27 Yachaqana

Mana chʼawkiyaq runa kay... ¿may allinchu?

¿MAYKʼAQLLAPIS llullakunaykipaq tanqasqachu karqanki? Donaldqa, caman urallaman tukuy imata pakaykuytawan, mamanta cuartonta llimphuchasqantaña nisqa. Yaqha kikillantataq, Richard tastaninta chʼawkiyayta munasqa. Nisqataq, yachachiq mana examenta quchiyta munasqanta, ‘yachachiqninwan mana allinta apanakusqankurayku’, manataq mana estudiasqanraykuchu.

Chaywanpis, kayta ruwasqankuwanqa, ni tatasninkuta, ni wak runastapis chʼawkiyankuchu. Chayta yachaspapis, achkha waynas allinnillankuta maskʼayta munasqankurayku, tatasninkuman llullakuyta, chʼawkiyayta ima, maskʼanku. Ñawpaqta, tatasqa, mana sunqu tiyasqapunichu chay llullakusqankuman, chʼawkiyasqankuman ima, kutichinku. Tatasniyki ima horatachus chayamunaykita nisusqankumanjina mana chayamuspa, ichá ñanpi juk wawata auto sarurpan niyta yuyachkanki, chiqamanta maypichus kachkarqanki chaypi, astawan tiempota qhipakuyta munasqaykirayku mana ima horachus kasqanta reparaspa, tardeyasusqanta ninaykimanta.

Ichá yachaywasipiqa, imallapipis chʼawkiyanaykipaq tanqasqa kawaq. Wakin kuti, yachakuqkuna may chhika tareasninku kapusqanta yuyanku. Chantapis, examenesninkupi atipanakuyta munasqanku rikukullantaq. Sutʼinchanapaq; Estados Unidos suyumanta juk yachaywasipi yachakuqkunata tapurisqankumanjina, 10 waynasmanta 5 waynas, examenespi copiakusqankuta ninku, chayri wakin kutilla chayta ruwasqankuta. Llullakuy, examenesta copiakuy ima, atinapaqjinalla kaptinpis, ¿manachu chaykunata ruwaspa chʼawkiyachkanki?

Llullakuy, ¿imaraykutaq mana allinchu?

Mana maqachikunaykipaq chayri mana kʼamichikunaykipaq llullakusqaykiqa, chay ratolla allinniykipaq kanman. Chaywanpis, Biblia nin: “Pichus llullata parlajqa mana lluspʼenqachu”, nispa (Proverbios 19:5). Chantapis, llullakusqaykiqa tiempo pasasqanmanjina yachakunqa, ruwasqaykimantataq jasutʼichikunki. Chantá tatasniykiqa, mana saqrata ruwasqallaykimantachu phiñakunqanku, ¡manaqa llullakusqaykimantapis!

Examenesta ruwachkaspa copiakunamanta, ¿imatá nisunman? Universidadpi yachachiq nin: “Yachakuq, yachaywasipi chʼawkiyan chayqa, ichá qhipaman universidadpi chayri llamkʼayninpi chʼampaykunasniyuq kanman”.

Wakinqa, mana jasutʼichikunkuchu. Examenesta ruwachkaspa copiakusqaykiwanqa, ichá sumaq notasta urqhukunki, chaywanpis, ¿imataq qhipaman kanman? Sutʼinchanapaq; maypichus autota apaykachanaykipaq yachakuchkanki chaypi, examenesniykipi copiakuwaq chayqa, sumaq notata urqhukusqaykirayku ichá autota apaykachanaykita saqisunkuman. Chaywanpis, apaykachachkaspa chocakuwaq chayqa, ¡chaypiraq examenespi chʼawkiyasqayki yachakunqa!

Matematicasmanta examenesniykipi copiakuptiyki chayri yachachiqniyki nisusqanmanjina mana juk librota ñawiriptiyki, ¿imataq kanman? Qallariypiqa, ichá mana ima chʼampaypis rikhurinmanraqchu. Chaywanpis, mana allinta yupayta nitaq allinta ñawiriyta yachakuptiykiqa, yachaywasimanta lluqsispa, ¡llamkʼayta mana tariyta atillankichu! Chantapis, copiakuspa sumaq examenesta ruwasqaykirayku juk titulota qususqankuqa, nillataq juk llamkʼayta tarinaykipaq yanapasunqachu. Biblia nin: “Llullakuywan qhapajyayta tareyqa wawsi jinalla” (Proverbios 21:6). Llullakuspa imatapis tarisqaykiqa, pisi tiempollapaq kanqa, imaraykuchus wawsijina chinkapunqa. ¡Examenesniykita qunaykipaq sumaqta estudianaykiqa, copiakunaykimanta nisqa astawan sumaq! Proverbios 21:5 pʼiti nin: “Imatapis ruwanampaj kʼuchi runaj wakichisqanqa allimpuni llojsin”, nispa.

