HECHOS
APOSTOLESPA RUWASQASNINKU

1 Teofilóy, noqaqa ñaupaj qhelqasqaypi sutʼincharqaniña imastachus Jesús ruwasqanta, yachachisqanta ima,+ 2 cieloman oqharisqa karqa chay pʼunchaykama.+ Niraj cieloman oqharisqa kashaspataj espíritu santonejta kamachiykunata qorqa ajllasqa apostolesninman.+ 3 Wañusqamanta kausarinpuspataj ashkha kutista apostolesninman rikhurerqa, kausarimusqantapuni yachanankupaj.+ Tawa chunka pʼunchaykunapi ashkha kutista paykunaman rikhurerqa, Diospa Gobiernonmantataj parlarqa.+ 4 Jesusqa apostolesninwan tantasqa kashaspa kayta kamacherqa: “Ama Jerusalenmanta ripuychejchu.+ Suyallaychejpuni imatachus Tatay qosaj nerqa chayta juntʼananta,+ mayqentachus noqa willarqaykichej chayta. 5 Juanqa yakuwan bautizarqa, kaymanta pisi pʼunchaykunamantaj qankunaqa espíritu santowan bautizasqa kankichej”,+ nispa.

6 Chantá apostolesqa tantasqa kashaspa Jesusta taporqanku: “Señor, ¿kunanchu Israelpa gobiernonta watejmanta sayarichinki?”,+ nispa. 7 Jesustaj kuticherqa: “Maykʼajchus chayri ima horachus imapis kanantaqa Tatallay niyta atin, qankunaqa mana chayta yachanaykichejchu tiyan.+ 8 Chaywanpis espíritu santo qankunaman jamojtin atiyta japʼinkichej,+ noqamantataj testigos jina willankichej+ Jerusalenpi,+ tukuy Judeapi, Samariapi,+ jinallataj kay jallpʼaj tukuy kʼuchusnintinpi”,+ nispa. 9 Jesusqa chayta niytawan cieloman oqharisqa karqa apostolesnin qhawashajtinku. Chantá payta phuyu pʼampaykorqa, manañataj rikorqankuchu.+ 10 Apostolesqa Jesús ripushajtin cielota qhawaspallapuni kasharqanku. Jinallapitaj iskay runas yuraj ropasniyoj+ qayllankupi rikhurerqanku, 11 nerqankutaj: “Galileamanta runas, ¿imaraykutaj cielota qhawashankichejri? Jesusqa qankuna ukhumanta cieloman ripunña. Payqa imaynatachus cieloman ripojta rikorqankichej, ajinallatataj kutimonqa”,* nispa.

12 Chantá paykunaqa Olivos nisqa orqomanta Jerusalenman kutiporqanku.+ Chay orqoqa Jerusalén qayllapi kashan, uj kilometropi jinalla.* 13 Jerusalenman chayaspataj, apostolesqa maypichus alojasqa kasharqanku chay wasej alto patanman wicharerqanku. Chaypitaj kasharqanku: Pedro, Juan, Santiago, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Alfeoj wawan Santiago, Simón pitachus nej kanku “imatapis tukuy sonqo ruwarqon” nispa chay, chantá Santiagoj wawan Judas.+ 14 Tukuyninkutaj tantakojpuni kanku uj sonqolla Diosmanta mañakunankupaj. Wakin warmispis paykunawan khuska kasharqanku,+ chantá Jesuspa hermanosninpis+ maman Mariapis.

15 Chay pʼunchaykunallapitaj hermanosqa 120 jina tantasqa kasharqanku. Pedrotaj chaupinkupi sayaykuspa paykunata nerqa: 16 “Hermanosníy, espíritu santoj yanapayninwan imatachus David nisqanqa juntʼakunanpuni tiyan. Payqa Judasmanta parlarqa,+ pichus Jesusta japʼichinanpaj soldadosta pusarqa chaymanta.+ 17 Judasqa noqayku ukhumanta ujnin karqa,+ noqaykuwan khuskataj Diosta sirverqa. 18 Chay Judasqa sajrata ruwasqanmanta qolqeta japʼisqanwan+ jallpʼata ranterqa, ura umayojmanta urmaykamuspataj wijsanta phatachikorqa, chʼunchulasninpis thallikorqa.+ 19 Jerusalenpi tukuy tiyakojkunaqa chayta yacharqanku. Chayrayku chay jallpʼata parlayninkupi Akéldama nispa suticharqanku, chaytaj niyta munan: ‘Yawar jallpʼa’. 20 Salmos libropi qhelqasqa kashan: ‘Wasenqa chʼin qhepakuchun, amañataj pipis chaypi tiyakuchunchu’,+ nispa. Nillantaj: ‘Kamachej cargontapis waj japʼichun’,+ nispa. 21 Chayrayku uj runata ajllanayku tiyan. Chay runaqa kanan tiyan Señor Jesús noqayku ukhupi ruwanasninta ruwashajtin noqaykuwan purejkunamanta, 22 Jesusta Juan bautizasqanmantapacha,+ cieloman ripusqan pʼunchaykama.+ Chantapis chay runaqa noqayku jina Jesús kausarimusqanta rikoj kanan tiyan”,+ nispa.

23 Ajinamanta iskay runaspa sutisninkuta oqharerqanku ajllanankupaj. Ujnenqa José sutiyoj Barsabás nisqa karqa, pitachus Justo nillajtaj kanku chay, ujnintaj Matías karqa. 24 Chantá kay jinata Diosmanta mañakorqanku: “Diosniyku Jehová,* qanqa tukuypa sonqonta rejsinki,+ rikuchiwayku ari kay iskay runasmanta mayqentachus ajllasqaykita, 25 Judaspa cuentanmanta sirvisunanpaj, apostoltaj kananpaj.+ Judasqa ruwanasninta saqerparerqa munayninta ruwananpaj”, nispa. 26 Chantá suerteta* choqarqanku,+ suertetaj Matiaspaj llojserqa. Ajinapi payqa 11 apostolesman yapakorqa.*

2 Pentecostés Fiesta+ pʼunchaypi creejkunaqa uj cheqallapi tukuyninku tantasqa kasharqanku. 2 Chantá ujllata sinchʼi wayraj sonaynin jina cielomanta sonamorqa. Chay sonaytaj wasi ukhuman juntʼaykorqa, maypichus tiyasqa kasharqanku chayman.+ 3 Paykunamantaj nina lauray qallus jina rikhurerqa, tʼaqakuspataj sapa ujpa patanman tiyaykorqa. 4 Tukuyninku espíritu santowan+ juntʼasqa karqanku, waj parlaykunapitaj parlayta qallarerqanku Diospa espiritun yanapasqanman jina.+

5 Chaypachallataj Jerusalenpi kasharqanku Diosta manchachikoj judíos, mundontinpi kaj tukuy nacionesmanta jamojkuna.+ 6 Chay sonayta uyarispataj ashkha runas tantakamorqanku, tʼukorqankutaj. Imaraykuchus sapa ujninku creejkunata uyarisharqanku paykunaj parlayninkupi parlajta. 7 Chay runasqa maytapuni tʼukuspa ninakusharqanku: “¿Manachu kay tukuy runasqa Galileamanta kanku?+ 8 ¿Imaynapitaj chanta sapa ujninchejpa parlayninchejpi parlashankuri? 9 Noqanchej ukhupi kashanku Partiamanta, Mediamanta,+ Elammanta,+ Mesopotamiamanta, Judeamanta, Capadociamanta, Pontomanta, Asiaj+ provincianmanta, 10 Frigiamanta, Panfiliamanta, Egiptomanta, Cirene qayllapi Libiaj japʼiyninmanta, Romamanta jamoj visitas ima. Paykunamanta wakenqa judíos kanku, wakintaj judiospa yachachiyninta qhatejkuna kanku.+ 11 Kallankutaj Cretamanta, Arabiamantawan. Kunantaj Galileamanta kajkunata parlayninchejpi parlajta uyarishanchej, Diospa may jatuchaj tʼukuna ruwasqasninmanta”, nispa. 12 Tukuy chay runasqa mayta tʼukuspa ninakusharqanku: “¿Imataj pasashanri?”, nispa. 13 Wajkunatajrí burlakuspa nisharqanku: “Kay runasqa vinowan* machaykusqanku”, nispa.

14 Pedrotaj 11 apostoleswan+ khuska sayarispa jatunmanta parlarqa: “Judeamanta kajkuna, qankunapis Jerusalenpi tiyakojkuna, kayta yachanaykichej tiyan, parlasqayta allinta uyariychej. 15 Kay runasqa mana machasqaschu kashanku, imaynatachus qankuna yuyashankichej jinaqa, imaraykuchus tutallamantaraj* kashan. 16 Astawanpis profeta* Joelpa nisqan paykunapi juntʼakushan. Pay nerqa: 17 ‘Diosqa nin: “Qhepa pʼunchaykunapeqa, tukuy laya* runasman espirituyta tʼakaykamusaj. Qhari wawasniykichej, warmi wawasniykichejpis profetas jina parlanqanku. Jovenesniykichejqa mosqoypi jina rikonqanku, kuraj runasniykichejpis mosqokonqanku.+ 18 Chay pʼunchaykunapeqa esclavosniymanpis esclavasniymanpis espirituyta tʼakaykamusaj, paykunataj profetas jina parlanqanku.+ 19 Cielopi tʼukuna imasta ruwasaj, jallpʼapitaj milagrosta ruwasaj: kanqa yawar, nina, qʼoshñi phuyus ima. 20 Inteqa laqhayaykonqa, killapis yawarman tukonqa, manaraj Jehová* Diospa kʼancharishaj jatun pʼunchaynin chayamushajtin. 21 Jehová* Diospa sutinta tukuy oqharejkunaqa salvasqa kanqanku”,+ nispa’.

22 ”Israelitas, kay nisqayta uyariychej: Yachankichej jina Nazareno Jesustaqa Dios kachamorqa. Paynejta Diosqa qankuna ukhupi milagrosta, tʼukuna imasta, señalestawan ruwarqa.+ 23 Payqa qankunaman jaywaykusqa karqa Diospa munayninman jina, pay ñaupajmantaña chayta yachasqanman jinataj.+ Qankunaqa Leyta pʼakejkunaman Jesusta jaywaykorqankichej, rakhu kʼaspiman* clavaspataj wañucherqankichej.+ 24 Diostaj payta kausarichimorqa+ wañuypa makinmanta kacharichispa, imaraykuchus wañoyqa mana payta japʼillaytapuni aterqachu.+ 25 Davidpis Jesusmanta parlaspa nerqa: ‘Jehová* Diospipuni yuyani. Pay paña ladoypi kasqanrayku sinchʼita sayasaj. 26 Chayrayku sonqoypi kusikuni, may kusiywantaj parlani. Chantapis Diospi atienekuspa kausakusaj, 27 qanqa mana Sepulturapi* saqerpariwankichu, nillataj saqenkichu cuerpoy ismunanta, imaraykuchus qanta kasukuyki.+ 28 Qanqa kausay ñanta rejsichiwanki. Allinpaj qhawawajtiykitaj jatun kusiywan sonqoyta juntʼachiwanki’,+ nispa.

29 ”Hermanosníy, ñaupa tatanchej Davidmanta sutʼita parlarisqaykichej. Payqa wañuporqa, pʼampasqataj karqa,+ sepulturanpis kunan pʼunchaykama kay llajtanchejpi kashan. 30 Davidqa profeta karqa, Diostaj juraspa payman nerqa ujnin wawanta kamachina tiyananpi tiyaykuchinanta.+ Davidqa chayta yachaspa 31 ñaupajmantaña Cristoj kausarimuyninta rikorqa, chay kausarimuyninmantataj parlarqa, nerqataj Sepulturapi* mana saqerparisqa kananta, nitaj cuerponpis ismunanta.+ 32 Chay Jesustaqa Dios kausarichimorqa, chaymantataj tukuyniyku testigos kayku.+ 33 Ajinamanta Jesusqa cieloman ripuytawan Diospa paña ladonman tiyaykukorqa,+ espíritu santotataj japʼerqa Tata Dios nisqanman jina.+ Chayrayku Jesusqa chay espirituta qowayku,* imaynatachus kunan rikushankichej, uyarishankichej jina. 34 Davidqa mana cielomanchu riporqa, astawanpis kay jinata nerqa: ‘Jehová* Diosqa Señorniyta nerqa: “Pañayman tiyaykukuy, 35 enemigosniykita banquillota jina chakisniykipaj churanaykama”,+ nispa’. 36 Chayrayku tukuy israelitas sutʼita yachachunku, Diosqa Jesusta churasqanta Señor kananpaj,+ Cristo kananpajtaj. Paytamin qankunaqa rakhu kʼaspipi wañucherqankichej”,+ nispa nerqa Pedroqa.

37 Runasqa chayta uyarispa maytapuni pesachikorqanku. Chantá Pedrota, chay waj apostolestapis taporqanku: “Hermanosníy, ¿imatataj ruwasqaykuri?”, nispa. 38 Pedrotaj paykunata nerqa: “Juchasniykichejmanta pesachikuychej,+ sapa ujniykichejtaj Jesucristoj sutinpi bautizakuychej,+ ajinamanta juchasniykichej pampachasqa kanqa,+ espíritu santotataj regalota jina japʼinkichej. 39 Jehová* Diosninchejqa pikunatachus payman wajyan,+ chaykunaman espíritu santonta qonanta nerqa:+ qankunaman, wawasniykichejman, tukuy karupi kajkunamanpis”, nispa. 40 Ajinata Pedroqa parlashallarqapuni Jesusmanta sutʼinchaspa, paykunatataj yuyaycharqa: “Kay sajra kausayniyoj runasmanta tʼaqakuychej, ama chinkachisqa kanaykichejpaj”,+ nispa. 41 Pedroj parlasqanta tukuy sonqo japʼikojkunaqa bautizakorqanku.+ Chay pʼunchayllataj runasqa kinsa waranqa jina creejkunaman yapakorqanku.+ 42 Paykunaqa apostolespa yachachisqankuta yachakusharqanku, khuska tantakusharqanku,* mikhunasta mikhusharqanku,+ Diosmantapis mañakusharqanku.+

43 Apostolesqa ashkha tʼukuna imasta, milagrostawan ruwarqanku.+ Chayta rikojkunataj Diosta manchachikorqanku. 44 Mosoj creejkunaqa khuskallapuni kaj kanku, kapuyninkumantataj jaywarinakoj kanku. 45 Jallpʼasninkuta, tukuy kapuyninkutawan vendespataj,+ chay qolqeta tukuyman rakʼiraj kanku, sapa uj pisichikusqanman jina.+ 46 Sapa diataj uj yuyaylla templopi tantakoj kanku, wasisninkupipis mikhunata jaywarinakoj kanku may kusiywan, chʼuwa sonqowantaj. 47 Paykunaqa Diosta jatunchasharqanku, tukuy runastaj paykunata allinpaj qhawaj kanku. Sapa diataj Jehová* Diosqa creejkunaman runasta yapasharqa, pikunachus salvasqa kananku karqa chaykunata.+

3 Pedrowan Juanwanqa temploman risharqanku Diosmanta mañakuna horata, las tres de la tarde chayta. 2 Temploj Kʼachitu nisqa punkun qayllapitaj uj suchu runa kasharqa, chay runaqa suchu nacekusqa. Paytaqa sapa pʼunchay chay punkuman apaj kanku, temploman yaykojkunamanta qolqeta mañakunanpaj. 3 Chay suchu runaqa Pedrotawan Juantawan temploman yaykushajta rikuspa, paykunamanta qolqeta mañakorqa. 4 Pedrowan Juanwantaj chay runata allinta qhawarerqanku, Pedrotaj nerqa: “Qhawariwayku”, nispa. 5 Chay runataj paykunata qhawarerqa, imallatapis jaywarinankuta yuyaspa. 6 Pedrotajrí nerqa: “Mana qolqey kanchu, nitaj qoriypis. Imachus kapuwasqanta qosqayki: Nazareno Jesucristoj sutinpi puririy”,+ nispa. 7 Chayta nispataj Pedroqa suchu runata paña makinmanta aysarispa sayaricherqa.+ Chay ratopachataj chay runaqa chakisninmanta sanoyaporqa,+ 8 ujllata phinkirispataj sayarerqa,+ purirerqataj. Chantá paykunawan khuska temploman yaykorqa purispa, phinkiykachaspa, Diosta jatunchaspataj. 9 Tukuy runastaj payta rikorqanku purishajta, Diosta jatunchashajta. 10 Repararqankutaj chay runaqa temploj Kʼachitu nisqa punkunpi tiyaykukuspa qolqeta mañakuyta yachasqanta.+ Chayrayku mayta tʼukorqanku chay suchu runata purishajta rikuspa.

11 Chay suchu runaqa Pedromanta, Juanmantawan mana kacharikuspa purisharqa, tukuy runastaj mayta tʼukuspa imata jina paykunaman tantakamorqanku, Salomonpa Corredornin nisqaman.+ 12 Pedrotaj chayta rikuspa paykunata nerqa: “Israelitas, ¿imaraykutaj kay runa puririsqanmanta tʼukushankichejri? Chanta, ¿imaraykutaj chay jinatapuni qhawashawaykuri? Payqa mana atiyniykuraykuchu purishan, nitaj Diosta tukuy sonqo yupaychasqaykuraykuchu. 13 Ñaupa tatasninchej Abrahanpata, Isaacpata, Jacobpata Diosninkoqa+ Kamachin+ Jesusta+ jatuncharqa. Qankunatajrí, payta enemigosninman jaywaykorqankichej,+ Pilatoj ñaupaqenpitaj qhesacharqankichej kacharipuyta munashajtinpis. 14 Qankunaqa qhesacharqankichej mana juchayoj cheqan runata, mañakorqankichejtaj uj runa wañuchi kacharichisqa kananta.+ 15 Ajinata qankunaqa Kausayta Qonanpaj Churasqa kajta wañucherqankichej.+ Diostajrí paytaqa wañusqas ukhumanta kausarichimorqa, noqaykutaj chaymanta testigos kayku.+ 16 Jesuspa sutinnejta, chay sutipi creesqaykuraykutaj kay runaj chakisnin sanoyapun, pitachus qankuna rikushankichej, rejsinkichejtaj chaypata. Jesuspi creesqaykurayku kay runaqa rikushajtiykichej sanoyapun. 17 Hermanosníy, noqa yachani Jesusta wañuchispaqa mana yacharqankichejchu imatachus ruwashasqaykichejta,+ nillataj kamachejkunaykichejpis yacharqankuchu.+ 18 Ajinamanta Diosqa juntʼarqa imastachus ñaupajmantaña tukuy profetasnejta willasqanta. Payqa willacherqa Cristo ñakʼarinan kasqanta.+

19 ”Chayrayku juchasniykichejmanta pesachikuychej,+ Diosmantaj kutirikuychej+ juchasniykichej perdonasqa* kananpaj.+ Ajinamanta Jehová* Diosmanta samarikuna tiempos jamunanpaj, 20 Cristota kachamunanpajtaj, pitachus qankunapaj churarqa chay Jesusta. 21 Jesusqa cielollapiraj kanan tiyan tukuy imata Dios allinchanan tiempokama. Chaytataj Diosqa parlarqaña unay profetasninnejta. 22 Moisespis nerqa: ‘Jehová* Diosniykichejqa hermanosniykichej ukhumanta uj profetata qankunapaj sayarichenqa, noqata jina.+ Paypa tukuy ima nisqanta uyarinaykichej tiyan.+ 23 Chay Profetaj nisqanta mana uyarejtaqa Dios chinkachenqa’,+ nispa. 24 Kay pʼunchaykunamantaqa tukuy profetas sutʼita willarqanku Samuelmanta qallarispa, jinallataj paypa qhepanta jamojkunapis.+ 25 Qankunaqa profetaspa wawasnin kankichej, japʼerqankichejtaj ñaupa tatasniykichejwan Dios tratota ruwasqanta.+ Payqa Abrahanman nerqa: ‘Qanpa mirayniykinejta kay jallpʼamanta tukuy familias bendecisqa kanqanku’,+ nispa. 26 Diosqa Kamachin Jesusta sayarichispa qankunamanraj ñaupajta kachamorqa+ bendecisqa kanaykichejpaj. Ajinamanta sapa ujta yanapasorqachej sajra ruwaykunasniykichejta saqenaykichejpaj”, nispa.

4 Pedrowan Juanwan runasman parlashajtillankuraj qayllaykamorqanku sacerdotes,* temploj capitannin, saduceos*+ ima. 2 Paykunaqa apostolespaj phiñasqa kasharqanku, tukuy runasman Jesús wañusqas ukhumanta kausarimusqanta sutʼita yachachisqankurayku.+ 3 Chantá chʼisiyaykushasqanrayku apostolesta japʼispa qʼayantinkama wisqʼaykamorqanku.+ 4 Paykunaj parlasqankuta uyarejkunamanta ashkhastaj creerqanku, qharisllaraj phishqa waranqa jina karqanku.+

5 Qʼayantintaj Jerusalenpi tantakorqanku judiospa kamachejkunasninku, kurajkunasninku, leymanta yachachejkunasninku* ima. 6 Chayllapitaj kasharqanku kuraj sacerdote* Anás,+ Caifás,+ Juan, Alejandro, kuraj sacerdote Anaspa waj familiasninpis. 7 Paykunaqa Pedrota Juantawan chaupinkuman sayaykuchispa taporqanku: “¿Ima atiywantaj chayri pejpa sutinpitaj chayta ruwankichejri?”, nispa. 8 Pedrotaj espíritu santowan juntʼa kaspa+ paykunaman kuticherqa:

“Llajtata kamachejkuna, kurajkuna ima, 9 qankunaqa tapushawayku uj suchu runapaj allin kajta ruwasqaykumanta,+ yachaytataj munashankichej pichus kay runata sanoyachisqanta. 10 Chayrayku tukuyniykichej, tukuy israelitaspis kayta yachaychej: Kay runaqa Nazareno Jesucristoj sutinpi sanoyaporqa.+ Paynejtataj ladoykichejpi sano sayashan. Chay Jesusta qankunaqa rakhu kʼaspipi* wañucherqankichej,+ Diostaj wañusqas ukhumanta payta kausaricherqa.+ 11 Paymin kashan ‘qankuna wasita ruwajkuna mana valechisqaykichej rumeqa. Chay rumeqa aswan patapi kaj esquina rumiman tukupun’.+ 12 Waj runanejtaqa manapuni salvación kanchu. Kay jallpʼapitaj mana waj suti runasman qosqa kanchu+ chaynejta salvasqa kananchejpaj”,+ nispa.

13 Paykunataj mayta tʼukorqanku Pedrotawan Juantawan mana manchachikuspa parlajta rikuspa, mana yachakuyniyoj, mana kasuy runaslla kasqankuta reparaspa ima.+ Chaymantaraj repararqanku Jesuswan khuska purejkuna kasqankuta.+ 14 Chay sanoyachisqa runata paykunawan khuska sayashajta rikuspataj,+ manaña imatapis niyta aterqankuchu.+ 15 Chantá Jatun Juntaj* salanmanta kinsantinkuta jawaman llojsichispa paykunapura parlarqanku, 16 nerqankutaj: “¿Imanasuntaj kay runaswanri?+ Jerusalenpi tukuy tiyakojkunaqa yachanku paykuna uj tʼukuna milagrota ruwasqankuta,+ noqanchejtaj mana niyta atisunmanchu mana ruwasqankutaqa. 17 Amaraj chay ruwasqankuta astawan runas yachashajtinku, paykunata manchaykuchispa ninachej amaña pimanpis chay Jesuspa sutinpi parlanankuta”,+ nispa.

18 Chantá paykunata wajyaspa kamacherqanku amapuni pimanpis willanankuta, nitaj Jesuspa sutinpipis yachachinankuta. 19 Pedrowan Juanwantaj kuticherqanku: “Qankunaña qhawariychej, Diospa ñaupaqenpi qankunata kasukunaykuchus chayri Diosta kasukunaykuchus aswan allin kasqanta. 20 Noqaykoqa mana chʼinlla kayta atiykumanchu, willanaykupuni tiyan imastachus rikusqaykuta, uyarisqaykutapis”,+ nispa. 21 Kamachejkunawan kurajkunawantaj paykunata watejmanta manchaykuchiytawan kacharipullarqanku ni imamanta jasutʼiyta atispa. Chantapis paykunaqa runasta manchachikorqanku,+ imaraykuchus tukuy runas Diosta jatunchasharqanku chay milagrota rikusqankumanta. 22 Chay milagrowan sanoyachisqa suchu runaqa 40 kuraj watasniyojña karqa.

23 Kacharisqankutawantaj Pedrowan Juanwanqa creejkunaman willamorqanku imastachus kuraj sacerdoteswan kurajkunawan nisqankuta. 24 Chayta uyarispataj uj sonqolla Diosmanta mañakorqanku:

“Tukuyta Kamachej Señor, qanqa cielota, kay jallpʼata, mar qochata, chaykunapi tukuy ima kajtawan ruwarqanki.+ 25 Qan parlarqanki ñaupa tatayku kamachiyki Davidnejta, payqa espíritu santoj yanapayninwan+ nerqa: ‘¿Imaraykutaj naciones chʼajwanku? ¿Imaraykutaj runas qhasi manakaj imaspi yuyanku? 26 Kay jallpʼamanta reyesqa Jehová* Diospa contranpi oqharikunankupaj wakichikunku, ajllasqanpa* contranpiwan. Kamachejkunapis paykunaj contrankupi uj runa jinalla tantaykukunku’,+ nispa. 27 Ajinapunitaj karqa, Herodeswan Poncio Pilatowanqa,+ kay llajtapi tantakorqanku waj nacionesmanta runaswan israelitaswan ima, qanpaj tʼaqasqa kamachiyki Jesuspa contranpi, pitachus qan ajllarqanki chaypa contranpi.+ 28 Paykunaqa tantakorqanku ñaupajmantaña nisqaykiman jina ruwanankupaj. Chay imasqa ruwakorqa atiyniykirayku, munayniykiman jinataj.+ 29 Kunanqa Jehová* Diosníy, qhawariy manchachiyta munawasqaykuta, kamachisniykitataj yanapariwayku ari, mana manchachikuspa palabraykimanta willanallaykupajpuni. 30 Chaykamataj atiyniykiwan sanoyachillaypuni, milagrostawan tʼukuna imastawan ruwallaypuni+ qanpaj tʼaqasqa kamachiyki Jesuspa sutinnejta”,+ nispa.

