Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • mwbr21 September pp. 1-10
  • Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk
  • Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk—2021
  • Sawaspen Oaralap kan
  • September 6-12
  • September 13-19
  • September 20-26
  • September 27–October 3
  • October 4-10
  • October 11-17
  • October 18-24
  • October 25-31
Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk—2021
mwbr21 September pp. 1-10

Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk

September 6-12

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | DEUDERONOMI 33-34

“Rapahki Wasahn Ruk nin Limen Siohwa Poatopoat kan”

it-2 51

Sesurun

Lengileng wahu ehu ong Israel. Nan Septuagint en Krihk “Sesurun” uhd wehwehkihla poakepoake, e kin kawehwehdi duwehte “loalloale.” Pwekdahn mwar “Sesurun” pahn kin katamankihong Israel eh pwukoa nin duwen sapwellimen Siohwa aramas inouda kan oh kahrepen ar anahne wia aramas pwung kei. (Deu 33:5, 26; Ais 44:2) Nan Deuderonomi 32:15 lengileng Sesurun kin kadoadoahk ni kapailok. Israel sohte kapwaiada eh pwukoa en mwarenki Sesurun, e keptakaila, soikala Sounwiepeo oh mwamwahlkihla Sounkomourpeo.

rr 120, koakon

Ale Sawas en Pwurehng Kesihnenda

Ele kitail pahn tamanda me sounpar tohto mwohn rahnen Esekielo, soukohp Moses koasoia me Siohwa sohte ketin sapwellimankihte manaman ahpw e ketin kupwurki doadoahngki sapwellime kehl pwehn sewesehki sapwellime aramas akan. Moses ntingihedi: “Koht iei doarepamwail ahnsou koaros, nin lime poatopoat kan, iei utupomw.” (Deud. 33:27) Ei, kitail kak kamehlele me ma kitail sohpeiong atail Koht ni ahnsou apwal akan, Siohwa pahn ketikihdi nin lime kan pahtail, pwekitailda ni keneinei oh sewese kitail en pwurehng kesihnenda.​—Esek. 37:10.

w11 9/1 22 par. 16

Nantihong Tang ni Kanengamah nan Weiro

16 Eipraam oh Moses mehla mwohn Siohwa eh ketin kapwaiada sapwellime inou ong ira. Mwohnte mehn Israel ko arail pedolong nan Sapwen Inowo, Koht ketin mahsanihong Moses: “Ke pahn ireirowohngete sahpwo sang wasa doh, ahpw ke sohte pahn iang pedolong nan sahpw me I pahn kihong mehn Israel kan.” Pwehki Moses oh Aaron ara sapeikiong Siohwa ni pihl en Meripa, ira sohte iang pedolong nan Sapwen Inowo. Ira mweidohng aramas kahngohdi ko ren kemwehlihrahda kahrehda ara wiahda mwekid me kasohwauwih Koht. (Deud. 32:51, 52) Moses sohte nsensuwedla pwehki eh sohte kak iang pedolong nan Sapwen Inowo. E sohte medewe me Siohwa ketin wiahda pilipil sapahrek. Kitail ese met pwehki e peki rehn Siohwa en ketin kapaiada aramas ako. Kaimwiseklahn eh koasoi ong irail iei: “Israel, ia uwen omw pai! Sohte emen me duwehte kowe, wehi ehu me KAUN-O kin ketin apwahpwalih. Pein KAUN-O me wia omw mehn sansar oh noumw kedlahs.”​—Deud. 33:29.

Ire Kesempwal kan

it-2 439 par. 3

Moses

Moses sounpar 120 ni ahnsou me e mehla. Paipel kadehdehda duwen eh kehlail ni eh mahsanih: “Mese sohte ediedla, oh paliwere kekehlailte.” Siohwa ketin sarepedi ih nan wasa ehu me sohte me diar leledo rahnwet. (Deu 34:5-7) Ele met wiawi pwehki e pahn irehdi mehn Israel kan sang ar pahn lohdi nan kaudok likamw ni ar wiahda wasahn kaudok en eh sousowo. E sansal me Tepilo men doadoahngki paliweren Moses ong ni soangen kahrepe wet, pwe Sud me wia tohnpadahk Kristian oh rien Sises Krais, ntingihedi: “Ni ahnsou me Maikel, tohnleng me keieu lapalap ketin uhkihong Tepil paliweren Moses, e sohte mwahn ketin kadeik de kauwehki ih lokaia kamedek, ahpw e mahsanih: ‘Siohwa en ketin panawihiuk.’” (Sud 9) Mwohn mehn Israel kan ar kotehla oh kohla nan Kenan pahn kaundahn Sosua, re mwahmwahieiki Moses erein rahn 30.​—Deu 34:8.

