16 Yachaqana
“Qankunapura tukuy sonqo munanakuychej”
1. Jehovamanta sutʼinchaqkunawan tantakuyta qallariqkuna, ¿imatataq rikunku?
JEHOVAMANTA sutʼinchaqkunawan tantakuyta qallariqkunaqa, mayta munanakusqankuta rikunku. Chaytaqa pillatapis munakuywan parlapayasqankupi, napaykusqankupi ima, sutʼimanta rikukun. Jatun tantakuykunaman riqkunapis chayta qhawanku. Juk periodico jinata nirqa: ‘Mana pipis drogakuchkarqachu, nitaq machaykuchkarqachu. Mana pipis qhaparichkarqachu, nitaq tanqaykachachkarqachu. Mana pipis maldecichkarqachu, mana millaykunata parlachkarqachu, nitaq millayta chanzakuchkarqachu. Mana pipis pitachkarqachu, mana suwachkarqachu, nitaq pipis chʼichichachkarqachu. Mana maypipis chayjina rikukurqachu’, nispa. Tukuy kaytaqa munakuyniyuq kasqankurayku ruwanku, “munakuyniyoj runaqa mana ruwanchu mana allin kajtaqa, nitaj payllapajchu imatapis maskʼan” (1 Corintios 13:4-8).
2. a) ¿Imataq ñuqanchikpi astawan rikukunan tiyan? b) ¿Imaynatá Jesusjina munanakusunman?
2 Puraqmanta munanakusqankuqa, chiqa cristianos kasqankuta rikuchin (Juan 13:35). Astawan Diosman qayllaykuptinchikqa, astawan munanakunchik. Apóstol Pablo nirqa: “Diosmanta mañakuni, munakuyniykichej astawan wiñananta cheqa yachaypi, tukuy imata entiendeypitaj”, nispa (Filipenses 1:9). Apóstol Juantaq, munakuyninchikqa wakkunata yanapanapaq tanqanawanchikta nirqa: “Kay jinamanta yachaychej imachus munakuy kasqanta: Jesucristoqa kawsayninta noqanchejrayku churarqa. Ajinata noqanchejpis hermanosninchejrayku kawsayninchejta churanachej”, nispa (1 Juan 3:16; Juan 15:12, 13). ¿Hermanosrayku kawsayninchikta qusunmanchu? Hermanosninchik manapis wañuy patapichu kachkanku, kaypi tʼukuriy, ¿achkha ruwanayuq kaptinchikpis, machkhatataq paykunata yanapachkanchik?
3. a) ¿Imaynatá munakuyninchikta astawan rikuchisunman? b) ¿Imaraykutaq tukuy sunqu munanakunanchik tiyan?
3 Hermanosninchikta ñuqanchikmanta ñawpaqta churaspapis, paykunata tukuy sunqu munakunanchik tiyan. Diospa rimaynin niwanchik, “hermanos jina tukuy sonqo munanakuychej”, nispa (Romanos 12:10). Wakinkunataqa masinchikta jinata astawan munakunchik. ¿Wakkunatawan jinata munakuyta atisunmanchu? Kay saqra pacha tukukunanta yachaspaqa, hermanosman astawan kʼaskakunanchik tiyan. Biblia niwanchik: “Tukuy imaj tukukuynin qayllapiña kashan [...]. Tukuy imamanta astawanqa qankunapura tukuy sonqo munanakuychej, imaraykuchus munakuyqa ashkha juchata pʼampan”, nispa (1 Pedro 4:7, 8).
Mana allinta apanakuptinchik
4. a) ¿Imaraykutaq wakin kutiqa mana parlapayanakuyta munanchikchu? b) Biblia nisqanta mana kasukuyta munaspapis, ¿imatataq tarisunchik Bibliap nisqanta qhatiptinchik?
4 Juchasapa kasqanchikrayku, ichapis wakin kuti juk hermanoman parlayninchikwan nanachisunman. Hermanopis parlayninwan nanachillawasunmantaq (1 Juan 1:8). ¿Imatataq ruwasunman chayjina parlay rikhuriptin? Bibliaqa imatachus ruwananchikta niwanchik, chaywanpis wakin kutiqa juchasapa kasqanchikrayku mana chayta ruwayta munanchikchu (Romanos 7:21-23). Chayrayku tukuy atisqanchikmanjina Biblia nisqanta qhatinchik chayqa, Jehovata kusichiyta munasqanchikta sutʼita rikuchisunchik. Chantapis, astawan runa masinchikta munakusunchik.