Llullakuy, sunqu yuyayniyki ima

Michelleqa, juk regalota pakʼirpariytawan, qhasillamanta hermanonta juchacharqa, chaymanta qhipamanraq tatasninman sutʼita willananpaq sunqu yuyaynin tanqarqa. Michelle sutʼinchan: “Chay ruwasqaymanta mana allinchu sientekurqani. Tatasniyqa, ñuqapi atienekuwarqanku, ñuqataq paykunata chʼawkiyarqani”. Kaytaq, Dios runasta sunqu yuyayniyuqta ruwasqanta, rikuchiwanchik (Romanos 2:14, 15). Michellepa sunqu yuyayninqa, tatasninman llullakusqanmanta juchacharqa.

Wakin kuti runaqa, sunqu yuyayninkuta mana uyarinkuchu. Astawan llullakuptinkutaq, pisimanta pisi sunqu yuyayninku manaña juchachanchu... “sonqo yuyayninkupi thaluyasqa kasqankurayku, sonqonku manaña nananchu” (1 Timoteo 4:2). ¿Ajina sunqu yuyayniyuqchu kayta munanki?

Dios, ¿imaynatá llullakuyta qhawan?

Unay tiempomantapacha ‘Diosqa, chiqnikuchkallanpuni’ ‘llulla parlaykunata’ (Proverbios 6:16, 17). Chaywanpis, Kuraq Supayqa, ‘llullakuypa tatan’ (Juan 8:44). Bibliaqa, pisillata llullakuypis llullakuypuni kasqanta nin. Chaymanta parlaspa nillantaq: “Yachallankichejtaj mana ima llulla kajpis cheqa kajmanta jamusqanta”, nispa (1 Juan 2:21).

Chayrayku, mana chʼawkiyaq runaqa, Diospa amigon kayta atinman. Salmo 15 nin: “Tata Dios, pitaj wasiykipi tiyakuyta atinman? Pitaj santo orqoykipi tiyakuyta atinman?”, nispa (1 pʼiti). Kay qhipan pʼitikunapi, kay tapuyman kutichikusqanta ukhuncharina:

“Chaypi tiyakuyta atin llimphu kawsayniyoj kajlla, cheqan kajta ruwaj, mana llullakuspa cheqa kajta parlaj.” (2  pʼiti.) ¿Nisunmanchu kay pʼiti, suwakuq runamanta chayri chʼawkiyaq yachakuqmanta, tatasninman llullakuqmanta, puraq uya kaqmanta ima, parlachkasqanta? Mana. Diospa amigon kayta munanki chayqa, tukuy imata ruwasqaykipi, sunquykipi ima, mana chʼawkiyaq runa kanayki tiyan.

“Mana pimantapis sajrata parlaj, kawsaqenta mana wasanchaj, runa masinta qhasimanta mana chʼataykoj.” (3 pʼiti.) Compañerosniyki pillamantapis saqrata parlachkaptinku, ¿uyarinaykipaq qhipakurqankichu? ¡Jinapi rikukuspa mana uyarinaykipaq mayta kallpachakuy!

“Chaypi tiyakuyta atin pichus sajrata ruwaj runata chejnej, pichus Tata Diosta manchachikoj runatataj jatunchaj. Payqa, mana allin rejtimpis, imatachus nisqanta juntʼan.” (4 pʼiti.) Llullakuqkunamanta, examenesninkupi copiakuqkunamanta, khuchichakusqankurayku jatunchakuqkunamanta ima, karunchakuy, imaraykuchus paykunajina ruwanaykipaq tanqasunkuman. Juk wayna Bobby sutiyuq nin: “Llullakuq amigoykiwan purisqaykiqa chʼampaykunallapi satʼikunki. Mana atienekunaykipaqjina amigochu”. Mana chʼawkiyaq amigosta maskʼakuy (Salmo 26:4, kikinchay).