September 13-19

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | SOSUA 1-2

“Ia Duwen Omw Kak Pweida”

w13 1/1 8 par. 7

Ke en Kommwad, Siohwa Ketin Ieiang Uhk!

7 Pwehn ahneki eimah pwehn wia kupwuren Koht, kitail anahne onopki sapwellime Mahsen oh kapwaiada. Ih met me Siohwa ketin mahsanihong Sosua en wia ni ahnsou me Sosua wiliandi Moses. E mahsanih: “Ke en kehlail oh kommwad. Oh kanahieng kapwaiada kosonnedo pwon me ei ladu Moses kihonguhkehr.” E pil ketin mahsanih: “Pwuhken Kosonnedo pahn kin wadawad ni ahnsoun kaudok koaros. Ke pahn kin sukusukuhlki nin rahn oh nipwong, oh kanahieng soahng koaros me ntingdier loale. Eri, ke ahpw pahn kepwehpwehla oh pweida.” (Sos. 1:7, 8) Sosua pweida pwehki e idawehn kaweido. Ma kitail pahn wia soahngohte, kitail pahn ahneki eimah laud oh kitail pahn pweida nan sapwellimen Koht doadoahk.

w13 1/1 11 par. 20

Ke en Kommwad, Siohwa Ketin Ieiang Uhk!

20 E sohte mengei en wia kupwuren Koht nan sampah suwed wet. Ahpw kitail sohte kelekelehpw. Koht kin ketin ieiang kitail. Sapwellime Ohlo, me wia Tapwin mwomwohdiso, pil kin ketin sewese kitail. Pil mie Sounkadehdehn Siohwa kan me tohtohsang 7,000,000 nan sampah pwon. Kitail koaros en pousehlahte kasalehda pwoson oh kalohki rongamwahwo. Iren pahr en 2013 pahn sewese kitail en wia met, me koasoia: ‘Ke en kehlail oh kommwad. . . . Siohwa omw Koht me kin ieiang uhk.’​—Sos. 1:9.

Ire Kesempwal kan

w04 11/1 28 par. 1

Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Sosua

2:4, 5​—Dahme kahrehda Reap pitihidi sapwellimen nanmwarki ohl ako me raparapahki lipoahrok ko? Reap kihong ah mour nan keper ni ah sewesehda lipoahrok ko pwehki e pwoson Siohwa. Kahrehda, e sohte pwukoahki en kasalehda iawasa lipoahrok ko mih ie ohng ohl ako me raparapahki ren kemehla spawellimen Koht aramas. (Madiu 7:6; 21:23-27; Sohn 7:3-10) Ni mehlel, Reap pil “pwungila rehn Koht pwehki eh wiewia kan,” me iangahki ah kahluwa sapwellimen nanmwarkio sounkair ako ong nan ehu ahl sapwung.​—Seims 2:24-26.

September 20-26

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | SOSUA 3-5

“Siohwa Kin Ketin Kapaia Wiewiahn Pwoson kan”

it-2 105

Sordan

Pali laud en ahnsou Pillap Sordan me mi pahnangin Sehd en Kalili kin loalki piht 3 lel 10 (1 lel 3 m) oh tehlapki kereniong piht 90 lel 100 (27 lel 30 m). Ahpw ni ahnsou me kin ekis karakar (spring) pillap Sordan kin wudewudekla ni keile kan oh e kin inenen tehlapla oh loalla. (Sos 3:15) Ni ahnsou me e kin lapake e pahn keper ong wehin Israel, me iei ohl akan, lih akan oh seri kan ren kotehla pillap Sordan, ahpw mehlel limwahn Seriko. Ahd en wasao me inenen kehlail, me keren irail akan me kin kohla duhdu wasao kin peila. Ahpw ni manaman Siohwa ketin katokehdi pwilipwil en pillap Sordan, me elehieng mehn Israel kan ren kak kotehla pohn pwehl madekeng. (Sos 3:14-17) Sounpar epwiki kei mwuhr soangen manamano pil wiawihong Elaisa ni Elisa eh ieiang ih, oh mie pak met pil wiawihong Elisa kelehpw.​—2Na 2:7, 8, 13, 14.