31 Diosmanta tukuy sonqo mañakusqankutawantaj,* maypichus tantasqa kasharqanku chay waseqa kharkaterqa, tukuyninkumantaj espíritu santo juntʼaykorqa.+ Ajinamanta Diospa palabranta mana manchachikuspa willarqanku.+

32 Chay ashkha creejkunaqa uj sonqolla, uj yuyayllataj karqanku, manataj mayqenninkupis nejchu kapuynenqa paypata kasqanta, manachayqa tukuy imasninku tukuyninkupaj karqa.+ 33 Apostolestaj sumaj yachaywan willallarqankupuni Señor Jesús kausarimusqanmanta,+ Diostaj paykunata maytapuni bendicerqa. 34 Paykuna ukhupeqa manapuni pipis pisichikojchu.+ Tukuy jallpʼasniyoj chayri wasisniyoj kajkunaqa, chay kapuyninkuta vendej kanku. Chay vendesqanku qolqeta apamuspataj, 35 apostolesman jaywaj kanku.+ Apostolestaj sapa ujman jaywaj kanku necesitasqankuman jina.+ 36 Paykuna ukhupitaj Chipre churumanta* uj levita* karqa José sutiyoj, apostolestaj payta Bernabé+ nispa suticharqanku. (Chaytaj niyta munan “sonqochaj wawa”). 37 Bernabeqa jallpʼanta vendeytawan, chay qolqeta apamuspa apostolesman jaywarqa.+

5 Chantá uj runa Ananías sutiyoj karqa. Paywan warmin Safirawanqa jallpʼankuta venderqanku. 2 Ananiasqa warminpa yachananta wakin qolqeta pakaykorqa, apostolesmantaj wakillanta aparqa.+ 3 Pedrotaj payta nerqa: “Ananías, ¿imaraykutaj saqerqanki Satanás tanqasunanta espíritu santota+ pisipaj qhawaspa llullakunaykipajri?+ Qanqa jallpʼata vendesqaykimanta wakin qolqeta pakaykunki. 4 Manaraj jallpʼaykita vendeshajtiyki, ¿manachu chay jallpʼaqa qanpata karqa? Vendesqaykitawanpis, ¿manachu qolqeqa makiykipi kasharqa? ¿Imaraykutaj sonqoykipi yuyarqanki kayta ruwaytari? Qanqa mana runasmanchu llullakunki, manachayqa Diosman”, nispa. 5 Ananiastaj Pedroj nisqanta uyariytawan wañusqa wijchʼukorqa. Chayta yachajkunataj maytapuni mancharikorqanku. 6 Wakin jovenestaj sayariytawan telaswan maytʼuykorqanku, jawaman orqhospataj pʼampamorqanku.

7 Kinsa horasninman jinataj, Ananiaspa warminñataj yaykumorqa, manataj yacharqachu imachus pasasqanta. 8 Pedrotaj Safirata taporqa: “Niway, ¿kay chhika qolqepichu jallpʼata venderqankichej?”, nispa. Paytaj nerqa: “Arí, chay chhikapi venderqayku”, nispa. 9 Chantá Pedro nerqa: “¿Imaraykutaj iskayniykichej yachachinakorqankichej Jehová* Diospa espiritunta pruebaman churanaykichejpajri? Qosaykita pʼampamojkunaqa punkupiña kashanku, qantapis apallasonqankutaj”, nispa. 10 Chay ratopachataj Safiraqa Pedroj ñaupaqenpi wañusqa wijchʼukorqa. Jovenestaj yaykumuspa wañusqata tariparqanku, jawaman orqhospataj qosanpa ladonman pʼampaykamorqanku. 11 Chayrayku congregacionmanta* kajkunapis, chay imasta yachajkunapis maytapuni mancharikorqanku.

12 Apostolesqa runas ukhupi ashkha milagrosta, tʼukuna imastawan ruwashallarqankupuni.+ Tukuyninkutaj Salomonpa Corredornin nisqapi+ tantakoj kanku. 13 Wajkunaqa creejkunaman mana ujchakuyta munajchu kanku, chaywanpis tukuy runasqa creejkunata allin ñawiwan qhawaj kanku. 14 Señorpi creejkunataj astawan astawan yapakusharqanku ashkha qharis, warmis ima.+ 15 Runasqa onqosqasta ancho ñankunaman orqhomorqanku, chaypitaj phulluspi sirisqasta* suyachej kanku, Pedro chaynejta pasashajtin llanthullanpis wakinman chayananpaj.+ 16 Jerusalén qayllapi kaj llajtasmantapis ashkha runas jamoj kanku onqosqasta, supaykunaj ñakʼarichisqan runastawan apamuspa, tukuyninkutaj sanoyachisqa kaj kanku.

17 Chantá kuraj kaj sacerdote,* jinallataj tukuy paywan kajkunapis, pikunachus saduceospa yachachiyninta qhatejkuna* karqanku chaykunaqa sinchʼita phiñakuspa apostoleswan chhoqonakorqanku. 18 Apostolesta japʼispataj carcelman wisqʼaykucherqanku.+ 19 Chay tutataj, Jehová* Diospa angelnin carcelpa punkusninta kicharispa+ paykunata orqhomorqa, nerqataj: 20 “Riychej temploman, chaypitaj runasman willamullaychejpuni, jamoj kausaymanta sumaj willaykunata”, nispa. 21 Chayta uyarispataj apostolesqa sutʼiyayta temploman yaykuspa yachachiyta qallarerqanku.

Chaykamataj kuraj kaj sacerdote, paywan kajkuna ima tantacherqanku Jatun Juntapi* kajkunata, israelitaspa tukuy kurajkunankutawan. Guardiastataj carcelman kacharqanku apostolesta apamunankupaj. 22 Guardiastaj carcelman chayaspa mana apostolesta tarerqankuchu. Kutimuspataj kayta nerqanku: 23 “Carceltaqa sumaj wisqʼasqata taripayku, guardiastapis punkupi sayashajta, punkuta kicharispataj ni pita chaypi tariykuchu”, nispa. 24 Chayta uyarispa temploj capitannin, jinallataj kuraj sacerdotespis mayta tʼukorqanku imapichus chay imas tukunanmanta. 25 Uj runataj chayamuspa paykunaman willarqa: “Carcelman wisqʼacherqankichej chay runasqa templopi kashanku, runasmantaj yachachishanku”, nispa. 26 Temploj capitannintaj guardiasninwan rispa apostolesta allillanwan pusamorqanku. Paykunaqa manchachikorqanku runas rumiswan chʼanqaykunankuta.+

27 Apostolesta pusamuspataj Jatun Juntaj ñaupaqenpi sayaykucherqanku. Chantá kuraj kaj sacerdoteqa paykunata tapuykacharqa. 28 Payqa nerqa: “¿Manachu kamacherqayku ama chay runaj sutinpi yachachinaykichejta?+ ¿Imaraykutaj chanta yachachisqaykichejwan Jerusalenman juntʼaykuchishankichejri? ¿Imaraykutaj chay runaj wañuyninmanta juchachayta munawaykuri?”,+ nispa. 29 Pedrowan chay waj apostoleswantaj kuticherqanku: “Noqaykoqa Diostapuni kamachejniykuta jina kasunayku tiyan runasta kasunaykumantaqa.+ 30 Ñaupa tatasninchejpa Diosnenqa Jesusta kausaricherqa, pitachus qankuna wañucherqankichej rakhu kʼaspiman* warkhuspa chayta.+ 31 Paytaqa Dios jatuncharqa paña ladonpi tiyaykunanpaj,+ churarqataj runasman Kausayta Qonanpaj,+ runasta Salvananpaj ima.+ Diosqa chayta ruwarqa israelitas juchasninkumanta pesachikunankupaj, perdonasqataj kanankupaj.+ 32 Noqaykutaj chay imasmanta testigos kayku,+ jinallataj espíritu santopis,+ mayqentachus Dios qon, payta kamachejninkuta jina kasukojkunaman chay”, nispa.

33 Chayta uyarispataj maytapuni phiñakorqanku, apostolestapis wañuchiyta munarqanku. 34 Chay Jatun Juntapeqa uj fariseo* runa kasharqa, Gamaliel sutiyoj.+ Payqa Leymanta yachachej karqa, tukuy runastaj payta allinpaj qhawaj kanku. Gamalielqa sayariytawan kamacherqa uj rato jawaman apostolesta orqhonankuta. 35 Chay Jatun Juntapi kajkunamantaj nerqa: “Israelitas, imatachus kay runaswan ruwayta yuyashasqaykichejta allinta qhawarikuychej. 36 Niraj unaychu Teudas rikhurimorqa, profeta kasqantataj nerqa. Tawa pachaj jinataj payman ujchaykukorqanku. Teudasta wañuchejtinkutaj, tukuy payta qhatejkunaqa chʼeqerakaporqanku,* chinkaporqankutaj. 37 Chaymanta qhepatataj censo ruwakorqa. Chay pʼunchaykunapeqa Galileamanta Judasñataj rikhurimorqa. Judasqa ashkha runasta inkitarqa payta qhatinankupaj. Paypis wañullarqataj, tukuy payta qhatejkunataj chʼeqerakaporqanku. 38 Chayrayku kayta niykichej: Ama kay runasta imanaychejchu, kacharipuychej. Sichus chay yachachisqanku chayri chay ruwasqanku runasllamanta kashan chayqa, chinkaponqa. 39 Diosmanta kashan chayrí, mana chinkachiyta atinkichejchu.+ Pajtataj qankunalla Diospa contranpi maqanakushaj rikhurishawajchej”,+ nispa. 40 Gamalielpa yuyaychasqanta japʼikuspataj, apostolesta wajyachimorqanku. Paykunata jasutʼichispataj,+ amaña Jesuspa sutinpi parlanankuta kamacherqanku, chantá kachariporqanku.

41 Apostolestajrí Jatun Juntaj ñaupaqenmanta kusisqas riporqanku,+ Jesuspa sutinrayku ñakʼarisqankumanta. 42 Sapa diataj mana saykʼuspa templopi, jinallataj wasimanta wasi+ rispa Cristo Jesusmanta sumaj willaykunata yachachisharqanku, willasharqankutaj.+

6 Chay pʼunchaykunapi creejkunaqa ashkhayasharqanku. Chaypachataj griegota parlaj judiosqa, hebreota parlaj judiospaj thutuyta qallarerqanku, sapa día mikhunata partisqankupi griegota parlaj viudasman mana jaywasqankumanta.+ 2 Chayrayku 12 apostolesqa tukuy creejkunata wajyaspa nerqanku: “Mana allinchu kanman Diospa palabranta saqerparispa mikhunataraj rakʼinaykoqa.+ 3 Chayrayku hermanosníy, qankuna ukhumanta allinpaj qhawasqa qanchis qharista+ ajllaychej, pikunachus Diospa espiritunwan, yachaywantaj juntʼa kashanku chaykunata,+ paykunata chay ruwayman churanaykupaj.+ 4 Noqaykutajrí Diosmanta mañakullasqaykupuni, palabranmantapis yachachillasqaykupuni”, nispa. 5 Chaytaj tukuy creejkunaman allin rijchʼarqa. Chantá Estebanta ajllarqanku, payqa sinchʼi creeyniyoj karqa, espíritu santowantaj juntʼa karqa. Ajllallarqankutaj Felipeta,+ Procorota, Nicanorta, Timonta, Parmenasta, Nicolastawan. Nicolasqa Antioquiamanta karqa, payqa ñaupajta judiospa yachachiyninkuta qhatej. 6 Chantá chay ajllasqasta apostolesman pusamorqanku, apostolestaj Diosmanta mañakuytawan chay ajllasqasman makisninkuta churaykorqanku.+

7 Ajinamanta Diospa palabranqa tukuynejpi uyarikusharqa,+ Jerusalenpitaj creejkunaqa astawan astawan yapakushallarqankupuni,+ ashkha sacerdotespis creellarqankutaj.+

8 Estebanqa Diospa jatun khuyakuyninwan, Diospa atiyninwantaj juntʼa kaspa, jatuchaj tʼukuna imasta, milagrostawan runas ukhupi ruwasharqa. 9 Chantá Kacharisqas nisqa grupomanta wakin runasqa Cirenemanta, Alejandriamanta, Ciliciamanta, Asiamanta kajkunawan khuska, Estebanwan discutej rerqanku. 10 Manataj atipayta aterqankuchu. Imaraykuchus Estebanqa yachaywan, espíritu santoj yanapayninwantaj parlasharqa.+ 11 Chantá pakayllamanta wakin runasta yachaykucherqanku kayta ninankupaj: “Estebanta uyariyku Moisespa contranta, Diospa contrantapis sajrata rimashajta”, nispa. 12 Ajinata parlaspa chʼajwacherqanku runasta, kurajkunata, leymanta yachachejkunatawan. Esteban kasharqa chayman ujllata chayaspataj, munajta mana munajta japʼiytawan Jatun Juntaman* payta pusarqanku. 13 Chaymantaj llulla testigosta pusarqanku, paykunataj nerqanku: “Kay runaqa Diospa templonpa contranta, Leypa contrantawan rimashallanpuni. 14 Chantá uyarillarqaykutaj nejta, Nazareno Jesusqa kay templota urmachinanta, Moisés qowarqanchej chay kamachiykunatapis waj jinaman tukuchinanta”, nispa.

15 Jatun Juntapi tukuy tiyashajkunataj Estebanta allinta qhawarispa, rikorqanku uyanqa uj angelpa uyanman rijchʼakusqanta.

7 Kuraj kaj sacerdotetaj Estebanta taporqa: “¿Chay nisqanku ciertochu?”, nispa. 2 Estebantaj kuticherqa: “Hermanosníy, tatasníy, uyariwaychej. May Jatun Diosqa ñaupa tatanchej Abrahanman rikhurerqa Mesopotamiapi kashajtin, manaraj Harán llajtaman tiyakoj ripushajtin.+ 3 Kaytataj nerqa: ‘Jallpʼaykita, parientesniykitawan saqespa, noqa rikuchisqayki chay jallpʼaman ripuy’,+ nispa. 4 Ajinamanta Abrahanqa caldeospa jallpʼankuta saqespa Haranman tiyakoj riporqa. Chaypi tatan wañupojtintaj,+ Diosqa kay jallpʼamanñataj jampunanta nerqa, maypichus kunan tiyakushankichej chayman.+ 5 Diosqa ni chaki sarunan chhikallantapis kay jallpʼamanta Abrahanman qorqachu. Chaywanpis kay jallpʼata payman qonantapuni nerqa, jinallataj mirayninmanpis.+ Chaytataj Dios nerqa Abrahán manaraj wawayoj kashajtin. 6 Diosqa payta nillarqataj miraynin waj nacionpi forasteros kanankuta. Chaypi tiyakoj runastaj paykunata esclavosninkuman tukuchinankuta, 400 watastataj ñakʼarichinankuta.+ 7 Diosqa nillarqataj: ‘Paykunata ñakʼarichej naciontaqa noqa juzgasaj.+ Chaymanta qhepatataj paykunaqa llojsimuspa kay cheqapi yupaychawanqanku’,+ nispa.

8 ”Chantapis circuncisión* tratota Abrahanwan ruwarqa.+ Abrahanqa Isaacpa tatan karqa,+ pusaj pʼunchayninmantaj Isaacta circuncidarqa.+ Isaactaj Jacobpa tatan karqa,* Jacobtaj 12 aylluspa* tatasninkojta tatanku karqa. 9 Chay aylluspa tatasninkoqa Josemanta envidiakuspa+ Egiptomanta runasman payta venderparqanku.+ Diostajrí Josewan kasharqa,+ 10 tukuy ñakʼariykunasninmantapis librarqa. Egiptomanta rey faraonpa* ñaupaqenpitaj allinpaj qhawasqa kayta, yachaytawan qorqa. Faraontaj Joseta churarqa Egiptota kamachinanpaj, tukuy wasinpi kajkunatawan.+ 11 Chantá Egiptopi, Canaanpipis manchay yarqhay kasqanrayku ñakʼariy karqa, ñaupa tatasninchejpis mana mikhunata tariyta aterqankuchu.+ 12 Jacobtaj Egiptopi mikhuna kasqanta uyarispa, ñaupa tatasninchejta chayman kacharqa.+ 13 Ujtawan Egiptoman rejtinkutaj Joseqa hermanosninman rejsichikorqa. Ajinapi faraonqa Josejpa familianta rejserqa.+ 14 Josetajrí tatan Jacobta, tukuy parientesnintawan Canaanmanta pusachimorqa,+ tukuyninkutaj 75 karqanku.+ 15 Ajinamanta Jacobqa Egiptoman riporqa,+ chaypitaj wañuporqa,+ ñaupa tatasninchej jina.+ 16 Chantá paykunaj tullusninkuta Sichemman* aparqanku, chaypitaj sepulturaman pʼampaykorqanku. Chay sepulturataqa Abrahán ranterqa Hamorpa wawasninmanta.+

17 ”Dios imatachus Abrahanman qonantapuni nisqan juntʼakunanpajña kashajtin, israelitasqa Egiptopi ashkhata mirarqanku. 18 Chantá Egiptopi waj reyñataj sayarerqa, paytaj Joseta mana rejserqachu.+ 19 Chay reyqa ñaupa tatasninchejta qʼoteaspa kamacherqa juchʼuy wawitasninkuta saqerparinankuta wañunankupaj.+ 20 Chay tiempollapitaj Moisés nacekorqa, payqa manchay kʼachitu karqa.* Kinsa killatataj tatanpa wasinpi uywasqa karqa.+ 21 Chantá saqerparisqa kajtintaj,+ faraonpa warmi wawan apakapuspa wawanta jina uywakaporqa.+ 22 Ajinamanta Moisesqa yachachisqa karqa egipciospa tukuy yachachiyninkupi, atiyniyojtaj karqa parlasqanpi, ruwasqanpipis.+

23 ”Tawa chunka watayojña kashajtintaj sonqon aysarqa israelita hermanosninta waturikoj* rinanpaj.+ 24 Rispataj uj egipcio runata rikorqa uj israelitata maqashajta, Moisestaj israelitaman kutikuspa chay egipciota wañurparicherqa. 25 Moisesqa yuyarqa hermanosnin reparanankuta paynejta Dios paykunata salvananta, paykunatajrí mana chayta repararqankuchu. 26 Qʼayantintaj Moisesqa iskay israelitasta maqanakushajta rikuspa paykunaman qayllaykorqa, allinyachiyta munaspataj paykunata nerqa: ‘Runa masis, ¿imaraykutaj hermanospura maqanakushankichejri?’, nispa. 27 Runa masinta maqajtajrí, Moisesta tanqarparispa nerqa: ‘¿Pitaj qanta churasunki kamachejniyku, juezniykutaj kanaykipajri? 28 ¿Noqatañatajchu wañuchiyta munawanki, imaynatachus egipcio runata qayna wañucherqanki ajinata?’, nispa. 29 Moisesqa chayta uyarispa Egiptomanta ayqekorqa, Madián jallpʼapitaj forastero jina tiyakorqa. Chaypitaj casarakuspa iskay qhari wawasniyoj karqa.+

30 ”Tawa chunka watas qhepamantaj Moisés chʼin jallpʼapi kashajtin Sinaí orqo qayllapi uj ángel payman rikhurerqa, laurashaj khishkarara sachʼitapi.+ 31 Moisesqa chayta rikuspa mayta tʼukorqa. Imachus kasqanta yachananpaj chimpaykushajtintaj, Jehová* Diospa parlamusqanta uyarerqa: 32 ‘Noqa kani ñaupa tatasniykej Diosnin, Abrahanpata, Isaacpata, Jacobpatawan’,+ nispa. Moisestajrí manchariywan kharkatitispa manaña qhawariyta munarqachu. 33 Jehová* Diostaj Moisesta nerqa: ‘Jukʼutasniykita* orqhokuy. Maypichus sayashanki chay jallpʼaqa santomin. 34 Cheqamanta noqa rikuni imaynatachus israelita wawasniy Egiptopi ñakʼarishasqankuta, uyarinitaj sonqo nanayta waqashasqankuta.+ Chayrayku paykunata kacharichinaypaj uraykamuni. Kunanqa Egiptoman kachasqayki’, nispa. 35 Chay Moisestamin israelitasqa tanqarparispa nerqanku: ‘¿Pitaj qanta churasunki kamachejniyku, juezniykutaj kanaykipajri?’,+ nispa. Diostaj payllatataj kacharqa+ paykunaj kamachejninku, kacharichejninkutaj kananpaj, khishkarara sachʼitapi rikhurerqa chay angelnejta. 36 Moisesllataj ñaupa tatasninchejta Egiptomanta orqhomorqa.+ Payqa tʼukuna imasta, milagrostawan ruwarqa Egiptopi,+ Puka marpi,+ chʼin lugarespipis 40 watas juntʼata.+

37 ”Chay Moisesmin israelitasman nerqa: ‘Diosqa hermanosniykichej ukhumanta uj profetata qankunapaj sayarichenqa, noqata jina’,+ nispa. 38 Chay Moisesmin israelitaswan chʼin jallpʼapi kasharqa. Payqa Sinaí orqopi parlarqa uj angelwan,+ jinallataj ñaupa tatasninchejwanpis. Moisesllataj Diosmanta kausay palabrasta japʼerqa noqanchejman qonawanchejpaj.+ 39 Ñaupa tatasninchejtaj mana payta kasuyta munarqankuchu. Astawanqa payta qhesacharqanku,+ sonqonkupitaj Egiptoman kutiripuyta munasharqanku.+ 40 Chayrayku Aaronta nerqanku: ‘Dioskunata ruwapuwayku ñaupaqeykuta rinankupaj. Egiptomanta orqhomuwarqayku chay Moisesqa imanakunchus kanpis, mana yachaykuchu’,+ nispa. 41 Chay pʼunchaykunapitaj qorimanta waka uña santota ruwarqanku, uywasta apamuspataj chay waka uñaj ñaupaqenpi qʼolacherqanku,* chayta ruwasqankumantataj kusikorqanku.+ 42 Chayrayku Diosqa paykunamanta karunchakorqa, saqerqataj imaschus cielopi kan chay imasta yupaychanankuta,+ Profetaspa libronkupi qhelqasqa kasqanman jina. Chaypi nin: ‘Israelitas, ¿noqamanchu ofrendasta, uywa wañuchisqastawan jaywawarqankichej chʼin jallpʼaspi 40 watasta kashaspa? 43 Astawanpis Molocpa toldonta,*+ Refán nisqa diospa chʼaskantawan apaykacharqankichej. Chaykunataqa qankunalla ruwakorqankichej yupaychanaykichejpaj. Chayrayku Babiloniamanta aswan karumanraj presosta apachisqaykichej’,+ nispa.

44 ”Ñaupa tatasninchejpataqa chʼin jallpʼapi tiyaporqa Dios paykunawan kashasqanta rikuchej toldo. Chay toldoqa ruwasqa kasharqa imaynatachus Dios Moisesman kamachisqanman jina, rikuchisqanman jinataj.+ 45 Chay toldotaqa ñaupa tatasninchej herenciata jina japʼerqanku. Chaytataj Josuewan khuska apaykorqanku nacionespa jallpʼankuman,+ mayqenkunatachus Dios qharqorqa ñaupa tatasninchejpa ñaupaqenkumanta chayman.+ Chay toldotaj chaypi karqa Davidpa tiemponkama. 46 Davidqa Dioswan allinpaj qhawachikorqa, paymantataj mañakorqa Jacobpa Diosninpaj uj wasita ruwajta saqenanta.+ 47 Chaywanpis Salomón chay wasitaqa ruwarqa.+ 48 Aswan Patapi kaj Diostajrí mana runaj makinwan ruwasqa wasispichu tiyakun,+ imaynatachus profeta nin jina: 49 ‘Jehová* Diosqa nin: Cieloqa kamachina tiyanay,+ jallpʼataj chaki sarunay.+ ¿Ima laya wasitataj ruwapuwankichejri? Chayri, ¿maypitaj samarikunay cheqari? 50 ¿Manachu tukuy kay imastaqa makisniywan ruwarqani?’,+ nispa.

51 ”Kʼullu runas,* sonqoykichejpis ninriykichejpis mana circuncidasqachu kashanku. Chayrayku qankunaqa ñaupa tatasniykichej jina espíritu santoman churanakushallankichejpuni.+ 52 ¿Mayqen profetatataj ñaupa tatasniykichej mana qhatiykacharqankuchuri?+ Paykunaqa cheqan runa jamunanta ñaupajmantaña willajkunata wañucherqanku.+ Chay cheqan runatarí qankunañataj japʼichispa wañucherqankichej.+ 53 Diosqa angelesnejta Leyta qosorqachej,+ qankunatajrí mana kasorqankichejchu”, nispa.

