INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quechua (Bolivia)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONES
  • REUNIONES
  • bt cap. 21 págs. 188-196
  • “Pillapis mana salvakojtenqa, mana juchayojchu kasaj”

Kay videoqa mana kanchu.

Perdonariwayku, ima problemachá kan.

  • “Pillapis mana salvakojtenqa, mana juchayojchu kasaj”
  • ‘Diospa Gobiernonmanta allinta sutʼinchana’
  • Subtítulos
  • Kaykunapiwan tiyan
  • “Macedoniaman riporqa” (Hechos 20:1, 2)
  • “Wañuchinankupaj yachachinakusqanku” (Hechos 20:3, 4)
  • “May sonqochasqataj kasharqanku” (Hechos 20:5-12)
  • “Yachacherqaykichej tukuypa rikunanta, wasimanta wasi willaspa ima” (Hechos 20:13-24)
  • “Qankuna kikiykichejta allinta qhawakuychej, jinallataj tukuy oveja tropatapis” (Hechos 20:25-38)
  • “Parlallaypuni, amataj chʼinyakuychu”
    ‘Diospa Gobiernonmanta allinta sutʼinchana’
  • “Allinta sutʼinchaspa” karqa
    ‘Diospa Gobiernonmanta allinta sutʼinchana’
  • Jehová Diosmin Yanapawajninchejqa ama manchachikunachu
    Torremanta Qhawaj Jehová Diospa Gobiernonmanta willashan (Congregacionpaj) 2020
  • Diospa llaqtanpi ñawpaqman rinapaq pablojina ruwana
    Torremanta Qhawaq Jehová Diospa Reinonmanta willachkan 2008
Astawan qhaway
‘Diospa Gobiernonmanta allinta sutʼinchana’
bt cap. 21 págs. 188-196

CAPÍTULO 21

“Pillapis mana salvakojtenqa, mana juchayojchu kasaj”

Apóstol Pabloqa sonqo kʼajaywan willarqa, ancianostapis yuyaycharqa

Orqhosqa kashan Hechos 20:1-38 versiculosmanta

1-3. 1) ¿Imaynapitaj Eutico wañorqa? 2) ¿Imatataj Pablo ruwarqa Eutico wañusqantawan? 3) ¿Imatataj Pablomanta yachakunchej?

APÓSTOL Pabloqa Troas llajtapi uj wasej kinsa kaj pisonpi ashkha hermanoswan tantakorqa. Payqa chay chʼisillaña chay hermanoswan kanan karqa, ashkha imastataj paykunaman ninan karqa. Chayrayku ashkhata paykunawan parlarqa, ajinapitaj ñapis khuskan tutaña karqa. Kʼanchachinaspaj kʼanchasqankuwan, qʼosñinwan ima chay cuartoqa manchay qʼoñichá kasharqa. Chayrayku ventanapi chukusharqa chay joven puñurparerqa, kinsa kaj pisomantataj calle ladoman urmaykorqa. Pablo discursota qoshajtin puñurparej jovenqa Eutico sutikorqa.

2 Eutico urmaykusqantawan, Lucaschá chay rato rerqa payta yanapaj, imaraykuchus Lucasqa doctor karqa. Jinapis niña imata ruwayta aterqachu, Euticoqa wañusqaña kasharqa (Hech. 20:9). Chantá Pablo llojsiytawan chay jovenpa patanman siriykorqa, runasmantaj nerqa: “Ama llakikuychejchu, payqa kausakushan”, nispa. Arí, Pabloqa uj milagronejta Euticota kausaricherqa (Hech. 20:10).

