HEBREOSMAN CARTA

1 Diosqa ñaupa tiempopi ashkha kutista, tukuy imaymanamantataj profetasnejta* ñaupa tatasninchejman parlarqa.+ 2 Kunantaj kay pʼunchaykunaj tukukuyninpi Wawannejta parlawanchej.+ Payta churarqa tukuy imata herenciata jina japʼinanpaj.+ Paynejtataj cielopi kaj imasta, jallpʼapi kaj imastapis* ruwarqa.+ 3 Paymin Diospa jatun kayninpa lliphipiynin,+ kikin rijchʼaynintaj.+ Payqa tukuy imata kausachin atiyniyoj palabrannejta. Juchasninchejta llimphuchaytawantaj,+ Diospa pañanman cielopi tiyaykukorqa.+ 4 Ajinamanta angelesmanta nisqaqa aswan kurajman tukun,+ angelespa sutinkumanta nisqa aswan sumaj sutita japʼisqanrayku.+

5 Diosqa ni mayqen angelmanpis nerqachu: “Qanmin waway kanki, kunanmanta jaqaymanqa tatayki kasaj”,+ nispa. Nillataj nerqachu: “Noqaqa tatan kasaj, paytaj waway kanqa”,+ nispa. 6 Kuraj Wawanta+ kay jallpʼapi tiyakojkunaman ujtawan kachamuspataj nin: “Diospa tukuy angelesnin payman kʼumuykukuchunku”, nispa.

7 Angelesmantapis nin: “Angelesnintaqa kallpasapasman tukuchin,* kamachisnintataj+ laurashaj ninaman tukuchin”,+ nispa. 8 Wawanmantataj nin: “Diosmin kamachinaykipaj atiyta qosunki,*+ wiñaypaj wiñaynintinpaj. Gobiernoykej kamachina varanqa justiciata ruwanapaj varamin. 9 Cheqan kajta munakorqanki, sajra kajtataj* chejnikorqanki. Chayrayku Diosqa, Diosniykeqa aceitewan jichʼaspa ajllasorqa,+ waj reykunamanta nisqataj qanman aswan kusiyta qosorqa”.+ 10 Chantapis nillantaj: “Señorníy, qanqa qallariypi kay jallpʼaj cimientosninta churarqanki, qanmin cielotaqa makiykiwan ruwarqanki. 11 Chay imasqa chinkarenqanku, qantajrí wiñaypaj kallankipuni. Ropa jina thantakaponqanku. 12 Chaykunataqa doblarqonki mantota jina, ropata jina, cambiasqataj kanqanku. Qantajrí kikillanpuni kanki, wiñaypaj kausallankipuni”.+

13 Diosqa ni mayqen angelmanpis nerqachu: “Pañayman tiyaykukuy, enemigosniykita banquillota jina chakisniykipaj churanaykama”,+ nispa. 14 ¿Manachu tukuy angelesqa Diosta sirvej espíritus kanku?+ ¿Manachu Diosqa paykunata kamachin salvasqa kanqanku chaykunata yanapanankuta?

2 Chayrayku imastachus uyarisqanchejpi aswan allinta tʼukurina,+ creeymanta ni jaykʼaj karunchakunanchejpaj.+ 2 Sichus Dios ñaupa tatasninchejman angelesnejta parlasqan cheqapuni karqa chayqa,+ sitajchus leyta tukuy pʼakejkuna, mana kasukojkunapis cheqan kajman jina castigasqa karqanku chayqa,+ 3 ¿imaynatataj castigomanta ayqesun, chay jina jatun salvacionta pisipaj qhawajtinchejri?+ Chay salvacionmantaqa Señorninchej ñaupajta parlarqa.+ Payta uyarejkunataj noqanchejman willawarqanchej. 4 Diospis sutʼinchallarqataj señaleswan, tʼukuna imaswan, imaymana milagroswan,+ munayninman jina espíritu santota partirasqanwanpis.+

5 Diosqa mana angelespa atiyninmanchu churarqa mayqenmantachus parlashayku chay jamoj jallpʼataqa.+ 6 Uj kutipi uj testigo kayta qhelqarqa: “¿Imataj runa kasqa paymanta yuyarikunaykipajri? ¿Imataj runaj wawan kasqa payta cuidanaykipajri?+ 7 Paytaqa casi angelesta jina ruwarqanki. Jatun kayta, jatunpaj qhawasqa kaytapis coronata jina churaykorqanki. Makiykiwan ruwasqaykita cargonman churarqanki. 8 Tukuy imata chakisnin uraman churarqanki”,+ nispa. Tukuy imata wawanpa kamachiyninman churaspa,+ Diosqa mana imatapis saqerqachu mana wawanpa kamachiyninman churaspaqa.+ Jinapis manaraj rikunchejchu tukuy ima wawanpa kamachiyninpi kashasqanta.+ 9 Jesustaqa rikushanchejña jatunchasqa kaywan jatunpaj qhawasqa kaywan coronasqata, ñakʼarispa wañusqanrayku.+ Payqa angelesmanta nisqa aswan pisiman tukuchisqa karqa,+ Diospa jatun khuyakuyninnejta tukuy runasrayku wañunanpaj.+

10 Tukuy imaqa Diosrayku rikhurin, paynejtataj kashanku. Diosmanqa allin rijchʼarqa Salvacionman Pusajqa ñakʼarisqanwan sumaj wakichisqa kanan.+ Ajinamanta ashkha wawasnenqa+ Salvacionman Pusajnejta+ jatunchasqa kanankupaj. 11 Pichus llimphuchajpis, llimphuchasqa kashanku chaykunapis+ tukuyninku uj tatayojlla kanku.+ Chayrayku Jesusqa mana pʼenqakunchu paykunata hermanosníy niytaqa,+ 12 kay jinata nishaspa: “Sutiykita hermanosniyman willasaj, congregación* chaupipi takispa jatunchasqayki”,+ nispa. 13 Chantá nillantaj: “Paypi atienekusaj”,+ nispa. Ujtawan nillantaj: “Kaypi kashani Jehová* Diospa qowasqan wawasniywan khuska”,+ nispa.

14 Chay “wawas” aychamanta, tullumantawan* kasqankurayku, paypis aychamanwan tullumanwan tukorqa.+ Ajinamanta wañuyninnejta chinkachinanpaj Diablota,+ pichus wañuchinanpaj atiyniyoj chayta.+ 15 Kacharichinanpajtaj tukuy kausayninkupi wañuyta manchachikuspa esclavos karqanku chaykunata.+ 16 Payqa mana angelesta yanapajchu jamorqa, manachayqa Abrahanpa mirayninmanta kajkunata yanapaj jamorqa.+ 17 Chayrayku payqa tukuy imapi “hermanosninman” jina tukorqa,+ khuyakoj kuraj kaj sacerdote* kananpaj, Diospa llankʼayninta ruwaypitaj kasukunanpaj. Ajinamanta runaspa juchasninrayku kausayninta qospa, Dioswan paykunata allinyachinanpaj.+ 18 Payqa pruebaman churasqa kaspa ñakʼarerqa.+ Chayraykumin yanapayta atin, pikunachus pruebaman churasqa kashanku chaykunata.+

3 Chayrayku Diospaj tʼaqasqa hermanosníy, cieloman rinapaj wajyasqa kajkuna,*+ Jesuspi tʼukuriychej. Paytamin apostolta jina, kuraj kaj sacerdoteta jinataj japʼikunchej.+ 2 Payqa Diosta kasukorqa, pichus churarqa chayta,+ imaynatachus Moisespis Diospa wasinpi sirvishaspa kasukorqa ajinata.+ 3 Jesusqa aswan jatunchanapaj jina+ Moisesmanta nisqaqa, imaynatachus wasichajqa aswan jatunpaj qhawasqa wasimanta nisqaqa ajina. 4 Sapa waseqa ruwajniyojpuni. Tukuy imata ruwajtajrí Diospuni. 5 Moisesqa Diospa wasinpi kamachi jina ruwanasninta sumajta juntʼarqa. Chaytaj aswan qhepaman imasmantachus parlakunanta rikucherqa. 6 Cristotajrí Diospa wawan jina+ Tatanpa wasinmanta cargoyoj kaspa ruwanasninta sumajta juntʼarqa. Noqanchejtaj Diospa wasin kanchej,+ sichus tukukuykama chʼipakullasunpuni mana manchachikuspa parlayta atisqanchejmanta, suyakuyninchejmantapis chayqa. Chay suyakuyninchejmantaqa kusikunchej.

