INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quechua (Bolivia)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONES
  • REUNIONES
  • bt cap. 4 págs. 31-39
  • “Mana yachakuyniyoj, mana kasuy runaslla”

Kay videoqa mana kanchu.

Perdonariwayku, ima problemachá kan.

  • “Mana yachakuyniyoj, mana kasuy runaslla”
  • ‘Diospa Gobiernonmanta allinta sutʼinchana’
  • Subtítulos
  • Kaykunapiwan tiyan
  • “Mana atiyniykuraykuchu” (Hechos 3:11-26)
  • “Noqaykoqa mana chʼinlla kayta atiykumanchu” (Hechos 4:1-22)
  • “Uj sonqolla Diosmanta mañakorqanku” (Hechos 4:23-31)
  • “Qanqa mana runasmanchu llullakunki, manachayqa Diosman” (Hechos 4:32–5:11)
  • Perdonayta yachakorqa
    Creeyninkumanta yachakunachej
  • Perdonayta yachakurqa
    Torremanta Qhawaq Jehová Diospa Reinonmanta willachkan 2010
  • Manchikuyta, iskayrayayta ima atiparqa
    Creeyninkumanta yachakunachej
  • Jesusman cheqa sonqollapuni karqa
    Creeyninkumanta yachakunachej
Astawan qhaway
‘Diospa Gobiernonmanta allinta sutʼinchana’
bt cap. 4 págs. 31-39

CAPÍTULO 4

“Mana yachakuyniyoj, mana kasuy runaslla”

Apostolesqa mana iskayrayaspa tukuy imata ruwanku, Jehovataj paykunata bendecin

Orqhosqa kashan Hechos 3:1–5:11 versiculosmanta

1, 2. Pedrowan Juanwan, ¿ima milagrotataj ruwarqanku temploj ujnin punkunpi?

TARDE ladota inteqa mayta kʼancharisharqa, Diosta kasukoj judíos, Cristoj discipulosnin imataj temploman chayasharqanku. Ñapis ‘Diosmanta mañakuna horaña’ kasharqa (Hech. 2:46; 3:1).a Pedrowan Juanwanqa chay runas ukhupi kasharqanku, ‘Temploj Kʼachitu nisqa punkunmantaj’ rerqanku. Runasqa tukuy ladoman risharqanku, may chʼajwataj kasharqa. Paykuna chaupipitaj uj suchu runa qolqeta mañakusharqa. Payqa 40 kuraj watasniyojña karqa, nacekusqanmantapachataj suchitu karqa (Hech. 3:2; 4:22).

2 Suchu runaqa iskaynin apóstoles payman chimpaykojtinku, paykunamanta qolqeta mañakorqa. Ladonpi sayaykojtinkutaj suchitoqa piensarqa qolqeta qonankuta. Pedrotaj nerqa: “Mana qolqey kanchu, nitaj qoriypis. Imachus kapuwasqanta qosqayki: Nazareno Jesucristoj sutinpi puririy”, nispa. Pedroqa chay suchu runata makinmanta aysarispa sayaricherqa, chay runaqa nacekusqanmantapacha mana jaykʼajpis sayaykusqachu. Chaypi kaj runastaj chayta rikuspa tʼukulla kasharqanku (Hech. 3:6, 7). Chay runaqa may kusisqachá kasharqa chakisninta sanitota rikuspa, puriytapis atispa. Payqa kusiymanta phinkiykacharerqachá, Diostapis tukuy kallpanwanchá alabarqa.

3. ¿Ima nerqataj Pedro chaypi kaj runasman, sanoyacherqa chay runamanpis?

3 Pedrowan, Juanwanqa Salomonpa Corredorninpi kasharqanku, maypichus Jesús uj pacha yachacherqa chaypi, runastaj may kusisqapuni paykunaman correrqanku. Pedroqa chaypi sutʼincharqa imaraykuchus chay milagrota ruwasqanta (Juan 10:23). Payqa chaypi kaj runasman, sanoyacherqa chay runamanpis nerqa arrepientekunankuta juchasninku perdonasqa kananpaj, Jesucristoj discipulosninmantaj tukunankupaj, pichus “Kausayta Qonanpaj Churasqa” chaypa discipulosninman (Hech. 3:15). Chaytaj mundontinpi kaj qorimanta, qolqemanta nisqa, sanoyachisqa kanankumanta nisqapis aswan sumajraj karqa.

4. 1) Pedrowan Juanwan uj milagrota ruwasqankurayku, ¿imataj karqa? 2) ¿Imasmantataj kay capitulopi yachakusun?

