Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias
3-9 DE ENERO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | JUECES 15, 16
“Wasanchayqa manapuni allinchu”
Wasanchaj kayqa qhepa pʼunchaykunaj señalnin
4 Dalilamantaraj parlarina. Juez Sansonqa, chay chʼaukiyaj warmiwan sonqonta suwachikorqa. Chay juezqa Diospa llajtanpa sutinpi, filisteoswan maqanakunankupaj umachanan karqa. Filisteosmanta phishqa kurajkunaqa, ichapis Dalila Sansonta mana munakusqanta yacharqanku. Chayraykutaj maymantachus chay jina kallpan jamusqanta tapunanpaj, ashkha qolqeta qonankuta nerqanku. Dalilaqa, qolqerayku nisqankuman jina ruwarqa, chaywanpis kinsa kutipi qhasillata taporqa. Chantá “kutin kutinta chayllatapuni” mayta tapusqanrayku, “Sansonpa uman nanarqa, manañataj kawsaytapis munarqachu”. Jinapitaj payqa, chujchanta ni jaykʼaj kʼuturasqankuta willarqa, kʼuturajtinkutaj kallpan chinkananta nerqa. Chayta yachaytawan Dalilaqa, arphinpi puñushajtin chujchanta kʼuturacherqa, munasqankuta ruwanankupajtaj enemigosninman jaywaykorqa (Jue. 16:4, 5, 15-21). ¡May sajra ruwaypuni chay karqa! Dalilaqa qolqeta munapayasqanrayku, payta munakoj runata wasancharqa.
w05-S 15/1 pág. 27 párr. 4
Puntos sobresalientes del libro de Jueces
14:16, 17; 16:16. Presionar a alguien con llantos y reproches puede perjudicar la relación con esa persona (Proverbios 19:13; 21:19).
w12 15/4 págs. 11, 12 párrs. 15, 16
Wasanchaj kayqa qhepa pʼunchaykunaj señalnin
15 ¿Imaynatá casarasqa kajkuna warminkuta chayri qosankuta mana wasanchankumanchu? Diospa Palabran kutichin: “Wayna kashaspa casarakusqayki warmiykiwan kusikuy”, nispa. Chantá nillantaj: “Qanqa kusikuy munakusqayki warmiykiwan [chayri qosaykiwan]”, nispa (Pro. 5:18; Ecl. 9:9). Tiempo pasasqanman jina, sapa ujninku munanakuspa qhariwarmi kausayninkupi “khuska kananku tiyan”. Qhareqa warminmanta, warmitaj qosanmanta llakikunan tiyan. Iskayninku karikunanku tiyan. Aswan kʼachas kaspa purajmanta masichakunanku tiyan. Chantapis qhariwarmi kausayninkuta, Dioswan masichakusqankuta ima jarkʼananku tiyan. Chaypajtaj mana saykʼuspa khuska Bibliata ukhunchananku tiyan, khuska willananku tiyan, khuskataj Jehovaj bendicionninta mañakunanku tiyan.
JEHOVAMAN CHEQA SONQO KANA
16 Qotuchakuymanta wakin hermanosqa mayta juchallikorqanku, chayraykutaj “sinchʼita kʼami[chikuspa cheqanchasqa karqanku], creeyninkupi paykuna allin kanankupaj” (Tito 1:13, 14). Chaywanpis wakin kuteqa qharqosqa kanku. Chaytaj, “castigasqa kajkuna chaywan yachaqakuspa” Dioswan allinyakunankupaj yanapan (Heb. 12:11). ¿Qharqosqa kaj, familianchej chayri amigonchej kajtinrí? Chaypi cheqa sonqochus manachus kasqanchej rikukun, manataj qharqosqa kajmanchu, manaqa Diosman. Jehovaqa ni mayqen qharqosqa kajwan masichakunata kamachiwanchej, paytaj chayta kasukushasqanchejtachus, manachus qhawamushan (1 Corintios 5:11-13 leey).
