JEREMÍAS
1 Kaykuna kashanku Hilquiaspa wawan Jeremiaspa* parlasqasnin. Hilquiasqa Anatotmanta+ ujnin sacerdote* karqa. Anatotqa Benjamín aylloj* jallpʼasninpi kasharqa. 2 Jehová Diosqa Jeremiasman parlamorqa Amonpa+ wawan Josías+ 13 watastaña Judapi rey kashajtin. 3 Diosqa Jeremiasman parlamullarqataj Josiaspa wawan Jehoiaquim+ Judapi rey kashajtin. Diosqa Jeremiaswan parlarqa Josiaspa ujnin wawan Sedequías+ 11 watasta Judapi kamachiyta juntʼanankama, Jerusalenpi tiyakojkuna phishqa kaj killapi presos apasqa kanankukama.+
4 Jehová Diosqa parlamuwaspa niwarqa:
5 “Niraj mamaykej wijsanpi ruwashasojtiy ñapis rejserqaykiña.*+
Niraj nacekushajtiyki ñapis ajllakorqaykiña.*+
Qanta churarqayki nacionespa profetan* kanaykipaj”, nispa.
6 Noqatajrí nerqani: “Tukuyta Kamachej Señor Jehová Diosníy.
Noqaqa mana parlayta atinichu.+ Jovencitollaraj kani”,+ nispa.
7 Jehová Diostaj niwarqa:
“Ama niychu ‘jovencitollaraj kani’ nispaqa.
Qanqa rinayki tiyan pikunamanchus kachasqayki chaykunaman,
tukuyninkumantaj nimunayki tiyan imastachus noqa kamachisqayki chayta.+
8 Ama paykunata manchachikuychu.+
‘Noqamin qanwan kashani salvasunaypaj’,+ nispa nin Jehová Diosqa”.
9 Chaymanta Jehová Diosqa makinta aysarimuspa simiyta llankhariwarqa.+ Chantá Jehová Diosqa niwarqa: “Noqaqa palabrasniyta simiykiman churani.+ 10 Kay pʼunchay kachashayki nacionesman, gobiernosmanpis. Qanta kachashayki tʼiranaykipaj tʼunaranaykipajtaj, tukuchinaykipaj thuñinaykipajtaj, sayarichinaykipaj plantanaykipajtaj”,+ nispa.
11 Jehová Diosqa watejmanta parlamuwaspa tapuwarqa: “Jeremías, ¿imatá rikushanki?”, nispa. Noqataj kuticherqani: “Almendro sachʼaj* ramanta rikushani”, nispa.
12 Jehová Diostaj niwarqa: “Arí, allillanta rikunki. Noqaqa chay almendro sachʼa jina rijchʼarisqa kashani parlasqayta juntʼanaypaj”, nispa.
13 Jehová Diosqa ujtawan parlamuwaspa tapullawarqataj: “¿Imatá rikushanki?”, nispa. Noqataj kuticherqani: “Uj mankata* tʼimpushajta* rikushani. Simenqa norte ladomantapacha sur ladoman* sirisqa* kashan”, nispa. 14 Chantá Jehová Diosqa niwarqa:
“Ñakʼareyqa norte ladomantapacha jichʼakamonqa
kay nacionpi tiyakojkunaj patankuman.+
15 Jehová Diosqa nin: ‘Norte ladopi gobiernosmanta tukuy ayllusta wajyachishani.+
Paykunaqa jamuspa sapa ujninku churanqanku kamachina tiyanasninkuta
Jerusalenpa yaykuna punkusninpi.+
Paykunaqa sayaykonqanku Jerusalenta muyuykun chay tukuy perqaspa contranpi,
jinallataj Judajpa tukuy llajtasninpa contranpipis.+
16 Chay jina sajra imasta ruwasqankurayku imastachus paykunaj contrankuta apachimunayta willasaj.
Paykunaqa saqerpariwaspa+
waj diosesman ofrendasta qʼoshñichinku,+
makisninkuwan ruwasqallankutataj yupaychanku’,+ nispa.
17 Wakichikuy ruwanaykita juntʼanaykipaj.
Qanqa sayarispa imatachus kamachisusqayta tukuyninta willamunayki tiyan.
Ama paykunata manchachikuychu,+
ama noqa kikiy paykunaj ñaupaqenkupi qanta manchachisunaypaj.
18 Noqaqa sumaj perqasniyoj llajtata jina sayachiyki,
fierro pilarta jina, cobre perqasta jinataj sayachiyki kay nacionpa contranta,+
Judamanta reyespa contranta, jinallataj kuraj kamachejkunasninpa contrantapis,
sacerdotespa contranta, jinallataj tukuy runaspa contrantapis.+
19 Paykunaqa seguro qanwan maqanakonqanku,
pero mana atipasonqankuchu.
‘Noqamin qanwan kashani+ salvasunaypaj’ nispa nin Jehová Diosqa”.
2 Jehová Diosqa parlamuwaspa niwarqa: 2 “Rispa kayta willamuy Jerusalenpi tiyakojkunaman: ‘Jehová Diosqa kayta nin:
“Sumajta yuyakuni joven kashaspa munakuwasqaykita,+
casarananchejpaj parlasqaña kashajtinchej munakuwasqaykita,+
chʼin jallpʼapi qhepayta jamusqaykita,
chay mana tarpusqa jallpʼaspi qhepayta purisqaykita.+
3 Israelqa Jehová Diospa ñaupaqenpi llimphu karqa,+ cosechanmanta ñaupaj kaj poqoynin karqa”, nispa’.
‘Pillapis payta imanajqa juchayoj rikhurej,
paykunata desgracia qhatirej’, nispa nin Jehová Diosqa”.+
4 Jacobpa mirayninmanta kajkuna, Jehová Diospa nisqanta uyariychej.
Israel nacionmanta familias, tukuy qankunapis uyariychej.
5 Jehová Diosqa kayta nin:
“¿Ima juchatataj noqapi tarerqanku ñaupa tatasniykichejri?+
Paykunaqa chay jinata noqamanta karunchakuspa,
chay qhasi manakaj santosninkuta yupaychanku.+ Kunantaj paykunapis mana imapaj valejman tukunku.+
6 Paykunaqa mana nerqankuchu: ‘¿Maypitaj Jehová Dios kashanri?
Payqa Egipto jallpʼamanta orqhomuwarqanchej,+
pusamuwarqanchejtaj chʼin jallpʼasninta,
tʼajra jallpʼasninta,+ ukhu tʼoqosniyoj jallpʼasninta,
chʼaki jallpʼasninta,+ manchay laqha jallpʼasninta,
may jallpʼaspichus ni pi purinchu,
nitaj pipis tiyakunchu chayninta’, nispa.
7 Chantá paykunata huertasniyoj jallpʼaman pusamorqani.
Chay jallpʼaj poqoyninta mikhunankupaj, allin imasninwantaj sajsakunankupaj.+
Qankunatajrí jallpʼayman yaykuspa, jallpʼayta chʼichicharqankichej.
Herenciaytaqa millayman tukucherqankichej.+
8 Sacerdotesqa mana nerqankuchu: ‘¿Maypitaj Jehová Dios kashanri?’,+ nispa.
Leymanta yachachej runasqa mana rejsiwarqankuchu.
Nacionniyta kamachejkunaqa noqaj contrayta oqharikorqanku.+
Profetaspis Baalpa sutinpi parlarqanku,+
qhasi manakaj diosestataj yupaycharqanku.
9 Chayrayku Jehová Diosqa nin: ‘Qankunaj contraykichejpi quejasta churallasajpuni.+
Wawasniykichejpa wawasninkoj contranpipis quejasta churasaj’, nispa.
10 ‘Rispa qhawamuychej mar kantupi kitimkunaj+ jallpʼasninkuta.*
Quedarman+ runasta kachaychej, chantá allinta reparaychej.
Qhawamuychej chay lugarespi imapis kaypi jinachus pasasqanta chayri manachus.
11 ¿Ima naciontaj diosesninkuta cambian, mana dioseschu kanku chaykunata yupaychanankupajri?
Chaywanpis noqataqa llajtallaytaj cambiawan chay qhasi manakaj dioskunawan.+
12 Qankuna cielos, chayta rikuspa tʼukuychej,
manchariywantaj kharkatiychej, nispa nin Jehová Diosqa.
13 Imaraykuchus llajtayqa iskay imasta manapuni allintachu ruwan.
Paykunaqa noqata saqerpariwanku, kausayta qoj yaku juturi kashajtiy.+
Chantapis estanquesta ruwakunku,*
lajrasqa estanquesta, yakuta mana sayachej estanquesta’.
14 ‘Israelqa mana kamachichu, nitaj esclavochu.
Chanta, ¿imajtintaj presota jina apakapunkuri?
15 Maltón leonesqa Israelpa contranta qhaparinku,+
jatunmanta qhaparinku.
Israelpa jallpʼantaqa mancharinaman tukuchinku.
Israelpa llajtasnenqa ninawan japʼiykuchisqa kanku, niñataj pipis chaypi tiyakunñachu.
16 Nofmanta,*+ Tahpanesmanta+ runasqa jallpʼasniykita ni imayojta rikhurichinku.*
18 Kunanqa, ¿imajtintaj riyta munanki Egiptoman rej ñannintari?+
¿Imajtintaj ujyayta munanki Sihorpa* yakusnintari?
¿Imajtintaj riyta munanki Asiriaman+ rej ñannintari?
¿Imajtintaj ujyayta munanki Éufrates mayoj yakusnintari?
19 Sajra ruwasqayki cheqanchasunan tiyan,
wasanchaj kasqallaykitaj kʼamisunan tiyan.
Yachakuy ari, reparakuytaj imayna sajrachus, imayna mana allinchus kasqanta+
Jehová Diosniykita saqerpareyqa.
Noqataqa manapuni manchachikuwarqankichu’,+ nispa nin Tukuyta Kamachej Señor Jehová Diosqa, paymin angelesta kamachejqa.
Qantajrí niwarqanki: “Mana qanta sirvisqaykichu”, nispa.
Qanqa jatuchaj lomaspi, ramarara sachʼa uraspi+
21 Sumajnin puka uvata jina plantarqayki,+ aswan sumajnin mujumanta.
¿Imaynapitaj ñaupaqeypi mana walejman tukorqankiri? ¿Imaynapitaj kʼita uva sachʼaman tukorqankiri?’.+
22 Tukuyta Kamachej Señor Jehová Diosqa nin: ‘Sosawan* mayllakojtiykipis, may chhika ushpha yakuwan* mayllakojtiykipis,
chay jucha ruwasqaykeqa pachan chʼichillapuni ñaupaqeypi kanqa’,+ nispa.
23 ¿Ima uyaykiwantaj ninki: ‘Mana chʼichichakorqanichu.
Mana Baal santosta yupaycharqanichu’, nispari?
Reparakuy ari, chay wayqʼopi imastachus ruwasqaykita.
Allinta qhawarikuy tukuy ruwasqasniykita.
Qanqa qʼoñirisqa malta camello jina kanki.
Kayman jaqayman correykachanki, maymanchus rinaykita mana yachakuspa.
24 Qanqa chʼin jallpʼasman yachasqa kʼita china burroman rijchʼakunki,
mayqenchus qʼoñirisqa kaspa, orqo burrosta muskhispa maskʼan chayman.
¿Pitaj chay china burrota sujetayta atinman qʼoñirisqa kashajtinri?
Orqo burrosqa mana saykʼonqankuchu payta maskʼaspa.
Qʼoñirisqa kashajtenqa tarenqankupuni.
25 Ama qʼara chakilla rikhuriychu,
amataj chʼakichikuychu.
Qantaj ninki: ‘Mana, mana chayqa kanmanchu.+
26 Imaynatachus suwaqa japʼichikuspa pʼenqaypi rikhurin,
ajinallatataj israelitaspis pʼenqaypi rikhurinku.
Pʼenqaypi rikhurinku tukuy paykuna, reyesninku, kuraj kamachejkunasninku,
sacerdotesninku, profetasninku ima.+
27 Paykunaqa uj sachʼata ninku: ‘Qan tatay kanki’,+ nispa.
Uj rumitataj ninku: ‘Qan mamay kanki’, nispa.
Noqamantajrí wasankuta rikuchiwanku uyankuta rikuchinawankumantaqa.+
Llakiypi rikhurisparaj niwanqanku:
‘Jamuy, salvawayku’,+ nispa.
28 Judá nación, ¿maytaj ruwakorqanki chay diosesniykiri?+
Llakiypi kashajtiyki salvayta atisunkuman chayqa, jamuchunku ari.
Qanpa diosesniykeqa may chhika kanku, llajtasniyki jinapuni.+
29 Jehová Diosqa nin: ‘¿Imajtintaj contraypi sigue quejasta churashankichejri?
¿Imajtintaj tukuyniykichej noqaj contrayta oqharikorqankichejri?’,+ nispa.
30 Qhasillata wawasniykichejta seqʼoni.+
Wawasniykichejqa mana kʼamisqayta japʼikunkuchu.+
Profetasniykichejtaqa qankunaj espadallaykichejtaj
uj phiña león jina wañuchin.+
31 Llajtaymanta kajkuna, Jehová Diospa nisqasninta allinta uyariychej.
¿Israelpajqa chʼin jallpʼa jinachu kasqani?
Chayri, ¿manchay laqha jallpʼa jinachu kasqani?
¿Imajtintaj kay llajtaymanta kajkuna ninku: ‘Kacharichisqa kayku.
Manaña qanmanqa kutimusqaykuchu’, nispari?+
32 ¿Uj doncellaqa qonqanmanchu kʼachanchanasninta churakuyta?
¿Noviapis qonqanmanchu kʼachanchana cintanta churakuyta?
Llajtaytajrí unayña noqata qonqawan.+
33 Qanqa manchay habilidadniyoj warmi kasqanki, chay jina sumajta yuyaychakunki qanta munakusoj qharista tarinaykipaj.
Qanllataj ñankunasniykitaqa mana walejman tukuchinki.+
34 Ropaykeqa chʼichichasqa kashan wajcha runaspa, mana juchayoj runaspa yawarninkuwan.+
Noqaqa mana paykunata rikorqanichu a la fuerzalla wasiykiman yaykojta,
chaywanpis rikuni ropaykeqa paykunaj yawarninkuwan chʼichichasqa kashasqanta.+
35 Qantajrí ninkiraj: ‘Mana juchayojchu kani.
Diosqa niñachá noqapaj phiñasqachu kashanman’, nispa.
Kunanqa qanta castigasqayki,
‘mana juchayojchu kani’ nisqaykirayku.
36 ¿Imajtintaj chay jina usqhayllata wajmanñataj kʼaskakunkiri?
37 Chayrayku qanpis llojsimunki makisniykita umayki pataman churakuspa.+
Jehová Diosqa qhesachan pikunapichus qan atienekushanki chaykunata.
Paykunaqa mana yanapasonqankuchu”.
3 Runasqa tapukunku: “Sichus uj runa warminta kachapunman, warmintaj ripuspa waj qhariwan tiyakapunman chayqa, ¿atinchu chay runa chay warminwan watejmanta kutinakapuyta?”, nispa.
¿Manachu kay jallpʼaqa chʼichimantapis aswan chʼichiraj kashan?+
Jehová Diosqa nin: “Qanqa chay ashkha qharisniykiwan qhenchachakorqanki.+
Kunanqa, ¿atikunchu kutinakunanchej?”, nispa.
2 “Loma puntasta qhawariy.
¿Mayqen lugarpitaj mana abusasorqankuchuri?
Qanqa qharisniykita suyaspa ñan pataspi chukoj kanki,
imaynatachus uj árabe runa chʼin jallpʼaspi chukun ajinata.
Jallpʼataqa chʼichichashallankipuni,
qhenchachakusqaykiwan sajra ruwasqaykiwan ima.+
3 Chayrayku para yakusqa jarkʼasqa kashanku,+
qhepa parapis mana kanchu.
Qanqa rijchʼakunki qosanta wasanchaj mana pʼenqayniyoj warmiman,
manapuni uj chhikitallantapis pʼenqakunkichu.+
4 Kunantaj rogarikushawanki:
‘Tatáy, qanqa joven kasqaymantapacha compañeritoy karqanki.+
5 Ama wiñaypaj phiñakuychu.
Ama phiñasqallapuni kaychu’, nispa.
Chayta nispapis
sajra imasta ruwashallankipuni, chaywan mana sajsayta atispa”,+ nispa.
6 Josías rey kashajtin+ Jehová Diosqa niwarqa: “‘¿Rikunkichu chay wasanchaj Israelpa ruwasqanta? Payqa tukuy jatuchaj orqosman wicharin, tukuy ramarara sachʼa urasmanpis rin qhenchachakunanpaj.+ 7 Chay tukuy imasta ruwajtinpis, ashkha kutista nerqani noqaman kutimunanta.+ Chaywanpis mana kutimorqachu. Judaqa chay wasanchaj hermanan imastachus ruwasqanta qhawasharqa.+ 8 Chayta rikuspa noqaqa wasanchaj Israelta kachaporqani. Divorcio papelta jaywaspa kachaporqani+ wajwan wasanchawasqanrayku.+ Wasanchaj Judá hermananpis manallataj manchachikuwarqachu. Paypis rispa qhenchachakamullarqataj.+ 9 Payqa mana pʼenqakuspa qhenchachakorqa. Kay jallpʼatapis chʼichichallarqapuni. Payqa rumista, sachʼasta yupaychaspa qhenchachakorqa.+ 10 Ajinapis chay wasanchaj hermanan Judaqa mana tukuy sonqochu noqaman kutimorqa. Noqaman kutimojlla tukorqa’, nispa nin Jehová Diosqa”.
11 Chantá Jehová Diosqa niwarqa: “Chay wasanchaj Israelraj aswan cheqan, chay wasanchaj hermanan Judamanta nisqaqa.+ 12 Norte ladoman* rispa kayta willamuy:+
”‘Jehová Diosqa nin: “Mana kasukoj Israel nacionníy, noqaman kutinpuway.+ Mana phiña uyawanchu qhawasqayki,+ imaraykuchus munakuyneyqa kallanqapuni, nispa nin Jehová Diosqa. Mana wiñaypajchu phiñasqa kasaj. 13 Juchallikusqaykita reparakuy. Qanqa Jehová Diosniykej contranta oqharikorqanki. Chantapis qanqa mana rejsisqaswan* qhenchachakorqanki ramarara sachʼa uraspi. Qankunaqa nisqayta mana kasuwayta munarqankichejchu”, nispa nin Jehová Diosqa’”.
14 Jehová Diosqa nin: “Mana kasukoj wawas, noqaman kutimuychej. Noqamin dueñoykichej kani.* Noqaqa sapa llajtamanta ujta, sapa familiamantataj iskayta Sionman pusamusqaykichej.+ 15 Chantá michejkunata churapusqaykichej, munayniyman jina ruwanankupaj.+ Paykunaqa yachayta, allin yuyaytawan mikhunata jina qosonqachej. 16 Chay pʼunchaykunapi qankunaqa mirankichej, nacionnintinpi ashkha kankichej,+ nispa nin Jehová Diosqa. Paykunaqa niña nenqankuchu: ‘Jehová Diospa trato ruwasqan arca’, nispa. Manaña chaypi yuyallanqankupischu, manaña chayta yuyarillanqankupischu, manaña faltachallanqankupischu, nitaj ujtawan wajta ruwanqankuñachu. 17 Chaypacha Jerusalenta nenqanku, ‘kay llajtaqa Jehová Diospa kamachina tiyanan’+ nispa. Chaypachaqa tukuy naciones Jerusalenpi tantasqa kanqanku, Jehová Diospa sutinta alabanankupaj.+ Manañataj paykunaqa sajra sonqonkuta kasonqankuñachu”, nispa.
18 “Chay pʼunchaykunapeqa Judá nacionwan Israel nacionwan khuska purenqanku, ladonpurita purenqanku.+ Khuskataj jamonqanku norte lado jallpʼamantapacha, ñaupa tatasniykichejman herenciata jina qorqani chay jallpʼaman.+ 19 Noqaqa yuyarqani: ‘May kusisqa wawasniy chaupiman churasaj, sumajnin jallpʼata qosaj, naciones ukhupi aswan kʼachitu herenciata’,+ nispa. Chantapis yuyallarqanitaj ‘Tatáy’ ninawaykichejta, mana kacharikuspa qhepayta jamunaykichejta. 20 ‘Chaywanpis imaynatachus uj warmi qosanta* wasanchaspa saqerparin, ajinallatataj qankuna israelitaspis noqata wasanchaspa saqerpariwankichej’,+ nispa nin Jehová Diosqa”.
21 Loma puntaspi uj qhapariy uyarikun.
Israel nacionpa waqasqan, rogakusqantaj uyarikun.
Chayqa kashan ñanninkumanta wistʼuykusqankurayku,
Jehová Diosninkuta qonqasqankurayku.+
22 “Mana kasukoj wawas, noqaman kutinpuychej.
Noqa sanoyachisqaykichej chay mana kasukoj kasqaykichejmanta”.+
“Kaypi kashayku. Qanman jamuyku.
Qanmin Jehová Diosniyku kanki.+
23 Qhasillata chʼajwarqayku loma pataspi, orqo pataspipis.+
Israel salvasqa kananqa Jehová Diospa makillanpi kashan.+
24 Chaywanpis joven kasqaykumantapacha chay qhasi manakaj diosqa,* qʼalata tukuchin ñaupa tatasniyku trabajowan sayachikusqankuta,+
ovejasninkuta, wakasninkuta,
qhari wawasninkuta, warmi wawasninkuta ima.
25 Kunanqa pʼenqayniyku patapi puñusqayku.
Desgraciataj qhataykuwachuyku.
Imaraykuchus noqaykoqa Jehová Diosniykoj contranpi juchallikuyku.+
Noqaykupis tatasniykupis, joven kasqaykumantapacha kunankama juchallikuyku.+
Nitaj kasorqaykuchu Jehová Diosniykoj nisqanta”, nispa.
4 Jehová Diosqa nin: “Israel llajta, sichus kutimuwaj chayqa,
sichus noqaman kutimuwaj chayqa,
sitajchus ñaupaqeymanta chay millay santosniykita chinkachiwaj chayqa,
manaña ayqeykachakuspa puriwajchu.+
2 Sichus cheqa kajman jina, justiciaman jinataj kay jinata juranki:
‘Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurani’, nispa chayqa,
chaypacha nacionesqa Diosmanta uj bendicionta japʼenqanku.
Diospa ruwasqasninmantataj sumajta parlanqanku”, nispa.+
3 Kaytamin Jehová Diosqa nin Judamanta runasman, Jerusalenmanta runasmanpis:
“Tarpuna jallpʼata llankʼaychej,
amaña khishkas chaupipi tarpuychejñachu.+
4 Judamanta runas, qankunapis Jerusalenpi tiyakojkuna,
circuncidakuspa* Jehová Diospa makinman churakuychej.
Sonqoykichejta circuncidakuychej.+
Pajtataj sajra ruwasqasniykichejrayku
phiñakuyniy nina jina japʼiykukunman,
japʼiykukojtintaj mana pipis wañuchiyta atishanmanchu”,+ nispa.
5 Judapiwan Jerusalenpiwan willamuychej.
Tukuynin nacionnintinpi qhapariychej, putututapis waqachiychej.+
Kallpawan qhapariychej: “Tantakamuychej,
ayqekunachej sumaj jarkʼachasqa llajtasman.+
6 Uj señalta* sayarichiychej, Sion lado qhawarisqata.
Mana saykʼuspa uj pakakuna lugarta maskʼamuychej”, nispa.
Chayta willamuychej, imaraykuchus noqaqa norte ladomanta* ñakʼariyta,+ jatun llakiytawan apachimusaj.
7 Imaynatachus uj leonqa sachʼas ukhumanta llojsimun, ajinata enemigoykichejqa rikhurimonqa.+
Nacionesta chinkachejqa llojsimonqa.+
Payqa lugarninmanta llojsimonqa jallpʼaykita mancharinaman tukuchinanpaj.
Llajtasniykeqa raqaykunallaña* kanqa, niña pipis chaypi tiyakonqañachu.+
8 Chayrayku qhashqa telawan maytʼukuychej,+
llakiywan pechoykichejta takakuychej, nanaywantaj qhapariychej.
Imaraykuchus Jehová Diospa kʼajaj phiñakuynenqa patanchejpi kashan.
9 Jehová Diosqa nin: “Chay pʼunchayqa reypa kallpan pisiyanqa,+
jinallataj kuraj kamachejkunaj kallpankupis.
Sacerdotespis sinchʼita mancharikonqanku, profetaspis mayta tʼukonqanku”,+ nispa.
10 Chantá nerqani: “Tukuyta Kamachej Señor Jehová Diosníy, kay naciontawan Jerusalentawanqa chʼaukiyasqata chʼaukiyanki,*+ ‘allin kausay kanqa’ nispalla.+ Chaypajrí espadaqa kunkaykupiña kashan”, nispa.
11 Chaypachaqa kay nacionman Jerusalenmanpis kayta willanqanku:
“Chʼin jallpʼaspi loma puntasmanta qʼoñi wayra wayramonqa,
llajtaypa warmi wawanpa contranta wayramonqa.
Chay wayraqa mana wayrachinapajchu, nitaj llimphuchanapajchu wayramonqa.
12 Wayraqa kallpawan chay lugaresmantapacha wayramonqa noqa kamachisqayrayku.
Noqaqa llajtaypa contranpi imastachus apachimunayta willasaj.
13 Enemigoqa para phuyus jina jamonqa.
Maqanakuna carretasnenqa muyoj wayra jina kanku.+
Caballosninpis aguilasmanta aswan usqhayta phawanku.+
¿Imanasuntaj kunanri? Wañusunchari.
14 Jerusalén, sonqoykimanta sajra kajta orqhoy, noqa salvasunaypaj.+
¿Maykʼajkamataj sajra imaspi yuyallankipuniri?
15 Danmantapacha uj willayta apamunku,+
Efraín orqosmantapacha llakiy willayta willamunku.
16 Chayta nacionesman willaychej.
Jerusalenpa contranta willaychej”, nispa.
“Qhawaj guardias* jamonqanku karu nacionmantapacha.
Qhaparenqankutaj Judá llajtaspa contranta guerra qallarinanpaj.
17 Paykunaqa Jerusalenta muyuykonqanku imaynatachus campopi qhawajkuna chajrata muyuykunku ajinata,+
imaraykuchus Jerusalenqa noqaj contrayta oqharikorqa”,+ nispa nin Jehová Diosqa.
18 “Tukuy purisqayki, imastachus ruwasqaykipis qanllamantaj chayamusonqa.+
Chay castigoqa allin sinchʼipuni kanqa,
sonqoykimantaj cheqanta yaykonqa”.
19 Manchay llakiy, manchay llakiypuni.
Sonqoyqa sinchʼita nanashawan.
Sonqoyqa manchayta phinkishan.
Mana chʼinllaqa kaymanchu.
Pututu waqasqanta uyarini.
Guerra qallarinanpaj señalta uyarini.*+
20 Qhepanpi qhepanpi llakiy willaykunaqa chayamun,
nacionnintin chinkachisqa kasqanrayku.
Ujllata toldo wasisneyqa* chinkachisqa karqanku.
Uj ñawi chʼirmiyllapi toldo wasiypa telasninpis chinkarerqanku.+
21 ¿Maykʼajkamataj chay señalta* qhawallasajpuniri?
¿Maykʼajkamataj pututoj waqasqanta uyarillasajpuniri?+
22 Diosqa nin: “Llajtaymanta kajkunaqa wampus kanku,+
mana kasuwankuchu.
Wawasneyqa mana yuyayniyoj kanku, nitaj ni imata entiendenkuchu.
Sajra kajta ruwanapajqa churasqa kanku,*
allin kajta ruwaytarí mana yachankuchu”, nispa.
23 Jallpʼata qhawarispaqa chʼusajllata rikorqani, chʼinpachata.+
Cielota qhawarispataj mana kʼanchayta rikorqanichu.+
24 Orqosta qhawarispaqa rikorqani kharkatishasqankuta,
lomaspis thalakushasqankuta.+
25 Qhawarispaqa mana pitapis rikorqanichu,
tukuy pʼisqospis phawapusqanku.+
26 Huertata qhawarispaqa qʼara pampallata rikorqani.
Tukuynin llajtasnenqa thuñisqa kasqanku.+
Chaytaqa Jehová Dios ruwasqa,
kʼajaj phiñakuyninpi.
27 Jehová Diosqa kayta nin: “Kay jallpʼaqa tukuynin chʼinpacha kanqa,+
chaywanpis mana qʼalatachu chinkachisaj.
Chaytaqa noqa niniña, chaytaqa ruwasaj niniña.
Chay nisqaymantaqa mana pesachikusajchu, nitaj qhepaman kutirisajchu.+
29 Llajtantinmanta runasqa ayqekunku
caballopi purejkunata uyarispa, flechana arcosniyoj* soldadosta uyarispa.+
Runasqa sachʼa uraspi pakakamunku,
chhanka patasman wicharinku.+
Tukuynin llajtasqa chʼinpacha rikhurinku,
niña pipis chay llajtaspi tiyakunñachu”, nispa.
30 Kunanqa, ¿imatataj ruwanki chʼinpacha rikhurispari?
Unayqa puka ropaswan vistikoj kanki,
qori kʼachanchanasta churakoj kanki,
ñawisniykitapis yanata pintaspa kʼachanchakoj kanki.
Jinapis qhasillata kʼachanchakoj kanki.+
Mayta munapayasojkunaqa chejnisunku.
Kunantaj paykunaqa wañuchiyta munasunku.+
31 Uj warmi nanaywan qhaparishasqanta jina uyarini,
ñaupaj wawitanta nacechikoj warmi nanaywan qhaparishasqanta uyarini.
Sionpa warmi wawanta uyarini, ñakʼayllataña samashajta.
Payqa makisninta aysarispa+ nin:
“Imanallasajtaj kunanri. Chay runa wañuchispa juchankurayku niña kallpaypis kanchu”, nispa.
5 Jerusalén callesta purimuychej.
Tukuy ladosta allinta qhawaykachamuychej.
Plazasninpi maskʼamuychej.
Ichapis tariwajchej justiciaman jina kausaj runata.+
Tukuy ima ruwasqanpi mana llullakoj runata.
Sichus tarinkichej chayqa, kay llajtata perdonasaj.
2 “Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurani” nispa jurajtinkupis,
chaytaqa llullakuspa jurankuman.+
3 Jehová Diosníy, ñawisniykeqa cheqan runasta maskʼan.+
Llajtaykimanta kajkunata castigasqaykeqa qhasilla karqa.
Paykunata tukuchejtiykipis manapuni kʼamisqaykita japʼikorqankuchu.+
Kʼullumantapis aswan kʼulluman* tukorqanku.*+
Nitaj qanman kutimuyta munarqankuchu.+
4 Sonqollaypi nerqani: “Paykunaqa mana yachayniyoj wajcha runaschá kankuman.
Wampus jina imatapis ruwallanku, Jehová Diospa ñanninta mana rejsisqankurayku,
Diosninkoj leynintapis mana rejsisqankurayku.
5 May rejsisqa yachayniyoj runaswan parlamusaj.
Paykunaqa Jehová Diospa ñanninta nichá qonqapunkumanchu,
Diosninkoj leyninmantapis yuyarikunkupunichá.+
Jinapis tukuyninku Diospa yugonta pʼakisqanku,
tukuyninku phaskarakusqanku”, nispa.
6 Chayrayku monte león llojsimuspa paykunaman phinkiykun.
Chʼin pampasmanta atoj* paykunata mitharan.*
Llajtasninku qayllapi chʼejchi león* suyaykun.
Llajtamanta tukuy llojsimojkunaqa mitharasqa kanku.
Imaraykuchus may chhika juchasta ruwarqanku,
ashkha kutista qhenchachakorqanku.+
7 ¿Imaynatataj chay tukuy ruwasqaykimanta perdonaykimanri?
Wawasniykeqa saqerpariwaspa
mana dioseschu kanku chaykunaj sutinkupi juranku.+
Noqaqa mana ni imatapis paykunaman faltacherqanichu.
Jinapis paykunaqa siga qhenchachakorqanku.
Paykunaqa tropalla khuchi warmej* wasinman rerqanku.
8 Paykunaqa qʼoñirisqa caballos jina kanku, munapayaywan juntʼa.
Qʼoñirisqa caballos jina runa masinkoj warminpa qhepanta rinku.+
9 Jehová Diosqa nin: “¿Manachu chay ruwasqankumantaqa cuentata mañanay kanman?”.
“¿Manachu kay jina naciontaqa castiganay kanman?”.+
10 “Jerusalenman rispa uva huertasninta chinkachimuychej.
Jinapis ama tukuynintaqa chinkachinkichejchu.+
Uvasmanta wiñamushanku chay ramastapis orqhoychej.
Chaykunaqa mana Jehová Diospatachu kanku.
11 Israel nacionwan Judá nacionwanqa
maytapuni wasanchawanku”, nispa nin Jehová Diosqa.+
12 “Paykunaqa Jehová Diosta mana valechinkuchu, kay jinata parlaspataj purinku:
‘Diosqa mana imatapis ruwanqachu.*+
Mana ima ñakʼariypis jamuwasunchu.
Mana guerrata rejsisunchu, nitaj yarqhaytapis’,+ nispa.
13 Profetasqa qhasi imasllata parlanku.
Diospa palabranqa mana sonqonkupichu kashan.
Chay nisqankoqa paykunallamantaj chayachun”.
14 Chayrayku angelesta kamachej Jehová Diosqa nin:
“Kay runas chayta nisqankurayku,
noqaqa simiykipi palabrasniyta ninaman tukuchisaj.+
Kay naciontaj llantʼa jina kanqa.
Ajinamanta kay naciontaqa nina tukuchenqa”,+ nispa.
15 Jehová Diosqa nin: “Israelitas, karumantapacha uj nacionta pusamusaj qankunaj contraykichejta”.+
“Chay nacionqa unaymantaña karqa.
Chayqa ñaupa nación.
Chay nacionmanta runaspa parlayninkutaqa mana rejsinkichu,
nitaj parlasqankutapis entiendenkichu.+
16 Flecha apaykachanankoqa rijchʼakun kicharisqa sepulturaman.
Tukuy paykunaqa guerrapi maqanakuyman yachasqa kanku.
17 Paykunaqa cosechaykita, mikhunaykitapis oqoykakaponqanku.+
Qhari wawasniykita, warmi wawasniykitapis wañurachenqanku.
Ovejasniykita, wakasniykitapis oqoykakaponqanku.
Uva huertasniykita, higo sachʼasniykitapis chinkachenqanku.
Paykunaj soldadosninkoqa sumaj perqasniyoj llajtasniykita chinkachenqanku, atienekushanki chay llajtasniykita”.
18 Jehová Diosqa nin: “Chay pʼunchaykunapi chay jina llakiypi kashajtiykichejpis, mana qʼalatachu tukuchisqaykichej.+ 19 Paykunaqa nenqanku: ‘¿Imaraykutaj tukuy kayta Jehová Diosniyku ruwawaykuri?’, nispa. Chayta nejtinku qanqa ninki: ‘Imaynatachus qankunaqa noqata saqerpariwankichej waj llajtayoj dioskunata jallpʼaykichejpi sirvinaykichejpaj, ajinallatataj qankunapis waj llajtayoj runasta sirvimunkichej waj jallpʼaspi’,+ nispa”.
20 Kayta willamuychej Jacobpa mirayninman.
Kayta willamuychej Judapi:
21 “Mana yuyayniyoj* wampu llajta, kayta uyariy.+
Qanqa ñawisniyoj kanki, nitaj rikunkichu.+
Ninrisniyoj kanki, nitaj uyarinkichu.+
22 Jehová Diosqa nin: ‘¿Manachu manchachikuwankichej?’.
‘¿Manachu ñaupaqeypeqa kharkatinaykichej kanman?
Mar qochapajqa noqa tʼiyuta churarqani lindero* jina kananpaj.
Unaypaj uj leyta churarqani, ama chaymanta aswan jaqayman pasananpaj.
Mar yakus manchayta oqharikojtinpis, manapuni wasaykunkumanchu.
Qhollchoqeyarispa manchayta sonarejtinpis, manapuni aswan jaqayman pasanmanchu.+
23 Chaywanpis kay nacionqa allin kʼullupuni, contraypitaj oqharikun.
Paykunaqa noqata saqerpariwaspa munayninkuta ruwanku.+
24 Paykunaqa mana sonqollankupipis ninkuchu:
“Kunanqa Jehová Diosninchejta manchachikunachej.
Pay tiemponpi parachinpuwanchej,
ñaupaj parasta, qhepa parastapis.
Paynejta tiemponpi cosechatapis oqharinchej”,+ nispa.
25 Qankunaj pantasqallaykichejtaj chay imastaqa mana jamojta saqerqachu.
Qankunaj juchallaykichejtaj allin imasta japʼinaykichejta mana saqerqachu.+
26 Llajtay ukhupeqa sajra runas tiyan.
Paykunaqa wateqaspallapuni kashanku, imaynatachus pʼisqosta japʼejkuna kʼumuykuspa wateqanku ajinata.
Paykunaqa wañuchej trampata churanku.
Paykunaqa runasta japʼinku.
27 Imaynatachus uj jaulaqa pʼisqoswan juntʼa,
ajinallataj chay runaspa wasisninkupis llullakuywan juntʼa.+
Chayrayku paykunaqa qhapajyanku, atiyniyojtaj kanku.
28 Paykunaqa wirayaykunku, uyankupis lluskʼalla kashan.
Sajra ruwasqankoqa may chhika.
Paykunaqa wajcha wawaspaj* mana justiciata ruwapunkuchu+
paykunallapaj allin kajta maskʼasqankurayku.
Nillataj pobre runaspajpis justiciata ruwapunkuchu’,+ nispa”.
29 Jehová Diosqa nin: “¿Manachu chay ruwasqankumantaqa cuentata mañanay kanman?”.
“¿Manachu kay jina naciontaqa castiganay kanman?
30 Kay nacionpeqa may mancharina, millay imastaj pasan.
31 Profetasqa llullasta parlanku.+
Sacerdotestaj sacerdote kasqankumanta valekuspa wajkunata sarunku.
Llajtaytaj chaywanqa kusisqa kashan.+
Imanallankichejchus tukukuy chayamojtenqa”, nispa.
6 Benjaminmanta runas,* Jerusalenmanta karupi pakakamuychej.
Tecoapi+ putututa waqachimuychej.+
Bet-Hakerem patapi ninata japʼichimuychej uj señalta jina.
Imajtinchus norte ladomantapacha* uj ñakʼariy jamushan, uj jatun llakiy.+
2 Sionpa warmi wawanqa uj kʼachita warmiman rijchʼakun, manchay lulusqa* warmiman.+
3 Michejkunaqa tropa uywasninkuta qhatimonqanku.
Paypa muyuyninpi toldo wasisninkuta* sayarichenqanku.+
Sapa ujninku tropa uywasninkuta michenqanku.+
4 “Wakichikuychej Jerusalenwan maqanakoj rinaykichejpaj.
Jaku rinachej. Chaupi pʼunchayta maqanakoj yaykusunchej”.
“Imanallasunchus noqanchejqa, inteqa yaykupushanña,
ñapis chʼisiyaykushanña”.
5 “Jakuchej. Chʼisin maqanakoj yaykusunchej.
Sumaj perqasniyoj torresninta phiriykamusunchej”.+
6 Angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nin:
“Sachʼasta kʼutumuychej. Chantá jallpʼa lomasta ruwaychej Jerusalenman yaykunaykichejpaj.+
Chay llajtaqa cuentata qonan tiyan.
Chay llajtapeqa ñakʼariylla tiyan.+
7 Imaynachus estanque ukhupi yakoqa pachan qhasallapuni,
ajinallataj kay llajtapipis, sajra ruwaykunaqa pachallanpuni.
Chaypeqa maqanakuylla, ñakʼariylla tiyan.+
Noqaqa rikuni onqoykunallata, castigosllata.
8 Jerusalén, nisusqayta kasukuy. Manachus kasuwanki chayqa, qanmanta millachikuspa karunchakusaj.+
Chʼinpachata rikhurichisqayki, mana ni uj runayojta”,+ nispa.
9 Angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nin:
“Imaynatachus uvasta mana ni uj puchuyojta chajmanku,* ajinallatataj Israelpi puchojkunatapis ni uj puchuyojta chajmanqanku.
Watejmanta uvasta pallay, uvasta pallaj runa jina”, nispa.
10 “¿Pimantaj parlasaj? ¿Pimantaj willasajri?
¿Pitaj uyariwanqari?
Paykunaqa ninrisninkuta tapaykunku, nitaj imatapis uyariyta atinkuchu.+
Paykunaqa Jehová Diospa nisqasninta mana valechinkuchu,+
manataj uyarillaytapis munankuchu.
11 Chayrayku Jehová Diospa phiñakuynenqa noqapi juntʼa kashan.
Saykʼusqaña kashani, niña japʼiyta atiniñachu”.+
“Phiñasqa kasqaymantaqa willamuy* callespi kashanku chay wawasman,+
tantasqa kashanku chay jovenesmanpis.
Paykunaqa tukuyninku presochasqa kanqanku: qharispis, warmisninkupis,
viejituspis, allin viejituspis.+
12 Wasisninkutaqa wajkunaman qoponqanku,
jallpʼasninkutawan warmisninkutawan khuska.+
Noqaqa makiyta aysarisaj kay nacionpi tiyakojkunaj contranta”, nispa nin Jehová Diosqa.
13 “Juchʼuypis jatunpis engañaspa gananciata japʼinku.+
Tukuypuni chʼaukiyanku, profetasmantapacha sacerdoteskama.+
14 Paykunaqa llajtaypa nanasqasninta* patallanmanta jampiykuyta munanku:
‘Allin kausay kan. Allin kausay kan’, nispalla.
Chaypajqa mana allin kausay kanchu.+
15 ¿Paykuna pʼenqakunkuchu millay imasta ruwasqankumanta?
Paykunaqa ni imaynata pʼenqakunkuchu.
Imachus pʼenqakuy kasqantapis mana yachankuchu.+
Paykunaqa urmanqanku urmajkunaj chaupinkuman.
Noqa castigajtiy paykunaqa chankaykachaspa* urmanqanku”, nispa nin Jehová Diosqa.
16 Jehová Diosqa kayta nin:
“Crucepi sayaspa qhawariychej.
Tapurikuychej chay ñaupa ñankunamanta.
Tapurikuychej mayqen ñanchus allin kasqanta, chaynintataj puriychej.+
Ajinamanta samarikuyta tarinkichej”, nispa.
Paykunataj ninku: “Mana chay ñantaqa purisqaykuchu”,+ nispa.
17 “Noqa churarqani chay qhawaj guardiasqa*+ nerqanku:
‘Uyariychej pututoj waqasqanta’,+ nispa”.
Paykunataj nerqanku: “Mana uyariyta munaykuchu”,+ nispa.
18 “Chayrayku naciones, uyariychej.
Qankunapis runas,
imachus paykunata qhatirinanta yachaychej.
19 Qanpis jallpʼa, uyariy.
Kay nacionman uj jatun ñakʼariyta apachimusaj,+
sajra imasta wakichisqankurayku.
Paykunaqa mana nisqayta uyarerqankuchu,
leyniytapis* mana valecherqankuchu”.
20 “Sabamanta yuraj inciensota apamojtiykipis,
may jina karu nacionmanta sumaj qʼapayniyoj plantata apamojtiykipis, noqapajqa mana valenchu.
Qʼolachina* ofrendasniykichejtapis mana japʼikunichu.
Uywasta qʼolachispa jaywawasqaykichejtapis mana allinpajchu qhawani”.+
21 Chayrayku Jehová Diosqa nin:
“Kunanqa kay nacionmanta runaspaj trancasta churasaj.
Chaypi urmanqanku
tatas wawasninkuwan khuska.
Tukuy runas, runa masinkuwan khuska urmanqanku.
Tukuyninku wañonqanku”,+ nispa.
22 Jehová Diosqa kayta nin:
“Norte ladopi jallpʼasmanta uj llajta jamonqa.
Uj jatun nación jatarimonqa karu jallpʼasmantapacha.+
23 Paykunaqa flechana arcota,* tʼojsina lanzatawan oqharikonqanku.
Paykunaqa manchay phiñas kanku, mana khuyakusonqankuchu.
Parlasqankoqa mar qocha jina sonarenqa.
Paykunaqa caballospi montasqa jamonqanku.+
Sionpa warmi wawan, paykunaqa qanwan maqanakunankupaj uj wapu soldado jina sayaykonqanku”, nispa.
24 Chay willayta uyarejtiyku,
makisniykoqa mana kallpayoj rikhurinku.+
Nanayqa noqaykuman chayamuwayku.
Chay nanayqa nacechikoj warmej nanaynin jinapuni.+
25 Ama campoman llojsiychu.
Ama ñanta puriychu.
Enemigoqa espadayoj kashan.
Tukuynejpi runasqa mancharisqa kashanku.
Llakiywan jikʼun jikʼunta waqay, imaynatachus uj kʼata wawanku* wañupojtin tatas waqanku ajinata.+
Imajtinchus chinkachejqa ujllata patanchejpi rikhurenqa.+
27 “Noqa qantaqa* churayki metalta chʼuwachaj runata jina,
llajtayta llimphuchanaykipaj.
Qanqa paykunata allinta qhawanayki tiyan, imatachus ruwashasqankutataj sumajta reparanayki tiyan.
28 Tukuyninku manchay kʼullu runas* kanku.+
Wajkunamanta llullasta parlaspa purinku.+
Paykunaqa cobre jina, fierro jinataj kanku.
Tukuyninku millay kausayniyoj kanku.
29 Nina phukuna fuelleqa ruphaykun.
Ninamantaqa plomolla* unuyaspa llojsimun.
Qhasillata tukuy imata ruwan metalta chʼuwachaj runaqa.+
Sajra runasqa manapuni llajtaymanta chinkankuchu.+
30 Runasqa qankunata nisonqachej: ‘Wijchʼusqa qolqe metal’, nispa.
Imaraykuchus Jehová Diosqa qankunata qhesachasorqachej”.+
7 Jehová Diosqa Jeremiasta nerqa: 2 “Jehová Diospa wasi punkunpi sayaykamuy. Chaypitaj kayta willamuy: ‘Judamanta tukuy runas, pikunachus kay punkunta yaykunkichej Jehová Diosta yupaychaj chaykuna, Jehovaj palabrasninta uyariychej. 3 Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: “Allinta kausakuychej, ruwasqasniykichejtapis cheqanchaychej. Ajinamanta kay lugarpi siga tiyakojta saqesqaykichej.+ 4 Ama llulla palabraspeqa atienekuychejchu, nitaj niychejchu: ‘Kayqa* Jehová Diospa templon, Jehovaj templon, Jehovaj templon’, nispaqa.+ 5 Kausayniykichejta, ruwasqasniykichejtapis cheqanchaychej, runaspaj justiciata ruwapuychej.+ 6 Forasterosta, wajcha wawasta,* viudastapis ama saruychejchu,+ mana juchayoj runasta ama wañuchiychejchu, amallataj waj dioskunatapis yupaychaychejchu, chayqa qankunaj mana allinnillaykichejpaj.+ 7 Sichus tukuy chayta ruwankichej chayqa, kay lugarpi siga tiyakojta saqesqaykichej, mayqentachus ñaupa tatasniykichejman wiñaypaj* qorqani chay jallpʼapi”, nispa’”.
8 “Chaywanpis qankunaqa llulla palabrasta creenkichej.+ Chay creesqaykichejqa qhasilla. 9 ¿Qankunapajqa allillanchu suwakunaykichej,+ wañuchinaykichej, qhenchachakunaykichej, llullakuspa juranaykichej,+ Baal santopaj uywasta qʼolachinaykichej,*+ mana rejsisqa diosestataj yupaychanaykichej? 10 ¿Qankunapajqa allillanchu tukuy chay millay imasta ruwashaspa ñaupaqeyman jamunaykichej, sutiyta apan chay wasiyman jamuspataj ninaykichej ‘salvasqa kasunchej’ nispa? 11 ¿Qankunapajqa suwa thapachu kasqa sutiyta apan chay waseqa?+ Noqa rikushani tukuy ima ruwasqaykichejta”, nispa nin Jehová Diosqa.