7 Chayrayku espíritu santo nin jina:+ “Sichus nisqayta kunan uyarinkichej chayqa, 8 ama sonqoykichejta rumiyachiychejchu,* imaynatachus ñaupa tatasniykichej chʼin jallpʼapi pruebaman churawaspa sinchʼita phiñachiwarqanku ajinataqa.+ 9 Chaypacha ñaupa tatasniykichejqa pruebaman churawarqanku, tʼukuna ruwasqasniyta 40 watasta rikushaspapis contrayta oqharikorqanku.+ 10 Chayrayku chay tiempomanta runasta millachikorqani, nerqanitaj: ‘Sonqonkoqa wistʼuykapullanpuni, manataj ñankunasniyta rejsinkuchu’, nispa. 11 Chayrayku sinchʼita rabiakuspa jurarqani: ‘Mana noqawan khuska samarikonqankuchu’, nispa”.+

12 Hermanosníy, allinta qhawarikuychej, pajtataj mayqenniykichejpis kausaj Diosmanta karunchakusqanrayku, sajra mana creej sonqoyojman tukunman.+ 13 Astawanpis sapa pʼunchay purajmanta kallpachanakullaychejpuni, “kunan”+ nisqa kashajtillanraj. Ajinamanta ni mayqenniykichejpis juchaj atiyninwan engañachikuspa sonqonta rumiyachinanpaj. 14 Noqanchejqa imatachus Cristo japʼerqa chayllatataj japʼisun, sichus qallariypi atienekusqanchejmanta tukukuykama chʼipakullasunpuni chayqa.+ 15 Qhelqasqa kashan: “Sichus nisqayta kunan uyarinkichej chayqa, ama sonqoykichejta rumiyachiychejchu,* imaynatachus ñaupa tatasniykichej sinchʼita phiñachiwarqanku ajinataqa”,+ nispa.

16 ¿Pikunataj Diosta uyarispapis sinchʼita phiñacherqanku? ¿Manachu phiñacherqanku Egiptomanta Moisés llojsichimorqa tukuy chaykuna?+ 17 Chantapis, ¿pikunatataj Diosqa 40 watasta millachikorqa?+ ¿Manachu juchallikojkunata millachikorqa, pikunachus chʼin jallpʼaspi wañorqanku chaykunata?+ 18 ¿Pikunamantaj Diosqa juraspa nerqa mana paywan khuska samarikunankuta? ¿Manachu mana kasukojkunaman chayta nerqa? 19 Ajinapi yachanchej paykunaqa mana creesqankurayku paywan khuska mana samarikusqankuta.+

4 Diosqa niwanchej paywan khuska samarikuyta atisqanchejtaraj. Chayrayku allinta qhawarikuna. Pajtataj mayqenniykichejpis mana chaypaj jina qhawasqachu kashanman.+ 2 Noqanchejmanpis sumaj willaykunata willallawarqanchejtaj,+ imaynatachus ñaupa tatasninchejmanpis willarqanku ajinata. Paykunatajrí mana creesqankurayku mana chay willaywan yanapachikorqankuchu, kasukorqanku chaykuna jinaqa. 3 Noqanchej creejkunatajrí Dioswan khuska samarikunchej. Uj kuti Diosqa nerqa: “Sinchʼita rabiakuspataj jurarqani: ‘Mana noqawan khuska samarikonqankuchu’, nispa”.+ Chayta nerqa ruwasqasnin kay mundoj qallariyninmantapacha* tukuchasqaña kajtinpis.+ 4 Qanchis kaj pʼunchaymanta parlaspa, payqa uj cheqapi nerqa: “Diostaj tukuy imata ruwasqanmanta qanchis kaj pʼunchaypi samarikorqa”,+ nispa. 5 Chantá nillantaj: “Mana noqawan khuska samarikonqankuchu”, nispa.+

6 Sumaj willaykunata ñaupajta uyarejkunaqa, mana kasukusqankurayku Dioswan khuska mana samarikorqankuchu. Chaywanpis wakenqa paywan khuska samarikuyta atinkuraj.+ 7 Chayrayku ashkha watas qhepata Diosqa uj pʼunchayta watejmanta churarqa, Davidpa salmonpi “kunan” nispa. Chayqa kay cartapi nikusqanman jinaña: “Sichus nisqanta kunan uyarinkichej chayqa, ama sonqoykichejta rumiyachiychejchu”,*+ nispa. 8 Sichus Josué+ paykunata uj samarikuna lugarman pusanman karqa chayqa, Diosqa aswan qhepaman mana waj pʼunchaymanta parlanmanñachu karqa. 9 Chayrayku Diospa nacionninpaj uj samarikuy pʼunchay kanraj.+ 10 Dioswan khuska samarikoj runaqa ruwasqasninmanta samarikun, imaynatachus Diospis ruwasqasninmanta samarikun ajinata.+

11 Chayrayku tukuy atisqanchejta ruwana Dioswan khuska samarikunapaj. Ajinamanta ama mayqenpis paykuna jina mana kasukoj kananpaj.+ 12 Diospa palabranqa kausashan, atiyniyojtaj.+ Puraj filoyoj espadamantapis aswan filoraj.+ Chay palabraqa runaj ukhunkamapuni chayan, rikuchintaj imayna sonqoyojpunichus kasqanta, imayna runamantajchus rijchʼakusqanta. Tullusmantapis* chilinasta* tʼaqan. Sutʼimantaj orqhoyta atin* sonqoj yuyasqanta, imajtinchus ajinata yuyasqantapis. 13 Ni ima ruwasqa kajpis pakasqachu kashan Diospa qhawayninmantaqa.+ Tukuy imapis qhatarasqa kashan, sutʼipachataj, pimanchus cuentata qonanchej kashan chaypa qhawayninpeqa.+

14 Aswan kuraj kaj sacerdotenchejqa Diospa Wawan Jesús,+ cielomantaj yaykorqa. Chayrayku paypi creesqanchejmanta parlanallapuni.+ 15 Kuraj kaj sacerdotenchejqa pantaj runas kasqanchejta yachan, chayrayku khuyakuwanchej.+ Paypis noqanchej jinallataj tukuy imaymanamanta pruebaman churasqa karqa, jinapis mana juchallikorqachu.+ 16 Chayrayku jatun khuyakuyta qoj Diospa kamachina tiyananman qayllaykunachej, mana manchachikuspataj paymanta mañakunachej.+ Ajinamanta yanapata necesitashajtinchejpuni Dios khuyakunawanchejpaj, jatun khuyakuynintataj tarinanchejpaj.

5 Kuraj kaj sacerdote kananpaj ajllasqa runaqa churasqa kashan runasta Diosta yupaychayninkupi yanapananpaj.+ Ajinamanta ofrendasta, uywa wañuchisqastapis juchasrayku jaywananpaj.+ 2 Payqa khuyakuyta atin* pikunachus mana yachaspalla pantanku* chaykunata, paypis pantaj runallataj kasqanrayku. 3 Chayrayku juchasninrayku ofrendasta jaywanan tiyan, imaynatachus runaspa juchasninrayku jaywan ajinata.+

4 Ni pi runapis sapallanmantaqa kuraj kaj sacerdote kayta atinchu. Astawanpis Dioslla chaypaj churayta atin, imaynatachus Aaronta churarqa, ajinata.+ 5 Cristopis mana pay kikinchu jatunchakorqa+ kuraj kaj sacerdote kananpaj. Astawanpis kayta nejmin jatuncharqa: “Qanmin waway kanki, kunanmanta jaqaymanqa tatayki kasaj”,+ nispa. 6 Chantá waj cheqapi nillantaj: “Qanqa wiñaypaj sacerdote* kanki, Melquisedec jina”,+ nispa.

7 Cristoqa kay jallpʼapi kausashaspa, wañuymanta salvayta atejmanta rogakorqa, mañakorqataj sinchʼita qhaparikuspa, waqaspataj.+ Diosta manchachikusqanraykutaj uyarisqa karqa. 8 Diospa wawan kaspapis ñakʼarisqanrayku kasukoj kayta yachakorqa.+ 9 Sumaj wakichisqaña kaspataj,+ payta kasukojkunata wiñaypaj salvayta atinanpaj churasqa karqa.+ 10 Paytaqa Dios churarqa Melquisedec jina kuraj kaj sacerdote kananpaj.+

11 Paymantaqa ashkhataraj ninayku tiyan, manataj sutʼinchay atina jinallachu, manaña usqhayta entiendeyta atisqaykichejrayku.* 12 Sumaj yachachejkunaña kanaykichej karqa, jinapis Diospa palabranmanta qallariy yachachiykunata watejmanta yachachinaraj kankichej.+ Watejmantataj lechellapajraj kankichej, manataj khamuna mikhunapajchu. 13 Pichus lechellawanraj kajqa wawallaraj kasqanrayku mana Diospa cheqan palabranta rejsinchu.+ 14 Khamuna mikhunatajrí, wiñay tukusqa runaspaj. Paykunaqa yuyayninkuta sapa día yachachisqankurayku, imachus allin, imatajchus mana allin kasqanta reparanankupaj wakichisqa kanku.