54 Paykunaqa chayta uyarispa Estebanpaj sinchʼita phiñakorqanku, payta qhawarispataj kirusninkuta kʼaruracherqanku. 55 Estebantajrí espíritu santowan juntʼa kaspa cielota qhawarerqa, rikorqataj Diospa jatun kayninta, Jesustapis Diospa pañanpi sayashajta.+ 56 Nerqataj: “Qhawariychej, cielota kicharisqata rikushani, Runaj Wawantapis*+ Diospa pañanpi sayashajta”,+ nispa. 57 Chayta uyarispa paykunaqa tukuy kallpankuwan qhaparispa ninrisninkuta makisninkuwan tapaykukorqanku, tukuyninkutaj ujllata Estebanman phawaykorqanku. 58 Llajtamanta jawaman orqhospataj Estebanta rumiswan chʼanqaykorqanku.+ Chay chʼanqaj llulla testigostaj,+ Saulo sutiyoj jovenpa ñaupaqenman mantosninkuta saqekorqanku.+ 59 Chʼanqaykushajtinkutaj Estebanqa kay jinata mañakorqa: “Señor Jesús, makisniykipi kausayniyta saqepuni”, nispa. 60 Qonqoriykukuspataj sinchʼita qhaparerqa: “Jehová* Diosníy, ama kay juchata ruwasqankumanta paykunata castigaychu”,+ nispa. Chayta niytawantaj wañuporqa.*

8 Sauloqa Estebanta wañuchisqankuta allinpaj qhawarqa.+

Chay pʼunchaymantapacha Jerusalenpi kaj congregacionta sinchʼita qhatiykachakorqa, tukuy creejkunataj chʼeqerachisqa* karqanku Judeaman, Samariaman ima. Jerusalenpeqa apostolesllaña qhepakorqanku.+ 2 Tukuy sonqo Diosta yupaychaj runastaj Estebanta pʼampamorqanku, paymantataj maytapuni waqarqanku. 3 Saulotajrí congregacionta manchayta qhatiykachayta qallarerqa. Sapa wasiman yaykuspa qharista, warmista qhatataspa orqhomoj, carcelmantaj wisqʼaykuchej.+

4 Chay chʼeqerachisqa kajkunatajrí, maymanchus risqankupi Diospa palabranmanta sumaj willaykunata willarqanku.+ 5 Felipeqa Samaria+ llajtaman* rerqa, chaypitaj runasman Cristomanta willayta qallarerqa. 6 Ashkha runastaj uj yuyaylla Felipej nisqanta uyarerqanku. Payta sumajta uyarerqanku, milagrosta ruwasqantapis rikorqanku. 7 Supaykunapis sinchʼita qhaparispa ashkha runasmanta llojserqanku.+ Chantapis ashkha suchus, cojos ima sanoyachisqa karqanku. 8 Ajinamanta chay llajtapi may kusiy karqa.

9 Chay llajtapeqa uj runa Simón sutiyoj karqa, payqa supaykunaj yanapayninwan tukuy imata ruwaspa, Samariapi tiyakojkunata mayta tʼukuchej, may atiyniyoj kasqantataj nej. 10 Tukuy runastaj, wajchapis qhapajpis Simonta allinta uyarispa nej kanku: “Kay runapeqa Diospa Jatun Atiynin kashan”, nispa. 11 Runasqa Simonpa nisqanta japʼikoj kanku, imaraykuchus unaymantaña payqa supaykunaj yanapayninwan imaymanasta ruwaspa paykunata tʼukuchej. 12 Jinapis Diospa Gobiernonmanta,+ Jesucristoj sutinmantawan sumaj willaykunata Felipe willajtin, ashkha qharis, ashkha warmis ima payta creespa bautizakorqanku.+ 13 Simonpis creespa bautizakullarqataj, bautizakuytawantaj Felipellawanpuni+ purerqa, señalesta, jatuchaj milagrostawan ruwasqanta rikuspataj tʼukorqa.

14 Jerusalenpi kasharqanku chay apostolesqa uyarerqanku Samariamanta runaspis Diospa palabranta japʼikusqankuta,+ chayrayku Pedrotawan Juantawan kacharqanku. 15 Paykunataj Samariaman chayaspa creejkunapaj Diosmanta mañaporqanku, espíritu santota japʼinankupaj.+ 16 Espíritu santotaqa manaraj ni mayqenninkupis japʼisqankurajchu, paykunaqa Señor Jesuspa sutinpi bautizasqalla kasqanku.+ 17 Pedrowan Juanwantaj paykunaman makisninkuta churaykorqanku,+ paykunataj espíritu santota japʼerqanku.

18 Simontajrí rikorqa creejkunaman apóstoles makisninkuta churaykojtinku espíritu santota japʼisqankuta. Chayrayku payqa apostolesman qolqeta qoyta munarqa, 19 nerqataj: “Noqamanpis chay atiyta qowaychej, pillamanpis makisniyta churaykojtiy, espíritu santota japʼinanpaj”, nispa. 20 Pedrotajrí Simonta nerqa: “Qolqeykeqa qanwan khuska tukukuchun, Diospa qhasilla qosqanta qolqewan rantiyta munasqaykirayku.+ 21 Kay ruwaypeqa mana ima ruwanayki kanchu, imaraykuchus sonqoykeqa mana allinchu kashan Diospa ñaupaqenpi. 22 Chay juchaykimanta pesachikuy, Jehová* Diosmantataj mayta mañakuy sajra munayniykita perdonasunanpaj. 23 Reparayki envidiawan juntʼa kasqaykita, sajra kajllatapunitaj ruwayta munasqaykita”,* nispa. 24 Simontaj nerqa: “Qankuna Jehová* Diosmanta mañaripuwaychej ari, ama imapis chay niwasqaykichejmanta chayamunawanpaj”, nispa.

25 Paykunaqa Jehová* Diospa palabranmanta parlaytawan, tukuynejpi willaytawantaj Jerusalenman kutiporqanku. Ñanta rej jinataj, Samariaj ashkha ranchosninpipis sumaj willaykunata willallarqankutaj.+

26 Jehová* Diospa angelnintaj+ Felipeta nerqa: “Wakichikuspa sur ladoman* riy, Jerusalenmanta Gazaman uraykushan chay ñanman”, nispa. (Chay ñanqa chʼinnejta pasan). 27 Felipeqa wakichikuytawan rishaspa, Etiopiamanta eunuco* runata rikorqa. Chay eunuco runaqa Etiopiamanta reina Candacej kamachiyninpi autoridad karqa. Chay reinaj qhapaj kapuyninmantataj cargoyoj karqa. Payqa Jerusalenman Diosta yupaychaj risqa.+ 28 Carretanpi llajtanman kutipushaspataj profeta Isaiaspa qhelqasqanta jatunmanta leesharqa. 29 Chantá Diosqa espíritu santonnejta Felipeman nerqa: “Jaqay carretaman qayllaykuy”, nispa. 30 Felipetaj carretaj ladonta correrqa, uyarerqataj eunucota profeta Isaiaspa qhelqasqanta jatunmanta leeshajta, taporqataj: “¿Entiendenkichu leeshasqaykita?”, nispa. 31 Eunucotaj nerqa: “¿Imaynatataj entiendesaj mana pipis sutʼinchawajtinri?”, nispa. Chantá Felipeta rogakorqa wicharispa ladonpi tiyaykunanta. 32 Diosmanta Qhelqasqata leesharqa chay cheqaqa ajinata nisharqa: “Paytaqa ovejata jina ñakʼanaman* aparqanku, imaynatachus cordero* chʼinllamanta millmanta ruthuchikun, ajinallatataj paypis chʼinlla kakorqa.+ 33 Payqa kʼumuykachachisqa karqa, nitaj justiciata ruwaporqankuchu.+ Kay jallpʼamanta kausayninta qhechusqankurayku, ¿pitaj willanqa pejpa mirayninmantachus kasqantari?”,+ nispa.

34 Eunucotaj Felipeta nerqa: “Willariway ari, ¿pimantataj profeta parlashanri? ¿Pay kikinmantachu chayri waj runamantachu?”, nispa. 35 Felipetaj Jesusmanta sumaj willaykunata willarqa, chay eunuco runa leesharqa chaymantapacha qallarispa. 36 Ñanta rishaspataj chayarqanku maypichus ashkha yaku karqa chayman. Eunucotaj Felipeta nerqa: “¡Qhawariy! Kaypi yaku tiyan. ¿Imajtintaj mana bautizakuymanchuri?”, nispa. 37 * 38 Eunucoqa carretata sayachinanta kamacherqa. Felipewan eunucowantaj uraykuspa yakuman yaykorqanku, Felipetaj payta bautizarqa. 39 Yakumanta llojsimusqankutawantaj Jehová* Diospa espiritonqa Felipeta usqhayllata waj ladoman pusarqa. Eunucoqa manaña payta rikorqachu, kusisqataj ñanninta riporqa. 40 Felipetajrí Asdodman chayarqa, sumaj willaykunatataj tukuy llajtaspi willallarqapuni Cesareaman+ chayanankama.

9 Sauloqa munarqa Señorpi creejkunata ñakʼarichiyta, wañuchiyta ima.+ Chayrayku kuraj kaj sacerdoteman rerqa, 2 paymantataj ordenta mañakorqa, Damascopi kaj sinagogaspi* rikuchimunanpaj. Ajinamanta Señorpa Ñanninpi kajkunata tarispa,+ Jerusalenman watasqasta apamunanpaj, qharista jinallataj warmistapis.

3 Sauloqa ñanta risharqa, Damasco llajtaman qayllaykushajtintaj cielomanta ujllata uj kʼanchay muyuyninpi lliphipirerqa.+ 4 Paytaj pampaman urmaspa uj parlayta uyarerqa: “Saulo, Saulo, ¿imaraykutaj qhatiykachashawankiri?”, nispa nejta. 5 Saulotaj taporqa: “Señor, ¿pitaj kankiri?”, nispa. Paytaj nerqa: “Jesús kani,+ pitachus qhatiykachashanki chay.+ 6 Kunanqa sayarispa llajtaman yaykuy, chaypi uj runa nisonqa imatachus ruwanaykita”, nispa. 7 Saulowan rej runasqa mayta mancharispa mana parlallaytapis aterqankuchu. Paykunaqa parlamojllata uyarerqanku, nitaj pitapis rikorqankuchu.+ 8 Sauloqa pampamanta sayarerqa, ñawisnin kicharisqa kashajtinpis ni imata rikorqachu. Chayrayku makinmanta aysaspa Damasco llajtaman pusarqanku. 9 Kinsa pʼunchay juntʼatataj ni imata rikorqachu,+ mana mikhorqachu, nitaj imatapis tomarqachu.

10 Damasco llajtapitaj uj creej runa karqa Ananías sutiyoj.+ Señortaj mosqoypi jina rikhurispa payta nerqa: “Ananías”, nispa. Paytaj kuticherqa: “Kaypi kashani Señor”, nispa. 11 Señortaj nerqa: “Sayarispa Cheqan calle nisqaman riy, maskʼamuytaj Judaspa wasinpi Tarsomanta+ Saulo sutiyoj runata. Sauloqa kunitan Diosmanta mañakushan. 12 Payqa mosqoypi jina Ananías sutiyoj runata rikorqa, yaykuspa makisninta payman churaykushajta, watejmanta rikuyta atinanpaj”,+ nispa. 13 Ananiastaj nerqa: “Señor, ashkha runasmantaña uyarini chay runaqa Jerusalenpi kaj discipulosniykita* anchata ñakʼarichisqanta. 14 Kaymanpis jamun kuraj sacerdotesmanta ordenta qochikuspa, sutiykita tukuy oqharejkunata japʼichinanpaj”,*+ nispa. 15 Señortaj nerqa: “Rillay, chay runataqa noqa ajllakuni+ noqamanta willananpaj nacionesman,+ reyesman,+ Israelpa wawasninmanpis. 16 Noqaqa payman sutʼita rikuchisaj may jinatachus sutiyrayku ñakʼarinanta”,+ nispa.

17 Chantá Ananiasqa rispa chay wasiman yaykorqa, Sauloman makisninta churaykuspataj nerqa: “Saulo, hermanóy, ñanta jamushajtiyki rikhurisorqa chay Señor Jesusmin kachamuwan watejmanta rikuyta atinaykipaj, espíritu santowantaj juntʼasqa kanaykipaj”,+ nispa. 18 Chay ratopachataj Sauloj ñawisninmanta pescado escamas jina tʼakarakorqa, watejmantataj rikorqa, jatarispataj bautizachikorqa. 19 Chantá mikhuspa kallpachakorqa.

Sauloqa Damascopi kaj creejkunawan pisi pʼunchaykunallata qhepakorqa.+ 20 Chaymantapachataj sinagogaspi willayta qallarerqa Jesusqa Diospa Wawanpuni kasqanta. 21 Saulota tukuy uyarejkunaqa tʼukuspa nisharqanku: “¿Manachu kay runaqa Jerusalenpi mayta qhatiykacharqa Jesuspa sutinta oqharejkunata?+ ¿Manachu kaymanpis jamorqa paykunata presochaspa kuraj sacerdotesman watasqata apananpaj?”,+ nispa. 22 Saulotajrí aswan sumajtaña yachachisharqa, Damascopi tiyakoj judiostataj mayta tʼukuchisharqa, sutʼita rikuchispa Jesusqa Cristopuni kasqanta.+

23 Unayninmantaj judiosqa yachachinakorqanku Saulota wañuchinankupaj.+ 24 Saulotajrí chay yachachinakusqankuta yacharqa. Judiosqa tuta pʼunchay llajta punkuspi wateqasharqanku Saulota wañuchinankupaj. 25 Chayrayku discipulosnenqa Saulota tutan jatun canastapi llajta perqaj ventananta uraykucherqanku.+

26 Jerusalenman chayaspataj+ Sauloqa creejkunawan tantakuyta munarqa. Paykunatajrí tukuyninku payta manchachikorqanku, imaraykuchus mana creerqankuchu Sauloqa Jesuspi creesqantaña. 27 Chantá Bernabeqa+ Saulota yanapaj jamuspa apostolesman pusarqa. Paykunamantaj allinta willarqa Sauloqa ñanpi Señorta rikusqanta,+ Señortaj paywan parlasqanta, Damasco llajtapipis Jesuspa sutinpi mana manchachikuspa willasqanta.+ 28 Ajinamanta Sauloqa paykunawan qhepakorqa. Jerusalén llajtantinpitaj paykunawan khuska purerqa, Señorpa sutinpitaj mana manchachikuspa willarqa. 29 Chantapis churanakuspa parlarqa griegota parlaj judioswan. Paykunarí ashkha kutispi wañuchiyta munarqanku.+ 30 Chayta yachaspa hermanosqa Saulota Cesareaman pusarqanku, chaymantataj Tarsoman kacharqanku.+

31 Chantá creejkunaqa* tukuy Judeapi, Galileapi, Samariapi ima,+ qhatiykachasqa kasqankumanta samarerqanku, creeyninkutaj astawan sinchʼiyasharqa. Paykunaqa Jehová* Diosta manchachikuspa kausakusharqanku, espíritu santomanta kallpata japʼisqankuman jinataj.+ Chayrayku astawan yapakusharqanku.

32 Pedroqa tukuynejta purimorqa, Lida llajtapi+ tiyakoj creejkunamanpis rillarqataj. 33 Chaypitaj tarerqa Eneas sutiyoj runata, payqa suchu kasqanrayku pusaj watastaña camapi kashasqa. 34 Pedrotaj payta nerqa: “Eneas, Jesucristo sanoyachisunki.+ Sayariy, camaykitataj mastʼay”,+ nispa. Eneastaj chay ratopacha sayarerqa. 35 Chantá Lida llajtapi, jinallataj Sarón pampapi tukuy tiyakojkunaqa Eneasta rikuspa, Señorman kutirikorqanku.

36 Chaypacha Jope llajtapi uj creej warmi tiyakorqa Tabita sutiyoj, griego parlaypitaj Dorcas* sutiyoj. Payqa ashkha allin ruwanasta ruwaj, wajchastapis mayta yanapaj. 37 Lida llajtapi Pedro kashajtintaj Dorcasqa onqoykuspa wañuporqa. Cuerponta mayllaspataj altopata wasiman apaspa siriykuchimorqanku.* 38 Jope llajtaqa Lida llajtamanta mana karupichu karqa, creejkunataj Lida llajtapi Pedro kashasqanta yachaspa, iskay runasta kacharqanku nimunankupaj: “Ama jina kaspa usqhayllata jamuy ari”, nispa. 39 Pedrotaj sayarispa chay rato paykunawan rerqa. Chayajtintaj altopata wasiman wicharicherqanku, tukuy viudastaj waqaspa Pedroman qayllaykorqanku, rikucherqankutaj ima ropastachus Dorcas kausashaspallaraj ruwarqa chaykunata. 40 Pedrotajrí tukuyta jawaman llojsicherqa,+ qonqoriykukuspataj Diosmanta mañakorqa. Chantá wañusqa cuerpota qhawarispa nerqa: “Tabita, ¡sayariy!”, nispa. Tabitataj ñawisninta kicharerqa, Pedrota rikuytawankamataj tiyaykamorqa.+ 41 Pedrotaj makinmanta aysarispa sayaricherqa, chantá creejkunata, viudastawan wajyaspa, Tabitata kausashajta paykunaman rikucherqa.+ 42 Chaytaj tukuy Jope llajtapi yachakorqa, ashkha runastaj Señorpi creerqanku.+ 43 Pedrotaj Jope llajtapi unayta quedakorqa, suela ruwaj Simonpa wasinpi.+

10 Cesarea llajtapi uj runa karqa Cornelio sutiyoj. Payqa italiano nisqa tropapi* uj capitán* karqa. 2 Cornelioqa Diosta manchachikoj, tukuy familianpis Diosta yupaychaj. Payqa wajchasta khuyakuspa yanapaj, Diosmantapis mayta mañakullajpuni. 3 Las tres de la tarde chayta,+ mosqoypi jina sutʼita rikorqa Diospa angelninta, maypichus kasharqa chayman yaykumojta. Chay angeltaj nerqa: “Cornelio”, nispa. 4 Corneliotaj angelta allinta qhawarispa mancharikorqa, nerqataj: “¿Imataj Señorníy?”, nispa. Angeltaj nerqa: “Diosqa mañakusqaykita uyarisunki, wajchasta yanapasqaykitapis rikun.+ 5 Kunanqa Jope llajtaman runasta kachay, Simonta wajyamunankupaj, pitachus Pedro nillankutaj chayta. 6 Payqa mar qayllapi alojakushan, suela ruwaj Simonpa wasinpi”, nispa. 7 Chay parlapayaj ángel ripusqantawantaj, Cornelioqa wajyarqa iskay kamachisninta, Diosta manchachikoj soldadontawan. 8 Paykunaman tukuy imata willaytawantaj, Jope llajtaman kacharqa.

9 Qʼayantintaj chay runas ñanta rishaspa Jope llajtaman qayllaykushajtinkuña, Pedroqa chaupi pʼunchayta jina terrazaman* wicharerqa Diosmanta mañakunanpaj. 10 Anchata yarqhachikuspataj mikhuyta munarqa. Mikhunata waykʼunankukamataj, payqa mosqoypi jina rikorqa+ 11 cielota kicharisqata. Chantá rikullarqataj cielomanta jatun lino sabanata jina jallpʼaman uraykamushajta, tawantin puntasninmanta warkhusqata. 12 Chay sabanapitaj karqa tukuy laya* animales: tawa chakisniyoj animales, kataris, lagartos, pʼisqos ima. 13 Uj angeltaj payta nerqa: “Pedro, ¡sayariy! Ujnin animalta wañuchispa mikhuy”, nispa. 14 Pedrotaj nerqa: “Ni imarayku Señor. Ni jaykʼaj mikhorqanichu leyman jina mana mikhuna imastaqa, nitaj chʼichipaj qhawasqa imastapis”,+ nispa. 15 Chay angelqa nillarqataj: “Imastachus Dios llimphuchasqantaqa amaña chʼichi niychu”, nispa. 16 Chay ángel ujtawan parlamojtintaj, chay ratopacha jatun lino sabanaqa cieloman oqharisqa karqa.

17 Pedroqa tʼukusharqa mosqoypi jina rikusqan ima niytachus munasqanpi. Jinallapitaj Cornelioj kachamusqan runasqa, tapukuspa Simonpa wasi punkunman chayamorqanku.+ 18 Wasiyojta wajyaspataj taporqanku, Simón Pedro chaypichus manachus alojasqa kashasqanta. 19 Pedro mosqoypi jina rikusqanpi tʼukushajtillanraj, Diospa espiritun+ payta nerqa: “Kinsa runas maskʼashasunku. 20 Kunanqa sayarispa uraykuy, paykunawantaj mana iskayrayaspa rillay, imaraykuchus noqa paykunataqa kachamuni”, nispa. 21 Pedrotaj uraykuspa chay runasta nerqa: “Noqa kani pitachus maskʼashankichej chay. ¿Imapí yanapariykichejman?”, nispa. 22 Paykunataj kuticherqanku: “Soldadospa capitannin Cornelio+ kachamuwayku. Payqa cheqan runa, Diostataj manchachikun, tukuy judiostaj paymanta allinta parlanku. Diosqa ajllasqa angelninnejta Cornelioman nerqa wasinman wajyachisunanta, qanpa parlasqaykita uyarinanpaj”, nispa. 23 Pedrotaj paykunata wasi ukhuman pasaykucherqa. Chaypitaj chay chʼisi puñukorqanku.

Qʼayantintaj Pedroqa sayariytawan paykunawan rerqa. Jope llajtamanta wakin hermanospis paywan rillarqankutaj. 24 Minchhantintaj Cesareaman chayarqanku. Chaypitaj Cornelioqa paykunata suyasharqa, wajyachimusqataj familiaresninta, munasqa amigosnintawan. 25 Pedro yaykushajtintaj Cornelioqa taripaj llojsimorqa, ñaupaqenmantaj qonqoriykukorqa payta jatunchananpaj. 26 Pedrotaj Corneliota aysarispa nerqa: “Sayariy, noqapis qan jina runallataj kani”,+ nispa. 27 Pedroqa Corneliowan parlaspa wasinman yaykorqa, chaypitaj ashkha runasta tantasqata rikorqa. 28 Paykunatataj nerqa: “Qankunaqa allinta yachankichej, leyman jinaqa uj judío mana waj llajtayoj runaman qayllaykuyta atinchu,+ nitaj parlapayaytapis. Diostajrí reparachiwan ama pitapis chʼichipaj qhawanayta.+ 29 Chayrayku wajyachimuwasqaykichejtawan mana iskayrayaspa jamuni. Kunanqa yachayta munayman imapajchus wajyachiwasqaykichejta”, nispa.

30 Corneliotaj kuticherqa: “Tawa pʼunchayña kashan, kay horasta jina, las tres de la tarde chayta wasiypi Diosmanta mañakusharqani. Chayllapitaj uj runa lliphipej ropayoj ñaupaqeypi rikhurerqa, 31 niwarqataj: ‘Cornelio, Diosqa mañakusqaykita uyarisunki, wajchasta khuyakuspa yanapasqaykitapis rikun. 32 Chayrayku Jope llajtaman runasta kachaspa Simón Pedrota wajyachimuy. Payqa mar qayllapi alojasqa kashan, suela ruwaj Simonpa wasinpi’,+ nispa. 33 Chayrayku kamachisniyta kachamorqaykipacha, qantaj walejta jamurinki. Kunanqa tukuyniyku kaypi kashayku Diospa ñaupaqenpi, imastachus Jehová* Dios kamachisorqa ninawaykuta, chay tukuy imasta uyarinaykupaj”, nispa.

34 Pedrotaj chayta uyariytawan nerqa: “Kunanqa allinta reparani, Diosqa tukuy runasta uj rejllata qhawasqanta.+ 35 Payqa allinpaj qhawan mayqen nacionllamantapis payta manchachikojta, allin kajtataj ruwajta.+ 36 Payqa israelitasman uj willayta apachimorqa. Chay willaytaj karqa Jesucristonejta Dioswan allinyakunamanta sumaj willaykuna.+ Chay Jesusmin tukuypa Señornin.+ 37 Qankunaqa yachankichej imamantachus tukuynin Judeapi parlakusqanta. Chaytaqa parlayta qallarikorqa Galileapi,+ Juan bautismomanta willarqa chay qhepata. 38 Nazaret llajtayoj Jesusmanta parlashani. Paytaqa Dios espíritu santowan+ ajllarqa, atiytataj qorqa. Ajinamanta Jesusqa tukuynejta purerqa allin kajta ruwaspa, sanoyachispataj Diabloj atiyninpi tukuy ñakʼarejkunata,+ Dios paywan kasqanrayku.+ 39 Noqaykutaj testigos kayku chay tukuy imasta judiospa suyunkupi, Jerusalenpipis ruwasqanmanta. Judiostajrí rakhu kʼaspiman* warkhuspa payta wañucherqanku. 40 Diostaj payta kinsa pʼunchayninman kausarichimorqa,+ saqerqataj runas rikunankuta. 41 Chaywanpis mana tukuy runaspunichu rikorqanku, manachayqa noqallayku. Noqaykoqa paywan mikhorqayku, ujyarqaykutaj wañuymanta kausarimusqantawan. Noqaykutaqa ñaupajmantaña Dios churawarqayku Jesusta rikunaykupaj, paymantataj parlanaykupaj.+ 42 Paytaj kamachiwarqayku runasman willanaykuta, allintataj sutʼinchanaykuta,+ payta Dios churasqanta kausajkunata, jinallataj wañusqastapis juzgananpaj.+ 43 Jesusmantaqa tukuy profetas sutʼincharqanku,+ Jesuspi tukuy creejkunaj juchasninku sutinnejta perdonasqa kananta”,+ nispa.

44 Pedro parlashajtillanraj, Diospa palabranta tukuy uyarejkunaqa espíritu santota japʼerqanku.+ 45 Pedrowan jamoj circuncidasqa* creejkunaqa mayta tʼukusharqanku, nacionesmanta kajkunapis Diospa qhasilla qosqan espíritu santota japʼishasqankumanta. 46 Paykunaqa uyarerqanku tukuy laya parlaykunapi parlashasqankuta, Diostataj jatunchashasqankuta.+ Pedrotaj nerqa: 47 “Kay runasqa noqanchej jinallataj espíritu santota japʼinku. ¿Atinmanchu pillapis jarkʼayta yakuwan mana bautizachikunankupaj?”,+ nispa. 48 Chantá Pedroqa Jesucristoj sutinpi bautizachikunankuta kamacherqa.+ Chay qhepatataj paykunaqa Pedrota nerqanku uj mashkha diasta paykunawan quedarikunanta.

