12 Yachaqana

¿Imataq bautizakuy niyta munan?

1. ¿Imaraykutaq tukuypis yakupi bautizakunanchik tiyan?

ISKAY chunka jisqʼunniyuq watapi, Juan bautistaqa yakuman pʼulltiykuspa Jordán mayupi Jesusta bautizarqa, Jehovataq chayta qhawaspa kusikuyninta rikuchirqa (Mateo 3:16, 17). Jesusqa bautizakuspa, tukuypis kikinta ruwanankupaq yachachirqa. Kimsa wata khuskanninmantaq, Jesús discipulosninman kayjinata ruwanankuta nirqa: “Noqa tukuy atiyniyoj kani, janaj pachapi, kay pachapipis. Chayrayku riychej, tukuy laya runasta yachachisqasniyman tukuchimuychej, bautizaspa Dios Tataj sutimpi, Churej sutimpi, Santo Espírituj sutimpiwan”, nispa (Mateo 28:18, 19, Qheshwa Biblia). Qamri, ¿kay kamachiyta kasukuspa bautizakunkiñachu? Manaraq bautizakuspaqa, ¿bautizakunaykipaq wakichikuchkankichu?

2. ¿Ima tapuykunamantaq kutichananchik tiyan?

² Arí, Jehovap nisqanta ruwayta munaqkuna, tʼikapachapitaq kawsayta munaqkunaqa, imachus bautizakuy niyta munasqanta yachananku tiyan. Kay tapuykunamantaq kutichiyta yachananku tiyan: ¿Jesús bautizakusqan kunan bautizakuyninchikwan kikinchu? ¿Imatataq ‘Dios Tatap sutinpi, Churip sutinpi, santo espiritup sutinpiwan’ bautizakuy niyta munan? ¿Imaynatá bautizakusqanchikmanjina kawsasunman?

Juan bautizasqan

3. ¿Pikunallatataq Juan bautizarqa?

³ Jesús bautizakunanpaq suqta killa ñawpaqta, Juan jinata Judea jallpʼapi willayta qallarirqa: “Diosman kutirikuychej, imaraykuchus janaj pacha reinoqa qayllapiña kashan”, nispa (Mateo 3:1, 2). Parlasqanta kasukuqkunaqa, juchallikusqankuta willakurqanku, pesachikurqanku, Juanpaman riytawantaq, Jordán mayupi bautizachikurqanku. Chaywanpis, Juanqa judíos kaqkunallata bautizarqa (Lucas 1:13-16; Hechos 13:23, 24).

4. ¿Imaraykutaq Juanpa pʼunchayninpi judiokuna pesachikunanku karqa?

⁴ Judiokunaqa usqhayta pesachikunanku karqa, ¿imaraykutaq?, 1513 qayna pacha watapi, judiokunaqa Sinaí urqupi, Jehovawan juk jatun tratota ruwarqanku —may jatunpaq qhawasqa tratota—. Chaywanpis, millaykunata ruwaspa chay tratota mana juntʼarqankuchu, chayrayku juchallikurqanku. Jesuspa pʼunchayninpiqa mana allintachu ruwachkarqanku. Profeta Malaquías nisqanmanjina ‘Diospa pʼunchaynin qayllapiña kachkarqa’. Chay pʼunchayqa 70 watapi chayamurqa, Romamanta soldadokuna Jerusalenta, templontawan chinkachirqanku. Chaypachaqa, waranqa waranqa runakunata wañuchirqanku. Diosqa, manaraq chay pʼunchay chayamuchkaptin Juan Bautistata kʼajaywan chiqa kaqta willasqanrayku, allinta runata yanapananpaq, wakichinanpaq ima kacharqa. Judiosqa, Diospa Leyninta mana kasukusqankurayku pesachikunanku karqa, chantapis Cristota kasukunankupaq wakichikunanku karqa (Malaquías 4:4-6; Lucas 1:17; Hechos 19:4).

5. a) ¿Imaraykutaq Juan mana Jesusta bautizayta munarqachu? b) ¿Imataq Jesús bautizakusqan niyta munarqa?

⁵ Jesuspis Juanwan bautizachikuq rirqa, ¿imaraykutaq? Juanqa Jesús mana juchayuq kasqanta yachaspa, jinata nirqa: “Noqa qanwan bautizachikunay kashajtinchu, [¿]qan jamunki noqawan bautizachikoj?”, nispa. Jesusqa mana juchayuq kaspapis bautizakunan karqa, chayrayku jinata kutichirqa: “Saqeway kunan bautizachikojta, imaraykuchus aswan walej Diospa kamachisqanta juntʼana”, nispa (Mateo 3:13-15). Diospa Churinqa, mana juchayuq juntʼa runa karqa. Chayrayku payqa mana pesachikusqanraykuchu bautizakurqa, chantapis mana Diosman qukunanchu karqa, imaraykuchus llaqtanqa Jehovaman qusqaña karqa. Pay 30 watayuq bautizakurqa, bautizakusqantaq, Tatanpa munayninta ruwananpaq ñawpaqinpi kasqanta, niyta munarqa.

