Koht Kupwurki Kamadipw Koaros?

KE KIN men kohla ni kamadipw?— E kin kaperen en kohla ni kamadipw. Ke leme Sounpadahk Lapalapo kupwurki kitail en kohla ni kamadipw?— E ketila ni kamadipw en kapwopwoud ehu oh ekei sapwellime tohnpadahk ko pil iang ih. Siohwa iei “Koht en peren” oh e kupwurki kitail en perenki kamadipw kan me konehng.​—1 Timoty 1:11, NW; Sohn 2:1-11.

Pali 29 en pwuhk wet kin kasalehda me Siohwa ketin irepeseng Sehd Weitahta pwe mehn Israel kan en kak kotehla. Ke taman met?— Mwurin mwo, aramas ako kahkahlek oh koul pwe ren kalahngan ong Siohwa. Met duwehte kamadipw ehu. Aramas ako uhdahn peren oh kitail ese me Koht pil kupwurperen.​—Eksodus 15:1, 20, 21.

Mpen sounpar 40 mwuri, mehn Israel ako pil kohla ni ehu kamadipw laud. Aramas akan me luke irailo sohte kin kaudokiong Siohwa. Irail kin poaridi oh kaudokiong koht teikan oh re pil kin wia nsenen pwopwoud ong me kaidehn arail pwoud. Ke lemeleme e pwung en kohla ni soangen kamadipw me duwehte met?— Siohwa sohte kupwurperen oh e ketin kaloke mehn Israel ako.​—Nempe. 25:1-9; 1 Korint 10:8.

Paipel pil kin koasoia duwen kamadipw en ipwidi riau. Ia duwe, mie ehu rehra me kin wia kamadipw en ipwidi en Sounpadahk Lapalapo?— Soh. Koaros kamadipw en ipwidi riauo, ahn ohl riemen me sohte kin papah Siohwa. Ehu iei kamadipw en ipwidi en Nanmwarki Erod Antipas. Ih me kaunen Kalili ni ahnsou me Sises ketiket wasao.

Nanmwarki Erod wiahda soahng suwed tohto. E pwoudkihla en rie pwutako eh pwoud. Eden liho Erodias. Sohn Sounpapidais padahkihong Erod me dahme e wia me sapwung. Erod sohte pwungki dahme Sohn nda. Kahrehda e salihedi Sohn.​—Luk 3:19, 20.

E lelehr rahn me Erod pahn wia kamadipw en eh ipwidi oh Sohn mihmite nan imweteng. Erod wiahda lapalahn kamadipw. E lukehdo aramas lapalap tohto. Irail pereperen mwengemwenge oh sakasakau. Eri, nein Erodias serepeino kohdo oh kahlek ong irail. Aramas koaros perenkihda eh kahleko, kahrehda Nanmwarki Erod men kihong ih ehu kisakis tohrohr. E ndaiong serepeino: “I pahn kihwei mehkot sohte lipilipil me ke pahn peki rehi, mehnda ma pil apalien ei wehi.”

Dahme serepeino pahn peki? Mwohni? likou lingan? de ihmw kaselel ehu? Serepeino sohte ese dahme e pahn peki. Kahrehda e kohla rehn eh nohno Erodias oh idek: “Ino, dahme I pahn peki?”

Tamataman me Erodias kin uhdahn kailongki Sohn Sounpapidais. Kahrehda e ndaiong nah serepeino en peki moangen Sohn. Serepeino pwurala rehn nanmwarkio oh nda: “I men komwi en ketikidohng ie ahnsou wet moangen Sohn Sounpapidais nan ehu dahlen.”

Nanmwarki Erod sohte men kemehla Sohn pwehki e ese me Sohn ohl mwahu men. Ahpw Erod wiahda inou ehu oh e masak dahme aramas ko pahn nda ma e wekidala eh madamadau. Eri e kadarala ohl emen pwehn lupukasang moangen Sohno. Ohlo pwurodo. E wa moangen Sohno nan dahl ehu oh e kihong serepeino. Serepeino eri kihong eh nohno.​—Mark 6:17-29.