11 Judeapi kasharqanku chay apostoleswan hermanoswanqa, uyarerqanku nacionesmanta kajkunapis Diospa palabranta japʼikusqankuta. 2 Pedro Jerusalenman risqantawantaj, circuncisionta* munajkunaqa payta rimarqanku.*+ 3 Nerqankutaj: “Mana circuncidasqa runaspa wasinkuman yaykusqanki, paykunawantaj mikhusqanki”, nispa. 4 Pedrotaj paykunaman tukuy imata kantumanta sutʼincharqa. Pay nerqa:

5 “Jope llajtapi kashaspa Diosmanta mañakushajtiy, mosqoypi jina rikorqani cielomanta jatun lino sabanata jina uraykamushajta, tawantin puntasninmanta warkhusqata, ñaupaqeymantaj chayamorqa.+ 6 Chayta allinta qhawaykuspataj tukuy laya* animalesta rikorqani: tawa chakisniyoj animalesta, kʼita animalesta, katarista, lagartosta, pʼisqosta ima. 7 Uj angelpa parlasqantataj uyarerqani, pay niwarqa: ‘Pedro, ¡sayariy! Ujnin animalta wañuchispa mikhuy’, nispa. 8 Noqataj nerqani: ‘Ni imarayku Señor. Ni jaykʼaj simiymanqa chayarqachu, leyman jina mana mikhuna imasqa, nitaj chʼichipaj qhawasqa imaspis’, nispa. 9 Angeltaj cielomanta nimullawarqataj: ‘Imastachus Dios llimphuchasqantaqa amaña chʼichi niychu’, nispa. 10 Chay ángel ujtawan parlamojtintaj, chay tukuy imas cieloman oqharisqa karqa. 11 Jinallapi maypichus kasharqayku chay wasiman kinsa runas chayamorqanku. Paykunataqa Cesareamanta kachamusqanku noqata maskʼanawankupaj.+ 12 Diospa espirituntaj niwarqa mana iskayrayaspa paykunawan rinayta. Kay sojta hermanospis noqawan rillarqankutaj, tukuyniykutaj Cornelioj wasinman yaykorqayku.

13 ”Paytaj willawarqayku imaynatachus uj angelta wasinpi rikusqanta, chay angeltaj payta nisqa: ‘Jope llajtaman runasta kachaspa Simonta wajyachimuy, pitachus Pedro nillankutaj chayta.+ 14 Paytaj nisonqa imaynatachus qan tukuy familiaykiwan salvasqa kanaykichejta’, nispa. 15 Parlayta qallarisqaytawantaj, paykunaqa espíritu santota japʼerqanku, imaynatachus noqanchejpis qallariypi japʼerqanchej ajinata.+ 16 Chayta rikuspataj Señorpa nisqanta yuyarikorqani, payqa niyta yachaj: ‘Juanqa yakuwan bautizarqa,+ qankunatajrí espíritu santowan bautizasqa kankichej’,+ nispa. 17 Chayrayku sichus Diosqa Señor Jesucristopi creejkunaman qowarqanchej chay regalollatataj paykunamanpis qorqa chayqa, ¿pitaj noqa kasqani Diosta jarkʼanaypajri?”,+ nispa.

18 Chayta uyarispa hermanosqa manaña imatapis nerqankuchu.* Astawanqa Diosta jatuncharqanku, nerqankutaj: “Diosqa munan nacionesmanta kajkunapis juchasninkumanta pesachikunankuta, ajinamanta kausayta japʼinankupaj”,+ nispa.

19 Esteban wañuchisqa kasqantawan, waj creejkuñataj ñakʼarichisqa karqanku. Chayrayku chay creejkunaqa chʼeqerachisqa* karqanku+ Feniciaman, Chipreman, Antioquiaman ima. Sumaj willaykunatataj judiosllaman willarqanku.+ 20 Wakin creejkunataj Chipremanta, Cirenemantawan, Antioquiaman rerqanku. Griegota parlaj runasmantaj willarqanku Señor Jesusmanta sumaj willaykunata. 21 Jehová* Dios paykunawan kasqanraykutaj ashkha runas creerqanku, Señormantaj kutirikorqanku.+

22 Chaytataj yacharqanku Jerusalén congregacionpi. Chayrayku Bernabeta+ Antioquiaman kacharqanku. 23 Bernabetaj Antioquiaman chayaytawan, mayta kusikorqa Dios jatun khuyakuyninta creejkunaman qosqanta rikuspa. Tukuytataj kallpachayta qallarerqa, Señorta tukuy sonqo kasukunallankupajpuni.+ 24 Bernabeqa kʼacha runa karqa, espíritu santowan juntʼa, sinchʼi creeyniyojtaj. Chayrayku ashkha runas Señorpi creerqanku.+ 25 Chantá Bernabeqa Tarsoman rispa, Saulota tarinankama maskʼamorqa.+ 26 Tarispataj Antioquiaman pusamorqa. Chaypitaj wata juntʼata creejkunawan* khuska tantakorqanku, ashkha runasmantaj yachacherqanku. Chaymantapacha Antioquiamanta creejkunaqa Diospa munayninman jina cristianos sutiwan rejsisqa karqanku.+

27 Chay pʼunchaykunapitaj Jerusalenmanta profetas+ jamorqanku Antioquiaman. 28 Paykunamanta ujninkoqa Ágabo sutiyoj karqa,+ payqa espíritu santoj yanapayninwan nerqa, manchay yarqhay jallpʼantinpi kananta.+ Chaytaj juntʼakorqa Claudio kamachishajtin. 29 Chantá Antioquiamanta creejkunaqa, parlarikorqanku sapa uj atisqankuman jina+ yanapata apachinankupaj+ Judeapi tiyakoj hermanosman. 30 Ajinatapunitaj ruwarqanku. Hermanosqa Bernabewan Saulowan chay tantasqanku yanapata ancianosman apacherqanku.+

12 Chaypachallataj rey Herodesqa congregacionmanta wakin hermanosta qhatiykachayta qallarerqa.+ 2 Juanpa hermanon Santiagotapis+ espadawan wañuchicherqa.+ 3 Chay ruwasqan judiosta kusichisqanta rikuspataj, Herodesqa Pedrotañataj japʼicherqa. Chaytaj karqa Mana Levadurayoj Tʼanta Fiesta+ kashajtin. 4 Pedrota japʼichispataj carcelman wisqʼaykuchispa,+ 16 soldadosta churarqa tawamanta tawa sumajta qhawanankupaj. Herodesqa chayta ruwarqa, Pascua pasayta runaspa ñaupaqenpi Pedrota juzgayta munaspa. 5 Chayrayku Pedroqa carcelpi wisqʼasqa kasharqa, congregacionmanta hermanostaj Diosmanta tukuy sonqo paypaj mañapusharqanku.+

6 Herodes Pedrota orqhochimunan kasharqa chay chʼisitaj, Pedroqa iskay soldadospa chaupinpi puñusharqa iskay cadenaswan watasqa, guardiastaj punkupi kasharqanku carcelta qhawaspa. 7 Jinallapi Jehová* Diospa angelnin chaypi rikhurerqa,+ uj kʼanchaytaj juntʼaykorqa Pedro kasharqa chayman. Chay angeltaj Pedrota wajtanninpi* takarispa rijchʼaricherqa, nerqataj: “Usqhayta sayariy”, nispa. Cadenastaj makisninmanta urmararqanku.+ 8 Chantá angelqa nillarqataj: “Alistakuy, jukʼutasniykitapis* churakuy”, nispa. Pedrotaj kasorqapacha. Chantá angelqa nerqa: “Mantoykiwan qhataykukuspa qhepayta jamuy”, nispa. 9 Pedrotaj angelpa qhepanta carcelmanta llojserqa, manataj yacharqachu chay angelpa ruwasqan mosqoypichus sutʼipichus kasqanta. Payqa yuyarqa mosqoypi jina chayta rikushasqanta. 10 Ajinamanta pasarqanku ñaupaj kaj grupo guardiasta, iskay kaj grupo guardiastapis, chayarqankutaj llajtaman llojsej fierro punkuman. Chay punkutaj sapallanmanta kicharikorqa. Llojsiytawantaj callenta rillarqankupuni, angeltaj ujllata Pedroj ladonmanta chinkarerqa. 11 Pedrotaj imachus kasqanta sutʼita reparaspa nerqa: “Kunanqa allinta yachani Jehová* Dios angelninta kachamuspa Herodespa makinmanta kacharichiwasqanta, jinallataj imatachus judíos ruwayta munawasqankumantapis”,+ nispa.

12 Chayta reparakuytawan Pedroqa Juanpa maman Mariaj wasinman rerqa, Juanpa ujnin sutenqa Marcos karqa.+ Chaypitaj ashkhas tantasqa kasharqanku Diosmanta mañakuspa. 13 Calle punkuta Pedro takaykojtintaj, uj sipas kamachi Rode sutiyoj punkuman chimpaykorqa pichus takamusqanta yachananpaj. 14 Pedroj parlayninta rejsirparispataj, mayta kusikuspa mana punkullatapis kicharerqachu. Astawanpis usqhayllata kutiykuspa wasi ukhupi kajkunaman willamorqa calle punkupi Pedro kashasqanta. 15 Paykunataj nerqanku: “¿Imatá parlashanki?”, nispa. Rodetajrí Pedropuni kasqanta nerqa. Paykunataj nerqanku: “Paypa angelninchari”, nispa. 16 Chaykamataj Pedroqa punkuta takaspa jawallapipuni kasharqa. Paykunataj punkuta kichariytawan, Pedrota rikuspa mayta tʼukorqanku. 17 Pedrotaj makisninwan señasta ruwaspa paykunata chʼinyacherqa. Chantá paykunaman willarqa, imaynatachus Jehová* Dios carcelmanta orqhomusqanta, nerqataj: “Chay willaykichej chayta Santiagoman,+ hermanosmanwan willamuychej”, nispa. Chayta niytawan, llojsispa waj lugarman riporqa.

18 Sutʼiyamojtintaj soldadosqa sinchʼita chʼajwarqanku Pedro chinkasqanmanta. 19 Herodestaj Pedrota mayta maskʼacherqa. Mana tarispataj guardiasta allinta taporqa, castigasqa kanankutataj kamacherqa.+ Chantá Herodesqa Judeamanta Cesareaman rerqa, chaypitaj uj tiempota quedakorqa.

20 Herodesqa Tiro llajtayojkunapaj, Sidón llajtayojkunapajpis phiñasqa kasharqa.* Chayrayku chay llajtayoj runasqa uj yuyaylla rey Herodeswan parlaj rerqanku. Paykunaqa reypa wasinpi kamachej* Blastowan parlaytawan, reywan parlarqanku allinyakunankupaj. Imaraykuchus paykunaqa rey Herodespa llajtanmanta mikhunata rantej kanku. 21 Uj pʼunchay ashkha runas tantasqa kashajtinku, Herodesqa kamachina ropanta churaykukuspa juzgana tiyananpi tiyaykukorqa, runasmantaj parlayta qallarerqa. 22 Chaypi tantasqa runastajrí qhaparerqanku: “¡Dios parlashan, mana runachu!”, nispa. 23 Chay kikinpitaj Jehová* Diospa angelnenqa Herodesta onqoykucherqa Diosta mana jatunchasqanrayku, khuroj tukusqantaj wañorqa.

24 Jehová* Diospa palabrantaj tukuynejpi willakushallarqapuni, ashkha runastaj creerqanku.+

25 Bernabewan+ Saulowanrí, Jerusalenmanta hermanosman yanapata jaywaytawan+ Antioquiaman kutiporqanku, Juantapis+ pusallarqankutaj, pitachus Marcos nej kanku chayta.

13 Antioquía congregacionpi karqanku profetas, yachachejkuna ima.+ Paykunataj karqanku: Bernabé, Niger nisqa Symeón, Saulo, Cirenemanta Lucio, chantá rey Herodespa yachakoj masin Manaén. 2 Paykuna Jehová* Diosta yupaychashajtinku, ayunashajtinku ima, espíritu santoqa paykunata nerqa: “Bernabeta Saulotawan tʼaqapuwaychej,+ paykunata ajllakuni uj ruwayta ruwanankupaj”,+ nispa. 3 Paykunataj ayunaytawan Diosmanta mañakuytawan, Bernabeman, Saulomanwan makisninkuta churaykorqanku, chantá kacharpayarqanku.

4 Ajinamanta Bernabewan Saulowanqa espíritu santonejta kachasqa kaspa, Seleucia llajtaman rerqanku, chaymantataj barcopi Chipre churuman* rerqanku. 5 Salamina llajtaman chayaspataj, judiospa sinagogasninkupi Diospa palabranmanta willarqanku. Juantaj+ paykunata yanapasharqa.

6 Chay tukuynin churupi puriytawantaj Pafos llajtaman chayarqanku. Chaypitaj Bar-Jesús sutiyoj judiowan tinkorqanku. Chay runaqa layqa* karqa, llulla profetataj. 7 Chay layqa runaqa kamachej* Sergio Paulowan kasharqa, pichus yachayniyoj runa karqa chaywan. Sergio Pauloqa, Bernabeta, Saulotawan wajyarqa Diospa palabranta uyariyta munaspa. 8 Jinapis chay layqa runa Elimasqa,* Bernabeman, Saulomanwan churanakuyta qallarerqa, kamachej Sergio Paulo mana creenanta munaspa. (Elimas suteqa layqa niyta munan). 9 Saulotaj pitachus Pablo nillajtaj kanku chay, espíritu santowan juntʼa kaspa, Elimasta allinta qhawarerqa. 10 Nerqataj: “Tukuyta pantachej llulla runa, imaymana sajra kajwan juntʼasqa, Diabloj wawan,+ cheqan kajpa enemigon, ¿maykʼajkamataj Jehová* Diospa cheqan ñanninta qʼewinkiri? 11 Kunanqa Jehová* Diospa makin pataykipi kanqa, ciegoyankitaj, intej kʼanchaynintataj uj tiempota mana rikunkichu”, nispa. Chay ratopachataj Elimaspa ñawisnenqa chharpuyarqa, laqhayarqataj. Muyuykachaspataj maskʼasharqa pillapis makinmanta aysaspa pusananpaj. 12 Kamachej Sergio Paulotaj chayta rikuspa creerqa, maytataj tʼukorqa Jehová* Diospa yachachiyninmanta.

13 Chantá Pablo, paywan kajkunapis barcopi rerqanku, Pafosmanta Panfiliapi kaj Perga llajtakama. Juantajrí+ paykunata saqerparispa Jerusalenman kutiporqa.+ 14 Paykunataj Perga llajtamanta rispallapuni Pisidiapi kaj Antioquía llajtaman chayarqanku. Samarikuna pʼunchaypitaj sinagogaman+ yaykuspa tiyarikorqanku. 15 Leypis+ Profetaspa qhelqasqankupis tukuypaj leekusqantawan, sinagogapi kamachejkunaqa paykunaman nichimorqanku: “Hermanos, kallpachanawaykupaj imallatapis ninaykichej kajtenqa parlariychej”, nispa. 16 Pablotaj sayarispa makinwan señasta ruwaytawan paykunata nerqa:

“Israelitas, uyariwaychej, qankunapis Diosta tukuy manchachikojkuna, uyariwaychej. 17 Israel llajtaj Diosnenqa ñaupa tatasninchejta ajllarqa. Egipto jallpʼapi forasteros jina tiyakushajtinkutaj paykunata yanaparqa, jatun atiyninwantaj chaymanta orqhomorqa.+ 18 Tawa chunka watasta jina chʼin jallpʼapi kashajtinkutaj paykunawan pacienciakorqa.+ 19 Canaán jallpʼapi qanchis nacionesta chinkachiytawan, chay jallpʼasta israelitasman qoporqa herenciata jina.+ 20 Tukuy chaytaj 450 wataspi jina karqa.

”Chaymantataj Diosqa juecesta paykunapaj churarqa, profeta Samuelpa tiemponkama.+ 21 Chaymanta qhepaman israelitasqa uj reyta mañakorqanku.+ Diostaj Benjamín ayllumanta,* Quispa wawan Saulta paykunaman qorqa reyninku kananpaj.+ Saultaj 40 watasta israelitasta kamacherqa. 22 Chantá Diosqa Saulta orqhoytawan, Davidtañataj reyninku kananpaj qorqa.+ Paymantataj Dios nerqa: ‘Jesejpa wawan Davidta tarini+ sonqoypa munasqanman jina,+ payqa tukuy ima nisqayta ruwanqa’, nispa. 23 Diosqa nisqanman jina Davidpa mirayninmanta uj salvajta Israelpaj jataricherqa, chaytaj Jesús.+ 24 Manaraj Jesús jamushajtin, Juanqa Israel llajtantinman willarqa: ‘Bautizakuychej, juchasniykichejmanta pesachikusqaykichej sutʼi kananpaj’,+ nispa. 25 Juanqa willayninta tukuchashaspaña kayta niyta yachaj: ‘¿Pi kasqaytataj yuyankichejri? Mana Cristochu kani. Qhepaytaqa waj jamushan, manataj chakisninmanta jukʼutasnillantapis* phaskaranaypaj jinachu kani’,+ nispa.

26 ”Hermanos, Abrahanpa mirayninmanta kajkuna, qankuna ukhupi Diosta manchachikojkunapis, Diosqa kay salvacionmanta willayta apachimuwarqanchej.+ 27 Jerusalenpi tiyakojkunapis, paykunata kamachejkunapis mana repararqankuchu chay salvadorta. Jinapis payta juzgaspaqa Profetaspa nisqankuta juntʼarqanku,+ chaykunatataj paykunaqa sapa samarikuna pʼunchaypi jatunmanta leenku. 28 Mana ima juchatapis paypi tarerqankuchu wañuchinankupaj jinaqa,+ chaywanpis Pilatomanta mañakorqanku wañuchisqa kananta.+ 29 Paymanta tukuy ima qhelqasqa kajta juntʼaytawantaj, rakhu kʼaspimanta* uraykuchispa sepulturaman ayanta* pʼampamorqanku.+ 30 Diostajrí Jesusta wañusqas ukhumanta kausaricherqa.+ 31 Jesustaj ashkha pʼunchaykunata discipulosninman rikhurerqa, pikunachus Galileamanta Jerusalenman paywan khuska wicharerqanku chaykunaman. Kunantaj paykunaqa Jesusmanta runasman willashanku.+

32 ”Ajinamanta noqaykoqa sumaj willaykunata qankunaman willashayku, imatachus ñaupa tatasninchejman Dios qonanta nisqanmanta. 33 Pikunachus paykunaj wawasninku kanchej, chaykunapaj Diosqa chay nisqanta tukuysitunta juntʼan Jesusta kausarichispa,+ iskay kaj salmopi qhelqasqa kasqanman jina. Chaypi nin: ‘Qanmin waway kanki, kunanmanta jaqaymanqa tatayki kasaj’,+ nispa. 34 Diosqa wañusqas ukhumanta Jesusta kausarichimorqa, manaña jaykʼaj ismoj cuerpoyoj kananpaj. Payqa nerqa: ‘Qankunata munakusqaykichej, Davidta munakuyki nisqayman jina. Chay nisqayqa atienekunapaj jina’,+ nispa. 35 Chayrayku waj salmopi nillantaj: ‘Mana saqenkichu, kasukusojpa cuerpon ismunanta’,+ nispa. 36 Davidqa tukuy kausayninpi Diosta sirverqa,* wañupojtintaj* ñaupa tatasninpa qayllanpi pʼampasqa karqa, cuerpontaj ismuporqa.+ 37 Diospa kausarichimusqan Jesuspa cuerponrí mana ismuporqachu.+

38 ”Hermanos, noqa willashaykichej Diosqa Jesusnejta juchasniykichejta pampachananta.+ 39 Diosqa Jesusnejllatataj creejkunatapis mana juchayoj kasqankuta niyta atin.+ Moisespa Leynintajrí+ mana juchaykichejta chinkachiyta atinchu. 40 Chayrayku sumajta qhawarikuychej Profetaspa qhelqasqanku ama qankunapi juntʼakunanpaj. Chay qhelqasqapi nin: 41 ‘Qhawaychej asipayajkuna, qankunaqa tʼukunkichej, wañunkichejtaj. Noqaqa uj ruwayta ruwashani kausashajtillaykichejraj. Chay ruwayta pillapis kantumanta willasunkichejman chaypis, manapuni creewajchejchu’, nispa”.+

42 Pablowan Bernabewan sinagogamanta llojsimushajtinku, runasqa rogakorqanku qhepan samarikuna pʼunchaypi, chay imasmanta paykunaman parlarinankuta. 43 Sinagogapi tantakuy tukukusqantawantaj, Pablotawan Bernabetawan ashkha judíos qhaterqanku, judiospa yachachiyninta qhatejkuna ima, pikunachus Diosta yupaychaj kanku chaykuna. Pablowan Bernabewantaj paykunata kallpacharqanku Diospa jatun khuyakuyninta siga japʼinankupaj jina imatapis ruwanankuta.+

44 Qhepan samarikuna pʼunchaytaj, casi tukuy llajtantin tantakorqanku Jehová* Diospa palabranta uyarinankupaj. 45 Judiostajrí chay chhika runasta rikuspa Pablowan chhoqonakorqanku. Parlasqanmanta sajrata rimaspataj churanakorqanku.+ 46 Chantá Pablowan Bernabewanqa mana manchachikuspa paykunaman nerqanku: “Diospa palabranqa qankunamanraj ñaupajta willasqa kanan karqa.+ Qankunatajrí mana uyariyta munankichejchu, ajinamanta rikuchinkichej wiñay kausayta mana japʼinaykichejpaj jinachu kasqaykichejta. Chayrayku nacionesmanta kajkunaman Diospa palabranta willamusqayku.+ 47 Jehová* Diosqa kay jinata kamachiwarqayku: ‘Nacionespaj kʼanchay kanaykipaj churarqayki, jallpʼaj karu kʼuchusninkama salvacionmanta willanaykipaj’,+ nispa”.

48 Chayta uyarispa nacionesmanta kajkunaqa kusikorqanku, nerqankutaj Jehová* Diospa palabranqa sumaj kasqanta. Wiñay kausayta japʼinankupaj allin sonqoyoj kajkunataj creerqanku. 49 Chantapis Jehová* Diospa palabranqa tukuy chay jallpʼaman chayasharqa. 50 Judiostajrí Diosta yupaychaj qhapaj warmista, llajtamanta allinpaj qhawasqa runastawan chʼajwacherqanku. Paykunataj oqharikuspa Pablota, Bernabetawan qhatiykacharqanku,+ jallpʼankumantataj qharqorqanku. 51 Pablowan Bernabewantaj paykunaj contranpi chakisninkumanta jallpʼata thalarakuspa, Iconioman riporqanku.+ 52 Creejkunatajrí kusiywan,+ espíritu santowantaj juntʼasqa karqanku.

14 Iconiopeqa Pablowan Bernabewan judiospa sinagogankuman yaykorqanku. Sumajta willasqankuraykutaj ashkha judíos, jinallataj ashkha griegospis creerqanku. 2 Mana creej judiostajrí, nacionesmanta kajkunata yachaykucherqanku, hermanospa contrankupi oqharikunankupaj.+ 3 Pablowan Bernabewantajrí Iconiopi uj tiempota qhepakorqanku. Paykunataqa Jehová* Dios kallpacharqa mana manchachikuspa willanankupaj. Diosqa atiyninwan milagrosta, tʼukuna imastawan ruwarqa, chay willasqankuta allinpaj qhawasqanrayku.+ Chay willayqa Diospa jatun khuyakuyninmanta willay kashan. 4 Chay llajtayoj runastajrí iskayman tʼaqakorqanku, ujkunaqa judiosman kutikorqanku, ujkunataj apostolesman. 5 Chantá nacionesmanta kajkunaqa, judioswan kamachejkunasninkuwan ima yachachinakorqanku Pablotawan Bernabetawan maqaykunankupaj, rumiswantaj chʼanqaykunankupaj.+ 6 Chayta yachaspa Pablowan Bernabewanqa ayqerqanku Licaoniapi kaj llajtasman, Listraman, Derbeman, chay llajtaspa muyuyninman ima.+ 7 Chaypitaj sumaj willaykunata willallarqankupuni.

8 Listra llajtapeqa uj runa chukusqa kasharqa, payqa nacekusqanmantapacha suchu kasqa, nitaj jaykʼajpis purisqachu. 9 Chay runaqa Pabloj parlasqanta uyarisharqa. Pablotaj chay runata allinta qhawarispa repararqa sanoyapunanpaj creeyniyoj kasqanta.+ 10 Chantá jatunmanta nerqa: “¡Sayariy!”, nispa. Chay suchu runataj ujta phinkirispa sayarerqa, puriytataj qallarerqa.+ 11 Pabloj ruwasqanta rikuspataj ashkha runasqa Licaonia parlaypi qhaparerqanku: “¡Runaman tukuspa dioskuna noqanchejman uraykamunku!”,+ nispa. 12 Chantá Bernabeta Zeus nispa suticharqanku, Pablotataj Hermes nispa, pay astawan parlasqanrayku. 13 Zeuspa templonqa llajta yaykunapi kasharqa, sacerdotentaj torosta, guirnaldastawan llajta punkuman apamorqa, chay ashkha runaswan khuskataj torosta wañuchispa Pablota, Bernabetawan yupaychayta munarqa.

14 Apóstol Bernabewan, apóstol Pablowanqa chayta yachaspa ropasninkuta llikʼirakorqanku, runas chaupiman correykuspataj jatunmanta nerqanku: 15 “¡Runa masis! ¿Imaraykutaj kay imasta ruwashankichejri? Noqaykupis qankuna jina runaslla kayku.+ Sumaj willaykunata qankunaman willashayku, kay qhasi manakaj imasta saqespa kausaj Diosman kutirikunaykichejpaj, pichus cielota, kay jallpʼata, mar qochata, chaykunapi tukuy ima kajtawan ruwarqa chay Diosman.+ 16 Payqa ñaupa tiempopi tukuy nacionesta munayninkuta ruwajta saqellarqa.+ 17 Chaywanpis Diosqa allin imasta ruwaspa qankunawan rejsichikorqa.+ Payqa cielomanta qankunapaj parachimun, ashkhata poqochin,+ mikhuna patapi uywasunkichej, sonqoykichejtataj kusiywan juntʼachin”,+ nispa. 18 Chayta nispataj ñakʼayta kasuchikorqanku chay runaswan, ama torosta wañuchispa paykunata yupaychanankupaj.

