CORINTIOSMAN ÑAUPAJ KAJ CARTA

1 Noqa Pabloqa Cristo Jesuspa apostolnin kanaypaj wajyasqa kani,+ Diospa munayninrayku. Sóstenes sutiyoj hermanonchejwan kashani. 2 Kay cartata qhelqamushayku Corinto llajtapi+ kaj Diospa congregacionninman,* jinallataj mayllapipis Señorninchej Jesucristoj sutinta tukuy oqharejkunamanpis.+ Payqa paykunaj Señornin, noqanchejpatapis. Diosmin qankunata tʼaqasorqachej Cristo Jesuswan ujchasqa kanaykichejpaj.+ Paypaj tʼaqasqa kanaykichejpajtaj wajyasorqachej:

3 Qankunapaj jatun khuyakuy kachun, sonqo tiyaykuytaj Tatanchej Diosmanta, Señor Jesucristomantawan.

4 Diosniyman graciasta qonipuni qankunamanta. Imaraykuchus Diosqa jatun khuyakuyninta Cristo Jesusnejta rikuchisorqachej. 5 Chantapis Cristowan ujchasqa kasqaykichejrayku, tukuy imapi qhapajyachisqa karqankichej. Ajinamanta allinta parlanaykichejpaj, Diospa palabrantataj sumajta rejsinaykichejpaj.+ 6 Cristomanta willakusqanqa+ qankuna ukhupi sumaj saphichasqa kashan. 7 Chayrayku mana imamantapis pisisqachu kankichej, maytataj suyashankichej Señorninchej Jesucristoj jamuynin sutʼi rikukunanta.+ 8 Diosqa tukukuykama sinchʼita sayachisonqachej, Señorninchej Jesucristoj pʼunchayninpi+ ni imamanta juchachasqa kanaykichejpaj. 9 Diosqa nisqanta juntʼanpuni.+ Paytaj qankunata wajyasorqachej, Wawan Señorninchej Jesucristowan ujchasqa kanaykichejpaj.

10 Kunanqa hermanosníy, Señorninchej Jesucristoj sutinpi mayta mañakuykichej, tukuyniykichej parlasqaykichejpi ujchasqa kanaykichejta. Ama qankuna ukhupi tʼaqanakuy kachunchu.+ Astawanqa uj yuyaylla, uj sonqollataj kaspa, sumaj ujchasqa kaychej.+ 11 Hermanosníy, Cloej familianmanta wakin willawarqanku qankuna ukhupi churanakuykuna kasqanta. 12 Chayta niykichej, imaraykuchus sapa uj kay jinata nishankichej: “Noqaqa Pablojta kani”. “Noqataj Apolospata+ kani”. “Noqaqa Cefaspata* kani”. “Noqataj Cristojta kani”, nispa. 13 ¿Cristoqa tʼaqasqachu kashan? ¿Pablochu qankunarayku rakhu kʼaspipi* wañuchisqa karqa? Chayri, ¿Pabloj sutinpichu bautizasqa karqankichej? 14 Graciasta Diosman qoni qankunamanta mana ujtapis bautizasqaymanta. Crispotawan+ Gayollatawan+ bautizarqani. 15 Ajinamanta mana pipis ninanpaj noqaj sutiypi bautizasqa kasqanta. 16 Arí, noqaqa Estefanaspa wasinmanta kajkunatapis bautizallarqanitaj.+ Chaymantaqa mana yuyarikunichu wajta bautizasqaytaqa. 17 Cristoqa mana bautizanaypajchu kachamuwarqa, manachayqa sumaj willaykunata willanaypaj.+ Manallataj yachaysapa runa jina parlanaypajchu kachamuwarqa, ajinamanta ñakʼarina kʼaspipi* Cristoj wañuynin ama qhasipaj kananpaj.

18 Ñakʼarina kʼaspipi Cristoj wañuyninmanta willayqa, chinkayman rejkunapaj qhasi manakajlla.+ Salvasqa kashanchej chaykunapajrí, chay willayqa Diospa atiyninta rikuchin.+ 19 Qhelqasqa kashan: “Yachayniyojkunaj yachayninkuta tukuchisaj. Yuyaysapaspa yachayninkutapis mana valechisajchu”,*+ nispa. 20 ¿Maypitaj yachayniyoj runa kashanri? ¿Maypitaj leymanta yachachej* kashanri? ¿Maypitaj kay mundopi* churanakuyman yachasqa runa kashanri? ¿Manachu Diosqa kay mundoj yachayninta qhasi manakajman tukucherqa? 21 Kay mundomanta runasqa yachayninkuwan+ mana Diosta rejsiyta aterqankuchu.+ Chayrayku Diosqa yachayninman jina, willasqanchejpi creejkunata salvayta allinpaj qhawarqa, chay willasqanchejta wajkuna qhasi manakajpaj qhawajtinkupis.+

22 Judiosqa milagrosta mañakunku,+ griegostaj yachayta maskʼanku. 23 Noqanchejtajrí rakhu kʼaspipi wañuchisqa Cristomanta willanchej. Chaytaj judiospajqa urmachej rumi jina, nacionesmanta kajkunapajtaj qhasi manakajlla.+ 24 Wajyasqas kajkunapajtajrí, judiospis griegospis kachunku, Diospa atiynenqa, yachayninpis Cristonejta rikuchikun.+ 25 Runasqa imachus Diospata kajta qhasi manakajpaj qhawanku, pisi kallpayojpajtaj. Chaywanpis chay imasqa runasmanta nisqa aswan yachayniyoj kanku, aswan kallpayojtaj.+

26 Chayrayku hermanos, Dios wajyashasojtiykichej imaynachus kasqaykichejta reparakuychej. Runaj qhawayninman jina, mana ashkhachu yachayniyojkuna kankichej,+ mana ashkhachu atiyniyojkuna kankichej, nitaj ashkhachu sumaj familiapi nacekorqankichej.+ 27 Chaywanpis Diosqa kay mundopi pisipaj qhawasqa kajkunata ajllarqa, yachayniyoj runasta pʼenqaypi rikhurichinanpaj. Diosqa kay mundopi pisi kallpayojpaj qhawasqa kajkunata ajllarqa, kallpayojkunata pʼenqaypi rikhurichinanpaj.+ 28 Diosqa ajllarqa kay mundopi pisipaj qhawasqa imasta, mana valechisqa imastawan, nisunman ni imapaj valej imasta, ajinamanta valorniyoj imasta mana sirvejman tukuchinanpaj.+ 29 Ajinapi mana pipis Diospa ñaupaqenpi jatunchakunanpaj. 30 Qankunaqa Diosrayku Cristo Jesuswan ujchasqa kashankichej. Paymin Diospa yachayninta, cheqan kaynintawan+ rikuchin. Jesusnejta runasqa llimphuchasqa kanku,+ preciowantaj kacharichisqa.+ 31 Ajinamanta qhelqasqa kasqanman jina kananpaj: “Jatunchakojqa Jehová* Diospi jatunchakuchun”.+

2 Hermanos, qankunaman jamuspaqa mana yachaysapa runaspa parlayninkuwanchu,+ nitaj noqaj yachayniywanchu Diospa pakasqa yachayninmanta willarqaykichej.+ 2 Qankunawan kashaspaqa mana waj imasmanta parlayta munarqanichu, manachayqa Jesucristomanta, rakhu kʼaspipi* wañusqanmanta imalla.+ 3 Chantapis qankunaman jamorqani pisi kallpayoj, mancharisqa, mayta kharkatitispataj. 4 Parlasqaypis yachachisqaypis, mana yachaysapaspa parlasqankuman jinachu karqa. Astawanpis parlasqayqa espíritu santoj atiyninta rikucherqa.+ 5 Ajinata parlarqani creesqaykichej ama runaspa yachayninkupi sayachisqa kananpaj, manachayqa Diospa atiyninpi.

6 Noqanchejqa yachaymanta parlanchej, creeypi wiñay tukusqa kajkuna ukhupi.+ Manataj kay tiempo runaspa* yachayninkumantachu parlanchej, nitaj kay mundopi kamachejkunaj yachayninkumantachu. Imaraykuchus paykunaqa chinkananku kashan.+ 7 Astawanpis noqanchejqa uj pakasqa yachaymanta parlanchej, chayqa kashan Diospa pakasqa yachaynin.+ Diostaj ñaupajmantaña chay yachayninman jina ruwananta nerqa, manaraj kay mundoj imasnin* kashajtin. Ajinamanta jatunchasqa kananchejpaj. 8 Chay pakasqa yachaytaqa, mana ni pi kamachejpis kay mundopi* rejserqachu.+ Rejsinkumanchus karqa chayqa, jatunchasqa Señorninchej Jesusta mana wañuchinkumanchu karqa.* 9 Qhelqasqa kashan jina: “Imastachus ñawi mana rikorqachu, nitaj ninri uyarerqachu, nillataj runas sonqonkupi yuyarqankuchu chaykunataqa, Dios wakicherqa payta munakojkunapaj”,+ nispa. 10 Chay pakasqa yachaytaqa, Dios espiritunnejta+ sutʼinchawarqanchej.+ Imaraykuchus espiritonqa tukuy imata sutʼinchan, Diospa pakasqa yachaynintapis.+

11 ¿Pi runataj yachanman imachus uj runaj yuyayninpi kasqanta? ¿Manachu chay runalla yachan imachus sonqonpi kasqanta? Ajinallatataj imachus Diospa yuyayninpi kasqantaqa, mana pipis yachanchu. Astawanqa Diospa espiritun imatachus sutʼinchasqallanta yachanchej. 12 Noqanchejqa mana kay mundoj yuyaynintachu japʼerqanchej, manaqa Diosmanta jamoj espirituta.+ Ajinamanta imastachus Dios kʼacha kasqanrayku qowasqanchejta yachananchejpaj. 13 Chay imasmantataj parlanchej, mana yachaysapa runas yachachisqankuman jinachu,+ astawanqa espíritu santo yachachiwasqanchejman jina.+ Chaytaqa ruwanchej espíritu santomanta jamoj palabraswan Diosmanta sutʼinchaspa.

14 Runa jinalla yuyajqa, Diospa espiritunmanta jamoj imasta mana japʼikunchu. Chayqa paypaj qhasi manakajlla, manataj chay imasta entiendeyta atinchu. Imaraykuchus chayta entiendenanpajqa chay imasta espíritu santoj yanapayninwan allinta qhawaykunan tiyan. 15 Chaywanpis Dios jina yuyajqa* tukuy imata allinta qhawaykurin,+ manataj pipis payta juzgayta atinchu. 16 Diosmanta Qhelqasqapi nin: “¿Pitaj Jehová* Diospa yuyayninta rejsin payta yachachinanpajri?”,+ nispa. Chaywanpis noqanchejpataqa, Cristoj yuyaynin kapuwanchej.+

3 Ajina ari hermanosníy, mana parlayta aterqaykichejchu imaynatachus Dios jina yuyajkunaman*+ parlani ajinataqa. Manachayqa parlarqaykichej imaynatachus runa jinalla yuyajkunawan parlani ajinata, Cristopi wawitasman jinataj.+ 2 Lechellata qorqaykichej, manataj khamuna mikhunatachu. Imaraykuchus manaraj khamuna mikhunapajchu karqankichej. Kunanpis manarajpuni chaypaj jinachu kashankichej.+ 3 Qankunaqa runa jinallaraj yuyashankichej.+ Qankuna ukhupi tiyan envidianakuy, churanakuy ima. Chaywanqa, ¿manachu runa jinalla yuyashankichej?+ ¿Manachu kay mundo runas jinalla purishankichej? 4 Qankunaqa ninakunkichej: “Noqa Pablojta kani”, nispa. Wakinkunataj ninkichej: “Noqa Apolospata+ kani”, nispa. ¿Manachu chayta nispaqa kay mundo runas jinalla ruwashankichej?

