Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w12 4/1 pp. 24-27
  • Siohwa Ketin Mwahngih Duwen Eh Kin Ketin Doarehla Sapwellime kan

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Siohwa Ketin Mwahngih Duwen Eh Kin Ketin Doarehla Sapwellime kan
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • E PITSANG NOHLIKO
  • KOHT KETIN DOAREIRAILLA NI SEHD WEITAHTAHO
  • EKEI PITSANG OHLAHN SERUSALEM
  • KITAIL KEHLAILDAHR ONG NI AHNSOU KOHKOHDO
  • Warihmw me Noha Wiahda
    Mehn Kasukuhl kan me Ke Kak Sukuhlkihsang Paipel
  • Nein Noha Pwuhken Wiewia kan Mie Wehwe Tohrohr Ong Kitail?
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2003
  • E Pitla “Iangahki Aramas Isimen”
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2013
  • Koaros Kak Sukuhliki Sang Noah—He Walked With God
    Atail Doadoahk ong Wehio—2002
Kilang Pil Ekei
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
w12 4/1 pp. 24-27

Siohwa Ketin Mwahngih Duwen Eh Kin Ketin Doarehla Sapwellime kan

“Kaun-o ketin mwahngih kapitasang me poadidi kan nan ar apwal akan.”​—2 PIT. 2:9.

DAHME KAHREHDA KITAIL KAK LIKIH ME SIOHWA:

Ketin koasoanehdi iahd soahng kan pahn anahne wiawi pwe kupwure kan en kak pweida?

Pahn ketin onopadahr pwehn ketin doadoahngki sapwellime manaman pwehn ketin doarehla sapwellime kan?

Uhdahn ketin mwahngih ia duwen soahng kan ar pahn wiawi nan kahn kamakam kowahlap?

1. Ia pahn mwomwen sampah nan ‘kahn kamakam kowahlapo’?

KAMWOMWOMWLAHN ahn Sehdan sampah pahn wiakihteieu wiawi ni ahnsou me aramas sohte pahn kasik. (1 Des. 5:2, 3) Erein “Rahn lapalap en KAUN-O,” sampah pahn direki pingiping. (Sep. 1:14-17) E pahn mie lokolok oh pwunod me inenen laud kahrehda Paipel kawehwehda “apwal [“kahn kamakam kowahlap,” NW] en ni ahnsowo pahn laudsang apwal me kin wiawi sang mahs kohdo lel met.”​—Wadek Madiu 24:21, 22.

2, 3. (a) Dahme Sehdan pahn song en wiahiong sapwellimen Koht aramas akan erein kahn kamakam kowahlap? (b) Dahme kak kalaudehla atail koapworopworki sapwellimen Siohwa manaman en doarehla sapwellime aramas akan?

2 Esekiel kohpada duwen kaimwiseklahn mahwen me pahn wiawihong sapwellimen Koht aramas akan ni imwin “kahn kamakam kowahlap.” Mahwen wet pahn kohsang Kok en sapwen Makok. “Lapalahn karis kehlail en sounpei” ehu pahn uhwongada sapwellimen Koht aramas akan “rasehng melimel ehu me mwekimwekid pohn sahpw.” (Esek. 38:2, 14-16) Sohte pwihn en aramas ehu pahn sewese sapwellimen Siohwa aramas akan. Re pahn anahne likih Koht pwehn komourla. Ia duwen sapwellimen Siohwa aramas akan arail pahn mwekidki imwintihti kan arail pahn kauweirailla?

3 Ma kowe emen sapwellimen Siohwa ladu, ke pwoson me Siohwa pahn oh kak ketin doarehla sapwellime aramas kan nan kahn kamakam kowahlap? Wahnpoaron Piter ntingihedi: “Eri, Kaun-o ketin mwahngih kapitasang me poadidi kan nan ar apwal akan, oh pil ketin mwahngih nekinekid ong me suwed kan lokolok lao lel Rahnen Kadeik.” (2 Pit. 2:9) Atail koapworopworki sapwellimen Siohwa manaman me e kak ketin doarehla sapwellime aramas pahn kehlailla ma kitail kin doudouloale karasaras kan duwen Siohwa eh ketin doarehla sapwellime ladu en mahs kan. Eri kitail tehkpene karasaras siluh duwen eh ketin wia met.