w13 9/1 16 par. 17

Wiahki Sapwellimen Siohwa Mehn Kataman Kan Kaperenpen Mohngiongomw

17 Ia duwen atail likih Siohwa eh kin kehlailla sang ni atail kasalehda pwoson nan atail wiewia kan? Medewehla dahme wiawi ni ahnsou me mehn Israel kan pahn pedolong nan Sapwen Inowo. Siohwa ketin kaweidki samworo ko ren wa kohpwahn inowo oh aluhdihla nan pillap en Sordan. Ahpw ni ahnsou me aramas ako kerenlahng pillapo, re diarada me pihlo lapake pwehki keteu en ahnsowo. Dahme mehn Israel ko wia? Ia duwe, re pahn pweiekdi oh kauwada arail impwal kan limwahn pihlo oh awiawihki wihk kei de reireisang lao pihlo tikitikla? Soh pwe re uhdahn likih Siohwa oh re peikiong sapwellime kaweid kan. Ia imwilahn met? Paipel mahsanih: “Samworo kan ahpw tieng mwohrail oh wahda Kohpwahn Inowo. Ni arail lel ni keilen Pillap Sordan oh kerediong nan pihlo, pihlo ahpw tokedi, sohla pwilipwil.” Mwurin mwo, “samworo kan me wa Kohpwahn Inoun KAUN-O ahpw kesikesihnen pohn pwehl madekeng nanwerengen Sordan, lao aramas koaros kotehla pillapo.” (Sos. 3:12-17) Medewehla ia uwen mehn Israel kan ar peren ni arail kilang lapakeho eh tokedi! Arail pwoson Siohwa kehlailla pwehki ar idawehn sapwellime kaweid kan.

w13 9/1 16 par. 18

Wiahki Sapwellimen Siohwa Mehn Kataman Kan Kaperenpen Mohngiongomw

18 Mehlel me Siohwa sohte kin ketin wia soangen manaman pwukat ong sapwellime aramas akan rahnwet. Ahpw e kin ketin kapaikitailda ni atail kin kasalehda pwoson oh peikiong sapwellime kaweid kan. Sapwellimen Koht manaman kin kihong kitail eimah me kitail anahne pwehn kalohki duwen Wehio nan sampah pwon. Oh Sises Krais, sapwellimen Siohwa Sounkadehde keieu kesempwal, ketin inoukihong sapwellime tohnpadahk kan me e pahn ketin utung irail nan doadoahk kesempwal wet. E mahsanih: “Kumwail eri kohwei wasa koaros oh padahkihong tohn wehi kan koaros; pwe re en wiahla nei tohnpadahk.” Ih eri ketin inoukihong irail: “Eri, kumwail en ese pwe I pahn ieiang kumwail ahnsou koaros lel ni imwin kawa [“koasoandi en mehkan,” NW].” (Mad. 28:19, 20) Sounkadehde tohto me ele kin namenek oh saloh en kalohk ong meteikan nda me sapwellimen Koht manaman sewese irail en ahneki eimah ni arail kalohk ong aramas me re ahpwtehn tuhwong.​—Wadek Melkahka 119:46; 2 Korint 4:7.

Ire Kesempwal kan

w04 11/1 29 par. 2

Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Sosua

5:14, 15​—Ihs me “kaun en sapwellimen Siohwa karis en sounpei”? Kaun me kohdohn kakehle Sosua mwohn ahr pahn kohla ong kalowehdi Sapwen Inou iei “Mahseno”​—Sises Krais mwohn ah kohdo oh wie aramasala. (Sohn 1:1; Daniel 10:13) Ia uwen ah wia mehn kakehl ehu ong sapwellimen Koht aramas akan me kin ngoangki pwukoahn pali ngehn ni ahr kin ese me ih me linganlahro me iei Sises Krais kin ieiang irail!

September 27–October 3

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | SOSUA 6-7

“Sohpeisang Mehkan me Sohte Katepe”

w10 4/1 24 par. 5

Mesomwen en Sohpeisang Mehkan me Sohte Katepe!

5 Sounpar epwiki kei mwuhr, ni ahnsou me Akan “kilangada” ekei dipwisou kan me lohdi nan kahnimw en Seriko, e pirapahsang ekei dipwisou ko. Koht ketin kehkehlingki me soahng koaros nan kahnimwo en kamwomwomwla, ihte ekei dipwisou kan me ren wahla wasahn nekidala dipwisou ong Siohwa. Mehn Israel kan ale peneu wet: “Kumwail pahn kadohwankumwailewei sang dipwisou me pahn ohla kan,” pwe kumwail de inengieng ale ekei dipwisou kan sang kahnimwo. Ni Akan eh sapeik, mehn Israel kan luhs ni arail mahweniong kahnimw en Ai, oh ekei irail mehla. Akan sohte wehkada eh pirap lao e sansalda. Akan nda: “I kilangada” dipwisou kan, eri “I inenen mwahukihda dipwisou pwuko, ihme I kihsangki.” Ineng en mese kahrehiong ih en kamakamala, iangahki “mehkoaros me e ahneki.” (Sos. 6:18, 19; 7:1-26) Akan inangihada nan eh mohngiong mehkot me sohte mweimwei ong ih.

w97 8/15 28 par. 2

Dahme Kahrehda Kitail en Wehkada Dahme Suwed?