5 Chanta, ¿pitaj Apolosri? ¿Pitaj Pablori? Noqaykoqa Diospa kamachisnillan kayku,+ noqaykunejtataj creeyta qallarerqankichej, Señor sapa ujniykuman ruwanata qowasqaykuman jina. 6 Noqa plantarqani,+ Apolostaj qarparqa,+ Diostajrí wiñachillarqapuni. 7 Chayrayku plantajpis qarpajpis, mana imachu kanku. Astawanpis wiñachej Dioslla tukuy imaqa.+ 8 Plantajwan qarpajwanqa ujlla kanku.* Jinapis sapa uj ruwasqanman jina tʼinkanta japʼenqa.+ 9 Noqaykoqa Dioswan khuska llankʼayku. Qankunataj Diospa chajran kankichej, mayqentachus pay llankʼashan chay. Qankunaqa Diospa sayarichishasqan wasi kankichej.+

10 Dios noqawan kʼacha kasqanrayku, maestro albañil jina* cimientota churarqani.+ Wajtaj chaypa patanpi wasichashan. Chaywanpis sapa uj allinta qhawakuchun imaynatachus chay cimiento patapi wasichasqanta. 11 Manataj pipis waj cimientota churayta atinchu churasqaña kajmanqa. Chay cimientoqa Jesucristo kashan.+ 12 Cimiento patapeqa pipis wasichanman qoriwan, qolqewan, valorniyoj rumiswan chayri maderawan, pajawan,* ichhuwan. 13 Chaywanpis sapa ujpa wasichasqanqa, pruebaman churasqa kajtin* imayna wasichasqachus kasqan sutʼi rikukonqa.+ Chay pʼunchayllataj ninapi sutʼinchakonqa sapa ujpa ruwasqan imaynachus kasqan. 14 Pejpa wasichasqantachus mana nina ruphaykonqachu chayqa, chay runaqa bendecisqa kanqa. 15 Pejpa ruwasqanchus qʼalata ruphaykonqa chayqa, chay runaqa tukuy ruwasqanta pierdenqa. Jinapis pay kikin salvasqa kanqa. Ajina kajtenqa nina ukhumanta ayqekoj runa jina kanqa.

16 ¿Manachu yachankichej Diospa templon kasqaykichejta,+ Diospa espirituntaj qankunapi kasqanta?+ 17 Sichus pipis Diospa templonta urmaykuchin chayqa, Diospis chay runata chinkachillanqataj. Imaraykuchus Diospa templonqa santo, chay templotaj qankuna kankichej.+

18 Ama pipis pay kikinta chʼaukiyakuchunchu.* Sichus pipis qankuna ukhupi yuyan kay mundo runaspaj* yachayniyoj kasqanta chayqa, mana yachayniyojman tukuchun, ajinamanta yachayniyoj kananpaj. 19 Kay mundoj yachaynenqa Diospaj qhasi manakajlla. Qhelqasqa kashan: “Payqa yachayniyojkunata sajra yuyaynillankupitaj chʼipaykun”,+ nispa. 20 Qhelqasqallataj kashan: “Jehová* Diosqa yachan, yachayniyojkunaj yuyasqankoqa qhasi manakajlla kasqanta”,+ nispa. 21 Chayrayku ama pipis runaspa ruwasqankumanta jatunchakuchunchu. Imaraykuchus tukuy kay imas qankunajta: 22 Pablo, Apolos, Cefas,*+ kay mundo, kausay, wañuy, kunan kashan chay imas, jamoj imaspis. Tukuy chaykunaqa qankunajta. 23 Qankunataj Cristojta kankichej,+ Cristotajrí Diospata.

4 Noqaykoqa munayku Cristoj kamachisninta jina runas qhawanawaykuta, jinallataj Diospa pakasqa yachayninmanta mayordomosta jina.+ 2 Mayordomosqa ruwanasninkuta allinta juntʼananku tiyan. 3 Noqataj mana llakikunichu qankuna juzganawaykichejmanta, nillataj mayqen juez juzganawanmantapis. Ni noqapis juzgakunichu. 4 Imaraykuchus sonqoyqa mana imamantapis juchachawanchu. Chaywanpis mana chayraykuchu cheqan runa kasqayta nini. Imaraykuchus Jehová* Dioslla juzgawanqa.+ 5 Chayrayku kunanqa ama pitapis juzgaychejchu+ manaraj juzgana tiempo kashajtenqa, astawanqa suyakuychej Señor jamunankama. Paymin laqhapi pakasqa imasta sutʼiman orqhonqa, sutʼinchanqataj imachus runaj sonqonpi kasqanta. Chaypacha Diosqa sapa ujta ruwasqanman jina jatunchanqa.+

6 Hermanos, noqamanta, Apolosmantawan chay imasta niykichej,+ qankunaj allinniykichejpaj. Ajinamanta noqaykuta qhawarispa kayta yachakunaykichejpaj: “Qhelqasqapi kasqanman jinalla ruwaychej”. Chayta ruwaspaqa mana jatunchakunkichejchu,+ nitaj wakillantachu allinpaj qhawankichej. 7 Qanrí, ¿imapitaj wajkunamanta aswan sumaj kankiri? Chanta, ¿imataj tiyapusunki mana Diosmanta japʼisqaykiri?+ Japʼerqanki chaypis, ¿imaraykutaj jatunchakunki manapis japʼiwajchu jinari?

8 ¿Tukuy imayojñachu kankichej? ¿Qhapajñachu kankichej? ¿Mana noqallaykuwanchu reyes jina kamachiyta qallarinkichej?+ Munayman karqa reyes jina kamachiyta qallarinaykichejtaña, noqaykupis qankunawan khuska reyes jina kamachinaykupaj.+ 9 Noqa yuyasqayman jinaqa, Diosqa apostolesta qhepaman churawayku wañuchinapaj juchachasqa runasta jina.+ Imaraykuchus kay mundoj qhawakunan kayku,+ angelespaj, jinallataj runaspajpis. 10 Noqaykoqa Cristorayku mana yuyayniyojpaj qhawasqa kayku,+ qankunatajrí Cristopi may yuyayniyojpaj qhawasqa kankichej. Noqayku pisi kallpas kayku, qankunatajrí kallpasapas kankichej. Qankunaqa jatunpaj qhawasqa kankichej, noqaykutajrí pisipaj qhawasqa kayku. 11 Kunankamataj yarqhasqas kashayku,+ yakumanta chʼakisqas,+ pisi ropayoj,* maqasqas,+ mana wasiyojtaj. 12 Jinallataj saykʼuy saykʼuyta llankʼayku.+ Noqaykuta insultawajtiykupis+ kʼachamanta kutichiyku. Qhatiykachawajtiykutaj pacienciawan aguantakuyku.+ 13 Runas qhasimanta tumpawajtiykupis allillanwan kutichiyku.+ Kunankamataj runasqa kay mundoj qʼopanta jina qhawawayku, tukuy imaj chʼichinta jina.

14 Kay imasta qhelqamuykichej, mana qankunata pʼenqachinaypajchu, astawanqa munasqa wawasniyta jina yuyaychanaypaj. 15 Cristota qhatinaykichejpaj chunka waranqa yachachejkunasniyoj kajtiykichejpis, mana ashkha tatasniyojchu kankichej. Noqaqa Cristo Jesuspi tataykichej kani, sumaj willaykunanejta.+ 16 Chayrayku rogakuykichej noqa jina ruwanaykichejta.+ 17 Chaypajtaj Timoteota kachamushaykichej. Payqa munasqa waway jina, Señortataj tukuy sonqo sirvishan. Payqa yuyarichisonqachej Cristo Jesusta sirvisqaypi imaynatachus imatapis ruwashasqayta.+ Noqapis sapa congregacionpi chay jinallatataj yachachishani.

18 Qankuna ukhumanta wakenqa jatunchakushanku mana jamunayta yuyaspa. 19 Chaywanpis Jehová* Dios munajtenqa pisimantawan qankunaman jamusaj. Chay jatunchakojkunata rejsiyta munani, yachanaypaj mana parlasqallankutachu, manachayqa Diospa atiyninwanchus manachus kasqankuta. 20 Diospa Gobiernonpi kayqa mana parlayllamantachu kashan, manaqa Diospa atiyninwan kaymanta. 21 ¿Imatataj munankichej? ¿Chicotewan jamunaytachu?+ Chayri, ¿munakuywan, llampʼu sonqowantaj jamunaytachu?

5 Uyarini qankuna ukhumanta uj runa tatanpa warminwan tiyakapusqanta.+ Chay jina khuchichakuy juchaqa*+ mana creejkuna ukhupipis mana kanchu. 2 Qankunarí chaymanta kusikushankichejraj. ¿Manachu astawanpis llakikunaykichej kanman?+ ¿Manachu chay juchallikoj runata qankuna ukhumanta qharqonaykichej karqa?+ 3 Noqa mana chaypi kajtiypis, yuyayneyqa qankunawan kashan. Chay juchallikoj runatataj juchachaniña, chaypipis kashayman jina. 4 Señorninchej Jesuspa sutinpi tantasqa kashajtiykichej, chantá yuyayniy, Señorninchej Jesusmanta atiyta japʼisqaypis qankunawan kashasqanta yachaspa, 5 chay juchallikoj runata Satanasman jaywaykuychej.+ Ajinamanta chay jucha congregacionmanta chinkananpaj, congregacionpa yuyaynintaj jarkʼasqa kananpaj Señorpa pʼunchayninpi.+

6 Mana allinchu jatunchakunaykichejqa. ¿Manachu yachankichej pisi levaduralla tukuy masata poqochisqanta?+ 7 Unayniyoj levadurata wijchʼuychej, mosoj masa kanaykichejpaj. Qankunapeqa manaña ima levadurapis kananchu tiyan. Imaraykuchus Cristoqa Pascua corderonchej jina*+ noqanchejrayku wañorqa.+ 8 Chayrayku qhepan fiestataqa+ mana unayniyoj levadurawanchu ruwananchej tiyan, nillataj sajra kajwan, juchawan ima ninakoj levadurawanchu. Astawanqa mana levadurayoj tʼantawan ruwananchej tiyan. Chaytaj ninakun cheqa kajwan, chʼuwa sonqo kaywan ima.

