CRISTIANOSPA KAUSAYNINKUMANTA
Tatasniy Diosmanta sumajta yachachiwasqankurayku tʼikarerqani
TATAYQA John Mills sutikun. Payqa 1913 watapi 25 watasniyoj bautizakusqa Nueva York llajtapi. Bautizakunanpajqa hermano Russell discursasqa. Pisi tiemponmantaj tatayqa Trinidad islaman ripusqa, chaypitaj mamaywan casarakusqa. Mamayqa Constance Farmer sutikun, casarananpajqa hermanaña kasqa. Tatayqa chay islapi 1923 watakama amigon Williamta yanapasqa, “Foto-Drama de la Creación” nisqa videota rikuchispa. Hermano Williamta señorantawanqa 1923 watapi Africapi sirvinankupaj kachasqanku. Tatasniytaj Trinidad islapi qhepakusqanku. Tatasneyqa cieloman ripunankupaj ajllasqa cristianos karqanku.
TATASNIYKU MAYTA MUNAKUWARQAYKU
Tawa hermanas tiyapuwan, tawa hermanostaj. Tatasneyqa kuraj hermanoyman Rutherford sutita churasqanku, chay tiempopi hermano Rutherford Diospa llajtanta ñaupajman apasqanrayku. Chantá noqa nacekorqani 30 de diciembre de 1922 watapi. Noqatataj Woodworth sutita churawasqanku, hermano Clayton Woodworthpa sutinrayku. Chay hermanoqa ¡Despertad! revista ruwakunanmanta encargado karqa (chay revistaqa jaqay tiempopi The Golden Age sutikorqa). Tatasniykoqa tukuyta escuelaman churawarqayku. Chaywanpis astawan yanapawarqayku Diosta sirvinaykupaj. Mamayqa tʼukurichispa Bibliata entiendechiwaj kayku. Tataytaj sumajta Bibliamanta cuentariwaj kayku. Sumajta japʼeqanaykupajqa señasta ruwaj, uyantapis ujinayachej.
Ajinata yachachiwasqaykurayku phishqantin qhari wawasmanta kinsa Galaad Escuelaman rerqayku. Kinsa hermanasniytaj Trinidad y Tobago suyupi unayta precursoras karqanku. Tatasniykoqa parlaspa, ejemplonkuwantaj sumajta ‘Diospa wasinpi plantawarqayku’. Paykunaj yanapayninwantaj ‘Diosninchejpa patiosninpi tʼikarerqayku’ (Sal. 92:13).
Hermanosqa wasiykumanta predicacionman llojsej kanku. Precursorespis wasiykupi tantakoj kanku. Paykunaqa hermano George Youngmanta mayta parlaj kanku. Chay hermanoqa Canadá suyumanta kasqa, misionerotaj. Payqa Trinidad islaman jamusqa waturikoj. Tatasniytaj amigon Williammanta señoranmantawan mayta parlawaj kayku. Chay kutipaj Williamkunaqa Africapi sirvisharqanku. Chay experienciasqa yanapawarqa 10 watitayoj kashajtiy predicayta qallarinaypaj.
JEHOVÁ DIOSTA SIRVIYTA QALLARISQAYMANTA
Chay tiempopi revistasninchejqa mana manchachikuspa juchachaj kanku llulla religionesta, comerciantesta, politicostapis. Chayrayku curasqa 1936 watapi gobernadorwan publicacionesninchejta prohibicherqanku. Chay gobernadorqa Trinidadpi reemplazolla karqa. Publicacionesta pakaykuspapis, tukunaykukama chay publicacioneswan predicarqayku. Chantapis predicanaykupajqa letrerosta warkhuykukuspa marchaj kayku, bicicletapipis purej kayku. Chay islaj kʼuchusninmanpis predicaspa chayarqayku. Chaypajqa uj qotu hermanoswan ujchaykukorqayku. Paykunaqa Tunapuna llajtamanta karqanku, parlantesniyoj autowantaj predicaj kanku. Tukuy imaymanamanta predicakusqanta rikuspa 16 watasniyoj kashaspa bautizakorqani.
