Khuchichakuykunata ¿Qhawanallachu?

Kay tiempopeqa, tukuy imapi khuchichakuykunaa rikhurin: telepi, modapi, takiykunapi, Internetpi (fotosta churanapaj paginaspi jina), propagandaspi, peliculaspi, revistaspi, videojuegospi, celularespi, imaymana rijchʼaj aparatospi ima. Runaspajqa, chay millay imasta qhaway manaña sajrachu. Ni jaykʼaj jinataj, sapa kuti astawan runas qhawanku (“¿Yacharqankichu?”, nisqa recuadrota qhawariy).

Runasqa, khuchichakuykunata qhaway imachus kasqanmanta, niña kikintachu yuyanku. Gail Dines profesora nin: “Sapa kuti aswan millay khuchichakuykunata rikuchisqankurayku, ñaupajpi millaypaj qhawakoj imasqa, niña imapischu”, nispa.

¿Imatá qan ninki? Chay millay imasta qhaway, ¿allillanchu kanman chayri manachu? Jesús nerqa: “Allin sachʼaqa sumaj poqoykunata poqon; mana walej sachʼarí, manallataj allin poqoykunatachu poqon”, nispa (Mateo 7:17). Khuchichakuykunata qhaway, ¿imaman runasta tanqan? Chayta kinsanejmanta qhawarina.

¿Imasman runata tanqan?

YACHAYNIYOJKUNA NINKU: Khuchichakuykunata qhawayqa uj viciopuni. Chayrayku wakin yachayniyoj runas, doctorespis, drogawan kikinchanku.

Brayanqa,b khuchichakuykunata Internetpi qhawayman yachaykukorqa. Pay nin: “Ni ima saqechiyta atiwajchu. Qhawashajteyqa yuyayniypis chinkawaj. Juchaqa umay nanachiwaj, kharkatejtaj kani. Chay viciota qonqanaypaj tukuy imata ruwajtiypis, unaypi atiparqani”, nispa.

Khuchichakuykunata qhawajkunaqa, sumajta pakanku. Runamanta karunchakunku, pʼenqakunku, puraj uyastaj kanku. Wakenqa llakisqalla, phiñasqalla chayri mancharisqalla purinku. Wakintaj wañuchikuytapis munanku. Sergioqa, pichus khuchichakuykunata celularninman uraqachillajpuni, nin: “Noqallapi yuyaj kani, nitaj sonqoy tiyaykuwajchu. Watasqa jina kasharqani, ni imapaj valej, juchayoj, sapallaytaj rikukorqani. Suwa alqo jina pʼenqasqa kasqayrayku, ni yanapatapis mañakojchu kani”, nispa.

Khuchichakuykunata mana munaspalla chayri tumpallata rikojtinchejpis, yuyayninchejpi qhepakun. Chayta astawan ukhunchaj Judith Reisman doctoraqa, Estados Unidosmanta Senadonpa comisionman nerqa: “Khuchichakuykunata uj kutillata rikuypis, qhawajpa umanman yaykun, yuyaynintataj chinkachin. Mana munajtinpis, chay ratopacha ñojtunpi qhepakun. [...] Nitaj qonqayta atillanchu”, nispa. Anaqa khuchichakuykunata Internetpi mana munaspalla rikuytawan chayman yachaykukorqa. Kunanqa 19 watasniyoj, nintaj: “Rikusqayqa umaypi qhepakun, sapa kutitaj yuyayniyman jamuwan. Nisina jaykʼajpis qonqasajchu”, nispa.

AMA QONQAYCHU: Khuchichakuykunata qhawajqa, drogaman jina yachaykukun, maytataj ñakʼarin (2 Pedro 2:19).

¿Imaman familiasta chayachin?

YACHAYNIYOJKUNA NINKU: “Khuchichakuykunata qhawayqa, qhariwarmista, familiasta ima tʼaqan.” (The Porn Trap [Khuchichakuykunata qhawayqa uj tojlla], Wendy, Larry Maltzpata ima.)

Khuchichakuykunata qhawayqa, qhariwarmista, familiastapis ñakʼarichin. Imaraykuchus:

• Qhariwarmi atienekusqankuta, munanakusqankuta, ujchasqa kasqankuta ima tukuchin (Proverbios 2:12-17).

• Qhawajta payllapi yuyananpaj, warminwan chayri qosanwan niña kusisqachu kananpaj, karunchakunanpaj ima tanqan (Efesios 5:28, 29).

• Runaj sajra munayninta wiñachin (2 Pedro 2:14).

• Qhawajta tanqan, warminta chayri qosanta millay imasta ruwachinanpaj (Efesios 5:3, 4).