6 Chayrayku Cristomanta qallariy yachachiykunata saqespañaqa,+ ñaupajman rinallapuni wiñay tukusqa runasman tukunapaj.+ Ama watejmanta chay qallariy yachachiykunaman kutinachu. Chay yachachiykuna kanku: qhasi manakaj ruwaykunamanta arrepientekuy, Diospi creey, 2 bautismosmanta yachachiykuna, makista runaman churaykuy,+ wañusqas kausarimunanku,+ wiñay juicio ima. 3 Chaytaqa ruwasun sichus Dios munanqa chayqa.

4 Wakinkunaqa ñaupajta kʼanchayta japʼerqanku,+ jinallataj cielomanta jamoj tʼinkata, espíritu santotapis. 5 Paykunaqa Diospa sumaj palabranta japʼikorqanku, rikorqankutaj ima bendicioneschus* qhepaman* kanqa chaykunata. 6 Chaywanpis creeymanta tʼaqakorqanku.+ Paykunaqa Diospa Wawanta watejmanta rakhu kʼaspiman* clavaykunku, tukuypa ñaupaqenpitaj pʼenqaypi rikhurichinku. Chayrayku manapuni pipis yuyayninkuman churayta atinmanchu arrepientekunankupaj.+ 7 Jallpʼaqa Diospa bendicionninta japʼin sapa paramojtin yakuta chʼonqaspa. Chaywantaj tarpojkunapaj sumajta poqon. 8 Sitajchus chay jallpʼa khishkasllata, qhorasllata wiñachin chayqa, mana sirvinchu. Chantapis maldecisqa kananpaj jinaña kashan, ruphachisqataj kanqa.

9 Munasqa hermanosníy, chay imasta parlashayku chaypis, yachayku qankunaqa aswan allinraj kashasqaykichejta, nisunman salvacionman pusaj imasta ruwashasqaykichejta. 10 Diosqa cheqan, manataj qonqapunchu ruwasqasniykichejta, sutinta munakusqaykichejtapis.+ Chaytataj Diospaj tʼaqasqa kajkunata yanapaspa rikucherqankichej, kunanpis yanapashallankichejpuni. 11 Chaywanpis munayku sapa ujniykichej kʼuchisllapuni kanaykichejta. Ajinamanta imatachus suyakushankichej chayta,+ tukukuykama mana iskayrayaspa suyakunaykichejpaj,+ 12 ama qhellasman tukunaykichejpaj.+ Astawanqa creesqankurayku, pacienciakusqankurayku Diospa nisqasninta herenciata jina japʼinku chaykuna jina ruwanaykichejpaj.

13 Maypachachus Diosqa Abrahanman imatachus qonanta nerqa chaypacha, Diosqa pay kikinrayku jurarqa, paymanta aswan kuraj mana kasqanrayku.+ 14 Payqa nerqa: “Bendecisqaykipuni, ashkhayachisqaykipuni”,+ nispa. 15 Abrahanqa pacienciawan suyakusqantawanraj Diospa chay nisqanta japʼerqa. 16 Runasqa paykunamanta aswan kuraj kajpa sutinpi juranku. Jurajtinkutaj tukuy ima chʼajwa tukukapun, jurasqanku paykunapaj garantía kasqanrayku.+ 17 Ajinallatataj Diospis, nisqasninta herenciata jina japʼejkunaman,+ munaynin ni jaykʼaj cambiananta aswan sutʼita rikuchiyta munarqa. Chayrayku uj juramentota ruwarqa. 18 Dios imatachus qonanta nisqan, jurasqanpis ni jaykʼaj cambianchu, nitaj jaykʼajpis chay imasmanta llullakunmanchu.+ Chay imastaj noqanchejta kallpachawanchej pikunachus Diospi pakakunchej chaykunata. Ajinamanta ñaupaqenchejpi kashan chay suyakuymanta sinchʼita chʼipakunanchejpaj. 19 Chay suyakoyqa+ kausayninchejpaj barco sayachina gancho jina, mana iskayrayaspa sinchʼita sayanapaj yanapawanchej. Chantapis cortinaj wasankama yaykun.+ 20 Jesusqa chayman ñaupajta yaykorqa, noqanchejpaj ñanta kicharispa, wakichispataj.+ Payqa wiñaypaj kuraj kaj sacerdoteman tukun, Melquisedec jina.+

7 Kay Melquisedecqa Salemmanta rey, Aswan Patapi kaj Diospa sacerdotentaj. Abrahán reyesta atipasqanmanta kutimushajtin, Melquisedecqa payta taripamorqa, bendicerqataj.+ 2 Abrahanqa maqanakupi qhechusqanmanta, sapa chunkamanta ujta Melquisedecman qorqa.* Ñaupajtaqa Melquisedec suteqa niyta munan “cheqan rey”. Chantapis payqa Salemmanta rey, chaytaj niyta munan “allin kausayta apamoj rey”. 3 Mana yachakunchu pichus tatan, pichus maman kasqanta. Ñaupa tatasninpa sutisninkumantapis mana ima qhelqasqapis kanchu. Nillataj yachakunchu maykʼajchus nacekusqanta, maykʼajchus wañupusqantapis. Ajinamanta Diospa Wawanpa rijchʼayninman jina ruwasqa karqa, sacerdotellapunitaj kashan wiñaypaj.+

4 Reparaychej imayna jatunpaj qhawasqachus chay runa kasqanta. Ñaupa tatanchej Abrahanqa, maqanakupi qhechusqanmanta sapa chunkamanta ujta payman qorqa, aswan sumajnin kajta.+ 5 Ley kamachisqanman jina Levij wawasninmanta sacerdotes jina churasqa kajkunaqa,+ sapa chunkamanta ujta* japʼinku llajta masisninkumanta,+ nisunman hermanosninkumanta Abrahanpa miraynin kajtinkupis. 6 Chay runatajrí mana Levij wawasninpa mirayninmanta kaspapis, Abrahán sapa chunkamanta ujta qosqanta japʼerqa, bendicerqataj Diospa nisqanta japʼejta.+ 7 Tukuypis yachanchej, bendicejqa aswan kuraj kasqanta bendecichikojmanta nisqaqa. 8 Levitasqa* sapa chunkamanta ujta japʼinku, wañoj runastaj kanku. Melquisedec jina kajtajrí, paymanta sutʼinchakusqanman jina kausashallanpuni.+ 9 Kaytapis niyta atillasunmantaj: Leviqa sapa chunkamanta ujta japʼispapis, sapa chunkamanta ujta Abrahannejta pagasqanta. 10 Leviqa manaraj ñaupa tatan Abrahanmanta nacerqachu Melquisedec taripamushajtin.+

11 Israelitas japʼerqanku chay Leyman jina sacerdotesqa Levij mirayninmanta kananku karqa.+ Sichus Levimanta jamoj sacerdotes runasta mana juchayojman tukuchiyta atinkuman chayqa, ¿imapajñataj waj sacerdote jamunman karqa Melquisedec jina,+ manataj Aarón jinachuri? 12 Sichus sacerdotesta cambiakushan chayqa, Leypis cambianallantaj tiyan.+ 13 Pimantachus chay imasta nikun chay runaqa, waj ayllumanta* jamorqa. Chay ayllumantataj mana pipis altarpi* sirverqachu.+ 14 Sutʼita yachanchej Señorninchejqa Judaj mirayninmanta jamusqanta.+ Moisestaj mana nerqachu chay ayllumanta sacerdotes jamunankuta.

15 Chaytajrí aswan sutʼiraj, Melquisedec jina+ waj sacerdote jatarejtin.+ 16 Payqa sacerdoteman tukun, mana Ley kamachisqanman jina Levij ayllunmanta jamusqanraykuchu, manachayqa mana chinkachiy atina kausaypa atiyninrayku.+ 17 Diosmanta Qhelqasqapi paymanta nin: “Qanqa wiñaypaj sacerdote kanki, Melquisedec jina”,+ nispa.