Tunapunamanta hermanos parlantesniyoj autoj ladonpi sayashanku.
Chantapis familiay Testigo kasqanrayku, tukuy imaynamanta predicasqayraykutaj misionero kayta munarqani. 1944 watapitaj Aruba suyuman rerqani. Chaypitaj hermano Edmundwan predicarqani. 1945 watapitaj Jesuspa Wañuyninta Yuyarinapaj tantakuyman 10 runas jamorqanku. Chaytaj mayta kusichiwarqayku. Watanmantaj chay suyupi uj congregación sayarerqa.
Señoraywanqa sumajta Jehová Diosta sirverqayku.
Pisi tiemponmantaj trabajoypi ujnin compañerayman predicarqani. Payqa Oris Williams sutikorqa. Payqa maytapuni churanakuwaj Bibliamanta yachachishajtiy. Chaywanpis Bibliata estudiaspa yachakorqa imatapunichus Biblia Diosmanta yachachisqanta. 5 de enero de 1947 watapitaj bautizakorqa. Tiemponmantaj sonqoykuta suwanakorqayku, casarakorqaykutaj. Noviembre de 1950 watapitaj precursora jina sirviyta qallarerqa. Iskayniykutaj sumajta kausakorqayku.
NIGERIAPI SIRVISQAYKUMANTA
1955 watapeqa Galaad Escuelaman wajyariwarqayku. Chayrayku llojsiporqayku trabajoykumanta, vendeporqaykutaj wasiykuta, waj imasniykutawan. Jinaspataj Estados Unidosman kachaykukorqayku. 29 de julio de 1956 watapitaj clase 27 nisqamanta graduakorqayku. Nigeria suyumantaj kachawarqayku.
1957 watapi Nigeria Betelmanta hermanoswan kashayku.
Chay tiempomanta parlaspa señoray jinata nerqa: “Jehová Diospa yanapaynillanwan misionera kayta aterqani, llakiykunatapis atiparqani. Qosayqa misioneropuni kayta munarqa. Noqarí mana misionera kayta munarqanichu. Astawanpis munarqani wasiyoj kayta, wawasniyoj kaytataj. Chaywanpis repararqani kunan usqhay usqhayta sumaj willaykunata willamuna kasqanta. Chayrayku Galaad Escuela tukukusqantawan, ‘misionerata jina maymanpis kachawachunku’ nerqani. Nigeriamanqa uj barcopi rerqayku. Barcoman wicharishajtiykoqa hermano Worth pichus Nathan Knorrpa oficinanpi trabajaj, niwarqayku: ‘Allillanta viajarqoychej. Nigeriapeqa Betelpi sirvinkichej’, nispa. Betelpi sirvinaykuta yachaspa phutisqa kasharqani. Chaywanpis Betelman yachaykukuyta atillarqani. Chaypi Diosta sirviytaj mayta gustawarqa. Betelpeqa tukuy imapi trabajarqani. Astawanqa recepcionpi trabajay gustawarqa. Imaraykuchus runasta rejsiy gustawan. Recepcionpi trabajaspaqa Nigeriamanta ashkha hermanosta rejsej kani. May chhika hermanosqa polvoraralla, saykʼusqa, yakumanta chʼakisqa, yarqhasqastaj chamoj kanku. Paykunata atiendespa, yanapaspataj maytapuni kusikoj kani. Chay jinamanta Jehová Diosta jatunchasqayrayku sonqoy qhallallarej”, nispa. Jehová Diosta tukuy imaymanamanta sirvispa, astawan payman qayllaykorqayku.
1961 watapitaj familiaywan Trinidadpi tantarikorqayku. Chaypitaj hermano Williamqa Africapi sirvisqanmanta experienciasninta willariwarqayku. Noqataj paykunaman willarerqani Nigeriapi hermanos yapakushasqankumanta. Hermano Williamqa abrazaykuwaspa tatayman nerqa: “Qanqa ni jaykʼaj Africaman chayarqankichu, wawaykitajrí chayarqa”, nispa. Tataytaj niwarqa: “Wawáy, ajinallatapuni ruway, ñauparillaypuni”, nispa. Tataywan hermano Williamwanqa maytapuni kallpachawarqanku. Chaytaj yanapawarqa llankʼayniyta allinta juntʼanallaypajpuni.
