Waqaychakusqanmanta
“Mana qonqanapaj jina” tiemponpipuni rikhurerqa
ASHKHA runasqa kay “Drama de la Creación” nisqata qhawaytawan, “¡mana qonqanapaj jina!”, nispa nerqanku. Chay dramaqa tiemponpipuni rikhurerqa, runastaj chayta mana qonqarqankuchu. Astawanpis, Hitlerpa kamachiyninpi niraj Diospa kamachisninta qhatiykachakushajtin, Europaj suyusninpi tiyakoj ashkha runasta Jehovata rejsinankupaj yanaparqa. ¿Imataj “Drama de la Creación” karqa?
Schöpfung (La Creación) nisqa libroman jina mosoj dramata sutichakorqa
Diospa llajtanqa Brooklyn centralninkupi 1914 watapi “Foto-Drama de la Creación” nisqata orqhorqa. Chay dramaqa coloresniyoj dibujoswan peliculata jina qhawachinapaj, uyarinapaj ima karqa, pusaj horaspitaj tukukoj. Jallpʼantinmanta ashkha runas chayta qhawarqanku. Chay watallapitaj, “Drama Eureka” nisqa sutiwanñataj aswan pisillapi orqhokorqa. Chaywanpis 1920 watas chaynejpi dibujosnin, rikuchinapaj aparatosnin ima maukʼaña karqa. Runastaj “Foto-Drama” nisqata mayta qhawayta munarqanku. Ludwigsburg llajtamanta runasqa jinata tapoj kanku: “¿Maykʼajtaj ‘Foto-Dramataʼ ujtawan qhawachinkichejri?”, nispa. ¿Imatá ruwakorqa?
Alemania Betelpa sutinpi llankʼaj hermanosqa Parispi noticiasta rikuchej empresamanta grabasqasta ranterqanku, dibujostataj waj empresasmanta. Chay rantikusqanmantaj “Foto-Drama” nisqamanta allinraj kaj dibujosta ujchakorqa.
Hermano Erich Frost pichus sumajta tocaj, chay dibujosta peliculapi jina qhawachinapaj tocarqa. Imatachus chaypi nikusqan La Creación nisqa libromanta orqhokusqanrayku, “Foto-Drama” nisqaj cuentanmanta orqhokusqan, “Drama de la Creación” nisqa karqa.
Chaytaj pusaj horasllapitaj tukukoj, ashkha tutaspitaj qhawachej kanku. Chay dramaqa Diospa ruwasqasninta, Bibliaj yachachisqanta, imaschus tiempo pasasqanman jina kasqanta, llulla religión runasta chʼaukiyasqanta ima sutʼinchaj. Chaytataj Alemaniapi, Austriapi, Luxemburgopi, Suizapi, alemán qalluta parlaj waj lugarespiwan qhawachikorqa.
Erich Frost nerqa: “Dramata qhawachejtiykoqa llankʼaj masisniyta, astawanpis tocajkunata, jamojkunaman librosta, revistasta ima samarina horapi rikuchispa saqenankuta nej kani. Ajinamanta, wasimanta wasi willasqaykumantapis aswan publicacionesta saqej kayku”, nispa. Hermano Johannes Rauthe, Poloniapi, kunan República Checa nisqa chaypiwan chay dramata qhawachinapaj wakicherqa. Pay yuyarikusqanman jinaqa, rejkunamanta ashkhas maypichus tiyakusqankuta anotaspa saqej kanku. Ajinamanta, Bibliamanta yachachiyta qallarej kanku.
Erich Frost chantá “Drama de la Creación” nisqapi tocanapaj qhelqas
Kay 1930 wata chaynejpi, “Drama de la Creación” nisqata qhawachikoj lugaresqa juntʼa kaj, tukuytaj Jehovaj testigosninmanta parlaj kanku. Kay 1933 watapajqa Alemania sucursal chay dramata wakichisqanta, uj millón runas jinaña qhawarqanku. Käthe Krauss nin: “Chay dramata phishqantin pʼunchayta qhawanaykupajqa 10 kilometrosta rej kayku, chhikallapitaj kutinpoj kayku, montenta, lomanta, vallenta ima rinayku karqa”, nispa. Else Billharz nillantaj: “‘Drama de la Creación’ nisqata qhawasqayrayku cheqa kajta munakorqani”, nispa.
Alfred Almendinger nisqanman jina, mamanqa dramata qhawaytawan uj Bibliata rantikuspa purgatorio rimayta maskʼasqa, mana tarispataj iglesianta saqespa bautizakusqa. Erich Frost nisqanman jina, “may chhika runas ‘Drama de la Creación’ nisqata qhawaspa cheqa kajta rejserqanku” (3 Juan 1-3).
Chaywanpis, chay dramata astawan qhawachikushajtin, Europaj suyusninpi Hitlerpa kamachiynin chʼampaykunata rikhuricherqa. Kay 1933 wata qallariypi, Jehovaj testigosninpa ruwayninkuta Alemaniapi sayachinankuta kamachikorqa. Jehovaj testigosnenqa chay watamantapacha 1945 watapi iskay kaj guerra mundial tukukunankama, sinchʼi qhatiykachasqa karqanku. Hermano Erich Frost pusaj watasta jina carcelpi karqa, llojsimuspataj Alemania sucursalpi llankʼarqa, chaytaj Wiesbaden llajtapi karqa. “Drama de la Creación” nisqaqa mana qonqanapaj jina tiemponpipuni rikhurerqa. Arí, chay dramaqa hermanosta mayta kallpacharqa, iskay kaj guerra mundialpi creeyninku pruebaman churasqa kashajtin. (Alemaniapi waqaychakusqanmanta.)