Ehu kahrepen en wehkada wiewia suwed ehu iei met kin sewese kolokol mwakelekel en mwomwohdiso. Siohwa iei Koht mwakelekel men, Koht sarawi men. E ketin kupwurki koaros me kin kaudokiong ih ren kin mwakelekel ni ar kaudok oh tiahk. Sapwellime Mahsen kehkehlingki: “Nin duwen seri peik kei, kumwail dehr mweidohng ineng kan me kumwail ahneki mahso ni amwail sehse Koht en kaunkumwailda, ahpw kumwail sarawihla ni amwail wiewia kan koaros duwehte Me Sarawio me ketin malipei kumwail, pwe e ntingdier: ‘Kumwail anahne sarawihla, pwehki ngehi me sarawi.’” (1 Piter 1:14-16) Mehmen me kin wia dahme samin de wiewia suwed kak kasaminehla mwomwohdiso pwon oh kahrehiong Siohwa en sohla ketin kupwurki mwomwohdiso, ihte ma re sohte kapwungpwungla de re sohte kohsang nan mwomwohdiso.​—Pil kilang Sosua, irelaud 7.

w10 4/1 25 par. 8

Mesomwen en Sohpeisang Mehkan me Sohte Katepe!

8 Mehkan me aramas kin kilang oh ahnehda oh dipen ineng en uduk pil kak kasonge Kristian mehlel kan. Kahrehda, Mahsen en Koht kin kangoange kitail en kaiahne pein kitail ong dahme kitail kilang oh inengieng. (1 Kor. 9:25, 27; wadek 1 Sohn 2:15-17.) Ohl pwungo Sohp kin wehwehki me kilang oh ineng kin uhdahn dokpene. E koasoia: “I wiadahr inou lapalap ehu: I en dehr kin kangkakil serepein men ni ineng suwed.” (Sohp 31:1) Sohp sohte men doahke lih men ni ahl suwed oh e pil sohte men mweidohng eh madamadau en ahneki madamadau suwed. Sises ketin kasalehda kesempwalpen kihsang madamadau suwed ni eh mahsanih: “Mehmen me pahn kilikilang lih emen oh men dihpki, nahn e wiadahr dipen kamwahl nan kapehde.”​—Mad. 5:28.

Ire Kesempwal kan

w15 11/15 13 par. 2-3

Peidek kan Sang Sounwadawad kan

Mahso, sounpei kan kin kalapw kapilpene kahnimw kelpene kehlail ni ahnsoun mahwen kan. Sohte lipilipil ia uwen werei re kak kapkapilte kahnimwo, me kana kan kin kak kulihasang kepwehn kahnimwo, iangahki mwenge kan me luhwehdi. Ahpw nan mohn kahnimw en Seriko, irail akan me kin rapahki dipwisoun mahs akan diarada diren mwenge me nahkpene. Me pid duwen met, ehu pwuhk (Biblical Archaeology Review) koasoia: “Dahme keieu dir me re diarada nan mohn kahnimw wet, likin sah kan, iei krein. . . . Met weksang ire teikan nan pwuhken poadopoad me pid dipwisoun mahs en mehn Palestin kan. Mweinele sah ehu de riau me kak dierek ahpw en diarada soangen uwen laud en krein wet sohte kin kalapw wiawi.”

Nin duwen me iren Paipel kan mahsanih, mie kahrepe mwahu me mehn Israel kan sohte kulihasang krein en Seriko kan. Siohwa ketin kehkehlingkihong irail ren dehr wia met. (Sos. 6:17, 18) Mehn Israel kan mahweniong Seriko ni ahnsou karakar (spring) en sounparo, mwurinte ahnsoun rahk, ni ahnsou me re nahkpene krein tohto. (Sos. 3:15-17; 5:10) Ire mehlel me krein tohto mihmihte nan Seriko kasalehda me mehn Israel kan kapilpene kahnimwo ni ahnsou mwotomwot, duwehte me Paipel kawehwehda.

