-
Jesusta Pilatoj ñaupaqenman pusankuJesusmin ñan, cheqa kajtaj, kausaytaj
-
-
CAPÍTULO 127
Jesusta Pilatoj ñaupaqenman pusanku
MATEO 27:1-11 MARCOS 15:1 LUCAS 22:66–23:3 JUAN 18:28-35
JATUN JUNTAMANTA KAJKUNA VIERNES PAQARINPI TANTAKUNKU
JUDAS ISCARIOTE SIPIKUYTA MUNAN
JESUSTA PILATOMAN PUSANKU
Pedroqa Jesusta kinsa kutita negarqa. Ultimota negashajtintaj sutʼiyamusharqaña, Jatun Juntamanta kajkunapis Jesusta mana leyman jinachu juzgaytawan riporqankuña. Viernes paqarintataj laqha laqhataña ujtawan tantakuspa Jesusta ñaupaqenkuman pusachimorqanku. Ichapis leyesman jina ruwashasqankuta runas yuyanallankupaj.
Chantá ujtawan Jesusta nerqanku: “Niwayku: ¿Cristochu kanki?”, nispa. Jesustaj kuticherqa: “Niykichejman chaypis, manapuni creewankichejmanchu. Tapuykichejman chaypis, manapuni kutichiwankichejmanchu”, nispa. Jinapis mana manchachikuspa nerqa profeta Daniel paymanta parlasqanta (Daniel 7:13). Chantapis nillarqataj: “Kunanmantapachataj, noqaqa atiyniyoj Diospa pañanpi tiyaykukusaj”, nispa (Lucas 22:67-69; Mateo 26:63).
Jatun Juntamanta kajkunaqa ujtawan nerqanku: “Chantá, ¿qanchu Diospa Wawan kanki?”, nispa. Jesustaj kuticherqa: “Qankunallataj ninkichej Diospa Wawan kasqayta”, nispa. Paykunataj chayta uyarispa Jesús Diospa contranpi parlasqanta yuyarqanku, nerqankutaj: “¿Imapajñataj testigosta munanchejri?”, nispa (Lucas 22:70, 71; Marcos 14:64). Chantá Jesusta makisninta wataykuytawan kamachej Poncio Pilatoman pusarqanku.
Judastajrí ichapis rikorqa Jesusta Pilatoman pusashasqankuta. Chayrayku payqa Jesusta wañuchinankuta yachaspa, sonqonta nanachikorqa. Jinapis mana Diosman kutirikorqachu, nitaj pesachikorqachu. Astawanpis Jesusmanta 30 qolqeta pagasqankuta kutichipoj rerqa. Kuraj sacerdotesmantaj nerqa: “Juchallikuni mana juchayoj runata qankunaman jaywaykuspa”, nispa. Paykunatajrí nerqanku: “Ima ruwanayku tiyan chaywan. ¡Qanña imanakuypis!”, nispa (Mateo 27:4).
Chantá Judasqa templo ukhupi chay 30 qolqesta wijchʼuytawan llojsiporqa. Chaymantataj uj sachʼaj ramanpi warkhuykukuspa sipikuyta munarqa. Chantá sachʼaj ramansina pʼakikorqa. Paytaj urmaykuspa wijsanta phatachikorqa (Hechos 1:17, 18). Ajinamantataj aswan juchata ganarqa.
Judiosqa viernes paqarinta tutamantaña Jesusta Poncio Pilatoj kamachina wasinman chayacherqanku. Jinapis judiosqa mana chay kamachina wasiman yaykuyta munarqankuchu. Imajtinchus yuyarqanku mana judío kajkunawan tinkuspa, chʼichipaj qhawasqa kanankuta. Chʼichipaj qhawasqa kaspataj, 15 de nisanpi mana imatapis mikhuyta atinkumanchu karqa. Imajtinchus chay diaqa, mana levadurayoj tʼanta fiesta qallarej, mayqenchus Pascua fiestawan ujchasqa kasharqa, chay.
Chayrayku Pilatoqa jawaman llojsimuspa paykunata taporqa: “¿Imamantataj kay runata juchachashankichejri?”, nispa. Paykunataj nerqanku: “Manachus sajrata ruwanman karqa chayqa, mana kay runataqa qanman pusamuykumanchu karqa”, nispa. Pilatotajrí ichapis repararqa paypuni juzgananta munashasqankuta. Chayrayku nerqa: “Qankuna payta pusaspa leyniykichejman jina juzgamuychej”, nispa. Judiostaj Jesús wañuchisqa kananta munasqankurayku nerqanku: “Mana pitapis wañuchiyta atiykumanchu”, nispa (Juan 18:29-31).
Paykunaqa yacharqanku Jesusta Pascuapi wañuchejtinku, tukuy runas paykunaj contrankupi oqharikunankuta. Chayrayku munarqanku Roma llajtayoj runas Jesusta wañuchinankuta. Chaypajtaj, “gobiernoj contranpi oqharikushan” nispa Jesusta tumpaykorqanku.
Judiospa religionninkuta ñaupajman apajkunaqa, mana imatapis Pilatoman willarqankuchu paykuna Jesusta juchachasqankumanta. Astawanpis Jesusta tumpaykorqanku: “Kay runataqa taripayku llajtaykupi runasta chʼajwachishajta. Manataj Cesarman impuestota paganata munanchu, nishantaj Cristo kasqanta, reytaj kasqanta”, nispa (Lucas 23:2).
