Juntʼa sunqu kasqanchikqa Jehovata kusichin

“Yachayniyoj kay, wawáy, kusichiwankitaj; ajinamanta allinta kutichisaj pischus ñakʼarichiwayta munajkunata.” (PRO. 27:11.)

1, 2. a) Job libro nisqanmanjina, ¿imatá Diospa kamachisninmanta Satanás nirqa? b) ¿Imaynatá Satanás, Jehovaman churanakuchkallasqantapuni yachanchik?

JEHOVAQA, Satanasta, Jobpa juntʼa sunqu kayninta pruebaman churananta saqirqa. Chayrayku, chiqa sunqu Jobqa, mana uywasniyuq, mana wawasniyuq ima, rikhurirqa, paytaq mayta unquykurqa. Satanasqa, mana Job juntʼa sunqu kasqallantachu iskaychachiyta munachkarqa, manaqa kayta nirqa: “Runaj cuerpon allillan kajtenqa, tukuy imapis allillan. Kawsayninrayku runaqa imatapis qonampaj jinalla”, nispa. Jinamanta Kuraq Supayqa, runas Diosman mana juntʼa sunqu kayta atisqankuta nichkarqa, kunankamapis chayta nichkallanpuni (Job 2:4).

² Chaymanta 600 watasninman, Jehovaqa Salomonniqta jinata nirqa: “Yachayniyoj kay, wawáy, kusichiwankitaj; ajinamanta allinta kutichisaj pischus ñakʼarichiwayta munajkunata”, nispa. (Pro. 27:11). Satanasqa Salomonpa tiemponpipis Jehovaman churanakullarqapuni. Astawan qhipamantaq apóstol Juanqa musquypijina rikurqa, Satanás janaqpachamanta wikchʼuchikamuspapis, Diospa kamachisninta chʼataykuchkallasqantapuni (kaytaq Diospa Reinon 1914 watapi sayachisqa kasqanmanta, qhipaman karqa). Kay qhipa pʼunchaykunapipis Kuraq Supayqa Diospa kamachisninta, Diosman mana juntʼa sunqu kanankuta nichkallanpuni (Apo. 12:10).

3. Job libromanta, ¿ima sumaq yachachiykunatataq yachakusunchik?

³ Kay yachaqanapiqa, Job libromanta, 3 yachachiykunata yachakusunchik. Ñawpaq kaqpi, Satanás, runaspa aswan saqra enemigon kasqanmanta, Diospa llaqtan qhatiykachasqa kananpaq, pay juchayuq kasqanmanta ima yachakusunchik. Iskay kaqpitaq, Jehovaman qayllaykusqanchikrayku, mayjina chʼampaypi kachkaspapis, Jehovaman juntʼa sunqullapuni kayta atisqanchikmanta qhawarisunchik. Kimsa kaqpitaq, imaynatachus Jehová, Jobta yanaparqa, ajinallatataq ñuqanchiktapis Palabranniqta, llaqtanniqta, espíritu santonniqta ima, yanapanawanchikmanta, qhawarisunchik.

Pichus enemigonchik kasqanta ama qunqanachu

4. Kay pachapi chʼampaykuna kananpaq, ¿pitaq juchayuq?

⁴ Runasqa, jallpʼantinpi chʼampaykuna kasqanmanta mayta llakikunku, manataq yachankuchu imaraykuchus ajina kasqanta. Satanasqa chʼampaykuna kananpaq juchayuq, chaytataq runasqa mana entiendeyta atinkuchu, mana Satanás kasqanta creesqankurayku. Chaywanpis may chhika chʼampaykunataqa runasllataq rikhurichinku. Adanwan, Evawan, juchallikusqankumantapachataq, runasqa pantachkallankupuni. Kuraq Supayqa, Diospa contranta uqharikunanpaq Evata chʼawkiyarqa. Kay saqra kawsaytapis payllataq apamun, imaraykuchus paypa makinpi kachkan. Chayrayku, Satanasqa ‘kay pachap diosnin’, kay pachamanta runastaq payjina: uqharikuqkuna, churanakuqkuna, envidianakuqkuna, mana chiqata ruwaqkuna, tukuy imayuq kayta munaqkuna, mana kasukuqkuna ima kanku (2 Cor. 4:3, 4; 1 Tim. 2:14; 3:6; Santiago 3:14, 15, ñawiriy). Chaytaq politicapi, religionespi ima chʼampaykuna kananpaq, chiqninakuy kananpaq, suwakuy kananpaq ima tanqan, tukuy kaytaq runasta mayta llakichin.

