Jesús ñan, chiqa kaq, kawsaytaq

1, 2. ¿Imaraykutaq ñuqallanchikmanta Diosman mana qayllaykuyta atisunmanchu, imaynatá Jesucristo chaypi yanapawanchik?

¿MAYLLAMANPIS richkaspa maykʼaqllapis chinkarqankichu? Ichapis, munasqa masiykita manaqa familiaykita waturikuq richkaptiyki, imaynatachus chinkasqaykita yuyarikunki. Mana riqsisqa ñankunata richkaptiyki, ichá pillatapis tapurikunaykipaq sayarinki. Chayllapi, juk kʼacha runawan tinkukunki, paytaq maynintachus rinaykita mana nillasunkichu manaqa, nisunki: “Ñuqa pusasqayki, qhipayta jamuy”, nispa. ¡Chaychá may sumaqqa kanman!

² Jesusqa, kikillantataq tukuy runaman niwanchik. Ñuqallanchikmantaqa, mana Diosman chayanapaq ñanta tariyta atisunmanchu. Juchasapa kasqanchikrayku, tukuypis chinkasqa kachkanchik, ‘Diospi kaq kawsaymanta karunchasqa’ (Efesios 4:17, 18). Chayraykutaq, pillapis yanapawananchikta, yuyaychawananchikta ima, munanchik. Chaywanpis Jesusqa, mana sumaqta kʼamirillawanchikchu nitaq yuyaychallawanchikchu. Manaqa juk yachaqanapi rikunchikjina, kayta niwanchik: “Qhepayta jamuy”, nispa (Marcos 10:21). Chantapis, imaraykuchus qhipanta rinanchikpaq sumaqta sutʼinchawanchik. Juk kutipi nirqa: “Noqa ñan kani, cheqa kajtaj, kawsaytaj; mana pipis Dios Tataman chayayta atinchu, mana noqanejta rispaqa”, nispa (Juan 14:6). Imaraykuchus Churiniqllata Tatanman qayllaykuyta atisqanchikta qhawarinachik. Chantapis, tukuy kaykunata yachaspa, qhawasunchik imaraykuchus Jesús ‘ñan, chiqa kaq, kawsaytaq’ kasqanta.

Jehovap munayninpi juk sumaq ruway

3. ¿Imaraykutaq Jesusniqta Diosman qayllaykuyta atinchik?

³ Jehovaman Churinniqta qayllaykuyta atinchik, pay juk sumaq ruwayta Churinman qusqanrayku.a Tatanqa Churinta juk sumaq ruwayman churan, payniqllata tukuy munaynin juntʼakunanpaq (2 Corintios 1:20; Colosenses 1:18-20, NM). Jesuspa sumaq ruwayninta allinta yachakunapaqqa, imaynatachus Edén huertapi ñawpa tatasninchik, Supaywan khuska, Jehovaman sayaykusqankupi tʼukurinanchik tiyan (Génesis 2:16, 17; 3:1-6).

4. ¿Edenpi Diosman sayaykusqankuwan ima jatun tapuytataq rikhurichirqanku, imatá Jehová chay tapuyman kutichinanpaq ruwarqa?

⁴ Edenpi Diosman sayaykusqankuqa, juk jatun tapuyta tukuy kawsaqkunapaq rikhurichin: ¿allintachu, chiqan kaqmanjinachu Dios tukuy kawsaqkunata kamachin? Kay jatun tapuyman kutichinapaqqa, Jehová juknin Churinta Jallpʼaman kachamurqa. Chay Churinqa may sumaq ruwayta ruwanan karqa: payqa, Jehová Apu Kamachiq kasqanta rikuchinanpaq, chantapis tukuy runata wañuymanta rantiwananchikpaq, kawsayninta jaywanan karqa. Wañunankamataq tukuy imapi kasukuspa, Supay sayaykusqanrayku tukuy saqra kawsayta rikhurichisqanta, chinkachinanpaq (Hebreos 2:14, 15; 1 Juan 3:8). Jehovaptaqa may chhika mana yupay atina, ángeles mana juchasniyuqtaq kapurqa (Daniel 7:9, 10). ¿Pitataq chay sumaq ruwaypaq akllanman karqari? “Kʼata Churinta” akllarqa, payta Jesucristo sutiyuq riqsikun (Juan 3:16).