19 Jinallapi Antioquiamanta, Iconiomantawan wakin judíos chayamorqanku, chay runastataj yachaykucherqanku Pabloj contranta oqharikunankupaj.+ Chayrayku Pablota rumiswan chʼanqaykorqanku, wañusqa kasqanta yuyaspataj llajtamanta jawaman qhatatarqanku.+ 20 Creejkuna qayllaykojtinkutaj Pabloqa sayarispa llajtaman watej yaykullarqataj. Qʼayantintaj Bernabewan khuska Derbeman rerqa.+ 21 Chay llajtapitaj sumaj willaykunata willarqanku, ashkha runastataj yanaparqanku creejkunaman tukunankupaj. Chantá kuterqanku Listraman, Iconioman, Antioquiaman ima. 22 Chay llajtaspitaj creejkunata kallpacharqanku+ creesqankupi sinchʼita sayanankupaj, nerqankutaj: “Noqanchejqa tukuy imasta ñakʼarinanchejpuni tiyan Diospa Gobiernonman yaykunapaj”,+ nispa. 23 Chantapis sapa congregacionpi ancianosta churarqanku.+ Paykunaqa Diosmanta mañakorqanku, ayunarqanku,+ Jehová* Diospa makinmantaj paykunata saqerqanku, paypi creesqankurayku.

24 Chaymantataj Pisidianta pasaspa Panfiliaman chayarqanku,+ 25 Perga llajtapi Diospa palabranmanta willaytawantaj Atalia llajtaman rerqanku. 26 Ataliamantataj barcopi Antioquiaman rerqanku. Chay llajtapi hermanosqa aswan ñaupajtaña Diospa bendicionninta paykunapaj mañapusqanku, ajinamanta kay tukusqanku ruwayta juntʼanankupaj.+

27 Antioquiaman chayaspataj, congregacionta tantaykuspa willarqanku ashkha imasta paykunanejta Dios ruwasqanta, nacionesmanta kajkuna creenankupajtaj punkuta kicharisqanta.+ 28 Chaypitaj creejkunawan unayta qhepakorqanku.

15 Wakin runasqa Judeamanta Antioquiaman jamuspa hermanosta kay jinata yachachiyta qallarerqanku: “Manachus Moisespa Leyninman jina circuncidakunkichej* chayqa,+ mana salvasqa kayta atinkichejchu”, nispa. 2 Pablowan Bernabewantaj chay runaswan churanakorqanku, sinchʼitataj siminakorqanku. Chayrayku hermanosqa Pablota, Bernabeta, wakin hermanostawan, Jerusalenman kacharqanku chay imasmanta apostoleswan ancianoswan ima parlamunankupaj.+

3 Antioquía congregaciontaj paykunawan uj chhikanta rispa kacharpayarqanku. Paykunataj rerqanku Fenicianta, Samarianta, creejkunaman willaspa, imaynatachus nacionesmanta kajkuna Diosman kutirikusqankuta. Chaytaj tukuy hermanosta maytapuni kusicherqa. 4 Jerusalenman chayajtinkutaj, congregacionpis, apostolespis, ancianospis kʼacha sonqowan paykunata japʼikorqanku. Pablowan Bernabewantaj willarqanku Dios paykunanejta ashkha imasta ruwasqanta. 5 Wakin creejkunataj, pikunachus ñaupajta fariseospa yachachiykunasninta qhatej* kanku chaykuna, tiyanasninkumanta sayarispa nerqanku: “Mana judío kajkunamanta creejkunaqa circuncidasqapuni kananku tiyan, Moisespa Leynintapis juntʼanankuta ninanchej tiyan”,+ nispa.

6 Chayrayku apostoleswan ancianoswan tantakorqanku, chay imasmanta allinta parlanankupaj. 7 Unaytaña parlaykusqankumantataj, Pedroqa sayarispa paykunata nerqa: “Hermanosníy, qankunaqa allinta yachankichej qallariymantapacha Diosqa qankuna ukhumanta ajllawasqanta, noqanejta nacionesmanta kajkuna sumaj willaykunata uyarinankupaj, creenankupajtaj.+ 8 Runaj sonqonta rejsej Diosqa+ sutʼita rikucherqa mana judío kajkunata allinpaj qhawasqanta, espíritu santota paykunaman qospa,+ imaynatachus noqanchejmanpis qowarqanchej ajinata. 9 Payqa noqanchejta, mana judío kajkunatapis uj rejllata qhawawarqanchej.+ Paykuna creesqankuraykutaj sonqosninkuta chʼuwacharqa.+ 10 Chanta, ¿imaraykutaj Diosta pruebaman churashankichej, creejkunaman llasa qʼepita qʼepiriykuchispari?+ Chaytaqa ni ñaupa tatasninchejpis, nitaj noqanchejpis apayta aterqanchejchu.+ 11 Astawanqa creenchej salvasqa kananchejta Señor Jesuspa jatun khuyakuyninnejta,+ paykunapis creenku kikillantataj salvasqa kanankuta”,+ nispa.

12 Chantá tukuyninku chʼinyakuspa uyarerqanku Bernabewan Pablowan willasqankuta, Dios paykunanejta ashkha milagrosta, tʼukuna imastawan naciones ukhupi ruwasqanta. 13 Pablowan Bernabewan parlayta tukojtinkutaj, Santiagoñataj nerqa: “Hermanosníy, uyariwaychej. 14 Symeonqa+ sutʼita willawanchej imaynatachus Diosqa nacionesmanta kajkunatapis khuyakusqanta, paykuna ukhumantataj uj llajtata ajllakusqanta, paypa sutinta apanankupaj.+ 15 Chaytaj Profetaspa qhelqasqankupi nisqanman jina kashan, chaypi nin: 16 ‘Chay imas qhepata kutimuspa Davidpa urmasqa wasinta* watejmanta sayarichisaj, raqaykunasninta* ujtawan wasichasaj, mosojyachisajtaj. 17 Ajinamanta chaypi qhepakoj runasqa noqa Jehová* Diosta mayta maskʼanawankupaj, tukuy nacionesmanta runaswan khuska, pikunachus sutiyta apanku chaykunawan. Noqa Jehová* Diosmin chaytaqa nini. Noqamin chaytaqa ruwashani.+ 18 Chay imastataj noqamin ñaupajmantaña ruwanayta nerqani’,+ nispa. 19 Chayrayku kayta nini: Nacionesmanta kajkunataqa ama pantachinachu Diosman kutirikushajtinkoqa.+ 20 Astawanqa uj cartata qhelqanachej, qhesachanankupaj santosman jaywasqa imasta,+ khuchichakuy juchata,*+ sipisqa* animalesta, yawartapis.+ 21 Chayta qhelqana, imaraykuchus unaymantapacha sapa llajtapi Moisespa qhelqasqasninmanta willajkuna tiyan, sapa samarikuna pʼunchaytaj sinagogaspi jatunmanta chay qhelqasqasta leenku”,+ nispa.

22 Chantá apostoleswan, ancianoswan, tukuy congregacionwan ima, paykuna ukhumanta hermanosta ajllanankuta nerqanku, chay hermanosta Pablotawan Bernabetawan khuska Antioquiaman kachanankupaj. Kacharqankutaj Barsabás nisqa Judasta, Silastawan.+ Chay iskay hermanosqa ñaupajman apajkuna karqanku hermanos ukhupi. 23 Paykunawantaj apacherqanku kay cartata:

“Hermanosniykichej apóstoles, ancianos ima napaykamuyku Antioquiapi,+ Siriapi, Ciliciapi kaj hermanosta, pikunachus nacionesmanta kankichej chaykunata. 24 Uyariyku noqayku ukhumanta wakin, ni imata kamachishajtillayku qankunaman jamusqankuta.+ Paykunaqa parlasqankuwan umaykichejta muyuchishasunkichej yuyayniykichejta tijrachiyta munaspa. 25 Chayrayku tukuyniyku uj yuyayllaman chayayku, hermanostataj ajllayku qankunaman kachamunaykupaj, munasqa hermanosninchej Bernabetawan Pablotawan khuska. 26 Paykunaqa Señor Jesucristoj sutinrayku kausayninkuta wañuy pataman churanku.+ 27 Chayrayku Judastawan Silastawan kachamushayku, paykunapis chay kikin imasmanta qankunaman willasunaykichejpaj.+ 28 Espíritu santo+ yanapawarqayku uj yuyayllaman chayanaykupaj, chayrayku mana astawan llasa qʼepita qankunaman churayta munaykuchu, manachayqa kay imasllata kasukuychej: 29 Qhesachallaychejpuni santosman jaywasqa imasta,+ yawarta,+ sipisqa* animalesta,+ khuchichakuy juchata*+ ima. Chaykunatachus kasukunkichej chayqa, allin risonqachej. Walejllata kakushaychej”.*

30 Chay kachasqa hermanosqa Antioquiaman rerqanku, chaypitaj tukuy creejkunata tantaspa chay cartata paykunaman jaywarqanku. 31 Creejkunataj chay cartata leeytawan maytapuni kusikorqanku, chay carta mayta kallpachasqanmanta. 32 Judaswan Silaswanqa profetasllataj kasqankurayku, hermanosta ashkha kutispi parlasqankuwan* sonqocharqanku, kallpacharqanku ima.+ 33 Uj tiempota chaypi kasqankutawan, hermanosqa paykunata kachaporqanku Jerusalenman kutipunankupaj. 34 * 35 Jinapis Pablowan Bernabewanqa Antioquiapi qhepakorqanku yachachispa, Jehová* Diospa palabranmanta sumaj willaykunata ashkha hermanoswan khuska willaspa ima.

36 Pisi pʼunchaykunamanta Pabloqa Bernabeta nerqa: “Jaku kutina hermanosta waturikoj, maypichus Jehová* Diospa palabranta willarqanchej chay tukuy llajtasman, imaynachus kashasqankuta yachananchejpaj”,+ nispa. 37 Bernabeqa pusaytapuni munarqa Marcosta, pitachus Juan nillajtaj kanku chayta.+ 38 Pablomantajrí mana allinchu rijchʼarqa Marcosta pusayqa, imaraykuchus uj kuti Panfiliapi paykunata saqerparisqa, manataj paykunawan willaysikoj risqachu.+ 39 Chayrayku paykunapura sinchʼita phiñanakuspa tʼaqanakorqanku. Bernabeqa+ Marcosta pusariykukuspa barcopi Chipreman rerqa. 40 Pablotaj Silasta ajllaspa riporqa, hermanos Jehová* Diospa jatun khuyakuyninta paypaj mañapusqankutawan.+ 41 Pabloqa Sirianta, jinallataj Cilicianta rerqa tukuy congregacionesta kallpachaspa.

16 Chantá Pabloqa Derbeman chayarqa, chaymantataj Listraman+ rerqa. Chaypeqa uj creej runa karqa Timoteo+ sutiyoj, paypa mamanqa creej judía karqa, tatantaj griego karqa. 2 Listrapi, Iconiopi tiyakoj hermanosqa Timoteomanta allinta parlaj kanku. 3 Pabloqa Timoteota pusayta munarqa, judiosraykutaj circuncidarqa.*+ Imaraykuchus chay llajtaspeqa tukuy judíos yacharqanku Timoteoj tatan griego kasqanta. 4 Chantá llajtamanta llajta rispa, hermanosman willarqanku imastachus Jerusalenpi kaj apostoleswan ancianoswan kamachisqankuta, chaykunata paykunapis juntʼanankupaj.+ 5 Ajinamanta congregacionespa creeyninku sinchʼiyallarqapuni, sapa diataj creejkunaqa astawan astawan yapakusharqanku.

6 Chantapis paykunaqa Frigianta, Galacianta+ pasarqanku, imaraykuchus espíritu santo paykunata jarkʼarqa, ama Asia provinciapi Diospa palabranta willanankupaj. 7 Chantá Misiaman chayaspa, Bitiniaman+ yaykuyta munarqanku, Jesustaj Diospa espiritunnejta paykunata jarkʼarqa. 8 Ajinamanta Misianta pasaspa, Troasman uraykorqanku. 9 Chʼisintaj Pabloqa mosqoypi jina rikorqa Macedoniamanta uj runata. Chay runaqa ñaupaqenpi sayaykuspa rogakusharqa: “Macedoniaman jamuy yanaparinawaykupaj”, nispa. 10 Pablo mosqoypi jina rikusqantawan, Macedoniaman rinaykupaj wakichikorqayku, imaraykuchus repararqayku Dios wajyachiwasqaykuta, sumaj willaykunata paykunaman willamunaykupaj.

11 Ajinapi Troasmanta cheqanta Samotraciaman barcopi rerqayku, qʼayantintaj Neapolisman rerqayku. 12 Chaymantataj Filiposman+ rerqayku. Chay llajtaqa Romaj ujnin llajtan karqa,* Macedonia japʼiymanta aswan sumaj llajtan. Chaypitaj pisi pʼunchaykunata qhepakorqayku. 13 Samarikuna pʼunchaypitaj llajtaj punkunta llojsispa, mayu kantuman rerqayku, yuyarqaykutaj runasqa chaypi tantakushasqankuta Diosmanta mañakunankupaj. Tiyaykukuspataj willayta qallarerqayku chaypi tantasqa kaj warmisman. 14 Tiatira+ llajtamanta Lidia sutiyoj warmitaj uyarishawarqayku. Payqa kulli* ropasta vendej, Diostataj yupaychaj. Jehová* Diostaj paypa sonqonta kicharerqa Pabloj nisqanta japʼikunanpaj. 15 Chantá Lidiaqa bautizakorqa+ wasinmanta kajkunawan khuska, niwarqaykutaj: “Sichus qankuna yuyankichej Jehová* Diospi creesqayta chayqa, wasiyman jamuspa qheparikuychej”, nispa. Ajinamanta wasinman pusawarqaykupuni.

16 Uj pʼunchay Diosmanta mañakuna cheqaman rishaspa, uj sipas kamachiwan tinkorqayku. Payqa adivinanapaj supayniyoj karqa,+ chayrayku runaspa suertenkuta* qhawaspa patronesninta ashkha qolqeta ganachej. 17 Chay sipasqa Pablota, noqaykutawan qhatishallawarqaykupuni, qhaparispataj nisharqa: “Kay runasqa Aswan Patapi kaj Diospa kamachisnin kanku,+ paykunaqa salvación ñanmanta willashasunkichej”, nispa. 18 Ajinata qhaparispa ashkha pʼunchaykunataña qhatiwarqayku. Pablotajrí manaña aguantayta atispa, kutiriytawan sipaspi kasharqa chay supayta nerqa: “Jesucristoj sutinpi kamachiyki paymanta llojsinaykita”, nispa. Chay ratopachataj supayqa chay sipasmanta llojserqa.+

19 Chantá sipaspa patronesnenqa manaña qolqeta gananankuta yachaspa,+ Pablotawan Silastawan japʼispa mercado plazaman qhatatarqanku, maypichus kamachejkuna kasharqanku chayman.+ 20 Chay llajtata kamachejkunaman pusaspataj nerqanku: “Kay runasqa judíos kanku, llajtanchejtataj chʼajwachishanku.+ 21 Waj jina yachachiykunata yachachishanku, chaytataj romanosqa mana japʼikuyta atisunmanchu, nitaj ruwaytapis”, nispa. 22 Runastaj ujllata paykunaj contranta oqharikorqanku. Llajtata kamachejkunataj kamacherqanku, ropasninkuta lluchʼuspa paykunata varaswan seqʼonankuta.+ 23 Manchayta seqʼoykuytawantaj carcelman paykunata wisqʼaykucherqanku, carcelerotataj kamacherqanku sumajta qhawananta ama ayqenankupaj.+ 24 Carcelerotaj chay jinata kamachisqankurayku aswan ukhuman paykunata wisqʼaykorqa, chakisninkutataj cepoman* japʼiykucherqa.

25 Chaupi tutata jinataj Pablowan Silaswanqa Diosmanta mañakusharqanku, takispataj Diosta alabasharqanku,+ presostaj paykunata uyarisharqanku. 26 Chantá ujllata jallpʼaqa sinchʼita kharkaterqa, carcelpa cimientosninpis kuyurerqanku. Chay ratopachataj punkusqa kicharikorqanku, tukuynin presospa cadenasninkutaj phaskarakorqanku.+ 27 Carcelerotaj rijchʼariytawan cárcel punkusta kichasqasta rikuspa, yuyarqa presos ayqesqankuta, espadanta orqhospataj wañuchikuyta munasharqa.+ 28 Pablotajrí sinchʼita qhaparispa nimorqa: “¡Ama wañuchikuychu! Tukuyniyku kaypi kakushayku”, nispa. 29 Carcelerotaj kʼanchanasta qochikuspa usqhay usqhayta yaykorqa, kharkatitispataj Pablojpa, Silaspa ñaupaqenkuman qonqoriykukorqa. 30 Paykunata jawaman orqhospataj taporqa: “Wiraqochisníy, ¿imatataj ruwanay tiyan salvasqa kanaypajri?”, nispa. 31 Paykunataj kuticherqanku: “Señor Jesuspi creey, salvasqataj kanki, qanpis wasiykipi kajkunapis”,+ nispa. 32 Chantá payman, tukuy wasinpi kajkunamanpis Jehová* Diospa palabranta willarqanku. 33 Carcelerotaj chay tutapacha paykunata pusaspa nanasqasninkuta jamperqa. Chay ratopachataj paywan tukuy familianwan bautizakorqanku.+ 34 Carceleroqa Pablota, Silastawan wasinman pusaykuspa, paykunaman mikhunata jaywarerqa. Payqa mayta kusikorqa wasinpi tukuy kajkunawan khuska Diospi creesqanmanta.

35 Llajtata kamachejkunaqa tutamanta guardiasta kacharqanku carcelerota nimunankupaj: “Chay runasta kacharipuy”, nispa. 36 Carcelerotaj chay nisqankuta Pabloman willamorqa: “Llajtata kamachejkunaqa runasta kachamunku iskayniykichej kacharisqa kanaykichejpaj. Kunanqa llojsispa allillanta rerqapuychej”, nispa. 37 Pablotaj paykunaman willacherqa: “Noqaykutaqa romanos kashajtiyku mana juchachaspalla* tukuypa ñaupaqenpi seqʼochiwayku,+ carcelmantaj wisqʼaykuwayku. Kunanqa, ¿pakayllamantachu kacharipushawayku? ¡Mana jinachu kanqa! Paykuna kikin jamuchunku orqhonawaykupaj”, nispa. 38 Guardiastaj llajtata kamachejkunaman chay nisqankuta willamorqanku. Kamachejkunataj mancharikorqanku, Pablowan Silaswan romanos kasqankuta yachaspa.+ 39 Chayraykutaj jamuspa Pablomanta, Silasmantawan mañakorqanku ama phiñakunankuta, carcelmanta orqhospataj, nerqanku chay llajtamanta ripunankuta. 40 Pablowan Silaswantaj carcelmanta llojsispa Lidiaj wasinman rerqanku, hermanoswan tinkuspataj paykunata kallpacharqanku,+ chantá riporqanku.

17 Chaymanta Anfípolis llajtanta, Apolonia llajtanta pasaspa Tesalónica llajtaman chayarqanku.+ Chaypeqa judiospa ujnin sinagoganku karqa. 2 Pablotajrí yachasqa kasqanman jina chay sinagogaman yaykorqa.+ Chaypitaj kinsa samarikuna pʼunchaykunapi judiosta sumajta tʼukurichispa yachacherqa Diosmanta Qhelqasqata allinta entiendenankupaj.+ 3 Pabloqa sumajta sutʼincharqa, Diosmanta Qhelqasqapitaj rikucherqa Cristoqa ñakʼarinanpuni kasqanta,+ wañusqas ukhumantapis kausarimunanpuni kasqanta.+ Paykunamantaj nerqa: “Chay Jesusmin Cristoqa, pimantachus noqa willashaykichej chay”, nispa. 4 Chayraykutaj paykunamanta wakenqa creejkunaman tukorqanku, Pabloman, Silasmantaj+ ujchakorqanku. Ajinata ruwallarqankutaj Diosta yupaychaj may chhika griegospis, allinpaj qhawasqa ashkha warmispis.

5 Judiostajrí paykunamanta envidiakuspa,+ mercado plazapi puriykachaj sajra runasta tantaykorqanku. Paykunawan chʼajwata rikhurichispataj llajtantinta oqharicherqanku. Chantá Jasonpa wasinman ujllata yaykorqanku, Pablota, Silastawan chay runasman jaywaykuyta munaspa. 6 Paykunata mana tarispataj Jasonta, wakin hermanostawan qhatataspa aparqanku llajtata kamachejkunaman, qhaparispataj nerqanku: “Tukuynejpi chʼajwata rikhurichej runasqa, kaypiñataj kashanku.+ 7 Jasontajrí paykunata wasinman wajyarikun. Tukuyninkutaj Cesarpa kamachiykunasninman churanakunku, ninkutaj Jesús sutiyoj waj rey kasqanta”,+ nispa. 8 Chayta uyarispataj runaspis, llajtata kamachejkunapis mancharikorqanku. 9 Chantá Jasonmanta, chay waj hermanosmantawan, qolqeta garantiata jina orqhospa kachariporqanku.

10 Hermanosqa chay tutapacha Pablotawan Silastawan Berea llajtaman kacharqanku. Jaqayman chayaspataj paykunaqa judiospa sinagogankuman yaykorqanku. 11 Bereapi kaj judiostajrí, Tesalonicapi tiyakojkunamanta nisqaqa astawan yachakuyta munaj kanku, chayrayku paykunaqa Diospa palabranta tukuy sonqo japʼikorqanku. Diosmanta Qhelqasqatataj sapa día allinta estudiaj kanku, chay uyarisqanku jinachus manachus kasqanta yachanankupaj. 12 Chayrayku paykunamanta ashkhas creejkunaman tukorqanku. Griegos ukhumanta allinpaj qhawasqa ashkha warmis, jinallataj wakin qharispis creejkunaman tukullarqankutaj. 13 Tesalonicamanta judiostajrí, yacharqanku Pabloqa Berea llajtapipis Diospa palabranta willashasqanta. Chayrayku Bereaman rispa runasta chʼajwacherqanku paykunaj contrankupi oqharikunankupaj.+ 14 Hermanostaj chay ratopacha Pablota, waj hermanostawan mar kantuman kacharqanku.+ Timoteowan Silaswantaj Bereapi qhepakorqanku. 15 Pablowan rejkunaqa Atenaskama payta pusarqanku. Chantá Pabloqa paykunata nerqa Silastawan Timoteotawan+ usqhayllata payman kachanankuta. Chantá paykunaqa kutiporqanku.

16 Pabloqa Atenaspi Silastawan Timoteotawan suyasharqa, chay llajta tukuy laya* santoswan juntʼa kasqanta rikuspataj mayta rabiakorqa. 17 Chayrayku Pabloqa Diosmanta Qhelqasqapi allinta tʼukurichispa sinagogapi judiosman yachacherqa, jinallatataj Diosta yupaychaj waj runasmanpis. Mercado plazapi kajkunamanpis sapa día yachachillarqataj. 18 Chantá wakin yachaysapa epicúreos,* estoicos* ima, Pablowan siminakorqanku. Wakintaj nisharqanku: “¿Imamantá parlashan kay chʼajwakuri?”, nispa. Wajkunataj nisharqanku: “Kay runaqa waj llajtaspi kaj dioskunamantasina parlashan”, nispa. Chayta nerqanku sumaj willaykunata Jesusmanta, wañusqas kausarimunankumantawan willasqanrayku.+ 19 Chantá Pablota japʼispa Areopagoman* pusarqanku, nerqankutaj: “¿Willawaykumanchu imachus chay mosoj yachachiy kasqanta? 20 Parlasqaykimanta wakin imastaqa mana jaykʼajpis uyarerqaykuchu. Chayrayku yachayta munayku imatachus nishasqaykita”, nispa. 21 Tukuy Atenas llajtayojkuna, waj llajtasmanta Atenasman jamoj forasterospis, tiempoyoj kaspaqa mosoj imasllamanta parlayta, uyariytapis munaj kanku. 22 Chantá Pabloqa Areópago+ chaupipi sayaykuspa nerqa:

“Atenas llajtayojkuna, qhawasqayman jina qankunaqa astawansina dioskunata yupaychankichej waj runasmanta nisqaqa.+ 23 Llajtaykichejpi purishaspaqa allinta qhawarerqani imastachus yupaychankichej chaykunata, uj altartapis rikuni ‘mana rejsisqa diosman’ nisqa qhelqasqayojta. Chay Diosmanta noqaqa willashaykichej, pitachus mana rejsispalla yupaychankichej chaymanta. 24 Kay mundota, chaypi tukuy ima kajtawan ruwaj Diosqa cielojta, kay jallpʼajtawan Señornin.+ Chayrayku payqa mana runaj makinwan ruwasqa templospichu tiyakun,+ 25 nitaj runaj yanapayninta suyanchu imatapis necesitanman jinaqa.+ Diosqa tukuy runasman kausayta qon, samayta,+ tukuy imastawan. 26 Payqa uj runallamanta+ tukuy laya runasta miracherqa jallpʼantinpi tiyakunankupaj.+ Payqa señalasqa tiemposta churarqa, nerqataj maypichus runas tiyakunankuta.+ 27 Diosqa chayta ruwarqa payta maskʼanankupaj, tariytapuni munaspa maskʼajtinkutaj tarinankupaj.+ Payqa mana karupichu kashan sapa ujninchejmanta. 28 Imaraykuchus paynejta kausanchej, kuyunchej, kanchejtaj. Qankuna ukhumanta wakin qhelqajkunapis nerqanku: ‘Noqanchejpis paypa wawasnin* kanchej’, nispa.

29 ”Chayrayku Diospa wawasnin* kasqanchejrayku,+ mana yuyananchejchu tiyan Diosqa qoriman, chayri qolqeman, chayri rumiman rijchʼakusqanta. Nillataj yuyanachu runaj yuyasqanman jina ruwasqa kasqantaqa.+ 30 Ñaupa tiempospi runasqa mana yachaspalla chay imasta ruwaj kanku,+ Diostajrí chay ruwasqankuta qhawallarqa. Kunantajrí tukuynejpi, tukuy runasta nishan juchasninkumanta pesachikunankuta. 31 Diosqa uj pʼunchayta ajllanña, cheqan kajman jina kay mundomanta runasta juzgananpaj+ churasqan runanejta. Payta wañusqas ukhumanta kausarichimuspataj tukuy runasman uj garantiata qon”,+ nispa.