5. Chiqa kaqta yachasqanchikwan, ¿imatá ruwasunman?

⁵ Jehovap kamachisninqa, kay pachapi chʼampaykuna kananpaq pichus juchayuq kasqanta yachanchik. Kay yachasqanchiktaq, ¿manachu runaman willachkaptinchik, chaymanta willanapaq tanqawanchik? Diospa sutinta jarkʼasqanchikmanta, Jehová, tukuy ñakʼariykunata, Satanasta ima, chinkachinanmanta sutʼinchaspa, ¿manachu mayta kusikullanchiktaq?

6, 7. a) Diospa llaqtan qhatiykachasqa kananpaq, ¿pitaq juchayuq? b) ¿Imaynatá Elihujina ruwasunman?

⁶ Satanasqa mana kay pachapi chʼampaykuna kasqallanmantachu juchayuq, manaqa Diospa llaqtan qhatiykachasqa kasqanmantapis. Payqa ima chʼampaymanpis churaytapuni munawanchik. Jesucristoqa, apóstol Pedrota nirqa: “Simón, Simón, Satanasqa munan trigota jina qankunata thalayta”, nispa (Luc. 22:31). Chayrayku Jesuspa qhipanta riqkunapaqqa, ima pruebaspis kanqapuni. Kuraq Supay “phiña león jina”, uquykuyta munawasqanchikta nispa, Pedroqa chiqatapuni nichkarqa. Chantá Pablo sutʼinchallarqataq: “Cristo Jesuspi tukuy cheqanta kawsayta munajkunaqa chejnikuywan qhatiykachasqapuni” kanqanku, nispa (1 Ped. 5:8; 2 Tim. 3:12).

⁷ Juk hermano ima chʼampaypipis kachkasqanmantaqa, mana Jehová juchayuq kasqanta yuyananchikchu tiyan. Rikusqanchikmanjina Satanás chʼampayniyuq kananpaq juchayuq, chayrayku Elihujina ruwananchik tiyan, manataq Jobmanta llullakuspa sunquchaqkunajinachu chay hermanomanta karunchakunanchik tiyan. Jinamanta Satanaspa contranta sinchita sayananpaq yanapasunchik (Pro. 3:27; 1 Tes. 5:25). Ñuqanchikqa tukuy atisqanchikmanjina chay hermanota, Diosman juntʼa sunqullapuni kananpaq yanapayta munanchik, ajinamanta Jehovap sunqunta kusichinanpaq.

8. Satanás, ¿imaraykutaq Jobta, Jehovata jatunchananta mana saqichirqachu?

⁸ Jobqa, ichapis uywasninrayku astawan qhapaq karqa, chaywanpis Satanasqa tukuy uywasninta wañuchirqa. Chantapis Jobqa chay uywasninmanta Jehovapaq qʼulachillaqtaq. “Tutamanta jatariytawan, uj uywata wañuchispa Tata Diospaj qʼolachej, sapa ujninku juchasninkumanta llimphuchasqa kanankupaj. Chayta Jobqa ruwaspa, nej: Ichapis wawasniy chay fiestankupi sonqosninkupi juchallikuspa, Diospa contranta rimarerqanku”, nispa (Job 1:4, 5). Jobqa, paypaq ñakʼariy qallarisqanmantapacha, manaña uywasninta Diospaq qʼulachiyta atirqachu, imaraykuchus Diosta jatunchananpaq “tukuy kapuyni[nta]”, chinkachirqa (Pro. 3:9). Chaywanpis, Jobqa siminwan Diosta jatunchallarqapuni.