12 “‘Kunanqa riychej Silopi santo lugarniyman,+ ñaupajta sutiypaj ajllakorqani chay lugarman.+ Rikumuychejtaj imatachus chay lugarta ruwasqayta, Israel llajtaypa sajra ruwasqasninrayku.+ 13 Jehová Diosqa nin, chaywanpis qankunaqa tukuy chay imasta ruwallarqankichejpuni. Qankunata kutin kutita* parlapayajtiypis, mana kasuwarqankichejchu.+ Qankunata wajyamojtiypis mana uyariwarqankichejchu.+ 14 Imaynatachus Silota ruwaykorqani kikillantataj sutiyta apan chay wasitapis ruwaykusaj,+ mayqenpichus qankuna atienekushankichej chayta,+ jinallatataj ruwaykusaj kay lugartapis, mayqentachus qankunaman, ñaupa tatasniykichejmanpis qorqani chayta.+ 15 Tukuyniykichejta ñaupaqeymanta chinkachisqaykichej, imaynatachus Efrainmanta miraj tukuy hermanosniykichejta chinkacherqani ajinata’.+
16 ”Qanrí Jeremías, ama kay llajtapaj mañakuwaychu. Ama rogakuwaychu, ama mañakuwaychu, nitaj paykunarayku qhaparikamuwaychu,+ imaraykuchus noqaqa mana uyarisqaykichu.+ 17 ¿Manachu rikunki imastachus ruwashasqankuta Judá llajtaspi, Jerusalén callespipis? 18 Wawasqa llantʼata pallamunku, tatastaj ninata japʼichinku, mamastaj masata puñanku* Cielomanta Reinaman* tʼantata jaywanankupaj.+ Chantapis noqata phiñachinawankupaj waj diosesman vino ofrendasta jaywanku.+ 19 Jehová Diosqa nin: ‘¿Noqatachu perjudicashawankichej?* Chayri, ¿qankunallachu perjudicakushankichej pʼenqaypi rikhurinaykichejpaj?’,+ nispa. 20 Chayrayku Tukuyta Kamachej Señor Jehová Diosqa nin: ‘Sinchʼi phiñakuyniyta, rabiaytapis kay lugarman jichʼaykamusaj,+ runaspa patankuman, uywaspa patankumanpis, campo sachʼaspa patankuman, jallpʼaj poqoyninpa patanmanpis. Sinchʼi phiñakuyneyqa nina jina laurarenqa, nitaj thasnukonqachu’,+ nispa.
21 ”Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa nin: ‘Qʼolachina* ofrendasniykichejta yapaykuychej chay waj uywa wañuchisqasniykichejman, aychantataj qankunalla mikhukapuychej.+ 22 Noqaqa maypachachus Egipto jallpʼamanta ñaupa tatasniykichejta orqhomorqani chaypacha, mana nerqanichu, nitaj imatapis kamacherqanichu qʼolachina ofrendasmanta, nitaj uywa wañuchisqasmantapis.+ 23 Jinapis noqaqa kayta kamacherqani: “Nisqayta kasuwaychej, noqataj Diosniykichej kasaj, qankunataj llajtay kankichej.+ Mayqen ñantachus purinaykichejta kamachisqaykichej chay ñantapuni purinaykichej tiyan, allintaj risonqachej”,+ nispa’. 24 Paykunatajrí mana kasuta ruwawarqankuchu, nitaj nisqayta uyarerqankuchu.+ Astawanpis yuyasqankuman jinalla ruwarqanku, kʼullukuspataj* sajra sonqonkoj munasqanta ruwarqanku.+ Ñaupajman rinankumantaqa qhepaman kutirerqanku. 25 Chayqa ajina karqa ñaupa tatasniykichej Egipto jallpʼamanta llojsimusqankumantapacha kunankama.+ Chayrayku qankunaman kachamorqaykichej tukuy profetasniyta. Paykunataqa kachamorqaykichej sapa día, sapa kutitaj.*+ 26 Manataj llajtayqa kasuwayta munarqachu, nitaj uyariwarqachu,+ astawanpis kʼullukorqa. Ñaupa tatasninkumantapis aswan mana allinta ruwarqanku.
27 ”Qanqa tukuy kay nisqayta paykunaman willanki,+ nitaj uyarisonqankuchu. Paykunata wajyanki, nitaj kasusonqankuchu. 28 Paykunamanqa ninki: ‘Kay nacionqa Jehová Diospa nisqanta mana kasorqachu, nitaj kʼamisqantapis japʼikuyta munarqachu. Mana kanñachu kasukoj runaqa, nitaj pipis paymanta parlanñachu’,+ nispa.
29 ”Jatuchaj chujchasniykita* kʼutukuspa wijchʼuy, loma puntaspitaj llakiy takiyta takiy. Imaraykuchus Jehová Diosqa kay tiempomanta runasta qhesachan, payta phiñachisqankurayku. Diosqa paykunata saqerparenqa. 30 Jehová Diosqa nin: ‘Judá nacionpi tiyakojkunaqa qhawayniypi sajra imasta ruwanku. Paykunaqa sutiywan kashan chay wasiyta chʼichichanku, millay santosninkuta chayman apaykuspa.+ 31 Paykunaqa Hinón wayqʼopi* ruwarqanku Tófet nisqa pata lugaresta.+ Chaykunataqa ruwarqanku ninapi ruphachinankupaj qhari wawasninkuta, warmi wawasninkuta.+ Noqaqa manapuni chayta kamacherqanichu, nitaj chaypi yuyallarqanipischu’,+ nispa.
32 ”Jehová Diosqa nin: ‘Chayrayku uyariway, uj pʼunchay qayllamushan, chaypachaqa chay lugarta manaña Tófet nenqankuchu, nitaj Hinón wayqʼo* nenqankuchu. Astawanpis Wañuchina wayqʼo nenqanku. Tofetpeqa wañusqasta pʼampanqanku manaña campo kanankama.+ 33 Kay nacionpa ayasnintaqa* pʼisqos, jallpʼapi purej animales ima mikhukaponqanku, nitaj pipis paykunata manchachej kanqachu.+ 34 Judá llajtaspi, Jerusalén callespipis chʼinyachisaj runaspa asirisqankuta, kusiywan qhaparisqankuta. Manaña uyarikonqachu novioj parlasqan, nitaj noviaj parlasqanpis.+ Imaraykuchus kay nacionqa raqayllaña* kanqa’,+ nispa”.
8 Jehová Diosqa nin: “Chaypachaqa sepulturasmanta orqhonqanku Judamanta reyespa tullusninkuta, kuraj kamachejkunaj tullusninkuta, sacerdotespa tullusninkuta, profetaspa tullusninkuta, jinallataj Jerusalén llajtayojkunaj tullusninkutapis. 2 Chaykunatataj mastʼallata choqarparenqanku intej kʼanchayninman, killaj kʼanchayninman, jinallataj imaschus cielopi kan chay imaspa kʼanchayninmanpis. Paykunaqa tukuy chaykunata munakorqanku, sirverqanku, yupaycharqanku, maskʼarqankutaj. Chantapis tukuy chaykunaman qonqorikorqanku.+ Chayrayku chay tullustaqa ni pi oqharenqachu, nitaj pipis pʼampanqachu, astawanpis wanu jina jallpʼa patapi choqarayanqanku”,+ nispa.
3 Angelesta kamachej Jehová Diosqa nin: “Kay sajra nacionmanta puchojkunaqa, may lugaresmanchus paykunata apachisaj chay tukuynin lugarespi wañuyta ajllanqanku kausaymanta nisqaqa”, nispa.
4 “Paykunamanqa ninki: ‘Jehová Diosqa kayta nin:
“¿Paykunaqa urmaspa manañachu watejmanta sayarenqanku?
Sichus ujninku qhepaman kutirenqa chayqa, ¿nichu ujninpis kutirillanqataj?
5 ¿Imajtintaj kay Jerusalén llajta qhenchachakunanpaj atipakullanpuniri?
Paykunaqa llulleriosta sumajta japʼikunku.
Nitaj noqaman kutinpuyta munankuchu.+
6 Sumajta uyarerqani parlasqankuta, jinapis parlasqankoqa mana walejchu karqa.
Ni pipis sajra ruwasqanmanta pesachikuspa nerqachu: ‘¿Imatataj kayta ruwaniri?’,+ nispa.
Sapa ujninku imata jina aysakunku watejmanta rinankupaj maymanchus tukuy rinku chayman, imaynatachus caballoqa maqanakuman kachaykukun ajinata.
7 Cigüeñapis yachan ima tiempochus waj lugarman phawapunan kasqanta.
Jurkʼutaspis waj pʼisqospis tiemponpi kutinpunku.
Kay llajtaytajrí mana reparakunchu maykʼajchus noqa Jehová Dios paykunata juzganayta”,+ nispa’.
8 ‘¿Ima uyaykichejwantaj niwajchej “yachayniyoj kayku, Jehová Diospa leynintapis* rejsiyku” nispari?
Chay llulla secretariosqa* llulla imasllata lapizninkuwan qhelqarqanku.+
9 Yachayniyojkunaqa pʼenqaypi rikhurichisqa kanku.+
Paykunaqa mancharikonqanku, japʼichikonqankutaj.
Paykunaqa Jehová Diospa palabrasninta qhesacharqanku.
Chanta, ¿ima yachayniyojtaj kankuri?
10 Chayrayku warmisninkutaqa waj qharisman qopusaj,
jallpʼasninkutapis waj runasman qopusaj.+
Imaraykuchus paykunaqa juchʼuypis jatunpis engañaspa gananciata japʼinku.+
Tukuypuni chʼaukiyanku, profetasmantapacha sacerdoteskama.+
11 Paykunaqa llajtaypa warmi wawanpa nanasqasninta* patallanmanta jampiykuyta munanku:
“Allin kausay kan. Allin kausay kan”, nispalla.
Chaypajqa mana allin kausay kanchu.+
12 ¿Paykuna pʼenqakunkuchu millay imasta ruwasqankumanta?
Paykunaqa ni imaynata pʼenqakunkuchu.
Imachus pʼenqakuy kasqantapis mana yachankuchu.+
Paykunaqa urmanqanku urmajkunaj chaupinkuman.
Noqa castigajtiy paykunaqa chankaykachaspa* urmanqanku’,+ nispa nin Jehová Diosqa.
13 Jehová Diosqa nin: ‘Paykunata pallaytawan kantumanta tukuchisaj’.
‘Uva sachʼapeqa ni uj uva puchonqachu, higo sachʼapipis ni uj higo puchonqachu, laqhesninkupis chʼakiponqanku.
Tukuy ima qosqayta pierdenqanku’, nispa”.
14 “¿Imajtintaj kaypi chukushanchejri?
Tantaykukuspa yaykunachej sumaj perqasniyoj llajtasman,+ chaypi wañunanchejpaj.
Jehová Diosninchejqa noqanchejta tukuchiwasun.
Payqa venenoyoj yakuta qowanchej,+
Jehová Diospa contranta juchallikusqanchejrayku.
15 Allin kausay kananta suyarqanchej, nitaj ima allinpis jamorqachu.
Sanoyachisqa kananchej tiempota suyasharqanchej, jinapis manchariylla tiyan.+
16 Caballospa phur phur nisqankoqa Danmantapacha uyarikamun.
Caballosninku wi ji ji ji nispa nejtinku,
jallpʼantin kharkatitin.
Paykunaqa nacionman yaykuykamuspa tukuy ima kajta tukuchinku.
Paykunaqa llajtata* tukuchinku, tukuy chaypi tiyakojkunatapis”.
17 Jehová Diosqa nin: “Qankunaman katarista kachamushaykichej,
venenoyoj katarista, chay kataristaqa mana pipis umanta muyuchiyta atinmanchu.
Chay katarisqa khanisonqachejpuni”, nispa.
18 Llakiyniypajqa mana jampi kanchu.
Sonqoyqa manchayta nanawan.
19 Llajtaypa warmi wawanqa
yanapata mañakuspa karu nacionmantapacha qhaparikamun:
“¿Nichu Jehová Diosqa Sionpi kashan?
¿Nichu reyninpis chaypi kashan?”, nispa.
“¿Imajtintaj phiñachiwankichej santosniykichejta yupaychaspari?
¿Imajtintaj phiñachiwankichej waj llajtamanta qhasi manakaj diosesta yupaychaspari?”.
20 “Cosecha tiempopis tukukunña, qʼoñi tiempopis pasanña.
Chaywanpis noqanchejtaqa mana pipis salvawanchejchu”.
21 Llajtaypa warmi wawanpa nanasqasninrayku sonqoy nanawan.+
May llakisqa kashani.
Manchariywan kharkatitishani.
22 ¿Nichu Galaadpi ima balsamollapis* kasqa?+
¿Nichu chaypeqa doctorllapis kasqa?+
¿Imajtintaj llajtaypa warmi wawan mana sanoyanchuri?+
9 Umaychus yaku pujyu kanman,
ñawisniychus yaku juturi kanman,+
tuta pʼunchay waqayman,
llajta masisniy wañupusqankurayku.
2 Chʼin lugarllapipis chayakunaypaj wasiy tiyapuwanman.
Chayman ripuyman llajtayta saqerparispa, llajta masisniymanta karunchakuspa.
Paykunaqa tukuyninku qhencha runas kanku.+
Wasanchayman yachasqa runas kanku.
3 Qallunkutaqa flechana arcota jina* matʼirinku.
Tukuy nacionnintinpi llullakuylla juntʼa, nitaj cheqan runaqa kanchu.+
Jehová Diosqa nin: “Sajra imasllata kutin kutita ruwanku,
nitaj noqataqa kasuwankuchu”,+ nispa.
4 “Tukuyninku runa masinkumanta sumajta qhawakuchunku,
amataj hermanollankupipis confiachunkuchu.
Hermanosninkoqa wasanchajkuna kanku,+
runa masisninkupis wajkunamanta llulleriosta parlajkuna kanku.+
5 Tukuyninku runa masinkuta engañanku,
nitaj pipis cheqan kajta parlanchu.
Paykunaqa qallunkuta llullakuyman yachaykuchinku.+
Chay chhika sajra imasta ruwasqankupi saykʼusqaña kashanku.
6 Qanqa llulla runas chaupipi tiyakushanki.
Chay runasqa llullas kanku, nitaj rejsiwayta munankuchu”, nispa nin Jehová Diosqa.
7 Chayrayku angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nillantaj:
“Metalta jina unuyachispa paykunata chʼuwachasaj.+
¿Imatawantaj astawan ruwayman llajtaypa warmi wawantari?
8 Qallunkoqa wañuchej flecha jina, llulla imasllata parlan.
Runa masinkumanqa kʼachituta allin kausaymanta parlanku.
Sonqonkupitajrí uj trampata wakichinku”,* nispa.
9 Jehová Diosqa nin: “¿Manachu chay ruwasqankumantaqa cuentata mañanay kanman?”.
“¿Manachu kay jina naciontaqa castiganay kanman?+
10 Llakiywan waqasaj orqosmanta.
Llakiy takiyta takisaj chʼin jallpʼaspi pastosmanta.
Chaykunataqa qʼalata ruphaykuchinku, nitaj pipis chayninta purinñachu,
niña uywaspa waqasqankupis chaypi uyarikunñachu.
Pʼisqospis animalespis ayqekunku, qʼalata chinkapunku.+
11 Jerusalén llajtataqa rumi montonman tukuchisaj,+ kʼita alqospa wasinkuman tukuchisaj.+
Judá llajtastapis chʼinman tukuchisaj, ni uj runayojman.+
12 ¿Pitaj may jina yachayniyoj kasqa kayta entiendenanpajri?
¿Pimantaj Jehová Dios kayta willasqa wajkunaman willamunanpajri?
¿Imajtintaj kay jallpʼaqa wañusqa kashanri?
¿Imajtintaj ruphasqa kasqanrayku tʼajra jallpʼa jina kashanri?
¿Imajtintaj mana pipis chayninta purinchuri?”.
13 Jehová Diosllataj kuticherqa: “Chayqa ajina kashan, paykunaj ñaupaqenkuman churasqay leyta* mana valechisqankurayku, nitaj chayta qhatisqankurayku, nitaj nisqaytapis kasukusqankurayku. 14 Astawanpis paykunaqa kʼullukuspa* sonqonkoj munayninta ruwarqanku,+ Baal santostataj yupaycharqanku, tatasninku yachachisqankuman jina.+ 15 Chayrayku angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Kay runasmanqa ajenjota* mikhuchisaj, venenasqa yakutataj tomachisaj.+ 16 Paykunataqa mana rejsisqanku nacionesman apachisaj, mayqenkunatachus mana tatasninkupis rejserqankuchu chaykunaman,+ qhepankutataj uj espadata kachasaj paykunata tukuchisqata tukuchinanpaj’,+ nispa.
17 Angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nin:
‘Allinta reparaychej imachus kashasqanta.
Llakiy takiykunata takej warmista wajyachimuychej,+
aswan sumajta yachajkunata wajyachimuychej.
18 Paykunata wajyachimuychej apurayllata jamunankupaj, llakiy takiytataj takipunawanchejpaj.
Ajinamanta ñawisninchej waqaywan juntʼa kananpaj,
ñawisninchejmanta waqay yaku jina surumunanpaj.+
19 Sionmantapacha uyarikamun llakiyta waqasqanku:+
“Kay jina llakiyta tukuchiwanchejqa.
Kay jina pʼenqayta ruwawanchejqa.
Noqanchejtaqa nacionninchejmanta orqhowanchej, wasisninchejtapis llimphuta thuñiykunku”,+ nispa.
20 Qankuna warmis, Jehová Diospa palabrasninta uyariychej,
ninrisniykichejqa Diospa nisqanta japʼikuchunku.
Kay llakiy takiytaqa warmi wawasniykichejman yachachiychej.
Kay llakiy takiytaqa purajmanta yachachinakuychej.+
21 Wañoyqa ventanasninchejta yaykumun,
sumaj perqasniyoj torresninchejman yaykumun.
Wañoyqa yaykumun callesmanta wawasta apakapunanpaj,
plazasmanta jovenesta apakapunanpaj’,+ nispa.
22 Kayta niy: ‘Jehová Diosqa kayta nin:
“Wañusqa cuerposqa wanu jina jallpʼa patapi choqarayanqanku.
Imaynatachus ruthoj runaqa gavillasta* sinrullata* saqen, nitaj pipis oqharej kanchu,
ajinata choqarayanqanku”,+ nispa’”.
23 Jehová Diosqa kayta nin:
“Yachayniyoj runaqa ama yachayninmanta runaykachachunchu.+
Atiyniyoj runapis ama atiyninmanta runaykachachunchu.
Qhapaj runapis ama qhapaj kasqanmanta runaykachachunchu”.+
24 “Chaywanpis runaykachanan kajtenqa, kaymanta runaykachachun:
Tanteayta yachasqanmanta, noqata rejsiwasqanmanta,+
noqa Jehová kasqayta yachasqanmanta. Noqamin kay jallpʼapi munakuyta* rikuchini, justiciata ruwani, cheqan kajman jinataj ruwani.+
Chaykunamin noqamanqa gustawan”,+ nispa nin Jehová Diosqa.
25 Jehová Diosqa nin: “Pʼunchaykuna qayllamushan, chaypachaqa cuentata mañasaj aychallapi circuncidasqa* kajkunamanta.+ 26 Cuentata mañasaj Egiptomanta,+ Judamanta,+ Edommanta,+ ammonitasmanta,+ Moabmanta,+ jinallataj tukuy pikunachus patillanku chaynejmanta chujchankuta kʼutukunku, chʼin jallpʼapitaj tiyakunku chaykunamanta.+ Imaraykuchus tukuy chay nacionesqa, jinallataj Israelpa mirayninmanta kajkunapis, mana sonqonkupi circuncidasqachu kanku”,+ nispa.
10 Israelitas, uyariychej imatachus Jehová Dios qankunaj contraykichejta nisqanta. 2 Jehová Diosqa kayta nin:
“Ama waj nacionespa costumbresninkuta qhatiychejchu.+
Cielopi señalesta rikuspaqa ama mancharikuychejchu,
chay waj naciones jinaqa.+
3 Chay waj llajtayoj runaspa costumbresninkoqa qhasi manakajlla.
Maderawan trabajaj runasqa montemanta uj sachʼata kʼutumuytawan,
4 Chaytataj qolqe metalwan qoriwan kʼachanchaykunku.+
Mana urmananpajtaj clavoswan clavaykunku.+
5 Chay santosqa pepino chajrapi pʼisqo manchachis jina kanku. Mana parlayta atinkuchu.+
Paykunaqa waj qʼepiykachana kanku, mana puriyta atisqankurayku.+
Ama paykunataqa manchachikuychejchu, imaraykuchus mana ima sajratapis ruwasunkichejmanchu,
nitaj ima allintapis qankunapaj ruwankumanchu”,+ nispa.
6 Jehová Diosníy, mana pipis qan jinaqa kanchu.+
Qanqa jatun kanki, sutiykipis may jatun, may atiyniyojtaj.
7 Diosníy, qanmin nacionespa reynin kanki. ¿Pitaj mana manchikusunkimanchuri?+ Qanqa jatunpaj qhawanapaj jinapuni kanki.
Tukuy nacionesmanta yachayniyoj runas ukhupi, chay nacionespa tukuy jallpʼasninkupipis,
mana kanchu pipis qan jinaqa.+
8 Tukuyninku mana entiendejkuna kanku, mana yuyayniyojkunataj.+
Qhasillata yuyanku uj sachʼa runata yachachinantaqa.+
9 Sillpʼayachisqa qolqe metaltaqa Tarsismanta apamunku,+ qoritataj Ufazmanta.
Chaywan chay santostaqa forraykunku maderawan trabajaj runaslla, metalwan trabajaj runaslla.
Runasqa chay santosta vistiykunku azul hilomanta ruwasqa ropaswan, kulli* qʼaytumanta ruwasqa ropaswan.
Chay santosqa tukuy imata ruwayta yachaj runaspa ruwasqallan kanku.
10 Jehová Diostajrí Diospuni.
Paymin kausaj Diosqa,+ wiñaypaj Reytaj.+
Pay phiñakojtin jallpʼaqa kharkatitenqa,+
nitaj mayqen nacionpis sinchʼi phiñakuyninta aguantayta atenqachu.
11* Kayta qankunaqa chay nacionesman ninaykichej tiyan:
“Cielotawan jallpʼatawan mana ruwaj diosesqa,
kay jallpʼamanta chinkanqanku, nitaj ujllapis cielo urapi qhepakonqachu”,+ nispa.
12 Paymin kay jallpʼataqa ruwarqa, paymin atiyninwan ruwarqa.
Paymin kay jallpʼata yachayninwan sayacherqa.+
Paymin cielotapis allin yuyaywan mastʼarqa.+
13 Pay parlajtenqa
cielomanta yakus sonarinku.+
Payqa jallpʼaj kʼuchusninmantapacha phuyusta rikhurichin.*+
Paratawan khuska rayosta kachaykamun.
Wayratapis waqaychasninmanta orqhomun.+
14 Tukuy runasqa mana entiendespalla imatapis ruwanku, mana yachaspalla imatapis ruwanku.
Metalwan trabajaj runasqa tukuyninku pʼenqaypi rikhurenqanku, santosta ruwasqankurayku.+
15 Chay santosqa qhasi manakajlla kanku, asikunapaj jina ruwasqas.+
Cuentata qonanku pʼunchay chayamojtin, paykunaqa chinkaponqanku.
16 Pichus Jacobpa herencian kajqa mana chay santos jinachu.
Astawanpis payqa tukuy imata ruwarqa.
Herencianpa tojnonqa Israel.+
Sutenqa angelesta kamachej Jehová.+
17 Enemigoswan muyuykusqa warmi,
qʼepiykita pampamanta oqhariy.
18 Jehová Diosqa kayta nin:
“Kunanqa kay jallpʼapi tiyakojkunata jawaman wijchʼusaj.*+
Paykunata llakiypi purichisaj”, nispa.
19 ¿Imanallasajtaj kunanri? May llakiypi rikhurini.*+
Nanayniypajqa mana jampi kanchu.
Noqa nerqani: “Onqosqapuni kashani, aguantanaychá kanqa.
20 Toldo wasiytaqa* qʼalata pampacharpanku, tukuynin watanasnintapis pʼitiranku.*+
Wawasneyqa saqerpariwanku, manaña kankuchu.+
Niña pipis toldo wasiyta sayarichej kanchu, nitaj qhataykojpis kanchu.
21 Michejkunaqa mana allinta yuyaychakuspalla imatapis ruwarqanku.+
Paykunaqa mana Jehová Diosta tapukorqankuchu.+
Chayrayku mana entiendespalla imatapis ruwarqanku,
22 Uyariychej, kay willay chayamun.
Norte lado* jallpʼapi runasqa kayman jaqayman correykachashanku.+
Soldadosninku jamushanku Judá llajtasta chʼinman tukuchinankupaj, chay llajtasta kʼita alqospa wasinkuman tukuchinankupaj.+
23 Jehová Diosníy, noqaqa allinta yachani runaqa kausayninmanta mana dueñochu kasqanta.
Runaqa mana nillaytapis atinchu imatachus kausayninpi ruwananta.+
24 Jehová Diosníy, justiciaman jina cheqanchaway.
Jinapis ama phiñasqa kashaspaqa cheqanchawaychu,+ ama chinkachinawaykipaj.+
25 Mana valechisunkuchu chay nacionesta castigay.+
Sutiykita mana jatunchankuchu chay familiastapis castigay.
Paykunaqa Jacobpa mirayninta oqoykakapunku.+
11 Jehová Diosqa Jeremiasman kayta nerqa: 2 “Tukuy runas, uyariychej kay tratomanta palabrasta.
”Kayta willay* Judamanta qharisman, jinallataj Jerusalenpi tiyakojkunamanpis. 3 Paykunaman niy: ‘Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: “Maldecisqa kachun pichus kay tratomanta palabrasta mana kasukojqa.+ 4 Chaytaqa noqa kamacherqani ñaupa tatasninkuman, Egipto jallpʼamanta paykunata orqhomushaspa,+ fierrota unuyachinapaj hornomanta paykunata orqhomushaspa.+ Paykunamanqa kayta kamacherqani: ‘Nisqasniyta kasuychej, tukuy ima kamachisqaytataj juntʼaychej. Ajinamanta qankunaqa llajtay kankichej, noqataj Diosniykichej kasaj.+ 5 Chantapis noqa juntʼasaj ñaupa tatasniykichejman jurasqayta. Paykunamanqa juraspa nerqani uj jallpʼata qonayta, maypichus lechewan miskʼiwan jinantin tiyan chayta’,+ nispa. Chay jurasqayqa kunanpis juntʼakushan”’”.
Noqataj kuticherqani: “Amén* Jehová Diosníy”, nispa.
6 Chantá Jehová Diosqa niwarqa: “Tukuy kay palabrasta willamuy Judá llajtaspi, Jerusalén callespipis: ‘Kay tratomanta palabrasta uyariychej, juntʼaychejtaj. 7 Ñaupa tatasniykichejta Egipto jallpʼamanta orqhomusqaymantapacha kunankama, kutin kutita* nerqani: “Kasuwaychej”,+ nispa. 8 Paykunataj mana uyariwarqankuchu, nitaj kasuwarqankuchu. Astawanpis tukuyninku sajra sonqonkoj munaynillantapuni ruwarqanku.+ Chayrayku kay tratoj tukuy palabrasninta paykunaj contrankuta apachimorqani, mana kasukusqankurayku, nitaj juntʼayta munasqankurayku’, nispa”.
9 Chantá Jehová Diosqa niwarqa: “Judamanta runaspis, jinallataj Jerusalenpi tiyakojkunapis contrayta oqharikunankupaj yachachinakunku. 10 Unay tiempomanta ñaupa tatasninkoj pantasqasninkuman kutirinku. Ñaupa tatasninkoqa mana kasuwayta munarqankuchu.+ Kay runaspis waj diosesta yupaychallankutaj, chaykunatataj sirvinku.+ Israel nacionmanta, Judá nacionmanta runasqa ñaupa tatasninkuwan trato ruwasqayta pʼakinku.+ 11 Chayrayku Jehová Diosqa nin: ‘Uj jatun ñakʼariyta paykunaman apachimusaj,+ manataj chaymanta ayqeyta atenqankuchu. Yanapata mañakuspa qhaparikamuwajtinkoqa mana paykunata uyarisajchu.+ 12 Judá llajtapi tiyakojkunapis Jerusalén llajtapi tiyakojkunapis diosesninkumanta yanapata mañakoj renqanku, mayqenkunamanchus uywa wañuchisqasta jaywanku* chaykunamanta.+ Chay diosestaj ñakʼariy paykunaman chayamojtin, mana paykunata salvayta atenqankuchu. 13 Judá nación, qanpa diosesniykeqa may chhika kanku, llajtasniyki jinapuni. Qankunaqa altaresta ruwaspa uywa wañuchisqasta jaywarqankichej chay qhasi manakaj diosman,* chay Baal santoman.+ Chay ruwasqaykichej altaresqa may chhikapuni kanku, Jerusalén calles jinapuni’.
14 ”Qanrí Jeremías, ama kay llajtapaj mañakuwaychu. Ama rogakuwaychu, ama mañakuwaychu.+ Noqaqa mana paykunata uyarisajchu llakiyninkurayku qhaparikamuwajtinkoqa.
15 ¿Imajtintaj munasqa llajtay wasillaypipuni kanmanri?
Llajtaymanta kajkunaqa chay chhika sajra imasta ruwanku.
Ñakʼariy chayamusojtenqa, ¿atenqankuchu chay runas yanapasuyta uywa wañuchisqasta jaywaspa?*
¿Chaypacha qan kusikunkichu?
16 Jehová Diosqa unay tiempopi sumaj ramasniyoj olivo sachʼa nisorqa,
kʼachitu sachʼa, sumaj poqoyniyoj sachʼa nisorqa.
Chantá payllataj sinchʼita sonarichimuspa ninawan japʼiykuchisorqa.
Enemigostaj ramasniykita pʼakiykorqanku.
17 ”Qantaqa plantasorqa angelesta kamachej Jehová Dios.+ Paymin willarqa qanman ñakʼariy chayamusunanta. Chayqa chayamusonqa Israel nacionpi, Judá nacionpi tiyakoj runaspa tukuy sajra ruwasqasninkurayku. Paykunaqa Diosta phiñacherqanku Baal santoman uywa wañuchisqasta jaywaspa”,+ nispa.
18 Jehová Diosqa willawarqa noqa yachanaypaj.
Diosníy, qanmin rikuchiwarqanki imatachus ruwashasqankuta.
19 Noqaqa uj mansito cordero jina* karqani, mayqentachus ñakʼaj* apanku chay jina.
Mana yacharqanichu contraypi oqharikushasqankuta+ kayta nispa:
“Kay poqoyniyoj sachʼata urmachinachej.
Kausajkunaj jallpʼankumanta kʼuturpanachej,
ajinamanta sutin manaña jaykʼajpis yuyarisqachu kananpaj”, nispa.
20 Angelesta kamachej Jehová Diosqa justiciaman jina juzgan.
Payqa sumajta qhawaykun runaj yuyasqanta, sonqontapis.+
Diosníy, saqeway ari paykunamanta vengakusqaykita rikojta.
Noqaqa qanpa makiykiman quejayta saqeni.
21 Chayrayku Jehová Diosqa Anatotmanta runaspa contranta parlan.+ Chay runasqa qanta wañuchisuyta munanku, ninkutaj: “Ama Jehová Diospa sutinpi parlaychu,+ sinosqa wañurpachisqayku”, nispa. 22 Chayrayku angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nin: “Paykunamanta cuentata mañasaj. Jovenesqa espadawan wañuchisqa kanqanku,+ qhari wawasninkupis warmi wawasninkupis yarqhaymanta wañonqanku.+ 23 Nipuni ujllapis paykunamanta puchonqachu. Noqaqa Anatotmanta+ runasman uj jatun ñakʼariyta apachimusaj, paykunamanta cuentata mañasaj chay wata”, nispa.
12 Jehová Diosníy, qanqa cheqan kanki,+ qanman quejayta apamojtiy,
justiciamanta qanwan parlajtiypis.
Chanta, ¿imajtintaj sajra runasta allin rin tukuy ima ruwasqankupiri?+
¿Imajtintaj wasanchaj runas mana imamanta llakikuspa kausankuri?
2 Paykunata plantarqanki, paykunataj saphichakorqanku.
Paykunaqa wiñarqanku, poqorqankutaj.
Paykunaqa simillankuwan qanmanta parlanku, sonqonkutajrí qanmanta karupi kashan.+
3 Jinapis Jehová Diosníy qanqa sumajta rejsiwanki,+ qhawamushawankitaj.
Qanqa sonqoyta allinta qhawaykorqanki, rikorqankitaj sonqoyqa qanpaj kasqanta.+
Chay runastaqa ñakʼanapaj* ovejasta jina tʼaqay,
wañuchina pʼunchaypaj tʼaqay.
4 ¿Maykʼajkamataj jallpʼaqa chʼakillapuni kanqari?
¿Maykʼajkamataj campopi qʼomerkunapis qawillanqankupuniri?+
Kay jallpʼapi tiyakojkuna sajra imasta ruwasqankurayku,
animalespis pʼisqospis chinkapunku.
Paykunaqa nerqanku: “Payqa mana yachanchu qhepaman imachus pasanawanchejta”, nispa.
Maypichus allin kausay tiyan chaypeqa, ichapis ni imata manchachikunkichu.
Jinapis, ¿imaynataj risonqa Jordán monte ukhusman yaykojtiykiri?
6 Kikin hermanosnillaykitaj wasanchasunku,
tataykej wasinpi tiyakojkunallataj wasanchasunku.+
Qanpa contraykita kallpawan qhaparinku.
Ama paykunapi confiaychu,
miskʼi simiwan parlasojtinkupis.
7 ‘Noqaqa wasiyta saqepuni,+ herenciayta saqepuni.+
Munasqa llajtayta enemigosninpa makinman jaywaykuni.+
8 Herenciayqa montepi kaj leonman tukupun.
Contrayta qhaparirin.
Chayrayku paytaqa chejnikuni.
9 Herenciayqa tukuy laya* coloresniyoj* aycha mikhu pʼisqo jina.
Paytaqa waj aycha mikhu pʼisqos muyuykuspa maqanku.+
Tantakamuychej tukuy monte animales,
mikhoj jamuychej.+
10 Ashkha ovejeros uvas huertayta pampata ruwarpanku.+
Noqapaj tʼaqasqa jallpʼayta saruranku.+
Aswan sumaj jallpʼayta chʼin jallpʼaman tukuchinku.
Tukuynin nacionnintinta chʼinta saqerparinku,
nitaj pipis llakikojqa kanchu.+
12 Tukuchejkunaqa chʼin jallpʼaj tukuy ñankunasninta jamunku.
Jehová Diospa espadanqa nacionnintinmanta runasta wañuchishan, ujnin kantunmantapacha ujnin kantunkama.+
Ni pipaj allin kausay kanchu.
13 Paykunaqa trigota tarpuspapis, khishkasllata oqharerqanku.+
Qhasillata saykʼukorqanku.
Cosechata oqharisqankoqa paykunapaj pʼenqay kanqa,
Jehová Diospa kʼajaj phiñakuyninrayku’, nispa”.
14 Jehová Diosqa kayta nin: “Tukuy sajra vecinosneyqa Israel llajtayman qosqay herenciata qallariykushanku.+ Chayrayku paykunataqa kay jallpʼamanta tʼirasaj,+ Judá naciontapis paykunaj chaupinkumanta tʼirallasajtaj. 15 Paykunata tʼiraytawanqa, watejmanta paykunata khuyakullasajtaj. Sapa ujninkuta herenciankuman, jallpʼankumanwan kutichimusaj”.
16 “Chay nacionesqa llajtayta yachacherqanku Baalpa sutinpi jurayta. Chaywanpis sichus paykuna sutiypi jurayta yachakuspa nenqanku, ‘kausaj Jehová Diospa sutinpi jurayku’ nispa chayqa, sitajchus llajtay jina imatapis ruwanqanku chayqa, llajtay ukhupi tiyakuyta atenqanku. 17 Sichus mayqen nacionllapis mana kasuwayta munanqachu chayqa, chay mana kasukoj naciontaqa tʼirasaj, tʼiraspa chinkachisaj”, nispa nin Jehová Diosqa.+
13 Jehová Diosqa niwarqa: “Linomanta ruwasqa chumpita rantikamuy, chaytataj chumpiykukuy. Ama chay chumpitaqa yakuwan joqʼochankichu”, nispa. 2 Ajinapi noqaqa Jehová Dios niwasqanman jina uj chumpita rantikamorqani, chaywantaj chumpiykukorqani. 3 Chantá Jehová Diosqa ujtawan parlamuwaspa niwarqa: 4 “Chay rantisqayki chumpita, mayqentachus churakushankiña chayta apariykukuspa Éufrates mayuman riy, chaypi uj qaqa kʼajlluman* pakaykamuy”, nispa. 5 Chantá noqaqa rispa Éufrates mayu chaynejman chay chumpita pakaykamorqani, Jehová Dios kamachiwasqanman jina.
6 Unayninmantaj Jehová Diosqa niwarqa: “Sayarispa Éufrates mayuman riy. Pakamunaykita kamacherqayki chay chumpita oqharimuy”, nispa. 7 Chantá noqaqa Éufrates mayuman rerqani, chay chumpitataj maypichus pakarqani chay lugarmanta pʼamparaspa orqhomorqani. Chay chumpeqa qorwariyapusqa, niña imapajpis valesqachu.
8 Chantá Jehová Diosqa niwarqa: 9 “Jehová Diosqa kayta nin: ‘Kay chumpita jinallataj tukuchisaj Judá nación umata oqharisqanta. Ajinallatataj tukuchisaj Jerusalén mayta jatuncharikusqantapis.+ 10 Kay sajra runasqa nisqasniyta mana kasukuyta munankuchu.+ Kʼullukuspa* sonqonkoj munaynillanta ruwanku.+ Paykunaqa waj diosesta yupaychanku, paykunata sirvispa, ñaupaqenkuman kʼumuykukuspa ima. Chayrayku paykunaqa chay chumpi jina ni imapaj valenqankuchu’, nispa. 11 Jehová Diosqa nillantaj: ‘Imaynatachus uj runa chumpiwan chumpiykukun, ajinallatataj noqapis ruwarqani Israel nacionwan, Judá nacionwanpis noqaman kʼaskasqa kanankupaj, llajtay kanankupaj,+ rejsisqa kanaypaj,+ alabasqa kanaypaj, jatunchasqa kanaypajtaj. Chaywanpis paykunaqa mana kasuwarqankuchu’,+ nispa.
12 ”Chantapis kayta willanayki tiyan: ‘Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: “Tukuy pʼuñus vinowan juntʼachisqa kanku”, nispa’. Paykunataj nisonqanku: ‘¿Nichu yachaykuña pʼuñusqa vinowanpuni juntʼachisqa kasqankuta?’, nispa. 13 Chayta nisojtinku qanqa ninki: ‘Jehová Diosqa kayta nin: “Noqaqa vinowan juntʼaykuchisaj kay nacionpi tukuy tiyakojkunaman,+ Davidpa kamachina tiyananman tiyaykukoj reyesman, sacerdotesman, profetasman, jinallataj Jerusalenpi tukuy tiyakojkunamanpis. Paykunamanqa vinowan juntʼaykuchisaj machaykunankukama. 14 Paykunataqa paykunapurata chʼallpanachisaj. Tatastapis wawastapis kikinta ruwasaj.+ Mana paykunataqa khuyakusajchu, mana sonqoyta nanachikusajchu, nitaj paykunamanta llakikusajchu. Paykunataqa tukuchisajpuni, ni ima jarkʼawanqachu”,+ nispa nin Jehová Diosqa’.
15 Sumajta uyariychej.
Ama umata oqhariychejchu, Jehová Diosmin parlamun.
16 Jehová Diosniykichejta jatunchaychej,
niraj pay laqhayachimushajtin.
Pajtataj laqhayaykojtin chakisniykichejta jaytʼakuspa* orqospi chankaykachashawajchej.*
Qankunaqa kʼanchayta suyakushankichej,
Diostajrí sinchʼita laqhayachimonqa.
Payqa kʼanchayta manchay laqhaman tukuchenqa.+
17 Sichus mana uyariwayta munankichejchu chayqa,
pakaypi waqasaj chay jinata jatunchakusqaykichejmanta.
Sinchʼita waqasaj, ñawisneyqa waqaywan juntʼa kanqa.+
Imaraykuchus Jehová Diospa ovejitasninta presosta apakapunku.+
18 Kayta nimuy reyman, reypa mamanmanpis:+ ‘Kamachina tiyanaykichejmanta uraykuychej.
Imaraykuchus kʼachitu coronaykichejqa umaykichejmanta urmaponqa’, nispa.
19 Sur lado* llajtaspa punkusninkoqa wisqʼasqa* kashanku, nitaj pipis kicharej kanchu.
Tukuynin Judá nacionta presota apakapunku, tukuyninkutapuni presosta apakapunku.+
20 Qhawariy norte ladomanta* jamojkunata.+
¿Maypitaj kashanku qanman qosorqanku chay munasqa ovejitasniykiri?+
21 Qallariymantapacha munasqa amigosniykipaj qhawakorqanki chaykuna
castigota chayachimusojtinku, ¿ima ninkitajri?+
¿Manachu chaypacha qanmanqa nacechikoj warmej nanaynin jina chayamusonqa?+
22 Maypachachus sonqoykipi ninki ‘¿imajtintaj kay imas qhatiriwanri?’+ nispa,
chaypacha yachanki juchaykirayku faldaykita qhechuchikusqaykita,+
chaki talonesniykitapis sinchʼita nanachikusqaykita.
23 ¿Etíope runaqa atinmanchu aychanta waj colorman cambiayta? ¿Chʼejchi leonpis* atinmanchu chʼejchisninta chinkachiyta?+
Atinkuman chayqa, qankunapis allin kajta ruwayta atiwajchej,
ajina sajra ruwayman amañasqa kashaspapis.
24 Chayrayku qankunataqa qhallarparisqaykichej* chʼin jallpʼamanta wayraj apaykachasqan pajata jina.+
25 Jerusalén, chaymin qanta qhatirisonqa. Chaytamin qanman qoyki,
noqata qonqawasqaykirayku,+ llulleriostataj creesqaykirayku,+ nispa nin Jehová Diosqa.
26 Chayrayku faldaykita umayki patakama oqharisaj,
runastaj pʼenqayniykita rikonqanku.+
27 Rikullanqankutaj qhenchachakusqaykita,+ caballo jina qʼoñirisqa correykachasqaykita,
millayta* qhenchachakusqaykita.
Lomaspi, pampaspi,
millayta purisqaykita rikuni.+
Ay Jerusalén, imanallankichus.
¿Maykʼajkamataj chay jina millayta purillankipuniri?”.+
14 Jehová Diosqa kayta Jeremiasman nerqa chʼaki watasmanta:+
2 Judá nacionqa llakiymanta waqashan.+ Punkusnenqa urmarapunku.
Punkusnenqa sinchʼi llakisqa pampaman wijchʼukunku.
Jerusalenmantapachataj uj llakiy qhapariy uyarikun.
3 Patronesqa kamachisninkuta yakuman kachanku.
Kamachisninkutaj yaku estanquesman* rinku, nitaj uj chhika yakullatapis tarinkuchu.
Chʼusaj yurusninkuwan kutinpunku.
Paykunaqa pʼenqakuspa, llakikuspataj
umankuta qhataykukunku.
4 Jallpʼaqa chʼakipuspa pʼakirakushan.
Mana parasqanrayku pʼakirakushan.+
Chayrayku tarpojkunaqa sinchʼita llakikuspa umankuta qhataykukunku.
5 Tarukapis recién wachakusqan uñitanta saqerparin,
pasto mana kasqanrayku.
6 Kʼita burrospis qʼara lomaspi purikushanku,
kʼita alqos jina ñakʼayllataña samashanku,
pastomanta jina chharpullataña qhawashanku.+
7 Jehová Diosníy, juchasnillaykutaj juchachawayku chaypis,
sutiykirayku yanapariwayku ari.+
Wasanchasusqaykoqa may chhikapuni.+
Noqaykoqa qanpa contraykita juchallikuyku.
8 Qanmin Israelpa suyakuynin kanki, qanmin llakiy tiempopi Israelpa salvajnin kanki.+
¿Imajtintaj kay nacionpi forastero jinalla kankiri?
¿Imajtintaj uj chʼisillata qheparikoj forastero jina kankiri?
9 ¿Imajtintaj tʼukushaj runa jina kankiri?
¿Imajtintaj atiyniyoj kashaspa mana salvayta atiwaykuchuri?
Ama saqerpariwaykuchu ari.
10 Jehová Diosqa kay runasmanta kayta nin: “Paykunaqa gustachikunku kayman jaqayman puriyta.+ Mana chakisninkuta mandarikunkuchu.+ Chayrayku Jehová Diosqa paykunawan mana kusisqachu kashan.+ Payqa pantasqasninkumanta yuyarikonqa, juchasninkumantataj cuentata mañanqa”,+ nispa.
11 Chantá Jehová Diosqa niwarqa: “Ama mañakuwaychu kay runasta allin rinantaqa.+ 12 Paykuna ayunaspa rogakuwasqankutaqa mana uyarinichu.+ Qʼolachina* ofrendasta, chʼaki mikhuy ofrendasta jaywawasqankutapis mana japʼikunichu.+ Paykunataqa espadawan tukuchisaj, yarqhaywan, wañuchej onqoywan ima”,+ nispa.
13 Chantá noqa nerqani: “Tukuyta Kamachej Señor Jehová Diosníy, profetasqa runasman kayta nishanku: ‘Qankunaqa mana espadata rikunkichejchu, nitaj yarqhaytapis pasankichejchu. Diosmin kay lugarpi allin kausayta qosonqachej’,+ nispa”.
14 Jehová Diostaj niwarqa: “Profetasqa llullakuspa sutiypi parlashanku.+ Mana noqaqa paykunata kachamunichu, nitaj imatapis kamachinichu, nillataj imatapis ninichu.+ Paykunaqa parlashanku mosqoypi jina llulla imasta rikusqankumanta, qhepaman imachus kananmanta llullakuspa willashanku, sonqonkupi kaj llulla imasllamanta parlashanku.+ 15 Chayrayku Jehová Diosqa chay profetasmanta kayta nin: ‘Paykunaqa llullakuspa sutiypi willashanku. Mana noqachu paykunata kachamorqani. Paykunaqa nishanku kay nacionpeqa mana espadata rikunankuta, nitaj yarqhaytapis rejsinankuta. Jinapis chay profetas espadawan wañuchisqa kanqanku, chayri yarqhaywan wañonqanku.+ 16 Pikunamanchus willashanku chay runastaj, Jerusalén callespi mastʼalla choqarayanqanku, yarqhaywan wañusqankurayku chayri espadawan wañuchisqa kasqankurayku. Ni pi paykunataqa pʼampanqachu,+ ni warmisninkuta, ni qhari wawasninkuta, nitaj warmi wawasninkutapis. Sajra imasta ruwasqankurayku ñakʼariyta paykunaman apachimusaj’,+ nispa.
17 ”Paykunaman kayta willamuy:
‘Ñawisneyqa waqaywan juntʼa kachun, tuta pʼunchay mana samarispa waqanaypaj.+
Llajtaypa doncella warmi wawanqa qʼala sarusqa, qʼala tʼunasqataj kashan.+
Nanasqanqa may sinchʼipuni.
18 Jawaman llojsispaqa,
espadawan wañuchisqasta rikuni.+
Llajtaman yaykuspataj,
yarqhaymanta runas onqosqankuta rikuni.+
Profetaspis sacerdotespis mana rejsisqanku jallpʼaspi thamaykachashanku’,+ nispa”.
19 ¿Imajtintaj Judá nacionta manañapuni rikuyta munankichuri? ¿Imajtintaj Siontapis chejnikapunkiri?+
¿Imajtintaj chay jinata jasutʼiwaykuri? Kunanqa niña ima jampipis noqaykupaj kanñachu.+
Allin kausay kananta suyarqayku, nitaj ima allinpis jamorqachu.
Sanoyachisqa kanayku tiempota suyasharqayku, jinapis manchariylla tiyan.+
20 Jehová Diosníy, noqaykoqa yachayku mana allintachu ruwasqaykuta,
yachayku ñaupa tatasniykupis pantasqankuta.
Noqaykoqa qanpa contraykita juchallikuyku.+
21 Sutiykirayku ama qhesachawaykuchu ari.+
Jatunpaj qhawasqa kamachina tiyanaykitaqa ama pisipaj qhawaychu ari.
Yuyarikuy noqaykuwan uj tratota ruwasqaykita, amataj chaytaqa pʼakiychu.+
22 Waj nacionespa qhasi manakaj diosesninkoqa, ¿atinkumanchu parachimuyta?
¿Cielopis atinmanchu sapallanmanta parachimuyta?
Jehová Diosniyku, chay imastaqa qanlla ruwayta atinki.+
Qanllapi suyakuyku.
Imaraykuchus qanllamin chay tukuy imastaqa ruwanki.
15 Chantá Jehová Diosqa niwarqa: “Moiseswan Samuelwan ñaupaqeyman jamojtinkupis,+ manapuni kutikuymanchu kay nacionmanqa. Kay nacionqa ñaupaqeymanta chinkachisqa kachun, ripuchun. 2 ‘¿Imataj pasawasqaykuri?’ nispa tapusojtinkutaj, qanqa kutichinki: ‘Jehová Diosqa kayta nin:
“Wakenqa wañuchej onqoywan wañunkichej,
wakintaj espadawan wañuchisqa kankichej,+
wakintaj yarqhaywan wañunkichej,
wakintajrí presos apasqa kankichej”,+ nispa’.
