Dahme Kitail Kak Sukuhlki Sang Mery?
Mie pak ke nohn pwunodki kahpwal de pwukoa me ke kin lelohng? Ke kin pwangada en nantihong rapahki elen mour ehuehu rahn? Ia duwe, kowe emen nanpwungen aramas rar kei me kin pwonopwonki oh masak pwehki ke kalipiliplahsang nan omw wasahn kousoan? Oh ihs rehtail me saikinte pehm duwen medek oh kaloaleid ni emen me kitail poakepoake kin mehla?
KE ESE me Mery, inen Sises, lelohngehr soangen kahpwal pwukat? Kaidehn ihte e lelohng kahpwal pwukat ahpw e powehdier! Dahme kitail kak sukuhlkihsang eh mehn kahlemeng?
Pali laud en aramas ese lih menet Mery. E sohte wia mehkot kapwuriamwei pwehki Mery ahneki pwais kesempwal ehu ong pweidahn kupwuren Koht. Patehng met aramas rar kei kin kaudokiong Mery. Palien Kadolik kin wauneki ih nin duwen Nohno kompoak men oh emen me wia mehn kahlemeng nan pwoson, koapworopwor, oh wiewiahn kadek. Me tohto sukuhlki me Mery wia emen sounsawas rehn Koht ong aramas.
Ia ahmw madamadau duwen ahn Sises nohno? Oh kesempwal sang met, ia sapwellimen Koht madamadau ong ih?
Pwais Kesempwal Ehu
Mery, nein Eli, wia kisehn keinek en Suda nan Israel. Paipel tepin koasoia duwen ih me pid irair kapwuriamwei me wiawi. Emen tohnleng mwemweitla reh oh mahsanih: “Mery, popohl ong komwi! Kaun-o ketiket rehmwi.” Nin tepio, Mery salohkihda kowahlap oh “mengimengloalki ia pahn wehwehn mahsen pwoatet.” Eri, tohnlengo mahsanihong ih me Koht ketin pilada ih en wia pwais kesempwal ehu iei en liseianda oh naitikihada oh apwalihada Sapwellimen Koht Pwutak.—Luk 1:26-33.
Ia uwen laud en pwukoa wet me kohwongehr serepein kiripw menet! Ia duwen e mwekidki met? Mery kakete medewe me sohte emen pahn kak kamehlele eh koasoi. Eh liseiano kakete kahrehiong pwutak me pahn pwoudiki ih en sohla poakepoake ih de e kakete lelohng kalokolok? (Deuderonomi 22:20-24) Ahpw e sohte pweiek en alehdi pwais kesempwal wet.
Ahn Mery pwoson kehlail kahrehiong ih en kapwaiada kupwuren eh Koht, Siohwa. E kamehlele me Koht pahn ketin apwalih ih. Ih eri koasoia: “Iet sapwellimen Kaun-o lidu ngehi; en wiawihong ie duwen me komwi mahsanih.” Mery kin mendahkihla soangen kahpwal kan me e pahn lelohng, pwehki e pohnese me en kapwaiada pwukoa wet iei ahl tohrohr ehu en wahdo kaping ong Koht.—Luk 1:38.
Ni ahnsou me Mery padahkihong Sosep me e liseian, Sosep lemedahr en mweisang ih. Met wia ahnsou kansensuwed ong ira koaros. Paipel sohte koasoia ia uwen werei en ahnsou kansensuwed wet. Ahpw Mery oh Sosep uhdahn nsenamwahula ni ahnsou me tohnleng en Siohwa pwarowohng Sosep. Tohnleng menet kawehwehda me Mery sohte wia mehkot sapwung ahpw liseian tohrohr ehu met, oh kaweidih Sosep en pwoudikihda ih.—Madiu 1:19-24.