Jehovaman astawan qayllaykunallapuni

9. ¿Imataq ñuqanchikpaq astawan sumaq?

⁹ Sapa juk, qullqiyuqchus, machkha watayuqchus, unqusqachus chayri sanochus kasqanchikmanjina, Jehovaman astawan qayllaykuyta atinchik. Ima chʼampayllapipis kachkaspa Diosmanta mana karunchakusqanchikqa, juntʼa sunqullapuni kanapaq, Diosta kusichinapaq ima, yanapawasunchik. Chantá chiqa kaqta yachakuyta qallariqkunapis, Diosman chiqa sunqu, juntʼa sunqu ima, kasqankuta rikuchillankutaq.

10, 11. a) Chʼampaykunapi rikukuspa, ¿imatá Valentina ruwarqa? b)  Ruwasqanwan kay hermana, ¿imaynatá Satanaspa nisqanman kutichirqa?

¹⁰ Valentina Garnovskayap kawsayninmanta qhawarina, payqa Rusiamanta achkha hermanasjina, Diosman Jobjina chiqa sunqu karqa. Iskay chunka watayuq kachkaptintaq 1945 watapi, juk hermano iskay kutillata Bibliamanta yacharichisqa. Chaywanpis Valentinaqa, mana chay hermanota juktawan rikuspapis, vecinosninman Diosmanta willayta qallarirqa, chayraykutaq soldados carcelpi wisqʼamurqanku, pusaq watatataq sinchi llamkʼayman churanankuta nirqanku. Chantá 1953 watapi kachariptinkutaq, watiqmanta willayta qallarillarqataq. Chaywanpis watiqmanta carcelman apallarqankutaq chunka watataq wisqʼasqa kananta nirqanku. Chaymantataq wak ladoman sinchita llamkʼananpaq aparqanku, chaypitaq hermanas juk Bibliayuq karqanku, juk pʼunchaytaq juk hermana, payman chay Bibliata rikuchirqa. Chaytaq Valentinapaqqa may sumaq karqa, imaptinchus payqa 1945 watapi, payman willariq hermanop Bibliallanta rikurqa.

¹¹ Valentinaqa 1967 watapi carcelmanta kacharisqa karqa, Jehovaman qukuspataq bautizakurqa. Chantá Diosmanta sunqu kʼajaywan willayta qallarillarqataq. Kay 1969 watapi juktawan wisqʼallarqankutaq, chaypitaq kimsa watapaq wisqʼasqa kananta nirqanku, paytaq Diosmanta willaytaqa manapuni saqirqachu, 2001 watapitaq wañupurqa. Chay watakamataq 44 runasta chiqa kaqta riqsinankupaq yanaparqa. Valentinataqa, 21 watas kuraqta wisqʼarqanku, sinchi llamkʼaykunapitaq llamkʼachirqanku. Payqa, Diosman juntʼa sunqu kananrayku, tukuy imata qhisacharqa, chayraykutaq wisqʼasqapis karqa. Manaraq wañupuchkaspa, jinata nirqa: “Wasiypis mana kapuwanchu, imachus kapuwasqanpis juk maletallaman yaykun, chaywanpis Jehovata yupaychaspa may kusisqa kani”, nispa. Kay hermanap kawsayninqa, Satanás llulla kasqanta sutʼita rikuchin, imaptinchus Satanasqa, runa ima llakiyllapipis kachkaspa, Diosta wasanchananta nin (Job 1:9-11). Chiqamanta Valentinaqa, Jehovap sunqunta kusichirqa. Jehovataq, payta, wak chiqa sunqu wañupuq kamachisninta ima, kawsarichimunqa (Job 14:15).

12. ¿Imaynatá Jehovaman qayllaykusqanchikta, rikuchinchik?