E PITSANG NOHLIKO

4. Dahme anahne wiawi mwohn Nohliko eh kak wiawi?

4 Keieu, kitail pahn tehkpene koasoiepen Nohliko ni mwein Nohao. Soahng kei anahne wiawi mwohn Nohliko eh pahn kohdo. Lapalahn warihmwo anahne kokouda oh mahn akan anahne wisikilong loale ni keneinei. Pwuhken Senesis sohte koasoia me Siohwa ketin awih lao warihmwo imwisekla mwohn eh ketin koasoanehdi iahd me Nohliko pahn wiawi. Siohwa sohte anahne ketin pwunodki ma warihmwo pahn kak imwisekla ni ahnsou me Nohliko pahn wiawi. Ni mehlel, Siohwa ketin piladahr iahd me Nohliko pahn wiawi ahnsou reirei mwohn eh ketin mahsanihong Noha en wiahda warihmwo. Ia duwen atail ese met?

5. Dahme Siohwa ketin pakairki me kileldi nan Senesis 6:3? Iahd me e ketin wiahda pakair wet?

5 Paipel padahkihong kitail me Siohwa ketin wiahda koasoandi ehu oh ketin pakairki nanleng. Nan Senesis 6:3, e ketin mahsanih: “I solahr pahn mweidohng aramas re en mour kohkohlahte; pwe re pahn mehla. Sang met kohla re solahr pahn daulih sounpar 120.” Siohwa sohte ketin koasoakoasoia duwen ia uwen werei aramas akan pahn momourki. Siohwa ketin pakpakairki iahd me e pahn ketin kasohrehla aramas suwed koaros ni ahnsowo.a Nohliko tepida nan pahr 2370 mwohn Krais. Eri e sansal me Koht ketin wiahda pakair wet nan pahr 2490 mwohn Krais. Ni ahnsowo, Noha sounpar 480. (Sen. 7:6) Mpen mwurin sounpar 20 mwurin Koht eh ketin wiahda pakair wet, nan pahr 2470 mwohn Krais, Noha tepida nainekihda nah pwutak silimen ko. (Sen. 5:32) Mwurin nein Noha pwutak ko arail ipwidi, pil mie mpen sounpar 100 luhluhwe mwohn Nohliko eh pahn wiawi. Ahpw Siohwa saikinte ketin mahsanihong Noha duwen pwukoa tohrohr me e ketin kaunopadahr ong ih oh ia duwen met eh kak sawas doarehla tohnsampah. Ia uwen werei Koht ketin awih mwohn eh ketin padahkihong Noha en wia met?

6. Iahd me Siohwa kakete ketin mahsanihong Noha en wiahda warihmwo?

6 E sansal me Siohwa ketin awih sounpar tohto mwohn eh ketin padahkihong Noha dahme e pahn ketin wia. Dahme kahrehda kitail kak ndahki met? Paipel mahsanih me nein Noha pwutak ko laudlahr oh pwopwoudehr ni ahnsou me Koht ketin mahsanihong Noha en kauwada warihmwo. Siohwa ketin mahsanihong Noha: “I pahn kauwada ei inou nanpwungata. Eri, ke pahn pedolong nan warihmwo, iangahki omw pwoud, oh noumw pwutak kan oh ar pwoud kan.” (Sen. 6:9-18) Eri, e kakete me sounpar 40 de 50 mwohn Nohliko eh wiawi me Noha alehdi pwukoahn kauwada warihmwo.

7. (a) Ia duwen Noha oh eh peneinei arail kasalehda arail pwoson? (b) Iahd me Siohwa ketin padahkihong Noha ahnsou me Nohliko pahn tepida?

7 Ni Noha oh eh peneinei arail wiewiahda warihmwo, mwein re kin medewe ia duwen Koht eh pahn ketin kahrehda Nohliko oh iahd me e pahn tepida. Ahpw, mendahki ar sehse oaritik kan, re kasalehda arail pwoson sang ni arail pousehlahte wiahda warihmwo. Paipel mahsanih: “Noha eri ahpw kapwaiada mehkoaros me Koht ketin mahsanih.” (Sen. 6:22) Eri, Siohwa ketin padahkihong Noha me Nohliko pahn wiawi mwurin rahn isuh. Met kihong Noha oh eh peneinei ahnsou me itar ren kihpene mahn koaros nan warihmwo. Eri ni eh tepida keteu ni ahnsou me Noha sounpar 600, nan keriau en sounpwong, ni rahn kaeisek isuh en sounpwongo, soahng koaros kaunopadahr.​—Sen. 7:1-5, 11.