October 4-10

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | SOSUA 8-9

“Mehn Kasukuhl Sang Koasoipen Mehn Kipeon kan”

it-1 930-931

Kipeon

Dahme Re Wia Rehn Sosua. Ni mwehin Sosua mehn Ip kan kin kousoan nan Kipeon, ehu wehi isuh en Kenan kan me pahn kasohrala. (Deu 7:1, 2; Sos 9:3-7) Mehn Kipeon kan pil kin adaneki mehn Amor kan, ahpw ekei pak ahd wet kin wehwehki mehn Kenan koaros. (2Sa 21:2; pil kilang Sen 10:15-18; 15:16.) Weksang mehn Kenan teikan, mehn Kipeon kan pohnese me mendahki re kehlail nan mahwen oh ar kahnimwo me laud, re sohte pahn kak kana nan mahwen pwehki Siohwa me kin ketin peiki Israel. Eri mwurin ohlahn Seriko oh Ai, ohlen Kipeon kan me pil wia wiliepen kahnimw siluh en Ip teikan me iei Kepihra, Peerod oh Kiriad-searim (Sos 9:17), ahpw kadarala pwihn ehu rehn Sosua nan Kilkal pwe ren rapahki popohl. Wiliepen mehn Kipeon kan​—likawihada likou oh suht tei kan oh wa edin wain kilin mahn me tei oh pilawa kitei oh mweremweren pilawa—​re kohla nin duwen wiliepe kei me kohsang sahpw doh ehu, pwe ren dehr iang irail kan me Israel pahn kalowehdi. Re ese dahme Siohwa ketin wia mwoweo me ketin kalowehdi Isip oh nanmwarkien mehn Amor ko Sihon oh Ok. Ahpw ni erpit re sohte koasoia dahme wiawihong Seriko oh Ai, pwehki soangen rohng wet sohte pahn kak lellahng irail “sang wasa doh” mwohn ar pahn mweselda. Wiliepen Israel kan ahpw kasawih oh pwungki mehn kadehdeo oh re wiahda inou lap ehu rehrail pwe ren mweidohng irail en momour.​—Sos 9:3-15.

w11 11/1 12 par. 14

“Dehr Koapworopworki Mehkan me Ke Pein Lemeleme me Ke Ese”

14 Kitail koaros soh unsek. Kahrehda kitail koaros iangahki elder koahiek kan en dehr manokehla peki rehn Siohwa en ketin kaweid kitail ni atail kin wiahda pilipil kan. Sosua oh ohl mah kan en Israel sohte peki rehn Siohwa kaweid ni mehn Kipeon kan ar kohla rehn Sosua oh peki ren dehr mahweniong irail. Mendahki kahnimw en mehn Kipeon kan mi limwahrail, re mwomwehda me re kohsang wasa doh. Sosua oh ohl mah kan sohte peki rehn Siohwa kaweid, oh re wiahda inou en dehr mahweniong mehn Kipeon kan. Siohwa sohte ketin kauwehla inowo. Ahpw e ketin kahrehiong ire wet en ntingdi nan Paipel pwe kitail en ese me Sosua oh ohl mah kan sohte peki sapwellime kaweid. Ahnsou koaros kitail anahne peki Siohwa en ketin kaweid kitail mwohn atail pahn wiahda pilipil kan.​—Sos. 9:3-6, 14, 15.

w05 5/1 26 par. 14

“Kohwei Wasa Koaros Nan Sahpwet”

14 Irail weliepe pwukat nda: “Maing, se patohdo sang wasa doh, se patohwan rongadahr duwen mwaren Siohwa amwail Koht.” (Sosua 9:3-9, NW) Arail likou kan oh kanarail mwenge kan mwomwen kamehlelehda me irail seiloak sang wasa doh, ahpw ni mehlel Kipeon mpen mwail 20 te sang Kilkal. Ni Sosua oh nah soupeidi kan irail kamehlele irail, irail eri wiahda inou en nanpwung mwahu ong Kipeon oh kahnimw akan me karanih oh ehuiong Kipeon. Eri, iaduwen ahn mehn Kipeon likamwo ihte mehn wiahte pwe re dehr kamakamala? Soh, e kasalehda ineng en ale kupwur mwahu en Koht en Israel. Siohwa kupwurki mehn Kipeon akan en wiahla “soun wesei tuwi oh soun idipil ohg pokono oh pei sarawi en Siohwa,” oh kin wahda tuwi kan ong meirong ni pei sarawi. (Sosua 9:11-27) Mehn Kipeon akan doulahte mwowe kasalehda arail inengiong wia doadoahk en aramas karakarahk nan sapwellimen Siohwa doadoahk. Ele, ekei irail me iang Nethinim kan me pwuralahsang Papilon pwehn iang wia doadoahk en kauwada sapahl tehnpas en kaudoko. (Esra 2:1, 2, 43-54; 8:20) Kitail kak alasang arail elen madamadau sang ni atail pahn song en kolokol meleilei rehn Koht oh inengieng wia pwukoa kan me sohte mwomwen kesempwal nan sapwellime doadoahk.