Sumaj yachachiykunata maskʼana
w05-S 15/3 pág. 27 párr. 6
Sansonqa Jehová Diospa atiyninwan atipan
Sansonqa filisteoswan maqanakuyta munarqa. Payqa Gaza llajtapi uj khuchi warmej wasinpi qhepakorqa, Diospa enemigosninwan maqanakunanrayku. Nitaj chay warmiwan khuchichakunanraykuchu. Chay wasipi Sansonqa chaupi tutakamalla qhepakorqa. Chantá jatarikuspa llajta punkusta orqhorparerqa, iskaynin sayantasnintinta ima. Lijrariykukuspataj Hebrón chimpapi kashan chay orqo puntaman aparqa. Chay lugarqa 60 kilometrospi jina kasharqa. Sansonqa chayta ruwarqa Diospa atiyninwan (Jueces 16:1-3).
10-16 DE ENERO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | JUECES 17-19
“Diospa kamachiykunasninta mana kasukuspaqa llakiyllapi rikukunchej”
it-2-S pág. 398
Miqueas
1. Hombre de Efraín. En violación del octavo de los Diez Mandamientos (Éx 20:15), Miqueas le quitó a su madre 1.100 piezas de plata. Cuando lo confesó y las devolvió, ella dijo: “Sin falta tengo que santificar la plata a Jehová de mi mano por mi hijo, para hacer una imagen tallada y una estatua fundida; y ahora te la devolveré”. Luego llevó 200 piezas de plata a un platero, quien hizo una “imagen tallada y una estatua fundida” que después estuvo en la casa de Miqueas. Este tenía una “casa de dioses”, hizo un efod y un terafim, y autorizó a uno de sus hijos para que actuara como sacerdote a su favor. Aunque todo esto se hizo con la intención de honrar a Jehová, fue un grave error, pues violó el mandamiento que prohibía la idolatría (Éx 20:4-6) y pasó por alto el tabernáculo y el sacerdocio de Jehová. (Jue 17:1-6; Dt 12:1-14.) Tiempo después Miqueas llevó a su casa a Jonatán, un descendiente de Guersom, el hijo de Moisés, y contrató a este joven levita como su sacerdote. (Jue 18:4, 30.) Sintiéndose satisfecho por ello, aunque equivocadamente, Miqueas entonces dijo: “Ahora sí sé que Jehová me hará bien”. (Jue 17:7-13.) Pero Jonatán no era del linaje de Aarón, así que ni siquiera satisfacía los requisitos para ser sacerdote, lo que solo aumentó el error de Miqueas. (Nú 3:10.)
it-2-S pág. 399 párr. 1
Miqueas
Poco después, Miqueas persiguió a los danitas acompañado de una partida de hombres. Una vez los hubo alcanzado, los hombres de Dan le preguntaron qué pasaba, a lo que Miqueas respondió: “Mis dioses que yo hice, ustedes los han tomado, al sacerdote también, y ustedes se van, ¿y qué me queda ya?”. Ante eso, los hijos de Dan le advirtieron que podían volverse contra él si continuaba siguiéndoles y dando voces. Como Miqueas vio que los danitas eran mucho más fuertes que su grupo, regresó a su casa. (Jue 18:22-26.) Posteriormente los danitas derribaron y quemaron Lais, y sobre su ubicación edificaron la ciudad de Dan. Jonatán y sus hijos fueron sacerdotes de los danitas, que “mantuvieron erigida para sí la imagen tallada de Miqueas, que él había hecho, todos los días que la casa del Dios verdadero [el tabernáculo] continuó en Siló”. (Jue 18:27-31.)
