Purblemas ku sta kuas pa kaba

“Na fin de tempu li, i a bin dias di kansera”. — 2 TIMÓTIU 3:1.

BU CIGA ja di obi faladu di un de kusas tristi o abo propi bu mati nunde ki akontisi?

● Un duensa mata manga di jintis.

● Manga di jintis muri pabia di fomi.

● Un tirmidura di con mata manga di jintis i disa manga delis sin kau di mora.

Na paẑinas ku sta dianti bu na bin oja alguns ditalis aserka di akontisimentus suma esis. Bu na oja tambi kuma, Biblia falaba ja kuma es kusas na bin ojadu na un tempu ku comadu “fin de tempu”.

Objetivu des artigus i ka pa konvensiu di kuma no sta na vivi na un mundu ku tene manga di purblemas. Talves abo propi bu oja ja es purblemas. Ma objetivu des artigus i pa dau speransa. Kumprimentu des seis profesias ku sta nes artigus, ta mostra kuma piriudu ku Biblia coma di “fin de tempu” sta kuas pa kaba. Es artigus na fala tambi di alguns kusas ku jintis ta fala pa nega di kuma, no sta na vivi na “fin de tempu”. E na danu bon rasons di fia di kuma un mundu minjor stanu dianti.

Profesia 1. Tirmiduras di con

“Con na tirmi ku forsa”. — LUKAS 21:11.

● Winnie, ku tene 1 anu i meiu i tiradu bas di kusas ku kai dipus di tirmidura di con na Aiti. Jornalistas di un televison ku staba na fasi reportaẑen obil i na cora bas di kusas ku kai. I konsigi salva di ki tirmidura di con, ma si pape ku si mame muri.

KE KU PROVAS TA MOSTRA? Oca ku un tirmidura di con na skala di 7.0 akontisi na Aiti na janeru di 2010, mas di 300.000 jintis muri. Alen di kila, 1.3 milyon di jintis fika sin kau di mora. Apesar di tirmidura di con ku akontisi na Aiti sedu garandi i ka uniku na mundu. Na mundu ntidu, pelu menus 18 tirmiduras di con garandi akontisi entri abril di 2009 te abril di 2010.

KE KU JINTIS TA FALA PA NEGA PROVAS? No ka mas tene tirmiduras di con di ki antis; diferensa i di kuma atraves di teknoloẑia no ta konsigi sibi di manga di tirmiduras di con ku akontisi.

SERA KI ES I BARDADI? Jubi es provas: Biblia ka konsentra na numeru di tirmiduras di con ku na akontisi na fin de tempu. Ma i fala kuma “na manga di lugar con na tirmi ku forsa”. Asin, tirmiduras di con sedu un kusa markanti na storia di pekadur. — Markus 13:8; Lukas 21:11.

KE KU BU PENSA? Sera ki bu sta na oja tirmiduras garandi di con suma ku Biblia falaba ja?

Tirmiduras di con i ka uniku kusa ku ta prova di kuma no sta na vivi na fin de tempu. Ma i so un di manga di profesias ku sta na kumpri. Jubi sugundu profesia ku sta na kumpri.

[Informasons rusumidu]

“Tudu jinti ta comal kusa meduñu. Ma anos [ku studa ẑiografia di tera] no ta comal tirmiduras garandi di con.” — KEN HUDNUT, U.S. GEOLOGICAL SURVEY.

[Leẑenda di imaẑen]

© William Daniels/​Panos Pictures

Profesia 2. Fomi

“Fomi na ten.” — MARKUS 13:8.

● Un omi bai refuẑia na tabanka di Quaratadji, na Niẑer. Primus di omi, si ermons, si irmas, sai tambi di intirior di ki tera, e kuri di fomi. Omi dita na stera el son. Pabia ki kuri i fika si familia? Sidi, ki regulu di ki tabanka fala sin: “Omi ka pudi sustenta si familia, e ku manda i ka konsigi aguenta kontinua oja elis na ki situason.”

KE KU PROVAS TA MOSTRA? Na mundu ntidu, kuas 1 na kada 7 jintis ka ta tene kumida sufisienti kada dia. Situason i pior na teras ku sta na sul di Disertu di Saara na Afrika, nunde ku manga di jintis ta bai durmi sin kume. Imaẑina un familia di pape, mame ku se fiju; se tene kumida sufisienti so pa dus jinti, papes na disa mininu kume tok i farta; gosi gora, kin ku na kume ki sugundu pratu, i kin ku na fika ku fomi? Pape o mame? Es i situason ku familias suma esis ta pasa kada dia.

