
3 Ma kitail wiahlahr emen tohnpadahk en Sises, oh ma kitail sukuhliki sang reh, eri aramas teikan pahn nsenamwahula ni pali ngehn ni ahnsou me kitail kin mih rehrail. Kitail pahn wehwehki me atail kasalehda irair en opampap oh karakarahk me lalaudla. Iaduwen—ma kitail kin ahneki pwukoa ehu en kaunda aramas akan nan atail wasahn doadoahk, de ma kitail emen pahpa de nohno, de ahneki pwukoa en apwalih tohnmwomwohdiso en Kristian akan, eri, irail akan me kitail kin apwapwalih, kin pehm me kitail kin apwalih irail ni ahl me Sises apwalih sapwellime kan?
Ia Mwomwen Sapwellimen Sises Wiewia Ong Aramas akan
4, 5. (a) Dahme kahrehda e sohte apwal en wehwehki duwen ia mwomwen sapwellimen Sises wiewia ong aramas akan me kin ahneki kahpwal akan? (b) Dahme wiawi ni ahnsou me Sises iang konokonot nan imwen Parisi men?
4 Kitail anahne ese ia mwomwen sapwellimen Sises wiewia ong aramas akan, ahpw mehlel ong irail akan me ahneki kahpwal laud. Met kaidehn mehkot apwal en wehwehki; pwe Paipel kin ntingihdi ripoht tohto duwen ia mwomwen sapwellimen Sises wiewia ong aramas teikan, oh ekei aramas pwukat kin loal ohla, oh pai suwedla. Kitail en pil tehk iaduwen kaun en pelien lamalam kan oh mehlel irail Parisi kan arail wiewia ong aramas akan me kin lelohng kahpwal kohte. Wekpeseng wet kin wia mehkot kansenamwahu ong kitail.
5 Nan pahr 31 C.E., ni ahnsou me Sises kalohkiseli wasa koaros nan Kalili, “Parisi men ahpw luhke Sises en ketin iang towehda kisin ainpwoat kis ni imweo.” Sises sohte pweiek en ale luhk wet. “Sises eri ketila oh ketidiong ni tehpel ehu pwehn konot. A iet lih emen nan kahnimwo me inenen mour suwed. E ahpw rongada me Sises ketin iang konokonot nan ihmwo, iei me e patohwankihdo kisin pwoatol en leh pwohmwahu kis. Ih eri patohdiong pohnpelikien Sises limwahn aluweluwe ko, e ahpw sengiseng oh kawisekesekehkihla pilen mese aluweluwe ko. E ahpw kin limwilimwiheki pitenmoange, metimetik oh keiehki aluweluwe ko leho.”—Luk 7:36-38.
6. Dahme kahrehda liho “aramas dipan men” mih nan imwen Parisi men?
6 Ke kak medemedewe met? Ehu pwuhk koasoia: “Liho (iretikitik 37) kin isaneki tiahk en aramas akan me kin mweidong aramas semwehmwe kan en iang kamadipw ehu pwehn kang luwen mwenge kan.” Mwein met kitail kak wehwehki duwen kahrepen aramas akan pahn kak iang kamadipw ehu, mehnda sohte arail luhk ong kamadipwo. Ele mwein aramas teikan kin koapworopworki en kang luwen mwenge kan. Ahpw, wiewiahn lih menet me weksang aramas teikan. E sohte awiawih lao lel aramas akan neksang arail mwengepene. E ahneki ahd suwed ehu, wiahla “aramas dipan men” me aramas tohto eseier, pwe Sises mahsanih “dipe kan me tohtohie.”—Luk 7:47.
7, 8. (a) Iaduwen kitail pahn mwekidkihda pahn soangen irair akan me ntingihdi nan pwuhken Luk 7:36-38? (b) Ia madamadau en Saimon?
7 Medemedewe ma ke mour ahnsowo oh ke mih nan irair ehu me Sises mihla ni ahnsowo. Dahme ke pahn wia? Ke pahn sarohdi ni ahnsou lih menet koasoaiong iuk? Iaduwen soangen irair wet pahn kamwekid uhk en wia? (Luk 7:45) Ke pahn masapwehkada?