Ire Kesempwal kan

it-1 1030

Langada

Pahn kosonned me Siohwa ketikihong Israel, ekei me loallap kan kak langada pohn tuhke pwoat mwurin ar kamakamala, nin duwen “keria en Koht,” re pahn sansalohng wehi pokon pwehn wia mehn kataman ehu. Aramas mehla men me langada pahn anahne kohdi sang nin tuhkeo mwohn eh rotorotdi oh seridi; eh pahn mihmihte pohn tuhkeo pwohng ehu pwon pahn kasaminehla pwehlo me Siohwa ketikihong mehn Israel kan. (Deu 21:22, 23) Mehn Israel kan idawehnte kosonned wet mehnda ma me kamakamalao kaidehn mehn Israel men.​—Sos 8:29; 10:26, 27.

October 11-17

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | SOSUA 10-11

“Siohwa Kin Ketin Peiki Israel”

it-1 50

Adonisedek

Nanmwarki en Serusalem men ni ahnsou me mehn Israel kan kalowehdi Sapwen Inowo. Adonisedek iangala wehi tikitik teikan en Palikapi en Sordan pwe ren nantihong kauhdi nein Sosua karis en sounpei kan ar kin kalowehdi sahpwo. (Sos 9:1-3) Ahpw mehn Ip kan me kin kousoan nan Kipeon wiadahr popohl rehn Sosua. Adonisedek wiahda mwekid en dupuk ehu pwehn song en kauhdihsang wehi teikan ren dehr iangala imwintihtio, ni eh kaminiminiong nah karis en sounpeio rehn nanmwarki pahmen en mehn Amor kan, oh e kapilpene Kipeon oh mahweniong. En Sosua eh kapitala mehn Kipeon kan ni ahl kapwuriamwei oh eh kalowehdi karis pwukat me patpene kahrehiong nanmwarki limmeno ren tangala Makeda, wasa me re lohdi ie nan pwoaren paip ehu. Sosua me kemehla Adonisedek oh nanmwarki pahmen teiko mwohn nah karis en sounpei ko, oh langairailda pohn tuhke kan. Paliwararail ko eri lekdekiong nan pwoaren paipo me wiahla ar sousou.​—Sos 10:1-27.

it-1 1020

Keteu Aihs Takai

Siohwa Kin Ketin Doadoahngki. Keteu aihs takai iei ehu kisehn manaman kan me Siohwa kin ketin doadoahngki ekei pak pwehn kapwaiada sapwellime mahsen oh pwehn kasalehda sapwellime manaman lapalap. (Me 148:1, 8; Ais 30:30) Tepin koasoipene me e ketin wia met iei kalokolok keisuhwo me kohdiong pohn mehn Isip kan en mahso, keteu aihs takaio me kauwehla dihpw kan, katipwedi tuhke kan, oh kemehla aramas oh mahn akan me mi nan mwahto ahpw e sohte lelohng mehn Israel kan me mi nan Kosen. (Eks 9:18-26; Me 78:47, 48; 105:32, 33) Mwuhr, nan Sapwen Inowo, ni ahnsou me mehn Israel kan mi pahn kaundahn Sosua oh re kohdo sewesehda mehn Kipeon kan, me nanmwarki limmen en mehn Amor ko kamasakirailda, Siohwa ketin doadoahngki keteu aihs takai kan pwehn mahweniong mehn Amor kan. Ni ahnsowo irail me mehkihla keteu aihs takaio tohtohsang irail akan me mehkihla ar peiong mehn Israel kan.​—Sos 10:3-7, 11.

w04 11/1 30 par. 1

Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Sosua

10:13​—Iaduwen soahng pwukat kak wiawi? “Mie mehkot me apwal ong Siohwa,” Sounkapikadahn lahng oh sampah? (Senesis 18:14, NW) Ma e ketin kupwurki, Siohwa kak kauhdi piripir en sampah pwe ong emen me kilikilang sang sampah, e pahn mwomwen me ketipin oh maram solahr mwekimwekid. De e pil kak mweidohng mwekimwekid en sampah oh maram en duduwehte ahpw kawekila marain sang ketipin oh maram ni ahl ehu me marain me kin kohsang mehn kamarain pwukat pahn kin wie maramarainte. Sohte lipilipil dahme wiawi, “met sohte kin wiawi mahs, sohte sang rahno kohdo, me duwehte rahnwet.”​—Sosua 10:14.

Ire Kesempwal kan

w09 3/15 32 par. 5

Peidek kan Sang Sounwadawad kan

E mehlel me ekei pwuhk pwarada nan Paipel oh me audepe kan kin katapan ahpw kitail en dehr medewe me mepwukat pwilisang rehn Koht. Siohwa Koht ketin nekidalahr nting kan koaros me audaudki “mahsen en atail Koht” oh mepwukat “kin mour poatopoat.” (Ais. 40:8) Ei dahme Siohwa ketin piladahr en ketin kapatahiong nan pwuhken Paipel 66 kan me kitail nainekiher iei dahme kitail pwe kitail en “uhdahn koahiekla oh onopadahr ni unsek ong doadoahk mwahu koaros.”​—2 Tim. 3:16, 17.