4 Chay diaqa may kusiypuni karqa. Uj suchu runa sanoyaporqa, purirerqataj. Pedroqa may chhika runasta yanaparqa Diospa munayninta entiendenankupaj, chayman jina kausakuspataj Diosta kusichinankupaj (Col. 1:9, 10). Chayrayku autoridadesqa discipulospa contranta oqharikorqanku manaña willanankupaj (Hech. 1:8). Kay capitulopi yachakusun Pedrowan Juanwan Diospa Gobiernonmanta sumajta sutʼinchasqankumanta, iskaynin apóstoles mana manchachikuspa imaynatachus willasqankumanta ima. Paykunata autoridades nej kanku “mana yachakuyniyoj, mana kasuy runaslla” kasqankuta (Hech. 4:13).b Chantapis yachakullasuntaj qhatiykachasqa kaspa imaynatachus paykuna jina ruwanata, imaynatachus waj discípulos jina ruwanatapis.

“Mana atiyniykuraykuchu” (Hechos 3:11-26)

5. ¿Imatá yachakunchej Pedro ashkha runaspa ñaupaqenpi parlasqanmanta?

5 Pedrowan Juanwanqa mana manchachikuspa ashkha runasman parlarqanku. Ichapis chay runasmanta wakenqa, Jesusta japʼishajtinku “¡kʼaspipi wañuchisqa kachun!” nispa qhaparerqanku (Mar. 15:8-15; Hech. 3:13-15). Pedroqa mana manchachikuspa sutʼimanta nerqa chay suchu runaqa Jesuspa sutinpi sanoyachisqa kasqanta. Chantapis sutʼimanta nerqa paykunapis juchayojllataj kasqankuta Jesús wañuchisqa kasqanmanta. Chaytataj mana paykunata chejnikuspachu parlarqa. Astawanpis pay nerqa: “Noqa yachani Jesusta wañuchispaqa mana yacharqankichejchu imatachus ruwashasqaykichejta”, nispa (Hech. 3:17). Chantapis paykunata nerqa: “Hermanosníy”, nispa. Diospa Gobiernonmanta sumaj willaykunatataj paykunaman willarqa. Sichus paykuna juchasninkumanta pesachikunkuman karqa chay, Cristopitaj creenkuman karqa chayqa, “Jehová Diosmanta samarikuna tiempos” paykunaman jamunman karqa (Hech. 3:19). Noqanchejpis paykuna jina mana manchachikoj kananchej tiyan, sutʼitataj willananchej tiyan Jehovaj phiñakuynin pʼunchaymanta. Chaytataj ruwananchej tiyan mana sonqonkuta nanachispalla, nitaj paykunata juzgaspalla. Paykunataqa hermanosninchejta jinaña qhawana, Pedro jinataj paykunaman Diospa Gobiernonmanta sumaj willaykunata willana.

6. ¿Imatataj ruwarqanku Pedrowan Juanwan kʼumuykukoj sonqo kasqankurayku?

6 Apostolesqa kʼumuykukoj sonqo karqanku, nitaj chay milagrota ruwasqankumanta jatunchachikuyta munarqankuchu. Chayrayku Pedro nerqa: “¿Imaraykutaj chay jinatapuni qhawashawaykuri? Payqa mana atiyniykuraykuchu purishan, nitaj Diosta tukuy sonqo yupaychasqaykuraykuchu”, nispa (Hech. 3:12). Pedropis waj apostolespis sutʼita yacharqanku mana paykunaj atiynillankuwanchu willayninkupi allin rishasqanta, manaqa Diospa atiyninwan. Paykunaqa kʼumuykukoj sonqo kasqankurayku munarqanku wajkuna Jehovata, Jesusta ima jatunchanankuta.

7, 8. 1) ¿Imata ruwanankupajtaj runasta yanapashanchej? 2) Apóstol Pedro ‘tukuy imata Dios allinchanan tiempomanta’ parlasqan, ¿imaynatataj kay tiempopi juntʼakushan?

7 Noqanchejpis apóstoles jinallataj kʼumuykukoj sonqowan willamunanchej tiyan. Kay tiempopeqa mana atinchejchu uj milagronejta runasta sanoyachiyta, Jehovaj espiritonqa mana chaypaj yanapawanchejchu. Jinapis runasta yanapasunman Diospi, Cristopi creenankupaj. Chantapis Pedro jina paykunata yanapasunman juchasninkumanta perdonta tarinankupaj, Jehovaj qosqan sonqo tiyaykuytataj japʼinankupaj. Sapa watataj may chhika runas bautizakunku, Cristoj discipulosninmantaj tukunku.