8 Ma ke iang mih nanpwungen aramas teikan me ale luhk ong kamadipwo, omw madamadau pahn duwehte madamadau en emen Parisi me adaneki Saimon? “Ni Parisi me lukedo Sises eh kilang met, e ahpw mengimengloalki, ‘Ma uhdahn soukohp men ohl menet, e pahn ese ihs lih menet me doahdoahke; e pahn ese soangen mour suwed me e kin wiewia.’ ” (Luk 7:39) Weksang Saimon, Sises kin wia emen me kin inenen poakpoake aramas akan. E wehwehki duwen kahpwal kan me liho kin ahneki oh e pil wehwehki duwen eh pwunod laud kan. Pwuhk Sarawi sohte kin padahkiong kitail iaduwen liho pwupwudi nan mouren dihp. Ma ih uhdahn emen lih me kin netiki paliware, eri ohl akan en kanihmwo, mehn Suh inouda kan, ni sansal sohte sewese liho.
9. Dahme Sises ketin wia, oh mwurin mwo, dahme mwein wiawi?
9 Ahpw, Sises men sewese liho. E mahsanihong liho: “Eri, dipomw kan lapwasanguhker.” E uhd kapataiong met: “Eri, omw pwosonen me komouruhkalahr; kohkohwei ni popohl.” (Luk 7:48-50) Koasoia duwen dahme wiawi wasaht uhdier. Mehmen mwein pahn akamaiki met, nda me Sises sohte wia mehkot laud ong liho. Pwe ihte e kapaiada liho oh padahkiong ih en kohkohwei ni popohl. Eri, ke lemeleme me liho pwurehng momourki soangen mour suwed me e kin wia? Kitail sohte kak uhdahn wehwehki duwen pasepeng en peidek wet, ahpw menlau tehk dahme Luhk mahsanih wasaht. E kawehweda me Sises kin kakahnseli “nan kahnimw oh nan kousapw akan, ketin kapakapahrengki Rongamwahu duwen Wehin Koht.” Luk pil ripohtki me “ekei lih” me kin mih rehn Sises oh sapwellime tohnpadahk kan “apwahpwalihki Sises oh sapwellime tohnpadahk ko ar kisin dipwisou kan.” Ele mwein lih menet koluhkihla dipe kan oh kasalehda eh kalahngan kin iang pwihn en lih pwukat, oh e tepida momourki soangen mour me kin kaperenda Koht oh ahneki nsen mwakelekel, oh ahneki katepen eh mour, oh kaloalehla eh limpoak ong Koht.—Luk 8:1-3.
Wekpeseng en Sises oh Parisi kan
10. Dahme kahrehda mie katepe kitail en medemedewe duwen poadoapoad duwen Sises oh liho nan imwen Saimon?
10 Dahme kitail kak sukuhliki sang poadopoad wet? E soh kin kamwekidada atail pepehm akan? Nna, medewehla met, ma ke mihmi nan imwen Saimon, soangen madamadau dahieu ke pahn ahneki? Ke pahn wia dahme Sises wia, de ke pahn ekis ahneki pepehm duwehte Parisi (Saimon)? Sises iei sapwellimen Koht Ohl, eri kitail sohte kak ahneki pepehm oh wia duwehte dahme e wia. Ahpw, ni pali teio, kitail sohte men ahneki madamadau duwehte Parisio, Saimon. Ekei aramas malaulaute kin kak kalahki me irail kin duwehte Parisi kan.
11. Dahme kahrehda kitail sohte men duwehte irail Parisi kan?
11 Sang onop en Paipel oh mehn kadehde kan me kohsang sampah wet, kitail kak kamehlele me Parisi kan kin lemeleme me pein irail kin apwalih aramas akan ni ahl me mwahu oh re kin wia met ong kamwahupen wehi pokon. Irail sohte itarki me sapwellimen Koht Kosonned akan me sansal oh mengei en wehwehki. Ni ahnsou me Kosonnedo kin sohte nohn sansal ong irail, re kin song en kapataiong pein arail kawehwe kan ni oaritik pwe aramas akan sohte pahn anahne doadoahngki kadeikpen loalarail. Kaun en pelien lamalam pwukat kin song en wiahda koasoandi ehu me kin kaunda mouren aramas akan ni arail wiewia kan koaros, pil mehkan me sohte kesempwal.a
12. Dahme Parisi kan kin pein lemelemeiong arail wiewia kan?
12 Nan keieun senturi, emen sounpoad en mehn Suhs akan, Sosephus, kin kawehwehda ni sansal me Parisi kan kin pein lemeleme me irail kadek oh kopwungpwung, oh irail me koahiek oh pwung ong arail doadoahk. Ni mehlel, ekei irail kin uhdahn wia met. Ele mwein ke tamanda Nikodihmus. (Sohn 3:1, 2; 7:50, 51) Mwuri, ekei irail kin tepida kamehlele padahk en Kristian akan. (Wiewia 15:5) Wahnpoaron Pohl ntingihdi duwen ekei mehn Suhs akan, duwehte pwihn en Parisi ko: “Pwe I kak kadehde duwen arail inenen poadidiong Koht, ahpw sohte kekeid ni pwungen marain mehlel.” (Rom 10:2) Ahpw, Rongamwahu kan kin kasansalehda duwen madamadau en aramas mwahl akan; irail kin kilangwong Parisi kan nin duwen aramas me—aklapalap, oh ahneki madamadau me irail me sarawi sang aramas teikan, kin rapahki sapwung en aramas teikan, kin kadeikih aramas akan, oh mwamwahliki aramas teikan.