18 Chayrayku ñaupaj kamacheyqa manaña valenchu pisi kallpayoj kasqanrayku, ni imapaj sirvisqanrayku.+ 19 Leyqa mana pitapis mana juchayojmanqa tukuchiyta aterqachu.+ Aswan sumaj suyakuy+ rikhurisqantajrí chayta ruwarqa. Chaynejtataj Diosman qayllaykushanchej.+ 20 Diosqa Jesusta sacerdoteta jina churashajtin uj juramentota ruwarqa. 21 (Wakin runasqa mana juramentollawan sacerdotes kanku. Kay runatajrí uj juramentowan sacerdoteman tukun, chay juramentotaqa ruwarqa pichus kayta nej: “Jehová* Diosqa kayta juranña, manataj wajtachu parlanqa:* ‘Qanqa wiñaypaj sacerdote kanki’, nispa”).+ 22 Chayrayku Jesusqa aswan sumaj tratomanta garante jina sayan.+ 23 Chantapis sacerdotesqa wañupusqankurayku manaña sacerdotesllapuni kayta aterqankuchu. Chayrayku wajkunañataj cuentankumanta yaykoj kanku.+ 24 Chaywanpis Jesús wiñaypaj kausasqanrayku,+ manaña cuentanmanta waj sacerdotes yaykunankuchu tiyan. 25 Chayrayku payqa, pikunachus paynejta Diosman qayllaykushanku chaykunata salvananpajpis wakichisqa kashan. Imaraykuchus payqa kausashallanpuni, paykunapaj Diosmanta yanapata mañapunanpaj.+

26 Chay jina kuraj kaj sacerdoteta necesitanchej, pichus mana wasanchaj, mana ima juchayoj, mana chʼichiyoj,+ juchasapasmanta tʼaqasqa, cielomantataj aswan patapi.+ 27 Payqa mana chay waj kuraj kaj sacerdotes jinachu. Mana sapa día uywa wañuchisqasta jaywananchu tiyan,+ ñaupajta juchasninrayku, chaymantataj runaspa juchasninkurayku.+ Pay kikin uj kutillata jaywaykukorqa, wiñaypajtaj.+ 28 Leyqa juchasapa runasta kuraj kaj sacerdotesta jina churan.+ Chaywanpis Leypa qhepanpi jamoj juramentoqa,+ Diospa Wawanta kuraj kaj sacerdoteta jina churan, pichus tukuy imapi wiñaypaj juntʼasqa karqa chayta.+

8 Chay nisqaykuwanqa kayllata niyta munashayku: Chay jina kuraj kaj sacerdote kapuwanchej.+ Payqa cielopi Diospa kamachina tiyananpa pañanpi tiyaykukun,+ 2 sirvintaj Aswan Santo Lugarpi,+ cheqa kaj toldopipis,* mayqentachus Jehová* Dios sayaricherqa, manataj runaschu chaypi. 3 Tukuy kuraj kaj sacerdotesqa ofrendasta, uywa wañuchisqastapis jaywanankupaj churasqa kanku. Chayrayku chay kuraj kaj sacerdoteqa imallatapis jaywananpuni karqa.+ 4 Paychus kay jallpʼapi kashanman chayqa, mana sacerdotechu kanman.+ Leyman jina ofrendasta jaywaj runasqa kanña. 5 Chay runaspa llankʼayninkoqa cielopi kaj imasman rijchʼakullan,+ llanthun jinallataj.+ Chaytaj sutʼi rikukorqa Moisés toldota ruwananpajña kashajtin Dios kayta kamachisqanpi: “Chay imastaqa ruwanki imaynatachus orqopi rikucherqayki chay kikinta”,+ nispa. 6 Kunantajrí Jesusqa aswan sumaj llankʼayta japʼin, aswan sumaj tratomanta+ allinyachej kasqanrayku.+ Chaytaj leywan sayachisqa karqa, aswan sumaj imasta Dios qonanta nisqanpi.+

7 Sichus chay ñaupaj kaj trato mana pantayniyoj kanman karqa chayqa, mana waj trato necesitakunmanchu karqa.+ 8 Diosqa Israel nacionpa pantasqasninkuta rikusqanrayku kayta nin: “Jehová* Diosqa nin: ‘Pʼunchaykuna jamushan, chaypachataj Israel nacionwan Judá nacionwanpis uj mosoj tratota ruwasaj. 9 Chaytaj mana ñaupa tatasninkuwan ruwasqay trato jinachu kanqa, mayqentachus makinkumanta aysamuspa Egipto jallpʼamanta orqhomushajtiy ruwarqani chay jinaqa.+ Paykunaqa mana chay tratoyta juntʼarqankuchu. Chayrayku manaña paykunamanta llakikorqanichu’, nispa nin Jehová* Diosqa”.

10 “Jehová* Diosqa nin: ‘Chay tratotaqa Israel nacionwan ruwasaj jaqay pʼunchaykuna pasasqantawan. Leyesniyta yuyayninkuman churasaj, sonqonkumantaj qhelqaykusaj.+ Noqa Diosninku kasaj, paykunataj llajtay kanqanku.+

11 ”’Manaña pipis runa masisninman, nitaj hermanosninmanpis yachachenqañachu “Jehová* Diosta rejsiy” nispaqa. Tukuyninkuña rejsiwanqanku sullkʼamantapacha kurajkama. 12 Perdonasajtaj mana cheqan ruwaykunasninkuta, manañataj juchasninkumanta yuyarikusajchu’”.+

13 “Mosoj trato” nispaqa, chay ujninta ñaupa tratoña kasqanta nishan.+ Imachus ñaupaña, maukʼañataj chayqa, chinkapunanpajña kashan.+

9 Ñaupaj kaj tratopeqa Diosta yupaychanapaj kamachiykuna karqa, Diosta yupaychana toldopis*+ kay jallpʼapi kasharqa. 2 Chay toldoqa iskay cuartosniyoj ruwasqa karqa. Ñaupaj kaj cuartopeqa karqa uj candelero,*+ uj mesa, Diosman jaywasqa tʼantaspis.*+ Chay cuartotaj Santo Lugar sutikorqa.+ 3 Iskay kaj cortinaj wasanpi kaj cuartotajrí,+ Aswan Santo Lugar sutikorqa.+ 4 Chaypitaj qorimanta incienso qʼoshñichinawan+ Diospa trato ruwasqan arcawan kasharqa,+ mayqenchus qoriwan forrasqa karqa chay.+ Chay arca ukhupitajrí karqa maná nisqa mikhunayoj qori jarra,+ Aaronpa tojnun, mayqenchus tʼikarerqa chay,+ jinallataj tratomanta pʼalta rumispis.*+ 5 Chay arca patapitaj iskay lliphipirishaj querubines* karqa, Dioswan allinyakuna lugarta* llanthuspa.+ Chaywanpis kunanqa mana chay imasmanta parlana tiempochu.

6 Chay imas ajina wakichisqa kasqantawan, sacerdotesqa toldoj ñaupaj kaj cuartonman sapa kuti yaykunku, Diosta yupaychaypi ruwanasta ruwanankupaj.+ 7 Iskay kaj cuartomantajrí, kuraj kaj sacerdote sapallan watapi uj kutillata yaykun,+ yawar aparisqapunitaj.+ Chay yawartaqa payrayku,+ runaspa juchasninkurayku ima jaywan,+ mana reparakuspalla juchallikusqankumanta. 8 Ajinamanta espíritu santoqa sutʼinchan chay ñaupaj toldo kashajtillanraj, Aswan Santo Lugarman pusaj ñanqa mana kicharisqarajchu kasqanta.+ 9 Chay toldoqa kay tiempopi imaschus kashan chaykunawan kikinchakun.*+ Chayman jinataj ofrendasta, uywa wañuchisqastapis jaywakun.+ Chaywanpis chay imasqa, Diosta yupaychaj runata mana yanapanchu mana juchachana sonqoyoj kananpajqa.+ 10 Chay imasqa kanku mikhunallamanta, ujyanallamanta, tukuy rijchʼaj bautismosllamanta.*+ Chay kamachiykunaqa cuerpollapaj churasqa karqanku,+ ruwanapunitaj karqa tukuy imata cheqanchanapaj churasqa tiempokama.

