Mie Koapworopwor ong Kisehi kan me Melahr?
AHNSOU kei samwalahro, oaralap ehu pwarada nan doaropwehn nuhs ehu en Korea (The Chosun Ilbo) me kihda peidek ehu. E nda: “‘Serepein Mwahu Shim Cheong,’ me Sehse Sises—E Kohla nan Ehl?”
Oaralap en nuhso me kansensuwed pwehki Shim Cheong iei serepein mwahu men nan soai en Korea me tounmeteikihla eh mour pwehn sewese eh pahpa maskuno. Erein sounpar tohto, me tohto kin kapingahki ih met. Ni mehlel, ong mehn Korea, “Shim Cheong” wia mehn kahlemeng mwahu nin duwen serepein men me kin loalopwoat.
Ong me tohto, madamadau me soangen aramas duwehte met pahn kalokolok nan kisiniei en ehl pwehki e sohte wia Kristian papidaislahr men kin sapwung oh kalingeringer. Met pwehki soai wet wiawi mahsie mwohn rongamwahu de padahk duwen Krais lella ni eh wasao.
Nan doaropwehn nuhso pil kasalehda dahme kaun en pelien lamalam men koasoia. Peidek ehu kohwong ih ma aramas melahr kan koaros me sohte sukuhlki duwen Sises pahn kohla nan kisiniei en ehl. Dahme e sapengki? E nda: “Kitail sohte ese. Kitail kak nda me Koht ketin koasoanedier dahme pahn wiawi [ong soangen aramas ako].”
ANAHN EHU ONG KOMOURLA
Dikseneri en Kadolik ehu (The New Catholic Encyclopedia) koasoia: “Aramas akan anahne papidaisla pwehn ale komourparail. Nin duwen me Krais mahsanih, sohte me kak pedolong nan Wehin Koht ma e sohte ipwsapahlki pihl oh Ngehn Sarawi (Soh 3:5).” Pwehki met, ekei kamehlele me irail ko me mehla ahpw sohte papidaisla, re pahn lekdekla nan kisiniei nan ehl de kalokolok ni soangen mwohmw teikan mwurin mehla.
Ahpw mie me tohto teikan me kin medewe me soangen padahk wet kapweipwei. Aramas tohto mehla ni arail sohte ese padahk mehlel en Paipel. Ia duwe, e konehng irail en ale kalokolok soutuk? Dahme Paipel mahsanihki ire wet?
KOAPWOROPWOR ME PAIPEL INOUKIHDA
Paipel kasalehda ni sansal me Koht sohte kin ketin pohnsehsehla aramas akan me sohte ese dahme e ketin kupwurki. Wiewia 17:30 kamehlelehiong kitail met: “Koht ketin melielahr ahnsou me aramas akan kin sehse ih mahso.” Eri, soangen koapworopwor dah me Paipel kihda ong aramas akan me sohte ahneki ahnsou mwahu en esehla Koht mwohn re mehla?
Pasapengo kak dierek nan dahme Sises mahsanihong emen loallap ko me mi limwah mwohn ara pahn mehla. Ohlo patohwanohng Sises: “Komw tamataman ie ni omwi pahn ket nan sapwellimomwi wehi.” A dahme Sises ketin sapengki? E mahsanih: “I ndaiong uhk ni mehlel rahnwet, Ke pahn iang ie mi nan Paradais.”—Luk 23:39-43, NW.
Eri ia duwe, Sises ketin inoukihda me ohlo pahn pedolong nanleng? Soh. Ohlo saikinte “ipwiki” pihl oh sapwellimen Koht manaman, oh mepwukat anahne wiawi mwohn emen pahn pedolong ong nan Wehin nanleng. (Sohn 3:3-6) Ahpw Sises ketin inoukihda me loallapo pahn pwurehng mourda “nan Paradais.” Nin duwen mehn Suhs men, ohlo mwein ese duwen Paradais nin sampah, de mwetuwel en Ihden, me tepin pwuhk en Paipel kawehwehda. (Senesis 2:8) Sapwellimen Sises inou kin kihong ih koapworopwor mehlel en kaiasada ong nan Paradais ahnsou me sampah pahn onohnsapahlda.