3 Pablo Euticota kausarichisqanqa, rikuchiwanchej tʼukuna imasta Jehová espíritu santonwan ruwayta atisqanta. Pabloqa mana juchayojchu karqa Eutico ventanamanta urmaykuspa wañusqanmanta. Jinapis mana munarqachu chay accidente pasasqanrayku wakin hermanos manaña Jehovapi creenankuta. Pabloqa Euticota kausarichispa hermanosta sonqocharqa, tukuy sonqo willanallankupajpunitaj kallpacharqa. Apóstol Pabloqa yacharqa kausay may valorniyoj kasqanta. Chayrayku payqa kausayta may jatunpaj qhawaj. Chayta ruwasqanraykutaj uj kuti nerqa: “Pillapis mana salvakojtenqa, mana juchayojchu kasaj”, nispa (Hech. 20:26). Kunantaj yachakunachej imaynatachus Pablomanta yachakuy kausayta jatunpaj qhawanapaj yanapanawanchejta.

“Macedoniaman riporqa” (Hechos 20:1, 2)

4. ¿Imaynataj Pablota Efesopi rerqa?

4 20 capitulopi yachakorqanchej jina, Pablotaqa Efesopi willashajtin mana allinchu rerqa. Chay llajtamanta platerosqa Artemista runas yupaychanankupaj santosta ruwaj kanku, chayta vendespataj kausakoj kanku. Pablo willasqanta rikuspataj, chay platerosqa runasta chʼajwacherqanku, runastaj maytapuni Pablopaj phiñakorqanku. Chanta, ¿imatá Pablo ruwarqa? Biblia nin: “Chay chʼajwa chʼinyajtintaj, Pabloqa creejkunata wajyacherqa. Paykunata kallpachaytawantaj, ‘tinkunakama’ nispa Macedoniaman riporqa”, nispa (Hech. 20:1).

5, 6. 1) ¿Mashkha unaytataj Pablo Macedoniapi karqa? 2) ¿Imaynatataj Pablo Macedoniamanta hermanosta yanaparqa? 3) ¿Imaynatá Pablo hermanosta qhawaj?

5 Pabloqa Macedoniaman rishaspa, barco sayachina Troaspi uj tiempota qhepakorqa. Payqa suyasharqa chaypi Titowan tinkuyta. Titoqa Corintoman risqa (2 Cor. 2:12, 13). Tito mana chayayta atinanta reparaspataj, Macedoniaman riporqa. Pabloqa Macedoniapi uj watata jina “creejkunata mayta kallpacharqa” (Hech. 20:2).a Chantá Titoqa Macedoniapi Pablowan tinkorqa, willarqataj Corintomanta hermanosqa qhelqasqan cartata allinta japʼikusqankuta (2 Cor. 7:5-7). Chayrayku Pabloqa waj cartata paykunaman apacherqa, chay cartatataj Iskay kaj Corintios sutiwan rejsinchej.

6 Lucasqa apóstol Pablo Efesopi tiyakoj hermanosta waturikusqanmanta parlaspa, “kallpachaytawantaj”, “kallpacharqa” palabrasta oqharin. Chaypi reparanchej imaynatachus Pablo hermanosta qhawasqanta. Payqa mana fariseos jinachu wajkunamanta aswan sumaj kasqanta yuyakorqa, astawanpis Jehovaj ovejitasninta munakorqa. Hermanostaqa paywan llankʼaj compañerosninta jina qhawarqa (Juan 7:47-49; 1 Cor. 3:9). Pabloqa manapuni yuyakorqachu paykunamanta aswan sumaj kasqanta, paykunata kʼaminan kajtinpis (2 Cor. 2:4).

7. ¿Imatataj ancianos, congregacionesta waturej hermanospis Pablo jina ruwanku?

7 Kay tiempopeqa congregacionesmanta ancianos, congregacionesta waturej hermanospis, Pablo jina ruwanankupaj kallpachakunku. Uj hermanota chayri hermanata kʼaminanku kajtinpis, chayta ruwanku payta yanapayta munaspa. Paykunaqa kallpachakunku imaynachus sientekusqanta entiendenankupaj. Jueces jina kanankumantaqa tukuy atisqankuta ruwanku payta kallpachanankupaj. Ashkha watastaña congregacionesta waturispa llankʼaj hermano nin: “Casi tukuy hermanosninchejqa allin kajtapuni ruwayta munanku, jinapis kausayninkupi llakiykunapi rikukuspa sonqo pʼakisqas sientekunku, manchachikunku, nitaj yachankuchu imatachus ruwanankuta”, nispa. Ajina sientekoj hermanostataj ancianosqa mayta kallpachankuman (Heb. 12:12, 13).