5, 6. ¿Imaynamantá Jehová Churinpi atienekusqanta rikuchirqa, chantapis imaraykutaq jinata atienekurqa?

⁵ ¿Jehová Jesustapunichu akllanan karqa? ¡Arí! Tatanqa Kʼata Churinpi tukuy sunqunwan atienekurqa. Manaraq Jallpʼaman Churinta kachamuchkaspapis, Jehovaqa ñawpaqmantaña, Churin tukuy laya llakiykunata muchuchkaspapis mana jaykʼaq juchachakunanta willarqa (Isaías 53:3-7, 10-12; Hechos 8:32-35). ¿Imaynatataq kay willay juntʼakunman karqari? Tukuy yuyayniyuq kawsaqkunajina, Churinpis imatachus kawsayninwan ruwananta akllayta atinman karqa. Jinapis Jehovaqa maytapuni paypi atienekuspa, Churin tukuy imapi kasukunanta ñawpaqmantapacha willarqa. ¿Imaraykutaq chay jinatapuni Churinpi atinikurqa? Sumaqta payta riqsisqanrayku. Jehovaqa paymanta tukuy imata yacharqa, maytapuni Churin kusichiyta munasqanta ima (Juan 8:29; 14:31). Astawanpis, Churiqa Tatanta mayta munakun, Tatantaqri Churinta kikillantataq munakun (Juan 3:35). Jinata munakusqankurayku, paykunaqa mana imarayku tʼaqakunkumanchu karqa, manaqa puraqmanta atienekurqanku (Colosenses 3:14).

⁶ Churi may sumaq ruwayniyuq kasqanrayku, Tatan paypi mayta atienekusqanrayku, chanta puraqmanta munakusqankurayku ima, ¿manachu Dios Churinniqllata payman qayllaykunanchikta mañawananchik allin kanman? Chaywanpis, mana chayraykullachu Jesusqa Jehovaman pusawasunman chaytataq qhipanpi yachakusunchik.

Churillan Tatantaqa sumaqta riqsin

7, 8. ¿Imaraykutaq, Jesús, ‘Dios Tatata mana pipis riqsinchu; manaqa Churillan’, nispa nirqari?

⁷ Jehovaman qayllaykunapaqqa, paypa nisqantaraq ruwananchik tiyan (Salmo 15:1-5). Churillan Tatap kamachisqantaqa sumaqta riqsin. Jesús nirqa: “Tatayqa tukuy imata qowan. Mana pipis Churinta rejserqachu; Dios Tatalla rejserqa. Dios Tatatapis nillataj pipis rejserqachu; churillan paytaqa rejserqa, pikunamantajchus Chureqa rejsichiyta munan, chaykunapis”, nispa (Mateo 11:27). ¿Imaraykutaq Jesús, ‘Dios Tatata mana pipis riqsinchu; manaqa Churillan’, nispa nirqari?

⁸ Churiqa “tukuy ruwakusqanmanta ñawpa kaq” kasqanrayku, paylla Jehovataqa qayllamanta riqsin (Colosenses 1:15, NM). Kaypi tʼukuriy, Tatawan Churiwanqa may chhika unayta sapallanku tiyakurqanku: Jesús ruwakusqanmantapacha —Diospa ñawpa kaq ruwasqan—, wak angelkuna ruwakunankama (Juan 1:3; Colosenses 1:16, 17, NM). Churipaqqa Tatanwan kayqa may sumaqpuni karqa, paypa yuyayninta, munayninta, kamachiyninta, ruwayninta ima, yachakusqanrayku. Diosta Jesusjina mana pipis riqsinchu nispaqa, mana llullakuchkanchikchu. Chayjina unayta Tatanwan tiyakusqanrayku, Jesusqa imaynachus Tatan kasqanta sumaqtapuni riqsichirqa. Chayrayku Mana pipis payjinaqa riqsichiyta atinmanchu karqa.

9, 10. a) ¿Imaynamantá Jesús Tatanta riqsichirqa? b) ¿Imatataq Jehovawan munachikunapaq ruwananchik tiyan?