Ni mehlel, Paipel inoukihda “me aramas koaros, me mwahu oh suwed, pahn iasada sang mehla.” (Wiewia 24:15) Me “suwed” kan iei irail ko me sohte kin kapwaiada sapwellimen Koht kosonned kan pwehki re sehse kupwuren Koht. Sises pahn ketin kaiasada loallap suwedo me koasoi ong ih oh pil me ngedehrie me mehla ahpw sehse Koht. Eri, nan Paradais nin sampah, irail pahn sukuhlki sapwellimen Koht kosonned kan oh re pahn ahneki ahnsou mwahu en kadehdehda me re poakohng Koht sang ni arail peikiong sapwellime kosonned kan.
NI ME “SUWED” KAN AR PAHN IASADA
Ni me “suwed” kan ar pahn iasada, re pahn pakadeingkihda arail wiewia kan en mahs? Soh. Rom 6:7 mahsanih: “Ni emen eh pahn mehla, e kin maiaudahsang pahn manaman en dihp.” Ni me “suwed” kan arail mehla, re pwainlahr diparail kan. Kahrehda re pahn pakadeingkihda mehkan me re wia mwurin arail iasada, ahpw kaidehn sang ni mehkan me re wia mwohn arail mehla ni ahnsou me re sehse Koht. Ia duwen arail pahn paiekihda met?
Mwurin arail iasada, me “suwed” kan pahn ahneki ahnsou mwahu en sukuhlki sapwellimen Koht kosonned kan me pahn sansalda ahnsou me pwuhk kan pahn papahkpeseng. Irail eri pahn pakadeikda nin “duwen ar wiewia kan,” me iei, ma re pahn peikiong sapwellimen Koht kosonned kan de soh. (Kaudiahl 20:12, 13) Ong me “suwed” tohto, met pahn wia keieu, kaidehn keriau, en arail pahn ahneki ahnsou mwahu en sukuhlki oh pil kapwaiada kupwuren Koht pwehn alehdi mour soutuk nin sampah.
Padahk wet nan Paipel sewesehier me tohto me sohla pwoson Koht ren pwurehng pwosonla ih. Emen irail iei Yeong Sug. E tikida poadidiong Kadolik. Ekei kisehn eh peneinei ko padre kei. Pwehki e men wiahla emen lih kadek, e kohla mihla nan wasa me lih kadek kan kin kousoan ie. Mwuhr, e kohkohsang wasao pwehki e sapwungki dahme e kin kilang wiwiawi. Laudsang met, e sohte pwungki padahk duwen kisiniei nan ehl pwehki e pehm me en kaloke aramas nan kisiniei nan ehl sohte kin kasalehda wiewia pahrek de limpoak.
Mwuhr, emen Sounkadehdehn Siohwa kan kasalehiong Yeong Sug mahsen pwukat sang nan Paipel: “Me momour kan ese me re pahn mehla, ahpw me melahr akan sohte ese mehkot. Solahr keting ehu pahn kohieng irail.” (Eklesiasdes 9:5) Sounkadehdeo sewese en esehda me kiseh kan me melahr sohte kin wie kalokolok nan kisiniei nan ehl. Ahpw ni ar mehla, e duwehte ar wie memeir oh awiawih en kaiasada.
Ni eh esehda me aramas tohto saikinte rong duwen padahk mehlel kan sang Paipel, Yeong Sug mwekidkihda mahsen en Sises nan Madiu 24:14 me mahsanih: “Rongamwahu en Wehin Koht pahn lohkseli wasa koaros nin sampah, pwe kadehde en mie ong aramas koaros—a mwuri, imwin sampah ahpw pahn kohdo.” Met e kin iang kalohkiseli rongamwahwo oh kin ehukihong meteikan duwen eh koapworopwor kaselel me kohsang nan Paipel.
“KOHT SOHTE KETIN LIPILIPILKI ARAMAS”
Paipel mahsanihong kitail: “Koht sohte ketin lipilipilki aramas. E kin ketin kupwurperenki mehmen me kin lemmwiki, oh pil wiewia me pwung; sohte lipilipil ih soangen aramas dah.” (Wiewia 10:34, 35) Ih soangen pwung pahrek unsek me kitail kak kasik sang rehn Koht emen me kin ketin “poakohng me pwung oh me mehlel.”—Melkahka 33:5.