Ahnsoun Apwal akan
Rahn pwukat, lih tohto me liseian kin kaukaunop ehuehu sounpwong ong neirail seri me pahn ipwidi oh Mery mwein wia duwehte lih pwukat. Sises wia nah mesenih. Ahpw irair kan me sohte kasikpe mie kasapwungehla eh pilahn kan. Sihsar Augustus koasoanehdi en wia ntingdien aramas, oh koaros anahne kohla wasa me re ipwidi ie. Eri, Sosep ale Mery me liseiankiher sounpwong duwau oh wia seiloak mwail 90 pohn mahn ahs men. Diren aramas nan Pedleem oh Mery anahne ehu wasa me e kak neitik, ahpw ihte wasa me mie iei dewen mahn akan. E uhdahn apwal ong Mery en neitik nan dewen mahn. Ele e apwalki oh masak en neitik nan soangen wasao.
Nan ahnsoun kahpwal pwukat en eh mour, Mery uhdahn kasalehda eh pwunod ong Siohwa, likih me ih me pahn ketin apwalih ih oh nah seri pwelel. Ahnsou kis mwuhr, tohn silepen sihpw kei pwarodo oh men kilang serio. Irail padahngki me tohnleng ko kahdaneki serio ‘Sounkomour iei Kaun Mesaia.’ Eri, Paipel mahsanih: “Mery ahpw kin ketin tamataman mepwukat koaros oh kin ketin medemedewe nan kupwure.” E doudouloale mahsen pwukat oh kehlailkihda.—Luk 2:11, 16-19.
Ia duwen kitail? Mwein kitail kak lelohng lokolok nan atail mour. Kapatahiong met, Paipel kasalehda me “paisuwed” kak lelohng kitail koaruhsie, wahdohng kitail soahngesoangen kahpwal kan nan atail mour. (Eklesiasdes 9:11) Ni ahnsou me met kin wiawi, kitail kin nsensuwedkihla oh kapwukoahki Koht? E sou pahn mwahu en alasang Mery oh karanihala Siohwa Koht sang ni atail sukuhlki sapwellime Mahsen, Paipel, oh doudouloale duwen dahme kitail sukuhlki? E uhdahn pahn sewese kitail en dadaur pahn lokolok.
Semwehmwe oh Kalipilipalahsang Wasahn Kousoan
Mery lelohngehr kahpwal teikan duwehte semwehmwe oh anahnepen tangasang eh wasahn kousoan. Ke kin lelohng soangen kahpwal pwukat? Nin duwen ehu ripoht koasoia “elep en tohn sampah kereniong aramas sililik me kin mourki tikitiksang tala riau ehu rahn,” oh aramas rar kei me kin apwalki rapahki elen mour mendahki re mihmi nan wehi kepwehpwe kan. Ia duwen kowe? Ehuehu rahn en kin rapahkihda mwenge oh likou oh wasahn kousoan ong ahmw peneinei sou kin kahrehiong uhk en pwangada oh ekei pak pwunodada?
Paipel kasalehda me Sosep oh Mery semwehmwe. Ia duwen kitail kak ese met? Pwuhken Madiu, Mark, Luk, oh Sohn kasalehda me rahn 40 mwurin Mery neitik, ih oh Sosep kohla ni tehnpas sarawi oh wiahda meirong en “mwuroi riemen de mwuroi pwulopwul riemen.”a (Luk 2:22-24) Nin duwen kosonnedo, irail me semwehmwe kante me sohte kak meirongkihla sihmpwul men, kak wiahda soangen meirong wet. E sansal me Sosep oh Mery kin ahneki kahpwal en mwohni. Mendahki met, ira kak ahneki peneinei ehu me nsenamwahu. Ira kin mwohneki mehkan me pid ara kaudok ong Koht.—Deuderonomi 6:6, 7.