3 ”Jehová Diosqa nin: ‘Paykunamanqa kay tawa castigosta* apachimusaj:+ espadata apachimusaj paykunata wañuchinanpaj, alqosta kachamusaj paykunaj cuerposninkuta qhatatinankupaj, pʼisqosta, kay jallpʼapi purej animalestawan kachamusaj, paykunaj aychankuta mikhukapunankupaj, mitharanankupajtaj.*+ 4 Kay nacionmanta runastaqa mancharinaman tukuchisaj. Kay jallpʼamanta tukuy gobiernosqa paykunata rikuspa mancharenqanku.+ Chaytaqa ruwasaj Ezequiaspa wawan Manasespa juchanrayku, Judamanta rey Manasés Jerusalenpi imatachus ruwasqanrayku.+
5 Jerusalén, ¿pitaj khuyakusonqari?
¿Pitaj qanmanta llakikonqari?
¿Pitaj jamuspa watusonqa imaynachus kashasqaykitari?’, nispa.
6 Jehová Dios nin: ‘Qanqa saqerpariwanki’.+
‘Qanqa sapa kuti qhepaman kutirispa noqamanta karunchakunki.+
Chayrayku noqaqa makiyta contraykita oqharispa chinkarpachisqayki.+
Saykʼuniña qanta khuyakusqaypi.
7 Paykunata jurkawan wayrarpachisaj kay nacionpa llajtasninpi.*
Paykunataqa mana wawasniyojta rikhurichisaj.+
Nacionniymanta runastaqa chinkachisaj.
Paykunaqa manapuni saqeyta munankuchu chay sajra ñanninkuta.+
8 May chhika warmis viudas rikhurenqanku, mar qocha kantupi tʼiyumanta aswan ashkha.
Las doce chayta enemigosta paykunaman kachaykusaj, jinallataj mamasman, wawasninkumanpis.
Paykunataqa ujllata musphaykachachisaj, mancharichisajtaj.
9 Qanchis wawasniyoj karqa chay warmeqa llauchʼiyapushan,
manaña samaytapis atinñachu.
Inteqa paypaj yaykupun pʼunchayllaraj kashajtin.
Paytaqa pʼenqaypi rikhurichinku, kʼumuykachachinkutaj’.
‘Paykunamanta chay pisi puchojkunataqa,
enemigosninkoj espadanman entregaykusaj’, nispa nin Jehová Diosqa”.+
10 Ay mamáy, imanallasajchus. ¿Imapajtaj nacechikuwarqankiri?+
Nacionnintinmanta tukuy runasqa noqallawanpuni maqanakunku, noqallawanpuni japʼinakunku.
Noqaqa mana pimanpis manunichu, nitaj pimantapis manukunichu,
jinapis tukuyninku maldeciwanku.
11 Jehová Diostaj niwarqa: “Noqa yanapasqayki.
Noqa qanrayku enemigoykiwan parlamusaj,
ñakʼariy tiempopi kashajtiykipis, llakiy tiempopi kashajtiykipis.
12 ¿Atinmachu pipis fierrota pʼakirayta?
¿Atinmachu pipis norte ladomanta* fierrota chayri cobreta pʼakirayta?
13 Judá nación, qanpa tukuy kapuyniykita, tukuy qhapaj kayniykitapis enemigosniykiman jaywaykusaj.+
Paykunaqa ni mashkhata pagaspa apakaponqanku. Chayqa kanqa tukuy jallpʼasniykipi imaymana juchasta ruwasqaykirayku.
14 Chay imastaqa enemigosniykiman jaywaykusaj,
mana rejsisqayki jallpʼaman apakapunankupaj.+
Chaytaqa ruwasaj phiñakuyniy nina jina laurarisqanrayku,
phiñakuyniy contraykipi nina jina kʼajarisqanrayku”,+ nispa.
15 Jehová Diosníy, qan tukuy imata yachashanki.
Noqamanta yuyarikuy ari, uyariwaytaj.
Enemigosniymanta vengakuy.+
Ama paykunawan pacienciakuychu, nitaj wañojta saqewaychu.
Qanqa allinta yachanki qanrayku ima niwasqankutapis aguantasqayta.+
16 Palabrasniyki noqaman jamuwajtin, noqaqa chayta mikhuykakaporqani.+
Palabrasniykeqa sonqoypi kusiyman tukorqa, manchay jatun kusiyman tukorqa.
Angelesta kamachej Jehová Diosníy, noqamin sutiykita apani.
17 Kusirikunallapaj churasqa kajkunawanqa mana purinichu, nitaj paykunawan khuska kusirikunichu.+
Makiyki noqaj pataypi kasqanrayku sapallay kakuni.
Qanqa phiñakuywan juntʼaykuchiwanki, paykuna sajra imasta ruwasqankurayku.+
18 ¿Imajtintaj onqoyniy allin sinchʼiri? ¿Imajtintaj nanayniypaj mana jampi kanchuri?
Onqoyneyqa manapuni sanoyayta munanchu.
¿Qanqa chʼakipoj yaku juturiman jinachu noqapaj tukunki?
¿Chay mana atienekunapaj yaku juturiman jinachu tukunki?
19 Chayrayku Jehová Diosqa kayta nin:
“Sichus cambianki chayqa, noqaqa watejmanta allinpaj qhawasqayki,
qanpis ñaupaqeypi noqata sirvillawankipuni.
Sichus valorniyoj imasta, mana valorniyoj imasmanta tʼaqanki chayqa,
kikin simiypis kawaj jina kanki.*
Chaypacha paykunaqa qanman kutimonqanku,
chaywanpis qanqa mana paykunaman kutinkichu”.
20 “Qantaqa kay runaspa contranpi sumaj ruwasqa cobre perqata jina sayachisqayki.+
Paykunaqa seguro qanwan maqanakonqanku,
pero mana atipasonqankuchu.+
Noqamin qanwan kashani salvasunaypaj, librasunaypajtaj”, nispa nin Jehová Diosqa.
21 “Noqa librasqayki sajra runaspa makisninkumanta.
Noqa kacharichisqayki mana khuyakoj runaspa makisninkumanta”.
16 Watejmanta Jehová Diosqa parlamuwaspa niwarqa: 2 “Ama warmichakuychu, amataj wawasniyki kachunchu, ni qhari wawasniyki, ni warmi wawasniykipis. 3 Kaytamin Jehová Diosqa nin kay nacionpi nacekoj qhari wawasmanta, warmi wawasmantapis, chay wawaspa mamasninkumanta, tatasninkumantapis. Diosqa nin: 4 ‘Paykunataqa wañuchej onqoykuna wañurachenqa,+ nitaj pipis paykunamanta waqanqachu, nitaj pipis pʼampanqachu. Wanu jina pampapi wijchʼurayanqanku.+ Paykunataqa espadataj yarqhaytaj wañurachenqa.+ Paykunaj cuerposninkutaqa pʼisqostaj monte animalestaj mikhukaponqanku’, nispa.
5 Jehová Diosqa kayta nin:
‘Ama yaykunkichu wañusqayojpa wasinkuman,
amataj chaypi waqankichu, nitaj paykunata sonqochankichu’,+ nispa.
Imaraykuchus Jehová Diosqa nin: ‘Noqa kay nacionmanta allin kausayta chinkachini.
Niña paykunataqa munakusajchu, nitaj khuyakusajchu.+
6 Tukuyninku kay jallpʼapi wañonqanku, qhapajpis wajchapis kachunku.
Paykunataqa mana ni pi pʼampanqachu,
paykunamantaqa ni pi waqanqachu,
nitaj pipis paykunamanta llakikuspa cuerponta khuchurakonqachu, nitaj umantapis pʼajlakonqachu.*
7 Waqajkunamanqa mana ni pi mikhunata jaywarej kanqachu
wañusqasninkumanta sonqochakunankupaj,
nillataj pipis uj copa vinota jaywarej kanqachu sonqochakunankupaj
tatanku, mamanku wañupusqanmanta tomarispa sonqochakunankupaj.
8 Ama yaykunkichu fiestata ruwashanku chay wasimanqa,
chaypi runaswan tiyaykukuspa mikhunaykipaj, tomanaykipajqa’, nispa.
9 ”Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Kay lugarpeqa manaña uyarikonqachu kusiymanta qhaparisqanku, mayta kusikusqankupis, nillataj novioj parlasqan, ni noviaj parlasqanpis. Noqamin chayta ruwasaj qankuna kausashajtiykichej, qankuna rikushajtiykichej’,+ nispa.
10 ”Chay tukuy imasta kay nacionmanta runasman willajtiyki, paykunaqa tapusonqanku: ‘¿Imaraykutaj Jehová Dios nin chay tukuy ñakʼariykunata apachimunawaykutari? ¿Imapitaj pantasqaykuri? ¿Ima juchatataj Jehová Diosniykoj contranpi ruwasqaykuri?’,+ nispa. 11 Qantaj paykunaman kutichinki: ‘Jehová Diosqa nin: “Kayqa ajina pasashan tatasniykichej saqerpariwasqankurayku.+ Paykunaqa chay waj diosesta yupaychallarqankupuni, sirvillarqankupuni, paykunamantaj kʼumuykukullarqankupuni.+ Noqatataj saqerpariwarqanku, leyniytapis mana kasukorqankuchu.+ 12 Qankunaqa chay ñaupa tatasniykichejmantapis aswan manakajtaraj ruwankichej.+ Noqata kasunawaykichejmantaqa sapa ujniykichej kʼullukuspa* sajra sonqoykichejta kasunkichej.+ 13 Chayrayku qankunataqa kay nacionmanta waj nacionman wijchʼusqaykichej. Chay naciontaqa ni qankunapis, ni ñaupa tatasniykichejpis rejserqankichejchu.+ Chaypitaj waj diosesta tuta pʼunchay sirvinkichej.+ Mana qankunataqa khuyakusqaykichejchu”, nispa’.
14 ”Jehová Diosqa nin: ‘Uj pʼunchay qayllamushan, chaypachataj runasqa niña nenqankuchu: “Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurani, paymin Egipto jallpʼamanta Israel nacionta orqhomorqa”,+ nispa. 15 Chayta ninankumantaqa kayta nenqanku: “Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurani, paymin Israel nacionta pusamorqa norte jallpʼasmanta,* jinallataj may jallpʼasmanchus chʼeqeracherqa* chay jallpʼasmantapis”, nispa. Noqaqa paykunata watejmanta jallpʼankuman pusamusaj, ñaupa tatasninkuman qorqani chay jallpʼasman’,+ nispa.
16 Jehová Diosqa nin: ‘Ashkha pescadoresta wajyachimusaj,
paykunataj nacionniymanta kajkunata pescadosta jina japʼenqanku.
Chantá monte animalesta japʼejkunata ashkhata wajyachimusaj,
paykunataj nacionniymanta kajkunata japʼiranqanku orqospi, lomaspi,
qaqa kʼajlluspipis.*
17 Ñawisneyqa tukuy ima ruwasqankuta rikushan.
Mana noqamanta pakakuyta atinkumanchu,
nitaj juchankutapis noqamanta pakayta atinkumanchu.
18 Noqa paykunataqa castigasqata castigasaj mana kasukusqankumanta, jinallataj juchankumantapis.+
Paykunaqa jallpʼayta chʼichichanku chay mana kausayniyoj millay santosninkuwan,
chay millachikuna imaswan herenciayta juntʼaykuchinku’,+ nispa”.
19 Jehová Diosníy, qanmin kallpay kanki, sumaj jarkʼachasqa lugarniytaj.
Llakiy tiempopeqa qanman ayqekamuni pakakunaypaj.+
Waj nacionesmanta runasqa jallpʼaj kʼuchusninmantapacha qanman jamuspa
nenqanku: “Ñaupa tatasniykoqa herenciata jina japʼikorqanku llulla diosesta yupaychayta.
Chay imasqa qhasi manakajlla kanku, nitaj imapajpis valenkuchu”,+ nispa.
20 Runaqa diosesta ruwakuyta atin chaypis,
chay ruwakusqan diosesqa mana Dioschu kanku.+
21 “Kunanqa paykunaman rejsichisaj,
kunanqa paykunaman kallpayta, atiyniytawan rejsichisaj.
Paykunataj yachanqanku suteyqa Jehová kasqanta”.
17 “Judá nacionpa juchasnenqa fierro lapizwan qhelqasqa kashan.
Diamante puntayoj lapizwan sonqonkupi qhelqasqa kashan,
altaresninkoj wajrasninkupi qhelqasqa kashan.
2 Wawasnenqa yuyarikunkupuni altaresmanta, yupaychana kʼullu postesmanta,*+
mayqenkunachus ramarara sachʼa uraspi karqa, jatuchaj lomaspi karqa,+
3 orqo pataspi karqa chaykunamanta.
Tukuy kapuyniykita, tukuy valorniyoj imasniykitapis waj llajtayojkunawan apachisaj.+
Yupaychana pata lugarespi kapuyniykita apachisaj, tukuy jallpʼasniykipi jucha ruwakusqanrayku.+
4 Qorqayki chay herenciataqa sapallaykimanta qhesachanki.+
Munajta mana munajta enemigosniykita sirvichisqayki mana rejsisqayki jallpʼapi.+
Imaraykuchus qankunaqa phiñakuyniyta ninata jina japʼiykuchinkichej.*+
Chaytaj wiñaypaj lauranqa”.
5 Jehová Diosqa kayta nin:
“Maldecisqa kachun pichus* runasllapi atienekojqa,+
runaj kallpallanman atienesqa kajqa,+
chayraykutaj Jehová Diosmanta karunchakojqa.
6 Chay runaqa chʼin jallpʼapi sapan sachʼa jina kanqa.
Allin imas jamojtenqa mana rikonqachu.
Astawanpis tʼajra jallpʼaspi tiyakonqa,
kachiyoj jallpʼaspi tiyakonqa, maypichus ni pipis tiyakuyta atinchu chaypi.
8 Chay runaqa yaku kantuspi plantasqa sachʼa jina kanqa,
mayqenchus mayukama saphichakun chay jina.
Manchayta ruphamojtinpis mana sientenqachu,
astawanpis qʼomerllapuni kanqa.+
Chʼaki watapipis mana llakikonqachu,
astawanpis poqollanqapuni.
9 Runaj sonqonqa imamanta nisqapis aswan chʼauka,* apurayllata imatapis munan.*+
¿Pitaj runaj sonqonta rejsinmanri?
10 Noqa Jehová Diosmin runaj sonqontaqa sumajta qhawaykuni.+
Sonqonpi imatachus yuyasqantapis allinta qhawani,
sapa ujman qopunaypaj imaynatachus kausasqanman jina,
ruwasqanman jinataj.+
Chay qhapaj kaynenqa uj tiempollapaj kanqa.
Ajinapitaj sutʼi yachakonqa chay runaqa mana yuyayniyojchu kasqan”, nispa.
12 Santo lugarniykoqa
manchay jatunchasqa kamachina tiyana, qallariymantapacha jatunchasqa.+
13 Jehová Diosníy, qanmin Israelpa suyakuynin kanki.
Tukuy saqerparisojkunaqa pʼenqaypi rikhurichisqa kanqanku.
Qanta wasanchasojkunaqa* jallpʼapi qhelqasqa letras jina chinkaponqanku.+
Paykunaqa Jehová Diosta saqerparerqanku kausayta qoj yaku juturi jina kashajtin.+
14 Jehová Diosníy, sanoyachiway ari, sanoyapusajtaj.
Salvaway ari, salvasqataj kasaj.+
Qantamin noqaqa alabayki.
15 Wakin runasqa niwanku:
“¿Maytaj Jehová Diospa nisqasninri?+
Juntʼakuchun ari”, nispa.
16 Noqatajrí uj michej runa jina qhepallaykitapuni jamorqani.
Nitaj munarqanichu llakiy pʼunchay chayamunanta.
Qan sumajta yachanki imastachus simiy parlasqanta.
Tukuy imapis qanpa ñaupaqeykipi pasarqa.
17 Ama mancharichiwaychu ari.
Qanmin llakiy tiempopi pakakunay kanki.
18 Qhatiykachawajkunaqa pʼenqaypi rikhurichunku,+
ama noqaqa.
Paykuna manchariywan kharkatichunku,
ama noqaqa.
Llakiy pʼunchaykunata paykunaman chayachiy.+
Paykunata kutarpaspa chinkasqata chinkachiy.*
19 Jehová Diosqa kayta niwarqa: “Rispa llajta punkupi sayaykamuy, maynintachus Judamanta reyes yaykunkutaj llojsinkutaj chaypi. Chantá sayamullaytaj Jerusalenpa waj punkusninpipis.+ 20 Chaypi kayta willamuy: ‘Judamanta reyes, Judamanta runas, jinallataj Jerusalenpi tukuy tiyakojkunapis, pikunachus kay punkunta yaykunkichej chaykuna, uyariychej Jehová Diospa nisqasninta. 21 Jehová Diosqa kayta nin: “Allinta qhawarikuychej. Samarikuna pʼunchaypeqa ama ima cargatapis apaychejchu, amataj ima cargatapis Jerusalén llajtaj punkusninta apaykuychejchu.+ 22 Samarikuna pʼunchaypeqa ama ima cargatapis wasiykichejmanta orqhomuychejchu, amataj ima trabajotapis ruwaychejchu.+ Samarikuna pʼunchaytaqa Diospaj tʼaqaychej, ñaupa tatasniykichejman kamachisqayman jina.+ 23 Paykunataj mana uyarikorqankuchu, nitaj kasutapis ruwarqankuchu. Paykunaqa kʼullukuspa* mana kasukuyta munarqankuchu, nitaj kʼamisqatapis japʼikorqankuchu”,+ nispa’.
24 ”‘Jehová Diosqa nin: “Nisqasniyta allinta kasukuychej. Samarikuna pʼunchaypeqa ama ima cargatapis kay llajtaj punkusninta apaykamuychejchu. Chantapis samarikuna pʼunchayta Diospaj tʼaqaychej ama ima trabajotapis chay pʼunchay ruwaspa.+ 25 Sichus chayta ruwankichej chayqa, Davidpa kamachina tiyananpi tiyaykukonqanku chay reyespis+ chay kuraj kamachejkunapis kay llajtaj punkusninta yaykumonqanku carretasninkupi, chayri caballosninkupi montasqas. Ajinata yaykumonqanku reyes, kuraj kamachejkuna, Judamanta runas, Jerusalenpi tiyakojkunapis.+ Chantapis runasqa kay llajtapi wiñaypaj tiyakullanqankupuni. 26 Runasqa jamonqanku Judá llajtasmanta, Jerusalén llajtaj muyuyninmanta, Benjamín jallpʼamanta,+ ura jallpʼasmanta,+ orqosmanta, Neguebmanta* ima. Paykunaqa Jehová Diospa wasinman apamonqanku qʼolachina* ofrendasta,+ uywa wañuchisqasta,+ chʼaki mikhuy ofrendasta,+ yuraj inciensota, agradecekuna ofrendasta ima.+
27 ”’”Manachus kasuwankichej chayqa, manachus samarikuna pʼunchayta Diospaj tʼaqankichej chayqa, samarikuna pʼunchaypichus cargasta apaykachankichej, chay cargaswantaj Jerusalén llajtaj punkusninta yaykumunkichej chayqa, kay llajtaj punkusninta ninawan japʼiykuchisaj. Chay ninaqa Jerusalén llajtaj jarkʼachasqa torresninta ruphaykonqa,+ nitaj chay ninaqa wañonqachu”,+ nispa’”.
18 Jehová Diosqa Jeremiasman nerqa: 2 “Manka llutʼaj wasinman uraykuy,+ chaypi noqa parlamusqayki”, nispa.
3 Chayrayku noqaqa manka llutʼaj wasinman uraykorqani. Manka llutʼajqa tornopi mankata ruwashasqa. 4 Chay mankata makisninwan ruwashajtintaj, chay mankaqa mana allinchu llojserqa. Chayrayku payqa chay tʼurullawantaj waj mankata ruwarqa, pay munasqanman jina.
5 Chantá Jehová Diosqa nimuwarqa: 6 “Jehová Diosqa nin: ‘Israelitas, ¿manachu noqaqa chay manka llutʼa runa jinallataj qankunata ruwayta atiykichejman? Israelitas, qankunaqa chay manka llutʼaj makinpi tʼuru jina noqaj makiypi kankichej.+ 7 Noqaqa niyta atiyman uj nación chayri uj gobierno tʼirasqa kananta, thuñisqa kananta, chinkachisqataj kananta.+ 8 Sichus ajinata nejtiy, chay nación sajra ruwasqanta saqeponqa chayqa, noqaqa ima ñakʼariytachus apachimusaj nisqayta manaña apachimusajchu.*+ 9 Noqaqa niyta atillaymantaj uj nación chayri uj gobierno sayachisqa kananta, plantasqataj kananta. 10 Sichus ajinata nishajtiy, chay nación qhawayniypi sajra imasta ruwanqa, nitaj kasuwanqachu chayqa, noqaqa allin kajta ruwapusaj nisqayta manaña ruwapusajchu’,* nispa.
11 ”Kunanqa ama jina kaspa Judamanta runasman, Jerusalenpi tiyakojkunamanpis kayta willamuy: ‘Jehová Diosqa kayta nin: “Uj ñakʼariyta qankunapaj wakichishani, imaynatachus castigasunaykichejtataj yuyaychakushani. Chayrayku ama jina kaspa kutinpuychej chay sajra ñanniykichejmanta, allinta puriychej, allin kajtataj ruwaychej”,+ nispa’”.
12 Paykunatajrí nerqanku: “Qhasita chayta nishawayku.+ Noqaykoqa imatachus nisqaykuta ruwasqayku. Tukuyniyku kʼullukuspa* sajra sonqoykoj munayninta ruwasqayku”,+ nispa.
13 Chayrayku Jehová Diosqa nin:
“Ama jina kaspa, qankunallataj naciones ukhupi tapurikamuychej.
¿Pitaj chay imasta uyarisqari?
Israelpa doncella wawanqa allin millay imasta ruwan.+
14 ¿Líbano orqoj kinrayninpi* kaj chhankasmanta ritʼeqa chinkapunmanchu?
¿Karumanta jamoj qhasa yakusninpis chʼakipunmanchu?
15 Chaywanpis llajtaymanta runasqa, noqata qonqawanku.+
Paykunaqa uywa wañuchisqasta jaywanku* ni imapaj valej santosman.+
Chantá runa masinkuta ñankunasninkupi pantachinku, chay ñaupa ñankunasninkupi.+
Ajinamanta waj ñanman wistʼuykuchinku, mayqenchus mana pampachasqachu, tʼoqo tʼoqollataj kashan* chayman.
16 Chayta ruwaspa jallpʼankuta mancharinaman tukuchinku,+
wajkuna silbarispa burlakunankupaj. Chayqa ajina kanqa wiñaypaj.+
Tukuy chayninta pasajkunaqa mancharisqa chayta qhawanqanku, umankutapis khiwirenqanku.+
17 Inti llojsimuynejmanta wayra jina noqaqa enemigosninkoj rikunanta paykunata chʼeqerachisaj.*
Ñakʼariy pʼunchaypi kashajtinkoqa, mana paykunata qhawarillasajpischu”,+ nispa.
18 Paykunataj nerqanku: “Jaku parlamunachej imatachus Jeremiasta ruwananchejmanta.+ Imaraykuchus mana chinkanqachu sacerdotesninchejpa leyninku,* yachayniyoj runaspa yuyaychasqanku, nitaj profetaspa parlasqankupis. Jakuchej paypa contranta parlamunachej, nitaj paypa nisqanta kasunachu”, nispa.
19 Jehová Diosníy, uyariway ari,
enemigosniy imatachus contraypi parlasqankuta uyariy ari.
20 ¿Allin kajtaqa sajrawanchu kutichina?
Paykunaqa wañuchinawankupaj uj tʼoqota allanku.+
Diosníy, yuyarikuy ari, noqaqa qanpaj ñaupaqeykipi paykunamanta allinta parlarqani,
manaña paykunapaj phiñasqa kanaykipaj.
21 Chayrayku wawasninkutaqa yarqhayman jaywaykuy,
espadaj makisninman entregaykuy.+
Warmisqa mana wawasniyoj, mana qosasniyoj rikhurichunku.+
Qharispis wañuchej onqoywan wañuchunku.
Jovenespis guerrapi espadawan wañuchisqa kachunku.+
22 Paykunaman suwa runasta ujllata kachaykojtiyki,
qhaparikamusqankoqa wasisninkumanta uyarikamuchun.
Paykunaqa noqata japʼinawankupaj uj tʼoqota allanku,
purinaypitaj trampasta churanku.+
23 Qantajrí Jehová Diosníy,
allinta yachanki wañuchinawankupaj imaynatachus yuyaychakusqankuta.+
Ama sajra ruwasqasninkuta qhawallaychu.
Amataj ñaupaqeykimanta chinkachiychu paykunaj juchasninkuta.+
Saqellay paykuna ñaupaqeykipi urmanankuta,
contrankuta phiñakuspa paykunata castigashajtiyki.+
19 Jehová Diosqa nerqa: “Rispa manka llutʼa runamanta uj yuruta rantimuy.+ Chantá pusariykukuy llajtamanta wakin kurajkunata, sacerdotesmanta wakin kurajkunatawan. 2 Paykunawan khuska riy Hinón wayqʼoman,*+ Kʼanalla Punku nisqa yaykunaman. Chaypitaj willamuy imatachus nisqayki chayta. 3 Qanqa kayta ninki: ‘Judamanta reyes, qankunapis Jerusalenpi tiyakojkuna, uyariychej Jehová Diospa nisqanta. Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin:
”’“Kay lugarman uj jatun ñakʼariyta apachimusaj, pichus chayta uyarejqa mayta mancharikonqa.* 4 Chayta ruwasaj saqerpariwasqankurayku,+ kay lugartataj mana rejsiyman tukuchisqankurayku.+ Kay lugarpi uywa wañuchisqasta jaywashanku waj diosesman. Chay diosestaqa ni ñaupa tatasninkupis, nitaj Judamanta reyespis rejserqankuchu. Paykunaqa kay lugarta mana juchayoj runaspa yawarninkuwan juntʼaykuchinku.+ 5 Paykunaqa Baal santopaj pata lugaresta ruwarqanku, chaykunapi wawasninkuta Baalpaj qʼolachina ofrendasta jina ruphaykuchinankupaj.+ Noqaqa mana kamacherqanichu, nitaj nerqanichu chayta ruwanankuta, noqaqa chaypi ni yuyallarqanipischu”,+ nispa’.
6 ”‘Jehová Diosqa nin: “Chayrayku uyariway, uj pʼunchay qayllamushan, chaypachaqa kay lugarta manaña Tófet nenqankuchu, nitaj Hinón wayqʼo* nenqankuchu. Astawanpis Wañuchina wayqʼo nenqanku.+ 7 Judawan Jerusalenwan imatachus yuyaychakusqankutaqa, kay lugarpi mana allinman tukuchisaj. Paykunataqa enemigosninkoj espadanman entregaykusaj, paykunata wañuchiyta munanku chaykunaj makisninkuman entregaykusaj. Wañusqa cuerposninkutaqa qaraykusaj pʼisqosman, jallpʼapi purej animalesman ima.+ 8 Chantapis kay llajtataqa mancharinaman tukuchisaj, silbarispa burlakunankupaj. Chayninta pasajkunaqa chayta rikuspa mayta mancharenqanku, tukuy chay imas pasasqanmantataj burlakuspa silbarenqanku.+ 9 Paykunamanqa mikhuchisaj qhari wawasninkoj aychankuta, warmi wawasninkoj aychankuta. Paykunaqa purajmanta mikhunakonqanku, enemigosninku muyuykusqankurayku, nitaj ni imanakuyta atisqankurayku. Chayqa kanqa paykunata wañuchiyta munajkuna muyuykusqankurayku”,+ nispa’.
10 ”Chayta niytawan ranterqanki chay yuruta pʼakinki qanwan renqanku chay runaspa ñaupaqenkupi. 11 Paykunamantaj ninki: ‘Angelesta kamachej Jehová Diosqa nin: “Imaynatachus manka llutʼajpa ruwasqan yuruta pillapis pʼakirparin, manañataj chayta allinchakuyta atinchu, ajinallatataj tʼunaykusaj kay llajtapi tiyakojkunata, jinallataj kay llajtatapis. Paykunaqa wañusqasninkuta Tofetpi pʼampanqanku manaña campo kanankama”,+ nispa’.
12 ”Jehová Diosqa nin: ‘Ajinata ruwasaj kay lugarta, kay lugarpi tiyakojkunatapis. Ajinamanta kay llajtaqa Tófet jina kanqa. 13 Jerusalén wasispis, Judamanta reyespa wasisninkupis kay Tófet jina chʼichipaj qhawasqa kanqa.+ Ajina chʼichipaj qhawasqa kanqanku tukuy chay wasis. Imaraykuchus chay wasispa terrazasninkupeqa* uywa wañuchisqasta qʼolacherqanku* imaschus cielopi kan chay imaspaj,+ waj diosesmanpis chaypi vino ofrendasta jaywarqanku’,+ nispa”.
14 Jehová Diosqa Jeremiasta Tofetman willaj kacharqa. Jeremiasqa chaymanta kutimuspa Jehová Diospa wasi pationman rerqa, chaypitaj tukuy runasman nerqa: 15 “Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Ima ñakʼariytachus apachimunayta nerqani, chayta apachimusaj kay llajtaman, tukuy ranchosninmanpis. Imaraykuchus paykunaqa kʼullukuspa* mana nisqasniyta kasuwarqankuchu’,+ nispa”.
20 Imerpa wawan Pasjurqa sacerdote karqa, chantapis Jehová Diospa wasinmanta kuraj encargado karqa. Payqa Jeremiaspa tukuy willasqanta uyarisharqa. 2 Chantá Pasjurqa profeta Jeremiasta maqaytawan cepoman* japʼiykuchimorqa.+ Chay cepoqa kasharqa Jehová Diospa wasinpi, Benjamín nisqa Pata Punkupi. 3 Qʼayantintaj Pasjurqa Jeremiasta cepomanta kacharicherqa. Jeremiastaj Pasjurman nerqa:
“Jehová Diosqa sutiykita cambiasunki. Kunanqa manaña Pasjurchu sutiyki kanqa, manaqa Tukuynejpi Mancharina.*+ 4 Jehová Diosqa kayta nisunki: ‘Qantaqa mancharinaman tukuchisqayki, qan kikiyki mancharikunaykipaj, jinallataj tukuy amigosniykipis. Paykunataqa enemigosninku espadawan wañurachenqanku, qantaj chayta ñawisniykiwan rikunki.+ Noqaqa tukuynin Judá nacionta Babiloniaj reyninman jaywaykusaj. Chay reytaj paykunata Babiloniaman presosta apakaponqa, espadawantaj wañurachenqa.+ 5 Kay llajtaj enemigosninman jaywaykusaj kay llajtaj qhapaj kapuyninta, tukuy kapuyninta, valorniyoj tukuy imasninta, jinallataj Judamanta reyespa tukuy qhapaj kapuynintapis.+ Enemigosninkoqa paykunaj kapuyninkuta qhechonqanku, tukuy valorniyoj imasninkuta a la fuerzalla japʼikapuytawan Babiloniaman apakaponqanku.+ 6 Qantajrí Pasjur, wasiykipi tiyakojkunawan khuska preso apasqa kanki. Qanqa Babiloniaman apasqa kanki, chaypi wañunki, chaypitaj pʼampasonqanku, qanta, tukuy amigosniykitawan. Chayqa ajina kanqa llulleriosta paykunaman willasqaykirayku’,+ nispa”.
7 Jehová Diosníy, qanqa chʼaukiyaykuwanki,* noqataj creeykuyki.
Qanqa kallpayoj kaspa atipaykuwanki.+
Kunanqa diantinta asipayawanku.
Tukuy runas burlakuwanku.+
8 Noqaqa sapa parlarispa qhaparinay tiyan, ninaytaj tiyan:
“Maqanakuy kanqa. Judá nación thuñisqa kanqa”, nispa.
Jehová Diospa nisqanta willasqayrayku runasqa insultawanku, diantintaj burlakuwanku.+
Jinapis paypa nisqasnenqa sonqoypi nina jina kʼajarerqa, tullusniy ukhupipis kʼajarishanman jina karqa.
Sonqoyta ñitʼiykukuyta munashaspapis mana aterqanichu.
Manañapuni chʼinlla kayta aterqanichu.+
10 Noqaqa uyarerqani contrayta parlashasqankuta.
Tukuy imapis mancharinapaj jina karqa.+
Runasqa nisharqanku: “Payta chʼataykuychej.* Jaku payta chʼataykamunachej”, nispa.
Allin rinawanta niwajkunaqa pantanallayta suyasharqanku,+ kayta nispa:
“Ichapis payqa mana yuyaychakuspalla imatapis ruwanqa,
chaywanqa payta atipasunchej, paymantataj vengakusunchej”, nispa.
11 Chaywanpis Jehová Diosqa noqawan kasharqa mana atipay atina wapu soldado jina.+
Chayrayku japʼiwayta munajkunaqa urmanqanku, nitaj atipanqankuchu.+
Pʼenqaypi rikhurenqanku, munayninkuta mana ruwayta atisqankurayku.
Pʼenqaypi rikhurisqankoqa wiñaypaj kanqa, nitaj jaykʼajpis qonqasqachu kanqa.+
12 Angelesta kamachej Jehová Diosníy, qanqa cheqan runaj sonqonta sumajta qhawaykunki.
Qanqa sumajta qhawaykunki runaj yuyasqanta, sonqontapis.+
Diosníy, saqeway ari paykunamanta vengakusqaykita rikojta.+
Noqaqa qanpa makiykiman quejayta saqeni.+
13 Jehová Diosman takiychej. Jehová Diosta alabaychej.
Paymin wajcha runastaqa sajra runaspa makisninkumanta kacharichin.
14 Maldecisqa kachun nacekusqay pʼunchayqa.
Ama bendecisqachu kachun mamay nacechikuwasqan pʼunchayqa.+
15 Maldecisqa kachun pichus tatayta kusichejqa.
Pichus kay willayta kusisqa tatayman willamojqa:
“Wawayki nacekun. Qharisitu”, nispa willamojqa.
16 Chay runaqa kachun Jehová Diospa chinkachisqan llajtas jina, mana khuyarispa chinkachisqan llajtas jina.
Tutamantaqa runaspa qhaparisqankuta uyarichun, chaupi pʼunchaytataj guerraman yaykunapaj qhaparisqankuta uyarichun.
17 ¿Imajtintaj mamaypa wijsanpi mana wañorqanichuri?
Mamaypa wijsanqa sepulturay kanman karqa.
Mamayqa wiñaypaj onqoj kanman karqa.+
18 ¿Imallapajtaj mamaypa wijsanmanta llojsimorqani
kay jinata sufrinaypaj, kay jina llakiypi kanaypaj,
pʼenqaypitaj tukukunaypajri?+
21 Rey Sedequiasqa+ Jeremiasman kacharqa Malkiyaj wawan Pasjurta,+ sacerdote Maaseyaj wawan Sofoniastawan.+ Chaypacha Jehová Diosqa Jeremiasman parlamorqa. Rey Sedequiasqa chay runasta kacharqa Jeremiasman kayta ninankupaj: 2 “Ama jina kaspa Jehová Diosta tapuripuwayku ari. Babiloniamanta rey Nabucodonosorqa* llajtaman yaykumuyta munashan.+ Ichapis Jehová Diosqa ima tʼukuna imallatapis ruwaspa yanapawaykuman, chaywantaj Babiloniamanta reyta ayqechinman”,+ nispa.
3 Jeremiastaj paykunaman nerqa: “Kayta Sedequiasman nimuychej: 4 ‘Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: “Makisniykichejpi japʼishankichej chay maqanakuna armasta qankunaj contraykichejpi churasaj. Chay armaswan qankunaqa jarkʼakushankichej Babiloniaj reyninmanta,+ jinallataj llajtaj perqasninpa jawanpi caldeos muyurisqa kashanku chaykunamantapis. Chay armastaqa* llajta chaupipi tantaykusaj. 5 Noqa kikin qankunawan maqanakusaj+ tukuy kallpaywan, tukuy atiyniywan, tukuy rabiaywan, kʼajaj phiñakuyniywantaj.+ 6 Kay llajtapi tiyakojkunata wañurachisaj, runasta, animalestapis. Paykunataqa wañuchej onqoy tukuchenqa”,+ nispa’.
7 ”‘Jehová Diosqa nin: “Chay qhepatataj Judamanta rey Sedequiasta, kamachisninta, kay llajtamanta runasta, pikunachus mana wañonqankuchu apachimusqay onqoywan, espadawan, yarqhaywan chaykunataqa, Babiloniamanta rey Nabucodonosorman* entregaykusaj. Paykunataqa enemigosninkoj makisninkuman, paykunata wañuchiyta munajkunaj makisninkuman entregaykusaj.+ Babiloniamanta reyqa paykunata espadawan wañurachenqa. Payqa mana paykunamanta llakikonqachu, nitaj khuyakonqachu, nitaj sonqontapis nanachikonqachu”,+ nispa’.
8 ”Kay llajtamanta runasman niy: ‘Jehová Diosqa kayta nin: “Qankunaj ñaupaqeykichejman churani kausay ñanta, wañuy ñantawan. 9 Kay llajtapi qhepakojkunaqa espadawan wañuchisqa kanqanku. Chantapis yarqhaywan, wañuchej onqoywan wañuchisqa kanqanku. Jinapis muyuykushasunkichej chay caldeosman llajtamanta llojsispa pichus jaywaykukojqa, kausallanqapuni. Payqa kausayninta salvanqa”,+ nispa’.
10 ”‘Jehová Diosqa nin: “Kay llajtaman ñakʼariykunata apachimunayta niniña. Noqaqa mana allin imastachu apachimusaj.+ Kay llajtataqa Babiloniaj reyninman jaywaykusaj,+ paytaj ninawan ruphaykuchenqa”,+ nispa.
11 ”’Judamanta reypa wasinmanta kajkuna, Jehová Diospa nisqasninta uyariychej. 12 Davidpa wasinmanta kajkuna, Jehová Diosqa kayta nin:
“Sapa paqarin justiciata ruwaychej.
Runasta kacharichiychej engañaspa suwajkunaj makisninkumanta.+
Pajtataj sajra ruwasqasniykichejrayku+
phiñakuyniy nina jina japʼiykukunman,+
japʼiykukojtintaj mana pipis wañuchiyta atishanmanchu”, nispa’.
13 Jehová Diosqa nin: ‘Ura pampaspi tiyakoj runas, qankunaj contraykichejpi kashani.
Pampa jallpʼasmanta chhanka, qanpa contraykipi kashani’.
‘Qankunaqa nishankichej: “¿Pitaj contranchejta jamunmanri?
¿Pitaj wasisninchejman yaykuykunmanri?”, nispa.
14 Tukuy ruwasqasniykichejmanta
cuentata mañasqaykichej’.+
‘Noqaqa sachʼasniykichejta ninawan ruphaykuchisaj.
Ninaqa tukuy muyuyniykichejpi kajta ruphaykonqa’,+ nispa nin Jehová Diosqa”.
22 Jehová Diosqa nin: “Judamanta reypa wasinman* uraykuy, paymantaj willamuy 2 kayta: ‘Davidpa kamachina tiyananpi tiyakoj Judamanta rey, Jehová Diospa nisqanta uyariy, kamachisniykiwan khuska, llajtaykimanta runaswan khuska, pikunachus kay punkunta yaykumunku chaykunawan khuska. 3 Jehová Diosqa kayta nin: “Cheqan kajman jina justiciata ruwaychej. Runasta kacharichiychej engañaspa suwajkunaj makisninkumanta. Ama ñakʼarichiychejchu forasterosta, amataj ima sajratapis ruwaychejchu wajcha wawasta,* nitaj mayqen viudatapis.+ Ama mana juchayoj runaspa yawarninkuta jichʼaychejchu.+ 4 Sichus kay nisqasniyta kasunkichej chayqa, Davidpa kamachina tiyananpi tiyaykukonqanku chay reyesqa,+ kamachisninkuwan khuska, llajtanmanta runaswan khuska kay wasej punkusninta yaykumonqanku carretasninkupi, chayri caballosninkupi montasqas”,+ nispa’.
5 ”Jehová Diosqa nin: ‘Sitajchus kay nisqasniyta mana kasukunkichejchu chayqa, noqa kikiy sutiypi jurani kay wasita chʼinman tukuchinayta’,+ nispa.
6 ”Judamanta reypa kamachina wasinmanta parlaspa Jehová Diosqa kayta nin:
‘Qanqa Galaad jina noqapaj kanki,
Líbano orqoj puntan jina.
Jinapis qantaqa chʼin jallpʼaman tukuchisqayki,
llajtasniykipeqa ni pi tiyakonqachu.+
7 Noqaqa armasniyoj runasta
contraykipi kachamusaj tukuchisunankupaj.+
Paykunaqa aswan sumaj cedro sachʼasniykita kʼuturanqanku,
ninamantaj wijchʼuykonqanku.+
8 ”’Ashkha nacionesmanta runas kay llajtanejta pasaspa ninakonqanku: “¿Imaraykutaj Jehová Dios kay jinata ruwaykun kay sumaj llajtatari?”,+ nispa. 9 Wakin runastaj nenqanku: “Kayqa ajina pasan Jehová Diosninkuwan trato ruwasqankuta mana juntʼasqankurayku, waj diosesman kʼumuykukusqankurayku, chaykunatataj sirvisqankurayku”,+ nispa’.
10 Ama uj runa wañusqanraykoqa waqaychejchu,
ama chay runamanta llakikuychejchu.
Astawanqa jikʼun jikʼunta waqaychej presos apasqa kajkunamanta.
Imajtinchus paykunaqa niña ujtawan rikonqankuñachu nacekusqanku jallpʼata.
11 ”Josiaspa wawan Salumqa*+ Judapi rey karqa, tatan Josiaspa cuentanmanta.+ Kunantajrí kaymanta ripunña. Paymanta Jehová Diosqa kayta nin: ‘Salumqa ni jaykʼaj kutimonqañachu. 12 Payqa maypichus preso kashan chaypi wañonqa, manaña kay jallpʼata rikonqañachu’,+ nispa.
13 Ay imanallanqachus, pichus mana cheqan kajman jinachu ruwaspa wasinta sayachejqa.
Ay imanallanqachus, pichus mana justiciaman jinachu ruwaspa altos wasinta sayachejqa.
Payqa runa masinta ni imata qospalla trabajachin,
nitaj jornalninta pagapuyta munanchu.+
Perqasnintataj cedro maderawan forraykusaj, chantá pukata pintarqosaj’, nispa.
15 ¿Qanqa yuyankichu reyllapuni kanaykita, wajkunamanta nisqa aswan ashkha cedro maderawan wasiykita ruwachisqaykirayku?
Tataykipis mikhorqataj ujyarqataj.
Jinapis payqa justiciata ruwarqa, cheqan kajtawan,+
allintaj rerqa.
16 Payqa justiciata ruwaporqa wajcha runaspaj, ñakʼarichisqa kajkunapajpis.
Chay tukuy ima ruwasqantaj allin karqa.
‘¿Manachu payqa noqata rejsiwasqanrayku chayta ruwarqa?’, nispa nin Jehová Diosqa.
17 ‘Qanpatarí, ñawiykipis sonqoykipis runasta engañaspa ganayllaman rin,
mana juchayoj runaspa yawarninta jichʼayllaman,
runasta chʼaukiyayllaman,* kapuyninkuta a la fuerza qhechuyllaman’.
18 ”Chayrayku Jehová Diosqa kayta nin Josiaspa wawan Jehoiaquimmanta,+ pichus Judamanta rey chaymanta:
‘Mana paymanta waqanqankuchu,
“ay hermanitóy. Ay hermanitáy” nispaqa.
Mana paymanta waqanqankuchu,
“ay patronníy. Ay reyníy” nispaqa.
19 Paytaqa burro wañusqata jinalla pʼampanqanku,+
qhatataspa jawaman wijchʼonqanku,
Jerusalén llajtaj punkusninmanta jawaman wijchʼonqanku’,+ nispa.
20 Líbano orqoman wicharispa qhapariy,
Basanpi jatunmanta parlay,
Abarimmantapachataj qhapariy,+
imaraykuchus tukuy qʼoñirisqa qharisniykeqa atipachikunku.+
21 Ni ima llakiyniyoj kashajtiyki qanwan parlarqani.
Qantajrí niwarqanki: ‘Mana kasusqaykichu’,+ nispa.
Qanqa ajinapuni karqanki sipas kasqaykimantapacha.
Ni jaykʼaj nisqayta kasuwarqankichu.+
22 Michejkunasniykitaqa uj wayra michenqa.+
Qʼoñirisqa qharisniykitaj presos apasqa kanqanku.
Chay jina llakiy qhatirisojtin, qantaqa pʼenqaypi rikhurichisonqanku, kʼumuykachachisonqanku ima.
Qanqa mayta qhaparinki nanaykuna chayamusojtin,
nacechikoj warmej nanaynin jina chayamusojtin”.+
24 “Jehová Diosqa Judamanta reyman nin: ‘Kausayniyrayku jurani: Jehoiaquimpa+ wawan Conías,*+ qan paña makiypi sellana anilloy kawaj chaypis, makiymanta orqhospa wijchʼuykiman. 25 Qantaqa jaywaykusqayki wañuchisuyta munajkunaman, pikunatachus manchachikunki chaykunaman, Babiloniaj reynin Nabucodonosorman,* jinallataj caldeosmanpis.+ 26 Qantawan, qanta nacechikusorqa chay mamaykitawan, waj lado jallpʼaman wijchʼusqaykichej, maypichus ni mayqenniykichej nacekorqankichejchu chayman, chaypitaj wañunkichej. 27 Qankunaqa mana jaykʼajpis kutimunkichejchu ima jallpʼatachus mayta rikuyta munankichej chayman.+
28 Coniasqa, ¿uj pʼakisqa manka jinachu, despreciasqa manka jinachu?
Coniasqa, ¿ni pejpa munasqan manka jinachu?
¿Imajtintaj payta, miraynintawan uraman wijchʼunkuri?
¿Imajtintaj mana rejsisqanku jallpʼaman wijchʼunkuri?’,+ nispa.
29 Kay jallpʼapi tiyakoj runas,* uyariychej Jehová Diospa nisqanta.
30 Jehová Diosqa nin:
‘Kay runataqa anotaychej manapis wawasniyojchu kanman jinata.
Kay runataqa kausayninpi mana allinchu renqa.
Ni mayqen wawanpis
Davidpa kamachina tiyananman tiyaykukonqachu, Judata watejmanta kamachinanpaj’,+ nispa”.
23 Jehová Diosqa nin: “Imanallanqankuchus ovejasniyta tukuchej ovejerosqa, ovejasniyta chʼeqerachej* ovejerosqa”,+ nispa.
2 Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin llajtanta michejkunaj contranta: “Qankunaqa ovejasniyta chʼeqeracherqankichej. Chʼeqerachispallapuni karqankichej, nitaj qhawarqankichejchu”,+ nispa.
Jehová Diosqa nillantaj: “Chay sajra ruwasqasniykichejrayku castigasqaykichej”.
3 “Chantá puchoj ovejasniyta tantamusaj, maykunamanchus chʼeqeracherqani chaykunamanta.+ Ovejasniytaqa pastosninman qhatimusaj,+ chaypitaj miranqanku, ashkhamantaj tukonqanku.+ 4 Ovejasniyta michinankupajqa allin michejkunata churasaj.+ Ovejasneyqa manaña manchachikonqankuchu, manaña manchariywan kharkatenqankuchu, niñataj ujpis chinkanqañachu”, nispa nin Jehová Diosqa.
5 Jehová Diosqa nillantaj: “Pʼunchaykuna qayllamushan, chaypachataj noqaqa Davidmanta uj mirayta* rikhurichisaj.+ Payqa rey jina kamachenqa,+ yachayniyoj kanqa, kay jallpʼapitaj justiciata ruwanqa, cheqan kajtawan.+ 6 Pay kamachishajtenqa Judá salvasqa kanqa,+ Israeltaj mana manchachikuspa tiyakonqa.+ Payqa kay sutiwan rejsisqa kanqa: Jehovamin Justicianchejqa”,+ nispa.
7 Jehová Diosqa nin: “Uj pʼunchay qayllamushan, chaypachataj runasqa niña nenqankuchu: ‘Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurani, paymin Egipto jallpʼamanta Israel nacionta orqhomorqa’,+ nispa. 8 Chayta ninankumantaqa kayta nenqanku: ‘Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurani, paymin Israel nacionpa mirayninta orqhomorqa. Chantá watejmanta pusamorqa norte jallpʼasmanta,* jinallataj may jallpʼasmanchus chʼeqeracherqa chay jallpʼasmantapis’, nispa. Paykunataj kikin jallpʼankupi tiyakonqanku”,+ nispa.
9 Kay willayqa profetaspaj:
Sonqo pʼakisqa kashani.
Tukuy cuerpoy* kharkatishan.
Jehová Diosrayku, santo nisqasninraykutaj
machasqa runa jina kashani,
ashkha vinota tomaykoj runa jina kashani.
10 Kay jallpʼaqa qhencha runaswan juntʼa kashan.+
Paykunaqa sajra imasta ruwanku, atiyninkuman atienekuspataj runasta ñakʼarichinku.
11 Jehová Diosqa nin: “Profetaspis sacerdotespis chʼichipaj qhawasqa kanku.*+
Paykunataqa kikin wasiypi sajra imasta ruwashajta taripani”,+ nispa.