• Qhawajta sonqonpi, ruwasqanpitaj khuchichakunanpaj tanqan (Mateo 5:28).

Bibliaqa casarasqas mana wasanchanakunankuta nin (Malaquías 2:16). Imajtinchus wasanchayqa, casarasqasta tʼaqanakuyman chayri divorcioman chayachin, wawastataj ñakʼarichin.

Khuchichakuykunata qhawayqa, mana kuraj runasllatachu mana allinman chayachin. Brayan nin: “Chunka watayoj kashajtiy, khuchichakuykunata rikuchej revistasta pujllashaspa tarerqani. Chay revistasqa tataypata kasqa, pakayllapitaj qhawayta qallarerqani. Imaraykuchus gustawajpis, mana yachanichu. Jinapis machuyanaykama yachaykukorqani”, nispa. Yachakusqanman jina, khuchichakuykunata qhawayqa, waynuchusta qhariwarmi jina puñuykunankupaj, ujwan ujwan khuchichakunankupaj, wajkunata abusanankupaj ima tanqan. Chantapis yuyayninkuta, sonqonkuta ima chʼichichan.

AMA QONQAYCHU: Khuchichakuykunata qhawayqa, veneno jina. Familiapi munakuyta tukuchin, maytataj ñakʼarichin (Proverbios 6:27).

¿Imatataj Biblia nin?

DIOSPA PALABRAN NIN: “Wañuchiychej ari [...] sajra imasta munasqaykichejta: Qhenchachakuyta, khuchiriota, aychaj munayninta ruwayta, sajra munapayayta, anchata qolqeta munapayayta ima. Chayqa lantita yupaychaywan ninakun” (Colosenses 3:5, Qheshwa Biblia).

Arí, Jehovaqac khuchichakuykunata qhawananchejta millachikun. Manataj qhariwarmi jina puñuykuyta juchachasqanraykuchu. Imajtinchus payllataj chay atiyta qowarqanchej. ¿Imapaj jinata ruwawarqanchej? Casarasqas khuska kaspa kusikunankupaj, astawan ujchakunankupaj, wawasniyoj kanankupajtaj (Santiago 1:17).

Chantá, ¿imaraykutaj Jehová khuchichakuykunata qhawayta juchachan? Kaykunarayku:

• Payqa, runasta mana allinman chayachisqanta yachan (Efesios 4:17-19).

• Munakuwasqanchejrayku mana ñakʼarinanchejta munanchu (Isaías 48:17, 18).

• Qhariwarmista, familiasta ima jarkʼayta munan (Mateo 19:4-6).

• Llimphuta kausananchejta, ujkunatataj jatunpaj qhawananchejta munan (1 Tesalonicenses 4:3-6).

• Wawasniyoj kanapaj ruwawasqanchejta jatunpaj qhawananchejta, khuchichakuymanta tʼaqakunanchejta ima munan (Hebreos 13:4).

• Qhawajta payllapi yuyananpaj, qhariwarmi jina puñuykuymanta Supay jina wistʼuta yuyananpaj ima tanqasqanta yachan (Génesis 6:2; Judas 6, 7).

AMA QONQAYCHU: Khuchichakuykunata qhawajqa, mana Diospa amigonchu (Romanos 1:24).

Jehovaqa chay viciota saqeyta munajkunata khuyakun. Biblia nin: “Diosqa kʼacha khuyaj sonqo, mana usqhayta phiñakoj, jatun khuyakuyniyojtaj. Payqa yachan imamantachus ruwasqa kasqanchejta; payqa yuyarikun jallpʼalla kasqanchejta” (Salmo 103:8, 14). Diosqa, llampʼu sonqosta “khuyakuyninta, qhasilla kʼacha yanapaynintawan tarinan[ku]paj” wajyarin (Hebreos 4:16; “Khuchichakuykunata qhawayta saqenapaj”, nisqa recuadrota qhawariy).

May chhika runasña sajra ruwayninkuta Diospa yanapayninwan saqenku. Bibliaqa paykunamanta nin: “Llimphuchasqaña kankichej, juchamanta tʼaqasqaña, cheqan runapajña qhawasqataj Señor Jesuspa sutinrayku, Diosninchejpa Espiritunnejta ima”, nispa (1 Corintios 6:11). Paykunaqa profeta Isaías jina ninku: “Diosmin salvawajneyqa; paypi noqaqa atienekuni, [...] Diosmin kallpayqa”, nispa (Isaías 12:2).

Anaqa, pichus chay viciota saqerqa, nin: “Jehovalla yanapawasunman. Yanapanta, yuyaychaynintawan maskʼajtinchejqa, llimphu kausayniyoj, amigontaj kasun. Ni jaykʼajtaj saqerpawasunchu”, nispa.