Hermano William Brownqa señoranwan mayta kallpachawarqayku (Williamtaqa Brown el de la Biblia nej kanku).
1962 watapitaj watejmanta Galaad Escuelaman wajyariwarqanku, clase 37 nisqaman. Chay escuelaqa 10 killasta apakorqa, chaypitaj maytapuni yachakorqani. Nigeriapeqa hermano Wilfred Gooch sucursalta kamachisharqa. Paytaqa Galaad Escuelaman clase 38 nisqaman wajyarerqanku. Chaymantataj Inglaterra suyuman kacharqanku. Noqatataj cuentanmanta Nigeriapi sucursalta kamachinaypaj churawarqanku. Hermano William jinataj hermanosta waturikamunaypaj viajallajpuni kani. Ajinata viajaspaqa Nigeriamanta hermanosta astawan rejserqani, astawantaj paykunata munakorqani. Hermanosqa mana ashkha imasniyoj kaspapis, kusisqa kausakoj kanku, sonqo juntʼasqastaj. Chay jinata kausakuspaqa rikucherqanku kusisqa kausakunapaj mana tukuy imapunichu necesitakusqanta, nitaj qhapajpunichu kana kasqanta. Hermanosqa pobres kaspapis, tantakuykunamanqa llimphitus, allin vistisqastaj jamoj kanku. Ashkha hermanosqa asambleasman camionespi chamoj kanku, wakintaj bolekajasa nisqa autospi. Bolekajas nisqa autosqa uj micro jina karqanku. Chay autosqa letrasniyojpuni kaj kanku. Wakin autospi ajinata nej: “Jatun qochaqa ashkha sutʼuysitusmanta juntʼa kashan”, nispa.
Kay palabrasqa maychus kajpuni karqa. Imajtinchus sapa ujninchejpa ruwasqasninchejqa sutʼuysitus jina kanku, ajina kajtinpis mayta yanapakunchej. Noqaykupis tumpitata yanapakorqayku. 1974 watapeqa Nigeria suyupi 100.000 hermanosña karqayku. Jinamanta Estados Unidospa qhepanpi kasharqayku. Nigeria suyupeqa ashkhapuni Diospa llajtanman yaykunpusharqanku.
Jinallapi 1967 watapi Nigeria suyupi guerra civil qallarerqa, 1970 watapitaj tukukorqa. Chay tiempopi wakin hermanosqa Níger mayumanta Biafra ladopi tiyakoj kanku. Paykunamantaj sucursalmantapacha killasta mana publicacionesta apachiyta aterqaykuchu. Chayrayku publicacionesta aparqayku. Uj kutipi chaupi tutata jina, Níger mayuta chimparqayku. Chay mayoqa corriente karqa, uj kilómetro khuskanniyoj jinataj anchonman karqa. Chay mayuta chimpaspaqa kausayniykuta wañuypataman churarqayku, guerra kasqanrayku. Peligroso kajtinpis chay mayuta ashkha kutispi chimpallarqaykupuni Jehová Diosmanta mañakuspa, paypitaj atienekuspa.
Chaykunata yuyarikullanipuni. Jaqay tiempopi ima onqoypis japʼillawaj kayku, waj peligrospipis rikukoj kayku. Níger mayuta pasaspaqa kausayniykuta wañuy pataman churaj kayku. Imaraykuchus soldadosqa pistolata japʼispa baleamullaj kanku. Gobiernoj soldadosninpis mana purejta saqellawajchu kayku, tukuy imata watuykachawaj kayku. Biafra ladoman pasayqa aswan mancharina kaj. Uj tuta, Níger mayuta canoapi pasarqani, yakoqa manchay corriente karqa. Chay kutipeqa Asaba llajtamanta Onitsha llajtaman canoapi chimparqani. Onitsha llajtamantataj Enugu llajtaman rerqani congregacionesta waturikojkunata kallpacharej. Waj kutipitaj Aba llajtapi kaj ancianosta kallpacharej rerqani. Chay llajtapeqa prohibisqa kasharqa tutan luzta japʼichiy. Waj llajtapitaj uj tantakuyta usqhayllata oracionwan tukucharqayku mana soldadoswan japʼichikunaykupaj. Imajtinchus gobiernoj soldadosnin Biafra ladomanta soldadosta atipaspa yaykuykamusharqanku.