12 Jehová Diosqa nillantaj: “Chayrayku ñanninkoqa llustʼa kanqa, laqhataj.+
Paykunataqa tanqaspa urmachenqanku.
Paykunamanqa ñakʼariykunata apachimusaj,
cuentata mañanay watapi”.
13 “Samariamanta profetaspi uj millay imata rikuni.+
Paykunaqa Baalpa sutinpi willanku.
Chaywantaj Israel llajtayta pantachinku.
14 Jerusalenmanta profetaspi millay imasta rikuni.
Paykunaqa qhenchachakunku,+ llulleriostataj parlanku.+
Sajra runasman sayakunku,
nitaj sajra ruwasqasninkumanta pesachikunkuchu.
Noqaj ñaupaqeypeqa tukuyninku Sodoma llajtayojkunaman rijchʼakunku.+
Llajtapi tiyakojkunataj Gomorra llajtayojkunaman rijchʼakunku”.+
15 Chayrayku angelesta kamachej Jehová Diosqa profetaspa contrankupi kayta nin:
Imaraykuchus Jerusalenmanta profetasqa nacionnintinmanta runasman Diosta wasanchayta yachachinku”, nispa.
16 Angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nin:
“Imatachus profetas willashasunkichej chaytaqa, ama uyariychejchu.+
Paykunaqa llullakushasunkichej.*
Mosqoypi jina rikusqankuta willasqankoqa mana Jehová Diosmantachu,+
manachayqa paykunaj yuyaynillankumanta.+
17 Noqata mana manchikuwankuchu chaykunamanqa nishallankupuni:
‘Jehová Diosqa nin: “Allinta kausakunkichej”,+ nispa’.
Kʼullukuspa* sonqonkoj munayninta ruwajkunamantaj ninku:
‘Mana ima llakiypis qhatirisonqachejchu’,+ nispa.
18 ¿Pitaj karqa Jehová Diospa aswan qaylla amigon
nisqasninta uyarispa entiendenanpajri?
¿Pitaj palabrasninta allinta uyarerqari?
19 Jehová Diospa kʼajaj phiñakuynenqa para wayra jina sinchʼita oqharikonqa.
Sajra runaspa umankuman muyoj wayra jina uraykamonqa.+
20 Jehová Diospa kʼajaj phiñakuynenqa mana tiyaykonqachu,
sonqonpi imatachus ruwayta munasqanta juntʼanankama.
Qankunataj chayta sutʼita entiendenkichej tukukuy pʼunchaykunapi.
21 Mana noqachu profetasta kachamorqani, jinapis paykunaqa correspa jamorqanku.
Paykunawanqa mana parlallarqanipischu, jinapis paykunaqa sutiypi parlarqanku.+
22 Sichus paykuna aswan qaylla amigosniy kankuman karqa chayqa,
llajtaymanta kajkunaman nisqasniyta willankuman karqa,
sajra ñanninkumantapis kutichimunkuman karqa, jinallataj sajra ruwasqasninkutapis saqechinkuman karqa”,+ nispa.
23 Jehová Diosqa nin: “Noqaqa mana qayllaypi kaj imasllatachu rikuni, manaqa karupi kaj imastapis rikullanitaj”, nispa.
24 Jehová Diosqa nin: “¿Atinmanchu pillapis pakakuyta mana rikuyta atinaypaj jinaqa?”,+ nispa.
Jehová Diosqa nillantaj: “¿Imallapis kanmanchu cielopi chayri kay jallpʼapi mana rikuyta atinaypaj jinaqa?”.+
25 “Sutiypi llullakuspa willashanku chay profetasta kayta nejta uyarerqani: ‘Mosqokuni, mosqokuni’,+ nispa. 26 ¿Maykʼajkamataj chay profetas llullakullanqankupuniri? Paykunaqa sonqonkupi kaj llulla imasllata willashanku.+ 27 Paykunaqa mosqokusqankuta willanakusqankuwan llajtaymanta kajkunata sutiyta qonqachiyta munanku, imaynatachus tatasninkupis Baal santorayku noqaj sutiyta qonqarqanku ajinata.+ 28 Mosqokoj profetaqa chay mosqokusqanta willachun. Chaywanpis palabrasniyta uyarej profetaqa, maychus kajta palabrasniyta willachun”.
Jehová Diosqa nin: “¿Imapitaj pajawan trigowan kikin kasqari?”, nispa.
29 Jehová Diosqa nin: “¿Nichu palabrasneyqa nina jina?+ ¿Nichu palabrasneyqa chhankata phirinapaj combo jina?”,+ nispa.
30 Jehová Diosqa nillantaj: “Chayrayku noqaqa profetaspa contrankupi kashani, pikunachus palabrasniyta qʼewispa willanku chaykunaj contrankupi. Paykunaqa munasqankuta runasman willanku”,+ nispa.
31 Jehová Diosqa nin: “Noqaqa profetaspa contrankupi kashani, pikunachus ‘Diosqa nin’ nispa nejkunaj contrankupi”,+ nispa.
32 Jehová Diosqa nin: “Mosqokusqankuta llullakuspa willaj profetaspa contrankupi kashani. Paykunaqa mosqokusqankuta willaspa purinku, llajtaymanta kajkunatataj llullakusqankuwan runaykachasqankuwan pantachinku”,+ nispa.
Jehová Diosqa nillantaj: “Paykunataqa mana noqachu kachamorqani, nitaj imatapis kamacherqanichu. Chayrayku paykunaqa mana kay llajtata yanapanqankuchu”,+ nispa.
33 “‘¿Imataj Jehová Diospa qʼepinri?’* nispa tapusojtinkoqa, qan kutichinki: ‘Jehová Diosqa nin: “Qankuna chay qʼepi kankichej, qankunata wijchʼuspa saqerparisqaykichej”,+ nispa’. Ajinata kutichinki profetamanpis sacerdotemanpis. 34 Sichus uj profeta chayri uj sacerdote manachayri llajtamanta pillapis ninman, ‘kaymin Jehová Diospa qʼepenqa’* nispa chayqa, noqa chay runata castigasaj, jinallataj wasinmanta kajkunatapis. 35 Qankunaqa sapa ujniykichej tapukushankichej runa masiykichejta, hermanoykichejtapis: ‘¿Imatataj Jehová Dios kuticherqari? ¿Imatataj Jehová Dios nerqari?’, nispa. 36 Jehová Diospa qʼepinmantaqa* amaña parlaychejchu. Sapa ujniykichejpa parlasqallaykichejtaj Diospa qʼepenqa* kashan. Qankunaqa kausaj Diospa palabrasninta cambiarqankichej, angelesta kamachej Jehová Diosninchejpa palabrasninta cambiarqankichej.
37 ”Profetastaqa kayta tapunki: ‘¿Imatataj Jehová Dios kutichisorqachejri? ¿Imatataj Jehová Dios nisorqachejri? 38 Sichus qankuna nillankichejpuni “kaymin Jehová Diospa qʼepin”* nispa chayqa, Jehová Diosqa kayta nisunkichej: “Noqaqa kamacherqaykichej: ‘Ama ninkichejchu, “kaymin Jehová Diospa qʼepin”* nispa’. Qankunatajrí sigue nishallankichejpuni, ‘Kay palabrasqa Jehová Diospa qʼepin* kanku’ nispa. 39 Chayrayku noqaqa qankunata oqharispa, ñaupaqeymanta karuman wijchʼusqaykichej. Chantapis wijchʼullasajtaj qankunaman ñaupa tatasniykichejmanwan qorqani chay llajtata. 40 Qankunataqa wiñaypaj pʼenqaypi rikhurichisqaykichej, kʼumuykachachisqaykichejtaj. Chaytaj ni jaykʼaj qonqasqachu kanqa”,+ nispa’”.
24 Chantá Jehová Diosqa iskay canastasta rikuchiwarqa, chay canastasqa higosniyoj kasharqanku Jehová Diospa templonpa ñaupaqenpi. Chayta rikuchiwarqa Babiloniamanta rey Nabucodonosor* Jehoiaquimpa wawan+ Jeconiasta*+ presota apakapusqanmantaña. Rey Nabucodonosorqa Jerusalenmanta Babiloniaman presota aparqa Judamanta rey Jeconiasta, Judamanta kuraj kamachejkunata, tukuy imata ruwayta yachaj runasta, herrerosta* ima.+ 2 Ujnin canastaqa sumaj higosniyoj karqa. Chay higosqa ñaupajta poqoj higos jina karqa. Chay ujnin canastataj millay higosniyoj karqa, mana mikhunapaj jina millay higosniyoj.
3 Chantá Jehová Diosqa tapuwarqa: “Jeremías, ¿imatá rikushanki?”, nispa. Noqataj kuticherqani: “Higosta rikushani. Chay sumaj higosqa manchay sumajpuni kashan, chay millay higostaj allin millaypuni kashan, mana mikhunapaj jinachu”,+ nispa.
4 Chantá Jehová Diosqa niwarqa: 5 “Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Chay sumaj higosta jina qhawasaj Judamanta presos apasqa kajkunata, pikunatachus kay lugarmanta presosta apacherqani caldeospa jallpʼankuman chaykunata. 6 Paykuna qhawarisqalla kasaj, paykunata allin rinanpaj, chantá kay jallpʼaman paykunata kutichimusaj.+ Paykunataqa sumajta sayachisaj, manataj thuñiykusajchu. Paykunataqa plantasaj, manataj tʼirasajchu.+ 7 Noqaqa paykunaj sonqonkuta kuyurichisaj noqata rejsinawankupaj, noqa Jehová kasqayta yachanankupaj.+ Paykunaqa llajtay kanqanku, noqataj Diosninku kasaj.+ Paykunaqa noqaman tukuy sonqo kutimonqanku.+
8 ”’Chay millay higosmanta, mayqenkunachus manchay millay kasqankurayku mana mikhunapaj jinachu kanku,+ chaykunamanta Jehová Diosqa nin: “Chay millay higosta jina qhawasaj Judamanta rey Sedequiasta,+ kuraj kamachisninta, kay nacionpi Jerusalenmanta puchojkunata, Egiptoman tiyakoj rejkunatapis.+ 9 Chay runastaqa mancharinaman tukuchisaj. Paykunaman sinchʼi ñakʼariykunata apachimusqayta rikuspa, kay jallpʼamanta tukuy gobiernos mancharenqanku.+ Runasqa paykunata insultanqanku, paykunamanta parlanqanku ñakʼariymanta parlanankupaj, paykunamanta burlakonqanku, paykunata maldicenqanku,+ may lugaresmanchus paykunata chʼeqerachisaj* tukuy chaykunapi.+ 10 Paykunaman kachaykusaj espadata,+ yarqhayta, wañuchej onqoytawan,+ kay jallpʼamanta chinkachisqa kanankukama, mayqen jallpʼatachus paykunaman, ñaupa tatasninkumanpis qorqani chaymanta”, nispa’”.
25 Josiaspa wawan Jehoiaquimqa+ tawa watastaña Judapi rey kasharqa, Babiloniamanta rey Nabucodonosortaj* uj watallataraj kamachisharqa. Chaypacha Diosqa Jeremiasman willarqa imatachus Judá nacionwan ruwananta. 2 Profeta Jeremiasqa kayta nerqa tukuy Judá nacionmanta, Jerusalenpi tukuy tiyakojkunamantapis:*
3 “Noqaqa Jehová Diospa niwasqanta mana saykʼuspa kutin kutita* willarqaykichej, Amonpa wawan Josías 13 watasta Judapi rey kasqanmantapacha kunankama,+ kay 23 watas juntʼata. Qankunatajrí mana uyariyta munawarqankichejchu.+ 4 Jehová Diosqa tukuy profetasninta kutin kutita* kachamusorqachej, qankunataj mana paykunata kasorqankichejchu, nitaj uyarerqankichejchu.+ 5 Paykunaqa nisorqachej: ‘Ama jina kaspa, sapa ujniykichej saqeychej ari sajra kausayniykichejta, sajra ruwasqasniykichejtapis.+ Chayta ruwankichej chayqa, unayta kausankichej kay jallpʼapi, mayqentachus Jehová Dios qankunaman, jinallataj ñaupa tatasniykichejmanpis unayña qosorqachej chaypi. 6 Ama waj diosesta yupaychaychejchu, ama paykunata sirviychejchu, nitaj paykunaman kʼumuykukuychejchu. Ama phiñachiwaychejchu santosta ruwakuspa. Chaytachus ruwankichej chayqa, sinchʼi ñakʼariyta apachimusqaykichej’, nispa.
7 ”Jehová Diosqa nin: ‘Qankunatajrí manapuni uyariyta munawarqankichejchu. Astawanpis santosta ruwakuspa phiñachiwarqankichej, chaytaj karqa qankuna ñakʼarinallaykichejpajtaj’,+ nispa.
8 ”Chayrayku angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nin: ‘“Nisqasniyta mana kasukusqaykichejrayku, 9 norte ladomanta* tukuy ayllusta* wajyachimusaj,+ nispa nin Jehová Diosqa. Noqaqa wajyachimusaj Babiloniamanta rey Nabucodonosorta,* payqa noqaj kamachiy.+ Pikunatachus wajyachimusaj chaykunata pusamusaj kay nacionpa contranta,+ kay nacionpi tiyakojkunaj contrankuta, jinallataj kay nacionpa muyuyninpi kaj nacionespa contrankutapis.+ Tukuy kay nacionesta chinkachisaj. Kay nacionestaqa mancharinaman tukuchisaj, runas silbarispa paykunamanta burlakunankupaj, wiñaypaj raqayllaña* kanankupaj ima. 10 Noqa chʼinyachisaj runaspa asirisqankuta, kusiywan qhaparisqankutapis.+ Manaña uyarikonqachu novioj parlasqan, nitaj noviaj parlasqanpis.+ Manaña uyarikonqachu maki molinoj sonasqan, nitaj mecheropis kʼanchanqañachu. 11 Tukuy kay jallpʼaqa raqayllaña kanqa, mancharinataj. Tukuy kay naciones Babiloniaj reyninta sirvenqanku 70 watasta”,+ nispa’.
12 ”Jehová Diosqa nin: ‘Chay 70 watas juntʼakojtin,+ noqaqa cuentata mañasaj* Babiloniaj reyninmanta, jinallataj paypa nacionninmantapis, paykuna pantasqankurayku.+ Chantapis caldeospa jallpʼankutaqa chʼin jallpʼaman tukuchisaj, chaytaj wiñaypaj ajina kanqa.+ 13 Chay nacionpa contranta imatachus nerqani chay tukuyninta ruwasaj, mayqenchus kay libropi qhelqasqa kashan chayta. Chaytaqa Jeremías willarqa tukuy nacionespa contrankupi. 14 Qankunataqa jatuchaj naciones, atiyniyoj reyespis+ esclavosman tukuchisonqachej.+ Noqataj paykunawan pagachikusaj chay sajra ruwasqankuman jina, imastachus makisninkuwan ruwasqankuman jinataj’,+ nispa”.
15 Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta niwarqa: “Makiymanta kay vino copata japʼiway, kay copaqa phiñakuyniywan juntʼa kashan, kayta tomachimuy tukuy nacionesman, mayqenkunamanchus kachasqayki chaykunaman. 16 Paykunataj chayta tomaykuytawan chankaykachanqanku,* locos jinataj ni imanakuyta atenqankuchu, paykunaman wañuchinaku maqanakuta* apachimojtiy”,+ nispa.
17 Noqataj Jehová Diospa makinmanta copata japʼerqani. Chantá tomachimorqani tukuy nacionesman, mayqenkunamanchus Jehová Dios kachawarqa chaykunaman.+ 18 Ñaupajtaqa tomachimorqani Jerusalenman, Judaj llajtasninman,+ reyesninman, kuraj kamachejkunasninman ima, ajinamanta raqayllaña, mancharinataj kanankupaj, silbarispa paykunamanta burlakunankupaj, maldecisqas kanankupaj,+ imaynachus kunan kashanku ajinata. 19 Chantá tomachimorqani Egiptomanta rey faraonman,* kamachisninman, kuraj kamachejkunasninman, tukuy runasninman,+ 20 jinallataj Egiptopi tiyakoj forasterosmanpis. Tomachimullarqanitaj Uz jallpʼamanta tukuy reyesman, filisteospa jallpʼankumanta tukuy reyesman,+ nisunman Asquelonmanta+ reyman, Gazamanta reyman, Ecronmanta reyman, Asdodmanta puchoj runaspa reyninkuman ima. 21 Chantá tomachimorqani edomitasman,+ moabitasman,+ ammonitasman,+ 22 Tiromanta tukuynin reyesman, Sidonmanta+ tukuynin reyesman, mar qocha churupi* kaj reyesman, 23 Dedanman,+ Temaman, Buzman, tukuy pikunachus patillanku chaynejmanta chujchankuta kʼutukunku chaykunaman,+ 24 arabespa tukuynin reyesninkuman,+ chʼin jallpʼaspi tukuy laya* llajtasmanta tiyakojkunaj reyesninkuman, 25 Zimrijpa tukuynin reyesninman, Elampa+ tukuynin reyesninman, medospa tukuynin reyesninkuman,+ 26 norte ladomanta tukuynin reyesman, qayllapi kajkunaman, karupi kajkunamanpis qhepanpi qhepanpi tomachimorqani, jinallataj kay jallpʼa patapi kaj tukuynin reyesmanpis. Chaymanta qhepatataj Sesacpa*+ reyninman tomachimusaj.
27 “Paykunamantaj ninki: ‘Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: “Tomaykuychej, machaykuychej, lansakuychejtaj. Pampaman urmaspapis amaña jatariychejñachu.+ Noqaqa qankunaman wañuchinaku maqanakuta* apachimushaykichej”, nispa’. 28 Sichus paykuna mana japʼikusuyta munanqankuchu tomanankupaj jaywanki chay copata chayqa, kayta ninki: ‘Angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nin: “Tomanaykichej tiyan. 29 Sichus sutiyta apan chay llajtaman ñakʼariyta apachimusaj chayqa,+ ¿imajtintaj qankuna castigomanta librakuwajchej kasqari?”,+ nispa’.
”Angelesta kamachej Jehová Diosqa nin: ‘Qankunaqa mana castigomanta librakunkichejchu. Noqaqa wañuchinaku maqanakuta* apachimusaj kay jallpʼapi tukuy tiyakojkunaman’, nispa.
30 ”Paykunamanqa kay tukuy imasta willanki, ninkitaj:
‘Patamantapacha Jehová Diosqa uj león jina qhaparirimonqa,
tiyakun chay santo lugarninmantapacha parlasqanta uyarichikonqa.
Uj león jina sinchʼita qhaparenqa tiyakun chay lugarpa contranta.
Uvasta sarojkuna jina kusiywan qhaparenqa.
Payqa kay jallpʼapi tiyakojkunata atipasqanrayku takirenqa’, nispa.
31 Jehová Diosqa nin: ‘Uj qhapariy uyarikonqa jallpʼaj tukuy kʼuchusninkama,
Jehová Dios nacioneswan pleitopi kasqanrayku.
Pay kikin tukuy runasta juzganqa.+
Sajra runastataj espadaman entregaykonqa’, nispa.
32 Angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nin:
‘Uj ñakʼariy uj nacionmanta waj nacionman juntʼaykushan.+
Jallpʼaj karu lugaresninmantapacha sinchʼi para wayra jamonqa.+
33 ”’Pikunatachus Jehová Dios chay pʼunchay wañurachenqa chaykunaqa, jallpʼaj ujnin kʼuchunmantapacha ujnin kʼuchunkama mastʼalla wijchʼurayanqanku. Mana pipis paykunamanta waqanqachu, nitaj pipis chay cuerposta oqharispa pʼampanqachu. Paykunaqa kay jallpʼa patapi wanu jina wijchʼurayanqanku’, nispa.
34 Michejkuna, qankuna waqaychej, qhapariychejtaj.
Puntero ovejas, qankunapis pampapi suntʼiychej.*
Imaraykuchus chayamun wañuchisqa kanaykichej hora, chʼeqerachisqa* kanaykichej hora.
Qankunaqa may valesqa yuru jina pampaman urmaspa pʼakikunkichej.
35 Michejkunaqa mana maymanpis ayqekuyta atinkuchu.
Puntero ovejaspis mana ayqekuyta atinkuchu.
36 Uyariychej. Chayqa michejkunaj qhaparisqanku,
puntero ovejaspa waqasqanku ima.
Imaraykuchus Jehová Diosqa pastosninkuta tukurpachishan.
37 Mana ima chʼajwayoj lugarespeqa ni pi kausanñachu,
Jehová Diospa kʼajaj phiñakuyninrayku.
38 Diosqa tiyakunan lugarta saqen, imaynatachus uj maltón leonpis puñunanta saqen ajinata.+
Chay runaspa jallpʼankoqa mancharinaman tukun,
wañuchej espadarayku,
Diospa kʼajaj phiñakuyninrayku ima”, nispa.
26 Josiaspa wawan Jehoiaquim+ Judapi rey kayta* qallarishajtin, Jehová Diosqa Jeremiasman nerqa: 2 “Jehová Diosqa kayta nin: ‘Jehová Diospa wasi pationpi sayaykamuy. Chaypitaj Judá llajtasmanta tukuy runasman willamuy,* pikunachus Jehová Diospa wasinman yupaychaj jamunku chaykunaman. Paykunamanqa tukuy kamachisusqayta willamuy, ni uj palabrata pakaspa. 3 Ichapis paykunaqa uyarisonqanku, sajra kausayninkutataj saqeponqanku. Ajinamanta noqaqa niña apachimusajchu* sajra ruwasqasninkurayku ima ñakʼariytachus apachimusaj nishani chayta.+ 4 Paykunaman ninki: “Jehová Diosqa kayta nin: ‘Sichus qankuna mana uyariwankichejchu, qankunaman qorqaykichej chay leytapis* mana kasunkichejchu chayqa, 5 sitajchus profetasniyta mana uyarinkichejchu, pikunatachus kutin kutita* kachamorqaykichej chaykunata chayqa,+ 6 kay wasitaqa Silota jinallataj ruwaykusaj.+ Kay llajtataqa chinkasqata chinkachisaj, tukuy nacionestaj kay llajtaj sutinta oqharenqanku maldecinankupaj’,+ nispa”’”.
7 Jehová Diospa wasinpi Jeremiaspa willasqantaqa uyarerqanku sacerdotes, profetas, chay nacionpi tukuy tiyakojkunapis.+ 8 Jeremiasqa chay nacionpi tukuy tiyakojkunaman willarqa, imatachus Jehová Dios willananta kamacherqa chayta. Willayta tukuchasqantawantaj sacerdotespis, profetaspis, chay nacionpi tukuy tiyakojkunapis, Jeremiasta japʼiytawan nerqanku: “Kunanqa wañunkipuni. 9 ¿Ima nispataj Jehová Diospa sutinpi willanki: ‘Kay waseqa Siloman jinallataj tukonqa. Kay llajtaqa chinkachisqa kanqa, nitaj pipis kaypi tiyakonqañachu’, nispari?”, nispa. Chantá tukuy runas tantakamuspa Jeremiasta muyuykorqanku Jehová Diospa wasinpi.
10 Judamanta kuraj kamachejkunaqa chay willayta uyariytawan, reypa wasinmantapacha* wicharerqanku Jehová Diospa wasinman. Chayaytawantaj Jehová Diospa wasinpa mosoj punkunpi tiyaykukorqanku.+ 11 Sacerdoteswan profetaswanqa, chay kuraj kamachejkunaman, chaypi kaj tukuy runasmanpis nerqanku: “Kay runaqa wañuchisqa kanan tiyan,+ kay llajtaman ñakʼariy jamunanta willasqanrayku. Chay willasqantaqa qankunapis uyarerqankichej”,+ nispa.
12 Jeremiastaj kuraj kamachejkunaman, tukuy chaypi kajkunamanpis nerqa: “Noqataqa Jehová Diospuni kachamuwarqa kay wasej contranta, kay llajtaj contrantapis willanaypaj. Chay willasqayta qankunaqa uyarerqankichej.+ 13 Chayrayku kunanqa allinta puriychej, allin kajta ruwaychej, Jehová Diosniykichejpa nisqasnintataj kasukuychej. Chaytachus ruwankichej chayqa, Jehová Diosqa manaña apachimonqachu* ima ñakʼariytachus qankunaman apachimunanta nerqa chayta.+ 14 Noqatajrí qankunaj makiykichejpi kashani. Kunanqa imatachus munasqaykichejta ruwawaychej, imachus qankunaman allin rijchʼasunkichej chayta. 15 Sichus noqata wañuchiwankichej chayqa, qankunapis, kay llajtapis, kay llajtapi tiyakojkunapis juchayoj rikhurinkichej mana juchayoj runata wañuchisqaykichejmanta. Noqataqa Jehová Diospuni kachamuwarqa kay tukuy imasta qankunaman willasunaykichejpaj”, nispa.
16 Chantá kuraj kamachejkuna, jinallataj chaypi kajkunapis, sacerdotesman, profetasmanwan nerqanku: “Kay runaqa mana wañuchisqa kananpaj jinachu. Payqa Jehová Diosninchejpa sutinpi parlawanchej”, nispa.
17 Chantá llajtamanta wakin kuraj kamachejkunaqa sayarikuytawan tukuy chaypi tantasqa kajkunaman nerqanku: 18 “Moresetmanta Miqueasqa+ Judamanta rey Ezequías kamachishajtin profeta jina willarqa.+ Payqa Judamanta tukuy runasman willarqa: ‘Angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nin:
“Sionqa tarpuna jallpʼa jina llankʼarparisqa kanqa.
Jerusalenqa rumi montonesllaña kanqa.+
Templo* kashan chay orqopis sachʼarara loma jinallaña kanqa”,+ nispa’.
19 ”Chantá Judamanta rey Ezequías, Judapi tukuy tiyakojkunapis, ¿Miqueasta wañucherqankuchu? ¿Manachu Ezequiasqa Jehová Diosta manchachikorqa, Jehová Diosmantataj rogakorqa? Chayrayku Jehová Diosqa manaña apachimorqachu* ima ñakʼariytachus paykunaman apachimunanta nerqa chayta.+ Kunanrí, kay jatun juchata ruwaspaqa noqallanchejpaj ñakʼariyta tarikusunman.
20 ”Chantapis waj profeta kallarqataj, paypis Jehová Diospa sutinpi willaj. Payqa karqa Quiryat-Jearimmanta+ Semayaj wawan Uriya. Payqa Jeremías jinallataj willarqa kay llajtaj contranta, kay nacionpa contrantapis. 21 Uriyaj willasqantaqa uyarerqanku rey Jehoiaquim,+ tukuy wapu soldadosnin, tukuy kuraj kamachejkuna ima. Chantá reyqa Uriyata wañuchinanta nerqa,+ Uriyataj chayta yachaytawan manchachikorqa, Egiptomantaj ayqekorqa. 22 Chaymanta rey Jehoiaquimqa Egiptoman kacharqa Acborpa wawan Elnatanta,+ waj runastawan khuska. 23 Paykunataj Uriyata Egiptomanta orqhomuytawan rey Jehoiaquimman aparqanku. Paytaj espadawan Uriyata wañucherqa,+ cuerpontataj wajcha runaspa cementerionkupi pʼampamorqa”, nispa.
24 Chantá Safanpa+ wawan Ahicamqa+ Jeremiasta yanaparqa, manataj saqerqachu llajtamanta runasman entregaykunankuta wañuchisqa kananpaj.+
27 Josiaspa wawan Jehoiaquim Judapi rey kayta* qallarishajtin, Jehová Diosqa Jeremiaswan parlarqa. 2 Jeremiasqa nerqa: “Jehová Diosqa kayta niwarqa: ‘Waskhasta ruwakuy, yugostawan. Chaykunatataj kunkaykiman churaykukuy. 3 Chantá chaykunata apachiy Edommanta reyman,+ Moabmanta+ reyman, ammonitaspa+ reyninkuman, Tiromanta+ reyman, Sidonmanta+ reymanpis. Chaykunataqa apachiy Judamanta rey Sedequiasta watukoj Jerusalenman jamorqanku chay runaswan. 4 Paykunamanqa niy, patronesninkuman kayta ninankuta:
”’Qankunaqa patronesniykichejman kayta willankichej: “Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: 5 ‘Noqamin ruwarqani tukuy atiyniywan, kallpayoj makiywan kay jallpʼata, runasta, jinallataj kay jallpʼa patapi kaj animalestapis. Noqataj chaykunataqa pimanchus munasqayman* qoporqani.+ 6 Kunantaj noqaqa tukuy kay nacionesta entregaykuni Babiloniamanta rey Nabucodonosorman.+ Campomanta monte animalestapis kamachiy Nabucodonosorman qopuni, payta sirvinankupaj. 7 Tukuy naciones payta sirvenqanku, jinallataj wawanta, allchhintapis. Paytaqa sirvenqanku Babiloniaj horan chayamunankama,+ chaypachataj paytaqa ashkha naciones, atiyniyoj reyespis esclavonkuman tukuchenqanku’,+ nispa.
8 ”’”Jehová Diosqa nin: ‘Sichus mayqen nacionllapis chayri mayqen gobiernollapis mana munanqachu Babiloniamanta rey Nabucodonosorta sirviyta, nitaj paypa yugontapis kunkanman churakuyta munanqachu chayqa, noqa chay nacionta castigasaj espadawan,+ yarqhaywan, wañuchej onqoywan ima. Ajinata paykunataqa tukuchisaj Nabucodonosorpa makinwan’, nispa.
9 ”’”‘Chayrayku ama uyariychejchu profetasta, adivinosta, mosqokojkunata, magiata ruwajkunata, layqasta* ima. Paykunaqa nishasunkichej: “Qankunaqa mana Babiloniamanta reyta sirvinkichejchu”, nispa. 10 Chayta nispaqa llullakushasunkichej. Sichus chay llullakusqankuta creenkichej chayqa, jallpʼaykichejmanta karuman apachisqa kankichej, noqataj qankunata chʼeqerachisqaykichej,* qankunataj wañunkichej.
11 ”’”’Jinapis mayqen nacionchus Babiloniamanta reypa yugonman churakuspa payta sirvenqa chayqa, chay naciontaqa jallpʼanpi qhepakojta* saqesaj, chaypi tarpunanpaj, tiyakunanpajtaj’, nispa nin Jehová Diosqa”’”.
12 Judamanta rey Sedequiasmanpis+ kikillantataj nerqani: “Babiloniamanta reypa yugonman churakuspa payta, llajtantawan sirviychej. Ajinamanta kausallankichejpuni.+ 13 ¿Imajtintaj qanpis llajtaykimanta kajkunapis wañuchisqa kanaykichej kanman espadawan,+ yarqhaywan,+ wañuchej onqoywan+ imari? Jehová Diosqa nerqaña chay imas qhatirinanta Babiloniaj reyninta mana sirvej nacionta. 14 Profetasqa nishasunkichej: ‘Qankunaqa mana Babiloniamanta reyta sirvinkichejchu’,+ nispa. Ama paykunata uyariychejchu, chayta nispaqa llullakushasunkichej.+
15 ”Jehová Diosqa nin: ‘Mana noqachu paykunata kachamorqani. Paykunaqa llullakuspa sutiypi willashanku. Sichus paykunata uyarinkichej chayqa, noqa chʼeqerachisqaykichej, qankunataj wañunkichej, jinallataj qankunaman willashasunkichej chay profetaspis’,+ nispa”.
16 Chantá sacerdotesman, kay llajtamanta runasmanpis nerqani: “Jehová Diosqa nin: ‘Profetasniykichejqa nishasunkichej: “Jehová Diospa wasinmanta imastaqa, tumpitamantawan Babiloniamanta kutichimonqanku”,+ nispa. Ama chay willasqankuta uyariychejchu. Paykunaqa llullakushasunkichej.+ 17 Ama paykunata uyariychejchu. Babiloniamanta reyta sirviychej, kausallankichejpunitaj.+ ¿Ima kajtataj kay llajta raqayllamanña* tukunmanri? 18 Sichus paykuna profetaspuni kanku chayqa, Jehová Diostaj paykunawan parlarqa chayqa, ama jina kaspa mañakuchunku ari, angelesta kamachej Jehová Diosmanta. Mañakuchunku ari, ama Jehová Diospa wasinmanta puchoj imasta Babiloniaman apakapunankupaj, nillataj Judamanta reypa wasinmanta,* nitaj Jerusalenmantapis’, nispa.
19 ”Kaytamin angelesta kamachej Jehová Diosqa nin temploj pilaresninmanta,+ jatun wirkhimanta,*+ carrosmanta,+ kay llajtapi puchoj valorniyoj imasmantawan. 20 Chaykunataqa Babiloniamanta rey Nabucodonosor mana Babiloniaman aparqachu, maypachachus Judamanta rey Jehoiaquimpa wawan Jeconiasta, Judamantawan Jerusalenmantawan kurajkunata presosta apakaporqa chaypacha.+ 21 Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin, Jehová Diospa wasinpi puchoj imasmanta, jinallataj Judamanta reypa wasinpi, Jerusalenpipis puchoj imasmanta. 22 ‘Jehová Diosqa nin: “Chay imastaqa Babiloniaman apakaponqanku,+ chaykunamanta* yuyarikunay pʼunchaykama. Chantá noqa kayman kutichimuspa, watejmanta kay lugarman churasaj”,+ nispa’”.
28 Chay watallapitaj Gabaonmanta+ Azurpa wawan profeta Hananiasqa noqawan parlarqa. Chayqa karqa Judamanta rey Sedequías+ kamachiyta qallarishajtin, tawa kaj watapi, phishqa kaj killapi. Chaypacha Hananiasqa Jehová Diospa wasinpi, sacerdotespa ñaupaqenpi, tukuy runaspa ñaupaqenpiwan niwarqa: 2 “Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Babiloniamanta reypa yugonta pʼakisaj.+ 3 Iskay watasmantawan kay lugarman kutichimusaj Jehová Diospa wasinpi karqa chay tukuy imasta, mayqenkunatachus Babiloniamanta rey Nabucodonosor kaymanta orqhospa Babiloniaman apakaporqa chaykunata’,+ nispa”. 4 “Jehová Diosqa nin: ‘Noqaqa watejmanta kutichimusaj Jehoiaquimpa+ wawan Jeconiasta,+ pichus Judamanta rey chayta, jinallataj Judamanta Babiloniaman presos apasqa karqanku chaykunatapis.+ Noqaqa Babiloniamanta reypa yugonta pʼakisaj’, nispa”.
5 Chantá profeta Jeremiasqa profeta Hananiasman kuticherqa, sacerdotespa ñaupaqenkupi, chantá Jehová Diospa wasinpi sayasqa kasharqanku chay tukuy runaspa ñaupaqenkupiwan. 6 Profeta Jeremiasqa nerqa: “Amén.* Jehová Dios chayta ruwachun. Jehová Diosqa chay willasqaykita juntʼachun. Pay Babiloniamanta kutichimuchun Jehová Diospa wasinmanta karqa chay imasta, jinallataj tukuy presos apasqa kajkunatapis. 7 Jinapis, ama jina kaspa uyariway ari imatachus qanman nisqayki chayta, jinallataj tukuy runaspis chayta uyarichunku. 8 Noqanchejmanta aswan ñaupajtaña, ñaupa profetas willarqanku guerras kananta, ñakʼariykuna kananta, wañuchej onqoykuna kananta ashkha nacionespi, ashkha atiyniyoj gobiernospipis. 9 Sichus uj profeta allin kausay kananta willan chayqa, chay profetaj willasqan juntʼakojtillan yachakonqa Jehová Diospuni payta kachamusqanta”, nispa.
10 Chayta nisqantawan profeta Hananiasqa profeta Jeremiaspa kunkanmanta yugota phaskaraytawan pʼakirparerqa.+ 11 Chantá Hananiasqa tukuy runaspa ñaupaqenkupi kayta nerqa: “Jehová Diosqa kayta nin: ‘Iskay watasmantawan kay yugota jinallataj pʼakirparisaj Babiloniamanta rey Nabucodonosorpa yugonta. Chay yugotaqa tukuy nacionespa kunkankumanta phaskarasaj’, nispa”.+ Chantá profeta Jeremiasqa riporqa.
12 Profeta Hananías ajinata profeta Jeremiaspa kunkanpi kasharqa chay yugota pʼakisqanmanta qhepata, Jehová Diosqa Jeremiasman nerqa: 13 “Rispa Hananiasman kayta nimuy: ‘Jehová Diosqa kayta nin: “Qanqa kʼullumanta yugota pʼakerqanki,+ kunantaj fierromanta yugota ruwanki”, nispa. 14 Kaytamin nin angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa: “Tukuy kay nacionespa kunkankuman fierromanta yugota wataykusaj, Babiloniamanta rey Nabucodonosorta sirvinankupaj. Tukuy kay naciones payta sirvenqanku.+ Campomanta monte animalestapis payman qopusaj”,+ nispa’”.
15 Chantá profeta Jeremiasqa profeta Hananiasman+ nerqa: “Hananías, ama jina kaspa uyariway. Qantaqa mana Jehová Dioschu kachamusorqa. Qanqa llullakuspa kay llajtamanta runasta creechishanki.+ 16 Chayrayku Jehová Diosqa kayta nisunki: ‘Qantaqa kay jallpʼa patamanta chinkarpachisqayki. Kay wata qanqa wañunki, imaraykuchus parlasqaykiwan runasta Jehová Diospa contranpi oqharichinki’,+ nispa”.
17 Profeta Hananiastaj chay wata wañorqa, qanchis kaj killapi.
29 Profeta Jeremiasqa Jerusalenmantapacha uj cartata apacherqa, presos apasqa kajkunamanta puchoj kurajkunaman, sacerdotesman, profetasman, tukuy runasmanwan. Paykunataqa Nabucodonosor presosta apakaporqa Jerusalenmanta Babiloniaman. 2 Chantapis Nabucodonosorqa presosta apakapullarqataj: rey Jeconiasta,+ reypa mamanta,+ reypa kamachina wasinmanta autoridadesta, Judamantawan Jerusalenmantawan kuraj kamachejkunata, tukuy imata ruwayta yachajkunata, herrerostapis.* Chaymanta qhepataña Jeremiasqa chay cartata apacherqa.+ 3 Payqa chay cartata apacherqa Safanpa+ wawan Elasawan, Hilquiaspa wawan Guemariaswan ima. Paykunataqa Judamanta rey Sedequías+ Babiloniaman kacharqa Babiloniaj reynin Nabucodonosorwan parlamunankupaj. Jeremías apacherqa chay cartapi nisharqa:
4 “Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin tukuy presos apasqa kajkunaman, pikunatachus Jerusalenmanta Babiloniaman presosta apacherqa chaykunaman: 5 ‘Wasista ruwakuychej, chaypitaj tiyakuychej. Poqoj sachʼasta plantakuychej, poqoynintataj mikhuychej. 6 Casarakuychej, chantá qhari wawasniyoj, warmi wawasniyojtaj kaychej. Qhari wawasniykichejta, warmi wawasniykichejtapis casarachiychej. Paykunapis qhari wawasniyoj, warmi wawasniyoj kanankupaj. Chay nacionpi ashkhayaykuychej, amataj pisiyaychejchu. 7 May llajtamanchus presosta apacherqaykichej, chay llajtapi allin kausay kananpaj yanapakuychej, Jehová Diosmantapis chay llajtapaj mañapuychej. Sichus chay llajtapi allin kausay kanqa chayqa, qankunapajpis allin kausay kallanqataj.+ 8 Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: “Ama creeychejchu qankunawan kashanku chay profetasta, nitaj chay adivinostapis.+ Ama uyariychejchu mosqokusqankumanta parlasqankuta. 9 Paykunaqa ‘llullakuspa sutiypi willashanku. Manamin noqachu paykunata kachamuni’+ nispa nin Jehová Diosqa”’”.
10 “Jehová Diosqa kayta nin: ‘Babiloniapi 70 watas juntʼataña kashajtiykichej, noqa qankunata qhawarimusqaykichej.+ Chantá imatachus nisqayta juntʼasaj qankunata kay lugarman kutichimuspa’,+ nispa.
11 ”Jehová Diosqa nin: ‘Noqaqa allinta yachani imatachus qankunapaj munasqayta. Noqaqa munani allinta kausakunaykichejta, manataj ñakʼarinaykichejtachu.+ Chayrayku ama iskayrayaychejchu aswan qhepamanpis allinta kausakunaykichejmanta.+ 12 Qankunaqa wajyakamuwankichej, noqamantataj mañakuwankichej, noqataj uyarisqaykichej’,+ nispa.
13 ”‘Qankunaqa maskʼawankichej, tariwankichejtaj,+ tukuy sonqo maskʼawasqaykichejrayku.+ 14 Noqaqa qankunawan tarichikullasqaykichej,+ nispa nin Jehová Diosqa. Qankunamanta presos apasqa kajkunata tantaykusaj. Qankunataqa tukuy naciones ukhumanta pallasqaykichej, jinallataj may lugaresmanchus chʼeqeracherqaykichej* chay lugaresmantapis.+ Lugarniykichejman kutichimusqaykichej, maymantachus presos apasqa karqankichej chayman’+ nispa nin Jehová Diosqa.
15 ”Chaywanpis qankunaqa nerqankichej: ‘Jehová Diosqa Babiloniapi profetasta qowayku’, nispa.
16 ”Kaytamin nin Jehová Diosqa Davidpa kamachina tiyananpi tiyaykukoj reyman,+ Jerusalén llajtapi tiyakoj tukuy runasmanpis, pikunachus mana qankunawan khuskachu presos apasqa karqanku chay hermanosniykichejman. 17 ‘Angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nin: “Paykunaj contrankuta apachimusaj espadata, yarqhayta, wañuchej onqoyta ima.+ Paykunataqa qʼetayasqa* higosman jina tukuchisaj, mayqentachus qʼeta kasqanrayku mana mikhuyta atikunchu chayman jina”,+ nispa’.
18 ”‘Paykunataqa qhatiykusaj espadawan,+ yarqhaywan, wañuchej onqoywan ima. Paykunataqa mancharinaman tukuchisaj. Kay jallpʼamanta tukuy gobiernosqa paykunata rikuspa mancharenqanku.+ Runasqa paykunata maldicenqanku, tʼukuspa qhawanqanku, silbarispa burlakonqanku,+ insultanqanku ima, may nacionesmanchus paykunata chʼeqerachisaj chaykunapi.+ 19 Paykunaqa mana kasukorqankuchu, paykunaman kutin kutita* kacharqani chay profetasta’ nispa nin Jehová Diosqa.+
”Jehová Diosqa nillantaj: ‘Qankunaqa mana kasukorqankichejchu’,+ nispa.
20 ”Chayrayku Jehová Diospa nisqasninta uyariychej, tukuy presos apasqa kajkuna, pikunatachus Jerusalenmanta Babiloniaman apacherqani chaykuna. 21 Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin Colayaj wawan Achabmanta,* Maaseyaj wawan Sedequiasmantawan, pikunachus llullakuspa sutiypi willashasunkichej chaykunamanta:+ ‘Paykunataqa Babiloniamanta rey Nabucodonosorpa* makisninman jaywaykusaj, paytaj rikushajtiykichej paykunata wañurachenqa. 22 Judamanta Babiloniaman tukuy presos apasqa kajkunaqa, imachus paykunata qhatirisqanta oqharenqanku maldecinankupaj. Paykunaqa nenqanku: “Jehová Diosqa qanta ruwasuchun, imaynatachus Sedequiasta, Achabtawan ruwarqa ajinata. Paykunataqa Babiloniamanta rey ninapi kankarparerqa”, nispa. 23 Paykunaqa Israelpi pʼenqayta juchallikunku+ wajkunaj warminkuwan qhenchachakuspa, mana kamachishajtillay sutiypi llullasta parlaspa ima.+
”’Jehová Diosqa nin: “Noqa yachani, noqataj testigo kani”,+ nispa’”.
24 “Nehelam llajtayoj Semayamantaj+ ninki: 25 ‘Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: “Qanqa sutiykipi cartasta apacherqanki Jerusalenmanta tukuy runasman, Maaseyaj wawan sacerdote Sofoniasman,+ tukuy sacerdotesmanwan. Chay cartaspeqa nerqanki: 26 ‘Jehová Diosqa qanta churasunki sacerdote Jehoiadaj cuentanmanta sacerdote kanaykipaj. Qantaqa Dios churasunki Jehová Diospa wasinmanta cargoyoj kanaykipaj, mayqen loco runallapis profeta kani nispa parlajtin cepoman* japʼiykuchinaykipaj.+ 27 Chanta, ¿imajtintaj Anatotmanta+ Jeremiasta mana kʼaminkichuri? Payqa profeta jina qankunaman willashasunkichej.+ 28 Payqa kay Babiloniamanpis kay willayta apachimuwayku: “Unayta chaypi kankichej. Chayrayku wasista ruwakuychej, chaypitaj tiyakuychej. Poqoj sachʼasta plantakuychej, poqoynintataj mikhuychej...”,+ nispa’”’”.
29 Sacerdote Sofoniasqa+ chay cartata profeta Jeremiaspaj leeporqa. 30 Chaypacha Jehová Diosqa Jeremiasman nerqa: 31 “Kay willayta apachiy presos apasqa kajkunaman: ‘Jehová Diosqa kayta nin Nehelam llajtayoj Semayamanta: “Semayaqa mana noqa kachamushajtillay willasorqachej, llulla imaspitaj creechiyta munasorqachej.+ 32 Chayrayku Jehová Diosqa kayta nin: ‘Nehelam llajtayoj Semayata, miraynintawan castigasaj. Mana ni uj runallapis familianmanta kausashaj kay llajtapi qhepakonqachu. Semayaqa mana rikonqachu ima sumaj imastachus llajtaypaj ruwapusaj chayta, parlasqanwan runasta Jehová Diospa contranpi oqharichisqanrayku’, nispa nin Jehová Diosqa”’”.
30 Jehová Diosqa Jeremiasman nerqa: 2 “Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Imastachus nisqayki chayta uj libropi qhelqay. 3 Jehová Diosqa nin: “Pʼunchaykuna qayllamushan, chaypachataj Israel nacionniymanta, Judá nacionniymantawan presos apasqa kajkunata tantamusaj.+ Paykunataqa kutichimusaj ñaupa tatasninkuman qorqani chay jallpʼaman. Chay jallpʼataj watejmanta paykunajta kanqa”,+ nispa nin Jehová Diosqa’”.
4 Jehová Diosqa kayta nerqa Israel nacionman, Judá nacionmanpis.
5 Jehová Diosqa kayta nin:
“Manchariywan qhaparisqanku uyarikun.
Manchachikuylla tiyan, manataj sonqo tiyaykuy kanchu.
6 Ama jina kaspa tapurikuychej, ¿atinchu uj qhareqa wawata nacechikuyta?
Chanta, ¿imajtintaj rikushani tukuy kallpasapa qharista wijsanku* japʼirisqatari?
¿Imajtintaj nacechikoj warmis jina kashankuri?+
¿Imajtintaj uyasninkupis qʼellulla kashanri?
7 Ay, chay pʼunchayqa manchay llakiy kanqa.+
Chay pʼunchay jinaqa mana waj kanchu.
Jacobpajqa manchay llakiy tiempopuni kanqa.
Ajinapis noqaqa payta salvasaj”, nispa.
8 Angelesta kamachej Jehová Diosqa nin: “Chay pʼunchayqa kunkankumanta yugonkuta phaskaraspa pʼakirparisaj, waskhasninkutapis* iskayman pʼitirparisaj.* Forastero runasqa manaña paykunata* esclavonkuman tukuchenqankuchu. 9 Paykunaqa Jehová Diosninkuta sirvenqanku, reyninku Davidta ima, pitachus paykunapaj rikhurichisaj chayta”,+ nispa.
10 Jehová Diosqa nin: “Kamachiy Jacob, qanqa ama manchachikuychu.
Israel, ama manchariywan kharkatiychu.+
Noqaqa chay karu lugarmanta salvasqayki,
mirayniykitapis salvasaj presos kashanku chay jallpʼamanta.+
Jacobqa kutinpuspa allinta kausakonqa, ni imata manchachikuspa.
Mana pipis paytaqa manchachenqachu”,+ nispa.
11 Jehová Diosqa nillantaj: “Noqamin qanwan kashani salvasunaypaj.
Mayqen nacionesmanchus chʼeqeracherqayki* chay nacionestaqa tukuyninta chinkachisaj.+
Jinapis qantaqa mana chinkachisqaykichu.+
Qantaqa juchaykiman jina maychus kajta castigasqayki.*
Qanqa manapuni castigomanta librakunkichu”,+ nispa.
12 Jehová Diosqa kayta nin:
“Llakiyniykipajqa mana jampi kanchu.+
Nanayniykeqa mana sanoyachiy atina.
13 Juiciopeqa ni pi jarkʼakusoj kanchu.
Sarnaykitaqa ni imaynamanta jampiyta atikunchu.
Qanpajqa mana jampi kanchu.
14 Chay qʼoñirisqa qharisniykeqa tukuyninku qanta qonqasunku,+
niña maskʼasunkuchu.
Imaraykuchus noqaqa enemigoykipis kayman jina maqaykuyki,+
mana sonqoyoj runapis kayman jina castigayki.