Kupwuren Sises
13. Dahme Sises mahsanih duwen irail Parisi kan?
13 Sises ketikihong irail sounkawehwe kan en Kosonnedo oh Parisi kan kaweid kehlail oh kasalehda me irail kin wia aramas mwalaun kei. “Re kin kihpene wisik toutou oh salihediong pohn pwopwen aramas akan, re ahpw sohte mwahn kin men kamwakid sendinpehteh pwoat pwe en sewesehda wisik toutou pwukat.” Ei, wisik toutou, oh mehn wisik me kohwong aramas akan me inenen apwal. Sises kahdaneki sounkawehwe kan en Kosonnedo oh Parisi kan “aramas pweipwei kan.” Aramas pweipwei kan kin keper ong aramas teikan me kin kousoanpene nan ehu kanihmw. Sises pil kin kahdaneki irail sounkawehwe kan en Kosonnedo oh Parisi kan “sounkaweid maskun kan” oh ni kehlail e mahsanih me irail “sohte nsenohki peikiong padahk kesempwal kan en Kosonnedo, duwehte pwuhng, kalahngan oh mehlel.” Ihs aramas akan men Sises en kilangwong irail nin duwen Parisi men?—Madiu 23:1-4, 16, 17, 23.
14, 15. (a) Ni ahl me Sises wiaiong Madiu Lipai kin kasalehda dah duwen Parisi kan? (b) Dahme kitail kak sukuhliki sang met?
14 Kereniong aramas koaros me kin wadek pwuhk kan en Rongamwahu kin kilangada duwen madamadau en pali laud en Parisi kan me irail kin kalapw kauwe aramas teikan. Mwurin Sises luhke Madiu Lipai, sounrik daksis men, en wiahla sapwellime tohnpadahk men, Lipai uhd wiahda kamadipw laud pwehn kasamwo Sises. Paipel mahsanih: “Parisi kei oh arail sounkawehwehn Kosonnedo kei ahpw lipahnedkihda oh patohwanohng tohnpadahk ko, “Dahme kumwail kin iangki tungoal rehn sounrik daksis oh aramas sekeniken kan?” Sises ahpw ketin sapeng irail, mahsanih: ‘. . . I sohte kodohn ndahng me lelepek kan re en wiliakapwala, pwe me dipan akan.’ ”—Luk 5:27-32.
15 Lipai kin wehwehki duwen dahme Sises mahsanih ni ahnsowo duwen pil ehu kaweid ong Parisi ko: “Kumwail kohwei oh rapahki ia wehwehn mahsen en Pwuhk Sarawi pwoatet, ‘I sohte anahne meirong en mahn akan, pwe kalahngan.’ ” (Madiu 9:13) Mendahki Parisi kan kin nda me kamehlele nting kan en soukohp Ipru kan, irail sohte kin kapwaiada mahsen pwukat me ntingihdi nan pwuhken Oseia 6:6. Ma irail pahn wiahda sapwung, irail men peikiong kosonned akan sang arail pahn kasalehda mahk. Pein emenemen kitail kak idek rehtail peidek pwukat: ‘Aramas akan kin kilangwong ie nin duwen aramas me kin nohn utungada ekei kosonned de koasondi kan, duwehte koasondi kan me kin pid ahn pein emen madamadau? De aramas teikan kin kilangwong ie nin duwen aramas men me kin kasalehda mahk oh kadek?’
16. Dahme Parisi kan kin kalap wia, oh iaduwen kitail kak wia pwehn dehr duwehte irail?
16 Rapahki sapwung en meteikan. Ih duwen Parisi kan kin wia. Parisi kan kin rapahki sapwung kan koaros en aramas akan—edetehn ma mehlel de soh. Re kin kahrehong aramas akan en ahnsou koaros perehla pein irail sang Parisi kan oh katamankinirailla duwen arail sapwung kan. Parisi kan kin suweiki me irail kin meirongkihong Koht eisek kis ehun kisin tuhke kan, duwehte mint, dil, oh kumin. Re kin mwomwen men kasalehong aramas teikan me irail me sarawi ki arail likou kan oh song en kaweidih wehio pwon. Ma atail wiewia kan en duwehte kahlemeng en Sises, kitail anahne kaleke kitail sang ahnsou koaros en rapahki oh kasalehda sapwung kan en mehteikan.