8 Apóstol Pedroqa parlarqa ‘tukuy imata Dios allinchanan tiempomanta’, kunantaj chay tiempopi kausakushanchej. Chay tiempoqa 1914 watapi qallarerqa, maypachachus Dios cielopi Gobiernonta sayaricherqa chaypacha. “Chaytataj Diosqa parlarqaña unay profetasninnejta” (Hech. 3:21; Sal. 110:1-3; Dan. 4:16, 17). Chaymanta pisi tiemponmantaj Jesusqa kay jallpʼapi Jehovallata yupaychayta watejmanta sayaricherqa. Chaymantapachataj may chhika cristianosña Diospa Gobiernonpa mandonman churakushanku, uj paraisopi jinañataj kausakushanku. Paykunaqa ñaupa kausayninkuta saqeporqanku mayqenchus aswan mana allinman tukushan chayta, ‘mosoj runa kaywantaj pʼachallikorqanku, mayqenchus Diospa munayninman jina ruwasqa karqa chaywan’ (Efe. 4:22-24). Imaynatachus ñaupa tiempopi suchitoqa Diospa atiyninwan sanoyachisqa karqa, ajinallataj kay tiempopipis Diospa atiyninwan ashkha runas kausayninkuta cambiashanku, manataj runaspa atiyninwanchu. Noqanchejpis Pedro jina mana manchachikuspa Diospa Palabranmanta sumajta sutʼinchana. Predicacionpi tukuy imata ruwasqanchejpi allin riwanchej Jehová atiyninwan yanapawasqanchejraykulla, manataj noqanchej kallpachakusqanchejraykuchu.

“Noqaykoqa mana chʼinlla kayta atiykumanchu” (Hechos 4:1-22)

9-11. 1) ¿Imatá ruwarqanku atiyniyoj judíos Pedrowan Juanwan willashasqankuta yachaspa? 2) ¿Imata ruwanallankutapunitaj apóstoles nerqanku?

9 Runasqa mayta chʼajwasharqanku Pedroj discursonta uyarispa, suchitu runata sanoyachisqanta rikuspa ima. Chayrayku templota qhawaj capitán, kuraj sacerdotes ima usqhayllata rerqanku imachus pasashasqanta qhawarej. Paykunaqa ichapis saduceos karqanku. Saduceosqa qhapaj runas karqanku, politicaman satʼisqataj. Paykunaqa Romamanta kamachejman sayasqa karqanku, manataj fariseos jinachu leyta maychus kasqanman jina kasukoj kanku. Saduceosqa judíos rikhurichisqanku leyesta mana kasukojchu kanku, wañusqas kausarimunankupipis mana creejchu kanku.c Paykunaqa maytachá phiñarikorqanku Pedrowan Juanwan Jesús kausarimusqanmanta yachachishasqankuta uyarispa.

10 Chay runasqa mayta phiñarikuspa Pedrotawan Juantawan carcelman wisqʼaykuchimorqanku. Qʼayantintaj judiospa jatun juzgadonkuman aparqanku. Chay jatunchakoj runasqa Pedrotawan Juantawan ‘mana yachakuyniyoj, mana kasuy runasta’ jinalla qhawarqanku. Imaraykuchus paykunaqa mana judiospa sumaj rejsisqa escuelasninkupi estudiarqankuchu. Chayrayku mana templopi yachachinankupaj jinachu kasqankuta nerqanku. Ajinapis juecesqa tʼukulla kasharqanku sutʼita, mana iskayrayaspataj parlasqankumanta. ¿Imaraykutaj paykuna mana iskayrayaspa parlarqanku? Imaraykuchus “Jesuswan khuska” purerqanku (Hech. 4:13). Jesusqa paykunaman atiyniyoj jinapuni yachacherqa, manataj leymanta yachachejkuna jinachu (Mat. 7:28, 29).

11 Jatun juzgadomanta kajkunaqa apostolesta kamacherqanku amaña willanankuta. Jaqay tiempopeqa chay juzgadoj nisqanta tukuypis kasukojpuni kanku. Semanas ñaupajllata chay juzgadollataj Jesuspa contranpi kayta nerqa: “Wañunan tiyan”, nispa (Mat. 26:59-66). Jinapis Pedrowan Juanwanqa mana manchachikorqankuchu. Paykunaqa qhapaj runasman, manchay yachayniyoj runasman, atiyniyoj runasman ima mana manchachikuspa, respetowantaj kayta nerqanku: “Qankunaña qhawariychej, Diospa ñaupaqenpi qankunata kasukunaykuchus chayri Diosta kasukunaykuchus aswan allin kasqanta. Noqaykoqa mana chʼinlla kayta atiykumanchu, willanaykupuni tiyan imastachus rikusqaykuta, uyarisqaykutapis”, nispa (Hech. 4:19, 20).