8. Ia duwen poadopoad en Nohliko eh sewese kitail en kamehlele me Siohwa pahn ketin mwahngih iahd e pahn ketin doarehla sapwellime kan?

8 Poadopoad en Nohliko kadehdehda me ahnsou koaros Siohwa kin ketin mwahngih ahnsou oh ahl me keieu mwahu en ketin doarehla sapwellime aramas akan. Eri ni atail kerenlahngehr imwin koasoandi suwed wet, kitail kak kamehlele me kupwuren Siohwa koaros pahn pweida ni “rahno de awao” me e ketin koasoanedier.​—Mark 13:32; wadek Apakuk 2:3.

KOHT KETIN DOAREIRAILLA NI SEHD WEITAHTAHO

9, 10. Ia duwen Siohwa eh ketin doadoahngki sapwellime aramas ko en kahluwahlahng sounpei en Isip ko nan lidip ehu?

9 Kitail sukuhlkiher sang poadopoad en Nohliko me Siohwa uhdahn ketin koasoanehdi iahd soahng kan pahn pweida pwehn ketin kapwaiada kupwure kan. Keriau en karasaras me kitail pahn tehkpene pahn kasalehiong kitail me kitail kak likih Siohwa ni eh pahn ketin doadoahngki sapwellime manaman me uhdahn kehlail douluhl pwehn ketin doarehla sapwellime kan oh pwe kupwure en pweida. Ei, Siohwa kin ketin ahnsou koaros doarehla sapwellime kan. Ahpw, ekei pak e kin ketin mweidohng ren mihla nan irair keper kan pwehn kak ketin kalowehdi sapwellime imwintihti kan. Ih met me wiawi ni ahnsou me Siohwa ketin kapitasang mehn Israel kan kalidu nan Isip.

10 Mpen mehn Israel silirar kohkohsang Isip. Siohwa ketin padahkihong Moses en kahluwa irail ni ahl ehu me Parao pahn medewe me re salongalahr oh pingidahr. (Wadek Eksodus 14:1-4.) Parao iangahki nah sounpei ko pwakihala mehn Israel ko oh supukiraildi ni Sehd Weitahtaho. E mwomwen me mehn Israel ko sohte kak pitila. (Eks. 14:5-10) Ahpw, mehn Israel ko sohte uhdahn mi nan keper mehlel. Dahme kahrehda? Pwehki Siohwa ketin onopadahr pwehn ketin doareirailla.

11, 12. (a) Ia duwen Siohwa eh ketin sewese mehn Israel ko? (b) Ia imwilahn dahme Siohwa ketin wia? Dahme met padahkihong kitail duwen Siohwa?

11 “Uhren depweko” me kaukaweid mehn Israel ko mwekidla mwuri oh perehla mehn Isip ko. Uhren depweko kahrehda rotorot ong mehn Isip ko oh kihong marain mehn Israel ko lella nipwong. (Wadek Eksodus 14:19, 20.b) Siohwa ketin doadoahngki kisinieng kehlail ehu sang palimese oh pwalangpeseng sehdo oh kammadahda lel nan kapin sehdo. Kitail ese me met wiawihki ahnsou reirei pwehki ire ko mahsanih: “Kisinieng kehlail ehu sang palimese, me ipihpdo erein pwongo pwon, oh kammadahda sehdo.” Mehn Israel ko mwekid wawai sang weren mehn Isip ko weren nansapw ko. Ahpw, mehn Isip ko sohte kak poweiraildi pwehki Siohwa ketin mahmahwenki sapwellime aramas akan. E ahpw ketin “kapingirailda pwe e ketin katengehla daiahn werennansapw ako, me kahrehda re sohla kak tang.”​—Eks. 14:21-25.

12 Ni mehn Israel ko arail lellahr palio sehdo oh sohte lelohng kahpwal, Siohwa ketin mahsanihong Moses: “Kapahwei pehmwen pohn sehden, pwe sehden en pwilidohng pohn mehn Isip kan, oh pohn wararail werennansapw akan, iangahki sountangahki kan.” Ni sounpei ko ar song tangasang ahden pihlo, “KAUN-O eri ketin kakihrirailla nan sehdo.” Irail sohte kak tangasang. “Sohte emen pitla.” (Eks. 14:26-28) Siohwa ketin kasalehda me e ketin sapwellimanki manaman en doarehla sapwellime kan nan soangen irair sohte lipilipil.

