25 Yachaqana

Sakwakuy... ¿imaraykutaq mana allinchu?

“Dios qhawasqanmanjina, sakwakuy (masturbación) allinchus manachus kasqanta yachayta munayman. ¿Kay ruwasqay imamantapis unquchiwanmanchu, maykʼaqllapis casaraptiy qhariwarmi kawsayniypi llakichiwanmanchu?”—Melissa, 15 watayuq.

ACHKHA waynasta, sipaskunata ima, kaypi tʼukuriyqa, mayta llakichin. ¿Imarayku? Achkha waynas, sipaskuna ima sakwakuyman yachaykukusqankurayku. Yachakusqanmanjina, 10 waynasmanta yaqha chunkantinpuni, chantá 10 sipaskunamanta 9, manaraq 21 watayuq kachkaspa sakwakuypi urmasqanku. Chantapis, wakkuna nisqankumanjina sakwakuyqa, waynasta, sipaskunata ima, tukuy ima laya unquykunawan unquchin.

Chaywanpis, kunan tiempo doctoresqa, waynasta sipaskunata ima, sakwakusqanku mana unquchisqanta ninku. Kaymanta astawan yachaqkuna, William Masters chantá Virginia Johnson ima, ninku: “Ni mayqin doctor ninchu kay sakwakuyman qukuqkuna yuyayninkumanta unqusqankuta”. Chaywanpis, ¡wakjinamanta waynasta, sipaskunata ima, ñakʼarichinman! Chayrayku, waynas, sipaskuna ima, sakwakuypi mana urmanankupaq jarkʼakunankuqa, may allin. Juk wayna qillqan: “Sakwakuspaqa, Diospa ñawpaqinpi juchallikusqayta yuyaq kani. Chayraykutaq wakin kuti, mayta llakikuq kani”.

¿Imataq sakwakuy? ¿Imaraykutaq chayta ruway mana allinchu, chantá, imaraykutaq wakin waynas chayri sipaskuna mana saqiyta atillankuchu?

¿Imarayku waynas, sipaskuna ima, sakwakunku?

Sakwakuy rimayqa, maynintachus jispʼanchik chayta, aychap saqra munayninta rikchʼarichinakama llukchikuy niyta munan. Wayna chayri sipas kachkaspa, qhariwarmijina puñuykuyta munayniykiqa, astawan yapakun. Imaraykuchus cuerpoyki ukhupi, kay hormonas nisqa astawan yapakun, chayrayku maynintachus jispʼanki chayta llukchikuspa gustota tarisqaykita reparanki. Ichá wakinqa, piwanpis qhariwarmijina puñuykuyta munanman, mana chaypi yuyachkaspapis.

Sutʼincharinapaq; wakin kuti, juk waynata chayri juk sipasta llakiynin, chʼampaykunasnin, manchachikuynin ima, qhariwarmijina puñuykuyta munananpaq tanqanman. Chantapis, juk waynap mujun cuerpon ukhupi may chhika tantakusqanrayku, qhariwarmijina puñuykuyta munanman, mana chayri tuta puñuchkaspa mujunta suruchinman, qhariwarmijina puñuykuchkasqanpi musqukuspa. Wakin sipaskunapta, mana munachkaptillanku ichá qhariwarmijina puñuykuyta munayninku rikchʼarillanmantaq, niraq killanpi yawarnin jamuchkaptin chayri chaymantaña.

Qampis jinapi rikukurqanki chayqa, ama llakikuychu. Imaraykuchus cuerpoyki, waynayachkasqaykirayku chayri sipasyachkasqaykirayku tikrakuchkan. Chayrayku, qhariwarmijina puñuykuyta munasqaykiqa, mana sakwakuywanchu ninakun, imaraykuchus mana munachkaspa chayta ruwayta munanki. Wiñasqaykimanjina chayta munapayasqaykiqa, pisimanta pisi chinkapunqa.