MACEDONIAPI QHELQASQA CARTAS

Corintiosman iskay kaj carta. Chay cartapi willan Pablo Macedoniaman chayaspa Corintopi tiyakoj hermanosmanta llakisqa kashasqanta, jinapis Tito chayman chayajtin, Corintopi tiyakojkunamantataj sumaj imasta willajtin sonqon tiyaykusqanta. Chayta yachaytawan Pabloqa 55 wata chayta Corintiosman iskay kaj cartata qhelqarqa. Chay cartapitaj nin, payqa Macedoniallapipuni kashasqanta (2 Cor. 7:5-7; 9:2-4). Chay kutipi Pabloqa yanapata tantayta tukuchaytapuni munasharqa, Judeapi tiyakoj hermanosman apananpaj (2 Cor. 8:18-21). Chantapis Pabloqa llakisqa kasharqa Corintopi kaj congregacionpi wakin llulla apóstoles kasqankurayku, hermanostataj chʼaukiyashasqankurayku (2 Cor. 11:5, 13, 14).

Titoman carta. Yachakusqanman jina, kay cartatapis Macedoniallapitajsina Pablo qhelqarqa. Apóstol Pabloqa Romapi ñaupaj kutirayku preso kasqanmanta qhepaman, Creta churuman rerqa, 61 al 64 watas chayta. Chay churupitaj Titota saqerqa congregacionpi wakin problemasta allinchananpaj, ancianostataj churananpaj (Tito 1:5). Pabloqa Titoman cartanta apachispa nerqa Nicopolispi tinkunankuta. Mar Mediterráneo chaynejpeqa ashkha llajtas karqanku Nicópolis sutiyoj. Jinapis Pabloqa ichá parlasharqa Greciaj noroeste ladonpi kaj Nicopolismanta, imaraykuchus payqa chay qayllapi Diosmanta willasharqa, chay lugarmantapachataj Titoman qhelqarqa (Tito 3:12).

Timoteoman ñaupaj kaj carta. Chay cartataqa 61 al 64 watas chaynejllatataj qhelqarqa, nisunman Romapi ñaupaj kutirayku preso kasqanmanta qhepata, niraj Romapi iskay kutirayku preso kashaspa. Pabloqa cartaj qallariyninpi nin Timoteota nisqanta Efesopi qhepakunanta pay Macedoniaman rinankama (1 Tim. 1:3). Chayrayku nisunman, ichapis Pablo chay cartata Macedoniapi qhelqasqanta. Chay cartapitaj Pabloqa sumajta Timoteota yuyaychan, kallpachan, wakin kamachiykunata ima qon, imaynatachus wakin imasta congregacionpi allinchanamanta.

“Wañuchinankupaj yachachinakusqanku” (Hechos 20:3, 4)

8, 9. 1) ¿Imaraykutaj Pablo imatachus ruwasaj nisqanta mana ruwarqachu? 2) ¿Imaraykutaj judíos Pablota chejnikoj kanku?

8 Pabloqa Macedoniamanta Corintoman rerqa, chaypitaj kinsa killasta qhepakorqa.b Chantá payqa Cencreasman riyta yuyasharqa, chaymantataj uj barcoman wicharispa Siriaman riyta. Siriamantataj Jerusalenman riyta yuyasharqa. Payqa Macedoniapi tiyakoj hermanos qorqanku chay qolqeta apasharqa, Jerusalenpi tiyakoj hermanosta yanapananpaj (Hech. 24:17; Rom. 15:25, 26).c Jinapis Pabloqa mana yuyasqanman jina ruwayta aterqachu. ¿Imajtin? Imajtinchus “judiosqa wañuchinankupaj yachachinakusqanku” (Hech. 20:3).