⁹ Jesús, imatachus Jehová yuyasqanta, imachus sunqunpi kasqanta, imatachus yupaychaqkunamanta suyasqanta ima, sutʼincharqa.b Chantapis, Tatanta aswan sumaqmanta riqsichillawanchiktaq. Jesús nirqa: “Noqata rikuwajqa Tataytapis rikun”, nispa (Juan 14:9). Nisunman, Jesusqa Tatan kikin parlarqa ruwarqa ima. Bibliapi Jesusmanta ñawiriyqa; kallpawan chantapis kʼachamanta parlasqan, khuyakuspa runata thañichisqan, runap nanayninwan nanachikuspa waqasqan ima, imaynatachus Jehová ruwanman karqa, chayta rikuchiwanchik (Mateo 7:28, 29; Marcos 1:40-42; Juan 11:32-36). Churip ruwaynin, parlaynin ima, imaynachus Diospa munaynin, ruwaynin ima, kasqanta sumaqta rikuchiwanchik (Juan 5:19; 8:28; 12:49, 50). Chayrayku, Jehovawan munachiykuyta munaspaqa, Jesuspa yachachisqanta kasukunanchik tiyan, paypaq qhipantataq rinanchik tiyan (Juan 14:23).

¹⁰ Jesús allinta Jehovata riqsisqanrayku, kikinta imatapis ruwasqanrayku ima, Jehovaqa Jesusniqta Payman qayllaykunanchikta mañawanchik. Kunankamaqa imaraykuchus Jesusniqllata Tataman chayayta atisqanchikta rikunchik, kunantaq rikusunchik imatachus Cristo niyta munasqanta kay nisqanwan: “Noqa ñan kani, cheqa kajtaj, kawsaytaj; mana pipis Dios Tataman chayayta atinchu, mana noqanejta rispaqa”, nispa (Juan 14:6).

‘Ñuqa ñan kani’

11. a) ¿Imaraykutaq Jesusniqllata Dioswan allinyachisqa kayta atisunman? b) ¿Imaynatá Juan 14:6 Jesuspa kʼata ruwayninta rikuchiwanchik? (Kaypa sutʼinchayninta ñawiriy.)

¹¹ Jesusniqllata Jehovaman qayllaykuyta atisqanchikta yachanchikña. Kunantaq, imatachus ñuqanchikpaq chay niyta munasqanta astawan sutʼincharina. Jesús “ñan” kasqanqa, pay niqllata Jehovawan allinpaq qhawasqa kayta atisqanchikta niyta munan. ¿Imaraykutaq? Imaraykuchus, Jesusqa wañuykama kasukurqa, chantapis ñuqanchikrayku kawsayninta jaywarqa (Mateo 20:28). Mana jinata rantiwaptinchikqa, mana jaykʼaq Diosman qayllaykuyta atisunmanchu karqa. Juchaqa, Diospa runap chawpinpi juk jatun pirqajina, imaraykuchus Jehovaqa llimphu kasqanrayku juchata mana allinpaq qhawanchu (Isaías 6:3; 59:2). Jesuspa wañuyninqa, chay jatun pirqata urmachin: juchanmanta yawarninwan qhispichiwanchik (Hebreos 10:12; 1 Juan 1:7). Dios Jesusniqta juchamanta qhispichiwananchikpaq ruwasqanta sumaqpaq qhawaptinchik, chantapis chaypi iñiptinchik, Jehovap ñawpaqinpi allinpaq qhawasqa kasunchik. Mana jukjinamantaqa Jehovawan “allinyachisqa” kayta atisunmanchu (Romanos 5:6-11).c

12. ¿Imaspitaq Jesusqa “ñan” kasqanta nisunman?

¹² Chantapis, Jesusqa jukjinamanta ‘ñanllataq’, Diosmanta mañakunapaq. Arí, Jesusniqllata Jehovaman sunqumantapacha mañakuyninchikta chayachiyta atisunman, Diostaq uyariwasunchik (1 Juan 5:13, 14). Jesusllataq nirqa: “Tukuy imata sutiypi mañakojtiykichejqa, Dios Tata qosonqachej. [...] Sonqoykichej kusikuywan juntʼasqa kananpaq”, nispa (Juan 16:23, 24). Chayrayku, Jesús sutinpi Jehovamanta mañakusunman, “Tatayku” nispa (Mateo 6:9). Chantapis, Jesusqa “ñanllataq”, imaraykuchus payqa sumaqta rikuchiwanchik pay kikin ruwananchikpaq. Rikunchikjina, Jesusqa sumaqtapuni Tatanjina imatapis ruwarqa. Chayrayku, paypa kawsayninqa, imaynatachus Jehovata kusichinapaq kawsananchikta rikuchiwanchik. Jinamanta Jehovaman qayllaykunapaqqa, Cristop sarusqanta saruspa qhipanta rinanchik tiyan (1 Pedro 2:21).

