Cristop munakuyninqa munakunapaq tanqawanchik

“[Jesús] imaynatachus kay pachapi paypata kajkunata munakorqa, ajinata paykunataqa tukukuykama munakorqa.” (JUAN 13:1.)

1, 2. a) ¿Imaraykutaq Jesuspa munakuynin may jatun karqa? b) Kay yachaqanapi, ¿imastá ukhuncharisunchik?

JESUSQA, may munakuyniyuq karqa. Chay jatun munakuynintaqa, parlayninwan, ruwasqanwan, yachachisqanwan, ñuqanchikrayku wañusqanwan ima, rikuchirqa. Payqa, runasta, astawanpis discipulosninta munakusqanta, wañunankama rikuchirqa.

² Ñuqanchikpis, Jesusmanta yachakunanchik tiyan, ajinamanta hermanosninchikta, wak runasta ima, munakunapaq tanqasqa kasunchik. Kay yachaqanapiqa, ancianos imaynatachus juchallikuqman, Cristojina munakuyninkuta, rikuchinankumanta yachakusunchik. Chantapis, imaynatachus Jesuspa munakuynin chʼampayniyuqkunata, unqusqasta, wak imasrayku ñakʼariqkunata ima, yanapanapaq tanqawasqanchikta ukhuncharisunchik.

3. Jesús, ¿imatá Pedro juchallikuptin ruwarqa?

³ Apóstol Pedroqa, Jesús wañupunan pʼunchaymanta ñawpaq chʼisin, kimsa kutita Jesusta mana riqsisqanta nirqa (Mar. 14:66-72). Chaywanpis Jesusqa, Pedro pesachikuspa kutirikunanta yacharqa, ajinata ruwaptintaq perdonarqa, juk jatun llamkʼaytataq qurqa (Luc. 22:32; Hech. 2:14; 8:14-17; 10:44, 45). Jesús, juchallikuqta imaynatachus qhawasqanmanta, ¿imatá yachakunchik?

Juchallikuqkunata Jesusjina qhawana

4. ¿Maykʼaqtaq Jesusjina munakuyninchikta astawan rikuchinanchik tiyan?

⁴ Jesusjina tukuy imapi munakuyninchikta rikuchinanchik tiyan, chaywanpis familianchikmanta chayri qutuchakuymanta pillapis juchallikuptin munakuyninchikta rikuchiyqa, mana atikullanchu. Llakikunapaqjina, kay saqra pachap tukukuynin qayllamuchkaptin, saqra yuyayninqa astawan miraykun. Chayraykutaq, wayna chayri kuraq cristianospis, kay pachamanta runasjina yuyayta qallarinkuman, chaytaq Diospa kamachiykunasninta pisipaq qhawanankupaq, payta yupaychayta munasqankuta pisiyachinankupaq ima, tanqanman. Ñawpa tiempopi wakin cristianospis, qutuchakuymanta wikchʼuchikurqanku chayri kʼamichikurqanku. Kunan pʼunchaykunapipis, chayqa rikukullantaq (1 Cor. 5:11-13; 1 Tim. 5:20). Chaywanpis ancianos, chay juchallikuq hermanosta munakuywan yanapankuman chayqa, sunqunman chayankuman.

5. ¿Imaynatá ancianos, juchallikuqkunata Cristojina qhawasqankuta rikuchinkuman?

⁵ Ancianosqa, Diospa kamachiykunasninta Jesusjina jatunpaq qhawachinanku tiyan. Chaytataq Jehovajina, llampʼu sunquwan, kʼacha kaywan, munakuywan ima, ruwananku tiyan. Ancianosqa, “juchallisqankumanta sonqonkuta nanachikojkunata, pikunachus manaña salvasqa kayta suyankuchu”, nisunman sunqumantapacha pesachikuqkunataqa, “llampʼu sonqowan allin ñanman kutichiy[ta]” atillanku (Sal. 34:18; Gál. 6:1). Chaywanpis, ¿imatá ruwanku juchallikuq wapuykachaptin chayri manapuni pesachikuptin?