KE KU JINTIS TA FALA PA NEGA PROVAS? Tera ta pruduzi kumida sufisienti pa tudu jinti. I pirsis so dividil diritu.

SERA KI ES I BARDADI? I bardadi kuma aos, labraduris mas ta labra i fasi pa kusas di kume ciga na utrus partis di mundu mas di ki antis. Normalmenti, guvernus umanu dibi di pudiba fasi pa kumida ciga pa tudu jinti i rosolvi purblema di fomi. E tenta fasi kila pa manga di tempu ma nin ku sin e ka konsigi.

KE KU BU PENSA? Sera ki ke ku faladu na Markus 13:8 sta na kumpri? Apesar di teknoloẑia avansa, sera ki jintis para sufri fomi na mundu ntidu?

Manga di bias, tirmidura di con ku fomi ta tisi utru purblemas ku fasi parti di sinal di fin de tempu.

[Informasons rusumidu]

“Manga di mininus ku ta muri di duensas suma pneumonia, diareia, ku utrus duensas, pudiba salva se ta alimenta diritu.” — ANN M. VENEMAN, ANTIGU DIRETOR DI FUNDU DI NASONS UNIDAS PA MININUS.

[Leẑenda di imaẑen]

© Paul Lowe/Panos Pictures

Profesia 3. Duensas

“I na bim tem manga di . . . duenças.” — LUKAS 21:11, NOBO TESTAMENTO NA CRIOL.

● Bonzali, un omi ku ta tarbaja na aria di saudi na un tera di Afrika ku teneba gera, fasi tudu ki pudiba pa juda jintis ku ta koba mina ku staba na muri pabia di un virus comadu Marburg.a I pidi ajuda na mon di si ŝefis ku staba na sidadi, ma i ka ruspundidu. Kuatru mis mas tardi ajuda ciga, ma Bonzali muriba ja. I paña virus Marburg atraves di jintis ki staba na tenta juda.

KE KU PROVAS TA MOSTRA? Diareia, SIDA, tuberkulosi, paludismu ku duensas ligadu ku respirason (suma pneumonia) fasi parti di duensas ku mas ta mata jintis na mundu. Na 2004, es sinku duensas mata kuas 10.7 milyon di jintis. Na utrus palabras, es signifika kuma na un anu, es duensa mata kuas un algin na kada tris sugundu.

KE KU JINTIS TA FALA PA NEGA PROVAS? Populason di mundu kontinua na omenta, es ku pui duensas tambi na omenta. I ten mas jintis ku pudi paña duensas.

SERA KI ES I BARDADI? Populason di mundu omenta ciu dimas. I asin tambi ku kapasidadi di pekadur omenta di diskubri, kontrola i trata duensas. Si asin, normalmenti pekaduris dibi di pudiba kontrola duensas, i kel? Ma i ka kila ku sta na ojadu.

KE KU BU PENSA? Sera ki jintis sta na sufri di duensas suma ku Biblia falaba ja?

Tirmiduras di con, fomi ku duensas sta na mata manga di jintis. Manga di jintis sta na sufri na mon di se kumpañeris pekadur — utru ora na mon di kilis ku bidi bi proteẑiba elis. Jubi ke ku profesias di Biblia falaba kuma i na akontisi.

[Nota bas]

[Informasons rusumidu]

“I un kusa fiu dimas oja algin kumedu pa un Lion o pa utru limaria, di mesmu manera tambi, i fiu dimas oja duensa na mata algin puku-puku i oja kila na akontisi na bu propi ujus.” — MICHAEL OSTERHOLM, UN OMI KU TA STUDA DUENSAS.

[Leẑenda di imaẑen]

© William Daniels/Panos Pictures

Profesia 4. Falta di amor

‘Jintis . . . ka na ten amor pa ningin.’ — 2 TIMÓTIU 3:1-3.

● Chris ta tarbaja pa un organizason ku ta juda kilis ku sufri di violensia na familia na norti di país di Galis. I fala sin: “N lembra un bias N ka pudiba rapara un minjer ku N ojaba ja, pabia di suti ki risibi. Utrus minjeris ta fika mal dimas na sintidu emosional tok e ka ta pudi propi jubiu na uju.”