Chaywanpis, achkha waynas, sipaskuna ima, maynintachus jispʼanku chayta llukchikuspa gustota tarisqankuta reparaspa, munasqankurayku llukchikunku.

‘Saqra imaspi tʼukurisqankuraykullapuni’

Bibliaqa, juk wayna, juk phisu warmiwan tinkusqanmanta willawanchik. Chay warmitaq, waynata muchʼaykuytawan nin: “Jamuy, [...] munanakuspataj sutʼiyamunankama karikusun”, nispa. ¿Chaymanta imataq pasan? “Chay rato chay waynaqa warmej qhepanta rerqa, imaynatachus uj toro ñakʼanaman yaykun, ajinata” (Proverbios 7:7-22). Rikusqanchikmanjina kay waynaqa, chay warmita rikusqanrayku, uyarisqanrayku ima, qhariwarmijina puñuykuyta munayninwan atipachikurqa, mana cuerpon ukhupi hormonas nisqa, yapakusqanraykuchu.

Kikillantataq kay wayna nisqanpi reparakun, pay nin: ‘Imatachus rikusqaypi yuyasqayraykullapuni sakwakuq kani. Telepi khuchichakuykunamanta, qʼala runasmanta ima, peliculasta qhawaq kani. Sapa kuti chayllapipuni yuyasqayrayku, sakwakuq kani. Kay rikusqayqa, mana yuyayniymanta urqhuyta atinapaqjinallachu karqa’.

Arí, imatachus ñawirisqankupi, rikusqankupi, uyarisqankupi, imamantachus parlasqankupi ima, tʼukurisqankuqa, sakwakuypi urmanankupaq tanqan. Juk sipas 25 watayuq nin: “Sakwakuytaqa, mana saqiyta atillarqanichu. Munanakuymanta novelasta ñawiriyman, qhawayman ima, amañaykukusqayrayku, tukuy chaytaq sakwakunallaypaqpuni tanqawaq”.

¿Imaraykutaq sakwakunku?

Kay sipaspa kawsayninqa, imaraykuchus sakwakuyta mana saqiyta atisqanmanta sutʼita rikuchiwanchik. Pay nin: “Llakiyniyta, phutikuyniyta ima, qunqanaypaq sakwakuq kani. Imaynatachus, alcoholta ukyayman yachaykukuq, allin kananpaq ukyan, jinallataq sakwakuy ñuqapaq karqa”.

Waturiqkuna Suzanne, Irving Sarnoff ima, jinata qillqarqanku: “Wakinqa imamantapis llakisqa, sunqu pʼakisqa kaspa, sakwakuspa sunquchakuyta maskʼanku. Wakintaq, wakin kutilla llakisqa kasqankurayku sakwakunku”. Chantá wakinqa, phiñasqa, may llakisqas kachkaspa, chayri sapayakusqankurayku “sunqu tiyasqa kanankupaq”, tukuy chay chʼampayninkuta qunqanankurayku sakwakunku.

¿Imatá Biblia sakwakuymanta nin?

Juk wayna tapurin: “Sakwakuy, ¿mana qhispichinapaqjina jatun juchachu?”. Bibliaqa, mana sakwakuymanta parlanchu.a Chaywanpis, unay tiempo, kay Grecia suyupi, sakwakuytaqa mana saqrapaqchu qhawaq kanku, tukuy imaymana sutiswantaq riqsiq kanku. Chaywanpis Bibliapiqa, chaykunamanta ni mayqin suti rikhurinchu.

Bibliaqa, mana sutʼinchanchu sakwakuy jucha kasqanta, ¿chaytaq ninayanchu allillan kasqanta? ¡Ni imarayku! Sakwakuy mana khuchichakuyjina jatun jucha kaptinpis, chiqamanta juk millay ruway (Efesios 4:19). Jehovaqa, Biblianiqta, kay saqra ruwaypi mana urmanapaq kallpachakusqanchik, ‘allinninchikpaq kasqanta’, niwanchik (Isaías 48:17).