9 Corintomanta judiosqa Pablota chejnikoj kanku. Paykunaqa yuyaj kanku Pablo Diospa contranpi oqharikusqanta. Apóstol Pablo Corintopi willashajtintaj, sinagogankupi kamachej Crispo cristianoman tukorqa (Hech. 18:7, 8; 1 Cor. 1:14). Waj kutipitaj, judiosqa Acaya provinciapi kamachej Galionman quejakoj rerqanku. Paykunaqa Pablota tumpaykorqanku leyesta pʼakisqanta nispa, jinapis Galionqa mana paykunata kasorqachu, chayraykutaj astawanraj phiñakorqanku (Hech. 18:12-17). Chantá judiosqa ichapis yacharqorqanku Pablo Cencreasman chayaspa barcota japʼinanta, manachayrí ichá yuyarqanku Pablo Cencreasman chayanantapuni. Chayraykutaj chaypi wañuchinankupaj yachachinakorqanku. Kunantaj yachakuna imatachus Pablo ruwasqanta.

10. ¿Pablo manchachikusqanraykuchu mana Cencreasman rerqa?

10 Pabloqa payta mana imapis pasananpaj, apasharqa chay qolqetapis hermanosman chayachinanpaj, Cencreasman rinanmantaqa Macedoniaman chakipi kuterqa. Ñaupa tiempopi chakipi reyqa peligroso kaj. Ñanpeqa ashkha suwas kayta yachaj, alojakunapaj lugarespis mana segurochu kaj. Jinapis Pabloqa yuyarqa chakipi rinan aswan allin kasqanta, imaraykuchus paytaqa ñanpi mana pipis wañuchinanpaj suyaykusharqachu, imaynatachus Cencreaspi suyaykusharqanku ajinata. Chantapis Pabloqa mana sapallanku kasharqa. Paywan khuska risharqanku Aristarco, Gayo, Segundo, Sópater, Timoteo, Tíquico, Trófimo ima (Hech. 20:3, 4).

11. 1) ¿Imatataj ruwanchej cuidakunanchejpaj? 2) ¿Imatá Jesusmanta yachakusunman?

11 Kunanpis cristianosqa Pablo jinallataj cuidakunchej willaypi kashaspa. Chayrayku wakin lugarespi predicashaspaqa, ashkha ukhupuni rinchej, chayri pillawanpis compañakunchej. Qhatiykachasqas kaspapis, sumajta cuidakullanchejtaj. Mana qhatiykachasqa kanapaj ni imata ruwayta atejtinchejpis, qhatiykachasqa kaspaqa, mana tukuypa rikunantachu wapu wapulla willanchej (Juan 15:20; 2 Tim. 3:12). Jesús imatachus ruwasqanmanta parlarina. Uj kuti, Jerusalenpi enemigosnin payta chʼanqaykunankupaj rumista oqharikushasqankuta rikuspa, Jesusqa “pakaykukorqa, templomantataj llojsiporqa” (Juan 8:59). Waj kutipitaj, judíos payta wañuchinankupaj yachachinakusqankuta yachaspa, Jesusqa “manaña tukuypa rikunantachu purej, astawanpis chʼinnejman riporqa” (Juan 11:54). Arí, Jesusqa payta imanarpanankuta reparaspa cuidakorqa, ajinamanta ima ruwaytachus Jehová qorqa chayta juntʼananpaj. Kunanpis cristianosqa ajinallatataj ruwanchej (Mat. 10:16).

PABLO YANAPATA APAN

33 watapi Pentecostés Fiesta kasqanmanta qhepata, Jerusalenpi tiyakoj hermanosqa mayta ñakʼarerqanku. Paykunaqa qhatiykachasqa karqanku, wakin imasninkuta wajkuna saquearqanku, yarqhay watastaj karqa. Ajinapi ashkha hermanosqa pisichikorqanku (Hech. 11:27–12:1; Heb. 10:32-34). Chayrayku 49 wata chayta, Jerusalenmanta ancianosqa Pablota mana judío kajkunaman willananpaj kachashaspa, nerqanku ‘wajchasmantapis’ yuyarikunanta. Chayrayku Pabloqa chay nisqankuman jina ruwarqa, pisichikoj hermanospajtaj yanapata tantayta qallarerqa (Gál. 2:10).