9 Uj cartapi qhelqamorqaykichej khuchichakoj* runaswan amaña purinaykichejta.* 10 Chaywanqa mana nisharqaykichejchu tʼaqasqata tʼaqakunaykichejta kay mundopi+ khuchichakoj* runasmanta, munapayajkunamanta, sutʼi suwasmanta, nitaj santosta yupaychajkunamantapis. Tʼaqakunaykichej kanman chayqa, kay mundomanta llojsipunaykichejchá kanman.+ 11 Kunantaj qhelqamushaykichej amaña purinaykichejta,*+ pichus hermano kani nishaspa khuchichakojwan,* munapayajwan,+ santosta yupaychajwan, wajkunapaj sajrata parlajwan,* machajwan+ chayri sutʼi suwawan.+ Chay jina runawanqa ama mikhullaychejpischu. 12 Ni ima ruwanay kanchu jawapi kajkunawan paykunata juzganaypaj. Congregación ukhupi kajkunataqa qankuna juzganaykichej tiyan. 13 Jawapi kajkunatataj Dios juzganqa.+ Chayrayku “chay juchallikoj runataqa* qankuna ukhumanta qharqoychej”.+

6 Qankunamanta mayqellanpatapis wajpa contranpi quejan tiyan chayqa,+ ¿imaraykutaj mana creej juezkunaman quejakoj rinkichejri? ¿Manachu Diospaj tʼaqasqa kajkunaman rinaykichej kanman? 2 ¿Manachu yachankichej kay mundopi runastaqa Diospaj tʼaqasqa kajkuna juzganankuta?+ Qankunachus kay mundopi runasta juzgankichej chayqa, ¿manachu atinkichej juchʼuy imasta allinchayta? 3 ¿Manachu yachankichej angelesta juzgananchejta?+ Chanta, ¿imaraykutaj mana juzgayta atisunmanchu kay kausaypi kaj imastari? 4 Chayrayku sichus kay kausaypi kaj imasta juzganaykichej tiyan chayqa,+ ¿imaraykutaj juezta jina churakunkichej pikunatachus congregación pisipaj qhawan chay runastari? 5 Chaytaqa nini qankunata pʼenqachinaypaj. ¿Manachu qankuna ukhupi ujllapis yachayniyoj tiyan, hermanosnin ukhupi rikhurej quejasta juzgananpaj? 6 Qankunataj chayta ruwanaykichejmantaqa, mana creej juezkunaman rinkichej hermanospura quejanakuspa.

7 Qankunapura demandanakuspaqa, qankunallataj pʼenqaypi rikhurinkichej. ¿Imaraykutaj mana aguantakunkichejchu hermanoykichej qankunapaj sajra kajta ruwajtinri?+ Aswan allin kanman imaykichejtapis japʼikapojta saqenaykichej. 8 Qankunatajrí hermanosniykichejta sajra kajta ruwashankichej, engañashankichejtaj.

9 ¿Manachu yachankichej mana cheqan kajta ruwajkuna Diospa Gobiernonta herenciata jina mana japʼinankuta?+ Ama chʼaukiyakuychejchu.* Imaraykuchus khuchichakojkuna,*+ santosta yupaychajkuna,+ qhenchachakojkuna,+ qhari kashaspa warmiman tukojkuna,+ qharipura puñuykojkuna,*+ 10 suwakojkuna, munapayajkuna,+ machajkuna,+ wajkunapaj sajrata parlajkuna,* sutʼi suwaspis manapuni Diospa Gobiernonta herenciata jina japʼenqankuchu.+ 11 Qankunamanta wakenqa ajina karqankichej. Kunantaj qankunaqa llimphuchasqaña kankichej,+ Diospaj tʼaqasqaña.+ Chantapis Señor Jesucristoj sutinpi, Diosninchejpa espiritunnejta ima, cheqan runaspajña qhawasqa kankichej.+

12 Tukuy imata ruwayta atiyman, manataj tukuy imachu walej.+ Tukuy imata ruwayta atiyman, manataj imawanpis atipachikusajchu. 13 Mikhunaqa wijsapaj, wijsataj mikhunapaj. Diostajrí iskayninta chinkachenqa.+ Cuerpoqa mana khuchichakuy juchapajchu,* manachayqa Señorpaj. Señortaj cuerpoman ni imata pisichinchu.+ 14 Imaynatachus Diosqa Señorta kausaricherqa,+ ajinallatataj noqanchejtapis atiyninwan+ wañuymanta kausarichiwasun.+

15 ¿Manachu yachankichej qankunaj cuerpoykichejqa Cristoj cuerponpa imasnin kasqanta?+ ¿Orqhoymanchu Cristoj cuerponpa imasninta khuchi warmej* cuerponman ujchaykunaypaj? ¡Ni imarayku chaytaqa ruwaymanchu! 16 ¿Manachu yachankichej khuchi warmiwan puñuykojqa paywan uj cuerpollaña kasqanta? Diosmanta Qhelqasqapeqa nin: “Iskayninku ujllaña kanqanku”,+ nispa. 17 Pillapis Señorman ujchakojqa paywan uj yuyaylla kanku.+ 18 Khuchichakuy juchamanta* ayqeychej.+ Sichus pipis waj juchata ruwan chayqa, chay juchaqa mana cuerpontachu chʼichichan. Pichus khuchichakuy juchapi purejrí cuerponpa contranpi juchallikun.+ 19 ¿Manachu yachankichej qankunaqa uj cuerpo jinalla kaspa uj templo jina kasqaykichejta?+ Diosmanta japʼerqankichej chay espíritu santoqa qankunapi kashan.+ Chantapis qankunaqa Diospata kankichej.+ 20 Imaraykuchus Diosqa preciowan rantisorqachej.+ Chayrayku cuerpoykichejqa+ Diosta jatunchanapaj kachun.+

7 Kunantaj cartapi tapumuwasqaykichejman kutichimuykichej. Qharipajqa aswan allin warmita mana llankhanan.* 2 Chaywanpis khuchichakuy juchapi* ashkhas urmasqankurayku, sapa qhareqa warmiyoj kachun,+ jinallataj sapa warmipis qosayoj kachun.+ 3 Qosaqa warminman imatachus qonanta juntʼachun,+ jinallataj warmipis qosanman imatachus qonanta juntʼachun. 4 Warmeqa mana dueñochu kikin cuerponmanta, manachayqa qosan. Jinallataj qosapis mana dueñochu kikin cuerponmanta, manachayqa warmin. 5 Chayrayku qhariwarmi puñuykuyta ama jarkʼanakuychejchu. Parlarikuspa ichapis uj tiempota saqewajchej, ajinamanta Diosmanta mañakunaykichejpaj. Chaymantaqa watejmanta ujchakuychej, Satanás ama juchaman urmachisunaykichejpaj mana kakuyta atisqaykichejrayku. 6 Chayta nispaqa yuyaychashallaykichej, mana kamachishaykichejchu. 7 Munayman tukuy runas noqa jina kanankuta. Chaywanpis Diosqa sapa ujman uj regalota qon,+ chayrayku wakenqa casarakunku, wakintaj sapallanku kakunku.*

8 Kunanqa mana casarasqa kajkunaman, viudasman ima nini, noqa jina kakunankoqa aswan sumaj kasqanta.+ 9 Munayninkuta mana atipayta atejkunaqa casarachunku. Aswan walejmin casarakoyqa munaywan qʼoñirisqa kanamanta nisqaqa.+

10 Casarasqa kajkunaman kamachini, mana noqachu, manachayqa Señormin: Warmeqa qosanmanta ama tʼaqakuchunchu.+ 11 Tʼaqakun chaytaj, mana wajwan casarakuspalla kakuchun. Manachayrí qosanwan allinyakapuchun. Qosataj warminta ama saqerparichunchu.+

12 Ujkunamantaj noqa kayta nini, manataj Señorchu:+ Sichus mayqen hermanoj warmin, Señorninchejpi mana creespapis paywan tiyakullaytapuni munan chayqa, hermanoqa ama warminta saqerpachunchu. 13 Jinallataj sichus uj warmej qosan, Señorninchejpi mana creespapis paywan tiyakullaytapuni munan chayqa, warmeqa ama qosanta saqerpachunchu. 14 Mana creej qosajta casado kausaynenqa warminrayku llimphu. Ajinallataj mana creej warmejta casado kausayninpis qosanrayku llimphu. Mana jina kanman chayqa, wawasninkupis chʼichipaj qhawasqa kankuman. Kunanrí paykunaqa llimphus kanku. 15 Sichus mana creej ripusaj nin* chayqa, ripuchun. Ajina kajtenqa, hermano chayri hermanaqa mana payman watasqachu kashan. Diosqa qankunata allin kausayman wajyasorqachej.+ 16 Qanrí casarasqa warmi, ¿imaynatá yachanki qosaykita salvanaykitachus manachus?+ Qanpis qosa, ¿imaynatá yachanki warmiykita salvanaykitachus manachus?

17 Sapa ujpis Jehová* Dios imayna kausaytachus qorqa, chayman jinalla kausakuchun. Imaynachus pay karqa Dios wajyashajtin ajinalla.+ Tukuy congregacionespi chayta kamachini. 18 Sichus pipis circuncidasqa* kaspaña wajyasqa karqa chayqa,+ circuncidasqa qhepakuchun. Sitajchus pipis mana circuncidasqa kaspa wajyasqa karqa chayqa, ama circuncidachikuchunchu.+ 19 Circuncidasqa kayqa mana imachu, mana circuncidasqa kaypis nillataj imachu.+ Astawanqa Diospa kamachisqasninta juntʼaymin aswan allin.+ 20 Sapa ujpis wajyasqa kashaspa imaynachus karqa, ajinallapuni kakuchun.+ 21 ¿Esclavo kashaspachu wajyasqa karqanki? Chaymantaqa ama llakikuychu.+ Kacharichisqa kayta atinki chaytaj, kacharichikuy. 22 Señorpa mayqen discipulollanpis* esclavo kashaspa wajyasqa karqa chayqa, kunanqa kacharichisqaña, Señorpatataj.+ Jinallataj pillapis mana esclavo kashaspa wajyasqa karqa chayqa, kunanqa Cristoj esclavonña. 23 Qankunaqa preciowan rantisqa karqankichej.+ Amaña runaspa esclavosnin kaychejchu. 24 Hermanos, sapa ujpis wajyasqa kashaspa imaynachus karqankichej, ajinallapuni Diospa ñaupaqenpi kaychej.

25 Ni jaykʼaj casararqankuchu chaykunamantaqa,* mana imatapis Señor kamachiwanchu. Chaywanpis noqaman rijchʼawasqanta nini.+ Señor khuyakuwasqanraykutaj nisqaypi atienekuyta atinkichej. 26 Noqaqa kayta yuyani: Aswan sumaj uj runapaj imaynachus kashan ajinalla kakunan, kay tiempopi llakiykuna kasqanrayku. 27 Casarasqa kanki chayqa, ama warmiykimanta tʼaqakuyta maskʼaychu.+ Mana casarasqa kanki chaytaj, ama warmichakuyta maskʼaychu. 28 Jinapis casarakunki chayqa, mana juchallinkichu. Solteropis* casarakun chayqa, manallataj juchallikunchu. Chaywanpis casarakojkunaqa kausayninkupi llakiykunasniyoj kanqanku. Noqataj chaymanta jarkʼayta munaykichej.