‘Saqra imasta munapayaymanta’

Biblia nin: “Chayrayku wañuchiychej ari qankunapi kaj kay pachaj sajra munayninta: [...] sajra imasta munapayayta”, nispa (Colosenses 3:5). ‘Saqra imasta munapayay’ nispaqa, mana qhariwarmijina puñuykuyta munaymantachu parlan, manaqa millay ruwaykunata munapayaymanta. Chayrayku, saqra imasta munapayayqa, runasta millay ruwaykunata ruwanankupaq chayri ‘millay chʼichi kawsayman’ qukunankupaq tanqanman, Pablo, kay Romanos 1:26, 27 pʼitikunapi, sutʼinchasqanmanjina.

Chaywanpis, ¿sakwakuy, saqra imasta munapayayta ‘wañuchinchu’? Mana; juk wayna nisqanta qhawarina: “Sakwakuchkaspa, jukqa saqra imaspi yuyan, astawan saqra imastataq munapayan”. Sakwakuqkunaqa, sakwakuchkaspa khuchichakuypi tʼukurinku (Mateo 5:27, 28). Chayrayku sakwakuyman yachaykukuqkunaqa, maykʼaqllapis khuchichakuypi urmanankupaqjinallaña kachkanku. Juk wayna nin: “Juk tiempoqa, sakwakuyman yachaykakapurqani, qhariwarmijina puñuykuy munayniyta qunqanayrayku. Chaywanpis chayqa, mana jinachu karqa, manaqa astawan qhariwarmijina puñuykuyta munaynillayta rikchʼarichirqa”. Chayraykutaq, payqa khuchichakuypi urmarqa. Chayqa, mana tʼukunapaqchu, imaraykuchus yachakusqanmanjina juk suyupi, sakwakuyman yachaykukuq waynasqa khuchichakuypi urmallasqankutaq. ¿Machkha kasqanku? Ni jaykʼaq qhariwarmijina puñuykuqkunamanta, astawan achkha.

Sakwakuyqa, yuyayniykita, sunquykita ima, chʼichichan

Sakwakuyqa, yuyayniykita chʼichichan (2 Corintios 11:3, kikinchay). Sakwakuqqa... payllapi yuyan. Chantá, qhariwarmijina puñuykuyta, aychap saqra munayninta rikchʼarichinapaqjinalla kasqanta qhawan, manataq casarasqas munanakuyninkuta rikuchinakunankupaqjina kasqantachu. Chaywanpis, Diospa munayninmanjina, qhariwarmijina puñuykuyta munayqa, casarasqas munakuyninkuta rikuchinakunankupaq manataq sakwakunapaqchu (Proverbios 5:15-19).

Chantapis sakwakuqqa, ichá wak qharita chayri warmita qhawanman mana munakuspalla paywan qhariwarmijina puñuykuspa kusiyta tarinallanpaq. Sakwakunanpaq, tukuy ima millay ruwaykunata ruwaqqa “sunqunta” chʼichichan chantá yuyaynintapis. ¡Wakin sakwakuqkunaqa, casarakuspa qhariwarmi kawsayninkupi chʼampaykunasniyuq kankuman! Biblia nin: “Munakusqasniy, Diosqa willawanchej kay imasta qonawanchejta; chayrayku cuerponchejta, sonqonchejtapis llimphuchakuna tukuy chʼichi kajmanta”, nispa (2 Corintios 7:1).