5. Pipis imallatapis nirpariwaptinchikqa, ¿imaraykutaq mana kikinta kutichinachu tiyan?
5 Pipis imallatapis nirpariwaptinchikqa, ichapis kikillantataq kutichiyta munanchik. Chayta ruwaspaqa mana imatapis allinchasunchu. Chay runa mana allintachu ruwan chayqa, Jehovap makinpi chayta saqipuna tiyan (Proverbios 24:29; Romanos 12:17-21). Wakinkunaqa manaña imatapis chay runawan parlayta munankuchu. Chaywanpis ñuqanchikqa mana hermanoswan chayta ruwasunmanchu, chayta ruwaspaqa Diospis ñuqanchikta manaña uyariwasunmanchu (1 Juan 4:20). Chayrayku Pablo jinata qillqarqa: “Ujkuna ujkunawan kʼachas kaychej, khuyakuyniyojtaj. Sapa uj perdonanakuychej, imaynatachus Diospis Cristopi perdonasorqachej, ajinata”, nispa (Efesios 4:32). ¿Chayta ruwawaqchu?
6. a) ¿Machkha kutitataq hermanosninchikta perdonananchik tiyan? b) ¿Imatataq yuyarinanchik tiyan wakkuna ñuqanchikwan juchachakuptinku?
6 Pipis contranchikpi sapa kuti juchallikuptin, juchantaq mana qutuchakuymanta qharqunapaqjinachu kaptinqa, ¿imatataq ruwasunman? Apóstol Pedroqa, chay juchasta qanchis tukita perdonakunanta nichkaptin, Jesús kutichirqa “mana qanchis kutillatachu; astawanqa qanchis chunka kuti qanchiskamaraj”, nispa. Chantapis Jesusqa, tukuypis Diosman manu kasqanchikta nirqa (Mateo 18:21-35). Sapa pʼunchay mana yachaspapis Diospa contranta juchallikunchik: Ñuqanchikllapaq imatapis maskʼaspa, yuyasqanchikwan, ruwasqanchikwan, chayri ruwananchikta mana juntʼaspa (Romanos 3:23). Chaywanpis Diosqa khuyakuyninta rikuchillawanchikpuni (Salmo 103:10-14; 130:3, 4). Chayrayku Diosqa, payjina runa masinchikman khuyakuyninchikta rikuchinanchikta munan (Mateo 6:14, 15; Efesios 4:1-3). Chayta ruwaspaqa, mana yuyarikullasunpunichu contranchikpi ima saqratapis ruwakuptin (1 Corintios 13:4, 5; 1 Pedro 3:8, 9).
7. Juk hermano ñuqanchikwan phiñasqa kaptin, ¿imatataq ruwananchik tiyan?
7 Wakin kutiqa manapis hermanowan phiñasqachu kanchik, chay hermanoqa ñuqanchikwan phiñakun. ¿Imata ruwasunman? Iskay ruwayta ruwasunman: Jukninqa, 1 Pedro 4:8 nisqanmanjina, chay juchata munakuyninchikwan pʼampananchik tiyan. Juknin ruwaytaq: ñuqanchik ñawpaqta chay hermanowan parlasunman chay phiñakuyta chinkachinapaq (Mateo 5:23, 24).
8. Juk hermano phiñachiwanchik chayqa, ¿imatataq ruwasunman?
8 Astawanpis, wakin kutiqa juk hermano achkha hermanosta phiñachinman. Chayta rikuspa ¿imata ruwasunmanri? Ichapis allin kanman paywan parlarinanchikta. Allillanmanta imaraykuchus phiñachisunki sutʼinchanki chayqa, ichapis pay allinchakunman. Manaraq paywan parlachkaspa tapurikuy: ¿Manachu Biblia nisqanta kasukuchkan, chayri jukjinamanta uywasqa kasqanraykuchu jinata apanakun? Mana pillatapis qam nisqaykimanjina juchachaychu (Santiago 4:11, 12). Yuyariy, Jehovaqa tukuyta munakun, chantapis llaqtanpi wiñananchikpaq tukuyta suyawanchik.
9. a) ¿Pikunataq qutuchakuy ukhupi jatuchaq juchata allinchanku? b) ¿Maykʼaqtaq nanasqa kaspapis parlananchik tiyan, ima munaspataq?
9 Qutuchakuy ukhupi, pipis khuchichakuspa jatun juchaman urman chayqa, usqhayta chayta allinchana tiyan. ¿Pikunataq chayta allinchanqanku? Ancianokuna (Santiago 5:14, 15). Chaywanpis, juk hermano contranchikpi juchallikun chayqa, ichapis qullqirayku, chayri llullakuspa parlasqanrayku. Ñuqanchik, nanasqa kaspapis, ñawpaqta sapallanchik paywan parlananchik tiyan (Mateo 18:15). Mana hermano tikrakuptinqa, kay Mateo 18:16, 17 nisqanmanjina ruwana kanqa. Pantaq hermanota munakusqanchikrayku, sunqunta kuyurichinapaqjina parlananchik tiyan (Proverbios 16:23).