32 Wañusqas kausarimunankumanta parlajta uyarispa wakin runasqa Pablota asipayarqanku,+ wakintaj nerqanku: “Ujllapiwanña chay imasmanta parlawasqayku”, nispa. 33 Chantá Pabloqa riporqa. 34 Wakin runastajrí Pabloman ujchakorqanku, creejkunamantaj tukorqanku. Chay creejkunamanta ujnin karqa Dionisio, payqa Areópago juzgadopi juez karqa, chantá Dámaris sutiyoj warmi, wajkuna ima.

18 Chantá Pabloqa Atenas llajtamanta rispa Corinto llajtaman chayarqa. 2 Chaypitaj tinkorqa Áquila+ sutiyoj judiowan. Payqa Pontomanta karqa, chaypachallaraj warmin Priscilawan Italiamanta chayamusqanku, imaraykuchus Claudioqa kamachisqa tukuy judíos Roma llajtamanta ripunankuta. Pablotaj paykunata watukamorqa, 3 wasinkupitaj qhepakorqa kikin oficioyoj kasqanrayku, paykunawantaj llankʼarqa+ toldosta* ruwaspa. 4 Pabloqa sapa samarikuna pʼunchay+ sinagogapi+ umallirichej.* Payqa judiospata, griegospata yuyayninkuta tijrachej paykuna creenankupaj.

5 Silaswan+ Timoteowan+ Macedoniamanta chayamojtinkutaj, Pabloqa Diospa palabranta willaspallaña purerqa, judiosman sutʼinchaspa Jesusqa Cristopuni kasqanta.+ 6 Judiostajrí Pablowan churanakuspa sajrata rimashallarqankupuni. Chayrayku Pabloqa ropanta thalarakuspa+ paykunaman nerqa: “Mana salvakojtiykichejqa, qankunallataj juchayoj kankichej.+ Noqaqa mana juchayojchu kasaj.+ Kunanmantapachaqa nacionesmanta kajkunaman risaj”,+ nispa. 7 Sinagogamanta llojsipuspataj Ticio Justo sutiyojpa wasinman yaykorqa. Chay runaqa Diosta yupaychaj, wasintaj sinagogaj ladonpi kasharqa. 8 Sinagogapi kamachej Crispotaj,+ wasinpi tukuy kajkunawan khuska Señorpi creerqa. Corintomanta kajkunapis sumaj willaykunata uyarispa, ashkhas creeyta qallarerqanku, bautizakorqankutaj. 9 Uj tutataj Señorqa mosqoypi jina Pablota nerqa: “Ama manchachikuychu. Parlallaypuni, amataj chʼinyakuychu. 10 Noqamin qanwan kashani,+ manataj pipis imanasonqachu. Kay llajtapeqa ashkha runasraj noqapi creenqanku”, nispa. 11 Ajinamanta Pabloqa Corintopi qhepakorqa wata sojta killayojta, Diospa palabranmanta yachachispa.

12 Acaya provinciapi Galión kamachishajtin,* judiosqa uj yuyaylla Pabloj contranpi oqharikuspa juzgadoman payta pusarqanku, 13 nerqankutaj: “Kay runaqa waj jinamanta Diosta yupaychanata runasman yachachishan, manataj leyman jinachu”, nispa. 14 Pablo parlananpajña kashajtintaj, Galionqa judiosta nerqa: “Sichus kay runa ima sajratapis, chayri ima jatun juchatapis ruwanman karqa chayqa, noqaqa pacienciawan uyariykichejman karqa. 15 Jinapis qankunaqa palabrasmanta, sutismanta, leyniykichejmanta ima chʼajwashankichej.+ Chaykunataqa qankunapuralla allinchaychej. Noqaqa mana juez kayta munanichu chay imasmantaqa”, nispa. 16 Chayta niytawan juzgadomanta paykunata qharqorqa. 17 Chantá sinagogamanta kamachej Sóstenes+ sutiyoj runata tukuyninku japʼispa juzgadoj ñaupaqenpi maqarqanku. Galiontajrí mana chayman satʼikuyta munarqachu.

18 Pabloqa Corintopi ashkha pʼunchaykunatawanraj qhepakorqa. Chantá hermanosman ripushasqanta nerqa, barcopitaj Siriaman rerqa, Priscilawan Aquilawan khuska. Cencreas+ llajtapitaj umanta pʼajlachikorqa, Diosman imatachus ruwasaj nisqanta juntʼananpaj. 19 Éfeso llajtaman chayaspataj, Pabloqa Priscilata, Aquilatawan chaypi saqerqa, chantá sinagogaman yaykuspa, judiosta yachacherqa allinta tʼukurichispa.+ 20 Judiostaj Pablota quedarikunanta nerqanku, paytaj mana munarqachu. 21 Ripushaspataj paykunata nerqa: “Jehová* Dios munajtenqa, ujtawan kutimusaj”, nispa. Chantá barcopi Efesomanta riporqa. 22 Cesareaman chayaspataj, Jerusalenman wicharerqa congregacionta watukoj, chaymantataj Antioquiaman uraykorqa.+

23 Antioquiapi uj chhikanta kariytawantaj, llajtamanta llajta rerqa Galacia jallpʼanta, Frigianta ima,+ tukuy creejkunata kallpachaspa.+

24 Chaypacha Efesoman chayamorqa uj judío Apolos+ sutiyoj. Payqa Alejandriamanta karqa, sumajtataj parlaj, Diosmanta Qhelqasqatapis allinta rejsej. 25 Apolosqa, Jehová* Diospa ñanninpi yachachisqa kasqa, Diospa espiritunwan juntʼa kaspataj sonqo kʼajaywan maychus kajta Jesusmanta parlasharqa, yachachisharqataj. Chaywanpis payqa Juanpa bautismollanta rejserqa. 26 Apolosqa mana manchachikuspa sinagogapi parlasharqa. Payta uyarispataj Priscilawan Aquilawanqa+ wasinkuman pusarqanku, chaypitaj Diospa ñanninmanta aswan sutʼita yachacherqanku. 27 Apolos Acayaman riyta munasqanrayku, Efesomanta hermanosqa Acayapi kaj hermanosman cartata qhelqarqanku, Apolosta tukuy sonqo japʼikunankupaj. Apolostaj Acayaman chayaspa Diospa jatun khuyakuyninrayku creejkunata mayta yanaparqa. 28 Tukuypa ñaupaqenpi tukuy sonqo sumajta sutʼincharqa judiosqa pantasqa kashasqankuta, Diosmanta Qhelqasqapitaj rikucherqa Jesusqa Cristopuni kasqanta.+

19 Corintopi Apolos+ kashajtin, Pabloqa orqosninta rispa Efesoman+ chayarqa, chaypitaj wakin creejkunawan tinkorqa. 2 Paykunatataj taporqa: “¿Creejkunaman tukupushaspa, espíritu santota japʼerqankichejchu?”,+ nispa. Paykunataj kuticherqanku: “Imaynatachus espíritu santota japʼinamantaqa mana uyarillarqaykupischu”, nispa. 3 Pablo tapullarqataj: “Chanta, ¿ima bautismowantaj bautizakorqankichejri?”, nispa. Paykunataj kuticherqanku: “Juanpa bautismonwan”,+ nispa. 4 Pablotaj nerqa: “Juanqa runasta bautizarqa juchasninkumanta pesachikusqanku sutʼi kananpaj.+ Chay runasmantaj nerqa paypa qhepanta jamoj Jesuspi creenankuta”,+ nispa. 5 Chayta uyariytawan Señor Jesuspa sutinpi bautizakorqanku. 6 Paykunaman Pablo makisninta churaykojtintaj espíritu santota japʼerqanku,+ waj parlaykunapitaj parlayta qallarerqanku, profetas jinataj willarqanku.+ 7 Tukuyninkutaj 12 qharis karqanku.

8 Chantá Pabloqa sinagogaman yaykorqa,+ mana manchachikuspataj kinsa killa juntʼata yachacherqa Diospa Gobiernonmanta umallirichispa,* allinta tʼukurichispa ima.+ 9 Wakintajrí manapuni creeyta munarqankuchu. Tukuy runaspa ñaupaqenpitaj Señorpa Ñanninpa+ contranpi sajrata rimarqanku. Chayrayku Pabloqa chaymanta riporqa,+ creejkunatataj Tiranoj escuelanman pusarqa, chay escuelaj salanpitaj sapa día umallirichej.* 10 Ajinata ruwarqa iskay wata juntʼata. Chayrayku Asia provinciapi tiyakoj tukuy judíos, tukuy griegospis Señorpa palabranta uyarerqanku.

11 Diostajrí Pablonejta tʼukuna milagrosta ruwashallarqapuni.+ 12 Runasqa Pabloj ima pañuelollantapis, chayri ima ropallantapis onqosqasman apaj kanku,+ onqosqastaj sanoyapoj kanku, supaykunapis runasmanta llojsej kanku.+ 13 Wakin judiostajrí, runasmanta supaykunata qharqospa purej kanku. Paykunaqa Señor Jesuspa sutinta oqharispa, supaykunata qharqoyta munallarqankutaj. Paykunaqa kay jinata nej kanku: “Pablo willashan chay Jesuspa sutinpi kamachiykichej llojsinaykichejta”,+ nispa. 14 Chayta ruwaj kanku, kuraj sacerdote judío Escevaj qanchis qhari wawasnin. 15 Ujnin supaytaj paykunaman kuticherqa: “Noqaqa Jesustawan+ Pablotawan+ rejsini. Qankunarí, ¿pikunataj kankichej?”, nispa. 16 Chantá supayniyoj runaqa paykunaman phinkiykuspa mayta maqaykorqa tukuyninkuta atipanankama. Chay runastaj qʼalaslla, sinchʼi maqasqastaj chay wasimanta ayqekorqanku. 17 Efesopi tiyakoj tukuy judíos, tukuy griegospis chayta yachaspa mayta mancharikorqanku. Señor Jesuspa sutintaj jatunchasqallapuni karqa. 18 Creejkunamanta ashkhastaj, jamuspa tukuypa ñaupaqenpi juchasninkuta sutʼita rimarerqanku, sajra ruwasqasninkutapis willakorqanku. 19 Chantapis pikunachus layqeriosta ruwaj kanku chaykunamanta ashkhas, librosninkuta tantaykuspa tukuypa ñaupaqenpi ruphaykucherqanku.+ Chay ruphachisqanku libros mashkhachus valesqanta yupaspataj, yacharqanku 50.000 qolqe valesqanta. 20 Ajinata Jehová* Diospa palabranqa tukuynejman chayasharqa, aswan ashkha runastaj creesharqanku.*+

21 Chay tukuy imas qhepata Pabloqa Macedonianta,+ Acayanta rispa Jerusalenman rinanta nerqa.+ Chantá nillarqataj: “Jaqayman riytawan Romamanpis rinallaytaj tiyan”,+ nispa. 22 Chayrayku Macedoniaman iskay yanapajkunasninta kacharqa: Timoteotawan+ Erastotawan.+ Pablotaj Asia provinciapi uj tiempotawan qhepakorqa.

23 Chaypachallataj Señorpa Ñanninrayku+ uj jatun chʼajwa oqharikorqa.+ 24 Demetrio sutiyoj plateroqa Artemispa templonman rijchʼakoj juchʼuy templitosta qolqe metalmanta ruwaspa ashkha qolqeta ganaj. Paywan khuska llankʼajkunapis ashkha qolqeta ganallajtaj kanku.+ 25 Demetrioqa paywan khuska llankʼajkunata, chay kikin trabajoyojkunatawan tantaykuspa nerqa: “Wiraqochis, qankuna allinta yachankichej kay oficionchejwan ganakusqanchejta. 26 Chantapis rikushankichej, uyarishankichejtaj, chay Pabloqa mana kay Éfeso llajtallapichu+ yachachishan. Manachayqa casi tukuy Asia provinciantinpi yachachin runaj makinwan ruwasqa dioskunaqa mana dioskunapunichu kasqankuta. Chaywantaj ashkha runaspa yuyayninkuta tijrachin.+ 27 Chaytaj noqanchejpajqa mana allinchu. Imaraykuchus mana llankʼaynillanchejchu chinkapunman, manachayqa jatun diosa Artemispa templonpis manaña jatunpajchu qhawasqa kanman. Artemistaqa tukuy Asia provinciantinpi, tukuy jallpʼantinpi runas yupaychanku. Pablo chay imasta nisqanraykutaj manaña yupaychasqachu kanqa”, nispa. 28 Demetrioj nisqanta uyarispa chay runasqa mayta phiñakorqanku, qhapariytataj qallarerqanku: “¡Efesiospa Artemisnenqa may jatunmin!”, nispa.

29 Chayrayku llajtapi uj jatun chʼajwa rikhurerqa. Runasqa tukuyninku oqharikuspa Gayotawan Aristarcotawan+ qhatataspa teatroman yaykorqanku. Paykunaqa Macedoniamanta karqanku, Pablowantaj viajaj kanku. 30 Pablotajrí chay teatroman yaykuyta munarqa, creejkunataj mana rejta saqerqankuchu. 31 Fiestasta, atipanakustawan wakichejkunamanta wakenqa Pablowan kʼachas karqanku, paykunataj willachimorqanku amapuni teatroman yaykunanta. 32 Tantakamojkunaqa mayta chʼajwasharqanku. Wakenqa uj jinata qhaparisharqanku, wakintaj waj jinata. Ashkha runastaj mana yachallarqankupischu imapajchus tantakamusqankuta. 33 Paykunataj Alejandrota chaupinkumanta orqhomorqanku, judiostaj tanqaspa ñaupajman aparqanku. Chantá Alejandroqa makisninwan señasta ruwarqa chaypi kaj runasman parlananpaj. 34 Chay runastajrí Alejandro judío kasqanta reparaytawan, iskay horata jina uj kunkalla tukuyninku qhaparerqanku: “¡Efesiospa Artemisnenqa may jatunmin!”, nispa.

35 Llajtamanta alcaldeqa chay runasta ñakʼayta chʼinyachiytawan nerqa: “Éfeso llajtayojkuna, tukuy yachanku noqanchej Éfeso llajtayojkunaqa jatun Artemispa templonpata, cielomanta urmaykamoj santonpatawan guardiasnin kasqanchejta. 36 Chayqa ajinapuni, chayrayku chʼinlla kakuychej, amataj imatapis mana allinta yuyaychakuspaqa ruwaychejchu. 37 Kay runastaqa qhasillata apamunkichej, paykunaqa ni templosmantapis suwankuchu, nitaj diosa Artemisninchejpajpis sajrata rimankuchu. 38 Chayrayku sichus Demetrio,+ jinallataj paywan khuska llankʼajkunapis kay runasta demandayta munanku chayqa, paykuna yachanku ima diaschus juzgados kichakusqanta, yachallankutaj chaypaj kamachejkuna* kasqanta, ajinamanta sapa ujninku uyarichikunankupaj. 39 Waj imasmantawan parlayta munankichej chayqa, leyman jina juntapi sutʼinchasqa kanan tiyan. 40 Kay pʼunchay chʼajwasqaykichejmanta pajtataj romanos juchachawasunman, paykunaj contrankupi oqharikushasqanchejta yuyaspa. Noqanchejtaj chaymanta tumpawajtinchej ni imata kutichikuyta atisunchu”, nispa. 41 Chayta niytawan alcaldeqa chay runasta kachaporqa.

20 Chay chʼajwa chʼinyajtintaj, Pabloqa creejkunata wajyacherqa. Paykunata kallpachaytawantaj, “tinkunakama” nispa Macedoniaman riporqa. 2 Macedoniapitaj llajtamanta llajta rispa, creejkunata mayta kallpacharqa Greciaman chayanankama. 3 Chaypitaj Pabloqa kinsa killata qhepakorqa. Siriaman barcopi rinanpajña kashajtintaj, judiosqa wañuchinankupaj yachachinakusqanku.+ Chayrayku Pabloqa Macedonianta kutiriporqa. 4 Pablowan khuskataj rerqanku: Bereamanta Pirroj wawan Sópater, Tesalonicamanta Aristarcowan+ Segundowan, Derbemanta Gayo, chantá Timoteo.+ Asia provinciamantataj Tiquicowan+ Trofimowan+ rerqanku. 5 Paykunaqa ñaupaykuspa Troaspi suyashawarqayku. 6 Noqaykutaj Filiposmanta barcopi purirerqayku Mana Levadurayoj Tʼanta Fiesta+ pasayta. Phishqa diasninmantaj paykunawan Troaspi tinkorqayku, chaypitaj qanchis diasta qhepakorqayku.

7 Semanaj qallariynin pʼunchaypi mikhunaykupaj tantasqa kasharqayku. Pablotaj qʼayantin ripunan kasqanrayku, paykunaman yachachiyta qallarerqa, chaupi tutakamataj umalliricherqa.* 8 Tantasqa kasharqayku chay altopata wasipeqa, ashkha kʼanchanas karqa. 9 Chay wasej ventananpeqa uj joven Eutico sutiyoj tiyasharqa. Pablo parlashajtintaj puñuywan atipachikuspa sinchʼita puñurparerqa. Kinsa kaj pisomantataj pampaman urmaykorqa, wañusqatataj oqharerqanku. 10 Pablotaj uraykuspa chay jovenpa patanman siriykorqa,* chantá payta abrazaykuspa+ nerqa: “Ama llakikuychejchu, payqa kausakushan”,+ nispa. 11 Chantá Pabloqa altopata wasiman wicharispa tʼantata partiytawan mikhuyta qallarerqa. Paykunawantaj sutʼiyanankama unayta parlallarqapuni, chaymantataj riporqa. 12 Chay joventataj kausashajta pusakaporqanku, may sonqochasqataj kasharqanku.

13 Chantá barcoman wichariytawan Asón llajtaman rerqayku, Pablotaj chakillapi rerqa. Chay llajtapeqa Pablota barcoman wicharichinayku karqa kamachiwasqaykuman jina. 14 Asón llajtapi taripawajtiykutaj, Pabloqa barcoman wicharimorqa, khuskataj Mitileneman rerqayku. 15 Qʼayantintaj Mitilenemanta barcollapipuni rispa Quíos chimpaman chayarqayku, qhepan pʼunchaytaj Samosman chayaspa chaypi uj chhikanta qheparikorqayku, qʼayantintaj Miletoman chayarqayku. 16 Pabloqa Efesota+ pasallarqa, Asia provinciapi mana qhepakuyta munasqanrayku. Payqa Jerusalenman usqhayllata chayayta munarqa,+ atispaqa Pentecostés Fiesta pʼunchaypaj.

17 Chaywanpis Pabloqa Miletopi kashaspa Éfeso congregacionmanta ancianosta wajyachimorqa. 18 Chayamojtinkutaj paykunaman nerqa: “Qankunaqa allinta yachankichej, Asia provinciaman chayamusqaymantapacha imaynatachus qankuna ukhupi kausakusqayta.+ 19 Noqaqa esclavo jina waqan waqan kʼumuykukoj sonqowan Señorta sirverqani,+ ñakʼarerqanitaj judíos wañuchiyta munawasqankurayku. 20 Manataj imatapis pakarqaykichejchu, astawanpis qankunapaj imachus allin kasqanta willarqaykichej. Chantapis yachacherqaykichej tukuypa rikunanta,+ wasimanta wasi+ willaspa ima. 21 Chantapis allinta sutʼincharqani judiosman, griegosmanpis, juchasninkumanta pesachikuspa+ Diosman kutirikunankuta, Señorninchej Jesuspitaj creenankuta.+ 22 Kunantaj Diospa espiritunta kasuspa, Jerusalenman rishani, manataj yachanichu imachus noqawan jaqaypi kananta. 23 Kayllata yachani: Espíritu santoqa sapa llajtapi kutin kutita niwan wisqʼasqa kanayta, ñakʼarinayta ima.+ 24 Chaywanpis kausayniytaqa mana valorniyojpajchu qhawani, astawanpis imatachus ruwayta munasqayta juntʼayta munani, jinallataj Señor Jesusmanta japʼisqay ruwanatapis juntʼayta munani.+ Chay ruwaytaj kashan Diospa jatun khuyakuyninmanta sumaj willaykunata allinta sutʼinchanay.

25 ”Qankuna ukhupi Diospa Gobiernonmanta willaspa purerqani. Jinapis kunanmantapacha manaña ujtawan rikuwankichejñachu. 26 Chayrayku kunan pʼunchay kayta yachanaykichejta munani: Pillapis mana salvakojtenqa, mana juchayojchu kasaj.+ 27 Imaraykuchus ni imata pakaspa Diospa tukuy munayninta willarqaykichej.+ 28 Qankuna kikiykichejta allinta qhawakuychej,+ jinallataj tukuy oveja tropatapis. Espíritu santoqa chay tropa ukhupi qankunata ancianos kanaykichejpaj churasorqachej,+ Diospa congregacionninta michinaykichejpaj,+ mayqentachus Wawanpa yawarninwan ranterqa chayta.+ 29 Noqa yachani ripusqaytawan chaupiykichejman phiña atojkuna* yaykumunankuta,+ tropatataj mana khuyanankuta. 30 Chantapis qankuna ukhullamantataj runas rikhurenqanku, cheqa kajta qʼewispa creejkunata paykunaj qhepankuta pusanankupaj.+

31 ”Chayrayku rijchʼarisqallapuni kaychej, yuyarikuychejtaj imaynatachus kinsa wata juntʼata+ tuta pʼunchay, waqan waqantaj sapa ujniykichejta mana saykʼuspa yuyaychasqaymanta. 32 Kunanqa Diospa makinman saqeykichej, jatun khuyakuyninmanta palabranman ima. Chay palabraqa qankunata kallpachasonqachej, yanapasonqachejtaj tukuy ajllasqaswan khuska herenciata japʼinaykichejpaj.+ 33 Noqaqa ni pejpa qolqenta, ni qorinta, nitaj ropantapis munapayarqanichu.+ 34 Astawanpis qankuna yachankichej kay makisniywan trabajasqayta, noqapis, noqawan kajkunapis mana pisichikunaykupaj.+ 35 Chay tukuy ruwasqaywan rikucherqaykichej,+ imaynatachus pisi kallpayojkunata yanapanaykichej kasqanta. Señor Jesuspa nisqantapis yuyarikunaykichej tiyan, pay nerqa: ‘Aswan kusisqa kanchej wajman qorispa,+ qorichikunamanta nisqaqa’, nispa”.

36 Chayta niytawan Pabloqa tukuynin ancianoswan khuska qonqoriykukuspa Diosmanta mañakorqa. 37 Chantá tukuyninku mayta waqarikorqanku, Pablota abrazaykuspataj muchʼaykorqanku. 38 Paykunaqa may llakisqa kasharqanku, Pablo manaña ujtawan rikunankuta nisqanmanta.+ Chantá barcokama payta compañarqanku.

21 Mayta waqaspa paykunata saqesqaykutawan, barcopi cheqanta rispa Cos llajtaman chayarqayku. Qʼayantintaj Rodasman chayarqayku, chaymantataj Pataraman. 2 Pátara llajtapeqa Fenicia llajtaman rishaj barcota tarerqayku, chayman wicharispataj purirerqayku. 3 Rishaspataj Chipre churuta* rikorqayku, paña ladonta pasaspataj Siriaman rillarqaykupuni. Tiro llajtaman chayaspataj barcomanta uraykorqayku cargata uraykuchinankukama. 4 Chaypitaj creejkunata maskʼarqayku, tarispataj paykunawan qanchis pʼunchayta qhepakorqayku. Espíritu santo paykunaman willasqanraykutaj, kutin kutita Pablota nerqanku ama Jerusalenman rinanta.+ 5 Chay qanchis pʼunchaykuna juntʼakojtintaj, llojsispa ripusharqayku. Tukuy creejkunataj warmisnintin, wawasnintin noqaykuwan rerqanku llajtamanta jawakama. Chantá mar kantupi qonqoriykukuspa Diosmanta mañakorqayku. 6 Kacharpayawasqaykutawantaj barcoman wicharerqayku, paykunataj wasisninkuman kutiporqanku.

7 Tiromanta llojsispa Tolemaidaman chayarqayku. Tolemaidapitaj hermanosta waturikorqayku, paykunawantaj uj diata qhepakorqayku. 8 Qʼayantintaj Cesareaman purirerqayku. Chayman chayaspataj Felipej wasinman yaykorqayku. Sumaj willaykunata willaj Felipeqa, Jerusalenpi apostolespa ajllasqanku qanchis runasmanta ujnin karqa,+ paywantaj qhepakorqayku. 9 Felipeqa tawa warmi wawasniyoj karqa, tawantinkutaj solteras* karqanku, profetas jinataj willaj kanku.+ 10 Chaypi ashkha pʼunchaykunata kasqaykutawantaj, Judeamanta uj profeta Ágabo sutiyoj+ chayamorqa. 11 Noqaykuta watukoj jamuspataj Pabloj chumpinta oqharispa chakisninta, makisnintawan wataykukorqa, nerqataj: “Espíritu santoqa kayta nin: ‘Judiosqa kay chumpej dueñonta ajinata Jerusalenpi wataykonqanku,+ nacionesmanta runaspa makisninmantaj jaywaykonqanku’,+ nispa”. 12 Chayta uyarispataj, noqaykoqa chaypi kajkunawan Pablota rogakorqayku ama Jerusalenman rinanta. 13 Pablotaj niwarqayku: “¿Imaraykutaj waqaspa iskayrayachiyta munawankichejri?* Noqaqa wakichisqa kashani, mana watasqa kanallaypajchu, manachayqa Jerusalenpi Señor Jesuspa sutinrayku wañunaypajpis”,+ nispa. 14 Manaña ni imaynamanta jarkʼayta atispataj chʼinllaña karqayku, “Jehová* Diospa munaynin ruwakuchun” nispa.

15 Chaymantataj wakichikuytawan Jerusalenman rerqayku. 16 Cesareamanta wakin creejkunapis noqaykuwan rerqanku Chipremanta Mnasonpa wasinman pusanawaykupaj, imaraykuchus chaypi alojakunayku karqa. Payqa unayña creej kasqa. 17 Jerusalenman chayajtiykutaj hermanosqa kusisqa japʼikuwarqayku. 18 Qʼayantintaj Pablowan khuska Santiagojman+ rerqayku, chaypeqa tukuynin ancianos kasharqanku. 19 Pablotaj paykunata napaykuytawan kantumanta willarqa, imastachus Dios naciones ukhupi ruwasqanta paypa willayninnejta.