Ama anchata juchachakuychu

Sakwakuqkunaqa, sakwakuyta atipanku, maynin kutillataq chaypi urmanku. Diosninchikqa, may khuyakuyniyuq. Chayrayku salmista nirqa: “Qanqa kʼacha kanki, perdonanapaj wakichisqa; qanta wajyakojkunapaj jatun munakuyniyoj kanki”, nispa (Salmo 86:5). Juk cristiano sakwakuypi urmaptinqa, sunqun mayta juchachan. Chaywanpis, Biblia nin: “Diosqa sonqonchejmanta kurajmin, tukuy imatataj yachan”, nispa (1 Juan 3:20). Diosqa, mana juchasnillanchiktachu qhawan. Sunqunchikpi may llakisqa kasqanchikta yachaspa, Payqa juchallikusqanchikmanta, sunqumantapacha perdonta mañakusqanchikta uyarin. Juk sipas nin: “Wakin kutiqa, ñuqa kikin mayta juchachakuq kani, chaywanpis Jehová Dios, may munakuyniyuq kasqanta, sunqunchikpi imachus kasqanta rikusqanta, kallpachakusqanchikta qhawasqanta ima, yachayqa, maykʼaqllapis chay ruwaypi urmaspa mana anchata llakikunaypaq yanapawarqa”. Mayta kallpachakunki, sakwakuyta qunqanaykipaq chayqa, ichá mana khuchichakuypi urmankichu.

Kay La Atalaya 1 septiembre 1960 watamanta revistapi, imallapipis pantasqanchikrayku llakisqa kasqanchikmanta parlaspa nin: ‘Mana cristiano kaspallaraq, mana allin ruwaykunata ruwasqaykirayku, cristiano kaspaña wakin kuti chay ruwaypi urmallasqaykitapuni reparaspaqa, ama yuyaychu chay ruwasqayki mana perdonta tarinaykipaqjina may jatun jucha kasqantaqa. Imaraykuchus Satanasqa jinata yuyanaykita munan. Qam kikiykiwan phiñasqa, rabiasqa kasqaykiqa, ruwasqaykimanta mayta pesachikusqaykita rikuchin. Amataq ni jaykʼaq saykʼuychu llimphuchakunaykipaq kʼumuykukuq sunquwan, sunqumantapachataq Diospa yanapayninta, perdonninta ima mañakuyta. Imaynatachus juk wawita imapipis sapa kuti pantaspa tatanman willan, ajinallatataq qampis sapa kuti pantaspa, Diosninchik Jehovaman willakuy, paytaq may munakuywan qhasilla Kʼacha yanapayninta qusunqa, concienciayki llimphuchasqa kasqantataq reparachisunqa’.

‘Concienciayki llimphu’ kananpaq, ¿imatá ruwawaq?

[Sutʼinchaynin]

Tʼukurinapaq tapuykuna

◻ ¿Imataq sakwakuy, imatataq kaymanta wakin runas pantasqata yuyanku?

◻ ¿Imaraykutaq waynas, sipaskuna ima juk qhariwan chayri juk warmiwan qhariwarmijina puñuykuyta munanku? ¿Yuyankichu chay mana allin kasqanta?

◻ ¿Imataq sakwakunankupaq astawan tanqallanmanpuni?

◻ ¿Achkha waynasta, sipaskunata ima, chay sakwakusqanku imapipis ñakʼarichinchu?

◻ Yuyasqaykimanjina, ¿sakwakuy imayna juchataq kanman? ¿Imaynatá Jehová qhawan, sakwakuyta atipanankupaq mayta kallpachakuqkunata?

[200 paginapi sutʼinchaynin]

Wakinkunaqa sapayakusqankurayku, may llakisqa, phutisqa ima, kasqankurayku sakwakunku

[202 paginapi sutʼinchaynin]

‘Imatachus rikusqaypi yuyasqayraykullapuni sakwakuq kani’

[204 paginapi sutʼinchaynin]

“Sakwakuspaqa, Diospa ñawpaqinpi juchallikusqayta yuyaq kani”

[198 paginapi dibujo/foto]

Sakwakuqkuna, paykuna kikin mayta juchachakunku, chaywanpis Diosmanta sunqumantapacha perdonta mañakuptinku chay ruwayta atipanankupaq, kallpachakuptinku ima, conciencianku llimphuchasqa kasqanta Dios reparachinqa

[203 paginapi dibujo/foto]

Librospi, telepi ima qʼala runasmanta qhawayqa aychap munayninta rikchʼarichin, chayllapipuni ‘yuyasqankutaq’ sakwakuyman tanqan