Ancianoswan congregacionesta waturikojkunawan tantakoyqa may importante karqa. Imajtinchus chay tantakuykunapi yuyarichej kani Jehová Dios paykunata munakusqanta, jarkʼashasqanta ima. Chantapis yuyaycharej kani ni mayqen politicoman kutikunankuta, hermanoswantaj ujchasqa kanankuta. Nigeriamanta hermanosqa chay guerra chaupipi ni mayqen politicoman satʼikorqankuchu. Chantapis runas ayllunkurayku chejninakojtinkupis, hermanosqa purajmanta munanakullarqankupuni, ujchasqallapunitaj karqanku waj ayllusmanta kajtinkupis. Chay hermanoswan khuska ñakʼarisqaymanta mana pesachikunichu.
1969 watapeqa Estados Unidospi uj asamblea Internacional apakorqa. Chay asambleaqa, “Paz en la Tierra” nisqa sutikorqa. Chay asambleamantataj hermano Milton Henschel encargakorqa. Noqataj payta yanapakorqani, maytataj paymanta yachakorqani. Walejtapunichá hermano Miltonta yanapakorqani. Imajtinchus 1970 watapeqa Nigeriapi uj asamblea Internacional apakullarqataj. Chay asambleamantataj encargakorqani. Chay asambleaqa, “Hombres de Buena Voluntad” nisqa sutikorqa. Chay asambleaqa Jehová Diospa yanapaynillanwan apakorqa. Imajtinchus guerra civilqa chaypachallaraj tukukorqa. Chay asambleamanqa 121.128 runas jamorqanku. Ni jaykʼaj jinataj 17 parlaykunapipuni apakorqa. Chay asambleamanqa hermano Nathan Knorr, Henschel, waj hermanospiwan Estados Unidosmanta, Inglaterramantawan fletasqa avionespi jamorqanku. Chay asambleapeqa 3.775 runaspuni bautizakorqanku. Chay jina ashkha runasqa Pentecostés fiestallapi bautizakorqanku. Nisina jaykʼajpis chay asambleapi jina trabajarqanichu. Manchaytapuni Diosmanta willajkuna yapakorqanku.
“Hombres de Buena Voluntad” nisqa asamblea internacionalpi 121.128 tantakorqayku. Chay asambleaqa 17 parlaykunapi apakorqa, ujnin parlayqa ibo nisqa karqa.
Nigeriapeqa 30 watas kurajta tiyakorqani. Wakin kuteqa sirverqani congregacionesta waturispa, wakin kutitaj Africapi superintendente de zona jina. Misionerosqa sapa ujta kallpacharisqaymanta mayta agradecekuwaj kanku. Noqataj nej kani paykunata Jehová Dios mana qonqakapusqanta. Chay jinasmanta sirvispa repararqani tukuyninchej ujchasqallapuni kanapaj, Diosta sirvinallapajpuni, llakiykunapipis sinchʼita sayanapaj, sapa hermanota waturikunapuni kasqanta.
Jehová Diospa yanapaynillanwan onqoykunata, guerratapis aguantarqayku. Chantapis sutʼita repararqayku Jehová Dios bendeciwasqaykuta. Chaymanta parlaspa señoray nin:
“Iskayniyku ashkha kutispi malaria onqoywan onqoykorqayku. Uj kutipi qosayta desmayasqata hospitalman chayacherqani. Doctorestaj niwarqanku: ‘Qosayki wañuponqasina’, nispa. Chaywanpis sanoyaporqa. Qosayqa rijchʼarisqantawan enfermeroman Diospa Gobiernonmanta willarisqa. Chay enfermeroqa Nwambiwe sutikorqa. Semanasninmantaj kuterqayku Bibliamanta yachachinallaykupajpuni. Jinapi Testigoman tukorqa, chaymantataj anciano jina Aba llajtapi sirviyta qallarerqa. Noqapis may chhika runasta yanaparqani Testigos kanankupaj. Paykunamanta wakenqa allin musulmanes karqanku. Chaywanpis astawan kusikorqayku Nigeriamanta hermanosta rejsispa, culturankuta, parlayninkutapis yachakuspa ima. Paykunata maytapuni munakorqayku”, nispa.