Pabloqa 55 watapi Corintomanta hermanosman nerqa: “Galaciapi kaj congregacionesman kamachisqayman jina ruwaychej. Sapa semanaj ñaupaj kaj pʼunchayninpi, sapa ujniykichej kapuyniykichejman jina mashkhallatapis tʼaqaychej. Ajinamanta chayamojtiy amaña tantanaykichejpaj. Noqataj chayamuspa, tukuy sonqo churasqaykichej qolqeta Jerusalenman apachisaj. Noqaqa chayta apachisaj pikunachus de confianza kasqankuta ninkichej cartaykichejpi chaykunawan”, nispa (1 Cor. 16:1-3). Chaymanta pisi tiemponmantaj, Corintiosman iskay kaj cartapi paykunata kallpacharqa yanapata tantasqankuta listollataña japʼinankupaj. Chantapis paykunaman nerqa Macedoniamanta hermanospis yanapata apachinallankutataj (2 Cor. 8:1–9:15).

Chantá 56 watapi, ashkha congregacionesmanta wakin hermanos paywan tantakorqanku chay yanapata apanankupaj. Ajinapi Pabloqa pusaj hermanoswan khuska viajarqa. Ashkha ukhu risqankuraykutaj, chay yanapata chayachiyta atillarqanku, chantapis yanapata imaynatachus rakʼirakusqanmanta ni pi sajrata parlanmanchu karqa Pablopaj (2 Cor. 8:20). Pabloqa chay yanapata apananrayku Jerusalenman rerqa (Rom. 15:25, 26). Aswan qhepamantaj kamachej Felixmanpis chayllatataj nerqa: “Jerusalenmanqa ashkha watasmanta kuterqani, qolqeta apaspa llajta masisniyta yanapanaypaj, Diosmantaj ofrendasta qonaypaj”, nispa (Hech. 24:17).

“May sonqochasqataj kasharqanku” (Hechos 20:5-12)

12, 13. 1) ¿Imaynataj hermanos kasharqanku Eutico kausarimojtin? 2) ¿Imata yachaytaj sonqochawanchej?

12 Pablowan compañerosninwanqa Macedonia jallpʼaspi khuska purerqanku. Paykunaqa ichapis uj tiempitota separakorqanku, “phishqa diasninmantaj” watejmanta ujchaykukullarqankutaj.d Lucas nerqa: “Troaspi tinkorqayku”, nispa (Hech. 20:6).e Chaypitaj Pabloqa Euticota kausaricherqa, kay capituloj qallariyninpi yachakorqanchej jina. ¿Imaynataj hermanos kasharqanku Euticota watejmanta kausashajta rikuspa? Biblia nin: “May sonqochasqataj kasharqanku”, nispa (Hech. 20:12).

13 Kay tiempopeqa manaña chay jina milagros kanchu. Jinapis pikunajtachus familiaresninku, amigosninku wañuporqa chaykunaqa, ‘may sonqochasqa kanku’ Biblia wañusqas kausarimunankumanta nisqanta yachakuspa (Juan 5:28, 29). Euticoqa wañuymanta kausarichisqa kaspapis watejmanta wañupullarqataj pantaj runa kasqanrayku (Rom. 6:23). Jinapis mosoj jallpʼapi kausarimojkunaqa wiñaypaj kausakonqanku. Pikunachus cielopi Jesuswan kamachimunankupaj kausarimojkunataj, ni jaykʼaj wañonqankuchu (1 Cor. 15:51-53). Ajllasqa cristianospis, ‘waj ovejasmanta’ kajkunapis, ‘may sonqochasqas kanku’ kausarimuy kananta yachaspa (Juan 10:16).

“Yachacherqaykichej tukuypa rikunanta, wasimanta wasi willaspa ima” (Hechos 20:13-24)

14. ¿Ima nerqataj Pablo Efesomanta ancianosman?