Chayta ruwaykuyki chay jinata pantasqaykirayku, chay chhika juchasniykiraykutaj.+
15 ¿Imajtintaj ñakʼarisqaykimanta quejakunkiri?
Nanayniykipajqa mana jampi kanchu.
Noqaqa chayta ruwayki
chay jinata pantasqaykirayku, chay chhika juchasniykiraykutaj.+
16 Tukuy chinkachisojkunaqa, chinkachisqa kanqanku.+
Tukuy enemigosniykipis presos apasqa kanqanku.+
Kapuyniykita qhechusojkunaqa, kapuyninkuta qhechuchikonqanku.
Tukuy saqueasojkunatataj, noqa saqueachisaj”,+ nispa.
17 Jehová Diosqa nin: “Noqaqa onqoyniykimanta jampisqayki, nanasqasniykitapis sanoyachisaj.+
Chaytaqa ruwasaj chejnikuspa kayta nisojtinkupis:
‘Sion, qantaqa ni pipis maskʼasunkichu’,+ nispa”.
18 Jehová Diosqa kayta nin:
“Jacobpa mirayninmanta kajkunata tantamusaj presos apasqa kasqankumanta.+
Chantapis paykunamanta khuyakusaj.
Kay llajtaqa loma patapi watejmanta sayarichisqa kanqa.+
Sumaj perqasniyoj torrepis, maypichus ruwasqa karqa chayllapitaj ruwasqa kanqa.
19 Paykunaqa graciasta qospa takirenqanku, asirenqankutaj.+
Paykunataqa mirachisaj, manataj uj chhikitallachu kanqanku.+
20 Jacobpa mirayninmanta kajkunaqa ñaupa tiempopi jinallataj kanqanku.
Paykunaqa ñaupaqeypi sumaj sayasqa nación kanqanku.+
Paykunata ñakʼarichejkunatataj noqa castigasaj.+
21 May jatunpaj qhawasqa kamachejninkoqa paykuna ukhullamantataj kanqa.
Kamachejninkoqa paykuna ukhullamantataj llojsenqa.
Paytaqa noqaman qayllaykuchimusaj, paytaj qayllaykamuwanqa”, nispa.
Jehová Diosqa nillantaj: “Manachus ajina kanman chayqa, ¿pi runataj may jina wapu kanman noqaman qayllaykamunawanpajri?”.
22 “Qankunaqa llajtay kankichej,+ noqataj Diosniykichej kasaj”, nispa.+
23 Jehová Diospa kʼajaj phiñakuynenqa para wayra jina sinchʼita oqharikonqa.+
Sajra runaspa umankuman tukuchej muyoj wayra jina uraykamonqa.
24 Jehová Diospa kʼajaj phiñakuynenqa mana tiyaykonqachu,
sonqonpi imatachus ruwayta munasqanta juntʼanankama.+
Qankunataj chayta entiendenkichej tukukuy pʼunchaykunapi.+
31 Jehová Diosqa nin: “Chaypacha noqaqa Israelmanta tukuy familiaspa Diosninku kasaj, paykunataj llajtay kanqanku”,+ nispa.
2 Jehová Diosqa kayta nin:
“Espadamanta ayqekojkunataqa chʼin jallpʼapi khuyakorqani,
maypachachus Israelqa samarikunan lugarman risharqa chaypacha”, nispa.
3 Jehová Diosqa karumantapacha jamuspa niwarqa:
“Wiñay munakuywan munakorqayki.
Chayrayku noqaqa munakuywan noqaman kʼaskachikorqayki.*+
4 Qantaqa watejmanta sayarichisqayki, watejmantataj nación kanki.+
5 Watejmanta uvasta plantanki Samaria orqospi.+
Uvasta plantajkunaqa poqoyninta mikhonqanku.+
6 Uj pʼunchay chayamonqa, chaypachaqa Efraín orqosta qhawaj guardiasqa qhaparenqanku:
‘Jaku, Sionman wicharinachej, maypichus Jehová Diosninchej kashan chayman’,+ nispa”.
7 Kaytamin Jehová Diosqa nin:
“Jacobpaj kusisqa takiripuychej.
Kusisqa takiriychej nacionesmanta aswan patapi kasqaykichejrayku.+
Kayta willaychej, Diosta alabaspataj niychej:
‘Jehová Diosníy, llajtaykita salvay ari. Israelmanta puchojkunata salvay ari’,+ nispa.
8 Llajtaymanta kajkunataqa norte lado* jallpʼasmantapacha kutichimusaj.+
Paykunataqa kay jallpʼaj kʼuchusninmantapacha tantaykamusaj.+
Tukuyninkuta tantaykamusaj: ciegosta, cojosta,+
onqoj warmista, nacechikunankupajña kashanku chay warmistapis.
Kayman kutimojkunaqa may chhika kanqanku.+
9 Paykunaqa waqaspa kutimonqanku.+
Paykunata pusamushajtiy, paykunaqa mañakushawanqanku.
Noqataj paykunata yakusniyoj mayusman* pusasaj,+
mana urmanankupajtaj, mana tʼoqosniyoj ñanninta pusasaj.
Noqamin Israelpa Tatan kani, Efraintaj kuraj waway”,+ nispa.
“Pichus israelitasta chʼeqerachejqa,* watejmanta paykunata tantamullanqataj.
Paymin israelitasta jarkʼanqa, imaynatachus uj ovejero ovejasninta jarkʼan ajinata.+
12 Jamuspa kusiywan qhaparenqanku Sionpa pata puntanpi.+
Kusisqa kasqankoqa uyankupi yachakonqa. Chaytaj kanqa Jehová Dios paykunata khuyakusqanrayku,*
trigo* poqosqanrayku, mosoj vinorayku,+ aceiterayku,
jinallataj ovejasninku, wakasninkupis uñasniyoj kasqankurayku.+
13 “Chaypacha doncella sipaskunaqa kusiywan tusonqanku,
jovenespis viejituswan khuska tusonqanku.+
Llakiyninkutaqa kusiyman tukuchisaj.+
Paykunataqa sonqochasaj, nanayninkoj cuentanmantataj kusiyta paykunaman qosaj.+
14 Sacerdotesmanqa ashkha mikhunata qosaj.
Llajtayqa allin imasta qosqaywan sajsakonqa”,+ nispa nin Jehová Diosqa.
15 “Jehová Diosqa kayta nin:
‘Ramá+ llajtapi llakiy qhapariy uyarikun, jikʼun jikʼun waqaytaj.
Raquelqa wawasninmanta waqashan.+
Mana sonqochanankuta munanchu,
imaraykuchus wawasnenqa manaña kankuchu’, nispa”.+
16 Jehová Diosqa kayta nin:
“‘Amaña waqaychu, amaña ñawisniyki waqachunchu.
Noqa tʼinkata qosqayki imatachus ruwasqaykimanta’.
‘Wawasniykeqa enemigoj jallpʼankumanta kutinponqanku’+ nispa nin Jehová Diosqa.
17 Jehová Diosqa nin: ‘Jamoj tiempopi qanpaj allin imas kanqaraj’.+
‘Wawasniykeqa jallpʼankuman kutinponqanku’”.+
18 “Efrainta uyarini waqaspa kayta nishajta:
‘Noqaqa chukaru torillo jina karqani,
jinapis qanqa kʼamiwarqanki, noqataj kʼamiwasqaykita japʼikorqani.
Kutichiway ari, noqataj kutipusaj.
Jehová Diosníy, qanmin Diosniy kanki.
19 Sajra ruwasqasniymanta pesachikuspa kutiporqani.+
Reparachiwasqankutawan maytapuni sonqoy nanawarqa.*
Joven kashaspa imastachus ruwasqaymanta
mayta pʼenqakorqani,+ nitaj imapajpis uyay karqachu’, nispa”.
20 Jehová Diosqa nin: “¿Nichu Efrainqa aswan lulusqa* waway, aswan munasqa wawaytaj?+
Paypa contranta imasta parlaspapis, paymantaqa yuyarikullanipuni.
Paymantaqa manchayta phutikuni.+
Chayrayku payta khuyakusajpuni”.+
21 “Ñanta marcakuy.
Ñanman señalesta churakuy.+
Ñanta allinta qhawakuy, maynintachus rinayki kashan chayta.+
Israelpa doncella wawan, kutinpuy. Kay llajtasniykiman kutinpuy.
22 Warmi wawáy, qanqa noqata wasanchawanki. Kunanrí, ¿maykʼajkamataj mana yachakunkichu imatachus ruwanaykitari?
Jehová Diosqa uj mosoj imata kay jallpʼapi ruwan:
Uj warmeqa imata jinapuni uj qharita maskʼanqa”.
23 Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: “Presos apasqa kajkunaqa, paykunata kutichimojtiy watejmanta kayta nenqanku Judá jallpʼaspi, llajtasninpipis: ‘Jehová Dios bendecisuchun, qanmin kanki justicia wasi,+ santo orqotaj’,+ nispa. 24 Judapi, llajtasninpipis tukuyninku khuska tiyakonqanku, tarpoj runaspis uywasta michejkunapis.+ 25 Noqaqa saykʼusqasman kallpata qosaj. Pisi kallpayojkunamanpis necesitasqankuta qosaj”,+ nispa.
26 Jinallapi rijchʼarispa ñawisniyta kicharerqani. Miskʼita puñukusqani.
27 Jehová Diosqa nin: “Pʼunchaykuna qayllamushan, chaypachataj noqaqa Israel nacionta, Judá naciontapis mirachisaj, jinallataj uywasninkutapis”,+ nispa.
28 Jehová Diosqa nin: “Imaynatachus paykunata qhawashallarqani tʼiranaypaj, tʼunaykunaypaj, thuñinaypaj, tukuchinaypaj, nanaykuchinaypaj ima,+ ajinallatataj qhawasaj paykunata sayarichinaypaj, plantanaypaj ima.+ 29 Chay pʼunchaykunapeqa manaña nenqankuñachu: ‘Tatasqa kʼallku uvasta mikhorqanku, wawasninkoj kirusninkutaj ras nerqanku’,* nispa.+ 30 Astawanpis sapa uj juchanrayku wañonqa. Kʼallku uvasta mikhojqa pay kikin kirusninta ras nichikonqa”, nispa.
31 Jehová Diosqa nin: “Pʼunchaykuna jamushan, chaypachataj Israel nacionwan Judá nacionwanpis uj mosoj tratota ruwasaj.+ 32 Chaytaj mana ñaupa tatasninkuwan trato ruwasqay jinachu kanqa, mayqentachus makinkumanta aysamuspa Egipto jallpʼamanta orqhomushajtiy ruwarqani chay jinaqa.+ ‘Paykunaqa chay tratoyta pʼakerqanku,+ paykunaj patronninkupuni* kashajtiypis’, nispa nin Jehová Diosqa”.
33 Jehová Diosqa nillantaj: “Chay tratotaqa Israel nacionwan ruwasaj jaqay pʼunchaykuna pasasqantawan. Leyniytaqa paykunaj ukhunkuman churaykusaj,+ sonqonkumantaj qhelqaykusaj.+ Noqa Diosninku kasaj, paykunataj llajtay kanqanku”,+ nispa.
34 Jehová Diosqa nin: “Manaña pipis runa masisninman, nitaj hermanosninmanpis yachachenqañachu ‘Jehová Diosta rejsiy’+ nispaqa. Tukuyninkuña rejsiwanqanku sullkʼamantapacha kurajkama.+ Noqaqa pantasqankuta perdonasaj, manañataj juchankumanta yuyarikusajchu”,+ nispa.
35 Jehová Diosqa pʼunchaypi intita kʼanchachimun.
Payqa leyesta churan, killapis estrellaspis tutan kʼanchanankupaj.
Payllataj mar yakustapis oqharichin, qhollchoqeyachispataj sonarichin.
Paypa sutenqa angelesta kamachej Jehová.+
Paymin kayta nin:
36 “‘Chay churasqay leyeschus manaña valenkumanchu chayqa,
chaypacharaj Israelpa miraynenqa qhawayniypi manaña nacionniychu kanman’, nispa nin Jehová Diosqa”.+
37 Jehová Diosqa kayta nin: “‘Cielotachus midiyta atikunman, jallpʼaj cimientosninmantachus yachayta atikunman chayqa, chaypacharaj noqaqa Israelpa mirayninta wiñaypaj qhesachayman, chay tukuy imasta ruwasqankurayku’, nispa nin Jehová Diosqa”.+
38 Jehová Diosqa nillantaj: “Pʼunchaykuna jamushan, chaypachataj kay llajtaqa Jehová Diospaj watejmanta sayarichisqa kanqa,+ Hananel Torremantapacha+ Esquina Punkukama.+ 39 Midina qʼaytutaqa+ cheqanta aysanqanku Gareb lomakama, chaymantataj Goá nisqa cheqaman muyuykuchenqanku. 40 Chantá Jehová Diospaj tʼaqanqanku,+ maypichus wañusqasta, ushphatapis* wijchʼunku chay tukuynin wayqʼota,* jinallataj tukuynin kinrayta* Cedrón wayqʼokama,+ chantá inti llojsimuy ladopi Caballos Punku+ nisqa esquinakama. Llajtaqa niña jaykʼajpis phiriykusqachu kanqa, niñataj chinkachisqachu kanqa”, nispa.
32 Jehová Diosqa Jeremiaswan parlarqa, rey Sedequías Judapi chunka watastaña kamachishajtin, Babiloniamanta rey Nabucodonosortaj*+ 18 watastaña kamachishajtin. 2 Chaypacha Babiloniamanta reypa soldadosnenqa, Jerusalén llajtata muyuykorqanku. Chaypachallataj profeta Jeremiasqa preso kasharqa Guardiaspa Pationkupi,+ Judamanta reypa kamachina wasinpi. 3 Judamanta rey Sedequiasqa Jeremiasta presocharqa+ kayta nispa: “¿Imajtintaj chay imasta willankiri? Qanqa nishanki: ‘Jehová Diosqa kayta nin: “Kay llajtataqa Babiloniamanta reypa makinman jaywaykusaj, paytaj japʼikaponqa.+ 4 Judamanta rey Sedequiasqa mana ayqenqachu caldeospa makinkumanta. Payqa Babiloniamanta reypa makinman jaywasqapuni kanqa. Sedequiasqa paywan uyapura parlanqa, ñawisninta qhawaspa”,+ nispa’. 5 Jehová Diosqa nin: ‘Babiloniamanta reyqa Sedequiasta Babiloniaman apakaponqa, Sedequiastaj chaypi qhepakonqa paymanta yuyarikunaykama. Qankuna caldeoswan maqanakojtiykichejpis, manapuni atipankichejchu’,+ nispa”.
6 Jeremiastaj nerqa: “Jehová Diosqa kayta niwarqa: 7 ‘Tioyki Salumpa wawan Hanamel jamuspa nisonqa: “Anatotpi+ jallpʼayta rantikapuway. Qan aswan qaylla familiay kanki rantikapunawaykipaj”,+ nispa’”.
8 Jehová Dios niwasqanman jinapuni, tioypa wawan Hanamelqa Guardiaspa Pationkuman jamuspa niwarqa: “Ama jina kaspa Anatotpi jallpʼayta rantikapuway, mayqenchus Benjamín jallpʼapi kashan chayta. Aswan qaylla familiay kasqaykirayku, qan rantikapuwayta atinki. Rantikapuway ari”, nispa. Chaypi yacharqani Jehová Dios niwasqanman jinapuni chay kasqanta.
9 Ajinapi tioypa wawan Hanamelmanta Anatotpi jallpʼanta rantikaporqani. Paymanqa pesarqani qanchis siclos* qolqeta,+ chantá jaywarqani chunka qolqestawan.* 10 Chaytataj uj documentopi qhelqaykorqani,+ sellaykuytawantaj iskay testigosta wajyacherqani.+ Chantá balanzapi qolqeta pesaporqani. 11 Chaymantataj leyman jina, kamachiykunaman jinataj sellasqa documentota, chay mana sellasqa documentotawan japʼispa, 12 Neriaspa+ wawan Barucman+ jaywarqani, Mahseyaj allchhinman. Chay rantisqaymanta documentotaqa jaywarqani tioypa wawan Hanamelpa rikunanta, chay documentota firmarqanku chay testigospa rikunankuta, chantá Guardiaspa Pationkupi+ tiyasqa kasharqanku chay judiospa rikunankuta.
13 Chaymantataj paykunaj ñaupaqenkupi Baructa kamacherqani: 14 “Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Kay sellasqa documentota, kay mana sellasqa documentotawan uj yurupi jallchʼamuy, chaypi unayta kakunanpaj’, nispa. 15 Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Kay nacionpeqa watejmanta rantikonqanku wasista, jallpʼasta, uva huertasta ima’,+ nispa”.
16 Chay rantikusqaymanta documentosta Neriaspa wawan Barucman jaywaytawan, Jehová Diosmanta mañakorqani: 17 “Tukuyta Kamachej Señor Jehová Diosníy, qanmin jatun atiyniykiwan, kallpayoj makiykiwan ruwarqanki kay jallpʼata, jinallataj cielotapis.+ Qanpajqa mana imapis kanchu mana atikojqa. 18 Qanqa may chhika runasmanta khuyakunki. Jinapis tataspa juchasninkumantaqa wawasninkuta pagachinki.+ Qanmin kanki cheqa Diosqa,* qanmin kanki may Jatun Dios, Atiyniyoj Dios. Qanpa sutiykeqa angelesta kamachej Jehová. 19 Qanqa sumaj yuyaychaj Dios kanki, tukuy imatapis jatun atiyniykiwan ruwanki.+ Ñawisniykeqa runaspa tukuy ima ruwasqankuta qhawamushan,+ sapa ujman qopunaykipaj kausasqankuman jina, ruwasqankuman jinataj.+ 20 Qanqa Egiptopi ruwarqanki milagrosta, señalesta ima. Chaytataj kay tiempo runaspis yachanku. Ajinamanta sutiykeqa may rejsisqa karqa Israelpi, jinallataj runas ukhupipis,+ imaynachus kunan kashan ajina. 21 Qanmin Israel llajtaykita Egiptomanta orqhomorqanki atiyniyoj makiykiwan, kallpayoj makiykiwan, mancharina imasta ruwaspa, señaleswan, milagroswan ima.+
22 ”Tiemponmantaj kay jallpʼata paykunaman qorqanki, maypichus lechewan miskʼiwan jinantin tiyan chayta.+ Chaytaqa ñaupa tatasninkuman juraspa qonaykita nerqanki.+ 23 Paykunaqa kay jallpʼaman yaykumuspa kaypi tiyakorqanku. Jinapis nisqaykita mana kasusorqankuchu, nitaj qosqayki leytapis juntʼarqankuchu. Imatachus kamachisqaykitaqa manapuni kasusorqankuchu. Chayrayku qanqa kay ñakʼariyta paykunaman apachimorqanki.+ 24 Caldeosqa jamuspa jallpʼa lomasta ruwanku kay llajtata japʼikapunankupaj.+ Paykunaqa kay llajtawan maqanakoj jamunku, kay llajtamanta runastaj paykunaj makinkuman urmanqanku, kay llajtapi maqanakuy,*+ yarqhay, wañuchej onqoy+ ima kasqanrayku. Qan rikunki jina, tukuy ima nisqayki juntʼakun. 25 Tukuyta Kamachej Señor Jehová Diosníy, qanqa niwarqanki: ‘Jallpʼata qolqewan rantikuy, testigostataj wajyachikuy’, nispa. Chayta niwarqanki kay llajta caldeospa makinkuman urmananpuni kashajtinpis”, nispa.
26 Chayllapi Jehová Diosqa Jeremiasman kayta nerqa: 27 “Noqamin Jehová kani, tukuy runaspa Diosnin. ¿Kanmanchu imapis mana ruwayta atinaypaj jinaqa? 28 Chayrayku Jehová Diosqa nin: ‘Kay llajtata jaywaykusaj caldeospa makinkuman, Babiloniamanta rey Nabucodonosorpa* makinman ima. Paymin kay llajtata japʼikaponqa.+ 29 Kay llajtawan maqanakushanku chay caldeosqa, yaykumuspa kay llajtata ninawan japʼiykuchenqanku.+ Paykunaqa kay llajtatawan khuska ruphaykuchenqanku Baalta yupaychana wasista. Runasqa noqata phiñachinawankupaj chay wasispa terrazanpi* Baalman uywa wañuchisqasta jaywaj kanku, waj diosesmanpis vino ofrendasta jaywaj kanku’,+ nispa.
30 ”Jehová Dios nillantaj: ‘Israelmanta, Judamantawan runasqa, joven kasqankumantapacha qhawayniypi sajra imasllata ruwanku.+ Israel llajtaqa ruwasqasninwan phiñachishallawanpuni. 31 Kay llajtaqa ruwasqa kasqanmantapacha kunankama rabiachiwan, phiñachiwantaj.+ Chayrayku kay llajtaqa ñaupaqeymanta chinkachisqa kanan tiyan.+ 32 Chayta ruwasaj Israelmantawan Judamantawan runas noqata phiñachinawankupaj sajra imasta ruwasqankurayku. Manataj paykunallachu sajra imasta ruwarqanku, manaqa reyesninkupis,+ kuraj kamachejkunasninkupis,+ sacerdotesninkupis, profetasninkupis,+ Judamanta runaspis, Jerusalenpi tiyakojkunapis. 33 Paykunaqa uyankuta rikuchinawankumanta nisqaqa, wasankuta rikuchiwarqanku.+ Noqaqa kutin kutita* paykunaman yachachiyta munarqani, jinapis ni mayqenninku uyariyta munawarqankuchu, nillataj kʼamisqaytapis japʼikorqankuchu.+ 34 Paykunaqa sutiywan sutichasqa kashan chay wasiyman, millay santosninkuta churaykunku chʼichichanankupaj.+ 35 Chantapis paykunaqa Hinón wayqʼopi*+ Baalpaj pata lugaresta ruwarqanku. Chaykunapitaj qhari wawasninkuta, warmi wawasninkuta ninapi ruphacherqanku* Mólek nisqa diospaj.+ Noqaqa manapuni chayta kamacherqanichu,+ nitaj yuyallarqanipischu chay millay imasta ruwanankuta, ajinamantataj Judata juchaman urmachinankuta’, nispa.
36 ”Qankunaqa nishankichej kay llajta Babiloniamanta reypa makinman jaywasqa kananta, kaypi maqanakuy,* yarqhay, wañuchej onqoy ima kasqanrayku. Israelpa Diosnin Jehovatajrí kayta nin: 37 ‘Noqaqa phiñakuspa, rabiakuspa, kʼajajta phiñakuspa paykunata chʼeqeracherqani.* Kunanqa noqallataj chay jallpʼasmanta paykunata tantamusaj.+ Noqaqa watejmanta paykunata kay lugarman kutichimusaj, ni imata manchachikuspa kaypi tiyakunankupaj.+ 38 Paykunaqa llajtay kanqanku, noqataj Diosninku kasaj.+ 39 Noqaqa sonqonkuta cambiasaj,+ kausayninkutapis, ajinamanta wiñaypaj manchachikunawankupaj. Chaytaqa ruwasaj paykunaj allinninkupaj, jinallataj jamoj wawasninkoj allinninkupajpis.+ 40 Paykunawanqa wiñaypaj uj tratota ruwasaj.+ Paykunapajqa allin imasta ruwapullasajpuni.+ Paykuna noqata manchachikunawankupajqa sonqonkuman manchachikuyta churasaj, noqamanta ama karunchakunankupaj.+ 41 Mayta kusikusaj paykunapaj allin imasta ruwaspa.+ Paykunataqa kay jallpʼapi sumajta sayachisaj+ tukuy sonqoywan, tukuy kallpaywantaj’, nispa”.
42 “Kaytamin Jehová Diosqa nin: ‘Imaynatachus kay llajtaman kay jatun ñakʼariyta apachimorqani, ajinallatataj allin imasta apachimusaj nishani chaytapis tukuyninta apachimusaj.+ 43 Qankunaqa kunan nishankichej: “Kay jallpʼaqa chʼinpacha, ni runaspis, ni animalespis kankuchu, caldeospa makinkumantaj jaywasqa karqa”, nispa. Jinapis kay jallpʼapeqa watejmanta jallpʼasta rantikunkichej’,+ nispa.
44 ”Jehová Diosqa nin: ‘Runasqa jallpʼasta qolqewan rantikonqanku, chayta documentospi qhelqachenqanku, rantikusqankumanta documentosta sellaykonqanku, testigostapis wajyachenqanku. Tukuy chayta ruwanqanku Benjamín jallpʼapi,+ Jerusalén llajtaj muyuyninpi, Judá llajtaspi,+ orqospi kaj llajtaspi, ura pampaspi kaj llajtaspi,+ sur lado* llajtaspi ima. Imaraykuchus noqaqa presos apasqa kajkunata watejmanta kutichimusaj’,+ nispa”.
33 Jeremías Guardiaspa Pationkupi+ presollapuni kashajtin, Jehová Diosqa watejmanta paywan parlarqa: 2 “Jehová Diosmin kay jallpʼata ruwarqa, rikhuricherqa, allintataj sayacherqa, paypa sutenqa Jehová. Jehová Diosmin kayta nin: 3 ‘Wajyakamuway, noqataj kutichimusqayki. Willasqaykitaj jatuchaj imasta, mana entiendey atinasta, mana yachasqayki imasta’,+ nispa”.
4 “Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin, kay llajtapi wasismanta, Judamanta reyespa wasisninkumanta, mayqenkunachus phirisqa kashanku llajtaman yaykunapaj jallpʼa lomaswan espadaswan ima, chaykunamanta,+ 5 caldeoswan maqanakoj jamojkunamanta, wañusqa cuerposninkuwan kay wasista juntʼachejkunamanta, pikunatachus rabiaypi, kʼajaj phiñakuyniypi wañuracherqani chaykunamanta, sajra ruwasqasninkuwan phiñachiwaspa, kay llajtata chejnichiwarqanku chaykunamanta: 6 ‘Noqaqa jampiykusaj, sanoyachisajtaj.+ Paykunamanqa sanoyachispa allin kausayta qosaj, ni imamanta llakikuspa kausakunankupaj.+ 7 Judamanta, Israelmantawan presos apasqa kajkunata kutichimusaj,+ paykunataqa watejmanta sayarichisaj qallariypi jina.+ 8 Noqaqa perdonasaj tukuy juchasninkuta, jinallataj contraypi juchallikusqankutapis.+ Ajinamanta llimphus kanankupaj.+ 9 Kay llajtaj sutenqa kusichiwanqa. Kay llajtaqa jallpʼantinmanta tukuy nacionesman rikuchenqa, ima allin imastachus llajtayrayku ruwasqayta.+ Runastaj alabawanqanku, jatunchawanqankutaj. Nacionesqa manchariywan kharkatitenqanku+ kay llajtaman allin imasta, allin kausaytawan qosqaymanta’, nispa”.+
10 “Jehová Diosqa nin: ‘Qankunaqa ninkichej kay lugarqa chʼinpacha kasqanta, mana runasniyoj, nitaj uywasniyoj kasqanta. Nillankichejtaj Judá llajtas, Jerusalén callespis chʼinpacha kasqankuta, ni uj runayoj kasqankuta, nitaj pipis chaypi tiyakusqankuta, ni uywaspis chaypi kasqankuta. Ajinapis kaypeqa watejmanta uyarikonqa 11 runaspa asirisqanku, kusiywan qhaparisqanku,+ novioj parlasqan, noviaj parlasqanpis. Uyarikullanqataj runaspa kayta nisqanku: “Angelesta kamachej Jehová Diosman graciasta qoychej, Jehová kʼacha kasqanrayku.+ Munakuynenqa wiñaypaj kallanqapuni”,+ nispa’.
”Jehová Diosqa nillantaj: ‘Paykunaqa Jehovaj wasinman apanqanku agradecekuna ofrendasta.+ Noqamin kay jallpʼamanta presos apasqa kajkunata kutichimusaj, paykunataj kaypi kausakonqanku ñaupajta jina’, nispa”.
12 “Angelesta kamachej Jehovaqa kayta nin: ‘Kay chʼin lugarpi, kay mana runasniyoj, nitaj uywasniyoj lugarpi, tukuy llajtasninpipis watejmanta pastos wiñanqa, ovejeros chayman ovejasninkuta qhatinankupaj’,+ nispa.
13 ”Jehová Diosqa nillantaj: ‘Ovejerosqa watejmanta ovejasninkuta yupanqanku orqospi kaj llajtaspi, ura pampaspi kaj llajtaspi, sur lado* llajtaspi, Benjamín jallpʼapi, Jerusalén llajtaj muyuyninpi,+ jinallataj Judá llajtaspipis’,+ nispa”.
14 “Jehová Diosqa nin: ‘Pʼunchaykuna qayllamushan, chaypacha noqaqa juntʼasaj imastachus Israel nacionman, Judá nacionmanpis nisqayta.+ 15 Noqaqa chay tiempopi Davidpaj uj mirayta* rikhurichisaj, chay miraytaj cheqan kanqa.+ Paymin kay jallpʼapi justiciata ruwanqa, cheqan kajman jina.+ 16 Pay kamachishajtenqa Judá salvasqa kanqa,+ Jerusalentaj mana manchachikuspa tiyakonqa.+ Paytaqa kay sutiwan rejsenqanku: Jehovamin Justicianchejqa’,+ nispa”.
17 “Kaytamin Jehová Diosqa nin: ‘Davidpa miraynenqa kanqapuni, Israelpa kamachina tiyananpi tiyaykukunanpaj.+ 18 Levitasmanta* sacerdotesqa ñaupaqeypi kanqankupuni, qʼolachina* ofrendasta jaywanawankupaj, chʼaki mikhuy ofrendasta ruphachipunawankupaj, uywa wañuchisqasta jaywanawankupaj ima’, nispa”.
19 Jehová Diosqa watejmanta Jeremiasman parlamorqa: 20 “Jehová Diosqa kayta nin: ‘Qankunachus pʼunchaywan, tutawan trato ruwasqayta pʼakiwajchej, ajinamantataj mana horanpichu sutʼiyamunman, nitaj horanpichu laqhayamunman chayqa,+ 21 chaypacharaj kamachiy Davidwan trato ruwasqayta pʼakiyman.+ Ajinamantataj kamachina tiyananpeqa manaña wawanchu rey jina tiyaykukunman.+ Chaypachallataj levitasmanta kamachisniy sacerdoteswan trato ruwasqaytapis pʼakiyman.+ 22 Imaynatachus cielopi kaj imasta mana yupayta atikunchu, nillataj mar qochapi tʼiyupis yupayta atikunchu, ajinallatataj kamachiy Davidpa mirayninta, jinallataj sirvishawanku chay levitaspa mirayninkutapis mirachisaj, mana yupay atinata’, nispa”.
23 Jehová Diosqa watejmanta Jeremiasman nillarqataj: 24 “¿Reparankichu imatachus runas nishasqankuta? Paykunaqa nishanku: ‘Jehová Diosqa qhesachanqa ajllakorqa chay iskay familiasta’, nispa. Chayrayku paykunaqa llajtaymanta kajkunata mana respetankuchu, nitaj nacionta jinachu qhawanku.
25 ”Jehová Diosqa kayta nin: ‘Noqaqa pʼunchaywan tutawan uj tratota ruwarqani.+ Chantá cielopaj, jallpʼapajpis leyesta churarqani.+ 26 Imaynatachus chayta ruwarqani, ajinallatataj ni jaykʼaj qhesachasajchu Jacobpa mirayninta, nitaj kamachiy Davidpa miraynintapis. Davidpa mirayninmantaqa reyesta ajllallasajpuni, Abrahanpa mirayninta, Isaacpa mirayninta, Jacobpa mirayninta kamachinankupaj. Noqaqa paykunaj mirayninkumanta presos apasqa kajkunata kutichimusaj,+ paykunamantataj khuyakusaj’,+ nispa”.
34 Babiloniamanta rey Nabucodonosorqa* tukuy soldadosninwan, kamachiyninpi kaj tukuy gobiernoswan, tukuy llajtaswan khuska Jerusalén llajtaj contranpi maqanakorqa, jinallataj tukuy llajtasninpa contranpipis.+ Chaypacha Jehová Diosqa Jeremiasman kayta nerqa:
2 “Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Judamanta rey Sedequiaswan+ parlaj riy. Payman nimuy: “Jehová Diosqa kayta nin: ‘Kay llajtataqa Babiloniamanta reypa makinman jaywaykusaj, paytaj ninawan kay llajtata ruphaykuchenqa.+ 3 Qanqa mana paypa makinmanta ayqenkichu. Qantaqa japʼisonqankupuni, paypa makisninmantaj jaywaykusonqanku.+ Qanqa Babiloniamanta reypa ñawisninta qhawanki, paytaj qanwan uyapura parlanqa, Babiloniamantaj apasonqa’,+ nispa. 4 Judamanta rey Sedequías, Jehová Diospa nisqanta uyariy: ‘Jehová Diosqa kayta qanmanta nin: “Qanqa mana espadawanchu wañuchisqa kanki. 5 Qanqa mana ima llakiyniyoj wañupunki.+ Pʼampakunayki pʼunchayqa sumajta qʼapaj qhorasta ruphachenqanku, imaynatachus tatasniykipaj, pikunachus qanmanta ñaupajta reyes karqanku chaykunapaj ruwarqanku ajinata. Runasqa qanrayku waqaspa nenqanku: ‘Ay reyníy’, nispa. ‘Noqamin chaytaqa nini’ nispa nin Jehová Diosqa”’”’”.
6 Profeta Jeremiasqa Jerusalenpi tukuy chayta willarqa Judamanta rey Sedequiasman. 7 Chaypachallataj Babiloniamanta reypa soldadosnenqa, maqanakusharqanku Jerusalenpa contranpi, jinallataj Judapi puchoj llajtaspa contrankupipis,+ nisunman Lakís+ llajtaj contranpi, Azecá+ llajtaj contranpi ima. Imaraykuchus Judá nacionpa sumaj jarkʼachasqa llajtasninmantaqa chay llajtasllaña puchorqanku.
8 Jehová Diosqa Jeremiaswan parlarqa, rey Sedequías Jerusalenpi runaswan uj tratota ruwasqanmanta qhepataña. Sedequiasqa paykunawan tratota ruwasqa tukuyninku esclavosninkuta kacharipunankupaj.+ 9 Ajinamanta tukuy hebreo esclavos kacharichisqa kanankupaj, qharis, warmis ima, manaña judío hermanosnillankutaj esclavosninku kanankupaj. 10 Tukuy kuraj kamachejkuna, jinallataj tukuy runaspis Sedequiasta kasorqanku. Paykunaqa nisqanku, trato ruwasqankuman jina esclavosninkuta, esclavasninkutapis kacharipunankuta, manañataj esclavosninkuta jinallapunichu japʼikunankuta. Paykunaqa kasukuspa esclavosninkuta kachariporqanku. 11 Aswan qhepamantaj kachariporqanku chay esclavosninkuta, chay esclavasninkutapis watejmanta kutichimorqanku a la fuerzalla esclavosninkuman tukuchinankupaj. 12 Chayrayku Jehová Diosqa watejmanta Jeremiaswan parlallarqataj. Jehovaqa nerqa:
13 “Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Ñaupa tatasniykichejta Egiptopi esclavos kasqankumanta orqhomorqani chay pʼunchayqa,+ paykunawan uj tratota ruwarqani.+ Paykunamanqa nerqani: 14 “Qanchis watas juntʼakojtin, qankunaqa rantikorqankichej chay hebreo hermanosniykichejta kacharipunkichej, pikunawanchus sojta watata sirvichikorqankichej chaykunata. Paykunataqa kacharipunaykichej tiyan”,+ nispa. Ñaupa tatasniykichejtajrí mana kasuwarqankuchu, nitaj uyariwarqankuchu. 15 Qankunarí mana ñaupa tatasniykichej jinachu ruwarqankichej. Astawanpis kunallanraj ñaupaqeypi allin kajta ruwarqankichej runa masiykichejta kacharipuspa. Qankunaqa ñaupaqeypi uj tratota ruwarqankichej, sutiywan sutichasqa kashan chay wasipi. 16 Jinapis qankunaqa esclavosta kacharipusqaykichejmanta pesachikorqankichej. Chantá sutiyta chʼichicharqankichej,+ kachariporqankichej chay esclavosta, chay esclavasta kutichimuspa, a la fuerzalla watejmanta esclavosman tukuchispa ima. Paykunataqa maymanchá riyta munanku chayman rinankupaj kachariporqankichej kanpis’, nispa.
17 ”Chayrayku Jehová Diosqa nin: ‘Qankunaqa mana kasuwarqankichejchu, nitaj hermanoykichejta, ni runa masiykichejtapis kacharerqankichejchu.+ Chayrayku kunan noqa qankunata kacharichisqaykichej, nispa nin Jehová Diosqa. Noqa kacharichisqaykichej espadawan wañunaykichejpaj, jinallataj wañuchej onqoywan, yarqhaywan ima.+ Chantá kay jallpʼamanta tukuy gobiernos qankunata rikuspa mancharenqanku.+ 18 Trato ruwasqayta pʼakejkunataqa enemigosninkuman jaywaykusaj. Paykunaqa ñaupaqeypi trato ruwasqankuta mana juntʼarqankuchu. Chay tratotaqa noqawan ruwarqanku uj waka uñata khuskanmanta partiytawan, chaypa chaupinta pasaspa.+ 19 Chay khuskanmanta partisqa waka uñaj chaupintaqa pasarqanku: Judamanta kuraj kamachejkuna, Jerusalenmanta kuraj kamachejkuna, reypa kamachina wasinmanta autoridades, sacerdotes, nacionmanta tukuy runas ima. 20 Noqaqa paykunata enemigosninkoj makinkuman jaywaykusaj, pikunachus paykunata wañuchiyta munanku, chaykunaj makinkuman. Paykunaj ayasninkutaqa* pʼisqos, jallpʼapi purej animales ima mikhukaponqanku.+ 21 Noqaqa Judamanta rey Sedequiasta, kuraj kamachisnintapis enemigosninkoj makinkuman jaywaykusaj, pikunachus paykunata wañuchiyta munanku, chaykunaj makinkuman, jinallataj Babiloniamanta reypa soldadosninpa makinkumanpis,+ pikunachus kaymanta ripushanku chaykunaj makinkuman’,+ nispa.
22 ”Jehová Diosqa nin: ‘Noqa kamachisaj paykuna kutimunankuta, watejmantataj paykunata pusamusaj kay llajtaman. Paykunaqa kay llajtawan maqanakonqanku, japʼikapuspataj ninawan ruphaykuchenqanku.+ Noqaqa Judamanta llajtasta chʼinpachata saqesaj, ni uj runayojta’,+ nispa”.
35 Josiaspa wawan Jehoiaquim+ Judapi rey kashajtin, Jehová Diosqa Jeremiasman nerqa: 2 “Recabitaspa+ familiankuwan parlaj riy. Chantá paykunata Jehová Diospa wasinpi kaj ujnin comedorman* pusay. Chaypitaj paykunaman vinota jaywarinki”, nispa.
3 Chayrayku noqaqa pusarqani Jeremiaspa wawan Jaazaniasta, Habaziniaspa allchhinta, jinallataj hermanosninta, tukuy wawasninta, recabitaspa tukuy familiankutawan. 4 Paykunataqa Jehová Diospa wasinman pusarqani, Hananpa wawasninpa comedorninman. Hananqa Igdaliaspa wawan karqa, cheqa Diospa* kamachintaj. Hananpa wawasninpa comedorninkoqa, kuraj kamachejkunaj comedorninkoj ladonpi kasharqa. Kuraj kamachejkunaj comedorninkutaj, Salumpa wawan Maaseyaj comedornin patapi kasharqa. Maaseyaqa punkuta qhawaj runa karqa. 5 Chantá noqaqa recabita qharispa ñaupaqenkuman churarqani vino juntʼa vasosta, copasta ima. Chantá paykunaman nerqani: “Kay vinota tomarikuychej”, nispa.
6 Paykunataj niwarqanku: “Vinotaqa mana tomaykumanchu. Noqaykutaqa ñaupa tatayku Recabpa wawan Jehonadab*+ kayta kamachiwarqayku: ‘Ama jaykʼajpis vinota tomankichejchu, ni qankuna, nitaj wawasniykichejpis. 7 Ama wasista ruwakunkichejchu, ama tarpunkichejchu, ama uvasta plantankichejchu, nitaj uva huertasniyojpis kankichejchu. Astawanpis toldo wasisllapi* tiyakunkichej, ajinamanta unayta kay jallpʼapi tiyakunkichej, maypichus forastero jina tiyakushankichej chaypi’, nispa. 8 Noqaykoqa ñaupa tatayku Recabpa wawan Jehonadabpa kamachiwasqaykuta kasukullaykupuni. Chayrayku mana vinota tomaykuchu, ni noqayku, ni warmisniyku, ni qhari wawasniyku, nitaj warmi wawasniykupis. 9 Noqaykoqa nillataj wasista ruwakuykuchu chaypi tiyakunaykupaj, nitaj tiyapuwaykuchu uva huertasniyku, ni tarpuna jallpʼasniyku, nitaj tarpunapaj mujupis. 10 Ñaupa tatayku Jehonadab* kamachiwasqaykuta kasukuspa toldo wasisllapipuni tiyakushayku. 11 Chaywanpis Babiloniamanta rey Nabucodonosor* kay nacionwan maqanakoj wicharimojtin,+ noqaykoqa nerqayku: ‘Jaku, Jerusalén llajtaman yaykupunachej, caldeo soldadosmanta, sirio soldadosmantawan ayqekunapaj’, nispa. Chayrayku noqaykoqa kay Jerusalenpi tiyakushayku”, nispa.
12 Jehová Diostaj Jeremiasman nerqa: 13 “Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Judamanta runasman, Jerusalenpi tiyakojkunamanpis kayta nimuy: “¿Manachu noqaqa kutin kutita nerqaykichej nisqasniyta kasukunaykichejta?,+ nispa nin Jehová Diosqa. 14 Recabpa wawan Jehonadabqa mirayninmanta kajkunaman kamacherqa ama vinota tomanankuta, paykunataj chay kamachisqanta kasukuspa mana vinota tomankuchu kunan pʼunchaykama. Ajinata paykunaqa ñaupa tatankoj kamachisqanta juntʼanku.+ Noqataj qankunawan kutin kutita* parlarqani, qankunarí mana kasuwarqankichejchu.+ 15 Noqaqa kutin kutita* tukuy profetasniyta qankunaman kachamorqaykichej+ kayta nisunaykichejpaj: ‘Ama jina kaspa, sajra ñanniykichejta saqespa allin kajta ruwaychej ari.+ Ama waj diosesta yupaychaychejchu, nitaj paykunata sirviychejchu. Ajinamanta kay jallpʼapi tiyakullankichejpuni, mayqentachus, qankunaman, ñaupa tatasniykichejmanpis qorqani chaypi’,+ nispa. Qankunatajrí manapuni kasuwarqankichejchu, nitaj uyariwarqankichejchu. 16 Recabpa wawan Jehonadabpa mirayninmanta kajkunaqa, ñaupa tatankoj kamachisqanta kasukunku.+ Noqatarí, kay llajtaqa mana kasuwanchu”, nispa’”.
17 “Chayrayku angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Judapi tiyakojkunaman, Jerusalenpi tukuy tiyakojkunamanpis, ima ñakʼariytachus apachimunayta nerqani chayta apachimusaj.+ Paykunataqa parlapayarqani, manataj uyariwarqankuchu, wajyarqani, manataj kasuwarqankuchu’,+ nispa”.
18 Chantá Jeremiasqa recabitaspa wasinmanta kajkunaman nerqa: “Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Qankunaqa ñaupa tataykichej Jehonadabpa nisqanta kasukorqankichej, kunankamapis tukuy kamachisqanta kasukushallankichejpuni, imaynatachus pay kamachisusqaykichejman jina. 19 Chayrayku angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: “Recabpa wawan Jehonadabpa* mirayninmantaqa ujllapis kanqapuni, noqata ñaupaqeypi sirvinawanpaj”, nispa’”.
36 Josiaspa wawan Jehoiaquim+ tawa watastaña Judapi rey kashajtin, Jehová Diosqa Jeremiasman nerqa: 2 “Uj kʼuyuna libropi* qhelqay imastachus noqa nerqayki chayta Israelpa contranta, Judaj contranta,+ tukuy nacionespa contranta ima.+ Chaypi qhelqay Josiaspa tiemponmantapacha kunankama imastachus nerqayki chayta.+ 3 Judá nacionmanta kajkunaqa, ima ñakʼariytachus apachimunayta uyarispa, ichapis sajra ñanninkuta saqenkuman, ajinamantataj noqaqa pantasqasninkuta, juchasninkutapis perdonayman”,+ nispa.
4 Chaymanta Jeremiasqa Neriaspa wawan Baructa+ wajyarqa, paymantaj dictarqa Jehová Diospa tukuy nisqasninta. Baructaj chay dictasqanta kʼuyuna libropi qhelqarqa.+ 5 Chantá Jeremiasqa Baructa kamacherqa: “Noqataqa ama Jehová Diospa wasinman yaykunkichu niwanku. 6 Chayrayku qan yaykunki. Chaypitaj Jehová Diospa nisqasninta jatunmanta leenki, kay kʼuyuna libromanta, mayqentachus noqa dictarqayki chaymanta. Kay kʼuyuna librotaqa Jehová Diospa wasinpi, ayuno pʼunchaypi leenki, tukuy runaspa uyarinankuta. Chay día leejtiykeqa, Judaj llajtasninmanta jamoj tukuy runas uyarisonqanku. 7 Ichapis ajinamanta paykunaqa sajra ñanninkuta saqenkuman, mañakusqankutataj Jehová Dios uyarinman. Imaraykuchus Jehová Diosqa kay nacionmanta runaspaj maytapuni phiñakun, rabiakuntaj”, nispa.
8 Neriaspa wawan Barucqa profeta Jeremiaspa kamachisqanman jina ruwarqa. Payqa Jehová Diospa wasinpi jatunmanta leerqa Jehová Diospa palabrasninta, mayqenkunachus kʼuyuna libropi qhelqasqa kasharqanku chaykunata.+
9 Josiaspa wawan Jehoiaquim+ phishqa watastaña Judapi rey kasharqa, jisqʼon kaj killañataj karqa. Chaypacha Jerusalenmanta tukuy runas, jinallataj Judaj llajtasninmanta Jerusalenman jamoj runaspis, Jehová Diospa ñaupaqenpi ayunanankupaj kamachisqa karqanku.+ 10 Chantá Barucqa Jehová Diospa wasinpi jatunmanta leerqa Jeremiaspa palabrasninta, mayqenchus kʼuyuna libropi qhelqasqa kasharqa chayta. Chaytaqa leerqa copiayta yachaj* Safanpa+ wawan Guemariaspa+ cuartonpi,* tukuy runaspa uyarinankuta. Chay cuartoqa kasharqa pata patiopi, Jehová Diospa wasinpa mosoj punkun qayllapi.+
11 Guemariaspa wawan Micayaqa, nisunman Safanpa allchhenqa, Jehová Diospa palabrasninta uyarerqa, mayqenchus kʼuyuna libropi qhelqasqa kasharqa chayta. Chayta uyariytawantaj, 12 Micayaqa reypa wasinman* uraykorqa, secretarioj cuartonman. Chaypitaj tukuy kuraj kamachejkuna* tiyasqa kasharqanku: secretario Elisamá,+ Semayaj wawan Delayá, Acborpa+ wawan Elnatán,+ Safanpa wawan Guemarías, Hananiaspa wawan Sedequías, jinallataj tukuy waj kuraj kamachejkunapis. 13 Micayaqa paykunaman willarqa, imatachus Baruc kʼuyuna libromanta tukuy runaspaj leerqa chayta.
14 Chantá tukuy kuraj kamachejkunaqa, Jehudita Barucman kacharqanku. Jehudiqa Netaniaspa wawan karqa, Netaniastaj Selemiaspa wawan karqa, Selemiastaj Cusijpa wawan karqa. Jehuditaqa Barucman kacharqanku kayta nimunanpaj: “Tukuy runaspaj leerqanki chay kʼuyuna librota apamuy”, nispa. Ajinapi Neriaspa wawan Barucqa kʼuyuna librota apariykukuspa, paykuna kasharqanku chayman rerqa. 15 Paykunataj nerqanku: “Ama jina kaspa tiyarikuy, noqaykupajpis chay kʼuyuna libromanta leeripuwayku”, nispa. Chantá Barucqa paykunapaj leeporqa.
16 Leesqanta uyariytawantaj, kurajkunaqa mancharisqas qhawarinakorqanku. Barucmantaj nerqanku: “Kay kʼuyuna libropi nisqanta reyman willananchejpuni tiyan”, nispa. 17 Chantá Baructa taporqanku: “Ama jina kaspa willariwayku, ¿maymantataj chay palabrasta orqhorqankiri? ¿Jeremiaschu dictasorqa?”, nispa. 18 Baructaj kuticherqa: “Arí, Jeremías dictawarqa. Noqataj chayta kay kʼuyuna libropi tintawan qhelqaykorqani”, nispa. 19 Kuraj kamachejkunataj Baructa nerqanku: “Qanwan Jeremiaswan pakakamuychej, ama pipis yachachunchu maypichus kashasqaykichejta”,+ nispa.