6. Ancianos juchallikuqta chiqan ñanman kutirichichkaspa, ¿imatá mana ruwanankuchu tiyan, imaraykutaq?

⁶ Ancianos, wak hermanos imaqa, juchallikuq Bibliap yuyaychaykunasninta qhisachaptin chayri ruwasqanmanta wakkunallaman tumpaptin, ichapis phiñakunkuman. Qutuchakuyta ñakʼarichisqanrayku, mana pesachikusqanrayku ima, ichá phiñakuyninkuta rikuchiyta munankuman. Chaywanpis phiñakuspaqa, mana chay chʼampayta allinchankumanchu, nitaq “Cristoj yuyaynin” paykunapi kasqantapis rikuchichkankumanchu (1 Cor. 2:16; Santiago 1:19, 20, ñawiriy). Jesusqa, runas pantasqankuta sutʼimanta wakin kuti reparachinan kaptinpis, ni jaykʼaq wakkunap sunqunta nanachiyta maskʼarqachu, nitaq pitapis chiqnikusqanrayku rimarqachu (1 Ped. 2:23). Astawanpis, juchallikuqkuna, pesachikuspa Jehovaman kutiyta atisqankuta sutʼincharqa. Chantapis Jesusqa, Jallpʼaman “juchasapasta salvanampaj” jamurqa (1 Tim. 1:15).

7, 8. Ancianos, juchallikuqta chiqan ñanman kutichichkaspa, ¿imatá mana qunqanankuchu tiyan?

⁷ Jesuspa ruwasqan, juchallikusqanrayku kʼamichikuqta chayri qutuchakuymanta wikchʼuchikuqta imaynatachus qhawananchikmanta, ¿imatá yachachiwanchik? Qallarinapaqqa, Diospa llaqtan llimphu kananpaq imastachus ruwakusqanqa, qutuchakuyta jarkʼanapaq, juchallikuq pesachikunanpaq ima, kasqanta mana qunqanachu (2 Cor. 2:6-8). Juchallikuqkuna mana pesachikusqankurayku qutuchakuymanta wikchʼuchikuptinkuqa, mayta llakikunchik, chaywanpis wakinkuna Jehovaman kutinpusqankuta rikuyqa, may kusiy. Chantapis, ancianos juchallikuqwan Cristop yuyayninmanjina ruwanku chayqa, ichapis tiempowan chay hermano pantasqanta reparakuspa qutuchakuyman kutinpunqa. Ichá chay hermanoqa, ancianos Biblia nisqanmanjina yuyaychasqankuta, mana tukuynintachu yuyarikunqa, chaywanpis, munakuywan allinpaq qhawaspa parlapayasqankuta mana qunqanqachu.

⁸ Chayrayku ancianosqa, imayna chʼampay kaptinpis, “espirituman jina[puni]” ruwananku tiyan, astawanpis munakuywan (Gál. 5:22, 23). Ni jaykʼaqtaq, juchallikuqta usqhayta qutuchakuymanta wikchʼuyta maskʼanankuchu tiyan. Mana chayqa, chay hermano Jehovaman kutimunanta sunqumantapacha munasqankuta rikuchinanku tiyan. Jinamanta, wakinkuna aswan qhipaman pesachikuspa kutimuptinkuqa, Jehovaman, “Diosmanta regalosjina, [NM]” qusqa ancianosmanpis, mayta agradecekunqanku (Efe. 4:8, 11, 12).