Sumaj yachachiykunata maskʼana
Sonqoman chayananpaj jina tijrachisqa
6 Kay tiempopi astawanraj rikunchej Diospa sutin Bibliapi rikhurinanpuni kasqanta. Kay 2013 watapi Traducción del Nuevo Mundo nisqa Biblia inglespi llojserqa, chay Bibliapeqa 7.216 kutista Diospa sutin rikhurin, nisunman 1984 watapi orqhokusqanmanta 6 kutispiwan. Chay sojtamanta phishqaqa 1 Samuel 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16, versiculospi rikhurin. ¿Imaraykú? Imaraykuchus Wañusqa Qochapi kunallanraj tarikusqan qhelqasqaspi chay phishqa versiculospi Diospa sutin rikhurin. Ujnintaj Jueces 19:18 versiculopi rikhurin, ñaupa qhelqasqasta ukhunchasqankuman jina.
17-23 DE ENERO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | JUECES 20, 21
“Jehová Diospa yanapayninta maskʼanapuni”
Chʼampaykunapi rikukuspa, ¿Fineesjina ruwayta atisunmanchu?
Uj kutipi Benjamín ayllumanta kaj Gabaa llajtayoj runasqa, uj levitaj tanta warminta abusarqanku, wañucherqankutaj. Chayrayku Israelpa waj ayllusnenqa Benjamín aylloj contranta maqanakoj rerqanku (Jue. 20:1-11). Paykunaqa, niraj maqanakoj rishaspa Diosmanta mañakorqanku, jinapis iskay kutipi atipachikorqanku, ashkhastaj wañorqanku (Jue. 20:14-25). ¿Qhasillapaj mañakusqankutachu yuyankuman karqa? ¿Manachu Jehová chay juchankumanta jasutʼisqa kanankuta munanman karqa?
Chʼampaykunapi rikukuspa, ¿Fineesjina ruwayta atisunmanchu?
¿Imatá kaymanta yachakunchej? Qotuchakuykunapeqa, ancianos chʼampaykunata allinchanankupaj kallpachakojtinkupis Diospa yanapaynintataj sinchʼita mañakojtinkupis ichá chʼampaykunaqa kallanqapuni. Jina kajtenqa, allin kanman Jesuspa nisqanta yuyarikunanku, pay nerqa: “Mañakuychej, qosonqachejtaj; maskʼaychej, tarinkichejtaj; punkuta takaychej, kicharimusonqachejtaj”, nispa (Luc. 11:9). Chantapis ancianosqa, Jehová mañakuyninkuta mana usqhayta uyarisqanta yuyankuman, chaywanpis pay uyarinanpipuni atienekunkuman.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
¿Yacharqankichu?
Ñaupa tiempopi warakʼata, ¿imapajtaj ruwaj kanku?
Davidqa uj warakʼawan Goliatta wañucherqa. Payqa ichá ovejasta michishaspa warakʼayta yachakorqa (1 Samuel 17:40-50).
Warakʼaqa unaymantapacha egipciospa, asiriospa ruwasqasninkupi rikhurin. Ruwajtaj kanku, uj chhikan qaraj chayri telaj puntasninman iskay watusta jina wataykuspa. Warakʼaj runataj, uj naranja chhikan bola rumita warakʼaman churaytawan uma patanpi muyuchej. Chantá ujllata kacharej, rumitaj sonarishaj chinkarej, imallatapis japʼichinanpaj jina.
Oriente Mediopeqa, warakʼanapaj ashkha rumista tarisqanku. Unayqa chaywan maqanakuman rej kanku. Chay tiempomanta soldados warakʼajtinkukama, rumeqa uj ñawi chʼirmiypi 60 metrospi jinaña kashaj. Warakʼaqa, ¿flechana arco jinachu karuman chayachinman? Mana yachakunchu. Jinapis flechana arco jinallataj wañuchiyta atin (Jueces 20:16).
24-30 DE ENERO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | RUT 1, 2
“Munakuyniyoj kanapaj kallpachakuna”
Jehovaj amigosnin jina ruwana
5 Ichapis payqa Moabman kutipuy may allin kasqanta yuyanman karqa. Imaraykuchus familiaresnin Moabpi tiyakorqanku, paykunataj ichá payta qhawayta atinkuman karqa. Chantapis Rutqa llajta masisninta, llajtanpa costumbresninta, ima qallutachus parlasqankuta ima sumajta yacharqa. Chaytataj Noemiqa Israelpi mana qoyta atinmanchu karqa. Chantapis Rutta Moabman kutinanta nerqa, imaraykuchus mana wasiyojchu karqa, nitaj waj wawasnin karqachu Rutwan, Orfawan casarakunankupaj. Orfaqa “llajtanman, dioskunanmantaj kutip[orqa]” (Rut 1:9-15). Ruttajrí mana llajtanman nitaj llulla diosesninmanpis kutiporqachu.