Mwurinte Sises ketin ipwidi, en Mery mour pwurehng wekila. Emen tohnleng padahkihong Sosep me ih oh eh peneinei en tangalahng Isip. (Madiu 2:13-15) Met keriaun pak me Mery anahne mwesel sang wasa ehu me e ahnla, oh kohla nan ehu wehi tohrohr. Mie wasa me mehn Suhs tohto kin kousoan nan Isip kahrehda Mery oh Sosep kak mi nanpwungarail. Ahpw e sohte mengei en kousoan nan ehu wehi tohrohr. Kowe oh omw peneinei pil mweseldahr sang nan amwail wasa ong kamwahupen noumwail seri kan de pwehn pitsang keper? Ma ei, eri ke kak wehwehki ekei kahpwal kan me Mery kin lelohng nan Isip.
Lih Pwopwoud oh Nohno Poadidi Men
Pwuhken Rongamwahu kan sohte kin kalapw koasoia duwen Mery likin ahnsou me Sises ketin ipwidi oh ahnsou me e wia seri pwelel. Ahpw e sansal me Mery oh Sosep naineki seri wenemen de tohtohsang. Ke ele pahn pwuriamweiki met. Ahpw tehk dahme pwuhken Rongamwahu kan kin kasalehda duwen met.
Sosep kin wauneki en Mery pwais kaselel en neitikihdi sapwellimen Koht Ohl. Kahrehda e sohte wia nsenen pwopwoud ong Mery lao lel Sises eh ketin ipwidi. Madiu 1:25 mahsanih me “Sosep sohte kapwaiada nsenen pwopwoud ong Mery mwohn eh naitikihada sapwellime pwutako.” Lepin lokaia “mwohn” nan iretikitik wet kin kasalehda me mwurin Sises eh ketin ipwidi, Sosep oh Mery wia nsenen pwopwoud nin duwen tiahk en pwopwoud. Pwuhken Rongamwahu kin kasalehda me pwehki met, Mery naineki seri kan, pwutak kan oh serepein kan, rehn Sosep. Seims, Sosep, Saimon oh Sudas iei rien Sises. Mery pil mie nah serepein riemen de tohtohsang. (Madiu 13:55, 56) Ahpw seri pwukat kohsang rehn Sosep oh Mery.
Mery kin nsenohki eh nanpwungmwahu rehn Koht. Mendahki Kosonnedo sohte kehkehlikihong lih akan en iang kasarawi en Pahsohpa, Mery kin iang Sosep en seiloaklahng Serusalem ong kasarawi wet. (Luke 2:41) Met wehwehki me irail anahne wia seiloak mpen mwail 190 sounpar koaros iangahki arail peneinei laud! Ahpw seiloak pwukat kin wia ahnsou kaperen kei ong peneineio.
Rahnwet, lih tohto kin kahlemengih Mery. Irail kin doadoahk laud oh kapwaiada arail pwukoa me pid kaudok. Lih pwopwoud pwukat kin kalapw kasalehda kanengamah, dadaur oh aktikitik! Doudouloale duwen ahn Mery irair kan kak sewese irail en kesempwalki mehkan me pid arail kaudok ong Koht oh nanpwungmwahu reh laud sang arail men ahneki nsenamwahu. Duwehte Mery, irail ese me en iang arail pwoud oh neirail seri kan kaudokiong Koht kin kakehlailih oh kaminiminpene arail peneinei.
Ehu ahnsou, ni Mery oh Sosep oh neira seri kan ar pwurodo sang kasarawi ehu me wiawi nan Serusalem, ira esehda me Sises me sounpar 12 sohte iang irail. Ke kak wehwehki en Mery pwunod laud erein rahn siluh me e raparapahki nah pwutako? Ni ahnsou me ih oh Sosep diarada Sises nan tehnpas sarawio, Sises mahsanih: “Kumwa sohte ese me I uhdahn pahn kin mihmi nan Tehnpas en Semei?” Mery “ahpw kin tamataman mepwukat koaros oh medemedewe.” Met pil kasalehda me Mery kin uhdahn kesempwalki sapwellimen Koht madamadau. E doudouloale soahng koaros me wiawi ong Sises. E sansal me mwurin sounpar kei, Mery kawehwehiong sounnting kan en Pwuhken Rongamwahu duwen met oh wiewia teikan en sapwellimen Sises mour ni eh seri.—Luk 2:41-52.