Tukukuy pʼunchaykunapi cristianospa munakuyninku rikukun

9. Jesús, ima nisqanpichus discipulosninman munakuyninta rikuchisqanmanta, parlariy.

⁹ Lucas Evangeliopiqa, imaynatachus Jesús munakuyninta rikuchisqanta rikunchik. Jesusqa, romano soldados Jerusalenta pisimantawan muyuykunankuta, runas mana ayqiyta atinankuta ima, yacharqa, imaraykuchus Diosqa, chay llaqta chinkachisqa kananta nirqa. Chayrayku discipulosninman nirqa: “Jerusalén llajtata soldadoswan muyurisqata rikuspa, yachaychej thuñikunan chayamusqanta”, nispa. ¿Imatá chay pʼunchay chayamuptin ruwananku karqa? Jesús sutʼita kamachirqa: “Chaypacha Judeapi kajkuna orqosman ayqechunku, Jerusalenpi kajkunataj llajtamanta jawaman llojsichunku. Jinallataj chajraspi kajkuna ama llajtaman kutirimuchunkuchu, imaraykuchus ñakʼariy pʼunchaykuna kanqa tukuy Qhelqasqaqa juntʼakunampaj” (Luc. 21:20-22). Romanosqa 66 watapi Jerusalenta muyuykurqanku, chaywanpis ripullarqanku, chiqa sunqu discipulostaq Jesuspa kamachisqanta kasukurqanku.

10, 11. ¿Imaynatá ñawpa tiempo cristianosmanta yachakuy “manchay ñakʼariy” tiempopaq yanapawasun?

¹⁰ Cristianosqa, Jerusalenmanta ayqichkaptinku, Jesusjina munakuyninkuta rikuchinakunanku karqa, kapuyninkuta necesitaqkunaman jaywaspa. Chaywanpis, Jesuspa nisqanqa, astawan qhipaman juntʼakunallantaq karqa. Pay nirqa: “Chaypacha manchay ñakʼariy kanqa; kay pacha qallarikusqanmantapacha manaraj chay jina karqachu, nitaj jaykʼajpis kanqachu” (Mat. 24:17, 18, 21). Chay “manchay ñakʼariy” chayamuptin chayri niraq qallarichkaptin, ichá ñuqanchikpis achkha ñakʼariykunata rikullasuntaq. Chay pʼunchaykunapi Cristojina yuyayqa, mayta yanapawasun.

¹¹ Jesusjina munakuywan wakkunap allinninkuta maskʼananchik kanqa. Pablo jinata yuyaychan: “Sapa ujninchej runa masinchejta kusichina, imatapis paypa allinnimpaj ruwaspa, ajinamanta creeypi wiñachisqa kanampaj. Cristopis mana paypa allinnillantachu maskʼarqa. [...] Pacienciata, sonqochakuytawan qoj Dios uj yuyayllata qankunaman qochun Cristo Jesusman jina” (Rom. 15:2, 3, 5, 6).

12. ¿Imayna munakuytaq kapunawanchik tiyan, imaraykutaq?

¹² Pedropis, Jesuspa munakuyninta rikurqa, chayrayku “cheqa kajta kasuspa” ‘hermanosninchikta chʼuwa sunquwan munakunanchikta’ yuyaychawarqanchik. Chantá nirqa: “Kunantaj astawan astawan munanakuychej tukuy sonqowan” (1 Ped. 1:22). Kunan tiempoqa, astawan chay kʼacha kaykunata sunqunchikpi puquchinanchik tiyan, imaraykuchus Satanasqa, aswan sinchita llamkʼachkan. Chayrayku, ama kay saqra pachap imasninpi atienekunachu, imaraykuchus kay pachaqa chinkayman richkan, chaytaq bancos, jatuchaq empresas ima, urmachkasqankupi sutʼita rikukun (1 Juan 2:15-17, ñawiriy). Astawanpis kay pachap tukukuynin aswan qayllapiña kasqanrayku, Jehovaman, hermanosninchikman ima, astawan qayllaykuna. Qutuchakuypi amigosta maskʼana. Pablo nirqa: “Hermanos jina tukuy sonqo munanakuychej, ujkuna ujkunata aswan allimpaj qhawaspa” (Rom. 12:10). Pedropis chaymanta parlaspallataq, ajinata nirqa: “Tukuy imamanta astawanqa qankunapura tukuy sonqo munanakuychej, imaraykuchus munakoyqa ashkha juchata pʼampan”, nispa (1 Ped. 4:8).