14 Pablowan compañerosninwanqa Troasmanta Asonman rerqanku, chaymantataj Mitileneman, Quiosman, Samosman, Miletoman ima. Pabloqa Jerusalenman Pentecostés Fiestapaj chayayta munarqa, chayrayku Efesota cheqanta pasaj barcopi rerqa. Jinapis payqa Efesopi tiyakoj ancianoswan parlayta munarqa, chayrayku paykunata nerqa Miletopi suyanankuta (Hech. 20:13-17). Paykunawan tinkuspataj Pablo nerqa: “Qankunaqa allinta yachankichej, Asia provinciaman chayamusqaymantapacha imaynatachus qankuna ukhupi kausakusqayta. Noqaqa esclavo jina waqan waqan kʼumuykukoj sonqowan Señorta sirverqani, ñakʼarerqanitaj judíos wañuchiyta munawasqankurayku. Manataj imatapis pakarqaykichejchu, astawanpis qankunapaj imachus allin kasqanta willarqaykichej. Chantapis yachacherqaykichej tukuypa rikunanta, wasimanta wasi willaspa ima. Chantapis allinta sutʼincharqani judiosman, griegosmanpis, juchasninkumanta pesachikuspa Diosman kutirikunankuta, Señorninchej Jesuspitaj creenankuta”, nispa (Hech. 20:18-21).

15. ¿Imaraykutaj wasimanta wasi astawan willanchej?

15 Kay tiempopipis imaymanasmanta runasman willallanchejtaj. Pablo jinallataj tukuy atisqanchejta ruwanchej maypichus runas kashanku chayman willaj rinapaj. Chayrayku willanchej maypichus autos sayanku chaypi, ima callestachus ashkha runas purinku chaypi, negociospi ima. Jinapis Jehovaj testigosnenqa astawan wasimanta wasi willanchej. ¿Imajtin? Imajtinchus ajinamanta sapa kuti tukuy runas uyariyta atinku Diospa Gobiernonmanta sumaj willaykunata. Ajinata willasqanchejpitaj rikukun Jehová tukuyta uj rejllata qhawasqan. Chantapis wasimanta wasi willaspa allin sonqoyoj runasta tarinchej, paykunatataj yanapaykurinchej. Wasimanta wasi willayqa noqanchejtapis yanapawanchej, imajtinchus creeyninchejta sinchʼiyachin, aguantanapajtaj yanapawanchej. Arí, “tukuypa rikunanta, wasimanta wasi” willasqanchejqa rikuchin cheqa cristianospuni kasqanchejta.

16, 17. 1) ¿Imaraykutaj ninchej Pablo wapu kasqanta? 2) ¿Imaynatá Pablo jina ruwanchej?

16 Bibliaqa niwanchej Pablo Efesomanta ancianoswan parlallasqantapuni, paykunaman nerqa mana yachasqanta imachus paywan Jerusalenpi kananta. Jinapis paykunata nillarqataj: “Kausayniytaqa mana valorniyojpajchu qhawani, astawanpis imatachus ruwayta munasqayta juntʼayta munani, jinallataj Señor Jesusmanta japʼisqay ruwanatapis juntʼayta munani. Chay ruwaytaj kashan Diospa jatun khuyakuyninmanta sumaj willaykunata allinta sutʼinchanay”, nispa (Hech. 20:24). Pabloqa mana manchachikoj wapu runa karqa. Payqa sinchʼi qhatiykachasqa kaspapis, onqosqa kaspapis imatachus Dios ruwananta munarqa chayta juntʼarqa.

17 Kay tiempomanta cristianospis imaymana llakiykunapi rikukullanchejtaj. Wakenqa maypichus Jehovaj testigosnin prohibisqa kashanchej chaypi tiyakunchej, qhatiykachasqastaj kanchej, wakintaj onqosqas kasqanchejrayku pisi kallpitayoj kanchej, wakintaj llakiywan onqonchej. Jovencitosllaraj, sipasitasllaraj kajkunatataj compañerosninku tanqanku mana allin imasta ruwanankupaj. Imapi rikukuspapis Jehovaj testigosnenqa Pablo jina wapus kanchej, nitaj manchachikunchejchu. Chayrayku ima jarkʼay kajtinpis, mana manchachikuspa ‘sumaj willaykunata allinta sutʼinchanchej’.