KE KU PROVAS TA MOSTRA? Na un tera di Afrika, kuas 1 na kada 3 minjeris sufri abusu seksual na mininesa. Un piskisa ku fasidu na ki mesmu tera mostra kuma manga di omis ta oja kuma i normal suta minjer. Ma i ka so minjeris ku ta sufri violensia na familia. Pur izemplu na Kanada, kuas 3 na kada 10 omis ta sutadu pa se minjeris.

KE KU JINTIS TA FALA PA NEGA PROVAS? Sempri i ten violensia na familia. So ki jintis gos mas ta lestu di sibi del di ki antis.

SERA KI ES I BARDADI? I bardadi di kuma aos, jintis ta lestu di sibi di violensia na familia. Ma sera ki kila rapati numeru di violensia ku ta akontisi na familia? Nau i ka rapati. Falta di amor na familia mas omenta di ki antis.

KE KU BU PENSA? Sera ki ke ku faladu na 2 Timótiu 3:1-3 sta na kumpri? I ka bardadi kuma, manga delis aos ka ta mostra amor pa se familia suma ke dibi di fasiba?

Kintu profesia ku bu sta na oja i na kumpri i sta ligadu ku no planeta tera. Jubi ke ku Biblia fala aserka des asuntu.

[Informasons rusumidu]

“Violensia na familia i un di krimis ku mas ta ojadu na sosiedadi. Un piskisa mostra kuma, na media, un minjer ta bai keŝa na polisia so dipus ki sufri violensia na mon di si omi 35 bias.” — PORTA-VOS DI JINTIS KU TA ATINDI KILIS KU SUFRI VIOLENSIA NA FAMILIA NA PAÍS DI GALIS.

Profesia 5. Tera sta na danadu

“[Deus na] dana ki jinti ku dana tera.” — APOKALIPSI 11:18.

● Ñu Pirri i furadur di palmera na Kpor, Niẑeria. Si nogos dana oca ku garandi kuantidadi di pitroliu darma na riu di Delta di Niẑer. I fala sin: “Pitroliu mata no pis, i dana no peli, i usa no riu, gosi N ka tene manera di sustenta.”

KE KU PROVAS TA MOSTRA? Di akordu ku alguns spesialistas, 6 milyon i meiu di tonelada di liŝu ta botadu na mar kada anu. Kuas metadi di ki liŝu i plastiku ku ta leba manga di anu pa i kumsa dana. Alen di susa tera pekaduris sta na gasta kusas ku tera tene di un manera meduñu dimas. Piskisas mostra kuma, tera pirsisa di un anu i sinku mis pa torna tene mas kusas ku pekaduris gasta na un anu. Un jornal di Australia fala sin: “Si populason ku gastus ku ta fasidu kontinua nes ritmu, te pa 2035 no na pirsisa di tene dus planeta tera.” — Sydney Morning Herald.

KE KU JINTIS TA FALA PA NEGA PROVAS? Pekaduris jiru i e tene suluson pa se purblemas. No pudi rosolvi es purblemas i salva tera.

SERA KI ES I BARDADI? Manga di jintis ku organizasons papia di purblemas di ambienti. Mesmu asin, tera kontinua na susadu kada bias mas.

KE KU BU PENSA? Sera ki Deus ka pirsisa di aẑi pa salva planeta tera pa ka i danadu — suma ki purmiti kuma i na fasi?

Alen des sinku profesias ku no fala del, Biblia fala tambi di kusas pusitivu ku na akontisi na fin de tempu. Jubi un isemplu di kila na sestu profesia.

[Informasons rusumidu]

“I sta suma N pirdi paraísu i gosi N tene kau di liŝu.” — ERIN TAMBER, KU MORA NA KOSTA DI GOLFU DI STADUS UNIDU, I STA PREOKUPADU KU EFEITU DI PITROLIU KU DARMA NA 2010 NA GOLFU DI MEŜIKU.

[Kuadru]

Sera ki Deus ki kulpadu?

I bardadi kuma Biblia kontaba ja maus kusas ku no sta na oja aos, ma sera ki kila signifika kuma Deus i kulpadu pa es kusas? Sera ki i el ku ta punu sufri? Bu pudi oja bon resposta des purguntas na kapitulu 11 di livru Ke ki Biblia na Bardadi ta Sina? publikadu pa Tustumuñas di Jeova.