Pilatotajrí, Jesús “rey kani” nispa nisqanmanta tumpasqankuta uyarispa nerqa: “Imaynataj chay kanmanri”, nispa. Chayrayku kamachina wasinman yaykuytawan Jesusta wajyaspa taporqa: “¿Qanchu judiospa reynin kanki?”, nispa. Waj parlaypi nisharqa: “¿Roma nacionpa leyninta mana kasuspachu uj rey kasqaykita yuyakushanki?”, nispa. Jesustajrí imastachus Pilato yachasqanta yachayta munaspa nerqa: “¿Qanllamantachu chayta tapushawanki? ¿Wajkunachu noqamanta parlasorqanku?”, nispa (Juan 18:33, 34).
Pilatotaj mana yachajman tukuspa Jesusta nerqa: “Yachanki mana judiochu kasqayta. Llajta masisniykiwan kuraj sacerdoteswan noqaman pusamusunku. ¿Imatataj ruwarqankiri?”, nispa (Juan 18:35).
Jesustajrí payman kutichishaspa Diospa Gobiernonmanta parlarqa. Pilatotaj chayta uyarispa tʼukulla kasharqa.
-
-
Pilatowan Herodeswan Jesusta juzgankuJesusmin ñan, cheqa kajtaj, kausaytaj
-
-
CAPÍTULO 128
Pilatowan Herodeswan Jesusta Juzganku
MATEO 27:12-14, 18, 19 MARCOS 15:2-5 LUCAS 23:4-16 JUAN 18:36-38
PILATOWAN HERODESWAN JESUSTA TAPUNKU
Jesusqa Pilatoj ñaupaqenpi mana negakorqachu pay rey kasqanmanta. Jinapis romanosqa, mana manchachikunankuchu karqa Jesuspa Gobiernonta. Imajtinchus paypa Gobiernonqa “mana kay mundomanta gobiernos jinachu”. Chayrayku Jesús nerqa: “Gobiernoychus kay mundomanta gobiernos jina kanman chayqa, kamachisneyqa maqanakunkuman karqa, ama judiosman jaywaykusqa kanaypaj. Gobiernoytajrí mana kay mundomanta gobiernos jinachu”, nispa (Juan 18:36). Arí, Jesusqa reypuni karqa, Gobiernontaj mana kay mundomanta gobiernos jinachu.
Chantá Pilatoqa Jesusta tapullarqataj: “Chantá qanqa, ¿reychu kanki?”, nispa. Jesustaj kuticherqa: “Qanllataj rey kasqayta nishanki. Noqaqa chaypaj nacekorqani, chaypajtaj kay mundoman jamorqani, cheqa kajmanta willanaypaj. Cheqa kajmanta kajtaj parlasqayta kasun”, nispa (Juan 18:37).
Jesusqa chʼisinpi Pascua mikhunata mikhusqankutawan Tomasman nerqa: “Noqa ñan kani, cheqa kajtaj, kausaytaj”, nispa. Qʼayantintaj, Pilatomanpis willallarqataj Diospa Gobiernonmanta ‘cheqa kajta’ willaj kay jallpʼaman jamusqanta. Payqa wañupunankama Diospa Gobiernonmanta willallarqapuni. Pilatotajrí Jesuspa nisqanta uyariytawan taporqa: “¿Imataj cheqa kajri?”, nispa. Pilatoqa chayta tapuytawan mana suyarqachu kutichinanta. Imajtinchus yacharqaña Jesús mana juchayojchu kasqanta (Juan 14:6; 18:38).
Chantá Pilatoqa, ichapis Jesusta pusariykukuspa jawaman ujtawan llojserqa. Chayrayku jawapi kasharqanku chay kuraj sacerdotesman, runasmanpis nerqa: “Mana ima juchatapis kay runapeqa tarinichu”, nispa. Runastaj phiñakuspa nerqanku: “Tukuy Judeantinpi yachachispa runasta chʼajwachishan, Galileamantapacha kaykama”, nispa (Lucas 23:4, 5).
Pilatoqa judíos manchayta phiñakusqankuta rikuspa tʼukorqa. Kuraj sacerdoteswan, llajtamanta kurajkunawan chʼajwashajtinkutaj Jesusta taporqa: “¿Manachu uyarinki imaymanata contraykita parlashasqankuta?”, nispa (Mateo 27:13). Jesustaj mana uj simillatapis kutichikorqachu, chayrayku Pilatoqa mayta tʼukorqa.
Judiosqa qhaparerqanku, Jesús Galileamantapacha runasta chʼajwachisqanta. Ajinapi Pilatoqa cuentata qokorqa Jesús Galileamanta kasqanta. Chayrayku payqa, Jesusta Galileamanta kamachej Herodes Antipasman pusacherqa, pichus chaypacha Jerusalenpi kasharqa, chayman. Herodes Antipasqa, jatun kamachej Herodespa wawan karqa, Juan Bautistaj umantataj qholucherqa. Payqa Jesús milagrosta ruwasqanta yachaspa, ichapis nerqa: “Juan Bautistachus wañusqas ukhumanta kutirimunpis”, nispa (Lucas 9:7-9).
Herodesqa Jesusta payman pusanankuta yachaspa mayta kusikorqa. Imajtinchus payqa munasharqa “rikushajtin ima milagrotapis” Jesús ruwananta (Lucas 23:8). Jesustajrí mana ima milagrotapis ruwarqachu, ni tapusqanmanpis kuticherqachu. Chayraykutaj Herodeswan, soldadosninwanqa, Jesusmanta alqochakunankupaj sumaj ropata churaykorqanku (Lucas 23:11). Chaymantataj Herodesqa Jesusta Pilatoman pusachiporqa. Chay pʼunchaypeqa Herodeswan Pilatowan amigos kaporqanku, phiñanasqa kasqankumanta allinyanakuspa.