Jehovaj amigosnin jina ruwana
6 Ichapis Rutqa Jehovamanta yachakorqa qosan chayri Noemí yachachisqanrayku. Yachakorqataj Jehová mana Moabmanta dioses jinachu kasqanta. Payqa Jehovata munakorqa, yacharqataj Jehovalla yupaychanapaj jina, munakuyta rikuchinapaj jina ima kasqanta. Chayrayku Rutqa Noemiwan Israelman ripuyta ajllarqa, Noemimantaj nerqa: “Llajtaykeqa llajtay kanqa, Diosniykipis Diosnillaytaj kanqa”, nispa (Rut 1:16). Rut, Noemita munakusqanqa mayta tʼukuchiwanchej. Jehovata munakusqantaj astawanraj tʼukuchiwanchej. Rut Jehovata munakusqanqa Booztapis tʼukuchillarqataj, paytaj aswan qhepaman Jehovaj lijrasnin urapi pakakusqanmanta allinta ruwasqanta nerqa (Rut 2:11, 12 leey). Chay nisqantaj yuyarichiwanchej uj chilwisitu mamanpaj lijrasnin urapi imamantapis jarkʼakunanpaj pakakusqanta (Sal. 36:7; 91:1-4). Ajinallatataj Jehovapis uj kʼacha tata jina Rutta jarkʼarqa, creeyninraykutaj bendicerqa. Rutqa ni jaykʼaj pesachikorqachu imatachus ajllasqanmanta.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
w05-S 1/3 pág. 27 párr. 1
Rut libromanta wakin allin yachachiykuna
1:13, 21. ¿Noemí imaspichus rikukusqanmanta Jehová Dioschu juchayoj karqa? Mana. Noemiqa mana ima sajramantapis Jehová Diosta tumparqachu. Jinapis kausayninpi may llakiypi rikukusqanrayku Jehová Dios paypa contranpi kashasqanta yuyarqa. May llakisqa kasharqa, wañupullaytañataj munarqa. Chantapis chay tiempopeqa wawasniyoj kay uj bendición kaj, mana wawasniyoj kaytaj uj maldición. Ichapis Noemiqa Jehová Dios kʼumuykachachisqanta yuyarqa, iskaynin wawasnin mana allchhista qospalla wañupusqankurayku.
31 DE ENERO–6 DE FEBRERO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | RUT 3, 4
“Sumaj qhawasqa kanapaj kallpachakuna”
“May sumaj warmi”
18 Boozqa, kʼachallamanta Rutman nerqa: “Jehová bendecisuchun wawáy. Qanqa kʼacha munakuyniykita kay qhepa kajpi aswan allinta rikuchishanki, chay ñaupaj kajpi rikuchisqaykimanta nisqaqa, imaraykuchus mana waynastachu qhawakorqanki, wajchapis qhapajpis kajtinku”, nispa (Rut 3:10, NM). “Ñaupaj kajpi” nispaqa, Rut suegranta qhawananpaj, Israel llajtaman paywan khuska ripuspa kʼacha munakuyninta rikuchisqanmanta parlasharqa. “Qhepa kajpi” nispataj Boozqa, Rut qosanpaj wiña masinta, wajchatapis chayri qhapajtapis maskʼakuyta atisqanta yachasqanmanta parlasharqa. Chaywanpis Rutqa, mana Noemiraykullachu allin kajta ruwayta munarqa, manaqa wañoj suegronpajpis. ¿Imaynamanta? Noemij qosanpa sutin Israel llajtapi mana chinkananta maskʼaspa. Chay ruwasqantaj Booztaqa mayta tʼukucherqa.