11 Chaywanpis Cristoqa, karqaña chay allin imasmanta kuraj kaj sacerdote jina jamushaspa, aswan jatun, aswan sumaj kaj toldoman yaykorqa. Chay toldoqa mana runaj ruwasqanchu, nisunman mana kay jallpʼamantachu. 12 Payqa mana chivospa, torillospa yawarninwanchu Aswan Santo Lugarman yaykorqa, manachayqa kikin yawarninwan yaykorqa+ uj kutillata, wiñaypajtaj. Noqanchejtataj wiñaypaj kacharichiwarqanchej.*+ 13 Sichus chivospa, torospa yawarninku,+ qʼolachisqa* waka uñaj ushphanwan chʼichipaj qhawasqa kajkunata qhallakusqanpis* cuerpota Diospa ñaupaqenpi llimphuchan chayqa,+ 14 astawanrajchá Cristoj yawarnenqa.+ Payqa Diosman jaywaykukorqa mana ima juchayoj, Diospa wiñay espiritunnejta. Chayrayku astawanrajchá yawarnenqa sonqonchejta qhasi manakaj ruwaykunamanta llimphuchanqa+ kausaj Diosta yupaychananchejpaj.+

15 Chayrayku Cristoqa mosoj tratomanta allinyachej.+ Ajinamanta wajyasqa kajkunaqa Dios wiñay kausayta qonanta nisqanta japʼinankupaj, pay wañusqanrayku.+ Paykunaqa wañusqanrayku preciowan kacharichisqa karqanku+ ñaupaj tratopi kashaspa juchallisqankumanta. 16 Uj tratota ruwakojtenqa, chay tratota ruwaj runaqa wañunan tiyan. 17 Uj tratotaqa wañuywan valechikun. Tratota ruwaj runa kausashallanraj chayqa, tratoqa manaraj valenchu. 18 Chayrayku ñaupaj kaj tratopis mana qallarerqarajchu mana yawarllawanqa. 19 Maypachachus Moisés tukuynin runasman Leypa tukuy kamachiykunasninta willarqa chaypacha, torillospa chivospa yawarninkuta yakuwan chajrorqa, puka millmatawan hisopo kʼaspitawan japʼispataj libroman,* tukuynin runasmanpis chʼajchuykorqa. 20 Nerqataj: “Kaymin tratopaj yawarqa, mayqentachus Diosqa kasukunaykichejta kamachisorqachej chay”,+ nispa. 21 Yawarwan chʼajchuykullarqataj Diosta yupaychana toldota, chaypi ruwanapaj kaj tukuy imastawan.+ 22 Ajina, Leyman jinaqa casi tukuy ima yawarwanpuni llimphuchakun.+ Yawar mana jichʼasqa kajtenqa mana perdón kanchu.+

23 Chayrayku cielopi kaj imaswan ninakoj imasqa,+ wañuchisqa uywaswan llimphuchasqa kanan karqa.+ Cielopi kaj imastajrí, aswan sumaj jaywanaswanraj llimphuchasqa kanan tiyan. 24 Cristoqa mana runaj ruwasqan Aswan Santo Lugarmanchu yaykorqa,+ mayqenchus cheqa kaj Aswan Santo Lugarpa rijchʼaynillan.+ Astawanqa cielomanpuni yaykorqa,+ chayrayku kunanqa Diospa ñaupaqenpi kashan noqanchejrayku.+ 25 Chayqa mana pay kikin ashkha kutista jaywaykukunanpajchu karqa, imaynatachus kuraj kaj sacerdoteqa Aswan Santo Lugarman sapa wata+ uywaspa yawarninwan yaykun ajinataqa. 26 Ajina kanman chayqa, kay mundoj qallariyninmantapacha* ashkha kutistaña ñakʼarinan kanman karqa. Chaywanpis kunanqa, kay mundoj imasninpa* tukukuyninpi uj kutillata wiñaypaj rikhurimorqa. Ajinamanta pay kikin jaywaykukusqanwan juchata chinkachinanpaj.+ 27 Chantapis imaynatachus tukuy runas uj kutillata wañunku, chaymantataj juzgasqa kanqanku, 28 ajinallatataj Cristopis uj kutillata wiñaypaj jaywasqa karqa, ashkha runaspa juchasninkuta apananpaj.+ Iskay kaj kutipi rikhurimojtintaj manaña jucharaykuchu kanqa, rikonqankutaj pikunachus mayta suyashanku salvasqa kanankupaj chaykuna.+

10 Leyqa jamunan kashan chay sumaj imaspa llanthullan,+ manataj chay sumaj imaspunichu.+ Chayrayku Leyqa* manapuni atinchu Diosman qayllaykojkunata mana juchayojman tukuchiyta, sapa wata kikin uywa wañuchisqasllatapuni jaywakusqanwanqa.+ 2 Manachus ajina kanman chayqa, uywa wañuchisqasta manaña jaywakullanmanpunichu karqa, ¿icharí? Diosta yupaychajkunaqa llimphuchasqaña kankuman, sonqonkupis manaña juchachanmanchu. 3 Astawanpis chay uywa wañuchisqasta jaywakusqanwanqa juchasta sapa wata yuyarichikun.+ 4 Torospa, chivospa yawarninkoqa mana juchasta chinkachiyta atinchu.

5 Chayrayku Cristoqa kay mundoman jamuspa, Diosman nerqa: “‘Mana munarqankichu uywa wañuchisqasta, nitaj ofrendastapis. Chaywanpis uj cuerpota wakichipuwarqanki. 6 Mana allinpajchu qhawarqanki qʼolachina* ofrendasta, jucharayku ofrendastapis’.+ 7 Noqataj nerqani: ‘Diosníy, kaypi kashani. (Kʼuyuna libropi* noqamanta qhelqasqa kashan). Munayniykita ruwanaypaj jamuni’,+ nispa”. 8 Ñaupajtaqa nin: “Mana munarqankichu, nitaj allinpajchu qhawarqanki uywa wañuchisqasta, ofrendasta, qʼolachina ofrendasta, jucharayku ofrendastapis”, nispa. Chay ofrendastaqa Leyman jina jaywakun. 9 Chantá nillantaj: “Kaypi kashani. Munayniykita ruwanaypaj jamuni”,+ nispa. Payqa ñaupaj kajta chinkachin, qhepan kajta sayachinanpaj. 10 Noqanchejqa Diospa munayninrayku+ paypaj tʼaqasqa kanchej, Jesucristo cuerponta uj kutillata wiñaypaj jaywasqanrayku.+

11 Chantapis tukuy sacerdotesqa sapa día maypichus kanankupi kanku, Diosta yupaychaypi ruwanasninkuta ruwanankupaj,+ kikin ofrendasta ashkha kutista jaywanankupajpis.+ Chay jaywanasrí, mana jaykʼajpis atinchu juchasta qʼalata chinkachiytaqa.+ 12 Chaywanpis Cristoqa uj jaywanallata juchasrayku wiñaypaj jaywarqa, Diospa pañanmantaj tiyaykukorqa.+ 13 Chaymantapacha suyashan enemigosnin banquillo jina chakisninpaj churasqa kanankuta.+ 14 Payqa Diospaj tʼaqasqa kashanku chaykunata, uj jaywanallawan mana juchayojman wiñaypaj tukuchin.+ 15 Chantapis espíritu santollataj ajinapuni kasqanta sutʼinchawanchej. Ñaupajtaqa kayta nin: 16 “Jehová* Diosqa nin: ‘Chay tratotaqa paykunawan ruwasaj, jaqay pʼunchaykuna pasasqantawan. Leyesniyta sonqonkuman churasaj, yuyayninkumantaj qhelqaykusaj’,+ nispa”. 17 Chantataj nin: “Juchasninkumanta, sajra ruwasqasninkumantapis* manaña yuyarikusajchu”,+ nispa. 18 Chay juchas perdonasqaña kajtinkoqa manaña necesitakunchu jucharayku ofrendaqa.