6. ¿Imaynatataq Jesús Diospa munayninta qhawaq?

⁶ Dios munasqanmanjina, Cristoqa runaman Reinonmanta willamunan karqa (Lucas 8:1-3). Chantapis kawsayninta quspa musuq tratota ruwanan karqa, runata juchamanta rantinanpaq (Mateo 20:28; 26:26-28; Hebreos 10:5-10). Jesusqa, imachus bautizakusqan niyta munasqanta may jatunpaq qhawarqa, chayrayku mana wak llamkʼaykunapi sunqunta churarqachu. Payqa tukuy imamanta ñawpaqta Diospa Reinonmanta runaman willarqa, wañuyninkamataq Diospa munayninta tukuy sunquwan juntʼarqa (Juan 4:34).

¿Imaynatá ñawpa cristianokuna bautizakuq kanku?

7. ¿Ima kamachiytataq cristianos 33 watapi juntʼayta qallarirqanku?

⁷ Juanqa, ñawpa discipulosta bautizarqa, Jesuspa qhipantataq purinankupaq yanaparqa, jinamanta paykuna qhipaman Diospa Reinonpi kamachinankupaq (Juan 3:25-30). Jesuspa discipulosninpis Juanjina runata bautizallarqankutaq (Juan 4:1, 2). Chaywanpis 33 watapi, Jesús kawsarimusqanmanta 50 pʼunchayninman, Jesús nisqanmanjina “Dios Tatan sutimpi, Churej sutimpi, Santo Espirituj sutimpiwan” bautizakuyta qallarirqanku (Mateo 28:19, Qheshwa Biblia). Qampis imachus Dios Tatap sutinpi, Churip sutinpi, santo espiritup sutinpiwan, bautizakuy niyta munasqanta yachanayki tiyan.

8. ¿Imataq Tatap sutinpi bautizakuy niyta munan?

⁸ ¿Imataq Tatap sutinpi bautizakuy niyta munan? Tatap jatun kayninta, atiyninta, munasqanta, kamachisqanta ima, kasukuyta niyta munan. ¿Imatataq chaywan ninchik? Kaypi tʼukuriy: 1) Sutinmanta parlaspa Salmo 83:18 NM, niwanchik: “Tukuy runa yachananpaq, sutiykiqa Jehová kasqanta, qamlla tukuy kay jallpʼa patapi kaq Dios kanki” nispa. 2) Jatun kayninmanta parlaspa Jeremías 10:10 niwanchik: “Tata Diostajrí cheqa kaj Diospuni, kawsaj Diospuni, wiñaypaj Reytaj” nispa. 3) Atiyninmantataq, Apocalipsis 4:11 nillantaq: “Señor Diosniyku, qanllamin jatunchanapaj jina kanki may sumajpaj jina qhawana, tukuy atiyniyojtaj, imaraykuchus qanmin tukuy kaj chhikata ruwarqanki; munayniykirayku ruwasqa karqanku, kakushankutaj”, nispa. 4) Paymanta kawsay jamusqanrayku, juchamanta, wañuymanta ima kacharichiwasunchik, “salvacionqa Tata Diosmanta jamun” (Salmo 3:8; 36:9). 5) Chantapis payllata kamachiykunata Quqtajina qhawananchik tiyan, “Tata Diosqa Juezninchej; Tata Diosqa leyesta churapuwajninchej, Tata Diosqa Reyninchej” (Isaías 33:22). Tukuy kaykunata yachaspa jinata Biblia yuyaychawanchik: “Diosniykitaqa munakunki tukuy sonqoykiwan, tukuy almaykiwan, tukuy yuyayniykiwantaj”, nispa (Mateo 22:37).

9. ¿Imataq Churip sutinpi bautizakuy niyta munan?