KURAJ KAJ SACERDOTE, KURAJ SACERDOTES IMA

Kuraj kaj sacerdoteqa israelitaspa sutinpi Dioswan parlaj. Jesuspa tiemponpeqa kuraj kaj sacerdotellataj Jatun Juntapi presidente karqa. Kuraj kaj sacerdoteqa, kuraj sacerdoteswan khuska judiospa kamachejninku karqa. Kuraj sacerdotes ukhupitaj kasharqanku, Anás jina ñaupajpi kuraj kaj sacerdotes kajkuna. Ichapis paykunaqa tawa chayri phishqa familiasllamanta karqanku, paykuna ukhullamantataj kuraj kaj sacerdotesta ajllakoj. Emil Schürer nin: “Chay familiasmanta kayqa may sumaj karqa, [...] sumajpaj qhawasqastaj karqanku”, nispa.

Biblia nisqanman jina, kuraj kaj sacerdoteqa wañupunankama kanan karqa (Núm. 35:25). Jinapis ñaupa cristianospa tiemponkupeqa, Romamanta kamachejkuna, Romaj churasqan reyespiwan, kuraj kaj sacerdoteta munasqankuman jina orqhojtaj, churajtaj kanku. Jinapis sacerdote Aaronpa familiallanmantapunisina kuraj kaj sacerdotesta ajllaj kanku.

12. ¿Ima yanapastataj allin kamachi yuyayniyoj qowanchej mana iskayrayaspa, mana manchachikuspataj willanapaj?

12 ¿Noqanchejpis apóstoles jinachu mana manchachikojkuna kanchej? Uj qhapaj runaman, yachayniyoj runaman, atiyniyoj runaman willananchej kajtin, ¿imayná sientekunchej? Ujnin familiarninchej chayri escuelamanta compañeronchej chayri trabajomanta compañeronchej testigo kasqanchejrayku burlakuwanchej chay, ¿manchachikunchejchu? Manchikunchej chayqa ama llakikunachu, chay manchikuyta atipayta atinchej. Jesús kay jallpʼapi kashaspaqa apostolesninman yachacherqa mana manchikuspa, respetowantaj imapichus creesqankumanta parlanankuta (Mat. 10:11-18). Chantapis Jesusqa kausarimuytawan discipulosninman nerqa: “Qankunawan tuta pʼunchay kasaj, kay mundoj imasnin tukukunankama”, nispa (Mat. 28:20). Kunanpis Jesusqa ‘allin kamachi yuyayniyojnejta’ yachachiwanchej imapichus creesqanchejmanta sutʼinchanata (Mat. 24:45-47; 1 Ped. 3:15). Allin kamachi yuyayniyojqa Cristiano Kausayninchej tantakuypi yachachiwanchej imaynatachus willanata. Chantapis jw.org nisqapi waj yanapasta qollawanchejtaj, “Bibliamanta tapuykuna” nisqa yachaqanasta jina. ¿Chaykunawan yanapachikushanchejchu? Chayta ruwashanchej chayqa mana iskayrayaspa, mana manchachikuspataj parlariyta atisunchej. Apóstoles jinataj ima kajtinpis Bibliapi sumaj imasta yachakusqanchejmanta willasun.

Uj hermana samarej jina trabajonmanta compañeranman willarishan.

Ima kajtinpis Bibliapi sumaj imasta yachakusqanchejmanta willarinapuni.

“Uj sonqolla Diosmanta mañakorqanku” (Hechos 4:23-31)

13, 14. ¿Imatá ruwasunman manaña willananchejta niwajtinchej? ¿Imaraykutaj chayta ruwananchej may allin?

13 Pedrowan Juanwan kacharichisqa kasqankutawan congregacionmanta hermanoswan tantakorqanku. Chantá tukuyninku “uj sonqolla Diosmanta mañakorqanku” mana manchachikuspa willanallankupajpuni (Hech. 4:24). Pedroqa sumajta yacharqa Jehovaj munayninta ruwananpaj mana kallpallanpichu atienekunan kasqanta. Imaraykuchus ñaupaj semanasllapi, payllapi atienekusqanrayku Jesusman nerqa: “Tukuyninku saqerparisojtinkupis, noqaqa ni jaykʼaj saqerparisqaykichu”, nispa. Jesús nerqa jinataj, Pedroqa manchikuywan atipachikorqa, yachachejnin Jesustataj mana rejsisqanta nerqa. Chay pantasqanmantataj Pedroqa mayta yachakorqa mana payllapichu atienekunan kasqanta (Mat. 26:33, 34, 69-75).