19 Chayrayku hermanosníy, Jesuspa yawarninnejta, mana manchachikunchejchu Aswan Santo Lugarman pusaj ñanta riytaqa.+ 20 Jesusqa cortina chaupinta kicharipuwarqanchej kausashaj mosoj ñanta.+ Chay cortinaqa cuerponwan ninakun. 21 Chantapis Diospa wasinmanta cargoyoj may sumaj sacerdote kapuwanchejña.+ 22 Chayrayku Diosman qayllaykunachej chʼuwa sonqowan, tukuy sonqo creespataj. Sonqonchejqa llimphuchasqaña,* manañataj sajra sonqoyojchu kanchej.+ Cuerponchejpis llimphu yakuwan mayllasqaña.+ 23 Suyakuyninchejmanta mana iskayrayaspa tukuyman willanallapuni.+ Imatachus qonanta nejqa nisqanta juntʼanpuni. 24 Ujkuna ujkunawan purajmanta qhawarinakunachej,* ajinamanta astawan munakuy kananpaj, allin ruwaykunatataj ruwananchejpaj.+ 25 Amataj tantakuykunaman riyta saqenachu,+ imaynatachus wakinkuna yachaykukunku ajinataqa. Astawanpis purajmanta kallpachanakuna,+ astawanraj Diospa pʼunchaynin qayllaykamushasqanta reparaspa.+

26 Sichus cheqa kajta allinta rejsispaña, yachashaspataj juchallikullasunpuni chayqa,+ manaña juchasrayku ima jaywanapis kanchu.+ 27 Astawanpis manchay manchariywan juiciollataña suyana tiyan, Diospa kʼajaj phiñakuynintawan, chaytaj payman churanakojkunata tukuchenqa.+ 28 Moisespa Leyninta pʼakejtaqa iskay chayri kinsa testigospa willasqankuwan mana khuyaspa wañuchinku.+ 29 Astawanrajchá Diospa Wawanta saroj runapaj castigoqa kanqa, ¿icharí? Chay runaqa tratopaj yawartapis mana valechinchu,+ mayqenwanchus llimphuchasqa karqa chayta, jatun khuyakuyta qoj Diospa espirituntapis pisipaj qhawan.+ 30 Noqanchejqa rejsinchej kayta nejta: “Noqamin vengakusaj, pagachikusajtaj”. Chantapis: “Jehová* Diosqa nacionninta juzganqa”,+ nispa. 31 Kausaj Diospa makisninman urmayqa manchariywan kharkatitinapaj.

32 Chaywanpis ñaupaj pʼunchaykunamanta yuyarikullaychejpuni. Chaypacha qankunaqa kʼanchayta japʼispaña,+ maqanakupi jina mayta sufrispa aguantarqankichej. 33 Wakin kutisqa tukuypa rikunanta* insultasqa karqankichej, qhatiykachasqastaj.* Wakin kutistaj chay imasta pasajkunawan khuska karqankichej. 34 Qankunaqa carcelpi kajkunamanta khuyakorqankichej. Kapuyniykichejta wajkuna qhechusojtiykichejpis kusisqallapuni karqankichej.+ Qankunaqa yachankichej aswan sumaj kapuyniyoj kasqaykichejta, wiñaypajtaj kasqanta.+

35 Chayrayku ama manchachikuychejchu,* ajinamanta may sumaj tʼinkayoj kankichej.+ 36 Qankunaqa aguantanaykichej tiyan.*+ Ajinamanta Diospa munayninta ruwaytawan, imatachus qonanta nisqanta japʼinaykichejpaj. 37 “Tumpitamantawan”,+ “pichus jamushan chayqa chayamonqa, manataj qheparikonqachu”.+ 38 “Cheqan kamachiytajrí creeyninrayku kausanqa”,+ “sitajchus qhepaman kutirikapun chayqa, mana paywan kusisqachu kasaj”.+ 39 Noqanchejrí mana qhepaman kutirejkunamantachu kanchej, chinkachisqa kanapaj.+ Manachayqa creeyniyoj kajkunamanta kanchej, chaytaj kausayman pusan.

11 Creeyniyoj kajqa mana iskayrayanchu imatachus suyakushan chay juntʼakunanmantaqa.+ Yachantaj imapichus creesqan cheqapuni kasqanta, chayta mana rikuspapis. 2 Ñaupa tiempo runasqa* chay jina creeyniyoj karqanku. Chayrayku Diosqa paykunata allinpaj qhawasqanta rikucherqa.

3 Creesqanchejrayku yachanchej, cielopi kaj imas, jallpʼapi kaj imaspis,* Diospa parlasqannejta maypichus kanankupi churasqa kasqankuta. Ajinamanta rikukoj imasqa, mana rikukoj imasmanta rikhurerqa.

4 Abelqa creesqanrayku aswan valorniyoj jaywanata Diosman jaywarqa Cainmanta nisqaqa.+ Chay creeyninraykutaj Diosqa jaywasqanta allinpaj qhawaspa, payta cheqan runapaj qhawasqanta rikucherqa.+ Abelqa wañusqaña kaspapis creesqannejta parlashallanpuni.+

5 Creesqanrayku Enocpis+ wañuyta mana rikunanpaj waj lugarman apasqa karqa. Manataj pipis payta tarerqachu, Dios waj lugarman apasqanrayku.+ Manaraj apasqa kashajtintaj, Diosqa payman rikucherqa payta allinpaj qhawasqanta. 6 Mana creeyniyoj kaspaqa, manapuni Diospa ñaupaqenpi allinpaj qhawasqa kayta atisunmanchu. Imaraykuchus Diosman qayllaykojqa, creenan tiyan Diosqa kasqantapuni, jinallataj sonqo kʼajaywan payta maskʼajkunata tʼinkasqantapis.+

7 Diosqa manaraj rikukusqan imasmanta Noeman+ willarqa.+ Paytaj creesqanrayku Diosta manchachikorqa, uj arcatataj ruwarqa+ wasinmanta kajkuna salvakunankupaj. Chay creesqannejllatataj Noeqa kay mundota juchacharqa.+ Payqa creesqanrayku cheqan runapaj qhawasqa kayta herenciata jina japʼerqa.

8 Abrahanpis creesqanrayku+ wajyasqa kaspa kasukorqa, herenciapaj japʼinan karqa chay lugarmantaj rerqa. Payqa maymanchus rishasqanta mana yachaspapis, llajtanmanta llojsiporqa.+ 9 Creesqanrayku Abrahanqa Dios qonanta nerqa chay jallpʼapi tiyakorqa, runaj jallpʼanpi forastero jinalla.+ Payqa Isaacwan Jacobwan khuska toldospi* tiyakorqa.+ Paykunapis Abrahán jinallataj, Dios imatachus qonanta nisqanta herenciata jina japʼerqanku.+ 10 Abrahanqa sumaj cimientosniyoj llajtata suyakusharqa. Chay llajtataqa Dios sayaricherqa, ruwarqa ima.*+

11 Sarapis creesqanrayku wijsallikorqa,* manaña wawata rejsinanpaj jinachu kajtinpis.+ Imaraykuchus payqa creerqa, pichus chayta nejqa, nisqanta juntʼanantapuni. 12 Chayrayku uj runallamanta, pichus wañusqa jinaña kasharqa chaymanta,+ ashkha runas rikhurerqanku.+ Paykunataj may chhika karqanku cielopi estrellas jinapuni, mar qocha kantupi tʼiyu jinapuni, mana yupay atina.+

13 Tukuy chay runasqa wañupunankukama creeyniyoj karqanku, imatachus japʼinanku kasharqa chayta mana japʼispapis.+ Chaywanpis karullamanta chayta rikorqanku,+ chaytataj kusiywan japʼikorqanku. Chantapis paykunaqa tukuyman willarqanku forasteros kasqankuta, chay jallpʼapi uj tiempollata kausakojkuna kasqankutataj. 14 Chay jinata parlajkunaqa sutʼita rikuchinku paykunapaj uj lugarta mayta maskʼashasqankuta. 15 Jinapis sichus paykuna maymantachus llojsiporqanku chay lugar piensarisqalla kankuman karqa chayqa,+ kutiripuyta atinkuman karqa. 16 Chaywanpis paykunaqa aswan sumaj lugarta tariyta munanku, nisunman cielomanta jamoj lugarta. Chayrayku Diosqa mana pʼenqakunchu paykunaj Diosninku nisqa kayta.+ Imaraykuchus payqa uj llajtata paykunapaj wakichipun.+

17 Creesqanrayku Abrahanqa pruebaman churasqa kaspa,+ Isaacta jaywanmanpis jina karqa. Payqa imatachus Dios qonanta nisqanta kusiywan japʼikorqa, kʼata wawanta* jaywananpajtaj wakichisqa kasharqa,+ 18 Dios payman kayta nejtinpis: “Mirayniykeqa wawayki Isaacmanta jamonqa”,+ nispa. 19 Abrahanqa creerqa wawanta Dios kausarichiyta atisqanta. Wañuymantapis kausarimunman jinataj wawanta japʼikaporqa. Chaytaj imachus qhepaman kananta rikucherqa.+

20 Isaacpis creesqanrayku Jacobta, Esautawan bendicerqa,+ imachus qhepaman kananta willaspa.

21 Jacobpis creesqanrayku wañuy patapiña kashaspa+ Josejpa wawasninta sapa ujta bendicerqa.+ Diostataj yupaycharqa tojnunman atiykukuspa.+

22 Josepis creesqanrayku wañupunan qayllata israelitas Egipto jallpʼamanta llojsipunankumanta parlarqa. Kamacherqataj tullusninwan imatachus ruwanankuta.*+