29 Astawanpis kayta niykichej hermanos, tiempoqa pisillaña kashan.+ Kunanmantapacha, casarasqa kajkunaqa manapis casarasqachu kankuman jina kachunku. 30 Waqajkunapis, manapis waqankumanchu jina kachunku. Kusikojkunapis, manapis kusikunkumanchu jina kachunku. Rantikojkunapis, manapis kapuyniyojchu kankuman jina kachunku. 31 Jinallataj kay mundoj imasninwan yanapachikojkunaqa, ama anchata yanapachikuchunkuchu. Imaraykuchus kay mundoqa uj jinaman tukushan. 32 Munani ari, mana llakiyniyoj kanaykichejta. Soltero qhareqa Señorpaj llankʼanallanmanta llakikun, imaraykuchus Señorta kusichiyta munan. 33 Casarasqa qharitajrí, kay mundoj imasninmanta llakikun,+ imaynatachus warminta kusichinanmanta. 34 Paypa sonqonqa iskay yuyaypi kashan. Jinallataj mana casarasqa warmeqa, doncella warmipis, Señorpaj llankʼananmanta llakikun.+ Ajinamanta cuerponpi, yuyayninpiwan Diospa ñaupaqenpi llimphu kananpaj. Casarasqa warmirí, kay mundoj imasninmanta llakikun, imaynatachus qosanta kusichinanmanta. 35 Chaytaqa nini qankunaj allinniykichejpaj, manataj qankunaman uj jarkʼayta churanaypajchu. Astawanqa chayta niykichej allin kajta ruwanaykichejpaj, Señorpajtaj ni ima jarkʼayniyoj llankʼanallaykichejpajpuni.

36 Jinapis sichus pipis mana soltero kakuyta atisqanta reparakun chayqa,* tʼika jina joven kaynintapis pasanña chayqa, munaspaqa casarakuchun, mana juchallikunchu.+ 37 Pitajchus sonqonpi nin sapallan kakunanta,* tukuy sonqotaj chayta ruwayta munan, mana casarakuyta necesitasqanrayku, munaynintapis atipayta atin chayqa, allinta ruwanqa.+ 38 Chayrayku casarakojqa, allinta ruwan. Mana casarakojtajrí aswan allintaraj ruwanqa.+

39 Casarasqa warmeqa, qosan kausakushajtin paywan khuska kakunan tiyan.+ Qosan wañupojtinrí,* atin casarakuyta piwanchus munasqanwan, chaywanpis Señorllapi kanan tiyan.+ 40 Jinapis noqa yuyasqayman jina, payqa aswan kusisqa kanqa sapallan kakuspa. Chantapis mana iskayrayanichu noqapis Diospa espiritunwan kasqaymanta.

8 Santosman jaywasqa mikhunamantaqa+ kayta qhelqamuykichej: Tukuyninchej yachayniyoj kanchej.+ Jinapis yachayqa umata oqharichin, munakuytajrí kallpachan.+ 2 Sichus pipis yuyanman imatapis yachasqanta chayqa, manaraj imatapis yachanchu yachananta jinaqa. 3 Pillapis Diosta munakun chayqa, Diospis payta rejsin.

4 Santosman jaywasqa imasta mikhunamanta parlaspa, yachanchej uj santoqa mana imapischu kasqanta.+ Yachallanchejtaj uj kʼata Dioslla* kasqanta.+ 5 Runaspajqa ashkha dioskuna tiyan, cielopitaj kay jallpʼapitaj.+ Arí, ashkha “dioskuna”, ashkha “señorkunataj” tiyan. 6 Noqanchejpajrí uj Dioslla tiyan,+ paymin Tatanchejqa.+ Paymanta tukuy ima jamun, noqanchejtaj paypaj kausanchej.+ Chantapis uj Señorlla tiyan, payqa Jesucristo. Paynejtataj tukuy ima ruwasqa karqa,+ noqanchejpis paynejta kausanchej.

7 Manataj tukuychu chayta yachanku.+ Wakenqa ñaupajta santosta yupaychaj kanku. Chayrayku uj santoman jaywasqa mikhunata mikhojtinku, yuyanku uj santota yupaychashasqankuta,+ sonqonkutaj manaraj sumaj yachachisqa kasqanrayku paykunata juchachan.+ 8 Chaywanpis mikhunaqa mana Diosman astawan qayllaykuchiwasunchu.+ Mana mikhuspaqa mana ni imata pierdesunchu. Mikhuspataj mana imatapis japʼisunchu.+ 9 Chayrayku allinta qhawarikuychej, imatachus ruwayta atisqaykichejqa manaraj sinchʼi sayasqa kajkunata ama pantachinanpaj.+ 10 Qanqa sumajta yachanki santosqa qhasi manakaj kasqankuta. Chaywanpis manaraj sumaj yachachisqa sonqoyoj hermanoyki santospa templonpi mikhushajta rikusunkiman chayqa, ¿manachu paypis mikhuyta munallanqataj santosman jaywasqa mikhunata? 11 Qanpa yachayniykirayku, manaraj sumaj yachachisqa sonqoyoj hermanoykeqa urmanqa, piraykuchus Cristo wañorqa chay.+ 12 Ajinapi hermanosniykichejpa contranta juchallinkichej, sonqonku juchachasqan imasta ruwachisqaykichejrayku.+ Chayta ruwaspaqa Cristoj contranta juchallishankichej. 13 Chayrayku mikhusqaychus hermanoyta pantachin chayqa, manaña ujtawan aychata mikhusajchu. Ajinamanta hermanoyta mana pantachinaypaj.+

9 ¿Manachu munayniyman jina imatapis ruwayta atiyman? ¿Manachu apóstol kani? ¿Manachu Señorninchej Jesusta rikorqani?+ ¿Manachu qankunapis Señorta rejserqankichej noqaj willasqaynejta? 2 Wajkunapaj mana apóstol kajtiypis, qankunapajqa apostolpuni kani. Imaraykuchus Señorpa apostolnin kasqayqa qankunapi sutʼi rikukun.

3 Noqapaj rimajkunaman ajinata kutichikuni: 4 ¿Manachu mikhunata, ujyanatapis wajkunamanta japʼikuyta atiyku? 5 ¿Manachu atillaykutaj uj hermanawan casarakuspa payta pusaykachayta,+ imaynatachus waj apostolespis, Señorpa hermanosninpis,+ Cefaspis*+ ruwanku ajinata? 6 Chayri, ¿noqawan Bernabellawanchu+ trabajanayku tiyan kausakunaykupaj? 7 ¿Ima soldadotaj qolqellanwan sirvinri? ¿Pitaj uva sachʼata plantaspa poqoyninmanta mana mikhunchu?+ Chayri, ¿pitaj ovejasta michispa lechenta mana ujyanchu?

8 Chay imastaqa, ¿runaj yuyasqanman jinallachu nishani? ¿Manachu Leypis chayllatataj nin? 9 Moisespa Leyninpi qhelqasqa kashan: “Trillashaj toromanqa ama ñukuta* churankichejchu”,+ nispa. ¿Torosmantachu Diosqa llakikusharqa? 10 Chayri, ¿noqanchejraykuchu chayta nerqa? Arí, chayqa noqanchejrayku qhelqakorqa. Imaraykuchus jallpʼata llankʼajqa, poqoyta oqhariyta munaspa llankʼan. Trillajpis poqoyninta mikhuyta munaspa trillan.

11 Sichus tarpushaykumanpis jina Diospa imasninta qankunaman yachacherqayku chayqa, ¿manachu qankunamanta yanapata japʼinayku kanman cosechashaykumanpis jina?+ 12 Sichus wajkuna qankunamanta imatapis japʼiyta atinku chayqa, ¿manachu noqaykoqa astawanraj japʼiyta atiykuman? Chaywanpis mana jinatachu ruwayku.+ Astawanqa tukuy imata aguantayku, Cristomanta sumaj willaykunapaj ni ima jarkʼayta churanaykupaj.+ 13 ¿Manachu yachankichej templopi llankʼajkunaqa templopi kaj imasmanta mikhusqankuta? Jinallataj altarpi* llankʼajkunapis, ¿manachu altarpi jaywasqa ofrendasmanta uj chhikanta japʼinku?+ 14 Señorpis kamacherqa, sumaj willaykunata willajkunaqa sumaj willaykunamanta kausanankuta.+

15 Noqarí mana imatapis qankunamanta mañarqaykichejchu.+ Manataj chay imasta noqapaj ruwanaykichejpajchu kayta qhelqamushaykichej. Mayta kusikuni sumaj willaykunata mana pagota japʼispalla willaspa.+ Chay kusiyniyta qhechunawankumantaqa, astawanpis wañupuyta munayman. 16 Sumaj willaykunata willani chayqa, mana jatunchakunaypajchu. Imaraykuchus chaytaqa ruwanaypuni tiyan. ¡Ay noqamanta, manachus sumaj willaykunata willasaj chayqa!+ 17 Tukuy sonqo chayta ruwasaj chayqa, tʼinkata japʼisaj. Mana ruwayta munajtiypis, chaytaqa ruwanaypuni tiyan. Imaraykuchus chaypaj kamachisqa kani.+ 18 Chanta, ¿imataj noqaj tʼinkayri? Kaymin tʼinkayqa: Sumaj willaykunata ni ima pagota japʼispalla willasqay. Ajinamanta sumaj willaykunata willasqaymanta imata japʼinay kajtinpis, mana mañakunichu.

19 Ni pejpa kamachin kaspapis, tukuypa kamachinman tukuni. Ajinamanta ashkha runasta Cristoman pusanaypaj. 20 Judiospajqa judío jina kani, judiosta Cristoman pusanaypaj.+ Leypa atiyninpi kajkunapajtaj, leypa atiyninpipis kayman jina kani, mana leypa atiyninpi kaspapis. Ajinamanta paykunata Cristoman pusanaypaj.+ 21 Noqaqa Diospa leyninman jina kausani, Cristoj leyninpitaj kani.+ Jinapis mana leyniyoj kajkunapajqa mana leyniyoj jina kani. Ajinamanta mana leyniyoj kajkunata Cristoman pusanaypaj. 22 Pisi kallpayoj kajkunapajqa pisi kallpayoj jina kani, pisi kallpayojkunata Cristoman pusanaypaj.+ Tukuy runaspaj imaynachus kasqankuman jina tukuni, runasta yanapanaypaj. Chay jinamanta imaynallamantapis wakinta salvanaypaj. 23 Sumaj willaykunarayku tukuy imata ruwani, ajinamanta wajkunaman willanaypaj.+

24 ¿Manachu yachankichej atipanakupi tukuy correjkunamanta ujlla premiota japʼisqanta? Qankunapis premiota japʼinaykichejpaj jina correychej.+ 25 Pikunachus atipanakupi kajkunaqa,* mana munayninkuwan atipachikunkuchu. Ajinata wakichikunku ismoj pilluta* japʼinankupaj.+ Noqanchejtajrí mana ismoj pilluta japʼinanchejpaj wakichikunchej.+ 26 Chayrayku noqapis maymanchus chayanay kasqanta yachaspa correshani.+ Maqanakupi sajmajkuna jinataj, mana wayrallatachu sajmashani. 27 Astawanpis cuerpoyta ni imarayku munayninta ruwajta saqenichu,*+ uj esclavota jinataj kamachini. Mana chayta ruwajteyqa, wajkunaman willajtiypis Diosqa mana japʼikuwanmanchu.