Pilatoqa Jesusta payman kutichejtinku kuraj sacerdotesta, kamachejkunata, waj runastawan tantaykorqa. Chantá paykunaman nerqa: “Qankunaqa kay runata apamuwarqankichej, ‘llajtapi chʼajwata oqharichishan’ nispa. Ñaupaqeykichejpi tapuspataj mana ima juchatapis paypeqa tarinichu chay juchachasqaykichejmantaqa. Herodespis nillataj ima juchantapis tarinchu, chayrayku payqa kutichinpuwanchej. Kay runaqa mana imatapis ruwasqachu wañuchinapaj jinaqa. Chayrayku jasutʼichiytawan kacharichipusaj”, nispa (Lucas 23:14-16).
Pilatoqa Jesusta kacharipuyta munarqa. Imajtinchus repararqa sacerdotesqa chhoqonakuspalla payman jaywaykusqankuta. Chantapis Pilato juzgana tiyananpi tiyashajtin, warmin nichimorqa: “Ama ni ima ruwanayki kachunchu chay cheqan runawanqa. Mancharisqa kashani, kunan chʼisi mayta mosqoykuchiwan”, nispa (Mateo 27:19). Warmintaqa ichapis Diospuni mosqoykucherqa.
Pilatoqa Jesusta kacharipuytapuni munarqa. Jinapis kacharipusqantachus manachus qhepan capitulopi yachakusunchej.
-
-
Pilato nerqa: “Kayqa chay runa”, nispaJesusmin ñan, cheqa kajtaj, kausaytaj
-
-
CAPÍTULO 129
Pilato nerqa: “Kayqa chay runa”, nispa
MATEO 27:15-17, 20-30 MARCOS 15:6-19 LUCAS 23:18-25 JUAN 18:39–19:5
PILATO JESUSTA KACHARIPUYTA MUNAN
JUDIOSQA BARRABÁS KACHARICHISQA KANANTA NINKU
JESUSTA SEQʼONKU, ASIPAYANKUTAJ
Judiosqa Jesusta wañuchiyta munaspa Pilatoman pusarqanku. Pilatotaj judiosman nerqa: “Mana ima juchatapis paypeqa tarinichu chay juchachasqaykichejmantaqa. Herodespis nillataj ima juchantapis tarinchu”, nispa (Lucas 23:14, 15). Pilatoqa Jesusta kacharipuyta munaspa nerqa: “Costumbreykichejman jinataj Pascuapeqa uj presota kacharichini. ¿Munankichejchu judiospa reyninta kacharichinayta?”, nispa (Juan 18:39).
Pilatoqa yacharqa Barrabás sutiyoj runa suwakusqanrayku, gobiernoj contranpi oqharikusqanrayku, runasta wañuchisqanrayku carcelpi kashasqanta. Chayrayku nerqa: “¿Mayqentataj kacharichinayta munankichej? ¿Barrabastachu, chayri Cristo nisqa Jesustachu?”, nispa. Payqa ichapis yuyarqa sajra runaj cuentanmanta “Jesusta kacharipuy” ninankuta. Jinapis kuraj sacerdotesqa runasta yachaykucherqanku ninankupaj: “Barrabasta kacharichiy, Jesustataj wañuchiy”, nispa. Chayrayku Pilato “¿mayqentataj kacharichinayta munankichej?” nispa ujtawan tapojtin, “Barrabasta” nispa nerqanku (Mateo 27:17, 21).
Chantá Pilatoqa ni imata ruwayta atispa nerqa: “Chantá, ¿imanasajtaj Cristo nisqa Jesuswanri?”, nispa. Runastaj qhaparerqanku: “¡Kʼaspipi wañuchisqa kachun!”, nispa (Mateo 27:22). ¡May pʼenqay karqa mana ima juchayoj runa wañuchisqa kananta mañakusqankoqa! Chayrayku Pilato nerqa: “¿Imarayku ari? ¿Ima sajratataj ruwarqari? Mana ima juchantapis tarinichu wañuchinapaj jinaqa. Jasutʼichiytawan kacharichisaj”, nispa (Lucas 23:22).
Runasqa Pilato Jesusta kacharichiyta munajtin aswan sinchʼita qhaparerqanku: “¡Kʼaspipi wañuchisqa kachun!”, nispa (Mateo 27:23). Paykuna chayta nerqanku judiospa religionninkuta ñaupajman apajkunata kasusqankurayku. Jesustajrí mana ima juchayojpischu karqa. Payqa 5 días ñaupajllata Jerusalenman uj rey jina burropi lloqʼasqa yaykorqa. Jesusta wañuchiyta munashajtinkoqa ichapis chaypi yachachisqasnin kasharqanku. Jinapis chʼinllachá karqanku.
Pilatoqa, runas astawan chʼajwasqankuta rikuspa ni imata ruwayta aterqañachu. Chayrayku runaspa ñaupaqenpi makisninta mayllakuspa nerqa: “Kay runaj wañuyninmantaqa, mana juchayojchu kasaj. Qankuna juchayoj kankichej”, nispa. Runastajrí chʼajwallarqankupuni. Qhaparerqankutaj: “Kay runaj wañuyninmantaqa noqayku wawasniykuwan juchayoj kasqayku”, nispa (Mateo 27:24, 25).
Pilato runasta kusichiyta munasqanrayku paykuna mañasqankuman jina Barrabasta kacharicherqa. Chantá soldadosman kamacherqa ropanta lluchʼuspa Jesusta seqʼonankuta.
Soldadosqa Jesusta seqʼoytawan Pilatoj kamachina wasinman pusarqanku. Chaypitaj uj tropa soldados tantakorqanku. Paykunaqa khiskamanta uj coronata simpʼaspa Jesuspa umanman churaykorqanku. Paña makinmantaj uj caña huecata japʼiykucherqanku. Chantá reyespa kulli ropankuta churaykorqanku, ñaupaqenman qonqoriykukuspataj alqochakorqanku: “Jallalla judiospa reynin”, nispa (Mateo 27:28, 29). Chantapis chay soldadosqa Jesusman thoqaykorqanku, uyanpitaj laqʼarqanku. Chaymantataj Jesús paña makinpi japʼisharqa chay caña huecawan umanpi wajtarqanku. Ajinata wajtajtinkutaj khiskamanta ruwasqa coronaqa Jesuspa umanta imatachus nanacherqapis.