13-15. Sinchi wayra rikhuriptin, ¿imaynamantá achkha hermanos hermanosninkuta munakusqankuta rikuchirqanku?

¹³ Jehovamanta sutʼinchaqkunaqa, munakuyninkuta ruwasqankuwan rikuchisqankurayku may riqsisqa kanku. Tʼukurinapaq, kay 2005 watapiqa, Estados Unidosmanta uraniqpi, sinchi wayra tukuy imata thuñisqanrayku, iskay waranqamanta kuraq hermanos Jesusjina ruwayta munasqankurayku, yanapaq rirqanku. Wakinkunaqa, chay lugarpi hermanosta yanapanankupaq, wasisninkuta, llamkʼayninkuta ima, saqirqanku.

¹⁴ Juk chiqapiqa, juk sinchi wayra mama qucha yakuta 10 metrosta sayarichirqa, yakutaq 80 kilometrosta chʼaki jallpʼata pʼampaykurqa. Chay sinchi wayra risqanpiqa, achkha wasista qʼala thuñisqata saqirqa. Achkha hermanos, chay lugarman wasista ruwanankupaq herramientasta apaspa rirqanku. Iskay viuda ñañaspis, qʼipichaykukuytawan camionetapi 3.000 kilometrosta chayman yanapaq rirqanku. Jukninqa, kunankama chaypi precursora regularjina llamkʼaspa tiyakuchkan, chaypi hermanostataq yanapachkallanpuni.

¹⁵ Chay lugarpiqa, phichqa waranqa suqta pachak kuraq wasistaña ruwanku chayri allinchanku, mana hermanosnillanchikpatachu, manaqa wak runaspatawan. Jinata yanapasqankumanta yanapachikuq hermanos, ¿imatá ninku? Juk hermanaqa, wasinta chay sinchi wayra apakapusqanrayku, autojina wasisituman ripurqa, chay wasiqa juskʼuraralla karqa, cocinanpis mana waliqchu karqa. Chayrayku hermanos, wasita ruwapuptinku, kusiymanta waqarikurqa. ¡May kusisqataq wasiyuq kasqanmanta Jehovaman, hermanosman ima, agradecekurqa! Achkha hermanosqa, wasisninku sayasqaña kaptinpis unayta qhipakurqanku maypichus kachkarqanku chaypi. ¿Imarayku? Yanapaq hermanos tukuyta yanapayta tukunankukama, qhipakunankupaq. Chay hermanosqa, chiqamantapuni Cristojina yuyarqanku.

Unqusqasta Jesusjina qhawana

16, 17. ¿Imaynamantá unqusqasta Jesusjina qhawasqanchikta rikuchisunman?

¹⁶ Ñuqanchiktaqa, ichá sinchi wayra, sinchi para chayri wak imas mana ñakʼarichiwanchikchu, chaywanpis tukuyninchik unqunchik chayri familianchikmanta pillapis unqun. Jesuspa ruwasqantaq, kikinta ruwanapaqjinapuni. Unqusqasta payman pusamuptinkuqa, munakuyninrayku paykunamanta khuyakuspa “tukuy onqosqastapis sanoyacherqa” (Mat. 8:16; 14:14).

¹⁷ Kay tiempopiqa, unqusqasta mana Jesusjina sanoyachiyta atisunchu, chaywanpis, khuyakuywan qhawayta atisunman. Sutʼincharinapaq, ancianosqa Jesusjina yuyasqankuta rikuchinku, unqusqasta yanapanankupaq tukuy imata wakichispa, chaytataq Mateo 25:39, 40 nisqanmanjina ruwanku.a (Ñawiriy.)

18. ¿Imaynatá iskay ñañas juk hermanata munakusqankuta rikuchirqanku, chayta ruwasqanku imapitaq tukurqa?