14 Jesusmanta willanallapajpuneqa mana “willasaj” ninallanchejchu tiyan. Sichus manaña willananchejta niwanchej, manaña Jehovata sirvinanchejta niwanchej chayqa, Pedro jina, Juan jinataj ruwana. Jehovamanta kallpata mañakuna, congregacionmanta hermanoswantaj yanapachikuna. Imapichus rikukushasqanchejmanta ancianosman, congregacionmanta wiñay tukusqa hermanosman chayri hermanasman willarina. Hermanosninchej mañapuwajtinchejtaj Jehová paykunata uyarenqa, kallpatataj qowasun (Efe. 6:18; Sant. 5:16).

15. Uj tiempota manaña willarqanchejchu chay, ¿imaraykutaj mana anchata llakikunachu?

15 Sichus wajkuna churanakususqankurayku uj tiempota manaña willarqankichu chayqa, ama anchata llakikuychu. Apostolespis Jesús wañuchisqa kasqantawan uj tiempota niña willarqankuchu, chantá watejmanta willallarqankutaj (Mat. 26:56; 28:10, 16-20). Pantasqasnillanchejpi yuyanamantaqa chay pantasqasninchejmanta yachakuna. Imatachus yachakusqanchejwantaj wajkunata yanapana.

16, 17. Jesuspa discipulosnin imatachus mañakusqankumanta, ¿imatá yachakunchej?

16 Autoridades qhatiykachawajtinchej, ¿imatataj Diosmanta mañakusunman? Apostolesqa mana enemigosninkumanta kacharichisqa kaytachu mañakorqanku. Imaraykuchus Jesús paykunaman nerqa: “Paykunachus noqata qhatiykachawarqanku chayqa, qankunatapis qhatiykachallasonqachejtaj”, nispa (Juan 15:20). Astawanpis ajinata rogakorqanku: “Jehová Diosníy, qhawariy manchachiyta munawasqaykuta”, nispa (Hech. 4:29). Discipulosqa sutʼita yacharqanku Diospa munaynin ruwakunan aswan sumaj kasqanta. Paykunaqa yacharqanku profecías nisqanman jina qhatiykachasqa kashasqankuta. Yachallarqankutaj kamachejkuna imata nejtinkupis, Diospa munaynin kay jallpʼapi juntʼakunanta, Jesús mañakunankuta yachacherqa jina (Mat. 6:9, 10).

17 Discipulosqa Jehovatapuni kasukuyta munasqankurayku kay jinata mañakorqanku: “Kamachisniykita yanapariwayku ari, mana manchachikuspa Palabraykimanta willanallaykupajpuni”, nispa. Jehovataj mañakuyninkuman kuticherqapacha. Bibliaqa niwanchej: “Maypichus tantasqa kasharqanku chay waseqa kharkaterqa, tukuyninkumantaj espíritu santo juntʼaykorqa. Ajinamanta Diospa palabranta mana manchachikuspa willarqanku”, nispa (Hech. 4:29-31). Arí, ni imapis jarkʼanmanchu Jehovaj munaynin juntʼakunantaqa (Isa. 55:11). Diospa munaynin manapuni juntʼakunanpaj jina kajtinpis, enemigosninchej may atiyniyoj kajtinkupis, Jehovamanta yanapata mañakojtinchej pay kallpata qowasun mana manchachikuspa willanallapajpuni.

“Qanqa mana runasmanchu llullakunki, manachayqa Diosman” (Hechos 4:32–5:11)

18. ¿Imaynatataj Jerusalenpi hermanos yanapanakoj kanku?

18 Jerusalenpi karqa chay mosoj congregacionpeqa pisi tiempollapi 5 milmanta astawanña karqanku.d Paykuna tukuy ladosmanta kajtinkupis “uj sonqolla, uj yuyayllataj karqanku”. Paykunaqa ujchasqa kasharqanku uj runa jinalla (Hech. 4:32; 1 Cor. 1:10). Paykunaqa Jehovamanta yanapata mañakuspapis, creeyninkuta sinchʼiyachinankupaj, wakin imasta pisichikuspa ima purajmanta yanapanakorqanku (1 Juan 3:16-18). Chaytapunitaj discípulo José ruwarqa, pitachus apostolesqa Bernabé nispa suticharqanku chay. Payqa jallpʼanta venderqa. Chay qolqetataj qorqa Jerusalenman karumanta jamoj hermanosta yanapanankupaj. Ajinamanta mosoj hermanosqa aswan unayta Jerusalenpi qhepakunankupaj, chaypitaj astawan yachakunankupaj, creeyninkutapis sinchʼiyachinankupaj.

19. ¿Imaraykutaj Jehová Ananiastawan Safiratawan wañucherqa?