10 Kunanqa hermanos, yuyarikunaykichejta munani, ñaupa tatasninchej phuyu uranta purisqankuta,+ tukuyninkutaj Puka mar qochata pasasqankuta.+ 2 Paykunaqa Moisesta qhatinankupaj bautizasqa karqanku, maypachachus paykuna phuyu uranta purerqanku, Puka mar qochatataj pasarqanku chaypacha. 3 Tukuyninkutaj Diospa qosqan mikhunata mikhorqanku.+ 4 Jinallataj tukuyninku Diospa qosqan yakuta tomarqanku.+ Ashkha kutispi, qayllankupi kaj chhankamanta llojsimoj yakuta tomarqanku. Chay chhankaqa Diospa qosqan karqa, Cristowantaj ninakorqa.*+ 5 Chaywanpis Diosqa paykunamanta ashkhasta mana allinpajchu qhawarqa. Chayraykutaj chʼin pampapi wañorqanku.+

6 Tukuy chay imasqa noqanchej yachakunanchejpaj karqa, ama paykuna jina sajra imasta munapayananchejpaj.+ 7 Amataj santosta yupaychanachu, paykunamanta wakin yupaycharqanku ajinata. Qhelqasqa kashan: “Runasqa tiyaykukuspa mikhorqanku, tomarqankutaj. Sayarikuytawantaj mayta kusirikorqanku”,+ nispa. 8 Amallataj khuchichakuy juchapi* purinachu, imaynatachus paykunamanta wakin khuchichakuy juchapi* urmarqanku ajinata. Chayraykutaj uj pʼunchayllapi paykunamanta 23.000 wañorqanku.+ 9 Amataj Jehová* Diosta pruebaman churanachu,+ paykunamanta wakin pruebaman churarqanku ajinata. Chayrayku paykunaqa katarispa khanisqanwan wañorqanku.+ 10 Amallataj thutunachu, paykunamanta wakin thutorqanku ajinata.+ Chayraykutaj Diospa angelnin paykunata wañuracherqa.+ 11 Chay tukuy imas paykunata qhatirisqanqa, noqanchej yachakunanchejpaj qhelqasqa karqa.+ Ajinamanta kay tiempoj* tukukuyninpi kausajkuna, ama paykuna jina ruwananchejpaj.

12 Chayrayku pichus sinchʼita sayashasqanta yuyakojqa, allinta qhawakuchun ama urmananpaj.+ 13 Qankunaqa tukuy runas jinallataj juchaman tanqasqa* kankichej.+ Diostajrí nisqasninta juntʼanpuni. Payqa mana saqenqachu mana aguantay atinata juchaman tanqasqa* kanaykichejtaqa.+ Astawanqa juchaman tanqasqa* kashajtiykichej, Diosllataj yanapasonqachej aguantanaykichejpaj.*+

14 Chayrayku munasqa hermanosníy, santosta yupaychaymanta ayqeychej.+ 15 Qankunaqa yuyayniyoj runas kankichej. Chayrayku reparaychej, nisqay ciertochus manachus kasqanta. 16 ¿Manachu Diosman graciasta qonchej copapi vinomanta, mayqenchus Cristoj yawarninwan ninakun chaymanta?+ Partinchej chay tʼantapis, ¿manachu Cristoj cuerponwan ninakun?+ 17 Uj tʼantalla tiyan. Chayrayku noqanchejqa ashkha kaspapis uj cuerpolla kanchej.+ Tukuyninchejtaj chay uj tʼantallamanta mikhunchej.

18 Yuyarikuychej israelitasmanta. Altarpi jaywakusqan uywa wañuchisqamanta mikhuspaqa, ¿manachu Dioswanpis mikhushankuman jina karqa?+ 19 Chaywan, ¿nishanichu uj santoman jaywasqa imas allin kasqanta? Chayri, ¿nishanichu uj santo allin kasqanta? 20 Mana chaytachu nishani. Astawanqa nishani santosta yupaychajkunaqa, demoniosllaman uywa wañuchisqasta jaywasqankuta, manataj Diosmanchu.+ Noqataj mana munanichu demonioswan ujchasqa kanaykichejtaqa.+ 21 Mana atinkichejchu Jehová* Diospa copanmanta ujyashaspa, demoniospa copanmantapis ujyayta. Nillataj atinkichejchu, “Jehová* Diospa mesanmanta” mikhushaspa,+ demoniospa mesanmantapis mikhuyta. 22 Chayri, ¿‘Jehová* Diostachu phiñachiyta* munanchej’?+ Mana paymanta aswan kallpayojchu kanchej, ¿icharí?

23 Tukuy imata ruwayta atinchej, manataj tukuyninchu walej. Tukuy imata ruwayta atinchej, manataj tukuyninchu kallpachan.+ 24 Sapa uj maskʼallachunpuni wajkunaj allinninta, amataj paypa allinnillantaqa.+

25 Mercadopi vendekusqan aychataqa mikhullaychej, mana imata tapuspalla, sonqoykichej ama juchachasunaykichejpaj. 26 Yachanchej jina “jallpʼapis, chaypi tukuy ima kajpis Jehová* Diospata”.+ 27 Sichus uj mana creej runa mikhunapaj wajyarikusunkichejman chayqa, munaspaqa rillaychej. Imatachus qosunkichej chaytataj mikhuychej, mana ni imata tapuspalla, sonqoykichej ama juchachasunaykichejpaj. 28 Chaywanpis sichus pipis nisunkichejman, “kay aychaqa santosman jaywasqa” nispa chayqa, ama mikhuychejchu. Ajinamanta willasorqachej chay runata ama pantachinaykichejpaj, nitaj pitapis sonqon juchachananpaj.+ 29 Mana qankunaj sonqoykichejmantachu parlashani, manaqa chay runaj sonqonmanta. Imatachus ruwanayqa noqallamanta kajtinpis, mana chayta ruwayta munanichu, ama pejpa sonqonpis juchachanawanpaj.+ 30 Diosman graciasta qospa mikhojtiypis, ¿allinchu kanman chayta ruwanay, sichus wajkuna qhawarawanqanku chayqa?+

31 Chayrayku mikhushaspapis, ujyashaspapis chayri imata ruwashaspapis, tukuy imata ruwaychej Dios jatunchasqa kananpaj.+ 32 Allinta qhawarikuychej ama pantachinaykichejpaj judiosta, nitaj griegosta, nillataj Diospa congregacionnintapis.+ 33 Noqapis mana allinnillaytachu maskʼashani, manaqa wajkunaj allinninkuta.+ Tukuy imata ruwashani tukuyman allin rijchʼanaypaj, ajinamanta paykuna salvasqa kanankupaj.+

11 Noqa jina ruwaychej, imaynatachus noqapis Cristo jina ruwani ajinata.+

2 Hermanosníy, mayta kusikuni tukuy imapi noqamanta yuyarikusqaykichejmanta, tukuy imatataj yachachisqayman jina ruwashasqaykichejmanta. 3 Chaywanpis yachanaykichejta munani, Cristoqa qharej uman kasqanta.+ Qharitaj warmej uman.+ Diostajrí Cristoj uman.+ 4 Pi qharichus uman qhatasqa Diosmanta mañakun chayri profeta* jina willan chayqa, umanta pʼenqaypi rikhurichin. 5 Pi warmichus mana uman qhatasqa Diosmanta mañakun chayri profeta jina willan chayqa,+ umanta pʼenqaypi rikhurichin. Uman pʼajlasqa warmiwantaj ninakun. 6 Warmichus umanta mana qhatakun chayqa, chujchanta kʼutuchikuchun. Sitajchus warmipaj chujchanta kʼutuchikunan chayri pʼajlachikunan pʼenqay chayqa, umanta qhatakuchun.

7 Qhareqa umanta ama qhatakuchunchu. Imaraykuchus payqa Diospa rijchʼayninman jina ruwasqa,+ Diosta jatunpaj qhawasqantataj rikuchin. Warmitajrí qharita jatunpaj qhawasqanta rikuchin. 8 Qhareqa mana warmimantachu ruwasqa karqa, manachayqa warmi qharimanta ruwasqa karqa.+ 9 Chantapis qhareqa mana warmiraykuchu ruwasqa karqa, manachayqa warmi qharirayku ruwasqa karqa.+ 10 Chayrayku warmeqa angelesrayku umanta qhatakunan tiyan, qosanpa kamachiyninpi kasqanta rikuchinanpaj.+

11 Chaywanpis Señorpa discipulosnin ukhupeqa, warmeqa mana kanmanchu mana qhari kajtenqa, nitaj qharipis kanmanchu mana warmi kajtenqa. 12 Imaynatachus warmeqa qharimanta ruwasqa karqa,+ ajinallatataj qhareqa warmimanta nacekun. Chaywanpis tukuy imastaqa Dios ruwarqa.+ 13 Qankuna kayta allinta reparaychej: ¿Allinchu kanman warmeqa umanta mana qhatakuspalla Diosmanta mañakunan? 14 ¿Manachu yachankichej qharipajqa jatun chujchayoj kay pʼenqay kasqanta? 15 Warmitajrí jatun chujchayoj kajtenqa allinpaj qhawasqa, ¿icharí? Imaraykuchus warmimanqa, chujchan uma qhatana jina qosqa karqa. 16 Chaywanpis sichus pipis chay ruwayman churanakuyta munan chayqa, payman niychej mana waj costumbre kapuwasqanchejta, ni noqanchejpata, nitaj Diospa congregacionesninpatapis.

17 Kay imasta kamachispaqa, mana nishanichu allinta ruwashasqaykichejta. Imaraykuchus tantakusqaykichejqa, allinniykichejpaj kananmantaqa mana allinniykichejpajchu. 18 Noqa uyarini, congregación jina tantakojtiykichejqa qankuna ukhupi tʼaqanakus kasqanta. Noqataj creeyman ajina kasqanta. 19 Cheqamanta qankuna ukhupi tʼaqanakus* kanqapuni.+ Chayqa rikuchenqa qankuna ukhumanta pikunatachus Dios allinpaj qhawasqanta.

20 Señorpa Cenanta mikhunapaj tantakojtiykichejqa, mana imaynatachus ruwanata jinachu ruwankichej.+ 21 Señorpa Cenanta mikhuna kashajtin, sapa uj ñaupaykuspa mikhun. Ajinapi ujnenqa yarqhasqa kashan, ujnintaj machasqa kashan. 22 ¿Manachu wasiykichej tiyan mikhunaykichejpaj, ujyanaykichejpaj? Chayta ruwaspaqa, ¿manachu Diospa congregacionninta pisipaj qhawankichej, mana imayojkunatataj pʼenqachinkichej? ¿Imatataj nisqaykichej? ¿Allinta ruwasqaykichejtachu nisaj? Mana niykichejmanchu, “sumajta ruwashankichej” nispaqa.

23 Imatachus Señorninchej yachachiwarqa chayllatataj yachacherqaykichej. Señor Jesusqa japʼichisqa kanan kasharqa chay chʼisi+ tʼantata oqharerqa, 24 Diosman graciasta qoytawantaj, chay tʼantata partispa nerqa: “Kay tʼantaqa cuerpoywan ninakun,+ qankunaraykutaj qosqa kanqa. Kayta ruwallaychejpuni noqamanta yuyarikuspa”,+ nispa. 25 Ajinallatataj cenaytawankama, copata oqharispa+ nerqa: “Kay copaqa mosoj tratowan ninakun,+ mayqenchus yawarniypi ruwasqa kanqa chaywan.+ Kayta ruwallaychejpuni, sapa ujyaspa noqamanta yuyarikunaykichejpaj”,+ nispa. 26 Ajinaqa kay tʼantata sapa mikhuspa, kay copamanta ujyaspa ima, Señorpa wañuyninmanta willankichej, pay jamunankama.