20 Chantá chay kurajkunaqa, secretario Elisamaj cuartonpi chay kʼuyuna librota jallchʼarqanku. Chaymantataj reywan patiopi parlaj rerqanku, imatachus uyarisqankutataj tukuyninta willarqanku.
21 Chantá reyqa Jehudita+ kamacherqa chay kʼuyuna librota apamunanta. Jehuditaj secretario Elisamaj cuartonmanta kʼuyuna librota apamuspa, reypa uyarinanta leerqa, jinallataj reypa ladonpi sayasharqanku chay tukuy kuraj kamachejkunaj uyarinankuta. 22 Jisqʼon kaj killa karqa. Reytaj chiri tiempopaj ruwakorqa chay wasipi tiyasqa kasharqa, nina kʼajaj ñaupaqenpi qʼoñikuspa. 23 Jehudí kinsa chayri tawa tʼaqasta kʼuyuna libromanta leesqantawan, reyqa secretarioj cuchillonwan chay leesqan parteta khuchuspa ninaman wijchʼuykorqa. Ajinallatapuni ruwaspa tukuynin kʼuyuna librota ninapi ruphaykucherqa. 24 Ni reypis, ni reypa kamachisninpis chay kʼuyuna libromanta leekusqanta uyarispa mancharikorqankuchu, nitaj ropasninkutapis llikʼirakorqankuchu. 25 Chaywanpis Elnatanwan,+ Delayawan,+ Guemariaswanqa+ reyta mayta rogakuspa nerqanku, ama chay kʼuyuna librota ruphaykuchinanta. Reytaj mana paykunata kasorqachu. 26 Astawanpis payqa, reypa wawan Jerahmeelta, Azrielpa wawan Serayata, Abdeelpa wawan Selemiastawan kamacherqa japʼimunankuta, secretario Baructa, jinallataj profeta Jeremiastapis. Jehová Diostajrí Baructawan Jeremiastawan pakaykorqa.+
27 Jeremías dictaspa Barucwan qhelqacherqa chay kʼuyuna librota rey ruphaykuchisqantawan, Jehová Diosqa watejmanta Jeremiasman nerqa:+ 28 “Judamanta rey Jehoiaquim ruphaykuchin chay kʼuyuna libropi qhelqasqa kasharqa chayta waj kʼuyuna libropi qhelqay.+ 29 Judamanta rey Jehoiaquimpa contranpitaj kayta ninki: ‘Jehová Diosqa kayta nin: “Qanqa kʼuyuna librota ruphaykuchispa nerqanki: ‘¿Ima nispataj kay kʼuyuna libropi qhelqarqanki Babiloniamanta rey jamunanta, kay nacionta chinkachinanta, ni uj runayojta, nitaj uywasniyojta saqenantari?’,+ nispa. 30 Chayrayku Jehová Diosqa kayta nin Judamanta rey Jehoiaquimpa contranpi: ‘Rey Jehoiaquimpataqa ni mayqen wawan Davidpa kamachina tiyananpi tiyaykukonqachu.+ Wañusqa cuerponqa pʼunchayta ruphaypi wijchʼurayanqa, tutantaj chiripi.+ 31 Noqaqa paykunaj pantasqankumanta cuentata mañasaj, paymanta, mirayninmanta, kamachisninmantapis. Chantá ima ñakʼariytachus apachimunayta nerqani, chayta apachimusaj paykunaman, Jerusalenpi tiyakojkunaman, Judamanta runasmanpis. Chay ñakʼariyta apachimusaj+ mana kasuwayta munasqankurayku’,+ nispa”’”.
32 Chantá Jeremiasqa waj kʼuyuna librota apamuytawan, Neriaspa wawan secretario Barucman jaywarqa.+ Baructaj chay kʼuyuna libropi qhelqarqa Jeremiaspa dictasqanta. Chaypitaj qhelqarqa ima palabraschus ñaupaj kaj kʼuyuna libropi qhelqasqa kasharqa chay tukuyninta, mayqentachus Judamanta rey Jehoiaquim ruphaykucherqa chay kikinta.+ Chay mosoj kʼuyuna libromanqa Diospa waj ashkha palabrasnintawan yapakorqa.
37 Josiaspa wawan rey Sedequiasqa,+ Jehoiaquimpa wawan Coniaspa*+ cuentanmanta kamachiyta qallarerqa. Paytaqa Judá jallpʼamanta rey kananpaj Babiloniamanta rey Nabucodonosor* churarqa.+ 2 Chaywanpis Sedequías, kamachisnin, kay jallpʼamanta runaspis mana Jehová Diospa nisqasninta kasorqankuchu, mayqentachus profeta Jeremiaswan willacherqa chayta.
3 Rey Sedequiasqa Selemiaspa wawan Jehucalta,+ Maaseyaj wawan sacerdote Sofoniastawan+ kacharqa, profeta Jeremiasman kayta nimunankupaj: “Ama jina kaspa Jehová Diosninchejmanta mañaripuwayku”, nispa. 4 Jeremiasqa chaypacha manaraj presochasqachu kasqanrayku maymanpis riyta atillaj.+ 5 Jerusalenta muyuykusharqanku chay caldeosqa, faraonpa* soldadosnin Egiptomanta llojsimusqankuta+ yachaytawan Jerusalenmanta riporqanku.+ 6 Chantá Jehová Diosqa profeta Jeremiasman nerqa: 7 “Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Kachamusorqachej chay Judamanta reymanqa kayta ninkichej: “Yanapaj jamushasunkichej chay faraonpa soldadosnenqa, Egipto jallpʼankuman kutiponqanku.+ 8 Chantataj caldeosqa kutimuspa kay llajtawan maqanakonqanku, kay llajtata japʼikapuspataj ninawan ruphaykuchenqanku”,+ nispa. 9 Jehová Diosqa kayta nin: “Qhasita nishankichej ‘caldeosqa riponqanku, manañataj noqanchejwan maqanakonqankuchu’ nispa. Paykunaqa mana riponqankuchu. 10 Qankunawan maqanakushanku chay caldeo soldadostachus atipaykuwajchej, parti wañusqasllatañataj saqewajchej chaypis, chay parti wañusqa soldadosqa toldo wasisninkumanta* llojsimuspa kay llajtata ruphaykuchinkuman”,+ nispa’”.
11 Caldeo soldadosqa faraonpa soldadosnin jamushasqankuta yachaytawan Jerusalenmanta riporqanku.+ 12 Chay qhepata Jeremiasqa Jerusalenmanta llojsispa Benjamín jallpʼaman rerqa,+ llajta masisnin ukhupi jallpʼata japʼinanpaj. 13 Jinapis Benjamín Punkuman chayajtin, punkuta qhawaj guardia payta japʼerqa. Chay guardiaj sutenqa Iriya karqa, paytaj karqa Selemiaspa wawan, Hananiaspa allchhin. Iriyaqa profeta Jeremiasta japʼispa nerqa: “Qanqa caldeos ladoman pasapushanki”, nispa. 14 Jeremiastaj kuticherqa: “Mana. Chayqa mana jinachu. Mana caldeos ladomanchu pasapushani”, nispa. Iriyatajrí mana kasorqachu. Astawanpis payta japʼispa kuraj kamachejkunaman aparqa. 15 Kuraj kamachejkunataj Jeremiaspaj mayta phiñakorqanku.+ Paykunaqa Jeremiasta maqaykuytawan carcelman* wisqʼaykorqanku,+ secretario Jehonatanpa wasinpi. Chay wasitaqa carcelmanña tukuchisqanku. 16 Jeremiastaqa jallpʼa urapi calabozoman* wisqʼaykorqanku. Jeremiasqa ashkha diasta chaypi wisqʼasqa karqa.
17 Chantá rey Sedequiasqa Jeremiasta wasinman* pusachimorqa, chaypitaj pakayllapi taporqa:+ “¿Imallatapis Jehová Dios nisorqachu?”, nispa. Jeremiastaj kuticherqa: “Arí”, nispa. Chantá nillarqataj: “Qantaqa Babiloniamanta reypa makisninman jaywaykusonqanku”,+ nispa.
18 Jeremiasqa rey Sedequiasman nillarqataj: “¿Ima juchatataj ruwarqani qanpa contraykipi, kamachisniykej contranpi, kay llajtaj contranpipis carcelpi kanaypajri? 19 ¿Maypitaj kashanku chay profetasniykichej, pikunachus ‘Babiloniamanta reyqa mana qankunawan, nitaj kay nacionwan maqanakoj jamonqachu’ nispa nisorqachej chaykunari?+ 20 Kunantaj señor reyníy, ama jina kaspa uyariway imatachus mañakususqayta. Reyníy, amapuni kutichiwaychu secretario Jehonatanpa wasinmanqa,+ chaypeqa seguro wañusaj”,+ nispa. 21 Chayrayku rey Sedequiasqa kamacherqa Jeremías Guardiaspa Pationkupi+ preso qhepakunanta. Chaypi Jeremiasmanqa sapa pʼunchay tʼantata ruwajkunaj callenkumanta apamuspa, uj muyu tʼantata qoj kanku.+ Chaytaqa qoj kanku llajtapi manaña tʼanta kanankama.+ Ajinata Jeremiasqa Guardiaspa Pationkupi qhepakorqa.
38 Matanpa wawan Sefatías, Pasjurpa wawan Guedalías, Selemiaspa wawan Jucal,+ Malkiyaj wawan Pasjur+ ima, Jeremiaspa nisqanta uyarerqanku. Jeremiasqa tukuy runasman kayta nisharqa: 2 “Jehová Diosqa kayta nin: ‘Pichus kay llajtapi qhepakojqa espadawan wañuchisqa kanqa, chantá yarqhaywan, wañuchej onqoywan ima.+ Jinapis caldeosman jaywaykukojqa, kausallanqapuni. Payqa kausayninta salvanqa, kausallanqapunitaj’,+ nispa. 3 Jehová Diosqa kayta nin: ‘Kay llajtaqa Babiloniamanta reypa soldadosninman jaywaykusqa kanqa. Babiloniamanta reyqa kay llajtata japʼikaponqa’,+ nispa”.
4 Kuraj kamachejkunataj rey Sedequiasman nerqanku: “Reyníy, ama jina kaspa, kay runata wañuchinankuta niy.+ Kay runaqa chay parlasqanwan kay llajtapi puchoj soldadosta manchachishan, jinallataj kay llajtamanta runastapis. Kay runaqa mana munanchu kay llajtaj allinninta, manachayqa kay llajta llakiypi kanallanta munan”, nispa. 5 Rey Sedequiastaj nerqa: “Jeremiasqa makiykichejpi kashan, reyqa mana imatapis ruwayta atinmanchu qankunamanta jarkʼakunanpajqa”, nispa.
6 Chayrayku paykunaqa Jeremiasta japʼispa, reypa wawan Malkiyaj estanquenman wijchʼuykamorqanku. Chay estanqueqa Guardiaspa Pationkupi+ kasharqa. Jeremiastaqa waskhaswan uraykucherqanku. Chay estanquepeqa mana yaku karqachu, tʼurulla karqa. Chayrayku Jeremiasqa tʼuruman chinkaykuyta qallarerqa.
7 Etiopiamanta Ébed-Melecqa,+ uyarerqa Jeremiasta estanqueman wijchʼuykusqankuta. Payqa reypa wasinpi eunuco* karqa. Chaypacha reyqa Benjamín Punkupi+ tiyasqa kasharqa. 8 Ébed-Melectaj reypa wasinmanta llojsimuspa rey Sedequiasta nerqa: 9 “Señor reyníy, chay runas imatachus profeta Jeremiasta ruwasqankoqa mana allinchu. Paykunaqa estanque ukhuman wijchʼuykunku, chaypi payqa yarqhaymanta wañonqa, imaraykuchus kay llajtapeqa manaña tʼanta kanchu”,+ nispa.
10 Chantá reyqa, Etiopiamanta Ébed-Melecta kayta kamacherqa: “Kaymanta 30 runasta pusariykukuspa, profeta Jeremiasta chay estanquemanta orqhomuy niraj wañushajtin”, nispa. 11 Ajinata Ébed-Melecqa 30 runasta pusariykukuspa reypa wasinman yaykorqa. Chantá paykunaqa valorniyoj imasta jallchʼanku, chay cuarto+ uramanta orqhomorqanku thanta traposta, llikʼisqa thanta telasta ima. Chaytataj Jeremiasta orqhomunankupaj waskhaswan estanque ukhuman kachaykorqanku. 12 Etiopiamanta Ébed-Melectaj Jeremiasta nerqa: “Ama jina kaspa chay thanta traposta, chay llikʼisqa telastawan wallakʼuykiman churaykukuy waskha mana nanachisunanpaj”, nispa. Jeremiastaj ajinata ruwarqa. 13 Chantá paykunaqa chay waskhawan aysaspa Jeremiasta estanquemanta orqhomorqanku. Jeremiastaj Guardiaspa Pationkupi qhepakorqa.+
14 Chantá rey Sedequiasqa profeta Jeremiasta pusachimorqa Jehová Diospa wasinpi kashan chay kinsa kaj yaykuna punkuman. Chaypitaj reyqa Jeremiasman nerqa: “Ujta tapusqayki, amapuni imatapis pakawankichu”, nispa. 15 Jeremiastaj Sedequiasman nerqa: “Sutʼita willasqayki chayqa, qanqa wañuchiwanki. Yuyaychasqayki chaytaj, mana uyarillawankipischu”, nispa. 16 Chantá Sedequiasqa pakayllapi Jeremiasman juraspa nerqa: “Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurayki, pichus kay kausayta qowanchej chaypa sutinpi. Noqaqa manapuni wañuchisqaykichu, nitaj wañuchisuyta munanku chay runaspa makinkumanpis jaywaykusqaykichu”, nispa.
17 Jeremiastaj Sedequiasman nerqa: “Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Babiloniamanta reypa kuraj kamachisninman jaywaykukunki chayqa, kausallankipuni, kay llajtapis mana ninawan ruphaykuchisqachu kanqa. Qanpis familiaykipis* mana wañunkichejchu.+ 18 Manachus Babiloniamanta reypa kuraj kamachisninpa makinkuman jaywaykukunki chayqa, kay llajtaqa caldeospa makinkuman jaywaykusqa kanqa. Paykunataj kay llajtata ninawan ruphaykuchenqanku,+ qanpis manapuni paykunaj makinkumanta ayqenkichu’,+ nispa”.
19 Rey Sedequiastaj Jeremiasman nerqa: “Caldeos ladoman pasapoj judiosta manchachikuni. Paykunachus caldeospa makinkuman jaywaykuwanqanku chayqa, caldeosqa mana khuyakuwanqankuchu”, nispa. 20 Chantá Jeremiasqa reyman nerqa: “Mana caldeospa makinkuman jaywasqachu kanki. Ama jina kaspa Jehová Diospa nisqanta kasuy, imatachus ruwanaykita niyki chaytapis ruway. Chayta ruwajtiykeqa allin risonqa, kausallankipunitaj. 21 Manachus jaywaykukunki chayqa, Jehová Diosqa willawanña imachus pasananta: 22 Judamanta reypa wasinpi puchoj tukuy warmista orqhomuspa apanqanku Babiloniamanta reypa kuraj kamachisninman.+ Chay warmistaj kayta nispa renqanku:
‘Atienekusqayki runasqa wasanchasunku, atipasunkutaj.+
Chakisniykita tʼuru ukhuman chinkaykuchinku.
Kunantaj kutirikuspa ripunku’, nispa.
23 Tukuy warmisniykita, wawasniykita ima caldeosman jaywaykonqanku, qanpis manapuni paykunaj makinkumanta ayqeyta atinkichu. Babiloniamanta reyqa japʼisonqapuni.+ Kay llajtatapis juchaykirayku ninawan ruphaykuchenqanku”,+ nispa.
24 Chantá Sedequiasqa Jeremiasman nerqa: “Kaytaqa amapuni pimanpis willankichu, ama wañuchisqa kanaykipaj. 25 Ichapis kay llajtamanta kuraj kamachejkunaqa, parlasqanchejta yachaytawan jamuspa nisunkuman, ‘ama jina kaspa, willariwayku imatachus reyman nisqaykita, ama ni imata pakawaykuchu, mana wañuchisqaykuchu.+ ¿Imatataj nisorqa reyri?’ nispa. 26 Chayta nisojtinkoqa qan ninki ‘reymanta mañakusharqani amaña Jehonatanpa wasinman watejmanta kutichinawanta, ama chaypi wañunaypaj’,+ nispa”.
27 Chay qhepata tukuy kuraj kamachejkunaqa Jeremiasta tapoj jamorqanku. Jeremiastaj rey kamachisqanman jina paykunaman kuticherqa. Chayrayku paykunaqa manaña imatapis taporqankuñachu, imaraykuchus ni mayqenninku uyarisqankuchu imatachus reywan Jeremiaswan parlasqankuta. 28 Jeremiasqa Guardiaspa Pationkupi kakorqa Jerusalén llajtata japʼikapunanku pʼunchaykama.+ Payqa chayllapipuni kakorqa Jerusalén llajtata japʼikapojtinkupis.+
39 Judamanta rey Sedequiasqa jisqʼon watastaña kamachisharqa. Chaypachataj chunka kaj killapi Babiloniamanta rey Nabucodonosorqa,* tukuy ejercitonwan jamuspa Jerusalenta muyuykorqa.+
2 Rey Sedequías 11 watastaña kamachishajtintaj, tawa kaj killapi, jisqʼon kaj pʼunchaypi, Babiloniamanta soldadosqa, Jerusalenpa perqasninta urmaykuchispa llajtaman yaykuykorqanku.+ 3 Babiloniamanta reypa tukuy kuraj kamachisnintaj, yaykuykuspa Chaupi Punku nisqapi tiyaykukorqanku.+ Paykunaqa karqanku: samgar Nergal-Sarézer, rabsarís Nebo-Sarsekim,* rabmag* Nergal-Sarézer, Babiloniamanta reypa waj kuraj kamachejkunasnin ima.
4 Chayta rikuspa Judamanta rey Sedequiaswan tukuy soldadosninwanqa chay llajtamanta ayqekorqanku.+ Paykunaqa tutan llajtamanta llojserqanku reypa huertan chayninta, iskay perqasniyoj punkunta. Chantá Arabá ñanta ayqekorqanku.+ 5 Caldeo soldadostaj Sedequiasta qhatiykuspa taripamorqanku Jericó llajtaj chʼin pampasninpi.+ Payta japʼiytawantaj Babiloniamanta rey Nabucodonosorman* aparqanku, payqa kasharqa Riblapi,+ Hamat+ jallpʼapi. Chaypi rey Nabucodonosorqa Sedequiasta juzgarqa. 6 Chay Riblapi Babiloniamanta reyqa Sedequiaspa rikunanta wawasninta wañuchicherqa. Wañuchichillarqataj Judamanta tukuy kurajkunatapis.+ 7 Sedequiastataj ciegoyacherqa, chantá cobremanta cadenaswan wataykorqa Babiloniaman apananpaj.+
8 Chaymantataj caldeosqa ruphaykucherqanku reypa wasinta,* jinallataj chay llajtapi kaj wasistapis.+ Chantá Jerusalén llajtaj perqasninta urmaykucherqanku.+ 9 Guardiaspa kamachejninku Nebuzaradanqa+ Babiloniaman presosta apakaporqa Jerusalén llajtapi puchoj runasta, caldeos ladoman pasapoj runasta, jinallataj tukuy puchoj runastapis.
10 Jinapis guardiaspa kamachejninku Nebuzaradanqa, Judá jallpʼapi saqellarqa allin wajcha runasta, pikunachus ni imayoj karqanku chaykunata. Chay pʼunchayllataj paykunaman qorqa uva huertasta, jallpʼasta ima trabajanankupaj.*+
11 Babiloniamanta rey Nabucodonosorqa* guardiaspa kamachejninku Nebuzaradanta kamacherqa imatachus Jeremiaswan ruwananta. Payqa kamacherqa: 12 “Jeremiasta maskʼaj riy, cuidamuytaj. Paytaqa ama imanankichu. Astawanpis imatachus mañakususqanta jaywanki”,+ nispa.
13 Chayrayku guardiaspa kamachejninku Nebuzaradán, chantá rabsarís* Nebusazbán, rabmag* Nergal-Sarézer, jinallataj Babiloniamanta reypa tukuy kurajkunasninpis, kamacherqanku 14 Guardiaspa Pationkumanta+ Jeremiasta orqhomunankuta. Chantá paykunaqa Guedaliasman+ Jeremiasta jaywarqanku wasinman pusananpaj. Guedaliasqa Ahicampa+ wawan karqa, Safanpa+ allchhin. Ajinamanta Jeremiasqa chay llajtayoj runas ukhupi tiyakorqa.
15 Jeremías Guardiaspa Pationkupi+ preso kashajtin, Jehová Diosqa payman nerqa: 16 “Etiopiamanta Ébed-Melecman+ kayta willamuy: ‘Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: “Imatachus kay llajtaman apachimunayta nerqani chaytaqa juntʼasajpuni, chayqa mana allin imaschu, manaqa ñakʼariy. Chay pʼunchay chayamojtintaj juntʼakojta rikunki”, nispa’.
17 ”Jehová Diosqa nin: ‘Chay pʼunchay noqa salvasqayki. Pikunatachus qan manchachikunki chay runaspa makinkumanpis, mana jaywasqachu kanki’, nispa.
18 ”Jehová Diosqa nin: ‘Noqa librasqaykipuni, mana wañuchisqachu kanki.+ Noqapi atienekusqaykirayku kausayniykita salvanki’,+ nispa”.
40 Guardiaspa kamachejninku Nebuzaradanqa, Jeremiasta kachariytawan Ramá llajtamanta ripojta saqerqa, chay qhepatataj Jehová Diosqa Jeremiaswan parlarqa. Nebuzaradanqa+ Jeremiasta Ramá+ llajtaman cadenaswan wataykuspa apasqa, chaypi Jeremiasqa karqa Jerusalenmantawan Judamantawan presoswan khuska, pikunatachus Babiloniaman presosta apananku karqa, chaykunawan khuska. 2 Chantá guardiaspa kamachejninkoqa Jeremiasta waj ladoman pusaspa nerqa: “Jehová Diosniykeqa nerqaña kay ñakʼariy kay lugarman chayamunanta. 3 Jehová Diosqa nisqanman jinapuni kay ñakʼariyta apachimun. Chaytaqa apachimun Jehová Diospa contranta juchallikusqaykichejrayku, nisqanta mana kasusqaykichejrayku. Chayrayku kay tukuy imas qhatirishasunkichej.+ 4 Kunan kay cadenasta makisniykimanta orqhoshayki. Noqawan Babiloniaman riyta munanki chayqa, jaku, noqa qhawasqayki. Mana noqawan riyta munanki chaytaj, quedakullay. Kunanqa kay nacionnintin qanpaj kashan, maypichá tiyakuyta munanki chayman rillay”,+ nispa.
5 Jeremiasqa manaraj ripusqachu Nebuzaradán kayta nishajtin: “Ahicampa+ wawan Guedaliasman+ kutipuy, Safanpa+ allchhinpaman. Paytaqa Babiloniamanta rey churan Judá llajtasta kamachinanpaj. Chaypitaj paywan quedakuy, chay llajtamanta runaswan khuska. Manachayrí maymanchus riyta munanki chayman ripuy”, nispa.
Guardiaspa kamachejninkoqa Jeremiasman jaywarqa qoqawita, uj regalotawan. Chantataj ripojta saqerqa. 6 Ajinapi Jeremiasqa Mizpaman+ tiyakoj riporqa, maypichus Ahicampa wawan Guedalías kasharqa chayman. Chaypitaj Guedaliaswan tiyakorqa, nacionpi puchoj runaswan khuska.
7 Chaymanta qhepata, soldadospa capitanesninkoqa, campopi soldadosninkuwan kasharqanku. Chaypitaj paykunaqa uyarerqanku, Babiloniamanta reyqa Ahicampa wawan Guedaliasta nacionta kamachinanpaj churasqanta. Paypa kamachiyninmantaj churasqanta wajcha runasta, pikunatachus mana presosta Babiloniaman apasqankuchu chaykunata, qharista, warmista, wawasta ima.+ 8 Chantá chay soldadosta kamachejkunaqa Mizpaman+ rerqanku, Guedaliaswan parlaj. Paykunaqa karqanku Netaniaspa wawan Ismael,+ Careahjpa wawasnin Johanán,+ Jonatán ima, chantá Tanhumetpa wawan Seraya, netofatita Efaijpa wawasnin, maacatitaj wawan Jezanías+ ima. Paykunawan khuskataj kasharqanku tukuynin soldadosninku. 9 Chantá Ahicampa wawan Guedaliasqa, nisunman Safanpa allchhenqa, chay soldadosta kamachejkunaman, soldadosninkumanpis juraspa nerqa: “Ama manchachikuychejchu caldeosta sirviyta. Kay jallpʼaspi tiyakuspa Babiloniaj reyninta sirviychej, allintaj risonqachej.+ 10 Noqaqa kay Mizpapi qhepakusaj, caldeos jamojtinku sutiykichejpi parlanaypaj. Qankunataj vinota, poqoykunata, aceiteta ima tantaykuspa yuruspi jallchʼankichej, tiyakunkichejtaj may llajtaspichus karqankichej chaypi”,+ nispa.
11 Moabpi, Ammonpi, Edompi, waj nacionespi tiyakoj judiospis, uyarillasqankutaj Babiloniamanta reyqa wakin runasta Judapi qhepakunankuta saqesqanta. Chantá uyarillasqankutaj chay puchoj runasta kamachinanpaj Ahicampa wawan Guedaliasta churasqanta, nisunman Safanpa allchhinta. 12 Ajinapi tukuy judíos kutinpuyta qallarerqanku, maymanchus chʼeqerachisqa* karqanku chaymanta. Paykunaqa Judá jallpʼaman kutimorqanku, Mizpaman, maypichus Guedalías kasharqa chayman. Kutimuspataj paykunaqa oqharerqanku ashkha vinota, ashkha poqoykunatawan.
13 Careahjpa wawan Johanán, chantá campopi kasharqanku chay soldadospa capitanesninkupis, Mizpaman jamorqanku Guedaliaswan parlaj. 14 Paykunaqa nerqanku: “¿Manachu yachanki ammonitaspa+ reyninku Baalisqa Netaniaspa wawan Ismaelta wañuchisunanpaj kachamusqanta?”,+ nispa. Ahicampa wawan Guedaliastaj mana paykunata creerqachu.
15 Chantá Careahjpa wawan Johananqa, Mizpapi kashaspa pakayllamanta Guedaliasman nerqa: “Noqa wañuchimusaj Netaniaspa wawan Ismaelta. Mana pipis chayta yachanqachu. ¿Imajtintaj saqellayman kasqa pay wañuchisunantari? ¿Imajtintaj saqellayman qanman jamunku chay judíos chʼeqerachisqa kanankutari? ¿Imajtintaj qhawakullayman kasqa Judamanta puchojkuna chinkanankutari?”, nispa. 16 Ahicampa wawan Guedaliastaj,+ Careahjpa wawan Johananta nerqa: “Ama wañuchimuychu. Qanqa llullasta Ismaelmanta parlashawanki”, nispa.
41 Ismaelqa+ reypa mirayninmanta karqa, reypa kuraj kamachisninmanta ujnin. Payqa Netaniaspa wawan karqa, Netaniastaj Elisamaj wawan karqa. Qanchis kaj killapitaj, Ismaelqa chunka runaswan khuska Mizpaman+ jamorqa, Ahicampa wawan Guedaliaswan tinkoj. Paykuna Mizpapi khuska mikhushajtinkutaj, 2 Netaniaspa wawan Ismaelwan, paywan kasharqanku chay chunka runaspiwan, sayarispa Ahicampa wawan Guedaliasta espadawan wañucherqanku. Ajinata Ismaelqa wañucherqa Safanpa allchhin Guedaliasta, pitachus Babiloniamanta reyqa nacionta kamachinanpaj churarqa chayta. 3 Chantá Ismaelqa Mizpapi wañuchillarqataj Guedaliaswan kasharqanku chay tukuy judiosta, jinallataj chaypi kasharqanku chay caldeo soldadostapis.
4 Guedaliasta wañuchisqankumanta qʼayantintaj, niraj ni pi chayta yachashajtin, 5 pusaj chunka runas jamorqanku Sichemmanta,*+ Silomanta,+ Samariamanta+ ima. Paykunaqa barbankuta* rasurakusqanku, ropankutapis llikʼirakusqanku, cuerponkutapis khuchurakusqanku.+ Apamusqankutaj yuraj inciensota, chʼaki mikhuy ofrendasta+ Jehová Diospa wasinman apanankupaj. 6 Chantá Netaniaspa wawan Ismaelqa Mizpamanta waqarikuspa rerqa paykunawan tinkumoj. Paykunawan tinkuspataj nerqa: “Jaku rinachej, Ahicampa wawan Guedaliasta watukamunkichej”, nispa. 7 Llajtaman yaykusqankutawantaj Netaniaspa wawan Ismaelqa, runasninwan khuska paykunata wañuracherqanku, estanquemantaj cuerposninkuta wijchʼuykorqanku.
8 Chaywanpis chunka runasqa Ismaelta nerqanku: “Ama wañuchiwaykuchu ari. Noqaykojtaqa campopi tiyapuwayku sumaj pakasqa trigo, grano,* aceite, miskʼi ima”, nispa. Ajinapi Ismaelqa mana paykunata wañucherqachu hermanosninkutawan khuska. 9 Ismaelqa wañuracherqa chay runaspa cuerposninkuta uj jatun estanqueman wijchʼuykorqa. Chay estanquetaqa rey Asá ruwachisqa, Israelmanta rey Baasá+ paywan maqanakuyta munashajtin. Netaniaspa wawan Ismaelqa chay estanqueman juntʼaykucherqa wañuchisqan runaspa cuerposninkuta.
10 Ismaelqa presota apakaporqa pikunatachus Mizpapi+ mana wañucherqachu chaykunata, reypa warmi wawasninta, Mizpapi tukuy puchoj runastapis. Chay runastaqa guardiaspa kamachejninku Nebuzaradán churasqa Ahicampa wawan Guedaliaspa+ mandonman. Netaniaspa wawan Ismaeltaj tukuy paykunata presosta apariykukuspa ammonitaspa+ jallpʼankuman purirerqa.
11 Careahjpa wawan Johananwan,+ soldadospa capitanesninkuwanqa, uyarerqanku ima millay imastachus Netaniaspa wawan Ismael ruwasqanta. Paykunaqa chayta yachaytawan, 12 tukuy runasninkuwan rerqanku Netaniaspa wawan Ismaelwan maqanakoj. Paykunaqa Ismaelta tariparqanku Gabaonpa ashkha yakusnin chaypi.*
13 Ismael presosta apasharqa chay runasqa, mayta kusikorqanku Careahjpa wawan Johananta rikuspa, jinallataj soldadospa capitanesninkuta rikuspapis. 14 Chantá pikunatachus Ismael Mizpamanta+ presosta apasharqa chay runasqa kutirimorqanku, Careahjpa wawan Johananwan khuskataj kutinporqanku. 15 Jinapis Netaniaspa wawan Ismaelwan, pusaj runasninwanqa Johananmanta ayqekorqanku, ammonitaspa jallpʼankumantaj riporqanku.
16 Careahjpa wawan Johananwan soldadospa capitanesninkuwanqa, Mizpá llajtayojkunamanta puchoj runasta apakaporqanku, pikunatachus Netaniaspa wawan Ismaelmanta qhechumorqanku chaykunata. Chayqa karqa Ahicampa wawan Guedaliasta+ Ismael wañuchisqanmanta qhepataña. Johananwan soldadospa capitanesninkuwanqa, Gabaonmanta apakaporqanku qharista, soldadosta, warmista, wawasta, reypa kamachina wasinpi kaj autoridadesta ima. 17 Paykunaqa rispa Kimhampa tambonpi qhepakorqanku samarikunankupaj, chayqa kashan Belén+ qayllapi. Paykunaqa rillaytapuni yuyasharqanku Egiptoman+ chayanankukama. 18 Chayta yuyasharqanku caldeosta manchachikusqankurayku. Imajtinchus Netaniaspa wawan Ismaelqa Ahicampa wawan Guedaliasta wañucherqa, pitachus Babiloniamanta reyqa nacionta kamachinanpaj churarqa chayta.+
42 Chantá soldadospa tukuy capitanesninku, Careahjpa wawan Johanán,+ Hosayaj wawan Jezanías, tukuy runas ima, wajchaspis qhapajkunapis, qayllaykorqanku 2 profeta Jeremiasman, nerqankutaj: “Ama jina kaspa, mañakusqaykuta uyariwayku ari. Jehová Diosniykimanta mañaripuwayku noqaykupaj, kay tukuy puchojkunapajwan. Qhawariy, chay chhika kasqaykumanta kayllaña puchuyku.+ 3 Jehová Diosniyki niwachuyku may ñantachus rinaykuta, imatachus ruwanaykutapis”, nispa.
4 Profeta Jeremiastaj nerqa: “Ya. Jehová Diosniykichejmanta mañapusqaykichej, qankuna niwasqaykichejman jina. Chantá imatachus Jehová Dios qankunamanta niwasqanta tukuysitunta willasqaykichej. Ni imata pakasqaykichejchu”, nispa.
5 Paykunataj Jeremiasta nerqanku: “Jehová Diosqa atienekunapaj jina cheqa testigo kachun. Pay noqaykoj contraykupi testigo kachun, sichus mana ruwasqaykuchu* imatachus Jehová Dios qannejta willawasqayku chayta chayqa. 6 Noqaykoqa Jehová Diosniykoj nisqanta kasukusqayku, allinpis kachun chayri manapis. Chayrayku payman kachashayku. Jehová Diosniykoj nisqanta kasukojtiykoqa allin riwasqayku”, nispa.
7 Chaymanta chunka diasninman Jehová Diosqa Jeremiaswan parlarqa. 8 Chayrayku Jeremiasqa wajyacherqa Careahjpa wawan Johananta, soldadospa tukuy capitanesninkutawan, pikunachus Johananwan kasharqanku chaykunata, chantá wajyacherqa tukuy runastawan, wajchastapis qhapajkunatapis.+ 9 Chantá Jeremiasqa paykunaman nerqa: “Qankunaqa Israelpa Diosnin Jehovaman kachawarqankichej sutiykichejpi mañakunaypaj, paytaj kayta nin: 10 ‘Sichus qankuna kay nacionpi qhepakunkichej chayqa, noqa sayarichisqaykichej, nitaj urmachisqaykichejchu, noqa plantasqaykichej, nitaj tʼirasqaykichejchu. Noqaqa ñakʼariyta qankunaman apachimusqaymanta pesachikusaj.*+ 11 Ama manchachikuychejchu Babiloniamanta reyta, pitachus manchachikushankichej chayta’,+ nispa.
”Jehová Diosqa nillantaj: ‘Ama payta manchachikuychejchu. Imaraykuchus noqa qankunawan kashani salvasunaykichejpaj, paypa makinmantataj kacharichisunaykichejpaj. 12 Noqa qankunata khuyakusqaykichej,+ paypis qankunamanta khuyakullanqataj, nacionniykichejmantaj kutichisonqachej.
13 ”’Ichapis niwajchej: “Mana kay nacionpeqa qhepakusqaykuchu”, nispa. Jehová Diospa nisqanta mana kasuspataj, 14 ichapis niwajchej: “Mana qhepakusqaykuchu, astawanpis Egipto jallpʼaman ripusqayku.+ Chaypeqa mana guerrata rikusqaykuchu, mana pututoj waqasqanta uyarisqaykuchu, nitaj yarqhaymantapis wañusqaykuchu. Jaqaypi tiyakamusqayku”, nispa. 15 Qankuna Judamanta puchojkuna, sichus chayta ninkichej chayqa, uyariychej Jehová Diospa nisqanta. Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: “Sichus Egiptoman riytapuni munankichej chayqa, sitajchus chayman tiyakoj* ripunkichejpuni chayqa, 16 mayta manchachikushankichej chay espadaqa Egipto jallpʼapi taripasonqachej. Manchachikushankichej chay yarqhaypis Egiptokama qhatiykusonqachej, chaypitaj wañunkichej.+ 17 Egiptoman tiyakoj riytapuni munashanku chaykunaqa, tukuyninku espadawan wañuchisqa kanqanku, manachayri yarqhaywan, wañuchej onqoywan. Ni mayqenninku salvakonqankuchu, nitaj ayqenqankuchu, ima ñakʼariytachus paykunaman apachimusaj chaymanta”, nispa’.
18 ”Kaytamin angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa nin: ‘Imaynatachus rabiakuyniy, kʼajaj phiñakuyniypis Jerusalenpi tiyakojkunaman jamorqa,+ ajinallatataj kʼajaj phiñakuyneyqa pataykichejman jamonqa, sichus Egiptoman rinkichej chayqa. Qankunaqa mancharinaman tukunkichej. Runasqa qankunata maldecisonqachej, pisipaj qhawasonqachej, insultasonqachej,+ niñataj ujtawanpis kay jallpʼata rikunkichejñachu’, nispa.
19 ”Judamanta puchoj runas, Jehová Diosqa qankunaj contraykichejta parlanña. Ama Egiptoman riychejchu. Noqaqa sutʼinta willashaykichej, 20 juchallikunkichej chayqa, wañunkichej. Qankunallataj Jehová Diosniykichejman kachawarqankichej kayta nispa: ‘Jehová Diosniykumanta mañaripuwayku, niwaykutaj imatachus Jehová Diosniyku nisqanta. Noqaykutaj chay nisqanta ruwasqayku’,+ nispa. 21 Kunantaj noqaqa chayta willaykichejña. Qankunatajrí Jehová Diosniykichejpa nisqanta mana kasunkichejchu, nitaj imatachus qankunaman ninayta kamachiwarqa chaytapis ruwankichejchu.+ 22 Chayrayku kayta yachaychej, maymanchus tiyakoj ripuyta munashankichej chaypeqa, espadawan wañuchisqa kankichej, manachayrí yarqhaywan, wañuchej onqoywan”,+ nispa.
43 Jeremiasqa imatachus Jehová Diosninku nisqanta paykunaman willarqa. Payqa imatachus Jehová Diosninku willananta kamachisqanta tukuysitunta paykunaman willarqa. Willayta tukusqantawantaj, 2 Hosayaj wawan Azarías, Careahjpa wawan Johanán,+ tukuy wapuykachaj runas ima Jeremiasta nerqanku: “Chay niwasqaykoqa mana jinachu. Mana Jehová Diosniykuchu kachamusunki ninawaykupaj: ‘Ama Egiptoman tiyakoj ripuychejchu’, nispa. 3 Qantaqa Neriaspa wawan Baruc+ contraykupi churashasunki, ajinamanta caldeospa makinkuman urmanaykupaj, wañuchisqa kanaykupaj chayri Babiloniaman presos apasqa kanaykupaj”,+ nispa.
4 Ajinapi Careahjpa wawan Johanán, soldadosta tukuy kamachejkuna, jinallataj tukuy runaspis, Jehová Diospa nisqanta mana kasorqankuchu, manataj Judá jallpʼapi qhepakorqankuchu. 5 Astawanpis Careahjpa wawan Johananwan, soldadospa tukuy capitanesninkuwanqa, Judapi puchoj runasta apakaporqanku. Chay runasqa watejmanta Judapi tiyakunankupaj Judá jallpʼaman kutimusqanku, may nacionesmanchus chʼeqerachisqa* karqanku chaykunamanta.+ 6 Johananwan soldadosta kamachejkunawanqa, Judamanta apakaporqanku qharista, warmista, wawasta, reypa tukuy warmi wawasninta, jinallataj tukuy pikunatachus guardiaspa kamachejninku Nebuzaradán,+ Guedaliaspa mandonman churarqa chaykunatapis.+ Chay Guedaliasqa karqa Ahicampa+ wawan, Safanpa+ allchhintaj. Chantá apakapullarqankutaj profeta Jeremiasta, Neriaspa wawan Baructa ima. 7 Paykunaqa Jehová Diospa nisqanta mana kasukuspa Egipto jallpʼaman yaykorqanku, Tahpanhesmantaj chayarqanku.+
8 Tahpanhespi kashajtinkutaj, Jehová Diosqa Jeremiasman nerqa: 9 “Tahpanhespi faraonpa* wasi punkunman jatuchaj rumista apay. Chaytataj mezclawan tapaykuy ladrillosniyoj kashan chay pampapi. Chaytaqa ruwamuy judiospa rikunankuta. 10 Chantá paykunaman ninki: ‘Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: “Babiloniamanta rey Nabucodonosorta* wajyachisaj. Paypa kamachina tiyananta churasaj maypichus rumista tapaykuni, chay pataman. Kamachiy Nabucodonosorqa+ chay rumis patapi toldo wasinta* sayachenqa.+ 11 Payqa jamuspa Egipto jallpʼamanta kajkunawan maqanakonqa.+ Chaypachataj wakenqa wañuchej onqoywan wañonqanku, wakintaj presos apasqa kanqanku, wakintajrí espadawan wañuchisqa kanqanku.+ 12 Noqaqa Egiptomanta diosespa templosninkuta ninawan japʼiykuchisaj.+ Rey Nabucodonosortaj chaykunata ruphaykuchenqa, presostataj apakaponqa. Imaynatachus uj ovejeroqa imata jinalla ropanta churaykukun, ajinallataj rey Nabucodonosorqa imata jinalla Egipto jallpʼata japʼikaponqa, ni iman imanasqataj* riponqa. 13 Chantapis payqa Egipto jallpʼamanta Bet-Semespi* kaj pilaresta tʼunaranqa, Egiptomanta diosespa templosninkutapis ruphaykuchenqa”, nispa’”.
44 Egipto jallpʼapi tiyakoj tukuy judiosmanta,+ Migdolpi+ tiyakojkunamanta, Tahpanhespi+ tiyakojkunamanta, Nofpi+ tiyakojkunamanta, jinallataj Patrós+ jallpʼapi tiyakojkunamantapis Jeremías nerqa: 2 “Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Qankuna rikorqankichej ima ñakʼariytachus Jerusalenman apachimusqayta,+ jinallataj Judá llajtasmanpis. Kunanqa chay llajtas thuñisqas kashanku, mana runayojtaj.+ 3 Paykunataqa chay imas qhatirerqa sajra imasta ruwaspa phiñachiwasqankurayku. Paykunaqa phiñachiwarqanku uywa wañuchisqasta waj diosesman jaywaspa,+ paykunata sirvispa ima. Chay diosestaqa ni qankunapis rejserqankichejchu, nitaj ñaupa tatasniykichejpis.+ 4 Noqaqa tukuy profetasniyta kutin kutita* kacharqani paykunaman kayta ninankupaj: “Ama jina kaspa, ama ruwaychejchu chay chejnisqay millay imasta”,+ nispa. 5 Paykunatajrí mana uyarikorqankuchu, nitaj kasukorqankuchu, astawanpis sajra imasta ruwallarqankupuni. Paykunaqa waj diosesman uywa wañuchisqasta jaywallarqankupuni.+ 6 Chayrayku rabiayta, kʼajaj phiñakuyniytawan apachimorqani. Chay apachimusqaytaj Judá llajtasta, Jerusalén callestawan ruphaykorqa. Chayrayku chay llajtasqa chʼinpacha, thuñisqataj kashanku kunan pʼunchaykama’,+ nispa.
7 ”Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘¿Imajtintaj qankunallataj chay jina jatun ñakʼariyta maskʼakunkichejri? Qankunaj juchaykichejrayku wañunku Judamanta tukuy qharis, warmis, wawas, uña wawas ima, mana ujllapis puchunkuchu. 8 ¿Imajtintaj ruwasqasniykichejwan phiñachiwankichejri? Qankunaqa Egipto jallpʼaman tiyakoj ripuspa, chaypi uywa wañuchisqasta waj diosesman jaywashankichej. Chayrayku qankunaqa wañunkichej, chantapis kay jallpʼapi kaj tukuy nacionesmanta runasqa qankunata maldecisonqachej, insultasonqachejtaj.+ 9 Qankunaj ñaupa tatasniykichej, Judamanta reyes,+ paykunaj warmisninku,+ qankuna, warmisniykichejpis sajra imasta ruwarqankichej+ Judá jallpʼapi, Jerusalén callespipis. Kunanqa, ¿chay sajra imasta ruwasqaykichejta qonqapunkichejñachu? 10 Kunankama qankunaqa mana sonqoykichejta llampʼuyachinkichejchu, nitaj noqata manchachikuwankichejchu.+ Noqaqa qankunapaj, jinallataj ñaupa tatasniykichejpajpis churarqani leyesta, kamachiykunata ima. Qankunatajrí mana chaykunata juntʼarqankichejchu’,+ nispa.
11 ”Chayrayku angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Noqaqa niniña qankunaman ñakʼariyta apachimunayta, tukuy Judatataj chinkachinayta. 12 Judamanta puchojkunataqa, nisunman Egipto jallpʼaman tiyakoj riytapuni munarqanku chaykunataqa japʼisaj. Paykunaqa tukuyninku Egipto jallpʼapi wañonqanku espadawan chayri yarqhaywan.+ Tukuyninku espadawan chayri yarqhaywan wañuchisqa kanqanku, wajchapis qhapajpis kachunku. Paykunaqa mancharinaman tukonqanku. Runasqa paykunata maldicenqanku, pisipaj qhawanqanku, insultanqankutaj.+ 13 Pikunachus Egipto jallpʼapi tiyakushanku chaykunataqa castigasaj, imaynatachus Jerusalenta castigarqani espadawan, yarqhaywan, wañuchej onqoywan ima ajinata.+ 14 Judamanta puchoj runasqa, pikunachus Egipto jallpʼaman tiyakoj jamorqanku chaykunaqa, mana ayqenqankuchu, nitaj salvakonqankuchu. Paykunaqa Judá jallpʼaman kutiyta munaspapis, mana kutiyta atenqankuchu. Pisi runaslla Egiptomanta ayqekonqanku’, nispa”.
15 Chaypeqa tantasqa kasharqanku ashkha qharis, warmisninkuwan khuska. Qharisqa yacharqanku warmisninku waj diosesman uywa wañuchisqasta jaywasqankuta. Chantá chay qharispis, chaypi sayasharqanku chay warmisninkupis, jinallataj Egiptomanta Patrospi+ tiyakoj runaspis,+ Jeremiasman nerqanku: 16 “Jehová Diospa sutinpi imatachus niwasqaykutaqa mana kasusqaykuchu. 17 Kasunaykumantaqa imatachus nisqaykuta tukuysitunta ruwasqayku: Cielomanta Reinaman* jaywasqayku uywa wañuchisqasta, vino ofrendastapis,+ imaynatachus ruwarqaykuña ajinata, chantá imaynatachus ñaupa tatasniyku, reyesniyku, kuraj kamachejkunasniyku ruwarqanku ajinata. Chaytaqa ruwarqayku Judá llajtaspi, Jerusalén callespi, maypachachus tʼantawan sajsasqa kasharqayku, tukuy ima patapitaj tiyakorqayku, ni ima ñakʼariyta rikuspa chaypacha. 18 Cielomanta Reinaman manaña uywa wañuchisqasta, nitaj vino ofrendastapis jaywasqaykumantapacha, tukuy ima pisiwayku, llajta masisniykupis espadawan yarqhaywan wañuranku”, nispa.
19 Warmispis nillarqankutaj: “Noqaykoqa Cielomanta Reinaman uywa wañuchisqasta, vino ofrendasta jaywarqayku. Chantapis jaywanapaj tʼantasta ruwarqayku chay diosaman rijchʼakojta, vino ofrendastapis payman jaywarqayku. Chay imastaqa qosasniykoj yachananta ruwarqayku”, nispa.
20 Chantá Jeremiasqa tukuy runasman kayta nerqa, qharisman, warmisninkuman, paywan parlasharqanku chay tukuy runasmanpis: 21 “Qankunaqa Judá llajtaspi, Jerusalén callespipis+ uywa wañuchisqasta waj diosesman jaywarqankichej. Ajinallatataj ruwarqanku ñaupa tatasniykichej, reyesniykichej, kuraj kamachejkunasniykichej, kay jallpʼamanta runaspis. Jehová Diosqa chayta mana qonqapunchu, payqa yuyarikullanpuni. 22 Jehová Diosqa niña aguantarqachu chay sajra ruwasqaykichejta, nitaj chay millay imasta ruwasqaykichejtapis. Chayrayku jallpʼaykichejqa chʼin lugarman tukorqa, mancharinaman, runaspa maldecinankuman. Kunantaj jallpʼaykichejqa ni uj runayoj kashan.+ 23 Qankunaqa waj diosesman uywa wañuchisqasta jaywarqankichej, Jehová Diospa contrantataj juchallikorqankichej Jehová Diospa nisqanta mana kasukuspa, leyesninta, kamachiykunasninta, yuyarichisqasnintapis mana juntʼaspa. Chayrayku kay ñakʼariy chayamusunkichej, chaytataj kunan rikushankichej”,+ nispa.