19 Ananiaswan wamin Safirawanpis jallpʼankuta vendellarqankutaj hermanosta yanapanankupaj. Paykunaqa apostolesman nerqanku tukuynin qolqeta jaywashasqankuta. Jinapis paykunaqa ‘wakin qolqeta pakaykorqanku’ (Hech. 5:2). Jehovataj paykunata wañucherqa. Mana qolqeta qosqanku pisi kasqanraykuchu, manaqa chayta sajra sonqowan ruwasqankurayku, llulla runastaj kasqankurayku. Paykunaqa ‘mana runasmanchu llullakusharqanku, manachayqa Diosman’ (Hech. 5:4). Ananiaswan Safirawanqa puraj uyas karqanku. Jesustaj puraj uyasta juchacharqa runaswan alabachikuyta munasqankurayku, manataj Diospa ñaupaqenpi allinpaj qhawasqa kaytachu maskʼasqankurayku (Mat. 6:1-3).

20. ¿Imayna sonqowantaj Diosman imatapis qonanchej tiyan?

20 Jerusalenpi kaj discipulosqa tukuy sonqo qorikuyta yachaj kanku. Kunanpis may chhika Jehovaj testigosnin tukuy sonqo qorikuyta yachallanchejtaj. Qolqesitunchejmanta churanchej mundontinpi willakunanpaj. Tiemponchejta, qolqesitunchejtapis tukuy sonqo qonchej, mana obligasqa jinachu. Imaraykuchus Jehová munan kusiywan qonanchejta “mana llakikuspa, nitaj obligasqa jinachu” (2 Cor. 9:7). Payqa mana qhawanchu mashkhatachus qosqanchejta, manaqa imayna sonqowanchus qosqanchejta qhawan (Mar. 12:41-44). Chayrayku ama Ananías jina, Safira jina kanachu. Diostaqa mana imata japʼiyta munaspachu sirvinchej, nitaj jatunchachikuyta munaspachu. Astawanpis Pedro jina, Juan jina, Bernabé jinataj kana. Tukuy imatataj ruwana Diosta, runa masinchejtapis munakusqanchejrayku (Mat. 22:37-40).

PEDROQA PESCADOR KARQA, SONQO KʼAJAYWAN WILLAJ APOSTOLTAJ

Biblia nin jina, Pedroqa phishqa sutisniyoj karqa: Hebreopi sutenqa Symeón karqa, griegopitaj Simón. Arameopi sutenqa Cefas karqa, griegopitaj Pedro. Chantá Simón Pedro nispa nillajtaj kanku (Mat. 10:2; 16:16; Juan 1:42; Hech. 15:14).

Apóstol Pedro uj canastapi pescadosta apashan.

Pedroqa casado karqa, wasinpitaj tiyakoj kanku hermanon, suegran ima (Mar. 1:29-31). Payqa Betsaidapi tiyakorqa, Betsaidaqa Galilea qochaj norte ladonpi kasharqa. Chaymantataj chay qayllapi kaj Capernaúm llajtaman riporqa (Luc. 4:31, 38; Juan 1:44). Payqa pescador karqa. Uj kutitaj Pedroj canoanman Jesús wicharerqa, chay canoapi tiyaykuspataj Galilea qocha kantupi may chhika runasman yachacherqa. Yachachiyta tukuytawantaj, Jesusqa Pedrota nerqa pescado japʼina chʼipanta qochaman choqaykunanta. Pedrotaj Jesús uj milagrota ruwasqanrayku ashkha pescadosta orqhorqa. Jesustaj Pedro mancharikusqanta rikuspa nerqa: “Amaña manchachikuychu. Kunanmantaqa runastañataj pescadosta jina japʼinki”, nispa (Luc. 5:1-11). Pedroqa hermanon Andreswan, Santiagowan, Juanwan ima trabajarqa. Jesús paykunata wajyarejtintaj, tukuyninku chay trabajota saqeporqanku (Mat. 4:18-22; Mar. 1:16-18). Chaymanta uj watanmantaj, Jesusqa Pedrota ajllarqa 12 apostolesmanta ujnin kananpaj. “Apóstol” palabraqa “kachasqa” niyta munan (Mar. 3:13-16).

Jesusqa Pedrota, Santiagota, Juanta imalla nerqa wakin kutispi paywan kanankuta. Chaytaj ajina karqa uj jina rijchʼayniyojman tukushajtin, Jairoj imillitanta kausarichishajtin, Getsemaní huertapi sinchʼi llakisqa kashajtin ima (Mat. 17:1, 2; 26:36-46; Mar. 5:22-24, 35-42; Luc. 22:39-46). Paykunallataj Andreswan khuska Jesusta taporqanku kutimunan tiempomanta ima señalchus kananta (Mar. 13:1-4).