27 Chayrayku pillapis pisipaj qhawaspa kay tʼantata mikhun chayri Señorpa copanmanta ujyan chayqa, juchachasqa kanqa Señorpa cuerponmanta, yawarninmantawan. 28 Chayrayku ñaupajtaqa sapa uj sonqonta allinta qhawarikuchun.+ Chaymantaraj tʼantata mikhuchun, copamantapis ujyachun. 29 Sichus pipis mikhun, ujyantaj Señorpa cuerpon imawanchus ninakusqanta mana reparaspalla chayqa, pay kikin juchayoj rikhurin. 30 Chayrayku qankunamanta ashkhasqa, umphus jina, onqosqas jinataj kashanku. Wakinkunataj wañusqa jina kashanku.+ 31 Jinapis noqanchej kikin allinta qhawarikusunman chayqa, mana juzgasqachu kasunman. 32 Chaywanpis juzgasqa kajtinchejqa, Jehová* Dios cheqanchawanchej.+ Ajinamanta ama kay mundo runaswan khuska juchachasqa kananchejpaj.+ 33 Chayrayku hermanosníy, chay mikhunapaj tantakuspaqa, suyarinakuychej ujkuna ujkunata. 34 Mayqellanpis yarqhachikun chayqa wasinpi mikhuchun, ajinamanta chay tantakuyniykichej ama juchachanapaj jina kananpaj.+ Chay waj imastarí jamuspa cheqanchasaj.

12 Hermanosníy, Diospa qosqan atiykunamantaqa*+ allinta yachanaykichejta munani. 2 Yachankichej jina, manaraj Diosta rejsishaspaqa, mana parlayta atej santosta yupaychanapaj sonqoykichejta suwachikorqankichej.+ Chantapis munasqankuman jina ruwaj kankichej. 3 Kunanqa kayta yachanaykichejta munani: Mana pipis Diospa espiritunpa yanapayninwan parlashaspa ninmanchu, “¡Jesusqa sajra runa!” nispa. Nillataj pipis mana espíritu santoj yanapayninwanqa ninmanchu, “¡Jesusqa Señor!”+ nispa.

4 Imaymana ruwaykunapaj atiy tiyan, jinapis uj espiritulla tiyan.+ 5 Diosta yupaychayninchejpeqa imaymana ruwaykuna tiyan,+ jinapis uj Señorlla tiyan. 6 Chantapis imaymana ruwanas tiyan, chaywanpis uj Dioslla tiyan. Paytaj sapa ujta yanapan chay tukuy imasta ruwanankupaj.+ 7 Chaywanpis Diospa espiritunpa yanapaynenqa, sapa ujpi sutʼi rikukun. Diostaj chay espiritunta qon tukuypa allinninkupaj.+ 8 Diospa espiritunnejta wakenqa yachaywan parlayta atinku. Wakintaj chay espiritunejllatataj imastachus wajkuna mana yachasqankumanta parlayta atinku. 9 Diospa espiritunnejta wakenqa creeyniyoj kayta atinku.+ Chay sapan espiritunejllatataj wakenqa onqosqasta sanoyachiyta atinku,+ 10 wakenqa milagrosta ruwayta atinku,+ wakenqa profeta jina willayta atinku, wakenqa imatachus yachachikusqan Diosmantachus manachus kasqanta reparayta atinku,+ wakenqa waj qalluspi parlayta atinku,+ wakintaj waj qalluspi parlakusqanta tijrachiyta* atinku.+ 11 Chay tukuy imastaqa Diospa espiritunnejllata ruwayta atinchej. Imaraykuchus Diosqa sapa ujman ruwanapaj atiykunata munayninman jina partirawarqanchej.

12 Uj cuerpoqa ashkha imasniyoj. Ashkha imasniyoj kajtinpis cuerpoqa ujlla,+ ajinallataj Cristowanpis. 13 Tukuyninchej uj espiritullawan bautizasqa karqanchej. Ajinamanta uj cuerpolla kanchej, judiospis, griegospis, chantá esclavospis, mana esclavospis. Tukuyninchejtaj uj espiritullata japʼerqanchej.

14 Cuerpoqa mana uj imallayojchu, manachayqa ashkha imasniyoj.+ 15 Chakichus ninman, “mana makichu kasqayrayku mana cuerpojtachu kani” nispa chayqa, ¿chayraykuchu mana cuerpojta kanman? 16 Ninrichus nillanmantaj, “mana ñawichu kasqayrayku mana cuerpojtachu kani” nispa chayqa, ¿chayraykuchu mana cuerpojta kanman? 17 Sichus tukuynin cuerpo ñawilla kanman chayqa, ¿maypitaj ninri kanmanri? Chayri tukuyninchus ninri kanman chayqa, ¿maypitaj senqa kanmanri? 18 Diostajrí munasqanman jina cuerpoj imasninta churarqa sapa ujta maypichus kananman.

19 Sichus cuerpoj tukuy imasnin ujlla kanman chayqa, ¿imaynataj cuerpo kanmanri? 20 Chaywanpis cuerpoj imasnenqa ashkha, jinapis cuerpoqa ujlla. 21 Ñaweqa mana makita ninmanchu: “Mana qanllawan kasaj”, nispa. Nillataj umapis chakista ninmanchu: “Mana qankunallawan kasaj”, nispa. 22 Astawanqa cuerpoj wakin imasnin pisi kallpayojman rijchʼakojtinpis, chaykunaqa cuerpota sumajta yanapanku. 23 Cuerponchejmanta imaschus mana allinpaj qhawasqachu kasqanta yuyanchej chaykunataqa, sumajta cuidanchej.+ Ajinamanta cuerponchejpi mana allinman rijchʼakojkunaqa, aswan allinpaj qhawasqa kanku. 24 Cuerponchejpi allinpaj qhawasqa imastaj mana imatapis necesitankuchu. Diosqa cuerpota ajinata ruwarqa, mana allinpaj qhawasqa imasnin aswan allinpaj qhawasqa kanankupaj. 25 Ajinamanta cuerpopi ama tʼaqanakus kananpaj. Astawanqa paykunapura qhawarinakunankupaj.+ 26 Sichus ujnin nanasqa chayqa, tukuyninku chay ujwan khuska nanachikunku.+ Sitajchus ujnin allinpaj qhawasqa chayqa, tukuyninku chay ujwan khuska kusikunku.+

27 Qankunaqa Cristoj cuerpon kankichej,+ sapa ujniykichejtaj cuerponpa imasnin kankichej.+ 28 Diostaj congregacionpi sapa ujta maypichus kananman churan: ñaupajtaqa apostolesta,+ chantá profetasta,+ chantá yachachejkunata,+ chantá milagrosta ruwajkunata,+ chantá sanoyachejkunata,+ chantá yanapajkunata, chantá ñaupajman pusajkunata,+ chantataj waj qalluspi parlajkunata.+ 29 Mana tukuychu apóstoles kanku, mana tukuychu profetas kanku, mana tukuychu yachachejkuna kanku, mana tukuychu milagrosta ruwajkuna kanku, ¿icharí? 30 Mana tukuychu sanoyachinapaj atiyta japʼinku, mana tukuychu waj qalluspi parlanku,+ mana tukuychu waj qalluspi parlakusqanta tijrachinku,* ¿icharí?+ 31 Chaywanpis qankunaqa, aswan sumaj atiykunata japʼinaykichejpaj kallpachakullaychejpuni.*+ Noqataj aswan sumaj ñanta rikuchisqaykichej.+

13 Sichus noqa parlayman runaspa parlayninkupi, angelespa parlayninkupiwan, manataj munakuyniyojchu kayman chayqa, campanaj sonasqan jinalla kayman chayri platilloj sonasqan jinalla. 2 Sichus profeta jina willanaypaj atiyta japʼiyman, entiendeymantaj Diospa tukuy pakasqa yachayninta, tukuy imatataj yachayman,+ sitajchus sinchʼita creeyta atiyman orqosta kaymanta jaqayman kuyurichinaypaj jina,* manataj munakuyniyojchu kayman chayqa, tukuy ima ruwasqayqa qhasillapaj kanman.*+ 3 Sichus tukuy kapuyniyta vendeyman wajchasta mikhuchinaypaj,+ sitajchus jatunchakunaypaj kausayniyta qoyman, manataj munakuyniyojchu kayman chayqa,+ ni imapi yanapawanmanchu.

4 Munakuyniyoj runaqa+ pacienciayoj,+ kʼachataj.+ Munakuyniyoj runaqa mana envidiakunchu,+ mana may kasqanta yuyakunchu, nitaj jatunchakunchu.+ 5 Munakuyniyoj runaqa mana pʼenqay imasta ruwanchu,+ mana payllapajchu imatapis munan,+ mana usqhayllata phiñakunchu,+ nitaj yuyarikullanpunichu contranpi ima sajrata ruwasqankumantapis.+ 6 Munakuyniyoj runaqa mana kusikunchu mana cheqan kajmantaqa,+ astawanqa kusikun cheqa kajmanta. 7 Munakuyniyoj runaqa tukuy imata aguantan,+ tukuy imata creen,+ tukuy imata suyan,+ tukuy imapi sinchʼita sayan.+

8 Munakoyqa manapuni jaykʼajpis tukukonqachu.* Profeta jina willanapaj atiyta japʼisqanchejrí tukukaponqa. Waj qalluspi parlanapaj ateyqa* manaña kanqachu. Tukuy imata yachanapaj atiypis tukukapullanqataj. 9 Noqanchejqa wakillanta yachanchej,+ profeta jina willaspapis wakillanta willanchej. 10 Chaywanpis maypachachus tukuy imata yachasun, Diospa nisqasninmantapis tukuyninta willayta atisun chaypachaqa, wakillanta yachasqanchej, wakillanta profeta jina willayta atisqanchejpis tukukaponqa. 11 Noqaqa wawallaraj kashaspa, wawa jina parlaj kani, wawa jina yuyaj kani, wawa jinalla imatapis qhawaj kani. Jatunña kaspataj, wawa jina kasqayta saqeporqani. 12 Kunanqa metalmanta espejopi jina ayphullata imatapis rikunchej. Qhepamantajrí sutʼita rikusunchej, uyapurapis kashasunman jina. Kunanqa wakillanta yachani, qhepamantajrí allinta* yachasaj, imaynatachus Dios noqamanta allinta yachan ajinata. 13 Chaywanpis kay kinsa imas kallanqapuni: creey, suyakuy, munakuy ima. Chaykunamanta aswan kurajtaj munakuy.+

14 Purajmanta munanakunaykichejpaj kallpachakullaychejpuni. Kallpachakullaychejtaj Dios atiykunata* qosqanta japʼinaykichejpaj. Astawanqa kallpachakullaychejpuni, profeta jina willanapaj atiyta japʼinaykichejpaj.+ 2 Waj qallupi parlajtaqa mana pipis entiendenchu, manachayqa Dioslla. Diospa pakasqa yachayninmanta espiritunejta parlajtinpis,+ chay nisqantaqa ni pi entiendenchu.+ 3 Chaywanpis profeta jina willajqa, parlasqanwan runasta yanapan, kallpachan, sonqochantaj. 4 Waj qallupi parlajqa pay kikillanta yanapakun. Profeta jina willajrí congregacionta yanapan. 5 Noqaqa munayman tukuyniykichej waj qalluspi parlanaykichejta.+ Chaywanpis astawan munani profetas jina willanaykichejta.+ Profeta jina willayqa aswan sumaj, waj qalluspi parlanamanta nisqaqa. Waj qallupi parlaj manachus nisqanta tijrachinman* chayqa, hermanosta mana yanapanmanchu. 6 Hermanos, kunanchus qankunaman jamuyman waj qalluspi parlaspa chayqa, ¿ima allintaj qankunapaj kanman? Qankunata yanapanaypajqa, Diosmanta yachayta japʼisqaywan+ chayri Dios sutʼinchawasqanman jina parlanay tiyan.+ Manachayrí Diospa nisqasninta willanay tiyan, manaqa Diosmanta imallatapis yachachinay tiyan.