[Leẑenda di imaẑen]

U.S. Coast Guard photo

Profesia 6. Tarbaju di pregason na mundu ntidu

“E Bon Noba di renu i na kontadu na tudu mundu”. — MATEUS 24:14.

● Vaiatea mora na ilias di pasifiku na Tuamotu. Tuamotu tene kuas 80 ilias. I tene un superfisi di mas di 802.900 kilometru kuadradu, ku un populason di kuas 16.000 jintis. Apesar di Vaiatea ku si visiñus mora na un zona lunju, e visitadu pa Tustumuñas di Jeova. Pabia? Pabia Tustumuñas di Jeova gosta di konta jintis bon noba aserka di Renu di Deus — i ka mporta nunde ke sta nel.

KE KU PROVAS TA MOSTRA? Mensaẑen di Renu sta na kontadu na tudu parti di mundu. So na 2010, Tustumuñas di Jeova gasta mas di 1 bilyon i meiu di ora na konta es bon noba na 236 tera. Es signifika di kuma, kada Tustumuña di Jeova gasta mas o menus 30 minutu kada dia na konta bon noba. Na 10 anu ku pasa, e pruduzi i e distribui mas di 20 bilyons di publikasons basiadu na Biblia.

KE KU JINTIS TA FALA PA NEGA PROVAS? Mensaẑen di Biblia tarda ja ki na pregadu.

SERA KI ES I BARDADI? I bardadi kuma manga di jintis prega ja algun kusa aserka di mensaẑen di Biblia. Ma e fasil so pa puku tempu i tambi so na un zona. Ma diferenti ku elis, Tustumuñas di Jeova sta na fasi un kampaña di pregason di manera organizadu ku ta atinẑi milyons di jintis na mundu ntidu. Tustumuñas di Jeova kontinua na prega apesar di opusison di alguns organizason mas duru i malvadu ku ten ja na storia. (Markus 13:13) Alen di kila, Tustumuñas di Jeova ka ta pagadu pa prega. Ma pa kontrariu e ta tira se tempu pa fasi se tarbaju, e ta da se publikasons sin kobra nada. Se tarbaju ta apoiadu pa ofertas vuluntariu.

KE KU BU PENSA? Sera ki “Bon Noba di renu” sta na pregadu na mundu ntidu? Sera ki kumprimentu des profesia ka ta mostranu kuma bon kusas stanu mas dianti?

[Informasons rusumidu]

“Nkuantu Jeova pirmiti, no na fasi tudu ku no pudi pa konta jintis bon noba di Renu ku zelu.” — ANUÁRIO DAS TESTEMUNHAS DE JEOVÁ DE 2010.

Dias minjoris stanu dianti!

“Dipus di puku tempu, jintis mau na disparsi . . . Ma jintis mansu na yarda tera, e na kontenti ku garandi pas.” — SALMU 37:10, 11.

SERA ki bu misti oja kumprimentu des profesia? Sin duvida, bu misti. I ten bon rasons di fia di kuma i ka na tarda es na sedu.

Na artigus ku pasa no fala so di alguns profesias ku na mostra klaru di kuma no sta na vivi na “fin de tempu”. (2 Timótiu 3:1-5) Deus nspira skirbiduris di Biblia pa konta es kusas pa pudi danu speransa. (Romanus 15:4) Kumprimentu des profesias ta mostra klaru kuma purblemas sta kuas pa kaba.

Ke ku na bin dipus di fin de tempu? Renu di Deus na guverna mundu. (Mateus 6:9, 10) Jubi ke ku Biblia fala aserka di kondison ku na bin ten na tera na ki tempu:

● Fomi na bin kaba. “Pa i ten manga di trigu na tera riba di kabesa di montis.” — Salmu 72:16.

● Duensas na bin kaba. “Nin un algin ku mora na Sion ka na fala kuma i sta duenti”. — Isaias 33:24.

● Tera na bin renovadu. “Lala ku tera seku na kontenti; kau ku tene son reia na sinti kontenti, i na pruduzi floris, suma rosa.” — Isaias 35:1.

Es i so alguns profesias di Biblia ku na bin kumpri nin i ka na tarda. Pabia ku bu ka na pidi un Tustumuña di Jeova pa i kontau pabia ke tene konfiansa di kuma dias minjoris stanu dianti?