EKEI PITSANG OHLAHN SERUSALEM

13. Kaweid dahieu Sises ketikihda? Dahme sapwellime tohnpadahk ko kakete medewe?

13 Kesiluh en karasaras me kitail pahn tehkpene iei dahme wiawi ni ahnsou me sounpei en Rom mahweniong Serusalem ni mwein tepin Kristian ko. Karasaras wet kasalehda me Siohwa ketin mwahngih dahme uhdahn pahn wiawi pwehn kapwaiada kupwure. Siohwa ketin doadoahngki Sises pwehn ketikihda kaweid ong Kristian ko me kin mihmi nan Serusalem oh Sudia mwohn ohlahn Serusalem eh pahn wiawi nan pahr 70. Sises mahsanih me ni arail pahn kilang “Sansal Kansensuwed Likemisiko,” ni eh pahn uhda nan “wasa sarawio,” re anahne tepida “tangalahng pohn nahna kan.” (Mad. 24:15, 16) Ahpw, ia duwen sapwellimen Sises tohnpadahk ko arail kak ese iahd me kokohp wet pweidahr?

14. Soahng dahkei me wiawi me kahrehda wehwehn sapwellimen Sises kaweid ko ar sansalda?

14 Wehwehn sapwellimen Sises mahsen ko sansalda sounpar tohto mwurin eh mahseniong irail. Nan pahr 66, Cestius Gallus kahre sounpei en Rom kan oh kohla Serusalem pwehn kauhdi pwihn en mehn Suhs ehu me uhwongada mehn Rom. Ni ahnsou me pwihn wet rukula nan tehnpas sarawio, sounpei en Rom kan tepida kauwehla kehl en tehnpaso. Kristian ko me tamataman sapwellimen Sises kaweid ko ese wehwehn mepwukat koaros. Re wehwehki me sounpei en Rom kan me kin kaudokiong koht likamw arail weuwa neirail pilaik kan likin dihd en tehnpas en Serusalemo iei “Sansal Kansensuwed Likemisiko” me uhda nan “wasa sarawio.” Ih ahnsou me sapwellimen Sises tohnpadahk ko en tepida “tangalahng pohn nahna kan.” Ahpw, ia duwen arail kak tangasang nan kahnimwo me imwintihti kan kapilpenehr? Mehkot me irail sohte kasik pahn wiawi.

15, 16. (a) Kaweid sansal dah me Sises ketikihda? Dahme kahrehda met kesempwal ong sapwellime tohnpadahk ko ren peikiong? (b) Dahme kitail pahn anahne wia pwe kitail en mourla?

15 Eri e kapwuriamwei Cestius Gallus oh nah sounpei ko kohkohsang Serusalem oh tepida pwurala sapwarailo. Sounpelian en mehn Suhs ko pwakihirailla. Eri met ni mehn Rom ko oh sounpelian ko arail kohkohsang kahnimwo, sapwellimen Sises tohnpadahk ko ahnekier ahnsou mwahu ren tangasang kahnimwo. Sises mahsanihong irail ni sansal ren mwadang tangasang kahnimwo oh pwilikihdi arail dipwisou kan. (Wadek Madiu 24:17, 18.) E inenen kesempwal ong irail ren peikiong Sises oh tangasang kahnimwo mwadang. Dahme kahrehda? Pwehki mwurin rahn kei, sounpelian ko pwurala oh tepida idingkihong mehn Suhs oh Serusalem ko ren iangirailla. Ekei pwihn en mehn Suhs kan uhpene pwehki irail men kaun kahrehda irair en kahnimwo eh mwadangete suwedla. Eri en tangasang Serusalem wie apwahpwalla. Ni sounpei en Rom ko arail pwurala Serusalem nan pahr 70, solahr me kak tangasang Serusalem. (Luk 19:43) Koaros me mihmihte nan kahnimwo sohla kak pidoi. Ahpw, Kristian ko me peikiong sapwellimen Sises kaweid ko oh tangala pohn nahna ko mourla. Re pein kadehdehier me Siohwa ketin mwahngih duwen eh pahn ketin doarehla sapwellime kan. Mehn kasukuhl dah me kitail sukuhlki sang met?