7 Ajinallataj kashan tocanaswanpis: qenapis chayri arpapis kachun. Sichus qenata chayri arpata mana allintachu tocankuman chayqa, ¿imaynatá yachasunman imatachus tocashasqankutari? 8 Cornetachus mana sutʼita waqanman chayqa, ¿pitaj guerrapaj wakichikunmanri? 9 Ajinallataj, sichus mana entiendenapaj jina parlankichej chayqa, ¿imaynatataj pipis yachanman imatachus nisqaykichejtari? Ajina kajtenqa wayrallaman parlashawajchej. 10 Kay mundopeqa may chhika qallusta parlakun, tukuyninkutaj entiendekunman. 11 Sichus mana entiendeyman waj qallupi parlawajta chayqa, chay runapajqa waj llajtayoj jina kayman. Noqapajpis chay runaqa waj llajtayoj jina kanman. 12 Ajinallataj qankunawanpis, Dios atiykunata qosqanta mayta japʼiyta munashankichej chayqa, ima atiykunachus hermanosta yanapanqa chaykunata astawan japʼiyta munaychej.+

13 Chayrayku waj qallupi parlajqa, Diosmanta mañakuchun parlasqanta tijrachiyta* atinanpaj.+ 14 Sichus waj qallupi Diosmanta mañakuyman chayqa, Dios atiyta qowasqanwan mañakushayman. Chayrayku mañakusqayta mana entiendenichu. 15 Chanta, ¿imatataj ruwasaj? Dios atiyta qowasqanwan paymanta mañakusaj, entiendesqay qallupipis mañakullasajtaj. Dios atiyta qowasqanwan Diosman takisaj, entiendesqay qallupipis payman takillasajtaj. 16 Sitajchus Dios atiyta qosusqanwan payman graciasta qonki chayqa, ¿imaynatataj manaraj allinta yachaj runa “amén”* nenqa nisqaykita mana entiendespari? 17 Cheqamanta qanqa allinta graciasta qonki, chaywanpis nisqaykeqa mana chay runata yanapanchu. 18 Diosman graciasta qoni, tukuyniykichejmanta nisqaqa aswan ashkha qalluspi parlasqaymanta. 19 Chaywanpis tantakuypeqa waj qallupi chunka waranqa palabrasta parlanaymantaqa, phishqa palabrasllatapis entiendekunanpaj jina parlayta munayman. Ajinamanta wajkunata yachachinaypaj.+

20 Hermanos, ama wawas jina piensaychejchu.+ Astawanpis sajra imaspaj wawas jina kaychej.+ Qankunaqa wiñay tukusqa runas jina piensaychej.+ 21 Moisespa Leyninpi nin: “‘Kay runasmanqa parlasaj waj llajtayojkunaj qallunkupi, mana rejsisqa palabraswantaj, ni chaywanpis uyariwanqankuchu’, nispa nin Jehová* Diosqa”.+ 22 Chayrayku mana creejkunapajqa waj qalluspi parlayqa uj señal, creejkunapajtajrí mana.+ Diospa nisqasninta willaytaj creejkunapaj kashan, nitaj mana creejkunapajchu. 23 Sichus uj cheqapi tantasqa kashaspa, tukuyniykichej waj qalluspi parlawajchej, chaymantaj yaykumunkuman manaraj allinta yachajkuna chayri mana creejkuna chayqa, ¿manachu ninkuman locoyapusqaykichejta? 24 Chaywanpis sichus tukuyniykichej Diospa nisqasninta willashawajchej, chaymantaj mana creej runa chayri manaraj allinta yachaj runa yaykumunman chayqa, chay runaqa willasqaykichejta uyarispa juchasapa kasqanta reparakonqa. 25 Ajinamanta imachus sonqonpi pakasqa kajqa sutʼinchakonqa. Chantá payqa pampakama kʼumuykukuspa Diosta yupaychanqa, “Diosqa qankunawanpuni kashan”+ nispa.

26 Chanta hermanosníy, ¿imatataj ruwana tiyan tantakuypi? Tantakojtiykichej ujqa salmota takin, ujtaj yachachin, ujqa Dios imatachus sutʼinchasqanmanta parlan, ujtaj waj qallupi parlan, ujnintajrí waj qallupi parlakusqanta tijrachin.*+ Chay tukuy imaqa purajmanta kallpachanakunaykichejpaj ruwakuchun. 27 Waj qallupi parlajkunachus kan chayqa, iskaylla chayri kinsalla parlachunku, qhepan qhepanpi. Wajtaj chay parlasqankuta tijrachichun.*+ 28 Chay parlasqankuta tijrachinanpaj* mana pipis kajtenqa, tantakuypi* chʼinlla kakuchunku, sonqonkupitaj Dioswan parlachunku. 29 Chantapis iskay chayri kinsa profetaslla parlachunku.+ Wakintaj imatachus niyta munasqankuta allinta qhawaykuchunku. 30 Sitajchus wajman tantakuypi tiyasqa kashajtin Dios imatapis sutʼinchan chayqa, parlashan chay runaqa chʼinyakuchun chay uj parlananpaj. 31 Tukuyniykichej Diosmanta sutʼinchayta atinkichej, ujmanta uj. Ajinamanta tukuy yachakunankupaj, kallpachasqataj kanankupaj.+ 32 Profetasqa Diospa nisqasninta willanankupaj japʼisqanku atiyta, sumajta apaykachananku tiyan. 33 Imaraykuchus Diosqa mana munanchu imapis patan uranta ruwakunanta,* manachayqa wajkunawan allinpi kausakunanchejta munan.+

Diospaj tʼaqasqa kajkuna ukhupeqa kay jina kanan tiyan: 34 Warmisqa tantakuypi* chʼinlla kakuchunku. Paykunaqa mana parlanankuchu tiyan.+ Astawanqa kasukoj kachunku,*+ imaynatachus Diospa leyninpipis nin ajinata. 35 Imatapis yachakuyta munanku chayqa, wasinkupi qosankuta tapukuchunku. Tantakuypi* uj warmi parlananqa pʼenqay.

36 ¿Qankunamantachu llojserqa Diospa palabranqa? Chayri, ¿qankunallamanchu chayamorqa?

37 Sichus pipis profeta kasqanta yuyan, chayri Diosmanta atiyta japʼisqanta yuyan chayqa, allinta japʼikuchun imastachus qankunaman qhelqamusqayta. Imaraykuchus Señorpa kamachisqanta qhelqamuni. 38 Pichus chay kamachisqata mana valechejtaqa, Diospis manallataj payta valechenqachu.* 39 Chayrayku hermanosníy, profetas jina willanaykichejpaj kallpachakullaychejpuni,+ amataj jarkʼaychejchu waj qalluspi parlanankuta.+ 40 Chaywanpis tukuy imata allinta ruwaychej, maychus kananta jinataj.+

15 Kunanqa hermanos, willarqaykichej chay sumaj willaykunata yuyarichiyta munaykichej.+ Chay willaytaqa qankuna japʼikorqankichej, chaypitaj sinchʼita sayashankichej. 2 Sichus chay sumaj willaykunapi sinchʼita creellankichejpuni chayqa, salvasqa kankichej. Mana jina kanqa chaytaj, creesqaykichejqa qhasilla kanqa.

3 Ima sumaj yachachiykunatachus japʼerqani, chayllatataj qankunamanpis yachacherqaykichej. Diosmanta Qhelqasqapi nisqanman jina, Cristoqa juchasninchejrayku wañorqa,+ 4 pʼampasqataj karqa.+ Chantá kinsa pʼunchayninman+ kausarichisqa karqa,+ Diosmanta Qhelqasqapi nisqanman jina.+ 5 Chantaqa Cefasman*+ rikhurerqa, chaymantataj 12 apostolesman.+ 6 Chay qhepata rikhurillarqataj 500 kuraj tantasqa hermanosman.+ Paykunamanta ashkhasqa kausashankuraj, wakintaj wañupunkuña. 7 Chaymantaqa Santiagoman+ rikhurerqa, chantá tukuynin apostolesman.+ 8 Tukuymanta qhepatataj noqamanpis rikhurillawarqataj.+ Chayrayku manaraj nacekunanpi nacesqa wawa jina kani.

9 Noqaqa apóstoles ukhupi aswan juchʼuypaj qhawakuni. Manataj apóstol nisqa kanaypaj jinachu kani, Diospa congregacionninta qhatiykachasqayrayku.+ 10 Chaywanpis kunanqa, Diospa jatun khuyakuyninrayku apóstol kani. Dios khuyakuwasqantaj mana qhasipajchu karqa. Tukuy apostolesmanta aswan sinchʼita llankʼajtiypis, mana noqallamantachu chayta ruwarqani, manachayqa Diospa jatun khuyakuyninrayku. 11 Chayrayku noqa willajtiypis chayri paykuna willajtinkupis, tukuyniyku kikin willayta willashayku. Qankunataj chay willaypi creerqankichej.

12 Sichus Cristo wañusqas ukhumanta kausarichisqa kasqanta willashanchej chayqa,+ ¿imaraykutaj qankunamanta wakin ninku wañuymanta kausarimuy mana kasqantari? 13 Sichus wañuymanta kausarimuy mana kanchu chayqa, nillataj Cristopis kausarichisqachu karqa ari. 14 Cristochus mana kausarichisqa karqa chayqa, willasqanchejqa qhasi manakajlla, creesqaykichejpis qhasi manakajllataj. 15 Wañusqaschus mana kausarichisqa kanqanku chayqa, Diosqa manallataj Cristota kausarichimorqachu. Cristota kausarichimorqa nispataj,+ Diosmanta llulla testigos kanchej.+ 16 Sichus wañusqas mana kausarichisqachu kanqanku chayqa, manallataj Cristopis kausarichisqachu karqa ari. 17 Cristochus mana kausarichisqa karqa chayqa, creesqaykichejqa qhasi manakajlla. Ajinapeqa juchasniykichejpiraj kashankichej.+ 18 Jina kajtenqa, Cristoj discipulosnin kashaspa wañupojkunapis, wiñaypaj chinkapunku.+ 19 Cristopi suyakuyninchej kay kausayllapaj chayqa, tukuy runasmanta nisqaqa noqallanchej aswan llakiypaj qhawasqa kanchej.