Pilatoqa tʼukulla kasharqa Jesús chʼinlla kasqanmanta, nitaj manchachikusqanmanta. Jinapis Jesusta wañuchejtinku mana juchayojchu kayta munarqa. Chayrayku nerqa: “Qhawaychej, chay runata orqhochimushani, yachanaykichejpaj mana ima juchatapis paypi tarisqayta”, nispa. Chantá chay sajra runaspa ñaupaqenpi Jesús sayashajtin, Pilato nerqa: “Kayqa chay runa”, nispa (Juan 19:4, 5). Payqa ichá yuyarqa Jesusta yawarllata rikuspa, “kacharipuy” ninankuta.
Jesusqa payta seqʼojtinkupis, mayta sufrichejtinkupis mana manchachikorqachu, nitaj siminakorqachu. Chayrayku Pilatoqa tʼukulla kasharqa. Parlasqanpitaj sutʼi karqa Jesusta respetasqan, yanapayta munasqan ima.
-
-
Jesusta wañuchisqa kananpaj pusankuJesusmin ñan, cheqa kajtaj, kausaytaj
-
-
CAPÍTULO 130
Jesusta wañuchisqa kananpaj pusanku
MATEO 27:31, 32 MARCOS 15:20, 21 LUCAS 23:24-31 JUAN 19:6-17
PILATO JESUSTA KACHARIPUYTA MUNAN
JESUSTA JUCHACHANKU, WAÑUCHISQA KANANPAJTAJ PUSANKU
Kuraj sacerdoteswan runasninkuwanqa mana sonqoyoj karqanku. Jesusta mayta sufrichejtinkuñapis, paymanta burlakojtinkuñapis, wañuchisqa kananta mañakullarqankupuni. Paykunaqa qhaparerqanku: “¡Kʼaspipi wañuchisqa kachun! ¡Kʼaspipi wañuchisqa kachun!”, nispa. Pilatotajrí Jesusta mana kacharichiyta atispa nerqa: “Qankuna kikin apaspa kʼaspipi wañuchimuychej, noqaqa mana ima juchatapis paypi tarinichu”, nispa (Juan 19:6).
Judiosqa Jesusta tumpaykorqanku “gobiernoj contranpi oqharikushan” nispa. Jinapis Pilatoqa mana paykunata creerqachu. Chayrayku judiosqa “Diospa contranpi parlashan” nispañataj tumpaykorqanku, imaynatachus Jatun Juntaj ñaupaqenpi ruwarqanku, ajinata. Judíos nerqanku: “Noqaykojtaqa leyniyku tiyan, chay leyman jinataj payqa wañunanpuni tiyan, Diospa wawan kani nisqanrayku”, nispa (Juan 19:7). Pilatotajrí chayta mana yacharqachu.
Chayrayku kamachina wasinman yaykuspa ichapis nerqa: “Jesustaqa maytaña sufrichinku, warmiytapis ‘chʼisi mayta mosqochaykusqa’. ¿Imatataj ruwayman kacharichinaypajri?”, nispa (Mateo 27:19). Chantapis Pilatoqa umanta muyuchikusharqa Jesús “Diospa Wawan kani” nispa nishan nejtinku. Imajtinchus yacharqa Jesús Galileamanta kasqanta (Lucas 23:5-7). Chayrayku Pilatoqa “¿maymantataj kankiri?”, nispa taporqa (Juan 19:9). Payqa ichapis yachayta munarqa Jesús aswan ñaupajta cielopi kausasqantañachus manachus.
Jesustajrí aswan ñaupajtaña nerqa rey kasqanta, Gobiernontaj mana kay mundomantachu kasqanta. Chayrayku payqa chʼinlla karqa. Pilatorí phiñakuspa nerqa: “¿Nichu imatapis niwanki? ¿Manachu atiyniyoj kasqayta yachanki kacharichisunaypaj, jinallataj kʼaspipi wañuchichisunaypajpis?”, nispa (Juan 19:10).
Jesustaj kuticherqa: “Manachus Dios atiyta qosunkiman chayqa, mana imatapis ruwayta atiwankimanchu. Chayrayku qanman jaywaykuwaj runaqa aswan juchayoj”, nispa (Juan 19:11). Jesusqa manasina uj runallamantachu parlasharqa. Astawanpis payqa chaywan nisharqa Caifaswan, Caifaspa runasninwan, Judas Iscariotewan ima, Pilatomanta nisqa aswan juchayoj kasqankuta.
Pilatoqa Jesús chʼinlla kasqanmanta mancharikorqa, yuyarqataj Jesús ichapis uj dios kasqanta. Chayraykutaj Jesusta kacharichipuytapuni munarqa. Judiostajrí Pilatota manchariykucherqanku: “Chay runatachus kacharichinki chayqa, mana Cesarpa amigonchu kanki. Pillapis rey kasqanta nejqa Cesarpa contranta parlan”, nispa (Juan 19:12).
Chayta uyariytawan, Pilatoqa Jesusta jawaman orqhochimorqa, juzgana tiyananpitaj tiyaykukorqa. Chantá judiosta nerqa: “Kayqa reyniykichej”, nispa. Paykunatajrí qhaparerqanku: “¡Wañuchisqa kachun! ¡Wañuchisqa kachun! ¡Kʼaspipi wañuchisqa kachun!”, nispa. Pilatotaj nerqa: “¿Reyniykichejtachu kʼaspipi wañuchichisaj?”, nispa. Judíos romanospa makinpi ñakʼarichisqa kasqankuta yachaspapis, kuraj sacerdotesqa nerqanku: “Mana waj reyniyku kanchu Cesarmanta astawanqa”, nispa (Juan 19:14, 15).