‘Ñuqa chiqa kaq kani’

13, 14. a) ¿Imaynatá Jesús chiqa kaqtapuni parlarqa? b) ¿Imata Jesús chiqa kaq kananpaq ruwanan karqa, imaraykutaq chayta ruwarqa?

¹³ Jesusqa, Diospa nisqanta willaspa, chiqa kaqtapuni willaq (Juan 8:40, 45, 46). Siminpiqa mana ima llulla parlay tarikurqachu (1 Pedro 2:22). Enemigosninpis ‘Diospa ñanninta chiqata yachachinki’ nirqanku (Lucas 20:20, 21). Chaywanpis, “Ñuqa kani chiqa kaq”, nispaqa, mana parlaspa, willaspa, yachachispa ima, chiqa kaqta riqsichisqanllamantachu parlachkarqa. Manataq chayllachu karqa.

¹⁴ Yachanchikjina, Jehovaqa may unaymantaña Bibliata qillqaqkunaman, Mesiasmanta chayri Cristomanta may chhika profeciasta qillqachirqa, chaypitaq imaynachus kawsaynin, willaynin, wañuynin ima, kananta willakuchkarqa. Chantapis, Moisespa leyninqa ‘llanthusniyuq’ karqa, nisunman Mesiaspa ruwayninta may unaymantaña rikuchirqanku (Hebreos 10:1). ¿Tukuy chay profeciakunata Jesús juntʼanmanchu karqa? Arí, chaywanpis, chayta juntʼananpaqqa, wañuykama kasukunan karqa. ¿Kasukunmanchu karqa? Arí, jinamanta chiqa profeciasta parlaq Diostajina Jehovata rikuchiyta atirqa. ¡Jesuspaqqa mana chhalla ruwayllachu kachkarqa! Jesusqa kawsayninwan —arí, sapa parlasqanwan, ruwasqanwan ima—, tukuy paymanta profeciasqa chiqapuni kasqanta rikuchirqa (2 Corintios 1:20). Chayrayku, Jesusqa pay kikin, “chiqa kaqqa”. Nisunman, pay niqta tukuy Jehovap parlasqanqa juntʼakun (Juan 1:17; Colosenses 2:16, 17).

‘Ñuqa kawsay kani’

15. ¿Imatataq Diospa Churinpi iñinanchikpaq ruwananchik tiyan, chay iñiywan imatataq tarisunchik?

¹⁵ Jesusqa “kawsay”, imaraykuchus payniqllata ‘chiqa kaq kawsayta’ tariyta atinchik (1 Timoteo 6:19). Bibliaqa nin: “Churipi creejqa wiñay kawsayniyoj; Churipi mana creejtajrí kawsaytaqa mana rikonqachu, astawanqa Diospa phiñakuynin paypa patampi kashan”, nispa (Juan 3:36). ¿Imatataq Diospa Churinpi iñinanchikpaq ruwananchik tiyan? Qallarinapaqqa, payniqllata kawsayta tariyta atisqanchikta sumaqta japʼiqananchik tiyan. Chaymantataq, ruwayninchikwan iñiyninchikta rikuchinanchik tiyan, chantapis paymanta yachakunallanchikpuni tiyan, yachachisqanta ruwanapaqtaq mayta kallpakunanchik tiyan (Santiago 2:26). Jesuspi iñiyqa wiñay kawsayman apawasunchik, janaqpachapi angelesjina tiyakunapaq —“juchʼuy tropamanta” janaqpachapaq akllasqa kaptinchik—, chayri paraíso jallpʼapi “waj ovejasjina” “may chhika runajina” tiyakunapaq (Lucas 12:32; 23:43; Apocalipsis 7:9-17; Juan 10:16).

16, 17. a) ¿Imaynatá Jesús wañusqaspaq ‘kawsay’ kanqa? b) ¿Imaynatá mana jaykʼaq chinkasunchu?