16 Nan kahn kamakam kowahlap, Kristian kan pahn anahne peikiong kaweid kan sang sapwellimen Koht Mahsen oh pwihn. Karasepe, Sises ketin kaweidki sapwellime tohnpadahk ko ren tepida “tangalahng pohn nahna kan.” Kitail pil pahn alehdi kaweid kan en tepida ‘tang’ nan kahn kamakam kowahlap. Ia duwen atail pahn tang? Met kitail saikinte uhdahn wehwehki.c Ahpw, kitail kak kamehlele me Siohwa pahn ketin padahkihong kitail ni sansal wehwehn kaweido ni ahnsou me konehng. Kitail pahn pitila ihte ma kitail pahn peikiong kaweid me kitail pahn alehdi ni ahnsowo. Eri kitail kak pein idek rehtail: ‘I kin peikiong kaweid kan me Siohwa kin ketikihong sapwellime kan nan ahnsou wet? I kin mwadang peikiong de I kin pwand?’​—Seims 3:17.

KITAIL KEHLAILDAHR ONG NI AHNSOU KOHKOHDO

17. Dahme kitail sukuhlki sang ahn Apakuk kokohp duwen Kok eh pahn mahweniong sapwellimen Koht kan?

17 Met kitail pahn uhd kalaudehla atail koasoiapene duwen mahwen en Kok me kitail koasoiapene ni tapio. Duwehte Esekiel, soukohp Apakuk pil kohpada duwen ahnsowo. E koasoia: “Ni ei kin rongada mepwukat, I kin rerada, kilin ewei kat kin wie rerrerki ei masepwehk. Paliwereiet kin mwoatoredi, oh nehi kat pil dipekelekel. A I pahn meleilei oh kasikasik ahnsou me Koht pahn ketin kaloke irail kan me kin mahweniong kiht.” (Apak. 3:16) Ni Apakuk eh rongada duwen imwintihti kan arail pahn mahweniong sapwellimen Koht aramas akan, e inenen pwunodada, kilin ewe rerrer oh paliwere mwoatoredi. Ahpw, e men “meleilei oh kasikasik” awiawih rahn lapalap en Siohwa. Ni Kok oh ienge kan arail pahn mahweniong kitail, kitail pahn pil masepwehkada. Ahpw, kitail kak ahneki soangen koapworopwor me Apakuk ahneki oh likih me Siohwa pahn ketin doarehla sapwellime kan.​—Apak. 3:18, 19.

18. (a) Dahme kahrehda kitail sohte anahne masak ni ahnsou me atail imwintihti pahn mahweniong kitail? (b) Dahme kitail pahn tehkpene nan iren onop en mwuhr?

18 Karasaras siluh me kitail koasoiapenehr kadehdehda me ni soh peikasal, Siohwa kin ketin mwahngih ia duwen eh pahn ketin doarehla sapwellime kan. Kupwure kan pahn uhdahn pweida oh e pahn ketin kalowehdi sapwellime imwintihti kan. Ma kitail men iang mi wasao oh perenki sapwellimen Siohwa kana lapalap, kitail anahne kolokolte atail lelepek lel ni imwi. Ia duwen Siohwa eh kin ketin sewese kitail kolokolte atail lelepek lel ni imwi? Kitail pahn tehkpene met nan iren onop en mwuhr.

[Nting tikitik kan me mi pah]

a Menlau kilang Kahn Iroir (lokaiahn wai) December 15, 2010 pali 30-31.

b Eksodus 14:19, 20 (NW): “Eri, tohnleng en Koht, me kin tieng mwohn karis en mehn Israel ko, e ahpw keseulahng mwurirail. Uhren depweko me kin mi mwohrail pil keseulahng mwurirail eri e uhda nanpwungen wasa me mehn Isip ko kauwada arail impwal ko oh ahn mehn Israel ko. Ni pali teio e kin depwekin iangahki rotorot. Oh ni pali teio e kin kamaraihnihda pwohngo. Oh pwihn wet sohte kak karanihala pwihn teio pwohngo pwon.”

c Menlau kilang Kahn Iroir en October 1, 1999, pali 25-27.

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share