Pilatotajrí, mana niyta aterqachu “mana” nispaqa. Astawanpis runas mañakusqankuman jina Jesusta wañuchinankupaj jaywaykorqa. Chantá soldadosqa Jesusmanta kulli ropata lluchʼuspa, ropasninta churaykaporqanku. Chaymantataj kʼaspita qʼepiriykuchispa pusarqanku.
Chayqa viernes 14 de nisán diapi karqa, chaupi pʼunchay jinaña kashajtin. Jesustajrí jueves paqarinmantaña mana puñusqa kasharqa. Chantapis paytaqa may jinataña ñakʼaricherqanku. Chayrayku qʼepiricherqanku chay kʼaspitapis, niña apayta aterqachu. Soldadostajrí, chayta rikuspa África ladomanta Cirene llajtayoj Simonta campomanta jampushajtin, munajta mana munajta Jesuspa kʼaspinta apacherqanku. Ashkha runastaj Jesuspa qhepanta risharqanku mayta llakikuspa, waqaspa ima.
Chantá Jesusqa waqasharqanku chay warmista nerqa: “Jerusalenmanta warmis, amaña noqamanta waqaychejchu. Astawanpis qankunamanta, wawasniykichejmantawan waqaychej. Pʼunchaykuna jamonqa maypachachus runas nenqanku: ‘Kusisqa kanku mana wawata rejsej warmis, mana wawata nacechikoj warmis, mana ñuñuchej warmispis’, nispa. Chantá orqosta nenqanku: ‘¡Pʼampaykuwayku!’, nispa. Lomastapis nenqanku: ‘¡Pakaykuwayku!’, nispa. Sichus sachʼa qʼomerllaraj kashajtin kay imasta ruwanku chayqa, ¿imataj kanqa chʼakipojtinri?”, nispa (Lucas 23:28-31).
Jesusqa sachʼamanta parlaspa judiospa nacionninkumanta parlasharqa. ‘Qʼomerllaraj kashasqanta’ nispataj, wakin judíos paypi creesqankuta nisharqa. Jinapis Jesús wañuchisqa kajtin, yachachisqasnintaj judiospa religionninkumanta llojsipojtinku, Israel nacionqa Diospa ñaupaqenpi chʼakisqa sachʼa jina karqa. Chantapis paykunaqa mayta waqarqanku Roma nacionmanta soldadoswan llajtankuman Dios kachaykojtin.
-
-
Jesusta kʼaspipi clavaykunkuJesusmin ñan, cheqa kajtaj, kausaytaj
-
-
CAPÍTULO 131
Jesusta kʼaspipi clavaykunku
MATEO 27:33-44 MARCOS 15:22-32 LUCAS 23:32-43 JUAN 19:17-24
JESUSTA KʼASPIPI CLAVAYKUNKU
JESUSMANTA BURLAKUNKU PATANPI QHELQASQA KASHARQA CHAYTA LEESPA
JESUSQA UJ SUWA RUNAMAN NIN: “NOQAWAN PARAISOPI KANKI”, NISPA
Romamanta soldadosqa Jesusta, iskay suwasta ima pusarqanku Jerusalenpa jawa ladonman, chaypi wañuchinankupaj. Chay lugarqa Gólgota sutikorqa. Chayqa niyta munan: “Tʼojlu Cheqa”. Chaytaj karumanta rikukoj (Marcos 15:40).
Chay lugarpiña kashaspataj, soldadosqa Jesusmantawan chay iskay suwasmantawan ropasninkuta lluchʼorqanku. Chantá mirrawan jaya qhoraswan chajrusqa vinota paykunaman jaywarqanku. Chay jaywasqanku vinotaj droga jina karqa. Chaytaqa ichapis Jerusalenmanta warmis preparaj kanku. Soldadostajrí saqellaj kanku wañuchisqa kananku karqa chaykunaman jaywajta. Ajinamanta pisillata nanayta sientenankupaj. Jesustajrí chay vinota llamiriytawan mana ujyayta munarqachu. Payqa ñakʼarishaspa yuyayninpi kayta munarqa, Tatantataj wañupunankama kasukuyta munarqa.
Chantá soldadosqa Jesuspa makisninta, chakisnintawan uj kʼaspiman clavaykorqanku (Marcos 15:25). Ajinata clavashaspataj imatachus nanacherqankupis. Kʼaspita sayarichejtinkutaj, astawanrajchá cuerponpa pesollantaj nanacherqa. Jesusrí mana soldadosta kʼamerqachu, astawanpis orakorqa: “Tatáy, paykunata perdonay. Mana yachankuchu imatachus ruwashasqankuta”, nispa (Lucas 23:34).
Romanosqa pi runallatapis kʼaspipi wañuchispa uj letrerota kʼaspej puntanman churajpuni kanku. Chaypi qhelqaj kanku imaraykuchus wañuchisqankuta. Chayrayku Pilatoqa uj letrerota churacherqa Jesús clavasqa kasharqa chay kʼaspi puntaman. Chay letreropitaj nisharqa: “Nazareno Jesús judiospa reynin”, nispa. Chayqa kasharqa hebreopi, latinpi, griegopiwan ashkha runas entiendenankupaj. Ajinamanta Pilatoqa judiospa ruwasqankuta mana allinpajchu qhawasqanta rikucherqa. Chayrayku kuraj sacerdotes nerqanku: “¿Imajtintaj qhelqacherqanki ‘judiospa reynin’ nispari? ‘Judiospa reynin’ ninanmantaqa, ‘noqa judiospa reynin kani’ nispa churachiy, imaraykuchus pay kikin chayta nerqa”, nispa. Pilatotajrí niña paykunata kasorqachu, nerqataj: “Qhelqachisqayqa qhelqasqaña kashan”, nispa (Juan 19:19-22).