“Qankuna kikiykichejta allinta qhawakuychej, jinallataj tukuy oveja tropatapis” (Hechos 20:25-38)

18. 1) ¿Imaraykutaj Pablo nerqa pillapis mana salvakojtin, mana juchayojchu kananta? 2) ¿Imaynatataj Efesomanta ancianos Pablo jina ruwananku karqa?

18 Pabloqa Efesomanta ancianoswan tantakorqa chay kutipi, paykunaman sumaj yuyaychaykunata qorqa, yuyaricherqataj imaynatachus pay congregacionesta qhawasqanta. Ñaupajtaqa paykunaman nerqa ichapis niña payta rikunankuta. Chaymantataj nerqa: “Pillapis mana salvakojtenqa, mana juchayojchu kasaj. Imaraykuchus ni imata pakaspa Diospa tukuy munayninta willarqaykichej”, nispa. Chanta, ¿imatataj paykunapis Pablo jina ruwankuman karqa mana pipis salvakojtin, mana juchayojchu kanankupaj? Pablo nerqa: “Qankuna kikiykichejta allinta qhawakuychej, jinallataj tukuy oveja tropatapis. Espíritu santoqa chay tropa ukhupi qankunata ancianos kanaykichejpaj churasorqachej, Diospa congregacionninta michinaykichejpaj, mayqentachus Wawanpa yawarninwan ranterqa chayta”, nispa (Hech. 20:26-28). Paykunamantaj nerqa tropamanqa “phiña atojkuna” yaykumunankuta, “cheqa kajta qʼewispa creejkunata paykunaj qhepankuta pusanankupaj”. Chayrayku, ¿imatá ruwananku karqa ancianos? Pabloqa sutʼinta paykunaman nerqa: “Rijchʼarisqallapuni kaychej, yuyarikuychejtaj imaynatachus kinsa wata juntʼata tuta pʼunchay, waqan waqantaj sapa ujniykichejta mana saykʼuspa yuyaychasqaymanta”, nispa (Hech. 20:29-31).

19. 1) 98 wata chayta, ¿imataj rikhurerqa? 2) Jesús wañupusqanmanta 200 chanta 300 watasninman jina, ¿imastaj karqa?

19 Chay ‘phiña atojkunaqa’ 98 wata chayta rikhurerqanku. Chaypacha apóstol Juan qhelqarqa: “Kunanpis ashkha anticristosña rikhurimunku [...]. Paykunaqa noqanchej ukhumanta llojserqanku, nitaj noqanchej jinachu karqanku. Sichus noqanchej jina kankuman karqa chayqa, noqanchejwan khuska kashankuman karqa”, nispa (1 Juan 2:18, 19). Jesús wañupusqanmanta 200 watasninman jina, Diospa contranpi oqharikoj ancianosqa may sumaj kasqankuta yuyakorqanku, congregacionpi kajkunamanta aswan patapitaj kasqankuta. Jesús wañupusqanmanta 300 watasninman jinataj, Romata kamachej Constantinoqa tukuy runaspa ñaupaqenpi llulla cristianosta cristiana religionta jina reconocerqa. Chay llulla religionta ñaupajman apajkunaqa, Diospa contranpi oqharikuspa “cheqa kajta qʼewispa” parlarqanku. Paykunaqa Bibliaj yachachiykunasninta Diospi mana creejkunaj creenciasninkuwan costumbresninkuwan ima chajruykorqanku. Ajinamanta chay creenciasta, chay costumbrestapis Dios allinpaj qhawasqanta runas yuyanankupaj. Kunankamapis llulla religionesqa chay costumbresta ruwashallankupuni, chay llulla imastapis yachachishallankupuni.

20, 21. 1) ¿Imastataj Pablo ruwarqa hermanosrayku? 2) ¿Imaynatataj kay tiempomanta ancianos Pablo jina ruwanku?