Pedroqa sutʼi simi karqa, mana manchachikojchu, wakin kutistaj mana piensaspalla imatapis nej. Biblia nin jina, payqa imatachus yuyasqanta chay rato nej. Tawantin Evangeliospitaj Pedroj parlasqan astawan rikhurin tukuynin 11 apostolespa parlasqankumanta nisqaqa. Ashkha kutispi apostolesqa chʼinlla kaj kanku, Pedrotaj tapuspallapuni kaj (Mat. 15:15; 18:21; 19:27-29; Luc. 12:41; Juan 13:36-38). Jesús apostolesninpa chakisninta mayllashajtin, Pedrolla mana mayllachikuyta munarqachu. Jesús cheqanchajtintaj makisnintawan umantawan mayllananta nerqa (Juan 13:5-10).

Uj kuti Pedroqa Jesusta munakusqanrayku nerqa mana ñakʼarichisqa kananta, nitaj wañuchisqa kananta, Jesustajrí payta cheqancharqa (Mat. 16:21-23). Jesús wañuchisqa kananpaj uj chʼisi faltashajtin, Pedroqa payta nerqa ni jaykʼaj saqerparinanta waj apóstoles saqerparejtinkupis. Jesusta presochaykojtinkutaj Pedroqa espadanwan maqanakuyta munarqa payta jarkʼananpaj. Chaymantataj Jesuspa qhepanta rerqa kuraj kaj sacerdotej wasi pationkama. Ajinapis Pedroqa kinsa kutita nerqa Jesusta mana rejsisqanta. Chantá pantaykusqanta reparakuspa sonqo nanayta waqarikorqa (Mat. 26:31-35, 51, 52, 69-75).

Jesús wañuchisqa kasqanmanta kausarimusqantawan apostolesqa Galileaman rerqanku. Chaypitaj Pedroqa waj apostolesta nerqa pescaj rishasqanta, paykunataj paywan rerqanku. Pedroqa canoamantapacha Jesusta qocha kantupi rikorqa, Jesús kasqanta yachaytawantaj qochaman phinkiykorqa, nadaspataj qocha kantukama chayarqa. Jesustaj qocha kantupi pescadota chayachisharqa desayunanankupaj. Jesusqa Pescadota mikhushajtinku Pedrota taporqa: “¿Kaykunamanta astawanchu munakuwanki?”, nispa. “Kaykunamanta” nispaqa pescadosmanta parlasharqa. Chayta nispa Jesusqa Pedrota nisharqa tukuy tiempo qhepanta rinanta, amataj pescadosta japʼiyllaman qokunanta, nitaj waj trabajomanpis (Juan 21:1-22).

Jesusqa “Pedroman atiyta qorqa judíos ukhupi apóstol kananpaj” (Gál. 2:8, 9). Chayrayku apóstol Pedroqa 62 al 64 watas chayta Babiloniapi tiyakoj judiosman sumaj willaykunata willarqa. Babiloniaqa kay tiempopi Irakpi kashan (1 Ped. 5:13). Pedroqa chaypi ñaupaj kaj cartanta qhelqarqa, ichapis chayllapitaj qhelqarqa iskay kaj cartantapis. Pedroqa sonqo kʼajaywanpuni ruwayninta juntʼaj, khuyakuytataj yachaj.

JUANQA JESUSPA MUNASQA DISCIPULON KARQA

Apóstol Juanqa Zebedeoj wawan karqa, apóstol Santiagoj hermanontaj. Mamanqa Salomesina karqa. Salometaj ichapis Jesuspa maman Mariaj hermanan karqa (Mat. 10:2; 27:55, 56; Mar. 15:40; Luc. 5:9, 10). Chayrayku ichapis Juanwan Jesuswan primos karqanku. Juanpa familiantaj qhapajsina karqa, imajtinchus tatan Zebedeojta pescado japʼina negocionqa jatun karqa, ashkha peonesniyojtaj (Mar. 1:20). Salomeqa Jesús willaj rejtin paywan khuska rej, Galileaman rejtintaj necesitasqan imaswan yanapaj. Jesusta wañuchejtinkutaj sumaj qʼapayniyoj qhorasta rantimorqa Jesusta pʼampanankupaj (Mar. 16:1; Juan 19:40). Juanqa wasiyojsina karqa (Juan 19:26, 27).

Apóstol Juan kʼuyuna librota japʼishan.