20 Chaywanpis Cristoqa wañusqas ukhumanta kausarichisqapuni karqa. Payqa ñaupajta kausarimorqa, ñaupaj poqoy jina.+ 21 Imaynatachus wañoyqa uj runanejta rikhurerqa,+ ajinallatataj wañuymanta kausarimuypis uj runanejllatataj kanqa.+ 22 Imaynatachus Adannejta tukuy wañushanku,+ ajinallatataj Cristonejta tukuy kausarichisqa kanqanku.+ 23 Chaywanpis sapa uj turnonkupi kausarimonqanku. Ñaupajtaqa Cristoraj ñaupaj poqoy jina kausarimorqa,+ chaymantataj Cristojta kajkuna kausarimonqanku, paypa kutimunan tiempopi.*+ 24 Chantá tukukuypi, Cristoqa Gobiernota Diosman jaywaponqa, pichus Tatan, Diosnintaj chayman. Chaytaj kanqa tukuy kamachejkunata, tukuy atiyniyojkunatawan chinkachejtin.+ 25 Payqa rey jina kamachinan tiyan, Dios tukuynin enemigosninta chakisnin uraman churanankama.+ 26 Qhepa kaj enemigoqa wañuy, chaytaj chinkachisqa kanqa.+ 27 Diosqa “tukuy imata churarqa Cristoj chakisnin uraman”.+ Chaywanpis ‘Cristoj chakisnin uraman tukuy imata churarqa’ nispa nikusqanqa,+ mana niyta munanchu Diospis Cristoj chakisnin uraman churakusqanta. Imaraykuchus Diosmin tukuy imata Cristoj kamachiyninman churarqa.+ 28 Chaywanpis maypachachus Dios tukuy imata Wawanpa chakisnin uraman churanqa chaypacha, kikin Wawanpis paypa makinman churakonqa.+ Diosmin tukuy imata Wawanpa chakisnin uraman churan, ajinamanta Dioslla tukuyta kamachinanpaj.+

29 Manachus wañusqas kausarichisqa kanqanku chayqa, ¿imataj kanqa wañunankupaj bautizakojkunamanta?+ ¿Imapajtaj wañunankupaj bautizakushankuri? 30 ¿Imaraykutaj noqanchejpis kausayninchejta sapa kuti wañuy pataman churanchejri?+ 31 Hermanosníy, sapa día wañuy patapi kani. Chaytaj ajinapuni, imaynatachus Señorninchej Cristo Jesuspi qankunamanta kusikuni ajina. 32 Waj runas jinachus* phiña animaleswan Éfeso llajtapi maqanakorqani chayqa,+ ¿imatataj chaywan tariniri? Wañusqaschus mana kausarichisqa kanqanku chayqa, “mikhuna ari, ujyanataj, qʼayaqa wañupusun”.+ 33 Ama ch’aukiyachikuychejchu.* Mana allin runaswan pureyqa, allin ruwayman yachasqa kasqanchejta chinkachin.*+ 34 Yuyayniykichejman churakuychej cheqan kajta ruwaspa, amataj juchata ruwaspa kausaychejchu. Imaraykuchus qankunamanta wakenqa Diosta mana rejsinkuchu. Chaytaqa nini pʼenqakunaykichejpaj.

35 Ichá pipis ninman: “¿Imaynatá wañusqas kausarichisqa kanqanku? ¿Imayna cuerpoyojtaj kausarimonqanku?”,+ nispa. 36 ¡Mana yuyayniyoj runa! Tarpusqayki muju pʼutumunanpajqa, ñaupajta ismunanraj* tiyan. 37 Mujuta tarpuspaqa mana plantatañachu tarpunki, manachayqa mujullata, trigopis chayri waj mujupis kachun. 38 Diostaj chay mujuta wiñachin munayninman jina. Sapa mujutaj wiñan imaynachus kasqanman jina. 39 Aychaspis manallataj kikinchu kanku. Runaspa aychanqa uj jina. Uywaspa aychanpis waj jina, pʼisqospatapis uj jina, pescadospatapis waj jina. 40 Kallantaj cielopi kajkuna,+ kay jallpʼapi kajkunapis.+ Cielopi tiyakojkunaj kʼachitu rijchʼayninkoqa, kay jallpʼapi tiyakojkunaj rijchʼayninkumanta uj jinataj. 41 Intej kʼanchaynenqa uj jina, killaj kʼanchayninpis waj jina,+ chʼaskaspatapis waj jina. Uj chʼaskaj kʼanchaynenqa, waj chʼaskaspa kʼanchayninkuwan mana kikinchu.

42 Ajinallataj wañusqaspa kausarimuyninkoqa. Ismoj cuerpota pʼampakun, mana ismoj cuerpotaj kausarichisqa.+ 43 Cuerpotaqa pisipaj qhawasqata pʼampakun, jatunpaj qhawasqataj kausarimun.+ Cuerpotaqa mana kallpayojta pʼampakun, atiyniyojtaj kausarimun.+ 44 Aycha cuerpoyojta pʼampakun, mana rikukoj cuerpoyojtaj* kausarimun. Aycha cuerpo kan chayqa, mana rikukoj cuerpopis* kallantaj. 45 Kay jina qhelqasqa kashan: “Ñaupaj kaj runa Adanqa kausaj runaman tukorqa”,+ nispa. Qhepa kaj Adantajrí, mana rikukoj cuerpoyoj karqa, paytaj kausayta qon.+ 46 Chaywanpis aycha cuerporaj ñaupajta karqa, manataj mana rikukoj cuerpochu.* Chaymanta qhepataraj mana rikukoj cuerpoqa* karqa. 47 Ñaupaj kaj runaqa jallpʼamanta ruwasqa karqa.+ Qhepa kaj runarí cielomanta jamorqa.+ 48 Ñutʼu jallpʼamanta ruwasqa runa imaynachus karqa, ajina ruwasqallataj kanku kay jallpʼamanta runaspis. Cielomanta kajkunataj, pichus cielomanta jamorqa chay jinallataj kanku.+ 49 Imaynatachus rijchʼakunchej ñutʼu jallpʼamanta ruwasqa runaman,+ ajinallatataj rijchʼakusunchej cielomanta jamojmanpis.+

50 Chaywanpis kayta niykichej hermanos: Aycha cuerpoqa* mana Diospa Gobiernonta herenciata jina japʼiyta atinmanchu. Nitaj ismojpis herenciata jina japʼiyta atinmanchu, mana ismojtaqa. 51 Kunanqa Diospa pakasqa yachayninmanta ujta niykichej: Mana tukuychu wañuypi puñukapusunchej, chaywanpis tukuyninchej uj jinaman tukuchisqa kasunchej.+ 52 Chaytaj ujllata, uj ñawi chʼirmiypi kanqa, qhepa kaj corneta waqashajtin. Cornetaqa waqanqa,+ wañusqastaj mana ismoj cuerposniyoj kausarichisqa kanqanku. Noqanchejtaj uj jinaman tukuchisqa kasunchej. 53 Kay ismoj cuerpoqa, mana ismoj cuerpoman tukunan tiyan.+ Kay wañoj cuerpotaj mana jaykʼaj wañoj cuerpoman tukunan tiyan.+ 54 Maypachachus kay ismoj cuerpo mana ismoj cuerpoman tukonqa, kay wañoj cuerpotaj mana jaykʼaj wañoj cuerpoman tukonqa chaypacha, kay qhelqasqa juntʼakonqa: “Wañoyqa wiñaypaj chinkapun”.+ 55 “Wañuy, ¿maytaj atipasqaykiri? Wañuy, ¿maytaj wachʼinaykiri?”.+ 56 Wañuchej wachʼinaqa jucha,+ juchaj atiynintaj Ley.*+ 57 Chaywanpis Diosman graciasta qonchej, paymin wañuyta atipanapaj yanapawanchej, Señorninchej Jesucristonejta.+

58 Chayrayku munasqa hermanosníy, sinchʼita sayallaychejpuni,+ mana kuyurispa. Señorpa ruwayninpi ashkhata llankʼallaychejpuni,+ yachaspa Señorpaj llankʼasqaykichejqa mana qhasipajchu kasqanta.+

16 Hermanospaj qolqeta tantashaspaqa+ Galaciapi kaj congregacionesman kamachisqayman jina ruwaychej. 2 Sapa semanaj ñaupaj kaj pʼunchayninpi, sapa ujniykichej kapuyniykichejman jina mashkhallatapis tʼaqaychej. Ajinamanta chayamojtiy amaña tantanaykichejpaj. 3 Noqataj chayamuspa, tukuy sonqo churasqaykichej qolqeta Jerusalenman apachisaj. Noqaqa chayta apachisaj pikunachus de confianza kasqankuta ninkichej cartaykichejpi chaykunawan.+ 4 Sitajchus noqapis rinay kanqa chayqa, paykunawan risaj.

5 Chaywanpis Macedonianta qankunaman jamusaj. Imaraykuchus Macedoniantapuni jamunay kashan.+ 6 Chantapis ichá qankunawan uj tiempota qheparikusaj, jina kajtenqa chiri tiempo pasanankamachá qankunawan kasaj. Jinamantataj maymanchus rinay kashan chayman uj trechota pusariwankichej. 7 Mana pasaj jinallachu rikuyta munaykichej. Jehová* Dios munajtenqa, qankunawan uj tiempota karikuyta munani.+ 8 Chaywanpis kay Éfeso llajtapi qhepakusaj+ Pentecostés Fiestakama. 9 Imaraykuchus uj jatun punku kicharikun Señorpa ruwananpi llankʼanaypaj.+ Jinapis ashkha enemigos tiyan.

10 Timoteo+ qankunaman chayamonqa chayqa, payta yanapariychej qankunawan kashaspa ama manchachikunanpaj. Paypis noqa jinallataj Jehová* Diospa ruwananpi llankʼashan.+ 11 Chayrayku ama pipis paytaqa pisipaj qhawachunchu. Astawanqa noqa kashani chayman allillanta kutinpunanpaj yanapariychej. Imaraykuchus noqawan hermanoswanqa payta suyashayku.

12 Hermanonchej Apolostaqa,+ maytapuni nerqani hermanoswan khuska qankunata watukoj jamunanta. Jinapis manaraj jamuyta atishanchu, atikojtinkama jamonqa.

13 Rijchʼarisqallapuni kaychej,+ creeypi sinchʼita sayaychej,+ ama manchachikuychejchu,*+ waputaj kaychej.+ 14 Tukuy imata munakuywan ruwaychej.+

15 Qankuna yachankichej, Estefanaspa wasinmanta kajkunaqa Acayapi ñaupajta creejkuna* kasqankuta. Yachallankichejtaj hermanosta tukuy sonqo yanapasqankuta. Chayrayku hermanosníy, mañakuykichej 16 chay jina runastaqa kasukunallaykichejtapuni, jinallataj tukuy yanapakojkunata, sinchʼita llankʼajkunatapis.+ 17 Mayta kusikuni Estefanaswan,+ Fortunatowan, Ajaicowan* jamusqankumanta. Paykunaqa qankuna mana kaypi kashajtiykichej mayta yanapawarqanku. 18 Paykunaqa kallpachawarqanku, qankunatapis kallpachallasorqachejtaj. Chayrayku chay jina runastaqa allinpaj qhawaychej.

19 Asiapi kaj congregaciones napaykamusunkichej. Señorpa discipulosnin Aquilawan Priscawan,* wasinkupi tantakoj hermanospis,+ tukuy sonqo napaykamusunkichej. 20 Tukuynin hermanos napaykamusunkichej. Qankunapis napaykunakuychej ujkuna ujkunata llimphu sonqowan muchʼaykunakuspa.

21 Noqa Pablo, kikin makiywan qhelqamuspa napaykamuykichej.

22 Pichus Señorta mana munakojqa, maldecisqa kachun. Señorniyku, ¡jamuy ari! 23 Señor Jesuspa jatun khuyakuynin qankunawan kachun. 24 Tukuy qankunata munakuykichej, Cristo Jesuspa discipulosnin kasqaykichejrayku.