¹² Sunqumantapacha Jehovata munakusqanchikrayku, payman astawan qayllaykunchik. Chantá kʼacha kaykunasninqa may sumaq, chayrayku imatachus nisqanmanjina kawsakunanchikpaq tukuy atisqanchikta ruwanchik. Ñuqanchikqa Diosta tukuy sunqu munakunchik, manataq llulla Kuraq Supay nisqanmanjinachu. Ajinata sunqumantapacha munakusqanchikqa, ima chʼampaytapis atipanapaq, Diosman juntʼa sunqullapuni kanapaq ima, yanapawanchik. Chantapis Jehovaqa, ‘nisqasninta kasukuptinchik saqra kaqmanta jarkʼaspa’ yanapallawasunchiktaq (Pro. 2:8; Sal. 97:10).

13. ¿Imaynatá Jehová ruwasqanchikta qhawan?

¹³ Diosta munakusqanchikqa, sutinta jatunchanapaq tanqawanchik. Chaywanpis ichá sutinta jatunchanapaq, pisita ruwasqanchikta yuyanchik. Amataq qunqanachu Jehová, imayna sunquwanchus ruwachkasqanchikta yachasqanta, ruwayta munasqanchikmanjina mana atiptinchikpis, payqa mana qhisachawanchikchu. Diosqa mana imatachus ruwasqallanchiktachu qhawan, manaqa imaraykuchus ruwasqanchikta qhawan. Jobqa, chayjinata ñakʼarispapis, payta juchachaqkunaman, Jehovata mayta munakusqanta nirqa (Job 10:12; 28:28, ñawiriy). Diosqa, Job librop tukukuynin tʼaqapi, Jobmanta mana chiqata parlasqankurayku Elefazpaq, Bildadpaq, Zofarpaq ima, phiñasqa kachkasqanta nirqa. Jobtataq, “kamachiy” nispa, tawa kutita nirqa, llullakuspa payta sunquchaqkunapaqtaq mañapunanta nirqa (Job 42:7-9). Chayrayku, Jehovap ñawpaqinpi allinpaq qhawasqa kanapaqjina imallatapis ruwanachik.

Jehovaqa kamachisninta yanapan

14. ¿Imaynatataq Jehová, Jobpa yuyayninta tikrachirqa?

¹⁴ Jobqa, juchasapa runa kaspapis, Diosman chiqa sunqu kayta atirqa. Arí, wakin kutipi payqa, mayta ñakʼarisqanrayku Diosmanta pantasqata yuyarqa. Payqa Jehovata nirqa: “Qanmanta, Diosniy, yanapata mañakuyki, manataj uyariwankichu, [...] makiykej atiyninwan qhatiykachawanki”, nispa. Chantapis Jobqa, mana juchayuq kasqallanpi astawan yuyachkarqa. Chayrayku jinata nirqa: ‘Mana juchayuqchu kani’ nitaq ‘ni pitapis saqrata ruwarqanichu; mañakusqaypis llimphu sunquwan karqa’, nispa (Job 10:7; 16:17; 30:20, 21). Jina kaptinpis Jehovaqa, kʼachamanta, Jobta parlapayarqa. Tapuykunata ruwaspataq, mana payllapi yuyananpaq yanaparqa, astawanpis runaqa Diospa ñawpaqinpi mana ni imachu kasqanta reparachirqa. Jobtaq yuyayninta tikrachirqa, pantasqa kachkasqantataq nirqa (Job 40:8; 42:2, 6, ñawiriy).

15, 16. Kay tiempopi, ¿imaynamantá Jehová yanapawanchik?