⁹ ¿Imataq ‘Churip sutinpi’ bautizakuy niyta munan? Jesucristop sutinta, jatun kayninta, atiyninta ima, jatunpaq qhawasqachikta niyta munan. Jesús sutiqa: “Jehová qhispichiwanchik” niyta munan. Jatun kayninpi tʼukuriy, Jesusqa Diospa kʼata Churin, chantapis Diospa kuraq Churin (Mateo 16:16; Proverbios 8:22). Bibliaqa, Juan 3:16 nisqapi niwanchik: “Diosqa chay jinatapuni kay pachapi kaj chhikata munakusqanrayku uj kʼata Churinta qorqa. Ajinamanta pillapis paypi creejqa mana chinkayman renqachu, astawanqa wiñay kawsayniyoj kanqa”, nispa. Jesús chiqan sunquyuq wañupusqanrayku, Diosqa wañuymanta jatarichimurqa, astawan atiytataq qurqa. Apóstol Pablo nisqanmanjina, Diosqa “payta [Jesusta] maytapuni jatuncharqa tukuy kaj chhika patapi kananpaj”. Arí, Dioslla Jesusmanta astawan atiyniyuq. Chayrayku “Jesuspa sutimpi qonqorikonqanku [...]. Tukuy runastaj rimarerqanku Jesucristo Señor kasqanta, chaynejta Dios Tata jatunchasqa kanampaj” (Filipenses 2:9-11). Ari, Jesús nisqanta kasukunanchik tiyan, imaptinchus tukuy yachachisqanqa Jehovamanta jamun (Juan 15:10).

10. ¿Imataq espíritu santop sutinpi bautizakuy niyta munan?

¹⁰ ¿Imataq espíritu santop sutinpi bautizakuy niyta munan? Imatachus espíritu santo ruwasqanta, allinpaq qhawasqanchikta niyta munan. ¿Imataq espíritu santori? Jehovap atiynin, kallpan, chaywanqa imatachus parlasqanta juntʼan. Jesusqa discipulosninman nirqa: “Noqaqa Dios Tatamanta mañasaj, paytaj waj Sonqochajta [yanapaqta] kachamonqa, wiñaypaj qankunawan kanampaj; cheqa kaj Espirituta kachamonqa”, nispa (Juan 14:16, 17). ¿Imaynatá Diospa espiritun discipulosta yanapanan karqa? Jesús jinata nirqa: “Manachayqa Espíritu Santo qankunaman jamojtin, atiywan juntʼachisqa kankichej. Rispataj, noqamanta testigos jina willankichej Jerusalenpi, tukuy Judea jallpʼapi, Samariapi, tukuy kay pachaj kʼuchusninkama”, nispa (Hechos 1:8). Jehovaqa santo espirituniqta Bibliatapis yuyaycharqa. “Imaraykuchus profetaspa sutʼinchasqankoqa mana jaykʼajpis runaj munayninmantachu jamorqa. Manachayqa, Espíritu Santomin Diosmanta chay imasta parlarqa runasnejta” (2 Pedro 1:20, 21). Jinamanta Bibliata ñawirichkaptinchik, espíritu santo ruwasqanta allinpaq qhawachkanchik. Chantapis Diospa santo espiritunta allinpaq qhawanchik, espiritup puquyninta paymanta mañakuptinchik, chaykunataq kanku: “Munakuyniyoj kay, kusikuyniyoj kay, sonqo tiyakusqa kay, pacienciayoj kay, khuyakuyniyoj kay, kʼacha kay, nisqanta juntʼaj kay, llampʼu sonqo kay, sajra munayninwan mana atipachikoj kay ima” (Gálatas 5:22, 23).

11. a) ¿Imataq bautizakuy niyta munan? b) ¿Imaraykutaq bautizakuy wañuywan, kawsarimuywan ima ninakun?

¹¹ Jesús kamachisqanmanjina 33 watamantapacha judiokuna, judío kanapaq tikrakuqkuna ima, bautizakuyta qallarirqanku. Chaymantaqa Samaria llaqtamanta runapis bautizakurqanku, chaymantataq 36 watapi mana judío kaqkuna bautizakullarqankutaq. Mana judío kaqkunaqa niraq bautizakuchkaspa Jehovaman sapa juk qukunanku karqa, paypa Churin nisqanta qhatinankupaq. Unayjina kunanpis bautizakunanchik tiyan. Yakuman chinkaykuspaqa Diosman qukusqanchikta rikuchinchik. Bautizakuyqa pʼampaywan ninakun. Yakuman chinkaykuspaqa, ñawpa ruwayninchik wañusqanta niyta munan; yakumanta lluqsispataq, Diospa munayninta ruwanapaq kawsarimusqanchikta niyta munan. Chiqa cristianokunapaqqa yakupi juk bautismolla tiyan. Bautizakuspaqa Jehovamanta sutʼinchaqman tukunchik, Diospa munayninta ruwanapaq (Efesios 4:5; 2 Corintios 6:3, 4).

12. ¿Imawantaq cristiano bautizakuy ninakun?

¹² Bautizakuq runaqa Diospa ñawpaqinpi salvakuyta atinqa. Chaymanta parlaspaqa, apóstol Pedro Noep arcantaqa bautismowan kikincharqa, nirqataq: “Bautismotaj kunan salvawanchej. Chayqa mana llimphuchanchu cuerpoj chʼichinta, astawanqa Diospa ñawpaqempi llimphu sonqo yuyayta rikuchin. Salvasqa kankichej Jesucristoj kawsarimpusqannejta” (1 Pedro 3:21). Arcaqa sutʼimanta rikuchirqa Noé Diosta allinta kasukusqanta. Arca tukukusqantawan ‘mana kasukuq runasqa yakuwan pʼampasqa chinkarqanku’ (2 Pedro 3:6). Chaywanpis “pisi runaslla, pusajlla yakunejta salvasqa karqanku” (1 Pedro 3:20).