“May sumaj warmi”
21 Rutqa, may kusisqa kasharqa Booz “tukuyña yachanku qan may sumaj warmi kasqaykita” nisqanmanta. Cheqamantachá ajina sumaj warmi kananpaj Diosta rejsiyta munasqan, payta yupaychayta munasqan ima yanaparqa. Chantapis Noemiwan kʼacha karqa, judiospa ususninmantaj yachaykukorqa mayqenchus paypaj mana rejsisqachu karqa. Noqanchejpis allinpaj qhawasqas kasunchej, wajkunata allinpaj qhawanapaj, ususninkuta jatunpaj qhawanapaj kallpachakojtinchej, Rutpa creeyninmanta yachakojtinchej ima.
“May sumaj warmi”
25 Boozqa, Rutwan casarakorqa, Biblia nin jinataj: “[Jehová] Diosqa munarqa Rut wijsallikuspa, wawitayoj kananta”. Belenmanta warmisqa, kusikorqanku Noemí allchhiyoj kasqanmanta, Rut qanchis qhari wawasmantapis aswan sumaj kasqanta nerqanku. Tiempo pasasqanman jina Rutpa wawanqa, Davidpa jatun tatan karqa (Rut 4:11-22). Davidpa mirayninmantataj Jesucristo jamorqa (Mat. 1:1).
Sumaj yachachiykunata maskʼana
w05-S 1/3 pág. 29 párr. 3
Rut libromanta wakin allin yachachiykuna
4:6. ¿Imaynapitaj uj israelita ‘herencianta pierdej’? Uj runa wajchayaspa herencianta vendejtenqa, chay jallpʼata rantikapoj runaqa Kacharichina Watapaj mashkha tiempochus faltasqanman jina rantikapoj (Levítico 25:25-27). Chayta ruwaspa rantikapoj runaqa qolqeta pierdej. Chantapis Rut qhari wawitayoj kajtenqa, rantikapojpa jallpʼasnenqa chay wawitapaj kanan karqa, nitaj rantikapojpa familiaresninpajchu.
7-13 DE FEBRERO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | 1 SAMUEL 1, 2
“Jehová Diosman tukuy llakiyninchejta willakuna”
Tukuy sonqo Diosmanta mañakorqa
12 Ana ajinata mañakusqanqa, imaynatachus Jehová Diosmanta mañakunanchejta yachachiwanchej. Jehovaqa, imachus sonqonchejpi kasqanta willananchejta munan. Imaynatachus uj wawa, tatanman tukuy imata willakun ajinata (Salmo 62:8; 1 Tesalonicenses 5:17 leey). Apóstol Pedroqa, Dios yuyaychasqanman jina, mañakuymanta kayta qhelqarqa: “Diosman saqeychej tukuy phutikuyniykichejta, imaraykuchus payqa qankunamanta dakun”, nispa (1 Ped. 5:7).
w07-S 15/3 pág. 16 párr. 4
Cómo halló Ana paz interior
¿Qué lecciones aprendemos de este relato? Cuando le contamos a Jehová nuestros problemas, podemos hablarle con total sinceridad y hacerle peticiones concretas. Si no hay nada más que podamos hacer para solucionarlos, debemos dejarlo todo en sus manos; es lo mejor (Proverbios 3:5, 6).
Sumaj yachachiykunata maskʼana
w05-S 15/3 pág. 21 párr. 5
Ñaupaj kaj Samuel libromanta wakin allin yachachiykuna
2:10. Israelpi niraj uj rey kashajtin, ¿imajtintaj Ana mañakuyninpi Jehová “reyninman atiyta qonqa” nispa nerqa? Moisesman qosqa leyqa nerqa israelitas uj reyniyoj kanankuta (Deuteronomio 17:14-18). Jacobqa niraj wañupushaspa nerqa: “Judamantaqa mana qhechusqachu kanqa kamachina vara”, nispa (Génesis 49:10). Chantapis Saramanta Jehová Dios nerqa: “Paymantataj rikhurenqanku naciones, reyes ima”, nispa. Saraqa israelitaspa jatun mamanku karqa (Génesis 17:16). Chayrayku Anaqa aswan qhepaman jamoj reypaj mañakusharqa.