¹⁵ Jehovaqa kay tiempopipis, kʼachamanta, maychus kaqmanjinataq yuyaychawanchik, chantapis achkha bendicionesta quwanchik. Chaykunamanta jukqa, Jesucristo ñuqanchikrayku kawsayninta qusqan. Chayniqtataq, juchasninchikpis pampachasqa, Diosmanpis astawan qayllaykunchik (Sant. 4:8; 1 Juan 2:1). Jehovaqa, espíritu santonta mañakuptinchik, ima chʼampaytapis atipanapaq, quwasun. Chantapis Bibliata qullawanchiktaq, chayta ñawirisunchik, yachachisqanpitaq tʼukurisunchik chayqa, ima chʼampaytapis atipanapaq sumaq wakichisqa kasunchik. Chaytaq imaraykuchus, Diospa kamachiyninman churanakuy kasqanmanta, Diospa kamachisnin juntʼa sunqu kanankumanta ima, yachanapaq yanapawasun.

¹⁶ Chantapis, jallpʼantinpi Diospa llaqtanmanta kasqanchik, ‘allin kamachi yuyayniyuqniqta’ yachachiwasqanchikpis juk bendición (Mat. 24:45-47). Jehovamanta sutʼinchaqkunaqa, Jallpʼantinpi 100.000 qutuchakuykunapi tantakunchik, chaypitaq ima chʼampaytapis atipanapaq, kallpachawanchik. Kaytataq Alemaniamanta juk sipas cristianap, Sheila sutiyuq, kawsayninpi rikusunchik.

17. Imaraykuchus Jehová llaqtanniqta yachachisqanta, kasukuy may allin kasqanmanta sutʼinchariy.

¹⁷ Juk pʼunchay, Sheila clasesta pasachkaptin, yachachiqnin cursomanta lluqsisqantawan, compañerosninqa ouija tablata urqhusqanku. Chayta rikuspataq Sheilaqa, chaymanta lluqsipusqa. Chaymantataq, chaypacha compañerosnin, supaykuna chaypi kasqankuta reparaspa, may mancharisqas jawaman ayqikusqankumanta yachasqa. Jinata lluqsipusqantaq ¡may allin karqa! Chaywanpis, ¿imataq chayta ruwananpaq yanaparqa? Sheila nin: “Pasaq tantakuyllapi ouija tabla nisqa, mana allinchu kasqanmanta parlakusqanta uyarirqani. Ajinamantataq wakichisqa kachkarqani, Proverbios 27:11 pʼiti nisqanmanjinataq, Jehovap sunqunta kusichiyta munarqani”. Sheila tantakuypi, ouija tabla mana allinchu kasqanmanta sumaqta uyarisqanqa, ¡may allinpuni karqa!

18. ¿Imatataq qampis ruwanayki tiyan?

¹⁸ Dios, llaqtanniqta yachachisqanta kasukunallapuni. Tantakuykunaman rina, Bibliata ñawirina, publicacionestapis ukhuncharina. Ajinamantataq Diospaq yanapayninta, yuyaychayninta ima, japʼisunchik. Chantá Diosmanta mañakuyta mana saqinachu, allin wakichisqa hermanoswantaq jukchakuna. Jehovaqa, ima chʼampaytapis atipananchikta munan, payman juntʼa sunqu kasqanchikwan atipananchikpitaq atienekun. Diospa sutinta pataman churay, juntʼa sunqu kay, sunqunta kusichiy ima, mana imawanpis kikinchakunchu.

¿Yuyarikunkichu?

• ¿Imamantá Satanás juchayuq?

• ¿Imataq ñuqanchikpaq astawan sumaq?

• ¿ Imaynatá Jehovaman qayllaykusqanchikta rikuchinchik?

• Kay tiempopi, ¿imaynamantá Jehová yanapawanchik?

[8 paginapi dibujo/foto]

¿Chiqa kaqta riqsisqayki, wakkunaman willanaykipaq tanqasunkichu?

[9 paginapi dibujo/foto]

Hermanosninchikta, Diosman juntʼa sunqullapuni kanankupaq yanaparina

[10 paginapi dibujo/foto]

Valentinataqa, Diosman juntʼa sunqu kayninmanta, ni ima chʼampaypis karunchachirqachu