Chayrayku kuraj sacerdotesqa manchay phiñasqas kasharqanku. Watejmantataj nerqanku Jesusqa Diospa contranpi parlasqanta, imaynatachus Jatun Juntaj ñaupaqenpi ruwarqanku, ajinata. Chantapis Jesús kʼaspipi warkhusqa kasharqa chaynejta pasajkunaqa, umankuta khiwirispa sajrata rimarqanku, nerqankutaj: “¡Wa! Qan nerqanki templota urmachispa kinsa pʼunchaypi sayarichinaykita. Kunanqa chay kʼaspimanta uraykamuspa salvakuy á”, nispa. Kuraj sacerdotespis, leymanta yachachejkunawan khuska ninakorqanku: “Wajkunataqa salvarqa, pay kikintaj mana salvakuyta atinchu. Kunanqa Cristo Israelpa reynin chay kʼaspimanta uraykamuchun. Chayta rikuspaqa creesunchej”, nispa (Marcos 15:29-32). Jesuswan khuska warkhusqa kajkunapis rimarqanku. Jesusrí mana juchayojchu karqa.
Jesús warkhusqa kasharqa chaynejpeqa tawa soldados kasharqanku. Paykunapis Jesusmanta asikullarqankutaj, ichapis kʼallku vinowan macharisqa kasqankurayku. Paykunaqa vinonkuta Jesusman rikucherqanku, mana makinwan japʼikuyta atisqanmantataj asipayarqanku. Chantapis Jesús warkhusqa kasharqa chay kʼaspi puntanpi letrerota leespa nerqanku: “Judiospa reynin kanki chayqa salvakuy á”, nispa (Lucas 23:36, 37). Paykunaqa Jesusta asipayarqanku, pichus ñan, cheqa kajtaj, kausaytaj karqa, chayta. Jinapis Jesusqa mana imatapis nerqachu judiosman, paymanta asikoj suwasman, soldadosman ima.
Chantá chay tawa soldadosqa suertesta choqaspa Jesuspa ropanta tawaman tʼaqaspa rakʼinakorqanku. Jinapis Jesuspa ukhu ropantaqa mana llikʼiyta munarqankuchu. Imajtinchus chay ropanqa mana sirayniyoj karqa, patamanta urakama awasqa. Chayrayku ninakorqanku: “Kaytaqa ama llikʼinachu. Suerteta choqanachej pipajchus kananta yachanapaj”, nispa. Ajinamanta Diosmanta Qhelqasqapi nisqan juntʼakorqa. Chaypi nerqa: “Ropasniyta rakʼinakorqanku, ropayraykutaj suerteta choqarqanku”, nispa (Juan 19:23, 24; Salmo 22:18).
Chantá ujnin suwaqa Jesús reypuni kasqanta repararqa. Chayrayku suwa masinta kʼamerqa: “Kay runa jinallataj castigasqa kashaspapis, ¿manapunichu Diostaqa manchachikunki? Noqanchejqa juchanchejmanta ñakʼarinallanchejta ñakʼarishanchej, payrí mana ima sajratapis ruwarqachu”, nispa. Chantá Jesusta nerqa: “Jesús Gobiernoykiman yaykuspa, noqamanta yuyarikunki ari”, nispa (Lucas 23:40-42).
Jesustaj nerqa: “Cheqatapuni kunan niyki: Noqawan paraisopi kanki”, nispa (Lucas 23:43). Jesusqa mana nisharqachu chay suwa runa cieloman ripunanta. Imajtinchus mana apostolesninman jinachu nerqa kamachina tiyanapi tiyaykukunanta (Mateo 19:28; Lucas 22:29, 30). Chay suwa runaqa yacharqachá Jehová Diosninchej kʼachitu huertata Adanpaj, Evapaj, wawasninpaj ima ruwapusqanta. Jinapis wañupunan horapi yacharqa qhepaman uj paraíso kanallantataj.
-
-
“Kay runaqa Diospa Wawanpuni kasqa”Jesusmin ñan, cheqa kajtaj, kausaytaj
-
-
CAPÍTULO 132
“Kay runaqa Diospa Wawanpuni kasqa”
MATEO 27:45-56 MARCOS 15:33-41 LUCAS 23:44-49 JUAN 19:25-30
JESÚS KʼASPIPI WAÑUN
JESÚS WAÑUPOJTIN TʼUKUNA IMAS PASAN
Jesusta kʼaspipi clavaykusqankutawan, chaupi pʼunchayta “jallpʼantin laqhayaykorqa las tres chaykama” (Marcos 15:33). Chaytaj mana inti wañusqanraykuchu karqa, nitaj inti onqoykusqanraykuchu. Imajtinchus inteqa wañuyta yachan killa rikhurishajtin. Jinapis Jesusta wañucherqanku chaypachaqa llino chayrí killa juntʼa kasharqa. Chantapis inteqa uj ratollata wañun. Jesús wañuchisqa karqa chaypachatajrí kinsa horata jinapuni laqhayaykorqa. Chayrayku ninchej Diospuni chay kuti laqhayaykuchisqanta.
Jesusmanta burlakojkunaqa, ajinata laqhayaykusqanta rikuspa maytachá mancharerqanku. Ajina laqhapitaj tawa warmis Jesús clavasqa kasharqa chayman qayllaykorqanku. Paykuna karqanku Jesuspa maman, Salomé, María Magdalena, sullkʼa Santiagoj maman María ima.
