Ia Wehwehn Pwoson?

IA DUWEN ke kak kawehwehda duwen pwoson? Ekei kin nda me pwoson iei en kamehlele mehkot me aramas padahkihong iuk mendahki e sohte kin poahsoanda sang mehn kadehde kan. Emen sounnting en America me adaneki H. L. Mencken kahdaneki pwoson “en kamehlele mehkot me sohte kak wiawi.”

Ahpw dahme Paipel kin kawehwehda duwen pwoson kin weksang met. E mahsanih: “Pwoson, iei kamehlele mehkan me kitail kin koapworopworki de kasikasik, kamehlele mehkan me kitail sohte kak kilangki masatail.”—Ipru 11:1.

Pwehki mie soangsoangen kawehwe kan me pid duwen pwoson, kitail pahn tehkpene pasapeng kan ong peidek pwukat:

• Ia duwen kawehwehn Paipel kin weksang dahme aramas tohto kin koasoia duwen pwoson?

• Dahme kahrehda e kesempwal kitail en kakairada soangen pwoson me Paipel kin kawehwehda?

• Ia duwen ke kak kakairada pwoson kehlail?

Kisinlikou Ehu oh Mehn Kadehde

Ahnsou me pwuhken Ipru ntingdi, lepin lokaiahn Krihk me kawehwehdi ong “kamehlele mehkan me kitail kin koapworopworki de kasikasik” kin kalapw kadoadoahk. E kin pwarada nan kisinlikou en pesines kan oh e kin wia kisinlikou manaman ehu ong dahme ke pahn kak ahneki. Ihme kahrehda ehu pwuhk kin koasoia me Ipru 11:1 kak kawehwehdi nin duwen met: “Pwoson iei kisinlikou ehu ong mehkot me ke kin koapworopworki en ale.”

Ma mie mehkot me ke pwainda ni sidohwa ehu oh ke kasikasik me e pahn wisikdo, ke kasalehda soangen pwoson ehu. Receipt me ke kolokol kin kihong uhk kahrepen ken pwoson sidohwao me ke pwainda sang mehkot. Receipto wia kisinlikou ehu me kak kamehlelehiong uhk me ke pahn uhdahn ale dahme ke pwainda. Ma noumw receito salongala de ke kesehla, eri solahr mehn kadehde me ke pahn ale dahme ke pwaindahro. Duwehte met, irail kan me kin pwoson sapwellimen Koht inou kan kak kamehlele me re pahn uhdahn ale dahme re kin koapworopworki. Ahpw irail kan me sohte ahneki pwoson de katihasang arail pwoson sohte pahn kak paiekihda dahme Koht ketin inoukihda.—Seims 1:5-8.

Mahsen en Ipru 11:1 me koasoia “kamehlele mehkan me kitail sohte kak kilangki masatail” kin koasoia duwen mehn kadehde kan me kin kadehdehda mehkot me weksang dahme kitail kin kilang. Karasepe, kitail kak kilang me ketipin kin mwomwen pidakih sampah ni eh kin dakada ni palimese oh kohkohla lao e kihrla ni palikapi. Ahpw mehn kadehde kan sang samanih kan kin kasalehda me ketipin sohte kin pidakih sampah. Ma ke pahn sukuhlki mehn kadehde pwukat oh kamehlele, ke pahn pwoson me sampah me kin pidakih ketipin mendahki mesetail kin kilang mehkot weksang. Omw pwoson kin pidada mehn kadehde mehlel kan. E kak kahrehiong uhk en kilang soahng kan me uhdahn mehlel.

Ia Uwen Kesempwal en Ahneki Pwoson Kehlail?

Soangen pwoson me Paipel kin kangoange kitail en ahneki, iei pwoson kehlail me poahsoankihda mehn kadehde mehlel kan. Kitail pahn kakete anahne kawekila dahme kitail kin kamehlele pwehn ahneki soangen pwoson wet. Soangen pwoson wet inenen kesempwal. Wahnpoaron Pohl ntingihdi: “Eri, sohte me kak kenikenla pahn kupwur en Koht ma sohte eh pwoson. Pwe mehmen me men kowohng rehn Koht uhdahn pahn kamehlele me Koht ketin mie, oh me Koht kin ketin katingih irail kan me kin raparapahki.”—Ipru 11:6.

Soahng tohto kak irehdi kitail en kakairada pwoson kehlail. Ahpw ma ke pahn doadoahngki ire kesempwal pahieu me kitail pahn tehkpene nan pali kan en mwuhr, ke pahn kak pweida.