24 Jeremiasqa tukuy runasman, tukuy warmismanpis nillarqapuni: “Qankuna Judamanta runas, kay Egipto jallpʼapi tiyakojkuna, tukuyniykichej Jehová Diospa nisqanta uyariychej. 25 Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Qankunapis, warmisniykichejpis imatachus chay simiykichejwan parlasqaykichejtaqa, makisniykichejwanña ruwankichej. Qankunaqa nerqankichej: “Noqaykoqa imatachus ruwasaj nisqaykuta ruwasqaykupuni. Cielomanta Reinamanqa uywa wañuchisqasta, vino ofrendastapis jaywasqaykupuni”,+ nispa. Qankuna warmis, kunanqa imatachus ruwasaj nisqaykichejtaqa ruwankichejpuni, parlasqaykichejtaqa juntʼankichejpuni’, nispa.
26 ”Chayrayku Judamanta runas, tukuy pikunachus kay Egipto jallpʼapi tiyakunkichej chaykuna, uyariychej Jehová Diospa nisqanta: ‘Jehová Diosqa nin: “Jatunpaj qhawasqa sutiyrayku jurani: Tukuynin Egipto jallpʼapi Judamanta ni mayqen runapis sutiyta oqharenqachu+ kayta nispa jurananpaj: ‘Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurani, paymin Tukuyta Kamachej Señorqa’,+ nispa. 27 Noqaqa paykunata qhawamushallani, paykunaman ñakʼariyta, mana allin imastawan apachimunaypaj.+ Kay Egipto jallpʼapi Judamanta tiyakoj runasqa, tukuyninku wañonqanku espadawan yarqhaywan ima, mana ujpis puchonqachu.+ 28 Uj chhika runaslla espadamanta ayqenqanku. Paykunalla Egipto jallpʼamanta Judá jallpʼaman kutenqanku.+ Egipto jallpʼaman tiyakoj jamorqanku chay puchoj judiosqa, chaypacharaj yachanqanku pejpa nisqasninchus juntʼakusqanta, noqaj nisqasniychus chayri paykunaj nisqasninkuchus”, nispa’”.
29 “Jehová Diosqa nillantaj: ‘Qankunataqa kay lugarpi castigasqaykichej. Chayta yachanaykichejpajtaj uj señalta qosqaykichej. Ajinamanta yachankichej ima ñakʼariytachus apachimunayta nerqani chayta apachimunaytapuni. 30 Jehová Diosqa kayta nin: “Egiptomanta rey faraón* Hofrata enemigosninpa makisninkuman jaywaykusaj, pikunachus payta wañuchiyta munanku chaykunaj makisninkuman. Paytaqa jaywaykusaj, imaynatachus Judamanta rey Sedequiasta Babiloniamanta rey Nabucodonosorpa* makisninman jaywaykorqani ajinata. Rey Nabucodonosorqa Sedequiaspa enemigon karqa, paytataj wañuchiyta munarqa”,+ nispa’”.
45 Judamanta rey Josiaspa wawan Jehoiaquimqa Judapi tawa watastaña kamachisharqa.+ Chaypacha Neriaspa wawan Barucqa+ profeta Jeremiaspa nisqanta uj libropi qhelqasharqa.+ Chayta qhelqashajtintaj Jeremiasqa Barucman kayta nerqa:
2 “Baruc, Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin qanmanta: 3 ‘Qan nerqanki: “Ay imanallasajchus. Jehová Diosqa nanayniyman llakiyta yapaykuwan. Chay jinata waqasqaypi niña kallpaypis kanchu. Nitaj sonqo tiyaykuy noqapaj kanchu”, nispa’.
4 ”Payman kayta ninki: ‘Jehová Diosqa kayta nin: “Noqaqa imatachus sayachisqayta urmachisaj, imatachus plantasqaytapis tʼirasaj. Chaytaqa tukuynin nacionnintinpi ruwasaj.+ 5 Qantajrí jatuchaj imasta qanpaj maskʼashallankipuni.* Amaña chay imasta maskʼaychu”, nispa’.
”Jehová Diosqa nin: ‘Tukuy runasman uj ñakʼariyta apachimusaj,+ qantarí mayman rejtiykipis noqa salvasqayki’,+ nispa”.
46 Jehová Diosqa profeta Jeremiasman willarqa imatachus nacioneswan ruwananta.+ 2 Josiaspa wawan Jehoiaquim+ tawa watastaña Judapi rey kashajtin, Babiloniamanta rey Nabucodonosorqa* Egiptomanta+ rey faraón* Nekota+ Carquemispi atipaykorqa, Éufrates mayu kantupi. Diosqa kayta nin Egiptomanta, faraón Nekoj soldadosninmantawan:
3 “Wakichiychej jatuchaj escudosniykichejta, juchʼuy escudosniykichejtapis,
chantá maqanakoj llojsiychej.
4 Caballospi purejkuna, caballosniykichejta wakichiychej, caballosniykichejmantaj montaykuychej.
Lugarniykichejpi sayaykuychej, monterasniykichejtapis churakuychej.
Tʼojsina lanzasniykichejta lliphipirichiychej, pecheraykichejtapis churakuychej.
5 Jehová Diosqa nin: ‘¿Imajtintaj chay jina mancharisqas kashankuri?
Paykunaqa ripushanku, soldadosninkupis maqanakupi atipachikunku.
Sinchʼi mancharisqas ayqerikapunku, soldadosninkupis mana qhepata qhawarikamuspa ayqerikapunku.
Tukuynejpi manchariylla tiyan’.
6 ‘Sumajta correjkunapis mana ayqeyta atinkuchu, sumajta maqanakojkunapis mana escapayta atinkuchu.
Paykunaqa norte ladopi,* Éufrates mayu kantupi
jaytʼakuspa* urmanku’,+ nispa.
7 ¿Pitaj wicharimushan Nilo mayu jinari,
sinchʼita qhollchoqeyarishaj mayus jinari?
8 Egiptoqa Nilo mayu jinapuni wicharimun,+
sinchʼita qhollchoqeyarishaj mayus jinapuni.
Payqa nin: ‘Wicharispa jallpʼata pʼampaykamusaj,
llajtata chinkachimusaj, chaypi tiyakojkunatapis’, nispa.
9 Caballos, wichariychej.
Carretas, locos jina correychej.
Maqanakojkunapis puririchunku,
Cusmanta kajkuna, Putmanta kajkunapis, pikunachus maqanakuna escudota sumajta apaykachanku chaykuna.+
Ludimkunapis+ puririchunku, pikunachus flechana arcota* sumajta apaykachanku, matʼinkutaj* chaykuna.+
10 ”Chay pʼunchayqa Tukuyta Kamachej Señor Jehová Diospa pʼunchaynin, paymin angelesta kamachejqa. Chay vengakunan pʼunchayqa enemigosninwan pagachikunanpaj kanqa. Chay pʼunchay espadaqa oqoykonqa, sajsakonqa, chʼakiynintataj paykunaj yawarninkuwan thasnonqa. Angelespa kamachejnin Tukuyta Kamachej Señor Jehová Diosqa, jaywanapaj uywa wañuchisqasta jina paykunata wakichenqa* norte jallpʼaspi, Éufrates mayu kantupi.+
Qhasita maskʼanki chay chhika jampista.
Qanpajqa mana jampi kanchu.+
12 Nacionesqa pʼenqaypi rikhurisqaykita uyarinku.+
Qhaparisqaykeqa jallpʼantinpi uyarikun.
Uj soldadoqa waj soldadowan takanakun,
iskayninkutaj urmanku”.
13 Jehová Diosqa kayta nerqa profeta Jeremiasman, Babiloniamanta rey Nabucodonosor* Egipto nacionwan maqanakoj rinanmanta:+
14 “Egiptopi parlamuychej, Migdolpi+ willamuychej.
Nofpipis Tahpanhespipis+ willamullaychejtaj.
Kayta nimuychej: ‘Lugarniykichejpi sayaykuychej, wakichikuychejtaj,
imaraykuchus uj espada muyuyniykichejpi kaj imasta tukuchenqa.
15 ¿Imaraykutaj wapu soldadosniykita tukuchinkuri?
¿Imajtintaj mana sinchʼita sayayta aterqankuchuri?
Chayqa karqa Jehová Dios paykunata atipasqanrayku.
16 May chhika runas jaytʼakuspa urmashanku.
Paykunaqa ninakunku:
“Jaku kutipuna llajtanchejman, jaku jallpʼanchejman.
Chay wañuchej espadamanta ayqekuna”, nispa’.
17 Chaypitaj nerqanku:
‘Egiptomanta rey faraonqa chʼajwallan.
Atishaspa mana aprovechanchu’,+ nispa.
18 Angelesta kamachej Jehová sutiyoj Reyqa kayta nin: ‘Kausayniyrayku jurani:
Payqa* orqos chaupipi Tabor+ orqo jina jamonqa.
Mar qocha kantupi Carmelo orqo+ jina jamonqa.
19 Egiptopi tiyakoj warmi wawa,
qʼepichakuy preso apasqa kanaykipaj.
Nof llajtaqa mancharinaman tukonqa.
Chay llajtataqa ninawan japʼiykuchenqanku,* ni uj runayojta saqenqanku.+
20 Egiptoqa kʼachita malta wakita jina.
Jinapis norte ladomantapacha chʼuspis jamunku payta khanej.
21 Paypa contratasqan soldadospis wira torillos jina kanku.
Paykunapis kutirispa tukuyninku ayqekunku.
Paykunaqa mana sinchʼita sayayta aterqankuchu,+
ñakʼarinanku pʼunchay chayamusqanrayku,
cuentata qonanku tiempo chayamusqanrayku’.
22 ‘Payqa katari jina qhatatakuspa sonarenqa.
Imaraykuchus tukuy kallpankuwan payta qhatiykonqanku, hachaswan ima,
sachʼasta kʼutoj* runas jina.
23 Paypa sachʼasninta kʼuturanqanku, mana yaykuy atina monte kashajtinpis, nispa nin Jehová Diosqa.
Paykunaqa langostasmantapis aswan ashkha kanku, mana yupay atina.
24 Egiptoj warmi wawanqa pʼenqaypi rikhurichisqa kanqa.
Norte ladomanta runaspa makinkuman jaywasqa kanqa’.+
25 ”Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa nin: ‘Noqaqa castiganaypaj qhawarimusaj No*+ llajtamanta Amón+ diosta, faraonta, Egiptota, diosesninta,+ reyesnintawan. Noqaqa qhawarimusaj faraonta, tukuy paypi atienekojkunatawan’,+ nispa.
26 ”Jehová Diosqa nillantaj: ‘Paykunataqa pichus paykunata wañuchiyta munajkunaman jaywaykusaj. Paykunataqa Babiloniamanta rey Nabucodonosorman,*+ kamachisninmanwan jaywaykusaj. Chay qhepatataj, ñaupajta jinallataj Egiptopi runas tiyakonqanku’.+
27 ‘Qantajrí kamachiy Jacob, ama manchachikuychu.
Israel, ama manchariywan kharkatitiychu.+
Noqaqa karumantapacha jamuspa salvasqayki,
mirayniykitapis salvasaj, maymanchus presos apasqa karqanku chay jallpʼamanta.+
Jacobqa kutimonqa, mana manchachikuspa allinta kausakonqa,
ni pej mancharichisqan.+
28 Chayrayku kamachiy Jacob, ama manchachikuychu, noqamin qanwan kashani, nispa nin Jehová Diosqa.
Mayqen nacionesmanchus chʼeqeracherqayki* chay nacionestaqa tukuyninta chinkachisaj.+
Jinapis qantaqa mana chinkachisqaykichu.+
Qantaqa juchaykiman jina maychus kajta castigasqayki.*+
Pero manapuni castigomanta librakunkichu’, nispa”.
47 Jehová Diosqa profeta Jeremiasman willarqa imachus filisteosta qhatirinanta.+ Chayqa karqa niraj faraón* Gaza llajtata japʼikapushajtin. 2 Jehová Diosqa kayta nin:
“Norte ladomantapacha* yakus jamushanku.
Chay yakusqa mayuta wasaykamonqanku,
nacionnintinman juntʼaykonqanku, imaschus chaypi kan chaymanwan.
Juntʼaykullanqataj llajtaman, chaypi tiyakojkunamanpis.
Runasqa qhaparenqanku,
chay nacionpi tukuy tiyakojkunapis waqanqanku.
3 Tatasqa caballospa corresqankuta uyarispa,
maqanakuna carretaspa sonarisqanta uyarispa,
carretaspa ruedasninkoj sonasqanta uyarispa,
manchariywan ayqekonqanku, nitaj qhepata qhawarikonqankuchu wawasninkuta maskʼanankupaj.
Chayqa ajina kanqa manaña kallpanku kasqanrayku.
4 Uj pʼunchay jamushan, chaypachataj tukuy filisteosqa chinkachisqa kanqanku.+
Tiromantawan+ Sidonmantawan+ tukuy puchoj yanapajkunasninkoqa chinkachisqa kanqanku.
5 Asquelonqa chʼinyachisqa karqa.+
Gaza llajtaqa pʼajlasqa* kanqa.
Qankunatajrí, ura pampankumanta puchojkuna,
¿maykʼajkamataj cuerposniykichejta sigue khuchurakunkichejri?+
6 Jehová Diospa espadan,+
¿maykʼajtaj santo kankiri?
Riy jallchʼanaykiman.
Chaypi samarikamuy, chʼintaj kay.
7 ¿Imaynatataj santo kanqa
Jehová Dios kamachishajtinri?
Chay espadataqa Diosmin kacharqa
Asquelonpa contranta, mar kantoj contrantawan”.+
48 Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin Moabmanta:+
“Neboqa+ chinkachisqa karqa. Kunanqa imanallanqachus.
Quiryataimtaqa+ pʼenqaypi rikhuricherqanku, atipaykorqankutaj.
Sumaj pakakunanku lugartaqa pʼenqaypi rikhuricherqanku, thuñiykorqankutaj.+
2 Niña pipis Moabtaqa alabanchu.
Runasqa Hesbonpi+ yachachinakorqanku imaynatachus atipaykunankuta:
‘Jaku chinkachimunachej, amaña nacionchu kananpaj’, nispa.
Madmén, qanpis chʼinlla kakuy, ama imatapis parlaychu,
imaraykuchus espadaqa qanta qhatiykushasunki.
3 Horonaimmantapacha+ uj qhapariy uyarikun,
tukuynin llajta chinkachisqa kasqanrayku, tukuyninpunitaj tukuchisqa kasqanrayku.
4 Moabtaqa qʼalata phiriykunku.
Uña wawasnenqa qhaparispa waqanku.
5 Runasqa Luhitman wicharishaspa mana samarispa waqanku.
Horonaim kinraypi* llakiyta qhaparisqanku uyarikun, chay desgracia kasqanrayku.+
6 Correychej, ayqekuychej mana wañunaykichejpaj.
Qankunaqa chʼin jallpʼapi enebro sachʼa jina kanaykichej tiyan.
7 Moab, qanpis atipasqallataj kanki,
chay ruwasqasniykipi atienekusqaykirayku, chay qhapaj kapuyniykipi atienekusqaykirayku.
Kemosqa+ preso apasqa kanqa,
sacerdotesninwan kuraj kamachejkunasninwan khuska.
8 Tukuchej enemigoqa tukuynin llajtasman yaykuykonqa,
manataj ujllapis ayqekonqachu.+
Ura pampaqa wañuponqa,
pata pampapis chinkachisqa kanqa, Jehová Dios nisqanman jina.
9 Moabta señalaykuychej.
Imaraykuchus payqa raqayllaña* kaspa ayqerikaponqa.
Llajtasnenqa mancharinaman tukonqa,
mana uj runayojmantaj.+
10 Maldecisqa kachun, pichus Jehová Diospa kamachisqanta mala ganalla* ruwajqa.
Maldecisqa kachun, pichus espadanwan mana wañuchejqa.
11 Moabitasqa joven kasqankumantapacha mana imamanta llakikunkuchu.
Paykunaqa mana kuyuchisqa vinoman rijchʼakunku, mayqenpatachus qonchun tiyaykusqa kashan chayman.
Chay vinotaqa mana cambiankuchu uj pʼuñumanta waj pʼuñuman.
Ajinallataj paykunapis kanku, paykunaqa mana jaykʼajpis presos apasqa karqankuchu.
Chayrayku sabornenqa kikillanpuni,
qʼapayninpis mana cambianchu.
12 ”Jehová Diosqa nin: ‘Chayrayku pʼunchaykuna jamushan, chaypacha noqaqa runasta kachamusaj tijrarpasunaykichejpaj. Paykunaqa tijrarpasonqachej, pʼuñusniykichejtataj chʼusajyarpachenqanku. Chantapis jatuchaj yurusniykichejta tʼunaranqanku. 13 Chaypacha moabitasqa Kemosmanta pʼenqakonqanku, imaynatachus israelitaspis atienekusqanku Betelmanta pʼenqakunku ajinata.+
14 ¿Ima uyaykichejwantaj qankuna ninkichej: “Sumaj wapu soldados kayku, maqanakupaj wakichisqa”, nispari?’.+
15 Angelesta kamachej Jehová sutiyoj Reyqa+ kayta nin:
‘Moabqa chinkachisqaña.
Moabpa llajtasninman yaykuykunku.+
Aswan sumaj jovenesnintataj wañurachinku’,+ nispa.
16 Moabitas chinkachisqa kanankoqa pisimantawan chayamonqa.
Paykuna tukuchisqa kanankoqa qayllitapiña kashan.+
17 Muyuyninpi kajkunaqa paykunamanta llakikunanku kanqa.
Sutinkuta yachajkunaqa llakikunanku kanqa.
Chayrayku paykunaman niychej: ‘Chay jina atiyniyoj varaqa pʼakikapun, chay jina kʼachitu kamachina tojnoqa pʼakikapun’, nispa.
Imaraykuchus Moabta tukuchejqa qanpa contraykita jamun.
Sumaj jarkʼachasqa llajtasniykitataj raqayllataña saqenqa.+
19 Aroerpi+ tiyakoj runa, ñan kantupi sayaykuspa qhaway.
Ayqekushan chay qharita, chay warmitapis ‘¿imanantaj?’ nispa tapuriy.
20 Moabqa pʼenqaypi rikhurin, sinchʼi mancharisqataj kashan.
Waqaychej, qhapariychejtaj.
Arnonpi+ willaychej Moab thuñisqa kasqanta.
21 ”Diosqa pata pampata juzgarqa,+ payqa juzgarqa Holonta, Jahazta,+ Mefaatta+ ima. 22 Juzgallarqataj Dibonta,+ Nebota,+ Bet-Diblataimtawan. 23 Juzgallarqataj Quiryataimta,+ Bet-Gamulta, Bet-Meontawan.+ 24 Juzgallarqataj Queriyotta,+ Bozrata, jinallataj Moab jallpʼapi kaj llajtasta, karupi kajkunata, qayllapi kajkunatapis.
25 Jehová Diosqa nin: ‘Moabpa kallpanqa tukuchisqa karqa.*
Makinpis pʼakisqa karqa’.
26 ‘Moabta machaykuchiychej,+ Jehová Diospa contranpi umata oqharisqanrayku.+
Moabqa lansakusqan patapi suntʼiykachan,*
runastaj paymanta asikunku.
27 ¿Manachu qanqa Israelta asipayarqanki?+
¿Israeltaqa suwastawan khuskachu taripaykorqanku
paypa contranta parlanaykipaj, asikuspataj umaykita khiwirinaykipaj?
28 Moabpi tiyakojkuna, llajtasniykichejmanta ripuspa qaqaspi tiyakamuychej.
Qaqa kʼajlluspi* thapachakoj palomas jina kaychej’, nispa”.
29 “Noqayku uyariyku Moabqa manchayta jatuncharikusqanta, may maylla kasqanta.
Uyarillaykutaj umata oqharisqanta, jatunchakusqanta, may maylla kasqanta, sonqonpi runaykachasqantapis”.+
30 “Jehová Diosqa nin: ‘Imaynatachus phiñakusqanta yachani,
jinapis tukuy parlasqanqa qhasilla.
Paykunaqa ni imata ruwanqankuchu.
31 Chayrayku Moabmanta waqasaj.
Tukuynin Moabrayku qhaparisaj.
Quir-Heresmanta+ runasrayku jikʼun jikʼunta waqasaj.
32 Sibmá+ lugarmanta uva sachʼa, qanmantaqa sinchʼita waqasaj,
Jazermanta+ waqasqaymantapis astawanraj.
Qanmanta wiñarqanku chay ramasqa mar qochatapuni pasarqanku.
Mar qochakama chayarqanku, Jazerkama.
Tukuchej enemigoqa uraykamun+
poqoyniykiman, uvasta pallasqaykimanpis.
33 Asirikusqanku, kusirikusqankupis huertamanta chinkapun,
Moab jallpʼamantapis chinkapullantaj.+
Noqaqa uva sarunamanta vinota tukuchini,
niña pipis kusiywan qhaparispa uvasta saronqachu,
qhaparisqankoqa waj jinataj kanqa’,+ nispa”.
34 “‘Hesbonmantapacha+ Elealekama+ uj qhapariy uyarikun.
Paykunaqa Jahazkama+ uyarikunanpaj qhaparinku.
Chay qhaparisqankoqa Zoarmantapacha Horonaimkama+ uyarikun, chantá Eglat-Selisiyakama.
Nimrim yakuspis chʼakisqata chʼakiponqa.+
35 Jehová Diosqa nin, Moabmanta chinkachisaj
pata lugaresman ofrendasta apajkunata,
diosninkuman uywa wañuchisqasta jaywajkunata ima.
36 Chayrayku sonqoyqa qena* jina waqarikonqa* Moabmanta.+
Sonqoyqa qena* jina waqarikonqa* Quir-Herespi tiyakoj runasmanta.
Tukuy qhapaj imasta tantasqankoqa tukukaponqa.
38 “Jehová Diosqa nin: ‘Noqaqa Moabta tʼunarpani,
imaynatachus uj yuruta tʼunarpanchej ajinata.
Chayrayku Moabpa tukuynin wasi patasninpi,
tukuynin plazasninpipis,
waqaylla uyarikun’.
39 ‘Moabqa manchay mancharisqa kashan. Chayrayku waqaychej.
Moabqa pʼenqayta ripun.
Chayrayku runasqa Moabmanta burlakunku.
Payqa mancharinaman tukun tukuy muyuyninpi kajkunapaj’, nispa”.
40 “Jehová Diosqa kayta nin:
‘Imaynatachus uj aguilaqa imallatapis japʼinanpaj phawaykamun,+
ajinallatataj enemigoqa lijrasninta* kicharispa Moabpa contranpi kachaykukonqa.+
41 Llajtastaqa atipaykonqanku.
Sumaj jarkʼachasqa lugaresnintapis japʼikaponqanku.
Chay pʼunchay, Moabmanta wapu soldadosqa
wawata nacechikoj warmi jina mancharikonqanku’”.
42 “‘Moabqa chinkachisqa kanqa, manañataj llajtachu kanqa.+
Imaraykuchus payqa Jehová Diospa contranpi umata oqharerqa.+
43 Moabpi tiyakoj runa,
qanpa ñaupaqeykipi kashan manchariy, chantá uj tʼoqo, uj trampa ima’, nispa nin Jehová Diosqa.
44 ‘Chay manchariymanta salvakuyta munaspa ayqekojqa, tʼoqoman urmaykonqa.
Tʼoqomanta llojsimojtaj trampawan japʼichikonqa’.
‘Noqamin Moabta castigasaj ajllasqay watapi’, nispa nin Jehová Diosqa.
45 Ayqekojkunaqa mana kallpayoj Hesbonpa llanthunpi samarikunku.
Hesbonmantarí nina llojsimonqa.
Sehón+ chaupimantataj nina laurarimonqa.
Moabpa frententataj ruphaykonqa.
Ruphaykullanqataj mana khuyarispa wañuchej runaspa tʼojlunkutapis.+
46 ‘Ay Moab, imanallankichus.
Kemós+ diosniyki chinkapun,
qhari wawasniykita presosta apasqankurayku,
warmi wawasniykitapis waj llajtaman presosta apasqankurayku.+
47 Chaywanpis Moabmanta presos apasqa kajkunataqa, tukukuy pʼunchaykunapi tantaykamusaj’ nispa nin Jehová Diosqa.
‘Kaypi tukukun Moab juzgasqa kananmanta willayqa’”.+
49 Jehová Diosqa ammonitasmanta+ kayta nin:
“¿Manachu Israelqa wawasniyoj?
¿Manachu wawan tiyan herencianta japʼinanpaj?
¿Imajtintaj Malcamqa*+ Gadta japʼikapunri?+
¿Imajtintaj Malcamta yupaychajkuna Israel jallpʼaspi tiyakunkuri?”, nispa.
2 “Jehová Diosqa nin: ‘Chayrayku pʼunchaykuna qayllamushan,
chaypachataj ammonitaspa+ Rabá+ llajtankoj contranta maqanakupaj uj qhapariy uyarikonqa.
Chay llajtataj rumi montonesllaña kanqa.
Muyuyninpi kaj ranchosninmanpis ninata japʼiykuchenqanku’.
‘Israelqa qhechusqanku jallpʼata kutichikaponqa’,+ nispa nin Jehová Diosqa.
3 ‘Hesbón, Hai llajtamanta waqay, imaraykuchus chay llajtaqa chinkachisqaña.
Rabaj muyuyninpi kaj ranchos, qankunapis qhapariychej.
Qhashqa telata churakuychej.
Rumi kanchaspitaj* kayman jaqayman waqaspa correykachaychej.
Imaraykuchus Malcamqa preso apasqa kanqa
sacerdotesninwan khuska, kuraj kamachejkunasninwan khuska.+
4 Wasanchaj warmi wawa, ¿imajtintaj ura pampasniykimanta jatunchakunkiri?
¿Imajtintaj sumaj qarpasqa pampasniykimanta jatunchakunkiri?
Qanqa qhapaj imasniykipi atienekuspa ninki:
“¿Pitaj contrayta jamunmanri?”, nispa’”.
5 “Angelespa kamachejnin, Tukuyta Kamachej Señor Jehová Diosqa nin: ‘Noqaqa uj mancharina imata apachimusqayki.
Chayqa tukuy muyuyniykipi kajkunamanta jamonqa.
Qankunaqa tukuy ladoman chʼeqerachisqa* kankichej,
ayqekojkunatataj ni pi tantamonqachu’, nispa”.
6 “Jehová Diosqa nillantaj: ‘Chay qhepatataj noqaqa ammonitasmanta presos apasqa kajkunata tantamusaj’, nispa”.
7 Angelesta kamachej Jehová Diosqa Edommanta kayta nin:
“¿Temanpeqa+ manañachu yachayniyoj runas tiyan?
Yachayniyoj runasqa, ¿manañachu allinta yuyaychanku?
¿Yachayninkoqa niñachu sirven?
8 Dedanpi+ tiyakoj runas, kutiriychej, ayqekuychejtaj.
Rispa ukhu wayqʼospi tiyakamuychej.
Imaraykuchus Esauta castiganay tiempo chayamojtin,
noqaqa payman uj ñakʼariyta apachimusaj.
9 Uvasta pallajkunachus qanman jamunkuman chayqa,
¿manachu wajkuna chajmakunankupaj* saqenkuman?
Tutan suwas jamunkuman chaypis,
imatachus munasqallankuta suwankuman.+
10 Noqatajrí Esauta qʼalallata saqerpasaj.
Pakakunan lugarestaqa sutʼiman orqhosaj, tukuypa rikunanman,
manaña pakakuyta atinanpaj.
11 Wajcha wawasniykita* saqey.
Noqa paykunata kausachisaj.
Viudasniykipis noqapi atienekonqanku”, nispa.
12 Kaytamin Jehová Diosqa nin: “Sichus mana juchachasqa kajkuna phiñakuy copamanta tomanqanku chayqa, ¿imajtintaj qan castigomanta librakuwajri? Qanqa castigasqapuni kanki, chay phiñakuy copamantaqa tomankipuni”,+ nispa.
13 Jehová Diosqa nin: “Noqaqa sutiyrayku jurani: Bozraqa mancharinaman tukonqa,+ runaspa asikunankuman, qʼara pampamantaj. Runasqa Bozrata maldicenqanku. Tukuynin llajtasnintaj raqaykunallaña* kanqa wiñaypaj”,+ nispa.
14 Jehová Diosmanta uj willayta uyarini.
Uj runa kachasqa karqa nacionesman kayta willamunanpaj:
“Tantakuspa Edomwan maqanakamuychej.
Guerrapaj wakichikuychej”.+
15 “Qantaqa naciones ukhupi pisipaj qhawasqaman tukuchiyki.
Runaspa chejninanman tukuchiyki.+
16 Qanqa wajkunata manchachisqaykita yuyaspa qanllataj chʼaukiyakunki,*
sonqoykipi mayta jatunchakusqaykirayku.
Qanqa qaqa kʼajlluspi* tiyakunki,
aswan jatuchaj lomaspitaj.
Águilas jina aswan patapi thapachakojtiykipis,
noqa chay patamanta uraykuchimusqayki”, nispa nin Jehová Diosqa.
17 “Edomqa mancharinaman tukunan tiyan.+ Tukuy chayninta pasajkunaqa Edomta rikuspa mancharenqanku, ñakʼariykuna payman chayamusqanta rikuspa silbarenqanku. 18 Imaynatachus Sodomawan, Gomorrawan, muyuyninpi kaj ranchoswan ima chinkachisqa karqanku,+ ajinallatataj Edompis chinkachisqa kanqa, manataj pi runapis chaypi tiyakonqachu, nitaj pipis chaypi tiyakoj qhepakonqachu,+ nispa nin Jehová Diosqa.
19 ”Qhawariychej, maypichá ovejas mana manchachikuspa pastota mikhushanku chayman pichá wicharimonqa, imaynatachus uj león Jordán mayu kantupi sachʼas ukhumanta llojsimun ajinata.+ Jinapis niraj imapi paytaqa ayqechisaj. Paykunata qhawananpajtaj ajllasqa runata churasaj. ¿Pitaj noqa jina kanmanri? ¿Pitaj noqaj contraypi sayaykunmanri? ¿Pi ovejerotaj noqaman sayaykuwanmanri?+ 20 Chayrayku runas, uyariychej. Jehová Diosqa kayta nin Edompa contranta, payqa kayta yuyaychakun Temanpi+ tiyakoj runaspa contranta:
Oveja uñastaqa qhatataspa apakaponqanku.
Tiyakushanku chay jallpʼaqa paykunaj juchankurayku chʼin lugarman tukonqa.+
21 Paykuna urmasqankurayku jallpʼapuni kharkatitin,
qhaparisqankutaj uyarikun.
Sonasqanqa Puka mar qochapipis uyarikun.+
22 Qhawaychej, enemigoqa uj águila jina pataman wicharenqa, imatachus japʼinan kashan chaypa patanmantaj imata jina kachaykakamonqa.+
Bozrá patapitaj lijrasninta* kicharenqa.+
Chay pʼunchay Edommanta wapu soldadosqa
wawata nacechikoj warmi jina mancharikonqanku”.
23 Kay willayqa Damascopaj:+
“Hamatwan+ Arpadwanqa mana allin willaykunata uyarisqankurayku
pʼenqaypi rikhurichisqa kanku.
Paykunaqa manchariywan ni imanakuyta atinkuchu.
Mar qochaqa graveta qhollchoqeyarishan, nitaj tiyaykuyta atinchu.
24 Damascoqa manaña kallpayojchu.
Payqa ayqekunanpaj qhepaman kutirin, jinapis allin mancharisqa kashan.
Paytaqa nacechikoj warmita jina
phutiytaj nanaytaj taripaykun.
25 ¿Imaraykutaj chay manchay jatunchasqa llajta,
chay manchay kusisqa llajta mana saqerparisqachuri?
26 Jovenesnenqa plazasninpi wañusqa wijchʼukonqanku.
Chay pʼunchay tukuynin soldadosnin wañuranqanku”, nispa nin angelesta kamachej Jehová Diosqa.
27 “Damascoj perqasninta ninawan japʼiykuchisaj,
chay ninataj Ben-Hadadpa sumaj ruwasqa torresninta ruphaykonqa”.+
28 Jehová Diosqa kayta nin Quedarmanta,+ Hazorpa gobiernosninmanta, pikunatachus Babiloniamanta rey Nabucodonosor* atipaykorqa chaykunamanta:
“Quedarman wichariychej,
inti llojsimuy ladopi tiyakoj runastataj wañurachimuychej.
29 Qhechumuychej toldo wasisninkuta,* ovejasninkuta,
toldo wasisninkoj telasninta, tukuy kapuyninkutawan.
Camellosninkutapis qhatikapunkichej.
Chaypacha runasqa qhaparenqanku: ‘Tukuynejpi manchariylla tiyan’, nispa”.
30 Jehová Diosqa nin: “Hazorpi tiyakojkuna, ayqekuychej, karuman ripuychej.
Ukhu wayqʼosman tiyakoj ripuychej”.
“Babiloniamanta rey Nabucodonosorqa* sumajta yuyaychakun imaynatachus qankunaj contraykichejpi jamunanta.
Payqa wakichinña imatachus contraykichejpi ruwananta”, nispa.
31 Jehová Diosqa nillantaj: “Wichariychej, mana imata manchachikuspa
allinta kausakoj nacionwan maqanakoj”.
“Chay nacionqa mana punkusniyoj, nitaj punku trancanasniyoj. Chay nacionmanta runasqa sapallanku tiyakunku.
32 Chay nacionmantaqa camellosninkuta apakapunkichej,
jinallataj may chhika wakasninkutapis.
Patillanku chaynejmanta chujchankuta kʼutukojkunataqa,+
tukuynejman chʼeqerachisaj.
Paykunamanqa ñakʼariyta tukuy ladosmanta kachaykusaj”, nispa nin Jehová Diosqa.
33 “Hazorqa wiñaypaj kʼita alqospa wasinkuman tukonqa,
chʼin lugarman.
Mana pi runapis chaypi tiyakonqachu,
nitaj pipis chaypi tiyakoj qhepakonqachu”.
34 Rey Sedequías+ Judapi kamachiyta qallarishajtin, Jehová Diosqa profeta Jeremiasman willarqa imachus Elamta+ pasananta: 35 “Angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nin: ‘Elampa flechana arconta* pʼakirparisaj,+ mayqenchus paykunaman atiyta qon chayta. 36 Elammanqa cielospa tawantin kʼuchusninmanta tawa wayrasta kachaykusaj. Elammanta kajkunatataj chay wayras ladoman chʼeqerachisaj. Ajinapi Elammanta chʼeqerachisqa kajkunaqa tukuy nacionesman chayanqanku’, nispa”.
37 Jehová Diosqa nin: “Elamitastaqa enemigosninkoj ñaupaqenpi tʼunaykusaj, jinallataj paykunata wañuchiyta munanku chaykunaj ñaupaqenkupipis. Paykunamanqa uj ñakʼariyta, kʼajaj phiñakuyniyta apachimusaj. Paykunaj qhepankuta espadata kachaykusaj, paykunata tukuchinankama”, nispa.
38 Jehová Diosqa nin: “Noqaqa Elampi+ kamachina tiyanayta churasaj, chinkachisajtaj reyninta, jinallataj kuraj kamachejkunasnintapis”, nispa.
39 Jehová Diosqa nin: “Chaywanpis tukukuy pʼunchaykunapeqa, Elammanta presos apasqa kajkunata tantaykamusaj”, nispa.
50 Jehová Diosqa kayta willacherqa profeta Jeremiaswan, caldeospa jallpʼanku Babiloniamanta:+
2 “Naciones ukhupi parlamuychej, willamuychejtaj.
Uj señalta* churamuychej, willamuychejtaj.
Ama ni imata pakaychejchu.
Kayta nimuychej: ‘Babiloniata atipaykunku.+
Belqa pʼenqaypi rikhurin.+
Merodacqa sinchʼi mancharisqa kashan.
Santosninkupis pʼenqaypi rikhurichisqa kanku.
Millay santosninkoqa* sinchʼi mancharisqa kashanku’, nispa.
3 Ajinata willamuychej norte ladomanta* uj nación Babiloniawan maqanakunanpaj jamusqanrayku.+
Chay nacionqa Babilonia jallpʼata mancharinaman tukuchin,
nitaj pipis chaypi tiyakunñachu.
Runaspis animalespis ayqekunku.
Tukuyninku ripunku”, nispa.
4 Jehová Diosqa nin: “Chay pʼunchaykunapi, chay tiempopi, Israel nacionwan Judá nacionwanqa khuska jamonqanku.+ Paykunaqa waqan waqan purenqanku,+ Jehová Diosninkutataj khuska maskʼanqanku.+ 5 Paykunaqa Sion lado qhawarisqa tapurikonqanku mayqen ñanchus Sionman risqanta,+ nenqankutaj: ‘Jamuychej, Jehová Dioswan wiñaypaj uj tratota ruwana, mana qonqasqa kananpaj’,+ nispa. 6 Llajtaymanta kajkunaqa chinkasqa ovejasman rijchʼakunku.+ Paykunataqa michejkunallankutaj chinkaracherqanku.+ Paykunataqa orqosman qhaterqanku, orqospi, lomaspi kayman jaqayman puricherqanku. Ajinapi paykunaqa samarikunanku lugarmanta qonqaporqanku. 7 Pillapis paykunata tarispaqa mikhukapullaj.+ Enemigosnenqa nej kanku: ‘Noqaykoqa mana juchayojchu kayku, imaraykuchus paykuna Jehová Diospa contranta juchallerqanku, jinallataj justicia wasej contranta, ñaupa tatasninkoj suyakusqankoj contranta, nisunman Jehovaj contranta’, nispa”.
8 “Babiloniamanta ayqekuychej.
Caldeospa jallpʼankumanta llosipuychej.+
Tropa uywasmanta punteros jina kaychej.
9 Noqaqa norte ladomanta jatuchaj nacionesta wajyachispa,+
Babiloniaj contranta kachaykushani.
Paykunaqa maqanakunankupaj wakichisqa jamonqanku.
Babiloniaj contranta sayaykonqanku, Babiloniataj atipasqa kanqa.
Flechasninkoqa soldadospa flechasnin jinapuni,
tatasta mana wawasniyojta saqen.+
Flechaspaqa cheqanta japʼichinku.
10 Caldea llajtaqa saqueasqa kanqa.+
Chay saqueajkunaqa sumaj kusisqa kanqanku”,+ nispa nin Jehová Diosqa.
11 “Qankunaqa mayta kusikorqankichej,+ fiestatapuni ruwarqankichej,
noqaj herenciayta saqueashajtinku.+
Qankunaqa imaynatachus malta waka pasto patapi phinkiykacharin, ajinata phinkiykacharerqankichej.
Caballos jina qhaparerqankichej.
12 Mamaykichejqa pʼenqaypi rikhurin.+
Qankunata nacechikoj mamaykichejqa sonqo pʼakisqa kashan.
Qhawaychej, payqa naciones ukhupi aswan mana kasu ruwana,
mana yakuyoj chʼin jallpʼa jina, tʼajra jallpʼa jinataj.+
13 Jehová Diospa phiñakuyninrayku Babiloniaqa ni uj runayoj qhepakonqa.+
Chʼinpacha qhepakonqa.+
Tukuy pikunachus Babilonia chaynejta pasajkunaqa, tʼukulla sinchʼi mancharisqa Babiloniata qhawanqanku.
Tukuy chay castigos Babiloniaman jamusqanta rikuspa silbarenqanku.+
14 Tukuy qankuna, pikunachus flechana arcota* matʼirinkichej* chaykuna,
Babiloniata tukuy ladosmanta waykhaykuychej maqanakupaj wakichisqa.
Babiloniaman flechasta kachaykuychej, ama michʼakuspa flechasta kachaykuychej.+
Payqa Jehová Diospa contranpi juchallikorqa.+
15 Babiloniaj tukuynin ladosninpi qhapariychej maqanakuman yaykunaykichejpaj.
Payqa manaña kutichikonqachu.
Paymanta vengakuychej.
Imatachus pay ruwarqa chay kikillantataj payta ruwaykuychej.+
16 Babiloniamanta chinkachiychej tarpoj runata,
cosecha tiempopi joseta japʼej runatawan.+
Wañuchej espadarayku sapa ujpis llajtanman kutiponqa,
sapa ujpis jallpʼanman ayqekonqa.+
17 ”Israelmanta runasqa chʼeqerasqa* ovejas jina kanku.+ Paykunataqa leones chʼeqeracherqanku.+ Ñaupajtaqa Asiriamanta rey paykunata mikhuykorqa,+ chaymantataj Babiloniamanta rey Nabucodonosor* tullusninta kʼutuykorqa.+ 18 Chayrayku angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Noqaqa cuentata mañasaj Babiloniaj reyninmanta, jinallataj jallpʼanmantapis, imaynatachus Asiriaj reyninmanta cuentata mañarqani ajinata.+ 19 Noqaqa Israelta pastosninman kutichimusaj.+ Payqa Carmelopi, Basanpi ima pastota mikhonqa.+ Payqa sajsakunankama mikhonqa Efraín orqospi,+ Galaad+ orqospi ima’, nispa”.
20 Jehová Diosqa nin: “Chay pʼunchaykunapi, chay tiempopi,
Israelpa juchanta maskʼanqanku,
nitaj ima juchatapis tarenqankuchu,
nillataj Judaj juchasnintapis tarenqankuchu,
imaraykuchus noqaqa perdonasaj, pikunatachus kausajta saqesaj chaykunata”,+ nispa.
21 Jehová Diosqa nin: “Merataim jallpʼawan maqanakoj wichariy, jinallataj Pecodpi tiyakojkunawanpis.+
Paykunata wañurachimuy, qʼalitunkutataj tukuchimuy”.
“Tukuy ima kamachisusqayta ruwamuy.
22 Nacionnintinpi wañuchinaku maqanakumanta chʼajwa uyarikun.
Manchay jatun llakiypuni uyarikun.
23 Chay jina tʼukunata jallpʼaj combontaqa partirparinku, tʼunarpankutaj.+
Chay jina tʼukunata Babiloniaqa nacionespa ñaupaqenpi mancharinaman tukun.+
24 Babilonia, qanpaj uj trampata churarqani,
qantaj mana reparakuspalla chay trampawan japʼichikorqanki.
Qanqa Jehová Diospa contranpi sayaykusqaykirayku,
taripachikorqanki, japʼichikorqankitaj.+
25 Jehová Diosqa armasta jallchʼana wasinta kicharin,
chay ukhumantataj orqhomun phiñakuyninmanta armasta.+
Angelespa kamachejnin Tukuyta Kamachej Señor Jehová Diosqa, uj imata ruwanan kashan
caldeospa jallpʼankupi.
Payta montón montonllata ruwaychej, trigotapis montonashawajchej jina.
Chinkasqata chinkachiychej.+
Ama pipis chaypi qhepakuchunchu.
27 Mana khuyarispa tukuynin torillosninta wañurachiychej.+
Paykunaqa ñakʼana* wasiman uraykuchunku.
Ay imanallanqankuchus paykunaqa, chay pʼunchay chayamun,
chay cuentata qonanku tiempo chayamun.
28 Babilonia jallpʼamanta runaspa escapasqanku uyarikun,
runaspa ayqekusqanku uyarikun.
Paykunaqa Sionman rinku Jehová Dios vengakusqanta willaj,
templonmanta vengakusqanta willaj.+
29 Flechana arcosniyoj soldadosta wajyachiychej Babiloniawan maqanakunankupaj.
Wajyachiychej tukuy pikunachus flechana arcosninkuta matʼirinku* chaykunata.+
Babiloniaj muyuyninpi jarakuychej, amataj pitapis ayqekojta saqeychejchu.
Imastachus ruwasqanman jina qopuychej.+
Imastachus pay ruwarqa chay kikillantataj payta ruwaykuychej.+
Imaraykuchus payqa mayta jatunchakorqa Jehová Diospa ñaupaqenpi,
Israelmanta Santo Diospa ñaupaqenpi.+
30 Chayrayku jovenesnenqa plazasninpi wañusqa wijchʼukonqanku.+
Chay pʼunchay tukuynin soldadosnin wañuranqanku”,* nispa nin Jehová Diosqa.
31 Angelespa kamachejnin Tukuyta Kamachej Señor Jehová Diosqa nin: “Mana kasukoj wawa,+ qhaway, noqa contraykipi kashani.+
Imaraykuchus cuentata mañasunay pʼunchayqa chayamonqa, chay pʼunchaytaj noqa qanta castigasqayki.
Noqaqa llajtasniykita ninawan japʼiykuchisaj.
Ninaqa muyuyniykipi tukuy ima kajta ruphaykonqa”, nispa.
33 Angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nin:
“Israelmantawan Judamantawan runasqa ñakʼarichisqa kashanku.
Paykunataqa, pikunachus presosta apakaporqanku chaykuna mana kacharinkuchu,+
manapuni kachariyta munankuchu.+
34 Jinapis paykunata Kacharichej Diosqa manchay kallpayoj.+
Paypa sutenqa angelesta kamachej Jehová.+
Payqa paykunapaj justiciata ruwaponqa,+
nacionnintinpi allinta kausakunankupaj,+
chantá Babiloniapi tiyakojkunata qhollpichinanpaj”,+ nispa.
35 Jehová Diosqa nin: “Uj espada jamonqa caldeospa contrankupi,
Babiloniapi tiyakojkunaj contrankupi, kuraj kamachejkunasninkoj contrankupi, yachayniyoj runasninkoj contrankupi ima.+
36 Uj espada jamonqa llullakojkunaj* contrankupi, paykunataj sonso runas jina tukuy imata ruwarakonqanku.
Uj espada jamonqa maqanakoj soldadosninpa contrankupi, paykunataj mayta mancharikonqanku.+
37 Uj espada jamonqa caballosninkoj contrankupi, maqanakuna carretasninkoj contrankupi,
chaypi tiyakunku chay tukuy laya* runaspa contrankupi ima.
Paykunaqa warmisman jina tukonqanku.+
Uj espada jamonqa Babiloniaj kapuyninpa contranpi, tukuy kapuynintaj saqueasqa kanqa.+
38 Ay yakusninmanta, yakusnenqa chʼakichisqa kanqa.+
Babiloniaqa ruwasqa santoswan juntʼa kashan.+
Chaypi tiyakojkunaqa mancharina imasta mosqoypi jina rikusqankurayku, locos jina tukuy imata ruwashanku.
39 Chayrayku chʼin jallpʼasmanta animalesqa chaypi tiyakonqanku aullaj animaleswan khuska.
Surispis* chaypi tiyakonqanku.+
Runastajrí manaña jaykʼajpis chaypi tiyakonqankuchu.
Wiñaypaj wiñaynintinpaj chʼinpacha kanqa”,+ nispa.
40 Jehová Diosqa nin: “Imaynatachus Diosqa Sodomatawan, Gomorratawan,+ muyuyninpi kaj ranchostawan chinkacherqa,+ ajinallatataj Babiloniatapis chinkachenqa, manataj pi runapis chaypi tiyakonqachu, nitaj pipis chaypi tiyakoj qhepakonqachu.+
41 Qhawaychej, norte ladomantapacha uj nación jamonqa.
42 Paykunaqa jamushanku flechana arcosniyoj, tʼojsina lanzasniyoj.+
Paykunaqa manchay phiñas kanku, manataj pitapis khuyakonqankuchu.+
Caballosninkupi montasqa jamusqankoqa,
mar qochapis qhollchoqeyarishanman jina sonarin.+
Babiloniamanta runas,* paykunaqa qankunaj contraykichejpi uj runa jinalla sayaykunku.+
Payqa sinchʼi llakiywan oqharichikun.
Nanaynenqa nacechikoj warmej nanaynin jina.
44 ”Qhawariychej, maypichá ovejas mana manchachikuspa pastota mikhushanku chayman pichá wicharimonqa, imaynatachus uj león Jordán mayu kantupi sachʼas ukhumanta llojsimun ajinata. Jinapis niraj imapi paykunata ayqechisaj. Babiloniapi tiyakojkunata qhawananpajtaj ajllasqa runata churasaj.+ ¿Pitaj noqa jina kanmanri? ¿Pitaj noqaj contraypi sayaykunmanri? ¿Pi ovejerotaj noqaman sayaykuwanmanri?+ 45 Chayrayku runas, uyariychej. Jehová Diosqa kayta nin Babiloniaj contranta,+ payqa kayta yuyaychakun caldeospa jallpʼankoj contranta:
Oveja uñastaqa qhatataspa apakaponqanku.
Tiyakushanku chay jallpʼaqa paykunaj juchankurayku chʼin lugarman tukonqa.+
46 Babiloniata atipaykuspa urmaykuchejtinku jallpʼaqa kharkatenqa,
naciones ukhupitaj uj qhapariy uyarikonqa”,+ nispa.
51 Jehová Diosqa kayta nin:
“Noqaqa uj tukuchej wayrata jatarichisaj
Babiloniaj contranta,+ Leb-Camaipi* tiyakojkunaj contranta ima.
2 Babiloniamanqa erapi* wayrachejkunata kachamusaj.
Paykunaqa Babiloniata wayrachispa chʼusajta saqerparenqanku.
Ñakʼariy pʼunchaypeqa Babiloniaj contranta tukuy ladosmanta jamonqanku.+
3 Babiloniamanta flechana arcoyoj* soldadoqa mana flechana arconta matʼirenqachu.*
Manataj pipis pecherayoj sayarenqachu.