Chantapis yachakorqayku, misioneros jina waj suyupi sumaj rinawaykupajqa hermanosta munakunapuni kasqanta, maymanta kajtinkupis.
WAJ RUWAYKUNATA JAPʼISQAYMANTA
1987 watapeqa Santa Lucía islaman predicaj kachawarqayku. Jinamanta manaña Nigeria Betelpi trabajarqaykuchu. Chay islapi predicayqa gustawaj. Chaywanpis runasta mayta yanapanayku karqa. Imaraykuchus chay islamanta qhariwarmisqa tantalla tiyakoj kanku, Africapitajrí qharisqa ashkha warmiswan casarakoj kanku. Chaywanpis ashkha estudiosniykoqa, Bibliaj yanapayninwan ashkha cambiosta ruwarqanku.
Señoraytaqa mayta munakorqani, paywanqa 68 watasta tiyakorqani.
Watamanta wata viejoyaporqayku. Diospa Llajtanta Kamachejkunataj noqaykuwan kʼacha karqa. Chayrayku 2005 watapi centralninchejman ripunaykuta niwarqayku. 2015 watapitaj señoray wañuporqa. Pay wañupusqanmanta anchatapuni llakikorqani. Sapa día Jehová Diosman señoraymanta agradecekullanipuni. Señorayqa sumaj warmipuni karqa, manchay kʼachataj. Señoraytaqa tukuy sonqo munakorqani, paywanqa 68 watasta tiyakorqani. Qhariwarmi ukhupi, congregación ukhupipis kusisqa kausakorqayku ñaupajman apajkunata respetasqaykurayku, perdonanakusqaykurayku, kʼumuykukoj sonqoyoj kasqaykurayku, munakuyniyoj kasqaykurayku, pacienciayoj kasqaykurayku, kʼachastaj kasqaykurayku.
Sonqo pʼakisqa kaspa chayri phutisqa kaspaqa Jehová Diospa yanapayninta maskʼarqayku. Jehová Diostaj sapa kuti cheqanchawarqayku. Paypa munayninta ruwajtiykutaj tukuy imapis allinchakoj. Suyakorqaykutaj Diospa llajtan astawan ñauparinanta, sumaj kausay kanantapis (Isa. 60:17; 2 Cor. 13:11).
Trinidad y Tobago suyupeqa tatayta hermanostawan Jehová Dios mayta bendicerqa. Imaraykuchus chay suyupi kunallanraj 9.892 runas Testigoman tukorqanku. Aruba suyupipis hermanosqa ñaupaj congregacionta sinchʼita sayacherqanku. Noqapis chay congregación sayarichikushajtin yanapakorqani. Kunanqa chay suyupi 14 congregacionesña tiyan. Chay congregacionesmanta hermanosqa mayta predicanku. Nigeria suyupitaj ashkha hermanos tiyan, chaypeqa 381.398 hermanos kanku. Santa Lucía islapitaj 783 hermanosña Jehová Diospa Gobiernonmanta willashanku.
90 watas kurajniyojña kani. Bibliapi Diospa wasinpi plantasqa kajkunamanta nin: “Machu kayninkupipis poqollanqankupuni; sinchʼillapuni, qʼomerllapunitaj kanqanku”, nispa (Salmo 92:14). Jehová Diospaj mayta llankʼasqaymanta, maytapuni kusikuni. Jehová Diosta tukuy sonqo sirverqani tatasniy paymanta sumajta yachachiwasqankurayku. Jehová Dios mana saqerpariwasqanraykutaj ‘patiosninpi tʼikarerqani’ (Sal. 92:13).
a Kaymanta astawan yachakunaykipajqa 1972 watamanta 22 de junio ¡Despertad! revistapi 24 al 26 paginasta leeriy.