14-20 DE FEBRERO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | 1 SAMUEL 3-5
“Jehová Diosqa tukuyta entiendewanchej”
Diosqa atiyniyoj kaspapis entiendewanchej
3 Samuelqa wawamantapacha tinkukuna toldopi Jehová Diosta sirverqa (1 Sam. 3:1). Uj kutipitaj, Samuel puñushajtin Jehová Diosqa payta wajyarqa: “Samuel”, nispa (1 Samuel 3:2-10 leey). Samueltaj yuyarqa kuraj kaj sacertote Elí wajyamusqanta. Chayrayku Eliman usqhayta correspa, nerqa: “Kaypi kashani; imapajtaj wajyawankiri?”, nispa. Elitaj nerqa: “Mana noqaqa wajyarqaykichu”, nispa. Watejmanta Jehová Dios kinsa kutipi Samuelta wajyajtin, Samuelqa uyariytawan Eliman rillarqataj: “Kaypi kashani; imapajtaj wajyawankiri?”, nispa. Elitaj chaypacha repararqa Samueltaqa Jehová Dios wajyashasqanta. Chayrayku Samuelman nerqa: “Ujtawan Tata Dios wajyamusojtenqa, kutichiy: Parlallay Tata Dios, kay kamachiykeqa uyarishasunki”, nispa. Samueltaj Elita kasukorqa. Bibliaqa mana niwanchejchu imajtinchus Jehová Dios Samuelwan qallariymantapacha sutinmanta mana rejsichikusqanta. Ichapis Jehová Diosqa mana sutinmanta rejsichikorqachu Samuelta yanapananrayku.
Diosqa atiyniyoj kaspapis entiendewanchej
4 (1 Samuel 3:11-18 leey). Jehová Diospa leyninpi wawasman jinata kamacherqa: ‘Machu runastaqa jatunpaj qhawaychej. Nitaj pichus llajtaykita kamachejta maldecinkichu’, nispa (Éxo. 22:28; Lev. 19:32). Chayrayku Samuelqa Diospa nisqasninta mana Eliman willayta atillarqachu. Bibliapis jinata niwanchej: “Samuelqa manchachikorqa Eliman willayta chay mosqoypi jina tukuy rikusqanta”, nispa. Chaywanpis Diosqa Samuelta yanaparqa mana manchachikuspa Eliman willananpaj. Chaypajtaj Diosqa Elita reparacherqa Samuelwan pay parlashasqanta. Ajinamantataj Eliqa Samuelman nerqa: “Tata Diosqa imatataj nisorqa? Mana uj chhikanta pakarispa willariway”, nispa. Samueltaj willarqa tukuyninta, mana uj chhikanta pakarispa.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
w05-S 15/3 pág. 21 párr. 6
Ñaupaj kaj Samuel libromanta wakin allin yachachiykuna
3:3. ¿Samuel Aswan Santo Lugarpichu puñoj? Mana. Samuelqa Leví ayllumanta karqa, Cohatitas familiamanta. Paykunataj mana sacerdoteschu karqanku (1 Crónicas 6:33-38). Chayrayku paykunaqa manapuni qhawanankuchu karqa chay llimphu kaj imasta (Números 4:17-20). Samuelqa Diosta yupaychana toldoj patiollanman yaykuyta atej. Ichapis chaynejpi puñoj. Elipis Diosta yupaychana toldoj patiollanpitajsina puñoj. “Maypichus Diospa arcan kasharqa chaypi” nispaqa, Diosta yupaychana toldoj pationmantasina parlashan.