¹⁶ ¿Wañusqa runasri? ¿Juktawan kawsayta atinkumanchu? Arí, paykunapaqpis Jesusqa “kawsay”. Manaraq munasqa masin Lazarota kawsarichimuchkaspa, Jesús Martaman nirqa: “Noqa kani kawsarimuy, kawsaytaj; pichus noqapi creejqa, wañuchumpis kawsanqa”, nispa (Juan 11:25). Jehová churinman “Wañuypa llavesninta, ukhu pachaj llavesnintawan” qun, chayraykutaq wañusqakunata kawsarichimuyta atin (Apocalipsis 1:17, 18). Chay llaveswan, Hadespa punkusninta kicharinqa (maypichus tukuy wañusqakuna kachkanku chayta), chantapis chay ukhupi kaqkunata chaymanta kacharichinqa (Juan 5:28, 29).

¹⁷ ‘Ñuqa ñan, cheqa kaq, kawsaytaq kani’. Kay rimaywanqa, Jesús imamanchus kay jallpʼaman jamusqanta, chantapis runaman Diosmanta willasqanta, sutʼimanta rikuchirqa. Kay nisqanqa ñuqanchikmanpis yachachillawanchiktaq. Yuyarina Jesús nisqanta: “Mana pipis Dios Tataman chayayta atinchu, mana noqanejta rispaqa” (Juan 14:6). Arí, kay nisqanqa, chay tiempopaq kunan tiempopaqpis may sumaq. Chayrayku, chiqamanta nisunman, Jesuspa qhipanta rispaqa mana jaykʼaq chinkasunchu. Jesuslla, Jehovaman chayananchikpaq ñanta rikuchiwanchik.

¿Imaynatá sapa jukpis kutichisunchik?

18. ¿Imaynatá Jesuspa qhipanta chiqamanta riyta atisunman?

¹⁸ Jesuspa qhipanta rispaqa allinta ruwanchik, imaptinchus —rikunchikjina— payqa Diospaq sumaq ruwayniyuq, Tatantataq paylla sumaqta riqsin. Chaywanpis, ñawpa yachaqanapi rikunchikjina, Jesuspa qhipanta chiqamanta riyqa, mana simillamantachu nitaq sunqullamantachu, manaqa: ruwayninchikwan rikukun. Cristop sarusqanta sarunapaqqa, pay yachachisqanmanjina, kawsayninwan rikuchiwasqanchikmanjina, kawsananchik tiyan (Juan 13:15). Kay librotaq chayta ruwananchikpaq yanapawasun.

19, 20. ¿Imaynamantá kay libro Jesuspa qhipanta rinanchikpaq yanapawasunchik?

¹⁹ Qhipan yachaqanaspi, Jesuspa kawsayninmanta, willasqanmanta ima astawan yachakusun. Kay libroqa kimsa tantapi tʼaqasqa kachkan. Juk kaq tantapi Jesuspa ruwayninmanta, imayna runachus kasqanmanta yachakusunchik. Iskay kaq tantapitaq imaynatachus Jesús sunqu kʼajaywan willasqanta, yachachisqanta ima. Kimsa kaq tantapitaq imaynatachus Jesús runaman munakuyninta rikuchisqanta. Chantapis, kimsa yachaqanamantapacha, kay tapuyman kutichisunchik: “¿Imaynatá Jesuspa qhipanta riyta atisunman?” Chaypiqa, Bibliamanta pʼitikuna kachkan, chantapis imaynatachus Jesusjina parlayta, ruwayta ima, atisqanchikta, tapuykunawan tʼukuchiwasun.

²⁰ Jehová Churinta kachamusqanrayku, manaña chinkaypi tarikusunchu, nitaq jucharayku Diosmanta karunchasqa kasunchu. Jehovaqa may achkhawan rantiwanchik: munakuyninrayku Churinta kachamuwanchik, pay imaynatachus Diospa ñawpaqinpi allinpaq qhawasqa kananchikta yachachiwananchikpaq (1 Juan 4:9, 10). ¡Jesús “qhepayta jamuy” nispa waqyariwasqanchikman tukuy sunquwan kasukuptinchik, Jehovap munakuyninta japʼikusunchik, maytataq yanapachikusunchik! (Juan 1:43.)