Dadaurete Pahn Lokolok oh Mehlahn Kompoakepah
Dahme wiawi ong Sosep? Mwurin wiewia pwukat me kileledier mwowe, Pwuhken Rongamwahu kan sohla koasoia duwen Sosep. Ekei kin lemeleme me met pwehki Sosep mehla mwohn Sises ketin tepiada sapwellime doadoahk en kalohk.b Sohte lipilipil dahme wiawi ong Sosep, e sansal me Mery wiahla liohdi men mwohn kaimwiseklahn sapwellimen Sises doadoahk en kalohk. Mwohn eh pwoula, Sises mahsanihong wahnpoaron Sohn en apwalih ineo. (Sohn 19:26, 27) Sises sohte pahn ketin wia met ma Sosep momourte ahnsowo.
Mery oh Sosep kin ehupene oh wia soahng tohto! Tohnleng kan pwarodohng ira, pitsang kaun lemei men, kosoula nan wasa tohto, oh wiahda peneinei laud. Pak depe ira mwohndipene oh koasoakoasoiapene duwen Sises, dahme e pahn lelohng oh ma ira kin kaiahnehda oh kaunopada ih ni ahl me pwung? Ahpw met Mery kelehpwla.
Omw pwoud melahr? Mwurin sounpar tohto, ke kin pahtoukihla eh mehla? Kitail kamehlele me eh pwoson koapworopwor en kaiasada kin kamweit Mery.c (Sohn 5:28, 29) Ahpw met sohte wehwehki me solahr eh kahpwal kan. Duwehte nohno tohto kan me kin kelehpw apwalih seri kan, Mery pil anahne apwalih nah seri kan ni soh sawas sang eh pwoud.
E sansal me Sises me kin ketin apwalih anahn en peneinei mwurin Sosep mehla. Ni rien Sises kan kekeirda, irail kak iang pwukoa wet. Ni ahnsou me Sises “sounpar silihsek,” e ketin mwesel sang sapwellime peneinei oh tepiada sapwellime doadoahk en kalohk. (Luk 3:23) Pahpa oh nohno tohto kin perenki ahpw sangat ni ahnsou me neirail pwutak de serepein kohkohlahsang rehrail. Pwehki ahnsou laud, doadoahk laud oh arail pepehm kin pidada arail kakairada neirail seri kan, irail kin sangat ni ahnsou me seri kan kin kohkohla. Mie noumw pwutak kan de serepein kan me kohkohlahsang rehmw pwehn kalaudehla arail papah Koht? Ke kin suweiki ar wia met ahpw ni ahnsowohte ke pil ekei pak men irail en mi nan wasa me karanih uhk? Eri ke kak wehwehki en Mery pepehm ni ahnsou me Sises ketin mwesel sang reh.
Kahpwal kan me E Sohte Kasik
Mery lelohng pil ehu kahpwal me e sohte kin kasik. Me tohto kin idawehn Sises ni eh ketin wia kalohk, ahpw rie kan sohte kin wia met. Paipel mahsanih me “rie ohl ako sohte pwoson Sises.” (Sohn 7:5) Mery ele padahkihong irail dahme tohnleng men padahkihong ih me Sises iei “Sapwellimen Koht.” (Luk 1:35) Ahpw ong Seims, Sosep, Saimon oh Sudas, Sises ihte riarail me laud. Eri en Mery peneinei kin ahneki madamadau wekpeseng me pid kaudok.