20 Chayta uyariytawan Diosta jatuncharqanku, Pablotataj nerqanku: “Hermanóy, qan yachanki judíos kajkunamantaqa may chhika waranqas creejkunaman tukusqankuta, tukuyninkutaj Moisespa Leyninta tukuy sonqo juntʼasqankuta.+ 21 Paykunaqa qanmanta uyarisqanku, waj nacionespi tiyakoj judiosman Moisespa Leyninta manaña kasunankuta* yachachishasqaykita, ama wawasninkuta circuncidanankuta,* nitaj costumbresman jina ruwanankuta.+ 22 Kunan, ¿imatá ruwasunri? Paykunaqa yachanqankupuni chayamusqaykita. 23 Chayrayku kay nisqaykuta ruway: Noqayku ukhupi tawa qharis tiyan, paykunaqa imatachus Diosman ruwasaj nisqankuta juntʼayta munanku. 24 Paykunata pusaspa Leyman jina paykunawan khuska llimphuchakamuy, qolqetataj churapuy umankuta pʼajlachikunankupaj. Chaywanqa tukuy yachanqanku qanmanta uyarisqankoqa mana cheqachu kasqanta, manachayqa yachanqanku maychus kajta purishasqaykita, Moisespa Leynintapis juntʼashasqaykita.+ 25 Nacionesmanta creejkunamanqa uj yuyayllaman chayaspa cartata apacherqanchejña, willachispa qhesachanankuta santosman jaywasqa imasta,+ yawarta,+ sipisqa* animalesta,+ khuchichakuy juchata*+ ima”, nispa.

26 Qʼayantintaj Pabloqa chay tawa qharista pusaspa, paykunawan khuska Leyman jina llimphuchakamorqa.+ Chantá temploman yaykuspa willamorqa Leyman jina llimphuchakusqanku pʼunchaykuna maykʼajchus juntʼakunanta, jinallataj maykʼajchus sacerdote sapa ujninkupaj Diosman jaywanata qonan kasqanta.

27 Chay qanchis pʼunchaykuna juntʼakunanpaj kashajtin, Asiamanta judiosqa, Pablota templopi rikuspa, tukuy runasta chʼajwacherqanku, Pablotataj japʼerqanku. 28 Qhaparerqankutaj: “Israelita runas, ¡yanapawayku! Kay runaqa tukuynejpi yachachishan llajtanchejpa contranta, Leypa contranta, kay temploj contrantapis. Mana chayllachu, griegostapis temploman pusaykamuspa Diospa templonta chʼichichan”,+ nispa. 29 Chayta nerqanku Pablota llajtapi rikusqankurayku Éfeso llajtayoj Trofimowan+ khuska purishajta, yuyarqankutaj Pabloqa Trofimota temploman pusaykusqanta. 30 Ajinamanta llajtantinpi chʼajwa oqharikorqa, ashkha runastaj ujllata correykuspa Pablota japʼerqanku, qhatataspataj templomanta orqhorqanku. Chay ratopachataj punkusta wisqʼaykorqanku. 31 Pablota wañuchiyta munashajtinkutaj, soldadospa comandantenman willachisqanku tukuy Jerusalenpi chʼajwa oqharikusqanta. 32 Comandantetaj chay ratopacha soldadosta, capitanesninkutawan pusariykukuspa, chay chʼajwa chaupiman correrqa. Runastaj comandantetawan soldadostawan rikuspa, manaña Pablota maqarqankuchu.

33 Chantá comandanteqa qayllaykuspa Pablota presocharqa, soldadostataj kamacherqa iskay cadenaswan wataykunankuta.+ Chantá Pablota taporqa pichus kasqanta, imatachus ruwasqantapis. 34 Runastajrí qhaparisharqanku ujkuna uj jinata, ujkunataj waj jinata. Chay jinapuni chʼajwa kasqanraykutaj, comandanteqa mana yacharqachu imamantachus chʼajwashasqankuta. Chayrayku soldadospa cuartelninman Pablota pusanankuta kamacherqa. 35 Gradasman chayaspañataj, soldadosqa Pablota oqharispa aparqanku, chay runas maqayta munasqankurayku. 36 Chay runasqa paykunaj qhepankuta rispa qhaparisharqanku: “¡Wañuchiychej!”, nispa.

37 Soldadospa cuartelninkuman apaykunankupajña kashajtinkutaj, Pabloqa comandanteta taporqa: “¿Uj chhikanta qanwan parlariymanchu?”, nispa. Comandantetaj nerqa: “Griegota parlayta yachasqankeqa. 38 ¿Manachu qanqa Egiptomanta chay runa kanki, pichus manaraj unaychu chʼajwata oqharichispa tawa waranqa runa wañuchista chʼin pampaman pusarqa chay?”, nispa. 39 Pablotaj kuticherqa: “Noqaqa judío kani,+ Ciliciapi kaj Tarsomanta,+ chay llajtaqa may rejsisqa. Ama jina kaychu, runaswan parlajta saqellaway ari”, nispa. 40 Parlajta saqejtintaj Pabloqa gradaspi sayaykuytawan runasta chʼinyacherqa makisninwan señasta ruwaspa. Chʼinyajtinkutaj hebreo parlaypi+ chay runasman nerqa:

22 “Hermanosníy, tatasníy, uyariwaychej. Noqa willasqaykichej imaynachus kasqanta”,+ nispa. 2 Hebreo parlaypi Pablota parlajta uyarispataj chay runasqa astawan chʼinyarqanku. Pablotaj nerqa: 3 “Noqaqa judío kani,+ Ciliciapi kaj Tarso+ llajtapitaj nacekorqani. Kay Jerusalén llajtapi Gamaliel+ yachachiwarqa, payqa ñaupa tatasninchej japʼerqanku chay Leyta allinta juntʼanayta yachachiwarqa.+ Qankuna jinallataj noqapis Diosta tukuy sonqo yupaycharqani.+ 4 Señorpa Ñanninpi kajkunatataj wañuchisqa kanankupaj qhatiykacharqani. Qharista, warmistapis japʼichispa watachej kani, carcelesmantaj wisqʼachej kani.+ 5 Kuraj kaj sacerdotepis, juntamanta kurajkunapis kikillantataj willasunkichejman. Paykunamanta ordenta qochikorqani Damascopi kaj hermanosta presochanaypaj. Jaqaymantaj risharqani chaypi kajkunata watasqata Jerusalenman apamuspa jasutʼichinaypaj.

6 ”Jaqayman rishajtiytaj, chaupi pʼunchayta jina Damascoman qayllaykushajtiy, ujllata cielomanta uj jatun kʼanchay muyuyniypi lliphipirerqa.+ 7 Pampaman urmaspataj parlamuwajta uyarerqani: ‘Saulo, Saulo, ¿imaraykutaj qhatiykachashawankiri?’, nispa. 8 Noqataj kuticherqani: ‘Señor, ¿pitaj kanki?’, nispa. Paytaj niwarqa: ‘Noqa kani Nazareno Jesús, pitachus qhatiykachashanki chay’, nispa. 9 Noqawan rejkunataj chay kʼanchaytaqa rikorqankupuni, parlamuwasqantataj mana entienderqankuchu. 10 Chantá taporqani: ‘Señor, ¿imatataj ruwasajri?’, nispa. Señortaj niwarqa: ‘Sayarispa Damascoman riy, chaypitaj nisonqanku imatachus ruwanaykita’,+ nispa. 11 Chay kʼanchay sinchʼita lliphipisqanraykutaj ni imata rikuyta aterqanichu. Noqawan rejkunataj makiymanta aysaspa Damascoman pusawarqanku.

12 ”Damascopi uj runa karqa Ananías sutiyoj, payqa Diosta manchachikoj Ley nisqanman jina, chaypi tiyakoj judiostaj paymanta allinta parlaj kanku. 13 Ananiasqa waturikoj jamuwarqa, ñaupaqeypi sayaykuspataj niwarqa: ‘Saulo, hermanóy, ñawisniyki watejmanta rikuchun’, nispa. Chay ratopachataj qhawarerqani, Ananiastataj rikorqani.+ 14 Paytaj niwarqa: ‘Ñaupa tatasninchejpa Diosnenqa ajllakusunki paypa munayninta rejsinaykipaj, cheqan kajta ruwaj Jesusta rikunaykipaj,+ nisqantataj uyarinaykipaj. 15 Qanqa paypa testigon kanki, tukuy runasman willanaykipaj imastachus rikusqaykita, uyarisqaykitawan.+ 16 Kunanqa, ¿imatataj suyashanki? Sayarispa bautizakuy, juchasniykimantataj llimphuchakuy+ Jesuspa sutinta oqharispa’,+ nispa.

17 ”Jerusalenman kutimuspataj,+ templopi Diosmanta mañakushajtiy mosqoypi jina 18 Señorta rikorqani nishawajta: ‘Usqhayta kunanpacha Jerusalenmanta llojsiy, imaraykuchus noqamanta willasqaykitaqa mana uyarisonqankuchu’,+ nispa. 19 Noqataj nerqani: ‘Señor, paykunaqa allinta yachanku, sinagogamanta sinagoga rispa, qanpi creejkunata carcelman wisqʼachisqayta, jasutʼichisqaytapis.+ 20 Testigoyki Estebanta wañuchishajtinkupis chaypi kasharqani, wañuchishasqankutapis allinpaj qhawarqani, chay wañuchejkunaj mantosninkutapis qhawapusharqani’,+ nispa. 21 Chaywanpis payqa niwarqa: ‘Rillayña, noqaqa karu nacionesman kachasqayki’,+ nispa”.

22 Chay runastaj chaykamalla Pablota uyarerqanku. Chantá qhaparerqanku: “¡Wañuchiychej chay runata! ¡Wañunan tiyan!”, nispa. 23 Runasqa qhaparispallapuni mantosninkuta choqarasharqanku, jallpʼatapis pataman qhallarasharqanku.*+ 24 Chayrayku comandanteqa soldadospa cuartelninman Pablota apanankuta kamacherqa. Nerqataj jasutʼispa rimarichinankuta, allinta yachananpaj imaraykuchus ajinata runas Pabloj contranpi qhaparishasqankuta. 25 Seqʼonankupaj wataykojtinkutaj, Pabloqa chaypi sayashaj soldadospa capitanninta nerqa: “¿Leyman jina atikullanchu romano runata mana juzgaspalla* jasutʼichiy?”,+ nispa. 26 Capitantaj chayta uyarispa comandanteman willamorqa: “¡Chay runaqa romano kasqa! ¿Imatataj ruwayta yuyashankiri?”, nispa. 27 Comandantetaj Pablo kasharqa chayman rispa payta taporqa: “Niway, ¿romanochu kanki?”, nispa. Pablotaj “arí” nerqa. 28 Comandantetaj kuticherqa: “Noqaqa romano kanaypaj ashkha qolqeta pagarqani”, nispa. Pablotaj nerqa: “Noqatajrí nacekusqaymantapacha romano kani”,+ nispa.

29 Pablota jasutʼispa rimarichinanku karqa chay runasqa chay ratopacha ithirerqanku. Comandantetaj Pabloqa romanopuni kasqanta yachaspa mancharikorqa, imaraykuchus cadenaswan payta wataykuchisqa.+

30 Qʼayantintaj comandanteqa imaraykupunichus judíos juchachasqankuta yachayta munaspa Pablota kacharicherqa, kamacherqataj kuraj sacerdotes, tukuy Jatun Juntantin* tantakunankuta. Pablota pusachimuspataj paykunaj chaupinkuman sayaykucherqa.+

23 Pabloqa Jatun Juntapi* kajkunata allinta qhawarispa nerqa: “Hermanosníy, kunankamaqa Diospa ñaupaqenpi may llimphu sonqoyoj kausakuni”,+ nispa. 2 Chayrayku kuraj kaj sacerdote Ananiasqa, Pabloj qayllanpi kajkunata kamacherqa Pablota siminpi laqʼanankuta. 3 Pablotaj Ananiasta nerqa: “Puraj uya,* Dios qanta laqʼasonqa. Qanqa Leyman jina juzganawaykipaj tiyaykukunki. Chanta, ¿qanllatajchu Leyta pʼakispa laqʼanawankuta kamachinki?”, nispa. 4 Chay qayllapi kajkunataj Pablota nerqanku: “¿Diospa kuraj kaj sacerdotenwanchu ajinata siminakushanki?”, nispa. 5 Pablotaj nerqa: “Hermanosníy, mana yacharqanichu payqa kuraj kaj sacerdote kasqanta, qhelqasqa kashan: ‘Ama sajrata rimankichu llajtaykipi kamachejpajqa’,+ nispa”.

6 Chantá Pabloqa Jatun Juntapi kajkunamanta wakin saduceos, wakintaj fariseos kasqankuta yachaspa, sinchʼita qhaparerqa: “Hermanosníy, noqaqa fariseo kani,+ fariseospa wawan. Noqataqa wañusqas kausarimunankuta suyakusqayrayku juzgashawanku”, nispa. 7 Chayta nisqanraykutaj, fariseosqa saduceoswan siminakuyta qallarerqanku, chaypi tantakojkunataj iskayman tʼaqakorqanku. 8 Imaraykuchus saduceosqa ninku kausarimuy mana kasqanta, nitaj angelespis.* Fariseostajrí chay imasqa kasqantapuni ninku.+ 9 Chayrayku manchayta chʼajwarqanku. Fariseospa gruponkumantataj wakin leymanta yachachejkunaqa sayarispa sinchʼita siminakorqanku, nerqankutaj: “Kay runapeqa mana ima sajratapis tariykuchu, ichapis paytaqa uj espíritu* chayri uj ángel parlapayarqa”,+ nispa. 10 Manchaytapuni japʼinakojtinkutaj, comandanteqa manchachikorqa Pablota wañuchinankumanta.* Chayrayku soldadosta kamacherqa jamuspa chay runaspa chaupinkumanta Pablota orqhonankuta, soldadospa cuartelninkumantaj pusanankuta.

11 Chay chʼisitaj Señorqa Pabloman rikhurispa nerqa: “Pablo, ¡kallpachakuy!+ Imaynatachus Jerusalenpi noqamanta allinta sutʼincharqanki, ajinallatataj Romapipis sutʼinchanki”,+ nispa.

12 Sutʼiyamojtintaj, judiosqa juraspa yachachinakorqanku Pablota wañuchinankukama mana mikhunankuta, nitaj ujyanankuta, chayta mana juntʼajtinkutaj maldecisqa kanankuta. 13 Ajinata juraspa yachachinakoj runasqa, 40 kuraj karqanku. 14 Chay runastaj kuraj sacerdotesman, kurajkunamanwan rispa nimorqanku: “Noqaykoqa juraspa parlaykuña Pablota wañuchinaykukama ni imata mikhunaykuta, mana chayta juntʼajtiykutaj maldecisqa kanaykuta. 15 Kunantaj qankuna, Jatun Juntamanta kajkunawan khuska, comandantemanta mañamuychej Pablota ñaupaqeykichejman pusachimunanta, astawan tapuyta munaj jinalla. Noqaykutaj manaraj qayllaykamushajtin, suyaykusqayku payta wañuchinaykupaj”, nispa.

16 Pabloj hermananpa wawantaj, Pablota suyaykunankupaj yachachinakusqankuta uyarerqa, soldadospa cuartelninman rispataj Pabloman willamorqa. 17 Pablotaj soldadospa ujnin capitanninta wajyaspa nerqa: “Kay joventa comandanteman pusaripuway, imatachá willanan kashan”, nispa. 18 Capitantaj chay joventa comandanteman pusaspa nerqa: “Presochasqa Pabloqa wajyawaspa kay joventa qanman pusamunayta niwan, imatachá willasonqa”, nispa. 19 Comandantetaj chay joventa wajnejman makinmanta aysaspa, sapallanpi taporqa: “¿Imatataj willanawayki tiyan?”, nispa. 20 Chay joventaj nerqa: “Judiosqa yachachinakunku qanmanta mañakunankupaj Pablota qʼaya Jatun Juntaman pusachinaykita, payta astawan tapuyta munaj jinalla.+ 21 Qanqa ama paykunata kasuychu. Tawa chunkamanta aswan ashkha runas yachachinakuspa Pablota suyaykonqanku. Paykunaqa juraspa parlankuña Pablota wañuchinankukama mana mikhunankuta, nitaj ujyanankuta, mana juntʼajtinkutaj maldecisqa kanankuta.+ Kunanqa wakichisqaña kashanku, ninallaykitaña suyaspa”, nispa. 22 Comandantetaj chay joventa kachapushaspa nerqa: “Ama pimanpis ninkichu kayta willawasqaykita”, nispa.

23 Chantá comandanteqa, soldadospa iskay capitanesninta wajyachispa nerqa: “Iskay pachaj soldadosta wakichiychej, jinallataj caballospi purej soldadostapis qanchis chunkata, lanzasniyoj soldadostataj iskay pachajta, kunan chʼisi las nueveta jina Cesareaman rinankupaj. 24 Caballosta wakichiychej Pablota apanapaj, ajinamanta kamachej Felixpaman allillan chayananpaj”, nispa. 25 Chantá uj cartapi kay jinata qhelqarqa:

26 “Noqa Claudio Lisias, qanta napaykamuyki may sumaj kamachej Félix. 27 Kay runataqa judíos japʼispa wañuchinankupajña kashasqanku, noqatajrí romano kasqanta yachaspa,+ soldadosniywan khuska payta orqhomorqani.+ 28 Imamantachus juchachashasqankuta yachayta munaspataj, Jatun Juntankuman+ pusacherqani. 29 Chaypitaj yacharqani Leyninkoj imasnillanmanta juchachasqankuta,+ manataj ima juchanpis kasqachu wañuchisqa kananpaj jinaqa, nillataj presochasqa kananpaj jinapis. 30 Payta wañuchinankupaj yachachinakusqankuta yachaytawankamataj,+ qanman pusachimuyki. Chay juchachajkunatapis kamachini ñaupaqeykipi uyanchanankuta”, nispa.

31 Chantá soldadosqa comandante kamachisqanman jina, chay chʼisipacha Pablota Antípatris llajtaman pusarqanku.+ 32 Qʼayantintaj caballospi purej soldadosllaña Pablota pusarqanku. Wakin soldadostaj cuartelninkuman kutiporqanku. 33 Caballospi purej soldadosqa Cesarea llajtaman chayaspa, kamachej Felixman cartata jaywarqanku, Pablotapis ñaupaqenman pusarqanku. 34 Kamachej Felixtaj chay cartata leerqa, Pablotataj taporqa mayqen provinciamantachus kasqanta. Pablotaj Ciliciamanta kasqanta nerqa.+ 35 Chantá Pablota nerqa: “Juchachasojkuna chayamojtinku uyarisqayki”,+ nispa. Chaymantataj kamacherqa Herodespa kamachina wasinpi Pablota wisqʼaykunankuta.

24 Phishqa pʼunchayninmantaj, kuraj kaj sacerdote Ananiasqa+ Cesareaman jamorqa, pusamorqataj wakin kurajkunata, Tértulo sutiyoj abogadotawan. Paykunataj kamachej Felixpaman+ yaykuspa imamantachus Pablota juchachashasqankuta nerqanku. 2 Wajyajtinkutaj Tertuloqa Pablota tumpayta qallarispa Felixpa ñaupaqenpi kayta nerqa:

“Wiraqochíy Félix, qannejta allinta kausakuyku. Allinta kamachisqaykirayku kay nacionpi tukuy ima allinchakushan. 3 Chaykunataqa tukuy tiempo, tukuynejpitaj reparayku, chayrayku mayta agradecekuyku. 4 Mana astawan saykʼuchisuyta munaspa, kʼacha kasqaykirayku uj chhikanta uyarinawaykuta mañarikuyku. 5 Noqayku yachayku kay runaqa runasta chʼajwachiyman yachasqa kasqanta.+ Payqa jallpʼantinpi tukuy judiosta oqharichishan kamachejkunaj contranta,+ ‘nazarenos’ nisqa grupomantataj* dirigente.+ 6 Templotapis pisipaj qhawachiyta munarqa, chayrayku payta presocharqayku.+ 7 * 8 Qan kikiykichus tapunki chayqa, reparanki chay nisqaykoqa cheqapuni kasqanta”, nispa.

9 Judiospis Pablota juchachallarqankutaj ajinapuni kasqanta nispa. 10 Chantá kamachej Felixqa, Pablo parlananpaj umanwan señata ruwarqa. Pablotaj nerqa:

“Allinta yachani ashkha watastaña kay nacionpi juez kasqaykita, chayrayku tukuy sonqo parlarisaj.+ 11 Chunka iskayniyoj pʼunchayllaraj kashan Jerusalenman Diosta yupaychaj risqayqa, yachayta munaspaqa qanpuni tapuriy jinachus manachus kasqanta.+ 12 Paykunaqa mana rikuwarqankuchu piwanpis templopi siminakushajta, nitaj chʼajwata oqharichishajta ni sinagogaspipis, nillataj llajta ukhupipis. 13 Kunanpis nillataj nisuyta atinkumanchu pichus rikuwasqanta chay tumpawasqankumanta. 14 Chaywanpis kayta sutʼinchasqayki, mayqen grupotachus paykuna ‘nazarenos’ ninku, chaykunaj yachachiyninkuman jina noqaqa kausakuni, chayman jinallataj ñaupa tatasniypa Diosnintapis yupaychani.+ Creenitaj Leypi nisqanta, Profetaspa qhelqasqankutapis.+ 15 Noqapis kay runas jinallataj suyakuni, cheqan runasta, mana cheqan runastapis+ Dios kausarichimunanta.+ 16 Chayrayku kallpachakullanipuni, llimphu sonqoyoj kanaypaj Diospa ñaupaqenpi, runaspa ñaupaqenkupipis.+ 17 Jerusalenmanqa ashkha watasmanta kuterqani, qolqeta apaspa llajta masisniyta yanapanaypaj,+ Diosmantaj ofrendasta qonaypaj. 18 Chayta ruwashajtiytaj, Leyman jina llimphuchasqata templopi taripawarqanku,+ manataj ashkha runaswanchu, nitaj chʼajwata oqharichishajtachu. Asia provinciamanta wakin judiostaj chaypi kasharqanku, 19 juchayoj kani chayqa, paykunapuni jamunanku karqa ñaupaqeykipi chʼataykunawankupaj.*+ 20 Manachayrí, kaypi kajkuna nichunku, Jatun Juntaj* ñaupaqenpi kashajtiy ima juchatachus noqapi tarisqankuta. 21 Noqaqa chaupinkupi kashaspa qhaparerqani: ‘¡Wañusqas kausarimunankupi creesqayrayku kay pʼunchay ñaupaqeykichejpi juzgasqa kashani!’, nispa. Ichapis chayllamanta juchachashawanku”,+ nispa.

22 Kamachej Felixtaj Señorpa Ñanninmanta+ sumajta yachaspa, Jerusalenmanta jamojkunata kachapunanpaj nerqa: “Comandante Lisias jamojtin kay quejaykichejta chʼuwachasaj”, nispa. 23 Chantá soldadospa capitanninta kamacherqa, Pablota presollatapuni japʼinanta, amigosnin yanapayta munajtinkupis ama jarkʼananta, wakin imastapis ruwajta saqenallanta.

24 Pisi pʼunchayninmantaj, Felixqa warmin Drusilawan chayamorqa. Drusilaqa judía karqa. Felixtaj Pablota wajyachispa, Cristo Jesuspi creenamanta parlasqanta uyarerqa.+ 25 Pablota parlajta uyarispa cheqan kajmanta, munayninchejwan mana atipachikunamanta, jamoj juiciomanta ima,+ Felixqa mancharikorqa, nerqataj: “Kunanqa ripullay, tiempoy kajtin ujtawan wajyachillasqayki”, nispa. 26 Felixqa suyasharqa Pablo qolqeta pagaykunanta, chayrayku sapa kuti wajyachispa paywan parlaj. 27 Iskay watanmantaj, Felixpa cuentanmanta Porcio Festo kamachinanpaj yaykorqa. Felixtaj judioswan allinpaj qhawachikuyta munaspa,+ Pablota presollata saqerqa.

25 Festoqa+ Judea provinciaman chayamuspa kamachiyta qallarerqa. Kinsa pʼunchayninmantaj Cesareamanta Jerusalenman rerqa. 2 Chantá kuraj sacerdoteswan allinpaj qhawasqa judioswanqa, kamachej Festojman rispa Pabloj contranpi parlarqanku.+ Rogakorqankutaj 3 Pablota Jerusalenman pusachinanta. Ajinapis paykunaqa yachachinakusharqanku Pablota ñanpi suyaykuspa wañuchinankupaj.+ 4 Kamachej Festorí paykunaman kuticherqa Pabloqa Cesareallapi presochasqa kananta, pisi pʼunchaykunamantawantaj paypis jaqayman kutipushasqanta. 5 Nillarqataj: “Chay runa juchayojpuni chayqa, qankuna ukhumanta kurajkuna, noqawan khuska rispa jaqaypi uyanchamuchunku”,+ nispa.

6 Kamachej Festoqa, pusaj chayri chunka pʼunchayta Jerusalenpi kaytawan Cesareaman kutiporqa. Qʼayantintaj juzgana tiyanapi tiyaykuspa, Pablota pusamunankuta kamacherqa. 7 Pablo yaykumojtintaj, Jerusalenmanta jamoj judiosqa Pablota muyuykuspa jatun juchasmanta tumparqanku, nitaj rikuchiyta aterqankuchu jinachus manachus kasqanta.+

8 Pablotajrí kuticherqa: “Noqaqa mana ima juchatapis ruwanichu judiospa Leyninkoj contranta, nitaj temploj contranta, nillataj Cesarpa contrantapis”,+ nispa. 9 Festotaj judioswan allinpaj qhawachikuyta munaspa+ Pablota taporqa: “¿Munawajchu Jerusalenman riyta, chaypitaj kay imasmanta ñaupaqeypi juzgasqa kayta?”, nispa. 10 Pablotajrí kuticherqa: “Cesarpa juzgadonpi kashani, kaypi juzgasqa kanay tiyan. Mana ima sajratapis judiospa contranta ruwanichu, qanpis chaytaqa sutʼita reparashanki. 11 Sichus sajra runa kani chayqa, wañuchisqa kanaypaj jinataj ima juchatapis ruwarqani chayqa,+ mana niymanchu ama wañuchinawankutaqa. Chay tumpawasqanku mana cheqachu kajtenqa, ni pi paykunaman jaywaykuyta atiwanchu paykunata kusichinallanpajqa. César juzganawanta munani”,+ nispa. 12 Festotaj yuyaychaj runasninwan parlaytawan Pablota nerqa: “César juzgasunanta munanki chayqa, Cesarman rinki”, nispa.