20 Congregacionpi rikhurerqanku chay ‘phiña atojkunaqa’ hermanosmanta aprovechakorqanku. Pablotajrí ni imaynapi paykunaman rijchʼakorqachu. Astawanpis payqa kausakunanpaj llankʼarqa, ajinamanta hermanosmanta mana imatapis mañakunanpaj. Payqa ni jaykʼaj suyarqachu hermanos payman qolqeta qonankuta paykunata yanapasqanrayku. Chantapis Pabloqa Efesomanta ancianosta kallpacharqa pay jinallataj ruwanankupaj. Pay nerqa: “Tukuy ruwasqaywan rikucherqaykichej, imaynatachus pisi kallpayojkunata yanapanaykichej kasqanta. Señor Jesuspa nisqantapis yuyarikunaykichej tiyan, pay nerqa: ‘Aswan kusisqa kanchej wajman qorispa, qorichikunamanta nisqaqa’, nispa” (Hech. 20:35).

21 Kay tiempopipis ancianosqa, Pablo jinallataj congregacionmanta hermanosrayku ashkhata llankʼanku. Paykunaqa yachanku Diosninchej paykunata churasqanta ‘congregacionninta michinankupaj’. Chayraykutaj mana suyankuchu hermanos imatapis paykunaman qonankuta. Congregacionmanta ancianosqa mana llulla religionta kamachejkuna jinachu kanku, pikunachus iglesiankuman rejkunamanta qhapajyanankupaj qolqellata orqhonku chaykuna jina. Congregación ukhupeqa mana kananchu tiyan wajkunawan ‘jatunchachikuyta munajkuna’, nillataj jatunchakojkunapis. Imaraykuchus jatunchachikuyta munajkuna, umata oqharejkunapis kʼumuykachachisqa kanqanku (Pro. 11:2; 25:27).

Pablowan compañerosninwan uj barcoman wicharishanku. Efesomanta ancianostaj Pablota munakuywan abrazaykushanku, waqarikushankutaj.

“Tukuyninku mayta waqarikorqanku” (Hechos 20:37).

22. ¿Imaraykutaj Efesomanta ancianos Pablota mayta munakoj kanku?

22 Pabloqa sonqomantapacha hermanosta munakoj, chayraykutaj hermanospis payta munakullajtaj kanku. Efesomanta ancianostaj Pablomanta despedikushaspa “tukuyninku mayta waqarikorqanku, Pablota abrazaykuspataj muchʼaykorqanku” (Hech. 20:37, 38). Noqanchejpis may jatunpaj qhawanchej, maytataj munakunchej Pablo jina ruwaj hermanosta. Paykunaqa tiemponkumanta, kapuyninkumanta, kallpankumanta qonku Jehovaj ovejitasninta cuidanankupaj. Pablomantaqa maytapuni yachakusunman. Payqa kayta nispa kajllata parlasharqa: “Pillapis mana salvakojtenqa, mana juchayojchu kasaj”, nispa (Hech. 20:26).

a 190 paginapi “Macedoniapi qhelqasqa cartas” nisqa recuadrota leeriy.

b Chaypachasina Pabloqa Romanosman cartanta qhelqarqa.

c “Pablo yanapata apan” nisqa recuadrota leeriy.

d Ñaupaj kutipi Filiposmanta barcopi rispa iskay diallapi Troasman chayarqanku (Hech. 16:11). Kay kutipitajrí ichapis wayramusqanrayku phishqa diaspi chayarqanku.

e Hechos 20:5, 6 versiculospi Lucasqa watejmanta paymantawan parlallantaj. Chaytaj niyta munan Pablo, Lucaswan Filipospi tinkusqanta, maypichus payta saqerqa chaypi. Chaymantataj khuska Troaskama rerqanku (Hech. 16:10-17, 40).

    Quechuapi publicaciones (2004-2026)
    Wisqʼanapaj
    Yaykunapaj
    • Quechua (Bolivia)
    • Wajman apachinapaj
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Yaykunapaj
    Wajman apachinapaj