21-27 DE FEBRERO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | 1 SAMUEL 6-8
“¿Pitaj reyninchej?”
it-2-S pág. 813 párr. 2
Reino de Dios
Los israelitas piden un rey humano. Casi cuatrocientos años después del éxodo y más de ochocientos después que Dios hizo un pacto con Abrahán, los israelitas solicitaron un rey humano que los acaudillara, como tenían las demás naciones. Con esa solicitud rechazaban la propia gobernación real de Jehová sobre ellos. (1Sa 8:4-8.) Es cierto que el pueblo tenía razones para esperar que Dios estableciera un reino en consonancia con las promesas dadas a Abrahán y a Jacob. Además, la profecía que pronunció Jacob respecto a Judá en su lecho de muerte daba más base para tal esperanza (Gé 49:8-10), así como la daban las palabras que Jehová dirigió a Israel después del éxodo (Éx 19:3-6), los términos del pacto de la Ley (Dt 17:14, 15) e incluso parte del mensaje que Dios hizo pronunciar al profeta Balaam (Nú 24:2-7, 17). Ana, la devota madre de Samuel, expresó esta esperanza en oración. (1Sa 2:7-10.) Sin embargo, Jehová no había revelado completamente su “secreto sagrado” concerniente al Reino; no había indicado cuándo llegaría el momento debido para establecerlo ni la estructura y los componentes de ese gobierno, o si sería terrenal o celestial. Por consiguiente, fue un atrevimiento el que el pueblo exigiera entonces un rey humano.
Ñakʼariypi, llakiypi kachkaspa ñawpaqllamanpuni rirqa
Samuel chay chʼampayta Jehovaman willarqa, paytaj kuticherqa: “Kasullay imastachus israelitas mañakusqankuta. Manamin qantachu qhesachashasunku, manachayqa noqatamin qhesachashawanku, ama paykunata kamachinaypaj”. Jinamanta Jehovaqa Samuelta mana payta chejnishasqankutachu nerqa, manaqa Jehovata qhesachashasqankuta, chayrayku mana phutikunanta nerqa. Jehovataj Samuelnejta reyta mañakusqankoqa mana allinninkupajchu kasqanta nerqa. Israelitasqa mana uyarikuspa reyta mañallarqankupuni: “Imapis kachun, reyta munaykupuni”, nispa. Diostaj reyta ajllaytawan, aceitewan jawinanpaj Samuelta kacharqa, paytaj kasukorqa (1 Samuel 8:7-19).
Jehovap Kamachiynillan may allin kasqan sutʼita rikukun
9 Runaj kausayninpi rikusqanchejman jinataj, chay nisqanqa, cheqapuni. Israelpi reykunaqa, astawanraj Diosta wasanchajtinku, ashkha chʼampaykunallata rikhuricherqanku. Kunankamataj, tukuy kamachejkunaqa, Diosta mana kamachejninkuta jina qhawasqankurayku, mana allintachu kamachinku. ¿Allin kausayta apamunankupaj, Diospa bendicionninwan kasqankuta nejkunarí? Chayta nejtinkupis, Jehovata mana kasukusqankurayku, mana paypa yanapayninwanchu kanku (Sal. 2:10-12).
Sumaj yachachiykunata maskʼana
w02-S 1/4 pág. 12 párr. 13
¿Imaraykú bautizakunanchej tiyan?
13 Niraj Jehovaj testigon jina bautizakushaspa, Diosman kutirikunanchej tiyan. Chaytataj ruwanchej tukuy sonqo Jesuspa discipulosninman tukuyta munasqanchejrayku, nitaj pipis obligawasqanchejraykuchu. Diosman kutirikuspaqa sajra kajta qhesachanchej, allin kajtataj ruwanchej. Diospa Palabranpi hebreo parlaypi, griego parlaypi ima Diosman kutirikuy niyta munan sajra kausayninchejta saqepuy, Diosmantaj qayllaykuy (1 Reyes 8:33, 34). Diosman kutirikunapajqa ‘ruwasqasninchejwan pesachikusqanchejta rikuchinanchej’ tiyan (Hechos 26:20). Chaypajqa llulla religionta saqepunanchej tiyan, Diospa kamachiykunasninta kasukunanchej tiyan, Jehová Diosllatataj yupaychananchej tiyan (Deuteronomio 30:2, 8-10; 1 Samuel 7:3). Diosman kutirikuspaqa mosoj sonqoyojman tukunchej, mosoj yuyayniyojmantaj (Ezequiel 18:31). Diosman kutirikuspaqa sajra kausayninchejta saqepunchej, mosoj runa kaywantaj pʼachallikunchej (Hechos 3:19; Efesios 4:20-24; Colosenses 3:5-14).