¹⁸ Chaywanpis allin kaqta ruwananchikpaqqa, mana ancianospunichu kananchik tiyan. Charlene sutiyuq hermanap kawsayninmanta qhawarina, payqa 44 watastaña cancerwan unqusqa kachkarqa, doctorestaq chunka pʼunchayllatawanña kawsakunanta nirqanku. Sharon, Nicolette hermanasqa, chay hermanap qusan mana saykʼusqa kananpaq, chay chunka pʼunchayta tuta pʼunchay qhawanankuta nirqanku. Chaywanpis, hermanaqa mana chunka pʼunchayllatachu kawsarqa, manaqa suqta semanata. Ajina kaptinpis, wañupunankama munakuyninkuta rikuchillarqankupuni. Sharon nin: “Charlene wañupunanta yachayqa, may llakiy karqa, chaywanpis Jehová kallpachawarqayku. Chay yanapasqaykuqa, Diosman astawan qayllaykunaykupaq, ñuqaykupura aswan khuska kanaykupaq ima, yanapawarqayku”, nispa. Charlenep qusantaq nin: “Chay iskay hermanaspa munakuyninkuta, kʼacha kayninkuta ima, ni jaykʼaq qunqasaqchu. Warmiyta tukuy sunquwan yanapasqankuqa, warmiy chay pʼunchaykunapi kusisqa kananpaq yanaparqa, ñuqatapis kallpachallawarqataq. Paykunaman may agradecesqapuni kani. Tukuy sunqu yanapawasqaykurayku, Jehovapi iñiyniy aswan kallpachasqa kachkan, chantapis Jallpʼantinpi hermanosniyta astawan munakunaypaq yanapawan”, nispa.

19, 20. a) Kay kimsa yachaqanaspi, ¿imatá Jesuspa yuyayninmanta yachakunchik? b) Kunan, ¿imatá kaymanta jaqayman ruwanki?

¹⁹ Kay kimsa yachaqanaspiqa, phichqaniqmanta imaynatachus Jesús yuyasqanta ukhuncharinchik, jinallataq imaynatachus Jesusjina yuyayta, ruwayta ima, atisqanchikta yachakunchik. Ñuqanchikpis, payjina “kʼacha, llampʼu sonqotaj” kana (Mat. 11:29). Pantaptinkupis, tukuyta kʼachamanta qhawanapaq kallpachakuna. Chantá, ñakʼariykunapipis mana manchachikuspa kasukuna.

²⁰ Hermanosninchiktapis, Cristojina “tukukuykama” munakunachik. Imaptinchus chiqa cristianosqa, munanakusqanchikrayku riqsisqa kanchik (Juan 13:1, 34, 35). Chayrayku “hermanos ukhupi munanaku[nallapuni]” (Heb. 13:1). Kawsayninchikta, Diosta jatunchanapaq, wakkunata yanapanapaq ima, mana iskaychakuspa apaykachana. Jinata ruwaptinchikqa, Jehová bendeciwasunchik.

[Sutʼinchaynin]

¿Sutʼinchayta atiwaqchu?

• ¿Imaynamantá ancianos juchallikuqta yanapachkaspa Cristojina ruwachkasqankuta rikuchinkuman?

• ¿Imaraykutaq kay tukukuy pʼunchaykunapi munakuyninchikta Jesusjina rikuchinanchik tiyan?

• ¿Imaynamantá unqusqasta Jesusjina qhawasqanchikta rikuchisunman?

[17 paginapi dibujo/foto]

Ancianosqa, juchallikuqkuna Jehovaman kutimunankuta munanku

[18 paginapi dibujo/foto]

Jerusalenmanta ayqiq cristianos, ¿imaynamantá Cristojina yuyasqankuta rikuchirqanku?

[19 paginapi dibujo/foto]

Jehovamanta sutʼinchaqkunaqa, munakuyninkuta ruwasqankuwan rikuchisqankurayku riqsisqa kanku