Iaduwen Sises kin Kapwungala Kahpwal Akan?
17-19. (a) Kawehwehda iaduwen Sises wiaiong irair ehu me pahn kakete imwikihla kahpwal laud ehu. (b) Dahme kahrehda ahnsowo kin wia ahnsou kapwunod oh kansensuwed? (c) Ma ke iang mih wasao ni ahnsou me liho tuhwong Sises, iaduwen ke pahn mwekidkihda met?
17 Sises kin kapwungala kahpwal akan ni ahl ehu me weksang Parisi kan. Kitail pahn tehk iaduwen Sises kin kapwungala irair ehu me pahn kakete imwikihla kahpwal laud ehu. Met kin pidada lih emen me soumwahu en mehn warmwowi sounparehr eisek riau. Ke kak wadek met nan pwuhken Luk 8:42-48.
18 Pwuhken Mark kin koasoia duwen liho “masepwehkada, rerrer.” (Mark 5:33) Dahme kahrehda? Pwehki e ese me e kauwehla sapwellimen Koht Kosonnedo. Nin duwen dahme pwuhken Lipai 15:25-28 kasalehda, ma emen lih pahn mehnwarmwowi erein rahn ekei likin ahnsoun eh soumwahu en lih, de nta pwilipwil erein rahn ekei likin ahnsoun eh soumwahu en lih, e pahn saminkihla erein ntao eh pahn pwilipwil oh pil erein wihk ehu. Soahng koaros me e doahke pahn saminla, oh aramas koaros me e tuhwong pahn pil saminkihla. Mwohn e kak tuhwong Sises, lih menet anahne dillahte nan pokono. Met wiawiher sounpar 2,000 samwa samwalahro, ahpw ni ahnsou me kitail kin wadek duwen met, kitail kin poakpoake liho ni eh kin lelohng kahpwal wet.
19 Ma ke iang mih wasao, ia ahmw madamadau ong irairo? Dahme ke pahn nda? Ke kilang me Sises kin wia dahme kadek oh limpoak ong liho, e pil sohte kasalehda duwen kahpwal akan me mwein wiawi pwehki dahme liho wiahda.—Mark 5:34.
20. Ma pwuhken Lipai 15:25-27 kin wiahla kosonned ehu ong kitail en nan rahnwet, kahpwal dah kitail pahn lelong?
20 Dahme kitail kak sukuhliki sang met? Iaduwen ma ke kin wia emen elder nan mwomwohdiso en Kristian en nan rahnpwukat. Oh pil, iaduwen ma pwuhken Lipai 15:25-27 kin wia kosonned ong Kristian akan en rahnpwukat, oh emen lih Kristian kauwehla kosonned wet oh masepwehkada oh sehse dahme e pahn wia. Dahme ke pahn wia? Ke pahn kihong ih kaweid kehlail pwehn kasarohdi ih mwohn wehi pokono? Mwein ke pahn nda, “I sohte kak wia met! I pahn kahlemengih mehn kahlemeng mwahu en Sises, I pahn nantihong en kadek, limpoak, oh medemedewe duwen pepehm en aramas teikan.” Inenen mwahu! Ahpw, ni mehlel, e inenen apwal en kahlemengih dahme Sises kin wia.
21. Dahme Sises padahkiong aramas akan duwen Kosonnedo?
21 Aramas akan kin ale kangoang oh kehlailkihda arail mihmi rehn Sises oh rong ih. Ahnsou me sapwellimen Koht kosonned akan kin oaritik, sohte ehu wehwe tohrohr liki. Ahpw, ahnsou me sapwellimen Koht kosonned akan kin oaralap, kadeikpen loalarail pahn uhd doadoahk pwehn kasalehda arail limpoak ong Koht ni arail pilipil kan. Kosonnedo sohte kin kakos ahpw e kin materek. (Mark 2:27, 28) Koht kin ketin poakpoake sapwellime aramas akan, oh E kin wia dahme keieu mwahu ong irail ahnsou koaros, oh kin kasalehong irail mahk kalahngan ni ahnsou me re kin sapwungala. Ih pil duwen Sises kin wia.—Sohn 14:9.
-