23 Creesqankurayku Moisespa tatamamanqa pay nacekusqantawan kinsa killata payta pakarqanku.+ Imaraykuchus paykunaqa wawitanku kʼachitu kasqanta rikorqanku,+ manataj reypa kamachisqanta manchachikorqankuchu.+ 24 Moisespis creesqanrayku jatunña kaspa+ mana munarqachu faraonpa* ususinpa wawan nisqa kayta.+ 25 Astawanpis Diospa llajtanwan khuska ñakʼarichisqa kayta ajllakorqa, manataj munarqachu uj tiempollata kusikuspa juchapi puriyta. 26 Imaraykuchus payqa Ajllasqa jina pʼenqachisqa kayta aswan valorniyojpaj qhawarqa, Egiptoj qhapaj kapuyninmanta nisqaqa. Payqa tʼinkata japʼiyta tukuy sonqo suyakorqa. 27 Creesqanrayku Egiptomanta riporqa,+ reypa phiñakuyninta mana manchachikuspa.+ Payqa sinchʼita sayallarqapuni, mana rikukoj Diosta rikushanmanpis jina.+ 28 Creesqanrayku Pascuata ruwarqa, punkoj marcosninmantaj yawarwan chʼajchorqa. Ajinamanta Diospa angelnin kuraj wawasninkuta ama wañuchinanpaj.+

29 Israelitaspis creesqankurayku Puka mar qochata chimparqanku chʼaki pampatapis purishankuman jina.+ Chaywanpis egipciosqa kikinta ruwayta munaspa yakuwan pʼampaykuchikorqanku.+

30 Israelitasqa creesqankurayku qanchis diasta Jericó llajtata muyorqanku. Chay llajtaj perqasnintaj thuñiykukorqa.+ 31 Khuchi warmi* Rahabpis creesqanrayku mana wañorqachu mana kasukoj runaswan khuska. Imaraykuchus payqa wateqajkunata kʼachamanta wasinman wajyarikorqa.+

32 ¿Imatawantaj niyman? Tiempo faltawanman parlanaypaj Gedeonmanta,+ Baracmanta,+ Sansonmanta,+ Jeftemanta,+ Davidmanta,+ jinallataj Samuelmanta,+ waj profetasmantapis. 33 Paykunaqa creesqankurayku gobiernosta atiparqanku,+ cheqan kajta ruwarqanku, imatachus Dios qonanta nisqanta japʼerqanku,+ leonespa siminkutapis wisqʼarqanku.+ 34 Chantapis ninaj lauraynin mana paykunata ruphaykorqachu,+ espadaj filonmanta ayqerqanku,+ pisi kallpa kashaspa kallpayojman tukorqanku,+ maqanakupi atiyniyoj karqanku,+ paykunawan maqanakoj jamoj soldadostataj ayqecherqanku.+ 35 Warmispis wañupoj familiaresninkuta kausarimuynejta japʼikaporqanku.+ Wakin runastajrí ñakʼarichisqa karqanku, manataj munarqankuchu kacharichisqa kayta aswan sumaj kausarimuyta taripanankurayku. 36 Wakinkunataj asipayasqas, seqʼosqas ima karqanku, mana chayllachu, wakenqa cadenaswan watasqas,+ presochasqas ima karqanku.+ 37 Wakinkunataj rumiswan chʼanqasqa karqanku,+ pruebaman churasqas, serruchuwan iskayman* khuchusqas, espadawan wañuchisqas ima.+ Kayman jaqayman purerqanku oveja qarawan cabra qarawan ima pʼachallisqas,+ pisisqas, llakiykunapi rikukuspa,+ ñakʼarichisqa kaspataj.+ 38 Kay mundoqa mana paykunapaj jinachu karqa. Paykunaqa chʼin pampaspi, orqospi ima purerqanku. Pakakorqankutaj cuevaspi,+ jallpʼa juskʼuspi ima.

39 Diosqa creesqankurayku tukuy paykunaman rikucherqa paykunata allinpaj qhawasqanta. Jinapis paykunaqa imatachus Dios qonanta nisqanta mana juntʼakojta rikorqankuchu. 40 Imaraykuchus Diospa yuyayninpeqa aswan sumaj imas noqanchejpaj kasharqa.+ Ajinamanta paykuna ama noqanchejmanta ñaupajta mana juchayojman tukuchisqa kanankupaj.

12 Chay chhika testigoswan muyurisqa kashanchej, jatun phuyuwan jinapuni. Chayrayku noqanchejpis imaschus llasaykuwanchej chayta wijchʼupunachej, jinallataj facilta chʼipaykuwanchej chay juchatapis.+ Mana saykʼuspa correnachej, correnanchej kashan chay atipanakupi.+ 2 Jesustataj sumajta qhawanachej, payqa Creeyninchejta Ñaupajman Pusan, yanapawanchejtaj creeyninchej cabal kananpaj.+ Payqa ñaupaqenman churasqa karqa chay kusiyrayku, mana pʼenqakuspa aguantarqa ñakʼarina kʼaspipi* wañuchisqa kayta. Diospa kamachina tiyananpa pañanpitaj tiyaykukorqa.+ 3 Ama saykʼunaykichejpaj, nitaj llauchʼiyanaykichejpaj+ sumajta tʼukuriychej, pichus juchasapaspa sajra rimasqankuta aguantarqa chaypi.+ Chay rimaj runasqa chayta ruwaspa paykuna kikinku juchayoj rikhurerqanku.

4 Qankunaqa juchaj contranpi maqanakuspa, manaraj yawarniykichejta jichʼanaykichejkamachu aguantarqankichej. 5 Chantapis qonqasqata qonqaporqankichej, qankunaman wawasman jina kayta nikusqanta: “Wawáy, Jehová* Diospa cheqanchasqanta ama pisipaj qhawaychu, nitaj desanimakuychu pay kʼamisojtin. 6 Imaraykuchus Jehová* Diosqa, pikunatachus munakun, chaykunata cheqanchan. Arí, payqa pitachus wawanta jina japʼikapun chayta seqʼon”.*+

7 Ima llakiytapis aguantaychej, Dios cheqan ñanman churashasusqaykichejta* yachaspa. Diosqa wawasninta jina qhawasunkichej.+ ¿Ima wawatataj tatan mana seqʼonchu?+ 8 Manachus tukuy qankuna cheqanchasqa kawajchej chayqa, mana wawasninpunichu kawajchej, manachayqa wajpa wawasnin. 9 Tatasninchejpis cheqanchawaj kanchej, paykunatataj jatunpaj qhawaj kanchej. ¿Manachu kausananchejpajqa astawanraj kasukunanchej tiyan atiyninwan pusawanchej chay Tatanchejtaqa?+ 10 Tatasninchejqa uj tiempollata cheqanchawarqanchej, paykunaman allin rijchʼasqanman jinalla. Diostajrí allinninchejpaj cheqanchawanchej, pay jina llimphu kananchejpaj.+ 11 Arí, cheqanchasqa* kaspaqa mana chay rato kusikunchejchu, manaqa llakikunchej. Chaywanpis cheqanchasqa kajkunaqa,* qhepaman allin kausayta poqoyta jina oqharenqanku, nisunman cheqan kausayta.

12 Chayrayku liwi makista, llauchʼiyasqa chaki moqostapis kallpachaychej.+ 13 Chakisniykichejpajpis ñanta cheqanchallaychejpuni.+ Ajinamanta cojo kajqa mana astawan chʼutachikunanpaj, astawanpis sanoyapunanpaj. 14 Tukuywan allinpi kausakuyta maskʼallaychejpuni,+ jinallataj llimphu kaytapis.+ Mana llimphu kaspaqa mana pipis Señorta rikonqachu. 15 Allinta qhawakuychej, Diospa jatun khuyakuyninta tukuy japʼinaykichejpaj. Ajinamanta ama ima venenoyoj saphipis pʼutumuspa chʼampaykunata rikhurichinanpaj, ashkhastataj chʼichichananpaj.+ 16 Allinta qhawakullaychejtaj, ama qankuna ukhupi khuchichakoj* runa kananpaj. Amallataj kachunchu Esaú jina Diospata kaj imasta pisipaj qhawajpis. Esauqa uj plato mikhunaraykulla kuraj wawa kaspa imatachus japʼinan karqa chayta chhalarparerqa.*+ 17 Qankuna yachankichej jinataj, bendicionta qhepaman japʼiyta munajtin, niña chayta japʼinanpaj jinachu karqa.* Tatanpa nisqanta cambiayta munaspa mayta waqasqanpis qhasillapaj karqa.+