Juanqa Juan Bautistaj discipulon karqa. Payqa ichapis Andreswan kasharqa, Juan Bautista Jesusta rikuspa nishajtin: “¡Qhawaychej, kaymin Diospa Corderonqa!”, nispa (Juan 1:35, 36, 40). Chaymantataj Juanqa Jesuswansina rerqa Caná llajtaman, Jesuspa ñaupaj milagrontataj rikorqa (Juan 2:1-11). Chantapis ichá Jesuswan khuska rillarqataj Jerusalenman, Samariaman, Galileaman ima. Imajtinchus Evangelionpeqa chaymanta sumajsituta willan. Juanqa sinchʼi creeyniyoj karqa. Jesús qhepanta rinanta nejtenqa chay ratopacha trabajonta, pescado japʼina chʼipanta, canoanta saqespa qhepanta rerqa, imaynatachus Santiago, Pedro, Andrés ima ruwarqanku ajinata (Mat. 4:18-22).

Evangeliosqa Juanmanta pisillata parlan, manataj Pedromanta jina ashkhatachu. Jinapis Juanqa Pedro jinallataj sonqo kʼajaywan ruwayninta ruwaj. Chayrayku Jesusqa payta, hermanon Santiagotawan suticharqa “Boanerges” nispa, chay niyta munan “qhon qhonpa wawasnin” (Mar. 3:17). Qallariypeqa Juanwan hermanonwan may rejsisqa kayta munarqanku, chayrayku mamankuwan Jesusman nicherqanku: “Niy ari kay iskay wawasniy Gobiernoykipi tiyaykukunankuta, ujnin pañaykipi, ujnintaj lloqʼeykipi”, nispa. Chayta mañakuspaqa paykunallapi yuyasharqanku. Jinapis chaywanqa sutʼita rikucherqanku Diospa Gobiernonpi creesqankuta. Chantapis Jesusqa chay kutipi tukuynin apostolesman yachacherqa kʼumuykukoj sonqo kanankuta (Mat. 20:20-28).

Juanqa mana manchikoj karqa. Chayrayku uj runata jarkʼayta munarqa Jesuspa sutinpi supaykunata qharqoshajtin. Samaritanospa ujnin ranchonpi mana paykunata wajyarikuyta munajtinkutaj, Juanqa Jesusta nerqa: “¿Munawajchu cielomanta ninata mañakunaykuta uraykamuspa paykunata qʼolarparinanpaj?”, nispa. Jesustaj chay iskaynin kutispi payta kʼamerqa. Jinapis Juanqa tiempowan kʼachaman tukorqa, khuyakoj runamantaj (Luc. 9:49-56). Juanqa pantaj runa kaspapis ‘Jesuspa munasqa discipulon’ karqa. Chayrayku Jesusqa niraj wañushaspa Juanman mamanta encargakorqa (Juan 19:26, 27; 21:7, 20, 24).

Jesús nerqa jinapuni, Juanqa tukuy apostolesmanta aswan unayta kausarqa (Juan 21:20-22). Juanqa machituña kashaspa Romapi kamachej Domiciano kamachishajtin, Patmos churuman apaspa karqa ‘Diosmanta Jesusmantawan parlasqanrayku’. Chaypitaj 96 wata chaynejta mosqoypi jina ashkha imasta rikorqa, chaytataj Apocalipsis libropi qhelqarqa (Apo. 1:1, 2, 9). Runas nisqankuman jina, Patmos churumanta kacharisqankutawan Efesoman riporqa, chaypitaj Evangelionta, kinsa cartasnintawan qhelqarqa. Juanqa Éfeso llajtapisina wañuporqa 100 wata chaynejta. Payqa 70 watastapuni Jehovapaj tukuy sonqo llankʼarqa.

a Runasqa paqarinpi, tardenpi templopi mañakoj kanku, jaywanastapis chay kikin horallapitaj jaywaj kanku. Tardenpeqa las tres chayta jaywanasta jaywaj kanku.

b “Pedroqa pescador karqa, sonqo kʼajaywan willaj apostoltaj” nisqa recuadrota leeriy, chantá “Juanqa Jesuspa munasqa discipulon karqa” nisqa recuadrota leeriy.

c “Kuraj kaj sacerdote, kuraj sacerdotes ima” nisqa recuadrota leeriy.

d Jerusalenpeqa 33 watapi ichapis 6.000 fariseos jinalla karqanku, saduceostaj ichapis aswan pisiraj karqanku. Ichapis chayrayku paykunaqa mana munarqankuchu apóstoles Jesusmanta yachachinallankutapuni.

    Quechuapi publicaciones (2004-2026)
    Wisqʼanapaj
    Yaykunapaj
    • Quechua (Bolivia)
    • Wajman apachinapaj
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Yaykunapaj
    Wajman apachinapaj