13 Ashkha pʼunchaykunasninmantaj, rey Agripaqa Berenicewan khuska Cesareaman jamorqanku Festota waturikoj. 14 Chaypi uj mashkha pʼunchaykunata qhepakunanku kajtintaj, Festoqa rey Agripaman ajinata Pablomanta willarqa:

“Kaypi uj preso kashan Felixpa saqesqan. 15 Jerusalenpi kashajtiytaj, kuraj sacerdotesqa, judiospa kurajkunankuwan khuska+ pay juchayoj kasqanta niwarqanku, mañakuwarqankutaj castiganayta. 16 Noqatajrí paykunaman nerqani romanospa leyninkuman jinaqa, mana pitapis jaywaykullaykuchu wajkunata kusichinallaykupajqa, manaraj tumpajkuna uyanchashajtinku, nitaj tumpasqa runapis kutichikushajtenqa.+ 17 Kayman chayamojtinkutaj, qʼayantinpacha juzgana tiyanapi tiyaykuspa chay runata pusachimorqani. 18 Tumpajkuna sayaykojtinkutaj, noqaqa yuyarqani ima sajramantachá juchachanankuta, manataj ajinachu kasqa.+ 19 Paykunaqa Pablowan japʼinakusqanku religionnillankumanta,+ chantá Jesús sutiyoj wañusqa runamanta, pimantachus Pablo nin kausashasqanta chaymanta.+ 20 Chayta imaynatachus chʼuwachanayta mana yachaspataj, Pablota taporqani Jerusalenman riyta munasqantachus manachus, chaypi chay imasmanta juzgasqa kananpaj.+ 21 Pablotaj mañakorqa presollapuni kananta Augusto* juzganankama,+ chayrayku presollapuni kananta kamacherqani Cesarman pusachinaykama”, nispa.

22 Agripataj Festota nerqa: “Noqapis munayman chay runata uyariyta”,+ nispa. Festotaj payta nerqa: “Qʼaya payta uyarinki”, nispa. 23 Qʼayantintaj Agripawan Berenicewanqa may maylla jamuspa juzgadoman yaykorqanku, comandanteswan, llajtamanta allinpaj qhawasqa runaswan khuska. Chantá Festoqa kamacherqa Pablota pusamunankuta, ajinapitaj Pablota ñaupaqenman pusaykorqanku. 24 Festotaj nerqa: “Rey Agripa, tukuy kaypi kajkunapis: Kaymin chay runaqa, pimantachus tukuy judíos Jerusalenpi, jinallataj kaypipis qhaparispa mañakuwanku wañuchisqa kananta chay.+ 25 Noqataj repararqani ni ima juchanpis kasqanta wañuchisqa kananpaj jinaqa.+ Chayrayku Augusto juzgananta munajtin, payman kachanayta nerqani. 26 Chaywanpis Wiraqochiymanqa mana imatapis paymanta qhelqayta atinichu. Chayrayku ñaupaqeykichejman payta pusamuni. Rey Agripa, qanpa ñaupaqeykiman pusamuni allinta tapunaykipaj. Ajinamanta imallatapis qhelqayta atinaypaj. 27 Noqapajqa mana allinchu uj presota apachinay, imamantachus tumpasqa kasqanta mana sutʼinchaspallaqa”, nispa.

26 Agripataj+ Pabloman nerqa: “Imamantachus tumpashasusqankuta willariway”, nispa. Pablotaj makinta oqharispa kay jinata nerqa:*

2 “Rey Agripa, mayta kusikuni ñaupaqeykipi kunan parlarispa imasmantachus judíos tumpawasqankumanta.+ 3 Astawanqa kusikuni judiospa tukuy costumbresninkuta allinta rejsisqaykimanta, imasmantachus paykunapura japʼinakusqankutapis yachasqaykimanta. Chayrayku mañarikuyki pacienciawan uyarinawaykita.

4 ”Ashkha judíos allinta yachanku imaynatachus wawamantapacha kausakusqayta llajta masisniy ukhupi,* Jerusalenpipis.+ 5 Paykunaqa unayña rejsiwanku, munaspaqa willasunkuman ñaupajta fariseo jina kausakusqayta.+ Yachanki jina fariseosqa waj judiosmanta nisqaqa leyta allintapuni juntʼanku, wajkunatapis matʼinku paykuna jina juntʼanankupaj.+ 6 Kunantaj ñaupa tatasninchejman Dios imatachus qonanta nerqa,+ chayta suyakusqayrayku juiciopi kashani. 7 Chunka iskayniyoj ayllusninchejpis,* Dios imatachus qonanta nerqa, chay juntʼakunanta suyakushallankutaj. Chayrayku tuta pʼunchay Diosta mana saykʼuspa yupaychashanku. Chayta suyakusqayrayku judiosqa juchachashawanku+ rey Agripa.

8 ”¿Imaraykutaj qankuna mana creenkichejchu Dios wañusqasta kausarichimunantari? 9 Noqapis yuyaj kani tukuy imasta ruwanay kasqanta, Nazareno Jesuspa sutinpa contranpi. 10 Chaytapunitaj Jerusalenpi ruwarqani. Kuraj sacerdotesmanta ordenta qochikuspa,+ ashkha creejkunata carcelman wisqʼaracherqani.+ Wañuchisqa kanankutapis allinpaj qhawarqani. 11 Tukuy sinagogaspipis ashkha kutista paykunata jasutʼicherqani, manaña creenankuta munaspa. Paykunapaj manchay phiñasqa kasqayraykutaj, karu llajtaspipis paykunata qhatiykachamorqani.

12 ”Uj pacha kuraj sacerdotes kachawasqankurayku Damasco llajtaman risharqani, jaqaypipis kikinta ruwamunaypaj. 13 Jinallapi chaupi pʼunchayta ñanta rishajtiy, rikorqani cielomanta uj kʼanchay muyuykuwasqaykuta noqata, noqawan khuska rejkunatapis. Chay kʼanchaypa lliphipiynintaj intitapis atiparqa.+ 14 Tukuyniykutaj pampaman urmarqayku. Chantá hebreo parlaypi uj parlayta uyarerqani niwajta: ‘Saulo, Saulo, ¿imaraykutaj qhatiykachashawankiri? Ayjonta* jaytʼaspaqa qanlla nanachikushanki’, nispa. 15 Noqataj taporqani: ‘Señor, ¿pitaj kanki?’, nispa. Señortaj kutichiwarqa: ‘Jesús kani, pitachus qhatiykachashanki chay. 16 Kunantaj sayariy. Noqa ajllayki kamachiyta jina, testigota jinataj, ajinamanta willamunaykipaj imastachus rikusqaykita, imastachus qhepaman noqamanta rikuchisqayki chaykunatapis.+ Chayrayku qanman rikhuriyki. 17 Noqa jarkʼasqayki judiosmanta, nacionesmanta kajkunamantapis. Paykunamantaj kachashayki,+ 18 ñawisninkuta kicharinaykipaj,+ laqhamanta kʼanchayman+ kutirichinaykipaj,+ Satanaspa atiyninmantataj Diosman kutirichinaykipaj.+ Ajinamanta noqapi creesqankurayku juchasninku pampachasqa kananpaj,+ Diospaj tʼaqasqa kajkunawan khuskataj uj herenciata japʼinankupaj’, nispa.

19 ”Chayrayku rey Agripa, cielomanta Jesús rikhurimuwaspa kamachiwasqanta kasorqani. 20 Ajinamanta willayta qallarerqani, ñaupajtaqa Damascopi,+ chantá Jerusalenpi,+ tukuynin Judeapi, nacionesmanta kajkunaj llajtasninkupipis. Paykunamanqa willarqani juchasninkumanta pesachikuspa Diosman kutirikunankuta, ruwasqankuwantaj pesachikusqankuta rikuchinankuta.+ 21 Chayrayku judiosqa templopi japʼiwarqanku, wañuchiytataj munawarqanku.+ 22 Chaywanpis Dios yanapawasqanrayku kunankama willashallanipuni, pisipaj qhawasqa runasman, jatunpaj qhawasqa runasmanpis. Jinapis Profetaswan Moiseswan imaschus kananta nisqallankuta willashani.+ Paykuna nerqanku 23 Cristoqa ñakʼarinanta,+ chantá wañusqas ukhumanta ñaupajta kausarimuspa+ kay llajtaman, nacionesmanpis kʼanchaymanta willananta”.+

24 Pablo chayta nishajtin, Festoqa jatunmanta qhaparerqa: “¡Pablo! ¡Locoyapushankiña! ¡Chay jinata estudiasqaykipi locoyapushanki!”, nispa. 25 Pablotaj nerqa: “Mana locoyapushanichu wiraqochíy Festo. Parlasqayqa cheqapuni, allinta piensarispa parlashani. 26 Chay tukuy imastaqa rey Agripapis allinta yachan, chayrayku paypa ñaupaqenpi tukuy sonqo parlashani. Noqa yachani chay imasmanta payqa allinta yachasqanta, imaraykuchus chay imasqa mana pakaypichu ruwakorqa.+ 27 Rey Agripa, ¿Profetaspa nisqankuta creenkichu? Noqa yachani creesqaykita”, nispa. 28 Agripataj Pablota nerqa: “Niraj imapi cristianoman tukuchiwankiman”, nispa. 29 Pablotaj nerqa: “Diosmanta mañakuni pisi tiempopi chayri unaypipis mana qanllachu, manachayqa kunan tukuy uyariwajkunapis, noqa jina cristianosman tukunankuta. Chaywanpis mana munaymanchu noqa jina cadenaswan watasqa kanankuta”, nispa.

30 Chantá reyqa sayarerqa, jinallataj kamachej Festo, Berenice, paykunawan tiyasqa kajkunapis. 31 Ripushaspataj paykunapura ninakorqanku: “Kay runajtaqa mana ima juchanpis kanchu wañuchisqa chayri presochasqa kananpajqa”,+ nispa. 32 Agripataj Festota nerqa: “Manachus Cesarwan juzgachikuyta mañakunman karqa chayqa, kay runaqa kacharisqaña kanman karqa”,+ nispa.

27 Italiaman+ barcopi rinayku yachakorqa chaypacha, Pablota, waj presostawan Julioman jaywaykorqanku. Julioqa Augusto nisqa tropa soldadospata ujnin capitannin karqa. 2 Adramitiomanta kaj barco puririnanpajña kasharqa, Asia provinciaj kantusninpi kaj puertosman, chay barcoman wicharispataj rerqayku. Aristarcopis+ noqaykuwan rillarqataj, payqa Macedoniapi kaj Tesalónica llajtamanta karqa. 3 Qʼayantenqa Sidonman chayarqayku, Juliotaj Pablowan kʼacha kasqanrayku saqellarqa amigosninta waturikamojta, imallapipis amigosnin yanaparinankupaj.

4 Sidonmanta llojsispataj, wayramanta jarkʼakunaykupaj Chipre churoj* qayllallanta barcopi rerqayku, imajtinchus anchatapuni ñaupaqeykumanta wayramusharqa. 5 Ajinamanta mar qochallantapuni rerqayku, Ciliciaj kantunta, Panfiliaj kantunta, chayarqaykutaj Liciapi kaj Mira llajtaj puertonman. 6 Chaypitaj soldadospa capitannin Julioqa Alejandriamanta uj barcota tarerqa Italiaman llojsishajta, chaymantaj wicharichiwarqayku. 7 Ashkha pʼunchaykunata allillanmanta rispa ñakʼayta Cnido llajtaman chayarqayku. Ñaupaqeykumanta anchata wayramusqanraykutaj, Cretaj qayllanta rillarqaykupuni Salmone chaynejta. 8 Cretaj kantullantapuni ñakʼayta rispataj, Sumaj Puertos nisqaman chayarqayku, chaytaj Lasea llajtaj qayllanpi kasharqa.

9 Ancha qheparisqaña karqayku, manañataj barcopi rinapaj jinañachu karqa, Perdonta Tarina Pʼunchaypi+ ayunanapis pasaporqaña. Chayrayku Pabloqa paykunata yuyaycharqa: 10 “Runa masis, reparani rinanchejqa mana allinchu kasqanta, risun chayqa barco yakuman chinkaykunman, cargatapis pierdesunman, noqanchejpis wañusunman”, nispa. 11 Soldadospa capitannintaj, Pablota kasunantaqa, barcota purichej runata, barcoj dueñontawan kasorqa. 12 Chay puertoqa mana allinchu karqa chiri tiempopi kanapaj. Chayrayku casi tukuyninku munarqanku barcopi rillaytapuni, atispaqa Fenicekama, chaypi chiri tiempota pasanankupaj. Fenice puertoqa Cretapi kasharqa, inti llojsimuy qhawarisqa.

13 Sur ladomanta* tumpallata wayramusqanrayku, Feniceman chayayta yuyarqanku, chayrayku barco sayachina ganchosta yakumanta aysamuytawankama, Creta churu qayllallanta rerqanku. 14 Manaraj karuta rishajtiykutaj euroaquilón nisqa sinchʼi wayra oqharikorqa. 15 Ñaupaqeykumanta sinchʼita wayramusqanraykutaj kayman jaqayman barcota apaykachasharqa, ni imaynamanta barcota cheqanchayta atispataj, wayrallawanña apachikorqayku. 16 Chay wayramantataj tumpata jarkʼariwarqayku Cauda nisqa juchʼuy churu, chay qayllanta rejtiyku. Chaypitaj barco aysamusharqa chay juchʼuy boteta ñakʼayta japʼerqayku. 17 Chay juchʼuy boteta wicharichisqankutawantaj, barcota waskhaswan matʼita wataykorqanku. Sirte* tʼiyusman satʼiykukuyta manchachikuspataj, barcoj telasninta juchʼuyyachinankupaj waskhasninta aysarqanku, ajinamanta wayrallawanña apachikorqayku. 18 Sinchʼi wayra apaykachawasqaykuraykutaj, qʼayantenqa wakin cargasta yakuman wijchʼuykorqanku barcota chhallayachinankupaj. 19 Minchhantintaj barcoj wakin imasnintapis yakuman wijchʼuykullarqankutaj.

20 Ashkha pʼunchaykunataña ni intita, ni estrellastapis rikorqaykuchu. Sinchʼita paramusharqa, wayramusharqataj, chayrayku yuyarqayku manaña salvakunaykuta. 21 Barcopi kajkunaqa unaytaña mana mikhusqa kasharqanku. Chayrayku Pabloqa chaupinkupi sayaykuspa nerqa: “Runa masis, sichus Cretamanta mana jamunapaj yuyaychasqayta kasuwankichejman karqa chayqa, mana kay jinata ñakʼarishasunmanchu karqa, nitaj imatapis yakuman wijchʼuykusunmanchu karqa.+ 22 Kunantaj sonqochakuychej, manamin mayqenniykichejpis wañunkichejchu, barcolla phirikonqa. 23 Chʼiseqa pitachus yupaychani chay Diospa angelnin+ rikhuriwarqa, 24 niwarqataj: ‘Pablo, ama manchachikuychu, Cesarpa ñaupaqenman chayankipuni.+ Diosqa mana wañojta saqenqachu qanwan khuska barcopi tukuy rejkunata’, nispa. 25 Chayrayku sonqochakuychej runa masis, noqa creeni Dios niwasqanman jinapuni kananta. 26 Jinapis wayraqa uj churuman wijchʼurpariwasunchej”,+ nispa.

27 Adria nisqa marpi 14 tutastaña wayra apaykachawasqaykumanta, barcopi trabajajkunaqa chaupi tutata repararqanku jallpʼaman qayllaykushasqaykuta. 28 May jina ukhuchus yaku kasqanta midispataj, yacharqanku 20 brazadas* kasqanta, uj chhikantawan rispataj watejmanta miderqanku, yacharqankutaj 15 brazadasllaña* kasqanta. 29 Chhankaman takakunaykuta manchikuspataj, barcoj qhepanmanta tawa sayachina ganchosninta yakuman kachaykorqanku, usqhayta sutʼiyamunantataj suyarqanku. 30 Barcopi trabajajkunaqa ayqeyta munaspa, barcoj ñaupaqenmanta sayachina ganchosninta kachaykoj jinalla juchʼuy boteta yakuman uraykuchisharqanku. 31 Pablotaj capitanman, soldadosmanwan nerqa: “Kay runaschus mana barcopi qhepakonqanku chayqa, mana salvakuyta atinkichejchu”,+ nispa. 32 Chayrayku soldadosqa chay juchʼuy botej waskhasninta kʼuturparispa, yakuman kachaykorqanku.

33 Sutʼiyamunanpajña kashajtintaj Pabloqa mikhunankupaj tukuyman ajinata nerqa: “Kunanwanqa 14 diastaña yanapata suyakushankichej, mana mikhusqataj kashankichej. 34 Imallatapis mikhurikuychej, chayqa allinniykichejpaj kanqa, manataj umaykichejmanta ni uj chujchallaykichejpis chinkanqachu”, nispa. 35 Chayta niytawantaj, Pabloqa tʼantata oqharispa tukuypa rikunanta Diosman graciasta qorqa, partispataj mikhuyta qallarerqa. 36 Ajinamanta tukuyninku sonqochakuspa mikhorqanku. 37 Barcopeqa tukuyniyku karqayku 276 runas.* 38 Sajsakuspataj, barcota chhallayachinankupaj trigota yakuman wijchʼuykorqanku.+

39 Sutʼiyamojtintaj, may jallpʼamanchus chayashasqankuta mana yacharqankuchu,+ mar kantupi tʼiyu pampallata rikorqanku, atikojtintaj chayman barcota chayachiyta munarqanku. 40 Chayrayku sayachina ganchosninpa waskhasninta kʼuturparispa yakupi saqerparerqanku, barco apaykachana kʼaspistapis tumpata phaskararqanku. Chantá ñaupaj ladopi kaj telata sayachejtinku, wayraqa mar kantuman barcota apasharqa. 41 Barcotajrí ujllata yaku ukhupi kaj tʼiyuman ñaupaqenmanta mana kuyuriyniyojta satʼiykukorqa. Chantá qhepanmanta yaku wajtamuspa barcota phiriyta qallarerqa.+ 42 Chayrayku soldadosqa presosta wañuchiyta munarqanku ni mayqenninku waytʼaspa* ayqenankupaj. 43 Soldadospa capitannintaj Pablo mana wañuchisqa kananta munaspa, mana chayta ruwajta saqerqachu. Waytʼayta yachajkunatataj kamacherqa waytʼaspa ñaupajta jallpʼaman llojsinankuta. 44 Mana waytʼayta yachajkunatataj nerqa qhepankuta rinankuta tablasmanta japʼikuspa, wakintaj barcomanta ima pʼakisqallamantapis japʼikuspa. Ajinamanta tukuyniyku jallpʼaman kausashaj chayarqayku.+

28 Jallpʼaman chayaspataj, Malta nisqa churupi*+ kashasqaykuta yacharqayku. 2 Chay churupi tiyakojkunaqa* may kʼachas noqaykuwan karqanku. Paykunaqa paramusqanrayku, chirimusqanraykutaj ninata japʼicherqanku qʼoñikunaykupaj. Paykunaqa tukuyniykuta tukuy sonqo japʼikuwarqayku. 3 Pabloqa tʼuna llantʼata uj marqʼata tantaspa ninaman choqaykorqa. Jinallapi uj katari ninamanta ayqemuspa, Pabloj makinta khanispa warkhuykukorqa. 4 Chay churupi tiyakoj runastaj, Pabloj makinpi katarita warkhurayashajta rikuspa ninakorqanku: “Kay runaqa runatachá wañucherqa, chayrayku mar qochapi mana wañojtinpis, Justiciaqa* mana kausajta saqenchu”, nispa. 5 Pablotajrí katarita makinmanta ninaman thalaykorqa, nitaj imanasqapischu kasharqa. 6 Chaypi kaj runastaj suyasharqanku Pablo punkiykunanta chayri ujllata wañusqa wijchʼukunanta. Unaytaña suyasharqanku, Pablotaj mana imanakorqachu. Chayrayku uj jinatañataj yuyaspa, Pablo uj dios kasqanta nerqanku.

7 Maypichus kasharqayku chay qayllapi jallpʼasqa, kamachej Publio sutiyoj runajta karqa. Payqa allin jamusqa kasqaykuta niwarqayku, kinsa diastataj tukuy sonqo wasinpi japʼikuwarqayku. 8 Publioj tatanqa calenturawan* wijsa qʼewiywan camapi kasharqa. Pablotaj pay kasharqa chayman yaykuspa Diosmanta mañakorqa, chantá makisninta payman churaykuspa sanoyacherqa.+ 9 Chayta yachaspataj chay churupi tiyakojkunamanta waj onqosqaspis Pabloman jamorqanku, sanoyachisqataj karqanku.+ 10 Chay runasqa noqaykupaj may kʼachas kasqankurayku tukuy imata qowarqayku. Barcopi puririnaykupajña kashajtiykupis imastachus necesitasqaykuta qowarqayku.

11 Kinsa killata chaypi kasqaykumantataj, Alejandriamanta jamoj barcopi riporqayku. Chay barcoqa chay churupi qhepakusqa chiri tiempo pasanankama, chay barcoj ñaupaqenpeqa Zeuspa Wawasninpa rijchʼayninku churasqa karqa. 12 Siracusa llajtaman chayaspataj, kinsa diasta chaypi quedakorqayku. 13 Chaymanta mar qochallantapuni rispa, Regio llajtaman chayarqayku. Qʼayantintaj sur ladomanta* sinchʼita wayramusqanrayku, iskay diasllapi Puteoli puertoman chayarqayku. 14 Chaypeqa hermanoswan tinkorqayku, paykunataj rogawarqayku qanchis diasta paykunawan karikunaykuta. Qanchis diasta chaypi kaytawantaj Romaman riporqayku. 15 Romamanta hermanosqa rishasqaykuta yachaspa, taripaj jamuwarqayku Apio Mercado Plazakama, wakintaj Kinsa Tambo nisqakama. Pablotaj paykunata rikuspa Diosman graciasta qorqa, maytataj kallpachakorqa.+ 16 Romaman chayasqaykutawantaj, Pablota sapanta tiyakojta saqerqanku, payta qhawasharqa chay soldadotawan khuska.

17 Kinsa diasninmantaj Pabloqa allinpaj qhawasqa judiosta wajyacherqa. Paykuna tantakamojtinkutaj kayta nerqa: “Hermanosníy, noqaqa mana imatapis ruwanichu llajtanchejpa contranpi, nitaj ñaupa tatasninchejpa costumbresninkoj contranpipis.+ Jerusalenpeqa mana imallamanta presochawaspa romanospa makinkuman jaywaykuwarqanku.+ 18 Romanosqa allinta tapuwarqanku,+ manataj ima juchatapis noqapi tarerqankuchu wañuchinawankupaj jinaqa, chayrayku kacharipuwayta munarqanku.+ 19 Judiostaj mana kacharinawankuta munarqankuchu, chayrayku César juzganawanta mañakorqani,+ jinapis chaytaqa mana nacionniyta juchachanaypajchu mañakorqani. 20 Chayrayku wajyacherqaykichej qankunata rikuyta munaspa, qankunawan chaymanta parlanaypaj. Imatachus israelitas suyakusqankurayku kay cadenaswan watasqa kashani”,+ nispa. 21 Paykunataj Pablota nerqanku: “Judeamantaqa ni ima cartata qanmanta apachimuwaykuchu, jamoj hermanosninchejpis ni imata qanmanta willawarqaykuchu, nitaj ima sajratapis qanmanta parlawarqaykuchu. 22 Jinapis qanpa simiykimanta uyariyta munayku imatachus yuyasqaykita, imajtinchus tukuynejpi uyariyku chay Jesuspa yachachiyninta qhatejkunaj+ contranpi* parlashasqankuta”,+ nispa.

23 Chantá tantakunankupaj uj pʼunchayta ajllarqanku, chay pʼunchaytaj Pablo tiyakusharqa chay wasiman aswan ashkha runas jamorqanku. Pablotaj paqarinmantapacha chʼisiyanankama, paykunaman yachacherqa Diospa Gobiernonmanta allinta sutʼinchaspa. Jesuspi creenankuta munaspataj+ Moisespa Leyninmanta,+ Profetaspa qhelqasqasninkumantawan+ parlarqa. 24 Wakenqa Pabloj nisqanta creeyta qallarerqanku, wakintaj mana. 25 Paykunapura mana uj yuyaylla kaspataj rirapusharqanku. Pablotajrí paykunaman kayllata nerqa:

“Allintapuni espíritu santoqa ñaupa tatasniykichejman parlarqa profeta Isaiasnejta, 26 kay jinata nispa: ‘Kay runasman rispa willamuy: “Qankunaqa uyarinkichej, nitaj jaykʼajpis entiendenkichejchu. Qhawayta qhawankichej, nitaj jaykʼajpis rikunkichejchu.+ 27 Kay runaspa sonqonkoqa rumiyapun. Ninrisninkuta tapaykunku,* ñawisninkutapis wisqʼaykunku, ni jaykʼaj rikunankupaj, nitaj uyarinankupaj. Chayrayku paykunaqa mana entiendenkuchu imatachus ruwananku kasqanta. Ajinamanta mana noqaman kutirikamunankupaj, nitaj noqa paykunata sanoyachinaypaj”,+ nispa’. 28 Chayrayku kayta yachaychej, Diospa salvacionninmanta willakushan nacionesmanta kajkunaman,+ paykunataj uyarenqanku”,+ nispa. 29 *

30 Pabloqa alquilakusqan wasipi iskay wata juntʼata tiyakorqa,+ waturikoj rejkunatataj tukuy sonqo japʼikoj. 31 Paykunamantaj mana manchachikuspa Diospa Gobiernonmanta willarqa, Señor Jesucristomantapis yachacherqa.+ Chayta ruwananpajtaj ni ima jarkʼarqachu.