October 18-24

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | SOSUA 12-14

“Idawehn Siohwa ni Mohngiong Unsek”

w04 11/1 31 par. 3

Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Sosua

14:10-13. Mendahki e mahkier sounpahr 85, Kalep pekihda ehu pwukoa me iei en kausasang tohn Epron. Mehn Anak me kin kousoan nan Epron oh irail aramas kalaimwun kei. Ki sawas en Siohwa, sounpei koahiek menet kana, oh Epron wiahla kahnimw en rukula ehu. (Sosua 15:13-19; 21:11-13) Mehn kahlemeng mwahu en Kalep kin kangoange kitail en dehr soikala doadoahk sarawi apwal akan.

w07 1/1 10 par. 11

Eimah Pwehki Ahmw Pwoson Oh Lemwiki Koht

11 Soangen pwoson wet kin kekeirada. E kin lalaudla ni atail pahn mourki me mehlelo, “song [NW]” kamwahu kan, “kilang [NW]” pasapengpen atail kapakap kan oh, ni ahl teikan, pehm sapwellimen Siohwa kaweid nan atail mour. (Melkahka 34:8; 1 Sohn 5:14, 15) Kitail kak kamehlele me pwoson me Sosua oh Kalep ahneki kin loalla ni ara kin songedi sapwellimen Koht kamwahu. (Sosua 23:14) Medewe ire pwukat: Ira dadaurete oh sohte mehla nan arail seiloak sounpar 40 nan sapwtehno, nin duwen me Koht inoukihda. (Nempe 14:27-30; 32:11, 12) Ira ale pwukoa laud ni ahnsou me irail mahweniong mehn Kenan kan erein sounpar weneu. Imwilahn me, ira perenki mour me kaperen oh roson oh irail pil ale pein arail sohso kan. Ia wen Siohwa eh kin ketin katingih irail kan me kin ni lelepek oh eimah papah ih!​—Sosua 14:6, 9-14; 19:49, 50; 24:29.

Ire Kesempwal kan

it-1 902-903

Kepal

Siohwa ketin kapatahiong “sapwen mehn Kepal kan” nanpwungen sahpw kan me mehn Israel kan pahn sapwenikihla ni mwehin Sosuao. (Sos 13:1-5) Irail akan me kin kauwe Paipel kasalehda me met sohte pahrekpene, pwehki kahnimw en Kepal doh, e mi ni Paliepeng en Israel (mwail 60 [100 km] ni Paliepeng en Dan) oh sansal me met sohte mwahn mi pahn kaundahn mehn Israel kan. Ekei me samanih Paipel kan koasoia me nting en Ipru wet kakete ohla ni iretikitik wet oh re medewe me mahso met kak wadawad nin duwe met “sahpw me mi limwahn Lepanon,” de ‘lella ni irepen sapwen mehn Kepal kan.’ Ahpw kitail en pil medewe me sapwellimen Siohwa inou kan me mi kileldi nan Sosua 13:2-7 kin pidadahte en Israel peik. Kahrehda Israel sohte douluhl alehdi Kepal pwehki pein eh sapeik.​—Pil kilang Sos 23:12, 13.

October 25-31

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | SOSUA 15-17

“Pere Omw Sohso Kesempwal”

it-1 1083 par. 3

Epron

En Israel doadoahk en kalowehdi palieir en Kenan wie doudoulahte, tohn Epron kan iangahki ar nanmwarkio (sansal me ih me pahn wiliandi Oham) pahn anahne kasohrala. (Sos 10:36, 37) Ahpw mendahki mehn Israel kan me mi pahn kaundahn Sosua ar kauwehla manaman en mehn Kenan kan, e sansal me re sohte mwadangete wiahda pwihnen sounpei kan pwe ren kolokolete sahpw kan me re kalowehdi. Sansal me ni Israel eh mahmahwen nan wasa teikan, mehn Anak kan pwurehng kousoanla nan Epron, me kahrehiong Kalep (de nein Suda kan pahn kaundahn Kalep) en adihasang irail kahnimwo pahn ar manaman ni ahnsou kei mwuhr. (Sos 11:21-23; 14:12-15; 15:13, 14; Sk 1:10) Nin tapio Epron kohieng Kalep me sang keinek en Suda, ahpw mwuhr Epron katohrohrla pwehn wia kahnimw en rukula ehu. E pil wia kahnimw en samworo ehu. Ahpw, “mohs akan en kahnimwo [Epron]” oh eh wasahn kousoan kan me wia en Kalep sohso.​—Sos 14:13, 14; 20:7; 21:9-13.