13. ¿Imamantataq bautizakuqkuna kacharichikun?

¹³ Kunanqa Jesuspi iñisqankurayku Jehovaman qukuqkunaqa, bautizakunku qukusqankuta rikuchinapaq. Chaymantataq Diospa munayninta juntʼanku, allin sunquyuqtaq kanku, jinamanta kay saqra pachamanta kacharichikunku (Gálatas 1:3, 4). Manaña saqra runawan khuska chinkanqankuchu. Diosqa paykunata jarkʼanqa. Apóstol Juan jinata Diosta kasukuqkunata nin: “Kay pachaqa tukukapushan, jinallataj chay sajra munaynimpis; Diospa munayninta ruwajrí, wiñaypaj kawsanqa”, nispa (1 Juan 2:17).

Ruwananchikta juntʼana

14. ¿Bautizakuspapis imatataq astawan ruwananchik tiyan?

¹⁴ Wakinkunaqa bautizakusqankullawan salvasqa kasqankuta yuyanku. Mana chaymanjinataq, bautismoqa salvawanchik, Jehovaman Jesusniqta tukuy sunquwan qukuptinchik, Diospa munaynintataq tukuchanakama ruwaptinchik. “Pichus tukukuykama sinchʼita sayajrí, chaymá salvasqa kanqa”, nispa Biblia niwanchik (Mateo 24:13).

15. a) ¿Imatataq Diosninchik cristianokunapaq munan? b) ¿Imaynatá cristiano kayninchikta qhawananchik tiyan?

¹⁵ Jesusqa Diospa munayninta ruwananpaq kawsayninta qurqa. Ñuqanchikpis Diosman kawsayninchikta qunanchik tiyan. Pay nisqanta ruwananchik tiyan, mana ñuqanchik munasqanchiktachu (Romanos 12:1, 2). Mana Diospa munayninta juntʼachkasunmanchu, wakin kuti kay pachapi runajina ruwaptinchik, ñuqanchikllapaq imatapis munaptinchik, chayri runa qhawanallawanchikpaq Diosta kasukuptinchik (1 Pedro 4:1-3; 1 Juan 2:15, 16). Juk judioqa Jesusta tapurqa, ‘¿imatataq ruwanay tiyan wiñay kawsayta japʼinaypaq?’, nispa, Jesustaq chiqa kaqmanjina kawsananta nirqa. Chantapis, paypa qhipanta purinanta nirqa. Chayta ñuqanchikpis ruwananchik tiyan. Mana cristiano kayninchikta, qhapaqyayta maskʼaspa qhipaman churanachu (Mateo 19:16-21).

16. a) ¿Imatataq tukuy cristianokuna Diospa Reinonpaq ruwananku tiyan? b) Kay 116, 117, paginakunata qhawarispa, ¿imaynatá Diospa Reinonmanta runaman willakuchkan? c) Tukuy sunquwan Diosmanta willaspa, ¿imatataq rikuchinchik?

¹⁶ Diosqa, Jesús Reinonpaq llamkʼananta munarqa. Chayrayku, Jesusta mana Reyjina kamachinallanpaqchu akllarqa, astawanqa Diospa Reinonmanta kʼajaywan willananpaq churarqa. Ñuqanchikpis tukuy sunquwan, kʼajaywan, runaman willamunanchik tiyan. Jinamanta Diosllata kamachiqtajina qhawasqanchikta, runa masinchikta munakusqanchikta ima rikuchisunchik (Mateo 22:36-40). Astawanpis tukuy kay pachapi Jehovamanta sutʼinchaqkunawan jukchasqa kasqanchikta rikuchisunchik. Diospa Reinonpi wiñaypaq kawsanapaq, khuska purisunchik.

Yuyarinapaq

• Jesuspa bautizakusqan, ¿imapitaq kikin, imapitaq jukjina, kunan bautizakuywan?

• ¿Imataq ‘Dios Tata sutinpi, Churip sutinpi, santo espiritup sutinpiwan’ bautizakuy niyta munan?

• Yakupi bautizakuptinchik, ¿imatataq ruwananchik tiyan?

[116, 117 paginaspi dibujos/fotos]

JINAMANTA DIOSPA REINONMANTA WILLAKUN

Wasimanta wasi

Familianchikman

Llamkʼaq masinchikman

Yachay wasipi

Ñankunapi

Yachayta munaqkunaman kutispa

Bibliamanta wasipi yachachispa