28 DE FEBRERO–6 DE MARZO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | 1 SAMUEL 9-11
“Saulqa qallariypi llampʼu sonqo karqa”
Kʼumuykukoj sonqo llampʼu sonqotaj kana
11 Rey Saulmanta parlarina. Jovenllaraj kashajtin, Saulqa llampʼu sonqo karqa, yacharqataj wakin imasta mana ruwayta atisqanta. Chayrayku rey kananpaj churashajtinku, mana chaypaj jinachu kasqanta yuyaspa pakaykukorqa (1 Sam. 9:21; 10:20-22). Jinapis rey kasqanmanta pisi tiemponman, Saulqa umata oqhariyta qallarerqa, mana ruwanan imastataj ruwarqa. Uj pacha, profeta Samuelta mana suyariyta atispa, Diospaj usqhayllata uywata qʼolacherqa. Saulqa Jehová Dios llajtanta yanapananpi atienekunanmanta, imatachus Samuellla ruwanan karqa, chayta ruwarparerqa. Chayta ruwasqanrayku, Jehová Diosqa niña payta allinpajchu qhawarqa, manaña rey kanantataj nerqa (1 Sam. 13:8-14). Amapuni Saúl jina kanachu, amallataj mana ruwananchej imasta ruwanachu.
Wajkunaj allinninkuta maskʼana
8 Rey Saulpa kausaynenqa, wajkunaj allinninkuta maskʼaspapis, munaynillanchejta maskʼayman urmayta atisqanchejta rikuchiwanchej. Payqa, kamachiyta qallarishaspa, kʼacha, llampʼu sonqo ima karqa (1 Sam. 9:21). Rey kananpaj ajllasqa kasqanmanta israelitas thutojtinkupis Diospa ajllasqan rey kaspapis mana castigarqachu (1 Sam. 10:27). Israel llajta, ammonitaswan maqanakushajtinpis Diospa espiritunwan pusachikorqa, ammonitasta atipaspataj Jehovata jatuncharqa Jehovaj yanapayninwan atipasqankuta yachasqanrayku (1 Sam. 11:6, 11-13).
w95-S 15/12 pág. 10 párr. 1
Los ammonitas: un pueblo que respondió a la bondad con hostilidad
De nuevo los ammonitas habían respondido a la bondad de Jehová con hostilidad. Jehová no pasó por alto la sádica amenaza. “El espíritu de Dios entró en operación sobre Saúl cuando él oyó estas palabras [de Nahás], y se le enardeció mucho la cólera.” Guiado por el espíritu de Dios, Saúl reunió un ejército de 330.000 combatientes que infligió a los ammonitas una derrota tan aplastante que “no quedaron dos juntos de entre ellos”. (1 Samuel 11:6, 11.)
Sumaj yachachiykunata maskʼana
w05-S 15/3 pág. 22 párr. 8
Ñaupaj kaj Samuel libromanta wakin allin yachachiykuna
9:9. ¿Ima niytá munan “kunanqa profetas nisqa kanku, ñaupajtataj Diospa sutinpi parlaj runas nisqa”? Ichapis ñaupa tiempopi, Diospa sutinpi parlaj runata chay sutiwan astawan rejsikoj. Jinapis Samuelpa tiemponpi jinallataj Israelmanta reyespa tiemponkupi, chay sutiwan rejsisqa runastaqa, profeta sutiwan rejsiyta qallarikorqa. Samueltaqa ñaupaj kaj profetata jina rejsikun (Hechos 3:24).