it-1 848

Wia Doadoahk Idihd kan

“Doadoahk idihd” (ni lokaiahn Ipru mas) kin kalapw wiawi ni mwehin Paipel kan, pwehki aramas akan me kin lohdi kin kalapw wiahla lidu kei. (Deu 20:11; Sos 16:10; 17:13; Est 10:1; Ais 31:8; Kou 1:1) Nin duwen lidu me kin wia doadoahk idihd kan, mehn Israel kan me mi pahn kaundahn mehn Isip kan me kin lamaih irail, kin kauwada imwen nahk kan nan Pitom oh Rameses. (Eks 1:11-14) Eri ni mehn Israel kan ar pedolong nan Sapwen Inowo, re sohte idawehn sapwellimen Siohwa kehkehlik en kasarehsang mehn Kenan koaros nan sahpwo oh kamwomwirailla, ahpw re idingkihong irail ren wia doadoahk en lidu kan. Met kasongehki Israel en uhd kaudokiong koht likamw akan. (Sos 16:10; Sk 1:28; 2:3, 11, 12) Nanmwarki Solomon usehlahte ruwese kadaudoken Kenan pwukat, me iei, mehn Amor kan, mehn Id kan, mehn Peris kan, mehn Ip kan oh mehn Sepus kan ren wia doadoahk idihd kan.​—1Na 9:20, 21.

it-1 402 par. 3

Kenan

Mendahki mehn Kenan tohto pitila ni pali laud en sapwarail ko eh lohdi oh re sohte uhpahiong mehn Israel ko, met pil kak wadawad nin duwe met “KAUN-O eri ketikihong mehn Israel ko sahpw koaros me e ketin inoukihong arail pahpa kahlap ako,” me e ketikihong irail “meleilei oh popohl,” oh “KAUN-O ketin kapwaiada inou koaros me e ketin wiahiong mehn Israel ko.” (Sos 21:43-45) Imwintihti kan me kapilpene mehn Israel ko koaros masepwehkada oh sohla keper ong irail. Koht ketin mahsaniher mwoweo me e pahn ketin “wad ekis” kasarehsang mehn Kenan kan pwe mahn lawalo kan en dehr tohtohla ni sahpwo eh pahn mwadangete tehnla. (Eks 23:29, 30; Deu 7:22) Mendahki nein mehn Kenan kan tehtehn mahwen iangahki wararail kurumahn mahwen me mete uhsang ie uhdahn mwahusang nein mehn Israel kan, re sohte kak kapwukoahki Siohwa eh sohte ketin kapwaiada sapwellime inou ni ar sohte sapwenikihla ekei sahpw akan. (Sos 17:16-18; Sk 4:13) Ahpw dahme kileldi kasalehda me en mehn Israel kan ar kin lohdi ekei pak kin kohsang ar salelepek.​—Nem 14:44, 45; Sos 7:1-12.

Ire Kesempwal kan

w15 7/1 10

Ke Kin Ese Duwen Met?

Ia duwe, mie tuhke tohto nan Israel en mahs nin duwen me Paipel kasalehda?

PAIPEL mahsanih me mie ekei wasa kan nan Sapwen Inowo me tuhke kan “inenen rek.” (1 Nan. 10:27; Sos. 17:15, 18) Ahpw, irail kan me kilang sohralahn tuhke kan nan pali laud en sahpwo rahnwet, kin peikasalki ma met uhdahn mehlel.

Pwuhk ehu me koasoia duwen Israel mahs (Life in Biblical Israel) kawehwehda me “nanwel kan ni mwehin Israel en mahs inenen tohtohsang rahnwet.” Tuhke kan me pwainla nahna ko, iei tuhke kan me adaneki Aleppo pine (Pinus halepensis), evergreen oak (Quercus calliprinos), oh terebinth (Pistacia palaestina). Nan Shephelah, wasa me tepisang utuhn nahna kan lella ni oaroahr en Mediderenien, tuhkeo me adaneki sikamor pik (Ficus sycomorus) pil inenen dir.

Pwuhk me koasoia duwen tuhke kan nan Paipel (Plants of the Bible) kasalehda me solahr douluhl tuhke kan nan ekei wasa nan Israel. Dahme kahrehda met? Ni pwuhko eh kawehwehda me solahn tuhke kan kin ekisekis wiawi, e nda: “Aramas kin pwurepwurehng kauwehla kekeirdahn tuhke kan pwehn kalaudehla sapwarail ong sapwasapw oh apwalih mahn, ahpw re pil kin doadoahngki tuhke kan ong kauwada ihmw oh pil doadoahngki ong tuwi.”

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share