Paipel pil koasoia pil ehu kamadipw en ipwidi me duwehte meteio. Kamadipw wet ong nanmwarki en Isip. Ni kamadipwo, nanmwarkio pil lupukasang moangen emen aramas. Mwurin mwo, e langahda paliweren ohlo pwe menpihr akan en kangala! (Senesis 40:19-22) Ke lemeleme Koht kupwurki kamadipw riau pwukat?— Ke men iang soangen kamadipw pwukat?—

Kitail ese me soahng koaros me kileldi nan Paipel kin mie kahrepe. Paipel koasoia kamadipw en ipwidi riaute. Soahng suwed tohr me wiawi nan kamadipw pwukat. Eri, dahme ke leme Koht kupwurki padahkihong kitail me pid kamadipw en ipwidi? Ia duwen, Koht kupwurki kitail en wia kamadipw en ipwidi kan?—

Mehlel me ni soangen kamadipw pwukat rahnwet, sohte me kin lupukasang moangen aramas. Ahpw kamadipw en ipwidi tepisang rehn aramas me sohte kin kaudokiong Koht mehlel. Ehu dikseneri en Kadolik koasoia duwen kamadipw en ipwidi me kileldi nan Paipel: “Aramas dipan kelehpw— kin perenki rahn me irail ipwidi.” (The Catholic Encyclopedia) Ke men duwehte aramas dipan pwukat?—

A ia duwen Sounpadahk Lapalapo? E kin ketin wia kamadipw en eh ipwidi?— Soh, Paipel sohte mahsanih duwen kamadipw en ipwidi en Sises. Tepin sapwellimen Sises tohnpadahk kan sohte kin wia kamadipw en ipwidi. Ke ese dahme kahrehda mwurihdo aramas tepida wia kamadipw en ipwidi en Sises ni December 25?—

Ehu dikseneri koasoia me rahno pilipilda pwehki “mehn Rom kan kin wia kamadipw en Saturn, me wehwehki ipwidi en ketipin.” (The World Book Encyclopedia) Ihme kahrehda aramas akan pilada ren wia kamadipw en ipwidi en Sises ni rahn me irail me kin kaudokiong koht likamw akan kin wiahki arail rahnen kasarawi ehu!

Ke ese dahme kahrehda Sises sohte ketin ipwidi nan December?— Met pwehki Paipel mahsanih me ni ahnsou me Sises ketin ipwidi, silepen sihpw kan mihmi nan sahpw nipwongo. (Luk 2:8-12) Irail sohte kak mihmi likin ihmw nan December pwehki iei ahnsoun kopou oh keteu nan arail wasa.

Aramas tohto ese me Krismas kaidehn rahnen ipwidi en Sises. Irail pil ese me rahno, irail me kin kaudokiong koht likamw akan kin wia arail kamadipw me Koht sohte kupwurki. Ahpw mendahki met, aramas tohto kin wia Krismas. Irail kin kesempwalki kamadipw laudsang en ese ia sapwellimen Koht madamadau ong met. Ahpw kitail kin men kaperenih Siohwa, kaidehn?—

Eri ma kitail kin wia kamadipw kan, kitail men tehk mwahu ma Siohwa pahn kupwurki kamadipw pwukat. Kitail kak wia kamadipw ahnsou soh lipilipil. Kitail sohte anahne awiawih rahn tohrohr ehu. Kitail kak kang mwenge iou kan oh pil wia mwadong kaperen kan. Ke men wia met?— Mwein ke kak koasoiong ahmw pahpa oh nohno oh ale sawas pwehn koasoanehdi ehu kamadipwen. Met sou pahn kaperen?— Ahpw mwohn ahmw pahn wiahda koasoandi kan ong kamadipw, ke anahne tehk ma Koht pahn kupwurki kamadipw pwukat.