Apóstol Juanqa Jesús kʼaspipi clavasqa kasharqa chaynejpi Jesuspa maman Mariawan kasharqa. Mariaqa may llakisqa kasharqa wawanta kʼaspipi warkhusqata rikuspa. Llakeyqa Mariaj ‘sonqonta jatun espada jina tʼojserqa’ (Juan 19:25; Lucas 2:35). Jesusqa mayta ñakʼarishaspapis, mamanpaj allinnintapuni munarqa. Chayrayku mayta kallpachakuspa umanwan Juanta señalarqa, mamantataj nerqa: “Mamáy, chayqa wawayki”, nispa. Chantá mamanta señalaspa Juantañataj nerqa: “Chayqa mamayki”, nispa (Juan 19:26, 27).
Chaypacha Mariaqa viudañasina karqa. Chayrayku Jesusqa munasqa apostolninman encargakorqa mamanta qhawapunanpaj. Payqa munarqa maman Diosman kʼaskasqallapuni kananta, manataj imatapis pisichikunanta. Hermanosnintajrí ichá mana allinta yanapayta atinkumanchu karqa, imajtinchus paykunaqa manaraj paypi creerqankuchu. May allinpuni kanman noqanchejpis Jesús jina ruwananchej.
Las tres de la tarde chaynejtaña, Jesusqa Diosmanta Qhelqasqapi nisqan juntʼakunanpaj nerqa: “Chʼakishawan”, nispa (Juan 19:28; Salmo 22:15). Jesusqa repararqa Tatan manaña jarkʼashasqanta. Jinapis payqa wañupunankama Tatanta kasunan karqa. Chantá sinchʼita qhaparerqa: “É·li, É·li, ¿lá·ma sa·baj·thá·ni?”, nispa. Chayqa niyta munan: “Diosníy, Diosníy, ¿imaraykutaj saqerpariwankiri?”. Chaypi kajkunamanta wakintajrí, mana allinta entiendespa nerqanku: “Uyariychej, Eliasta wajyakushan”, nispa. Ujnintaj correspa esponjata kʼallku vinoman chhapuykorqa, caña huecaman churaykuspataj Jesusman jaywarqa. Wakintaj nerqanku: “¡Saqeychej! Qhawanalla, ichachus Elías uraykuchej jamonqa”, nispa (Marcos 15:34-36).
Chantá Jesusqa qhaparerqa: “Juntʼakunña”, nispa (Juan 19:30). Arí, Jesusqa Tatanpa tukuy ima nisqanta juntʼarqa. Chayrayku Tatan kausarichimunanpi atienekorqa, nerqataj: “Tatáy, makisniykiman kausayniyta saqeni”, nispa (Lucas 23:46). Chantá Jesusqa umanta liwiykuspa wañuporqa.
Wañupusqantawantaj uj sinchʼi terremoto karqa. Chaytaj chhankasta partirarqa, sepulturasta kicharaspa tullustapis rikhuricherqa. Chayta rikojkunataj Jerusalenman yaykuspa willarqanku imastachus rikusqankuta (Mateo 27:51-53).
Jesús wañupojtin temploj cortinan iskayman llikʼikorqa, patamanta urakama. Chay cortinaqa Aswan Santo Lugarta, Santo Lugarmanta tʼaqaj. Chay llikʼikusqantaj, Wawanta wañuchisqankumanta Diosninchej maytapuni phiñakusqanta rikucherqa. Chantapis rikuchillarqataj chay diamantapacha wakin runas Aswan Santo Lugarman yaykuyta atisqankuta. Chay lugartaj cielo (Hebreos 9:2, 3; 10:19, 20).
Jesús wañusqantawan imaschus kasqanqa, runasta maytapuni mancharicherqa. Jesusta wañuchinankumanta encargakoj capitanpis nerqa: “Kay runaqa Diospa Wawanpuni kasqa”, nispa (Marcos 15:39). Ichapis payqa Pilatoj kamachina wasinpi kasharqa, Jesús Diospa Wawanchus manachus kasqanmanta juzgashajtinku. Jinapis Jesús wañupusqantawan imaschus kasqanta rikuspaqa, yacharqa Jesús cheqan runapuni, Diospa Wawantaj kasqanta.
Wakin runaspis chay imasta rikuspa, Jesusta wañuchisqankumanta llakisqa, “pechonkuta takakuspa” riporqanku (Lucas 23:48). Jesusta karullamanta qhawajkuna ukhupeqa ashkha warmis karqanku, pikunachus Jesuswan khuska rej kanku chaykuna. Paykunapis may llakisqa kasharqanku.
-
-
Jesusta pʼampankuJesusmin ñan, cheqa kajtaj, kausaytaj
-
-
CAPÍTULO 133
Jesusta pʼampanku
MATEO 27:57–28:2 MARCOS 15:42–16:4 LUCAS 23:50–24:3 JUAN 19:31–20:1
JESUSPA AYANTA KʼASPIMANTA URAYKUCHINKU
JESUSPA AYANTA PʼAMPANANKUPAJ WAKICHINKU
WAKIN WARMIS JESUSPA SEPULTARANTA CHʼUSAJLLATA TARIPANKU
Jesusqa viernes 14 de nisán tardepi wañuporqa. Chay día inti yaykusqantawantaj, 15 de nisán qallarerqa. Jinapis Jesuswan khuska kʼaspipi warkhusqa kajkunaqa, Jesús wañupushajtin kausashallarqankuraj. Ley nisqanman jinaqa, ‘ayasta mana tutantintachu warkhusqata saqenanku’ karqa. Manaqa chay diapacha pʼampananku karqa (Deuteronomio 21:22, 23).