10. Ima llakiypis, phiñakuypis rikhuriptin, ¿imaynatá Jehovajina chaykunata qhawasunman?
10 Ima llakiypis phiñakuypis rikhuriptin, jatunpis juchʼuypis kachun, Jehovajina chayta qhawananchik tiyan. Payqa mana mayqin juchatapis allinpaq qhawanchu; tiemponpitaq, mana pesachikuspa millayta ruwaqkunata llaqtanmanta qharqun. Chaywanpis tukuypis sapa pʼunchay pantasqanchikta yuyarina, pantaptinchiktaq Jehová khuyariwanchik, pacienciawantaq suyariwanchik, pipis contranchikta juchallikuptin kikinta ruwananchikpaq. Runata khuyakunchik chayqa Jehovap munakuyninta rikuchichkanchik (Efesios 5:1, 2).
Wakkunawanpis kicharikuna
11. ¿Imaraykutaq Pablo corintiosman sunqunkuta kicharinankuta nirqa?
11 Pabloqa may chhika killasta Corinto llaqtapi qutuchakuyta kallpacharqa. Chay llaqtapi hermanosta mayta yanaparqa, munakurqataq. Chaywanpis wakinkunaqa mana payta munakuqchu kanku, millayta paymanta parlaq kanku. Chayrayku Pabloqa sunqusninkuta kicharinankuta nirqa (2 Corintios 6:11-13; 12:15). Tukuypis imaynatachus munanakusqanchikta, machkhatachus wakkunapaq sunqunchikta kicharisqanchikta ima, qhawarinanchik tiyan (1 Juan 3:14).
12. ¿Imatataq ruwasunman qutuchakuy ukhupi astawan allinta apanakunapaq?
12 ¿Manachu qutuchakuy ukhupi hermanoswan masichakuyta atinchik? Jina kaptinqa, mana qhawanachu pantasqallankuta, manaqa allin kayninkuta qhawananchik tiyan. Jinamanta ichapis astawan allinta parlapayasunchik. Chantapis, allin runa kasqankupi tʼukurinchik chayqa, astawan paykunawan apanakusunchik, munakuyninchiktaq wiñarinqa (Lucas 6:32, 33, 36).
13. ¿Imaynatá qutuchakuypi astawan hermanosta riqsinapaq kicharikusunman?
13 Mana tukuy imapi wakkunata yanapayta atisunchu, chaytataq sutʼita yachananchik tiyan. Ichapis mana tukuy hermanosta napaykuyta atisunchu. Chayri mana tukuy hermanosta wasinchikman waqyariyta atisunchu. Chaywanpis, ¿manachu tumpatawan kicharikusunman, qutuchakuypi hermanosta riqsinapaq? ¿Ñuqanchikwan willarimunanpaq juk hermanota waqyarikusunmanchu?
14. Mana riqsisqa hermanoswan kaptinchik, ¿imaynatá munakuyninchikta rikuchisunman?
14 Jatun tantakuykunaqa astawan munakuyninchikta kicharinapaq yanapawanchik. Manapis tukuy tantakuqkunata riqsiyta atinchikchu, waranqa waranqa kasqankurayku, ichapis ñuqanchikllapaq imatapis munanamantaqa, hermanospa allinninta ñawpaqman churasunman. Chantapis wak hermanoswan riqsinakunapaq samariykunapi ñuqanchik parlapayasunman. Tumpamantawan tukuy Jallpʼamanta runaqa hermanos kasunchik, juk runajinallataq chiqa Diosninchikta, yupaychasunchik. ¿Manachu may sumaq kanqa chaypi riqsinakuy? Munanakuyninchikqa puraqmanta riqsinakunapaq tanqawasunchik. ¿Imaraykutaq mana kunanmantapacha qallarinchikchu?
Yuyarinapaq
• Qutuchakuypi ima phiñakuypis rikhuriptin, ¿imaynatá allinchananchik tiyan, imaraykutaq?
• Diospa llaqtanpi wiñaptinchik, ¿imaynatá munakuyninchik wiñarillanqataq?
• ¿Imatataq ruwasunman mana riqsisqakunawanpis masichakunapaq?
[148 paginapi dibujo/foto]
Munakuyninchiktaqa imaymanamanta rikuchisunman, qutuchakuy ukhupi apanakusqanchikpi