Mery mworuskihla met oh solahr nantihong sewese nah seri kan? Soh! Ehu ahnsou me Sises kin ketin wia kalohk nan Kalili, e ketila ni ehu ihmw pwehn mwenge oh pokon en aramas kohdo pwehn rong ih. Ihs me mi likin ihmwo raparapahki ih? Mery oh rien Sises kan. Ei, ahnsou me Sises ketiket limwahn wasa me sapwellime peneinei kin mi ie, Mery kin kahre nah seri teikan oh kohla reh. Mwein e koapworopworki me irail pahn wekidala arail madamadau ong Sises.—Madiu 12:46, 47.
Mwein ke pil kin nantihong idawehn Sises ahpw omw peneinei teikan sohte kin men wia met. Ke dehr mworuskihla met oh uhdihsang omw kin nantihong sewese irail! Duwehte Mery, me tohto kin kanengamahiong arail peneinei sounpar tohto mwohn irail tepida wekila. Sohte lipilipil ma meteikan pahn mwekidki de soh, Koht kin ketin kesempwalki omw kanengamah.—1 Piter 3:1, 2.
Kahpwal me Keieu Laud
Kaimwiseklahn en Mery kahpwal me kileldi nan iren Paipel kan iei me keieu kamedek ong ih. Aramas akan soikala nah pwutak me e poakepoake oh e kilang Sises eh ketin lokolok oh pwoula. Aramas kin wiahki mehlahn neirail seri duwehte arail kin “katihasang douluhl mehkot kesempwal,” de “mehla me keieu sakanakan,” sohte lipilipil ma serio pwulopwul de laudlahr. Nin duwen e kokohpdahr, Mery pehm me mwomwen kedlahs ehu doakoahdi ih!—Luk 2:34, 35.
Mery mweidohng kahpwal wet en kauwehla eh pepehm oh kaluwetala eh pwoson Siohwa? Soh. Paipel kasalehda me mwurin mwo, Mery kin mi rehn sapwellimen Sises tohnpadahk kan oh “poaden kapakap.” Ahpw kaidehn ih kelehpw te. Nah pwutak teikan me tepida pwoson Sises pil iang ih wasao. Met uhdahn kin kamweit Mery!—Wiewia 1:14.
Mery kin ahneki mour nsenamwahu nin duwen lih emen, lih pwopwoud men, oh nohno men pwehki eh lelepek ong Koht. E kin ale kapai tohto ni eh kin papah Koht. E powehdi kahpwal tohto. Ahnsou me kitail kin lelohng kahpwal kan me kitail sohte kasik de kitail kin pwunodki kahpwal en peneinei, kitail kak sukuhlkihsang eh mehn kahlemeng en dadaur oh lelepek.—Ipru 10:36.
[Nting tikitik me mi pahs]
a Emen mahn ko kin wia meirong en dihp. (Lipai 12:6, 8) Ni eh wiahda meirong wet, Mery kasalehda me duwehte aramas teikan koaros, e pil sohsohki imwilahn dipen Adam, me wia tepin aramas.—Rom 5:12.
b Rekord en sapwellimen Sises doadoahk en kalohk sohte kin kasalehda duwen Sosep ahpw e kin kasalehda duwen sapwellime tohnpeneinei teikan duwehte ineo oh rie kan. Met pil kin kasalehda me Sosep melahr. Karasepe, ni kamadipw en kapwopwoud me wiawi nan Kana, kitail kilang me Mery iang kamadipw wet ahpw Sosep sohte pwarada. (Sohn 2:1-11) Pil ehu, aramas akan nan wasa me Sises ketin tikida ie wiahki ih “nein Mery” ah kaidehn nein Sosep.—Mark 6:3.
c Me pid duwen koapworopwor en kaiasada nan Paipel, menlau kilang irelaud 9 en pwuhken Loalokong Me Pahn Kahluwalahng Mour Soutuk me Sounkadehdehn Siohwa kan wiahda.
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 5]
Tangalahng Isip