Babiloniaj jovenesninmantaqa ama khuyakuychejchu.+
Tukuynin soldadosninta wañurachiychej.
4 Paykunaqa caldeospa jallpʼankupi wañusqas wijchʼukonqanku,
Babiloniaj callesninpi flechaswan tʼojsisqas wijchʼukonqanku.+
5 Israelwan Judawanqa mana viuda warmischu kanku. Paykunaj Diosninkoqa angelesta kamachej Jehová.+
Chaywanpis paykunaj* jallpʼankoqa juchawan juntʼa kashan Israelpa Santo Diosninpa ñaupaqenpi.
Ama paypa juchanraykoqa wañuychejchu.
Imaraykuchus Jehová Diospa vengakunan tiempo chayamun.
Diosqa ruwasqanman jina payman qoponqa.+
7 Babiloniaqa Jehová Diospa makinpi qori copa jina.
Paymin tukuy jallpʼantinta machaykuchin.
Nacionesqa vinonta tomaykunku.+
Nacionesqa vinonta tomaykuspa locoyapunku.+
8 Babiloniaqa ujllata urmaykun, qʼala phirisqataj kashan.+
Chayrayku paymanta waqaychej.+
Nanayninpaj balsamota* maskʼanpuychej, ichapis sanoyapunmanraj”, nispa.
9 “Babiloniata sanoyachiyta munarqayku, manataj sanoyayta aterqachu.
Jina kachun, jaku ripunachej sapa uj jallpʼanchejman.+
Paypa juchanqa cielokamapuni chayan,
juchanqa phuyuskamapuni chayan.+
10 Jehová Diosqa justiciata ruwapuwanchej.+
Jamuychej, Sionpi parlarinachej Jehová Diosninchejpa ruwasqasninmanta”.+
11 “Flechasta afilaychej,+ muyu escudosta oqhariychej.*
Jehová Diosqa medospa reyesninkuta guerraman kachan.+
Payqa Babiloniata chinkachiyta munan.
Jehová Diosqa vengakonqa, payqa templonrayku vengakonqa.
12 Uj señalta* churaychej+ Babiloniaj perqasninpa contranpi.
Guardiasta yapaychej. Qhawajkunata puestosninkuman churaychej.
Pakaymanta wateqaj soldadosta wakichiychej.
Jehová Diosqa nin imaynatachus maqanakoj rinata.
Payqa juntʼanqapuni, Babiloniapi tiyakojkunaj contranpi imatachus ruwasaj nisqanta”.+
13 “Ashkha yakus patapi tiyakoj warmi,+
ashkha qhapaj kapuyniyoj warmi,+
tukukuyniyki chayamun, sumajta gananayki tiempoqa tukukapun.+
14 Angelesta kamachej Jehová Diosqa sutinrayku jurarqa:
‘May chhika runaswan juntʼaykuchimusqayki, langostaswan jinapuni.
Paykunaqa atipaykususpa pataykipi qhaparenqanku’,+ nispa.
15 Paymin kay jallpʼataqa ruwarqa, paymin atiyninwan ruwarqa.
Paymin kay jallpʼata yachayninwan sayacherqa.+
Paymin cielotapis allin yuyaywan mastʼarqa.+
16 Pay parlajtenqa
cielomanta yakus sonarinku.
Payqa jallpʼaj kʼuchusninmantapacha phuyusta rikhurichin.*
Paratawan khuska rayosta kachaykamun.
Wayratapis waqaychasninmanta orqhomun.+
17 Tukuy runasqa mana entiendespalla imatapis ruwanku, mana yachaspalla imatapis ruwanku.
Metalwan trabajaj runasqa tukuyninku pʼenqaypi rikhurenqanku, santosta ruwasqankurayku.+
18 Chay santosqa qhasi manakajlla kanku,+ asikunapaj jina ruwasqas.
Cuentata qonanku pʼunchay chayamojtin, paykunaqa chinkaponqanku.
19 Pichus Jacobpa herencian kajqa mana chay santos jinachu.
Astawanpis payqa tukuy imata ruwarqa,
herencianpa tojnuntapis.+
Sutenqa angelesta kamachej Jehová”.+
20 “Qanqa* maqanakupaj garrotey kanki, wañuchinaku maqanakupaj armay kanki.
Qanwan nacionesta phirisaj.
Qanwan gobiernosta phirisaj.
21 Qanwan chinkachisaj caballosta, caballospi purej soldadostawan.
Qanwan chinkachisaj maqanakuna carretasta, chay carretaspi purej soldadostawan.
22 Qanwan chinkachisaj qharista, warmistawan.
Qanwan chinkachisaj viejitusta, jovenestawan.
Qanwan chinkachisaj waynuchusta, sipaskunatawan.
23 Qanwan chinkachisaj ovejerosta, oveja tropastawan.
Qanwan chinkachisaj tarpojkunata, yuntastawan.
Qanwan chinkachisaj kamachejkunata, kamachiyninkupi kaj autoridadestawan.
24 Babiloniamanwan Caldeapi tukuy tiyakojkunamanwan ruwasqankuman jina qopusaj,
Sionpi sajra imasta ruwasqankurayku. Chaytaqa ruwarqanku qankunaj rikunaykichejta”,+ nispa nin Jehová Diosqa.
25 Jehová Diosqa nin: “Tukuchej orqo, noqaqa qanpa contraykipi kashani.+
Qanmin kanki tukuynin jallpʼata tukuchej.+
Noqaqa qanpa contraykita makiyta aysarisaj, qaqa patamanta bolalachimusqayki,*
qʼolasqa* orqomantaj tukuchisqayki”, nispa.
26 Jehová Diosqa nin: “Babilonia, qanmantaqa ni pipis orqhonqachu aswan patapi kaj esquina rumita, nitaj cimientoman churanapaj rumitapis,
imaraykuchus qanqa wiñaypaj chʼinpacha kanki”.+
27 “Nacionpi uj señalta* churaychej.+
Naciones ukhupi putututa waqachiychej.
Nacionesta ajllaychej paywan maqanakunankupaj.
Araratmanta,+ Minimanta, Askenazmanta+ gobiernosta wajyachiychej paypa contranpi jamunankupaj.
Paypa contranpi uj capitanta churaychej runasta tantaspa guerraman pusananpaj.
Caballosta wicharichiychej may chhika uña langostasta jinapuni.
28 Nacionesta ajllaychej paywan maqanakunankupaj.
Ajllaychej Mediamanta reyesta,+ kamachejkunasninta, kamachiyninkupi kaj tukuy autoridadesninkuta,
jinallataj ima jallpʼastachus kamachinku chaymanta runastapis.
29 Jallpʼaqa kuyurenqa, kharkatitenqataj.
Jehová Dios imatachus Babiloniaj contranta yuyaychakusqanqa juntʼakonqapuni,
Babilonia jallpʼa mancharinaman tukunanpaj, ni uj runayojtaj qhepakunanpaj.+
30 Babiloniamanta soldadosqa niña maqanakunkuchu.
Paykunaqa jarkʼachasqa lugaresninkupi chukukushanku.
Manaña kallpanku kanchu.+
Paykunaqa warmisman jina tukupunku.+
Babiloniaj wasisnenqa ninawan ruphaykuchisqa.
Punku trancanasninpis pʼakirasqa.+
31 Qhepanpi qhepanpi chaskis chayamonqanku.
Qhepanpi qhepanpi willajkuna chayamonqanku.
Paykunaqa Babiloniamanta reyman willanqanku, llajtanman tukuy ladosmanta yaykuykamusqankuta,+
32 maynintachus mayuta chimpayta atikun chay lugaresta japʼikapusqankuta,+
papiro nisqa totoramanta barcosninkuta ninawan ruphaykuchisqankuta,
soldadostaj may mancharisqas kashasqankuta”.
33 Angelesta kamachej Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin:
“Babiloniaqa* eraman rijchʼakun.
Kunanqa tiempoña kashan sumajta saruspa pampachaykunapaj.
Paypajqa tumpamantawan cosecha tiempo chayamonqaña”, nispa.
34 “Babiloniamanta rey Nabucodonosorqa* oqoykuwan.+
Payqa noqata musphaykachachiwan.
Chʼusaj yuruta jina saqewan.
Jatun kataripis kanman jina enterituta pasaykuchiwan.+
Aswan sumaj imasniywan wijsanta juntʼaykuchin.
Chantataj noqata wijchʼurpariwan.*
35 Sionpi tiyakoj runaqa nin: ‘Mana khuyakuspa imatachus noqata ruwawasqankoqa Babiloniaman chayachun’,+ nispa.
Jerusalentaj nin: ‘Yawarniyta jichʼasqankoqa Caldeapi tiyakojkunaj patankuman chayachun’, nispa”.
36 Chayrayku Jehová Diosqa kayta nin:
“Noqa qanpaj justiciata ruwapusqayki.+
Noqa qanrayku vengakusaj.+
Noqaqa mar qochata chʼakichisaj, jinallataj Babiloniaj pozosnintapis.+
Babiloniaqa mancharinaman tukonqa, runastaj silbarispa paymanta burlakonqanku.
Babiloniaqa ni uj runayoj qhepakonqa.+
38 Paykunaqa tukuyninku maltón leones jina qhaparenqanku.
Uña leones jina phiñarikonqanku”, nispa.
39 Jehová Diosqa nin: “Munayninku sinchʼi karishajtin, paykunaman sumaj mikhunata qaraykusaj, machaykuchisajtaj,
ajinamanta kusisqas kanankupaj.+
Chantá wañusqata puñurparenqanku,
niñataj ujtawan rijchʼarenqankuchu”,+ nispa.
41 “Chay jinata Sesactaqa* atipaykusqanku a ver.+
Chay jinata japʼichikun jallpʼantinmanta tukuy runaswan alabachikoj llajtaqa.+
Babiloniaqa chay jina mancharinaman tukun naciones ukhupi.
42 Mar qochaqa Babiloniaman wasaykamun,
mayta qhollchoqeyasqanqa Babiloniata pʼampaykun.
43 Babiloniaj llajtasnenqa mancharinaman tukunku, mana yakuyoj jallpʼaman, tʼajra jallpʼamantaj.
Chay jallpʼapeqa niña pipis tiyakonqachu, nitaj pi runapis chayninta pasanqachu.+
Nacionesqa manaña payman renqankuchu,
Babiloniaj perqasnintaj urmaykonqa.+
45 Llajtaymanta runas, Babiloniamanta llojsinpuychej.+
Ayqekuychej mana wañunaykichejpaj,+ ayqekuychej Jehová Diospa kʼajaj phiñakuyninmanta.+
46 Ama qʼewakunkichejchu, nitaj mancharikunkichejchu, imastachus nacionnintinpi willakonqa chaymanta.
Uj wata uj willay chayamonqa,
qhepan watataj waj willayñataj chayamonqa.
Chay willaytaj kanqa nación ukhupi maqanakuykuna kasqanmanta, kamachejkunapura tinkusqankumanta ima.
47 Chayrayku pʼunchaykuna qayllamushan,
chaypachataj noqaqa Babiloniapi kaj ruwasqa santosta qhawarimusaj.
Chaypacha tukuy Babilonia jallpʼa pʼenqaypi rikhurenqa.
Chay llajtamanta wañojkunataj chay llajta chaupipi wijchʼurayanqanku.+
48 Cielospis jallpʼapis, chaykunapi tukuy ima kajpis,
kusiywan qhaparenqanku imachus Babiloniata qhatirisqanmanta.+
Babiloniaj contrantaqa norte ladomanta* tukuchej enemigos jamonqanku”,+ nispa nin Jehová Diosqa.
49 “Babiloniaqa mana Israelmanta kajkunallatachu wañucherqa,+
manachayqa jallpʼantinmanta ashkha runas Babiloniapi wañorqanku.
50 Qankuna, espadamanta ayqekojkuna, ayqekullaychejpuni. Ama sayaychejchu.+
Karupi kashaspaqa Jehová Diosmanta yuyarikuychej,
Jerusalentataj sonqoykichejpi apaychej”.+
51 “Pʼenqaypi rikhuriyku runas insultawasqaykurayku.
Chay jinata kʼumuykachachisqa kasqaykurayku niña imapajpis uyayku kanchu.
Waj llajtayoj runasqa Jehová Diospa wasinpi kaj santo lugaresman yaykuykunku”.+
52 Jehová Diosqa nin: “Chayrayku pʼunchaykuna qayllamushan,
chaypachataj Babiloniapi kaj ruwasqa santosta qhawarimusaj.
Chaypacha parti wañusqa runasqa tukuynin Babilonia jallpʼapi khuyayta ay, ay nenqanku”,+ nispa.
53 Jehová Diosqa nin: “Babilonia cielokama wicharejtinpis,+
sumaj jarkʼachasqa lugaresninta astawan jarkʼachaykojtinpis,
noqaj kachamusqay tukuchej enemigoqa chayamonqapuni”,+ nispa.
54 “Uyariychej, Babiloniamantapacha qhapariykuna uyarikun.+
Caldeospa jallpʼankumantapacha phirisqa kasqankumanta sonay uyarikun.+
55 Jehová Diosmin Babiloniata chinkachishan.
Paymin Babiloniaj sinchʼi parlayninta chʼinyachenqa.
Enemigosninpa chʼajwasqankoqa mar qochaj qhollchoqeyarisqan jinapuni sonarenqa.
Paykunaj parlasqallankuña uyarikonqa.
56 Tukuchej enemigoqa Babiloniaj contranta jamonqa.+
Babiloniaj soldadosnenqa japʼisqa kanqanku.+
Paykunaj flechana arcosninkoqa tʼunasqa kanqanku.
57 Angelesta kamachej Jehová sutiyoj Reyqa nin: Noqa machaykuchisaj Babiloniaj kuraj kamachejkunasninta, yachayniyoj runasninta,+
kamachejkunasninta, kamachiyninpi kaj autoridadesninta, soldadosninta ima.
Paykunaqa wañusqata puñurparenqanku,
niñataj ujtawan rijchʼarenqankuchu”,+ nispa.
58 Angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nin:
“Babiloniaj perqasnin manchay ancho kajtinpis, qʼalitun phirisqa kanqa.+
Jatuchaj punkusninpis ninawan japʼiykuchisqa kanqa.
Runasqa qhasillapaj sinchʼita trabajanqanku.
Nacionesqa trabajaspa saykʼonqanku, chay trabajasqankutaj ninallapi tukonqa”,+ nispa.
59 Judamanta rey Sedequías tawa watastaña kamachisharqa. Chaypacha rey Sedequiasqa uj autoridadwan khuska Babiloniaman rerqa. Chay autoridadqa karqa Neriaspa+ wawan Seraya, Mahseyaj allchhin. Jeremiastaj Seraya Babiloniaman rishajtin uj kamachiyta payman qorqa. 60 Jeremiasqa uj libropi qhelqarqa ima ñakʼariykunachus Babiloniaman chayamunanta. Payqa chay tukuy imasta qhelqarqa Babiloniaj contranta. 61 Chantá Jeremiasqa Serayata nerqa: “Babiloniaman chayaytawankama, kay qhelqasqayta jatunmanta leenki. 62 Chantá ninki: ‘Jehová Diosníy, qanqa nerqanki kay lugar chinkachisqa kananta, ni uj runayojtaj rikhurinanta, runaspis animalespis chinkachisqa kanankuta, wiñaypajtaj chʼinpacha kananta’,+ nispa. 63 Kay librota leeyta tukuytawantaj, uj rumiman wataykuspa Éufrates mayu chaupiman wijchʼuykunki. 64 Chantá ninki: ‘Ajinallatataj Babiloniaqa chinkaykonqa, nitaj jaykʼajpis jatarenqañachu,+ manchay llakiyta payman apachimusqayrayku. Babiloniapi tiyakojkunaqa niña kallpayojchu kanqanku’,+ nispa”.
Kaypi tukukun Jeremiaspa parlasqan.
52 Sedequiasqa+ kamachiyta qallarishajtin 21 watasniyoj karqa, Jerusalenpitaj 11 watasta kamacherqa. Mamanqa Hamutal sutikorqa,+ Libnamanta Jeremiaspa wawan karqa. 2 Sedequiasqa Jehoiaquim jinallataj Jehová Diospa qhawayninpi sajra imasta ruwallarqapuni.+ 3 Jerusalenpi, Judapipis chay imas pasarqa Jehová Dios phiñasqa kasqanrayku. Diosqa sinchʼitapuni phiñakuspa paykunata ñaupaqenmanta chinkarparicherqa.+ Sedequiastaj Babiloniaj reyninpa contranta oqharikorqa.+ 4 Sedequiasqa jisqʼon watastaña kamachisharqa, chunka kaj killaña karqa, chunka kaj pʼunchaytaj. Chay pʼunchay Babiloniamanta rey Nabucodonosorqa* tukuynin ejercitontin Jerusalenman jamorqa. Paykunaqa Jerusalenpa muyuyninpi toldosninkuta* sayacherqanku Jerusalenwan maqanakunankupaj, llajtaj muyuyninpitaj uj perqata sayaricherqanku cercaykunankupaj.+ 5 Jerusalén llajtataj cercasqallapuni kasharqa, rey Sedequías 11 watastaña kamachishajtin.
6 Tawa kaj killaña karqa, jisqʼon kaj pʼunchaytaj.+ Jerusalén llajtapitaj yarqhayqa allin sinchʼiñapuni karqa, niñapuni imapis karqachu runas mikhunankupaj.+ 7 Chantá llajtaj perqanta uj trechota urmacherqanku. Tutantaj tukuynin soldados ayqekorqanku iskaynin perqaspa punkunta, reypa huertan chayninta. Caldeostaj llajtaj muyuyninpi kasharqanku. Chantá chay ayqekojkunaqa Arabá ñanta rerqanku.+ 8 Chaywanpis caldeo soldadosqa rey Sedequiasta+ qhatiykorqanku, Jericó chʼin pampaspitaj tariparqanku. Reypa soldadosnintaj tukuyninku ayqekorqanku. 9 Chantá caldeo soldadosqa reyta japʼiytawan, Babiloniaj reyninpaman aparqanku Riblá lugarman, Hamat jallpʼaman, chaypitaj juzgarqanku. 10 Chantá Babiloniamanta reyqa Sedequiaspa wawasninta paypa rikunanta wañucherqa. Chay Riblá lugarllapitaj wañuracherqa Judamanta tukuy kuraj kamachejkunata. 11 Chantá Babiloniamanta reyqa Sedequiasta ciegoyarpacherqa.+ Makisninta chakisnintawan cobre cadenaswan wataykuspataj Babiloniaman apakaporqa. Chaypitaj presota japʼerqa wañupunankama.
12 Babiloniamanta rey Nabucodonosorqa* 19 watastaña kamachisharqa, phishqa kaj killaña karqa, chunka kaj pʼunchaytaj. Chay pʼunchay guardiaspa kamachejnin Nebuzaradanqa Jerusalenman yaykorqa, payqa karqa Babiloniamanta reypa ujnin yanapajnin.+ 13 Nebuzaradanqa ruphaykucherqa Jehová Diospa wasinta,+ reypa wasinta,* Jerusalenpi karqa chay tukuynin wasista, tukuynin jatuchaj wasistapis. 14 Guardiaspa kamachejninkuwan kasharqanku chay tukuynin caldeo soldadosqa, Jerusalenpa muyuyninmanta perqasta urmaracherqanku.+
15 Guardiaspa kamachejninku Nebuzaradanqa Babiloniaman presosta apakaporqa wakin wajcha runasta, Jerusalén llajtapi puchoj runasta ima. Chantá apakapullarqataj Babiloniamanta rey ladoman pasapoj runasta, jinallataj tukuy imata ruwayta yachajkunamanta puchojkunatapis.+ 16 Jinapis guardiaspa kamachejninku Nebuzaradanqa, chaypi saqerqa aswan wajcha runasllataña uva huertasta qhawanankupaj, esclavos jinataj trabajanankupaj.+
17 Chantá caldeo soldadosqa tʼunata ruwarqanku Jehová Diospa wasinpi karqa chay cobre pilaresta,+ carrosta,+ Jehová Diospa wasinpi karqa chay cobremanta jatun wirkhitapis.*+ Chay tukuynin cobretataj Babiloniaman apakaporqanku.+ 18 Apakapullarqankutaj baldesta, palasta, nina wañuchinasta, fuentesta,+ copasta,+ templopi Diosta yupaychanapaj imaschus cobremanta ruwasqa karqa chay tukuy imastapis. 19 Guardiaspa kamachejninkoqa apakapullarqataj jatuchaj fuentesta,+ brasa apaykachanasta, fuentesta, baldesta, candelerosta,*+ copasta, chantá oro puromanta, qolqe metalmanta ruwasqa fuentesta.+ 20 Chay iskay pilaresmanta, chay jatun wirkhimanta, chay wirkhej uranpi kasharqa chay 12 cobre torosmanta,+ chay carrosmantapis, mayqenkunatachus rey Salomón ruwarqa Jehová Diospa wasinpaj, chaykunamanta ashkhapuni cobre tantakorqa, mana pesay atinapuni karqa.
21 Chay pilaresqa sapa ujnin sayayninman 8 metros* karqa, sapa pilarpa muyuynintaj 5 metros 30 centimetrosniyoj* karqa.+ Chay pilaresqa phatunman* tawa dedos* karqa, ukhuntaj soqolla karqa. 22 Ujnin pilarpa patanpi karqa chay pʼuñoqa cobrellamantataj karqa, sayayninmantaj miderqa iskay metros 20 centimetrosniyoj.*+ Chay pʼuñuta muyuykoj mallapis granadaspis cobrellamantataj karqanku. Chay ujnin kaj pilarpis kikillantaj karqa, granadaspis kikillantaj karqanku. 23 Pʼuñoj muyuyninpeqa 96 granadas karqanku. Tukuyninpitaj mallapi 100 granadas karqanku.+
24 Guardiaspa kamachejninku Nebuzaradanqa apakapullarqataj kuraj sacerdote* Serayata,+ iskay kaj sacerdote Sofoniasta,+ punkuta qhawajkunamantataj kinsa runasta.+ 25 Chantá llajtamanta apakapullarqataj soldadospa comandantenta, mayqenchus reypa wasinpi cargoyoj karqa chayta. Apakapullarqataj llajtamanta reypa qanchis yuyaychaj runasninta, soldadospa capitanninkoj secretariontapis, mayqenchus nacionmanta runasta tantaj soldados kanankupaj chayta. Apakapullarqataj 60 runasta, pikunachus llajtallapiraj kasharqanku chaykunata. 26 Guardiaspa kamachejninku Nebuzaradanqa, chay runasta aparqa Babiloniaj reyninpaman, Riblá lugarman. 27 Babiloniamanta reytaj chay runasta Riblapi+ wañuracherqa, Hamat jallpʼapi. Ajinata Judá naciontaqa jallpʼanmanta presota apakaporqanku.+
28 Nabucodonosorqa* kay chhika runasta presosta apakaporqa: Qanchis kaj watapeqa 3.023 judiosta apakaporqa.+
29 Nabucodonosorqa* 18 watastaña kamachishaspa+ 832 runastawan Jerusalenmanta apakapullarqataj.
30 Chantá Nabucodonosor* 23 watastaña kamachishajtin, guardiaspa kamachejninku Nebuzaradanqa 745 judiosta presosta apakaporqa.+
Tukuyninpitaj Babiloniaman presos apasqa kajkunaqa 4.600 karqanku.
31 Judamanta rey Joaquinqa+ 37 watastaña preso kasharqa. Chay wataj 12 killanpi, 25 pʼunchayninpi Babiloniaj reynin Evil-Merodacqa, Judaj reynin Joaquinta kachariporqa, carcelmantataj orqhorqa. Evil-Merodacqa chay wata kamachiyta qallarerqa.+ 32 Rey Evil-Merodacqa Joaquinwan kʼacha karqa. Babiloniapi presos kasharqanku chay reyesmantapis Joaquintaqa aswan allinpaj qhawarqa.* 33 Joaquinqa preso ropanta orqhokaporqa, wañupunankamataj reypa mesanpi mikhorqa. 34 Joaquinmanqa sapa día mana faltayta Babiloniaj reyninpa mikhunanmanta qoj kanku, tukuy kausayninpi, wañupunan pʼunchaykama.
Jeremías suteqa ichapis niyta munan Jehová jatunchan.
Glosariopi sacerdote nisqata leeriy.
Uj aylloqa uj familiamanta miraj ashkha familias kanku.
Chayri “ajllarqaykiña”.
Chayri “tʼaqakorqaykiña”.
Glosariopi profeta nisqata leeriy.
Hebreo parlaypeqa nin, “Rijchʼarisqaj”.
Chayri “Jatun simiyoj mankata”.
Hebreo parlaypeqa nin, “phukushasqankuta”. Chaywanqa nishan mankaj uranpi ninata phukuspa astawan laurachishasqankuta.
Chayri “pata ladomantapacha ura ladoman”.
Siriy: waj lugarespi ninku winkuy.
Chayri “qhawamuychej kitimkunaj islasninkuta”.
Chayri “estanquesta chʼeqospa ruwakunku”. Ichapis chhankapi.
Chayri “Menfismanta”.
Hebreo parlaypeqa nin, “umaykimanta coronaykita mikhuykakapunku”.
Sihor nispaqa parlashan Nilo mayumanta pʼitikun chay ujnin mayumanta.
Pʼitiy: waj lugarespi ninku tʼipiy.
Siriy: waj lugarespi ninku winkuy.
Khuchi warmi nispaqa parlashan qhariswan puñuykoj warmimanta, astawanqa qolqerayku.
Sosa: waj lugarespi ninku bico, bicarbonato.
Chayri “may chhika jabonwan”.
Chayri “Waj llajtasmanta dioseswan”.
Chayri “Pata ladoman”.
Chayri “waj llajtayoj dioseswan”.
Ichá nillanmantaj “Noqapuni qosaykichej kani”.
Hebreo parlaypeqa nin, “compañeronta”.
Chayri “pʼenqaypi rikhurichej diosqa”.
Glosariopi circuncisión nisqata leeriy.
Chayri “Uj poste señalta”.
Chayri “pata ladomanta”.
Raqay: waj lugarespi ninku laqayas.
Chayri “engañasqata engañanki”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Qhawajkuna”. Chay qhawajkunaqa uj llajtata qhawaj kanku ima ratochus chay llajtawan maqanakunankuta ninankupaj.
Ichá nillanmantaj “Guerra qallarinanpaj qhaparisqankuta uyarini”.
Chayri “carpa wasisneyqa”.
Chayri “chay poste señalta”.
Chayri “yuyayniyoj kanku”.
Flechana arco: waj lugarespi ninku camba flecha.
Chayri “Tercomantapis aswan tercoman”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Uyankoqa rumimantapis aswan duro karqa”.
Hebreo parlaypeqa nin, “lobo”. Loboqa atojman rijchʼakun, aswan jatuntaj.
Mithay: waj lugarespi ninku wikhay, tʼisay.
Chayri “leopardo”.
Khuchi warmi nispaqa parlashan qhariswan puñuykoj warmimanta, astawanqa qolqerayku.
Ichá nillanmantaj “Diosqa mana kanchu”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Mana sonqoyoj”.
Lindero: waj lugarespi ninku linde.
Chayri “mana tatayoj wawaspaj”.
Hebreo parlaypeqa nin, “wawas”.
Chayri “pata ladomantapacha”.
Luluy: waj lugarespi ninku wawachay.
Chayri “carpa wasisninkuta”.
Chajmay: waj lugarespi ninku pallay, chajmiy.
Hebreo parlaypeqa nin, “Jichʼaykamuy”.
Chayri “pʼakisqa tullunta”.
Chankaykachay: waj lugarespi ninku tharpiykachay, aylinkachay, thamaykachay.
Chayri “torremanta qhawajkunaqa”.
Chayri “kamachisqaytapis”.
Chayri “Ruphachina”.
Flechana arco: waj lugarespi ninku camba flecha.
Suntʼiy: waj lugarespi ninku qhospay.
Chayri “sapan wawanku”.
Qantaqa nispaqa Jeremiasmanta parlashan.
Chayri “manchay tercos”.
Chayri “titilla”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Kaykuna”. Kaykuna nispaqa temploj muyuyninpi kaj tukuynin wasismanta parlashan.
Chayri “mana tatayoj wawasta”.
Chayri “wiñaymantapacha wiñaykama”.
Chayri “jaywanasta qʼoshñichinaykichej”.
Hebreo parlaypeqa nin, “sutʼiyaymanta jatarikuspa”.
Puñay: waj lugarespi ninku ñatuy.
Cielomanta Reina nispaqa parlashan Diosta wasanchaj israelitas yupaychaj kanku chay diosamanta. Ichá nillanmantaj warmista onqoj rikhurinankupaj yanapaj diosa.
Chayri “¿Noqatachu phiñachishawankichej?”.
Chayri “Ruphachina”.
Chayri “tercos kaspataj”.
Hebreo parlaypeqa nin, “sutʼiyaymanta jatarikuspa”.
Chayri “Diospaj tʼaqasqa chujchaykita”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Hinonpa wawanpa wayqʼonpi”. Glosariopi Hinón wayqʼo nisqata leeriy.
Hebreo parlaypeqa nin, “Hinonpa wawanpa wayqʼon”. Glosariopi Hinón wayqʼo nisqata leeriy.
Chayri “cuerposnintaqa”.
Raqay: waj lugarespi ninku laqayas.
Chayri “kamachisqantapis”.
Chayri “qhelqerisqa”.
Chayri “pʼakisqa tullunta”.
Chankaykachay: waj lugarespi ninku tharpiykachay, aylinkachay, thamaykachay.
Llajtata nispaqa ichapis Jerusalenmanta parlashan, manachayrí ichapis parlashan 14 versiculopi parlan chay llajtasmanta.
Chayri “calmachej balsamollapis”. Balsamoqa sumaj qʼapayniyoj aceite karqa, chaytataj wakin plantasmanta, wakin sachʼasmanta orqhoj kanku, may valesqa karqa.
Flechana arco: waj lugarespi ninku camba flecha.
Hebreo parlaypeqa nin, “wakichikunku pakakuspa suyaykunankupaj”.
Chayri “kamachiyta”.
Chayri “tercos kaspa”.
Glosariopi ajenjo nisqata leeriy.
Chayri “marqʼasta”.
Chayri “fila filallata”.
Hebreo parlaypeqa niyta munan mana tukukoj munakuy, mana tukukoj kʼacha kay. Glosariopi mana tukukoj munakuy nisqata leeriy.
Circunciday niyta munan qharejpa jispʼananpa puntanmanta qaritanta khuchurpariy. Glosariopi circuncisión nisqata leeriy.
Chayri “podonninkuwan”.
Chayri “morado”.
Kay versiculoqa arameo parlaypi qhelqakorqa.
Chayri “yaku vausita oqharichin”.
Chayri “Unuyachisqa metalmanta”.
Chayri “warakʼawan warakʼasaj”.
Chayri “Tullu pʼakisqa rikhurini”.
Chayri “Carpa wasiytaqa”.
Pʼitiy: waj lugarespi ninku tʼipiy.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Chayri “Pata lado”.
Kayta willay nispaqa ichapis Jeremiasta kamachisharqa.
Chayri “Ajina kachun”.
Hebreo parlaypeqa nin, “sutʼiyaymanta jatarikuspa”.
Chayri “qʼoshñichinku”.
Chayri “pʼenqaypi rikhurichej diosman”.
Jaywaspa nispaqa templopi uywa wañuchisqasta jaywasqankumanta parlashan.
Cordero nispaqa parlashan uj watayojmanta chayri aswan uñitamanta.
Ñakʼay: waj lugarespi ninku degollay, wañuchiy.
Ñakʼay: waj lugarespi ninku degollay, wañuchiy.
Chayri “tukuy rijchʼaj”.
Chayri “chʼejchi”.
Ichá nillanmantaj “waqashan”.
Kʼajllu: waj lugarespi ninku kʼallka.
Chayri “Tercos kaspa”.
Jaytʼakuy: waj lugarespi ninku tropezakuy.
Chankaykachay: waj lugarespi ninku tharpiykachay, aylinkachay, thamaykachay.
Chayri “Ura lado”.
Chayri “Sur lado llajtasqa muyuykusqa”.
Chayri “pata ladomanta”.
Chayri “Leopardopis”.
Qhallay: waj lugarespi ninku qhalliy.
Chayri “pʼenqayta”.
Chayri “larqʼasman”.
Chayri “Ruphachina”.
Ichá nillanmantaj “tawa laya castigosta”.
Mithay: waj lugarespi ninku wikhay, tʼisay.
Hebreo parlaypeqa nin, “punkusninpi”.
Chayri “pata ladomanta”.
Chayri “sutiypi parlanki”.
Chay costumbretaqa pillapis wañupojtin Diosta mana yupaychaj runas ruwaj kanku. Yachakusqanman jina, chay costumbretaqa Diosta wasanchaj Israel nacionpis ruwallajtaj.
Chayri “tercos kaspa”.
Chayri “pata jallpʼasmanta”.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Kʼajllu: waj lugarespi ninku kʼallka.
Glosariopi yupaychana kʼullu poste nisqata leeriy.
Ichá nillanmantaj “Imaraykuchus qankunaqa ninapis kawajchej jina phiñakuyniypi japʼiykuchisqa kankichej”.
Chayri “Maldecisqa kachun kallpasapa runa, pichus”.
Chayri “Bendecisqa kachun kallpasapa runaqa, pichus”.
Hebreo parlaypeqa nin, “aswan wasanchaj”.
Ichá nillanmantaj “mana chaypaj jampi kanchu”.
Pʼisaqa: waj lugarespi ninku yuthu, perdiz.
Hebreo parlaypeqa nin, “Noqata wasanchawajkunaqa”. Noqata nispaqa ichapis Jehovamanta parlashanman.
Chayri “iskay kutita tukuchiy”.
Chayri “tercos kaspa”.
Chayri “sur ladomanta”.
Chayri “ruphachina”.
Chayri “apachimusaj nisqaymanta pesachikusaj”.
Chayri “ruwapusaj nisqaymanta pesachikusaj”.
Chayri “tercos kaspa”.
Chayri “faldasninpi”.
Chayri “qʼoshñichinku”.
Chayri “manataj ruwasqachu kashan”.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Chayri “kamachiyninku”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Hinonpa wawanpa wayqʼonman”.
Hebreo parlaypeqa nin, “uyarejpataqa ninrisninpuni sonarenqa”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Hinonpa wawanpa wayqʼon”.
Chayri “wasi patasninkupeqa”.
Chayri “ruphacherqanku”.
Chayri “tercos kaspa”.
Glosariopi cepo nisqata leeriy.
Chayri “Magor-Mesabib”.
Chayri “engañaykuwanki”.
Chayri “juchachaykuychej”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Ichá nillanmantaj “Paykunataqa”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Chayri “kamachina wasinman”.
Chayri “mana tatayoj wawasta”.
Sutikullantaj Jehoacaz.
Chayri “engañayllaman”.
Sutikullantaj Joaquín, Jeconías.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Hebreo parlaypeqa nin, “Jallpʼa, jallpʼa, jallpʼa”. Chayri “Nación”.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Hebreo parlaypeqa nin, “uj ramitata”.
Chayri “pata jallpʼasmanta”.
Hebreo parlaypeqa nin, “tullusniy”.
Chayri “noqata wasanchawajkuna kanku”.
Glosariopi ajenjo nisqata leeriy.
Chayri “qʼoteaykushasunkichej”.
Chayri “Terco kaspa”.
Chayri “sinchʼi willayninri”. Qʼepi palabraqa hebreo parlaypi niyta munan “Diosmanta uj sinchʼi willay”, manachayri “llasa imas”.
Chayri “sinchʼi willaynenqa”.
Chayri “sinchʼi willayninmantaqa”.
Chayri “sinchʼi willaynenqa”.
Chayri “sinchʼi willaynin”.
Chayri “sinchʼi willaynin”.
Chayri “sinchʼi willaynin”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Sutikullantaj Joaquín, Conías.
Ichá nillanmantaj “sumaj perqasta ruwajkunata”.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Chayri “tukuy Judá nacionman, Jerusalenpi tukuy tiyakojkunamanpis”.
Hebreo parlaypeqa nin, “sutʼiyaymanta jatarikuspa”.
Hebreo parlaypeqa nin, “sutʼiyaymanta jatarikuspa”.
Chayri “pata ladomanta”.
Uj aylloqa uj familiamanta miraj ashkha familias kanku.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Raqay: waj lugarespi ninku laqayas.
Chayri “castigasaj”.
Chankaykachay: waj lugarespi ninku tharpiykachay, aylinkachay, thamaykachay.
Hebreo parlaypeqa nin, “espadata”.
Faraonqa mana sutichu, manaqa Egiptomanta reyesta faraón nej kanku.
Chayri “islapi”.
Chayri “tukuy rijchʼaj”.
Sesac nispaqa ichapis Babiloniamanta parlashan.
Hebreo parlaypeqa nin, “espadata”.
Hebreo parlaypeqa nin, “espadata”.
Suntʼiy: waj lugarespi ninku qhospay.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Chayri “Judapi kamachiyta”.
Ichá nillanmantaj “Judá llajtaspi tiyakoj tukuy runasmanta willamuy”.
Chayri “noqaqa pesachikusaj”.
Chayri “kamachiytapis”.
Hebreo parlaypeqa nin, “sutʼiyaymanta jatarikuspa”.
Chayri “kamachina wasinmantapacha”.
Chayri “pesachikonqa”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Wasi”.
Chayri “pesachikorqa”.
Chayri “Judapi kamachiyta”.
Hebreo parlaypeqa nin, “pichus qhawayniypi cheqan kajman”.
Chayri “brujosta”.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Hebreo parlaypeqa nin, “samarikojta”.
Raqay: waj lugarespi ninku laqayas.
Chayri “kamachina wasinmanta”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Mar”.
Ichá nillanmantaj “paykunamanta”.
Chayri “Ajina kachun”.
Ichá nillanmantaj “sumaj perqasta ruwajkunatapis”.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Ichá nillanmantaj “phatasqa”.
Hebreo parlaypeqa nin, “sutʼiyaymanta jatarikuspa”.
Chayri “Acabmanta”. Yanapa A2 nisqata leeriy.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Hebreo parlaypeqa nin, “cepoman, picotamanwan”. Glosariopi cepo nisqata leeriy.
Chayri “ñañu wasanku”.
Hebreo parlaypeqa nin, “watasqasninkutapis”.
Pʼitiy: waj lugarespi ninku tʼipiy.
Chayri “payta”.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Chayri “cheqanchasqayki”.
Ichá nillanmantaj “Paykunataqa jatunpaj qhawachisaj”.
Chayri “Chayrayku noqaqa munakullarqaykipuni”.
Chayri “tamborcitosniykita”.
Chayri “pata lado”.
Chayri “wayqʼosman”.
Chayri “islaspitaj”.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Chayri “kacharichenqa”.
Chayri “mañakaponqa”.
Chayri “paykunaman allin imasta qosqanrayku”.
Ichá kallanmantaj karqa “cebada”.
Chayri “piernasniyta laqʼakorqani”.
Luluy: waj lugarespi ninku wawachay.
Chayri “kirusninkumantaj wayrapis yaykunman jina karqa”. Hebreo parlaypeqa nin, “wawasninkutaj muthu kirus quedakorqanku”.
Ichá nillanmantaj “qosankupuni”.
Chayri “wirarara ushphatapis”. Wirarara ushpha nishan imaraykuchus uywa wañuchisqasta qʼolachejtinku wira sutʼuykoj. Chayrayku ushphaqa wirarara karqa.
Chayri “tukuynin ura pampata”.
Chayri “kinraypi tukuynin tarpuna jallpʼasninkuta”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Uj sicloqa pesarqa 11,4 gramos (0,367 onzas troy). Yanapa B14 nisqata leeriy.
Chay qolqesqa qolqe metalmanta ruwasqa karqa.
Glosariopi cheqa Dios nisqata leeriy.
Hebreo parlaypeqa nin, “espada”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Chayri “chay wasi pataspi”.
Hebreo parlaypeqa nin, “sutʼiyaymanta jatarikuspa”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Hinonpa wawanpa wayqʼonpi”. Glosariopi Hinón wayqʼo nisqata leeriy.
Chayri “qhari wawasninkuta, warmi wawasninkuta nina ukhunta pasacherqanku”.
Hebreo parlaypeqa nin, “espada”.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Chayri “ura lado”.
Chayri “ura lado”.
Hebreo parlaypeqa nin, “uj ramitata”.
Glosariopi levita nisqata leeriy.
Chayri “ruphachina”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Chayri “cuerposninkutaqa”.
Chayri “chay ujnin cuartoman”.
Glosariopi cheqa Dios nisqata leeriy.
Hebreo parlaypeqa nin, “Jonadab”. Jonadab suteqa pisi letrasllapi kashan, Jehonadab sutimantataj jamun.
Chayri “carpa wasisllapi”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Jonadab”. Jonadab suteqa pisi letrasllapi kashan, Jehonadab sutimantataj jamun.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Hebreo parlaypeqa nin, “sutʼiyaymanta jatarikuspa”.
Hebreo parlaypeqa nin, “sutʼiyaymanta jatarikuspa”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Jonadabpa”. Jonadab suteqa pisi letrasllapi kashan, Jehonadab sutimantataj jamun.
Glosariopi kʼuyuna libro nisqata leeriy.
Chayri “qhelqeri”.
Chayri “comedorninpi”.
Chayri “kamachina wasinman”.
Chayri “reypa wasinmanta autoridades”.
Sutikullantaj Joaquín, Jeconías.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Faraonqa mana sutichu, manaqa Egiptomanta reyesta faraón nej kanku.
Chayri “carpa wasisninkumanta”.
Hebreo parlaypeqa nin, “cadenas wasiman”.
Hebreo parlaypeqa nin, “estanque wasiman”.
Chayri “kamachina wasinman”.
Chayri “reypa kamachina wasinpi autoridad”.
Hebreo parlaypeqa nin, “wasiykipis”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Hebreo parlaypi kay jinamanta sukʼakullanmantaj, “Nergal-Sarézer, Samgar-Nebo, Sarsekim, Rabsarís”.
Chayri “chʼaskasta qhawaj kuraj kaj adivino”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Chayri “kamachina wasinta”.
Ichá nillanmantaj “esclavos jina trabajanankupaj”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Chayri “reypa wasinmanta kuraj kaj autoridad”.
Chayri “chʼaskasta qhawaj kuraj kaj adivino”.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Chayri “Siquemmanta”. Yanapa A2 nisqata leeriy.
Barba: waj lugarespi ninku chhunka, sunkha.
Grano: waj lugarespi ninku cebada.
Ichá nillanmantaj “jatun estanquen chaypi”.
Ruwasqaykuchu: waj lugarespi ninku ruwasajkuchu.
Chayri “sonqoyta nanachikusaj”.
Chayri “uj tiempota tiyakoj”.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Faraonqa mana sutichu, manaqa Egiptomanta reyesta faraón nej kanku.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Chayri “carpa wasinta”.
Hebreo parlaypeqa nin, “sonqo tiyasqataj”
Chayri “Inti Wasipi (Templopi)”. Inti Wasi nispaqa Heliópolis nisqamanta parlashan.
Hebreo parlaypeqa nin, “sutʼiyaymanta jatarikuspa”.
Cielomanta Reina nispaqa parlashan Diosta wasanchaj israelitas yupaychaj kanku chay diosamanta. Ichá nillanmantaj warmista onqoj rikhurinankupaj yanapaj diosa.
Faraonqa mana sutichu, manaqa Egiptomanta reyesta faraón nej kanku.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Chayri “qanpaj suyashallankipuni”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Faraonqa mana sutichu, manaqa Egiptomanta reyesta faraón nej kanku.
Chayri “pata ladopi”.
Jaytʼakuy: waj lugarespi ninku tropezakuy.
Flechana arco: waj lugarespi ninku camba flecha.
Hebreo parlaypeqa nin, “sarunkutaj”.
Chayri “Diosqa, paykunata wañurachenqa”.
Balsamoqa sumaj qʼapayniyoj aceite karqa, chaytataj wakin plantasmanta, wakin sachʼasmanta orqhoj kanku, may valesqa karqa.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Payqa nispaqa parlashan Egiptota japʼikapojmanta.
Ichá nillanmantaj “chʼinta saqenqanku”.
Chayri “llantʼata pallaj”.
Sutikullantaj Tebas.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Chayri “cheqanchasqayki”.
Faraonqa mana sutichu, manaqa Egiptomanta reyesta faraón nej kanku.
Chayri “Pata ladomantapacha”.
Sutikullantaj Creta.
Chayri “islamanta”.
Pʼajlasqa nispaqa parlashan runas umankuta pʼajlachikusqankumanta llakisqa kasqankurayku, pʼenqaypitaj rikhurisqankurayku.
Chayri “Horonaim faldapi”.
Raqay: waj lugarespi ninku laqayas.
Chayri “mana allintachu”.
Ichá nillanmantaj “chʼaki pampapitaj tiyakuy”.
Hebreo parlaypeqa nin, “wajranqa murusqa karqa”.
Suntʼiy: waj lugarespi ninku qhospay.
Kʼajllu: waj lugarespi ninku kʼallka.
Kaypeqa parlashan pillapis wañupojtin llakikuspa qenata waqachisqankumanta.
Chayri “ni imanakuyta atenqachu”.
Kaypeqa parlashan pillapis wañupojtin llakikuspa qenata waqachisqankumanta.
Chayri “ni imanakuyta atenqachu”.
Barba: waj lugarespi ninku chhunka, sunkha.
Lijra: waj lugarespi ninku ala.
Glosariopi Malcam nisqata leeriy.
Chayri “Oveja rumi corralespitaj”.
Chʼeqerachiy: waj lugarespi ninku tʼaqarachiy.
Chajmakuy: waj lugarespi ninku pallakuy, chajmikuy.
Chayri “Mana tatayoj wawasniykita”.
Raqay: waj lugarespi ninku laqayas.
Chayri “engañakunki”.
Kʼajllu: waj lugarespi ninku kʼallka.
Lijra: waj lugarespi ninku ala.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Chayri “carpa wasisninkuta”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Flechana arco: waj lugarespi ninku camba flecha.
Chayri “Uj poste señalta”.
Hebreo parlaypi millay santos palabraqa aka palabraman rijchʼakunman, chay palabratataj oqharikun imamantapis millachikuspa parlanapaj.
Chayri “pata ladomanta”.
Flechana arco: waj lugarespi ninku camba flecha.
Hebreo parlaypeqa nin, “sarunkichej”.
Chʼeqeray: waj lugarespi ninku tʼaqaray.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Ñakʼay: waj lugarespi ninku degollay, wañuchiy.
Hebreo parlaypeqa nin, “sarunku”.
Hebreo parlaypeqa nin, “chʼinyachisqa kanqanku”.
Jaytʼakuy: waj lugarespi ninku tropezakuy.
Chayri “llulla profetaspa”.
Chayri “tukuy rijchʼaj”.
Chayri “Avestrucespis”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Babiloniaj warmi wawan”.
Leb-Camái suteqa ichapis ajinata qhelqakorqa Caldeaj sutin kasqanta mana yachakunanpaj.
Glosariopi era nisqata leeriy.
Flechana arco: waj lugarespi ninku camba flecha.
Hebreo parlaypeqa nin, “saronqachu”.
Paykuna nispaqa caldeosmanta parlashan.
Balsamoqa sumaj qʼapayniyoj aceite karqa, chaytataj wakin plantasmanta, wakin sachʼasmanta orqhoj kanku, may valesqa karqa.
Ichá nillanmantaj “flecha apaykachanasta juntʼachiychej”.
Chayri “Uj poste señalta”.
Chayri “yaku vausita oqharichin”.
Chayri “Unuyachisqa metalmanta”.
Qanqa nispaqa ichapis parlashanman Babiloniamanta manachayrí Nabucodonosormanta.
Bolalachimuy: waj lugarespi ninku tulichimuy.
Chayri “ruphasqa”.
Chayri “uj poste señalta”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Babiloniaj warmi wawanqa”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Chayri “yakuwan jawaman wijchʼuwan”.
Cordero nispaqa parlashan uj watayojmanta chayri aswan uñitamanta.
Carnero: waj lugarespi ninku mocho, oveja toro.
Sesac suteqa ichapis ajinata qhelqakorqa Babelpa, nisunman Babiloniaj sutin kasqanta mana yachakunanpaj.
Chayri “pata ladomanta”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Chayri “carpasninkuta”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Chayri “kamachina wasinta”.
Hebreo parlaypeqa nin, “Mar”.
Chayri “candelabrosta”.
Hebreo parlaypeqa nin, “18 codos”. Uj codoqa 44,5 centímetros karqa. Yanapa B14 nisqata leeriy.
Hebreo parlaypeqa nin, “12 codos”.
Phatu: waj lugarespi ninku rakhu.
Uj dedoqa 1,85 centímetros karqa. Yanapa B14 nisqata leeriy.
Hebreo parlaypeqa nin, “5 codos”.
Glosariopi kuraj sacerdote nisqata leeriy.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Hebreo parlaypeqa nin, “Nabucodorosor”. Kay suteqa ajinatapis escribikullantaj.
Chayri “kamachina tiyananta aswan pataman churarqa”.