Chantapis chay viernesqa Wakichikuna Pʼunchay karqa. Chay diaqa tukuy runas mikhunasta qʼayantinpaj wakichikunanku karqa, ruwanasninkutapis apurayllata tukuykunanku karqa. Chay tardentaj Samarikuna Pʼunchay qallarerqa. Chaytaj “jatun pʼunchay” karqa (Juan 19:31). Mana levadurayoj tʼanta fiestaqa 15 de nisán diapi qallarej. Chay diatataj Samarikuna Pʼunchayta jina qhawaj kanku, ima día kajtinpis (Levítico 23:4-7). Jinapis 33 watapi 15 de nisanqa, Samarikuna Pʼunchaymanpuni chayarqa. Chayrayku judiospaj “jatun pʼunchay” karqa.
Judiosqa chayta yachasqankurayku Pilatomanta mañakorqanku, Jesusta chay iskay suwastawan chakisninkuta pʼakiranankuta. Ajinamanta manaña samayta atispa usqhayllata wañunankupaj. Chayrayku soldadosqa chay iskay suwaspa chakisninkuta pʼakirarqanku. Jinapis Jesuspa chakisnintaqa mana pʼakerqankuchu, payta wañusqataña taripasqankurayku. Chaytaj karqa Diosmanta Qhelqasqapi nisqan juntʼakunanpaj: “Paypataqa mana uj tullullanpis pʼakisqachu kanqa”, nispa (Salmo 34:20).
Jinapis ujnin soldadoqa Jesús wañusqantañachus manachus yachananpaj, wajtannin chaynejta lanzawan tʼojserqa. “Chay ratopachataj yawarwan yakuwan llojsimorqa” (Juan 19:34). Ajinamanta Diosmanta Qhelqasqapi nisqan juntʼakorqa. Chaypi nerqa: “Rikonqanku, pitachus tʼojsina lanzawan tʼojserqanku, chayta”, nispa (Zacarías 12:10).
Jesusta wañuchisqankutaqa Arimatea llajtayoj Josepis rikullarqataj. Payqa “qhapaj runa” karqa, Juntapi sumaj runapaj qhawasqataj (Mateo 27:57). Chantapis Joseqa ‘kʼacha, cheqan runa’ karqa, Diospa Gobiernontataj suyakusharqa. Payqa mana imapipis yanaparqachu Jatun Juntamanta kajkuna Jesusta wañuchinankupaj yachachinakushajtinku. Chantapis Joseqa “Jesuspa yachachisqan karqa, judiosta manchachikuspataj mana pimanpis willarqachu Jesuspi creesqanta” (Lucas 23:50; Marcos 15:43; Juan 19:38). Jinapis Joseqa mana manchachikuspa Pilatomanta Jesuspa ayanta mañamorqa. Pilatotajrí soldadospa capitanninta taporqa Jesús wañupusqantañachus manachus. Wañupunña nejtinkutaj, Joseman nerqa ayata apakapunanta.
Chantá Joseqa sumaj lino telata rantimuytawan Jesuspa ayanta kʼaspimanta uraykucherqa. Chay telawan maytʼuykuspataj pʼampakunanpaj wakicherqa. Chantá “Nicodemopis jamullarqataj, pichus ñaupajta tuta jamuspa Jesusta watukorqa, chay” (Juan 19:39). Payqa mirrata aloestawan chajrusqata apamorqa pachaj librasta jina. Chaytaj kay tiempopi 72 libras kanman. Chantá judiospa costumbresninkuman jina, chay sumaj qʼapayniyoj qhorasta lino telasman churaykuytawan, Jesuspa ayanta apaspa maytʼuykorqanku pʼampanankupaj.
Chantá Joseqa paypa mosoj sepulturanman Jesuspa ayanta churaykorqa. Jatun rumita tanqaspataj atiykorqa. Tukuy chay imastataj usqhayllata ruwarqanku, niraj Samarikuna Pʼunchay qallarishajtin. Jesuspa ayanta wakichispataj, ichapis María Magdalenawan, sullkʼa Santiagoj maman Mariawan yanapakorqanku. Chantá paykunaqa, usqhayllata wasinkuman rispa “sumaj qʼapayniyoj qhorasta, perfumasqa aceitestawan wakicherqanku”. Chay imastataj, Samarikuna Pʼunchay pasasqantawan Jesuspa ayanman churamunanku karqa (Lucas 23:56).
Qʼayantintaj kuraj sacerdoteswan fariseoswan Pilatoman rispa nerqanku: “Señor, yuyarikuyku chay chʼauka runa kausashaspallaraj nisqanta: ‘Kinsa pʼunchaymanta kausarinpusaj’, nispa. Chayrayku kamachiy ari, kinsa kaj pʼunchaykama sepulturanta allinta qhawanankuta, ama yachachisqasnin jamuspa ayanta suwanankupaj. Chantá runasman ninkuman: ‘¡Wañusqas ukhumanta kausarinpun!’, nispa. Chay qhepa llullakusqankutaj chay ñaupajmanta nisqaqa aswan mana allin kanman”, nispa. Pilatotaj nerqa: “Soldadosta pusakuychej sepulturanta allinta qhawanankupaj”, nispa (Mateo 27:63-65).
Domingo paqarintaqa, laqhallaraj kashajtin María Magdalenawan, Santiagoj maman Mariawan, waj warmispiwan, sumaj qʼapayniyoj qhorasta Jesuspa sepulturanman aparqanku. Ñanpitaj ninakorqanku: “¿Pitaj sepulturaj punkunmanta rumita tanqaripuwasunri?”, nispa (Marcos 16:3). Chayaspataj rikorqanku terremoto pasasqanta. Diospa angelnin rumita tanqarparisqaña, guardiaspis ripusqankuña, sepulturataj chʼusajpacha kashasqa.
-