Chantapis, chay pʼitipi nisqanta juntʼaqkunata, Jehová “jatunpaq qhawasqanta”, ¿reparankichu? Sutinchanapaq; tatasniykita sábado pʼunchay yanapanaykita nisqaykimantaña, chay pʼunchayllataq wak waynas paykunawan pukllaq rinaykita nisuptinku, ¿imatá ruwawaq? Tatasniykita ruwanasnintawan saqirparispa, ¿amigosniykiwanchu pukllaq ripuwaq, chayri parlasqaykitachu juntʼawaq?

“Payqa qolqenta manun mana interesniyojta, nitaj llukʼiyta japʼikunchu llimphu sonqoyojpa contrampi. Chay jinata ruwaj runaqa ni jaykʼaj urmanqachu.” (5 pʼiti.) Yachakuqkuna, ¿manachu examenespi sumaq notasta urqhukuyta munasqankurayku, tukuy imaymanamanta chʼawkiyanku? Arí, chayta ruwaqkunaqa, mana estudiaspalla sumaq notasta urqhuyta munanku. Qullqita llukʼiptinku japʼikuqkunaqa, qullqillata astawan munanku, chiqan kaqta ruwanankumantaqa.

Wakinqa, kamachiqkuna, ranqhaqkuna ima, chʼawkiyasqankurayku sumaqta kawsakusqankuta ninku. Chaywanpis, jinata kawsasqanku, ¿machkha unaypaqtaq? Salmo 37:2 pʼiti nin: “Paykunaqa ichhu jina usqhayllata chʼakinku, qhora jinallataj qawinku”. Chʼawkiyasqankuta mana japʼichikuqkunaqa, qhipamanraq ruwasqankumanta Diosman cuentata qunanku kanqa. Chaywanpis, Diospa amigosninqa ‘ni jaykʼaj urmanqankuchu’. Wiñay kawsayta japʼinankuqa yachasqaña.

¿Imaynatá llimphu concienciayuq kayman?

Kaykama rikunchikjina, tukuy llulla parlaykunata qhisachayqa, may sumaq. Pablo, paymanta, compañerosninmanta ima, parlaspa nirqa: “Yachayku mana juchachana sonqo yuyayniyoj kasqaykuta”, nispa (Hebreos 13:18). ¿Paykunatajinachu sunqu yuyayniyki, llulla parlaykunata qhisachanaykipaq tanqasunki? Mana jina kaptinqa, Bibliata ukhuncharispa, Torremanta Qhawaq revistata, ¡Despertad! revistata ima, ñawirispa, sunqu yuyayniykita yachachinayki tiyan.

Juk wayna Bobby sutiyuq, chayta ruwarqa. Mana allinta ruwasqanmanta, mana llullakuspa tatasninman willayta yachakurqa. Sunqu yuyaynintaq, chayta ruwananpaq tanqaq, wakin kuti mana allin kaqta ruwasqanmanta jasutʼichikuspapis. Mana llullasqanrayku, ‘sunqu tiyasqa kasqanta’ nillantaq.

Chiqa kaqta parlayqa, mana atikullanchu. Chaywanpis, chiqa kaqta parlaqqa, llimphu sunqu yuyayniyuq, amigosninwanpis allinta apanakun, chantapis, ¡Diospa ‘wasinpi tiyakuyta’ atinman! Chayrayku, mana chʼawkiyaq runa kayqa, may allin, chaytaq tukuy cristianospaq juk kamachiyjina.

Tʼukurinapaq tapuykuna

◻ ¿Sutʼinchawaqchu, llullakunaykipaq tanqasqa kasqaykimanta?

◻ ¿Imaraykutaq llullakuna, examenesta ruwachkaspa copiakuna ima, mana allinchu? ¿Kawsayniykipi rikusqaykimanjina kayta sutʼinchariwaqchu?

◻ Llullakuy, ¿sunqu yuyayninchikpaq allinchu?

◻ Salmo 15 ñawiriy, ¿imaynatá kay pʼitikuna mana chʼawkiyaq runa kanapaq yanapawanchik?

◻ ¿Imaynatá juk wayna llimphu sunqu yuyayniyuq kanman?

[212 paginapi sutʼinchaynin]

“Yachakuq yachaywasipi chʼawkiyan chayqa, ichá qhipaman universidadpi chayri llamkʼayninpi chʼampaykunasniyuq kanman”

[216 paginapi sutʼinchaynin]

Bibliaqa, pisillata llullakuypis llullakuypuni kasqanta nin

[214 paginapi dibujo/foto]

Tatasqa, wawasninku llullakuspa parlachkasqankuta sutʼita reparanku