18 Qankunaqa mana qayllaykorqankichejchu llankhariy atina orqoman,+ mayqenchus laurarisharqa chayman.+ Nitaj qayllaykorqankichejchu yana phuyuman, tuta laqhaman, sinchʼi wayraman,+ 19 cornetaj sinchʼi waqayninman,+ nitaj cielomanta parlamojpa nisqanmanpis.+ Chay parlayta uyarejkunaqa mayta mañakorqanku, amaña imatapis paykunaman parlamunanta.+ 20 Paykunaqa kay kamachiymanta may mancharisqas kasharqanku: “Sichus ima animalpis kay orqoman chakinta churaykonqa chayqa, rumiswan chʼanqasqa wañunan tiyan”.+ 21 Tukuy chay imas mayta mancharinapaj jinapuni kasqanrayku, Moisespis kayta nerqa: “Manchariywan kharkatitishani”,+ nispa. 22 Qankunatajrí qayllaykunkichej Sion orqoman,+ kausaj Diospa llajtanmantaj, nisunman cielopi kaj Jerusalenman,+ jinallataj waranqa waranqa angelesmanpis. 23 Paykunaqa jatun tantakuyninkupi kashanku.+ Chantá qayllaykullankichejtaj Diospa kuraj wawasninpa tantakuyninkuman, paykunaj sutisninkoqa cielopi qhelqasqa kashan. Qayllaykullankichejtaj tukuypa Jueznin Diosman,+ jinallataj cheqan kajta ruwajkunamanpis, pikunachus Diospa atiyninwan kausanku,+ mana juchayojmantaj tukuchisqa kanku chaykunaman.+ 24 Qayllaykullankichejtaj Jesusman, pichus mosoj trato+ sayachisqa kananpaj yanapakun chayman.+ Chantá qayllaykullankichejtaj noqanchejman chʼajchusqa karqa chay yawarmanpis, mayqenchus Abelpa yawarninmanta nisqaqa aswan sumaj.+

25 Allinta qhawarikuychej pichus parlashan chayta uyarinaykichejpaj.* Ñaupa tiempopeqa, kay jallpʼapi runas Diospa willasqanta mana uyarerqankuchu, castigasqataj karqanku. Chayrayku, ¡astawanrajchá noqanchejqa castigasqa kasunchej, sichus cielomantapacha parlamojta mana uyarisunchu chayqa!+ 26 Jaqay tiempopeqa, Diospa parlasqan kay jallpʼata kharkaticherqa.+ Kunantajrí payqa nin: “Uj kutitawanraj kharkatichisaj mana jallpʼallatachu, manaqa cielotapis”,+ nispa. 27 “Uj kutitawanraj” nispaqa, kharkatichisqa kaj imas chinkachisqa kanankuta niyta munan, mayqenkunatachus mana Dioschu ruwarqa chaykunata. Ajinamanta mana kharkatichisqa kaj imas sayanallankupajpuni. 28 Noqanchejqa mana kharkatichisqa kayta atej Gobiernota japʼisunchej. Chayrayku Diospa jatun khuyakuyninta japʼinallapuni. Imaraykuchus chaynejta Diosta kusichisqanman jina payta yupaychayta atinchej, payta manchachikuspa, tukuy sonqo jatunpaj qhawaspataj. 29 Diosninchejqa tukuy imata ruphaykoj nina jina.+

13 Familia jina munanakullaychejpuni.+ 2 Ama qonqaychejchu wajkunata wasiykichejman wajyarikuyta.*+ Imaraykuchus chayta ruwaspa, wakenqa mana yachaspalla angelesta wasinkuman wajyarikorqanku.+ 3 Presochasqa kajkunamanta* yuyarikuychej,+ paykunawan khuskapis presochasqa kashawajchej jina.+ Yuyarikullaychejtaj ñakʼarichisqa kajkunamanta, paykunawan khuskapis ñakʼarishawajchej jina. 4 Qhariwarmi kausaytaqa tukuypis jatunpaj qhawachunku. Casarasqaspa puñunankupis llimphu kachun.+ Imaraykuchus Diosqa khuchichakoj runasta,* qhenchachakojkunatapis juzganqa.+ 5 Kausayniykichejpi amapuni qolqemanta wañusqa kaychejchu.+ Astawanpis imaschus kapusunkichej chaywan kusisqa kaychej.+ Imaraykuchus Diosqa nerqa: “Mana jaykʼajpis saqerparisqaykichu. Nitaj jaykʼajpis wijchʼurparisqaykichu”,+ nispa. 6 Chayrayku mana manchachikuspa niyta atinchej: “Jehová* Diosmin yanapawajneyqa, mana manchachikusajchu. ¿Imanawanqataj runari?”,+ nispa.

7 Yuyarikuychej qankunata ñaupajman pusajkunamanta.+ Paykunaqa Diospa palabranmanta yachachisorqachej. Chantá allinta kausakusqankuta qhawarispa, paykuna jina creeyniyoj kaychej.+

8 Jesucristoqa kikillanpuni, qaynapis, kunanpis, wiñaypajpis.

9 Ama pantachisqachu kaychej imaymana waj jina yachachiykunaswan. Aswan allinmin Diospa jatun khuyakuyninwan sonqota kallpachanaqa, mikhunawan* kallpachanamanta nisqaqa. Mikhunallapi yuyajkunaqa mana chaywan yanapachikunkuchu.+

10 Uj altar kapuwanchej. Diosta yupaychana toldopi llankʼajkunataj, mana chaymanta mikhuyta atinkuchu.+ 11 Jaywasqa uywaspa aychankutaqa campamentomanta* jawapi qʼolachej kanku.* Yawarninkutatajrí, kuraj kaj sacerdoteqa Aswan Santo Lugarman apaykoj, juchasrayku jaywananpaj.+ 12 Chayrayku Jesuspis llajta punkumanta jawapi ñakʼarerqa.+ Ajinamanta kikin yawarninwan runasta llimphuchananpaj.+ 13 Chayrayku campamentomanta jawaman llojsispa payman rinachej. Pay jina pʼenqachisqa kaytataj aguantana.+ 14 Kaypeqa mana kapuwanchejchu kikillanpipuni kaj llajtaqa. Astawanpis jamoj llajtata mayta suyakushanchej.+ 15 Chayrayku Diosta jatunchanapuni Jesusnejta. Chayqa Diosman uj jaywanatapis jaywashasunman jina.+ Noqanchejqa siminchejwan runasman sutinta rejsichinchej.+ 16 Amataj qonqaychejchu allin kajta ruwayta, kapuyniykichejmanta wajkunaman qoriytapis.+ Chay ruwaykunaqa uj jaywana jina kanku, Diostataj mayta kusichin.+

17 Qankunata ñaupajman pusasunkichej chaykunata kasukuychej,+ kamachiyninkupitaj kaychej.+ Paykunaqa allinniykichejpaj qhawashallasunkichejpuni. Chay ruwayninkumantaqa Diosman cuentata qonanku kanqa.+ Ajinamanta paykunaqa ruwanankuta kusiywan ruwanqanku, manataj llakisqaschu. Imaraykuchus chayqa mana qankunapaj allinchu kanman.

18 Diosmanta mañapullawaykupuni. Imaraykuchus yachayku chʼuwa sonqoyoj kasqaykuta, tukuy imapitaj allintapuni puriyta munayku.+ 19 Astawanqa rogarikuykichej, Diosmanta mañapunawaykichejta aswan usqhayta qankunaman kutimunaypaj.

20 Sonqo tiyaykuyta qoj Diosqa, Señorninchej Jesusta wañusqas ukhumanta kausarichimorqa. Wiñaypaj tratota sayachej yawartaj Jesuswan kashan. Paymin ovejaspa jatun michejnin.+ Kunantaj sonqo tiyaykuyta qoj Diosqa 21 qankunata tukuy ima allin kajwan wakichichun, munayninta ruwanaykichejpaj. Jesucristonejta Diosqa imaschus payta kusichisqanta ruwananchejpaj tanqawanchej. Diosmin jatunchasqa kachun wiñaypaj wiñaynintinpaj. Amén.*

22 Kunantaj hermanosníy, kay kallpachaj palabrata pacienciawan uyarinaykichejta mañakuykichej. Imaraykuchus pisillata qankunaman qhelqamuykichej. 23 Yachanaykichejta munani hermanonchej Timoteo kacharisqaña kasqanta. Sichus pay usqhayta chayamonqa chayqa, iskayniyku qankunata waturikoj jamusqayku.

24 Qankunata ñaupajman pusasunkichej chaykunata saludaripuwaychej, jinallataj Diospaj tukuy tʼaqasqa kajkunatapis. Italiamanta+ hermanosqa saludamusunkichej.

25 Diospa jatun khuyakuynin tukuy qankunawan kachun.