¡RIJCHʼARISQALLAPUNI KAY!
Ucraniapi guerraman religiones satʼikusqankumanta | ¿Imatá Biblia nin?
Ucraniapi guerra kasqanmanta imatachus religionta kamachejkuna nisqankuta qhawarina.
EUobserver nisqa periódico, 7 de marzo de 2022 fechapi nerqa: “Rusiamanta Iglesia ortodoxata kamachej patriarca Kirillqa, mana imatapis ninchu Rusiamanta soldados Ucraniawan maqanakoj risqankumanta. [...] Paypa iglesianmanta kajkunaqa Ucraniamanta llulla imasta parlarqanku. Chaymanta valekuspataj [Rusiamanta Kamachej] Putin chay guerrata ruwasqan allillan kasqanta nerqa”, nispa.
AP News nisqa periódico, 8 de marzo de 2022 fechapi nerqa: “Patriarca Kirillqa [...] suyunmanta soldados Ucraniawan maqanakoj risqankuta allillanpaj qhawasqanta nerqa. Nillarqataj chayta ruwaspa juchata chinkachishasqankuta”, nispa.
The Jerusalem Post nisqa periódico, 16 de marzo de 2022 fechapi nerqa: “Ucraniamanta Iglesia ortodoxata kamachej metropolitano Epifanio I de Kiev nisqaqa, llajtanmanta soldadosta lunes día bendicerqa ‘Rusiamanta soldadoswan maqanakamunankupaj’. […] Chantapis nillarqataj Rusiamanta soldadosta wañucheyqa mana juchachu kasqanta”, nispa.
Consejo de Iglesias y Organizaciones Religiosas de Ucraniaa nisqamanta, 24 de febrero de 2022 fechapi nerqanku: “Noqaykoqa Ucrania suyuykumanta soldadosta, pikunachus maqanakupi yanapashawayku chaykunatapis apoyayku. Paykunata bendeciyku enemigosniykumanta jarkʼanawaykupaj. Paykunaraykutaj orashayku”, nispa.
¿Ima niwajtaj qan? ¿Allinchu kanman Cristopi creej iglesias religionninkumanta kajkunata guerraman rinankupaj tanqananku? ¿Imatá Biblia nin chaymanta?
Religiones guerraman satʼikusqankumanta
Unaymantapachapis ashkha iglesiasqa ninku allin kausayta maskʼashasqankuta. Chayrayku paykunaqa ninku guerraman riyqa mana juchachu kasqanta, rinanchejpuni kasqanta ima. Jehovaj testigosnenqa unaymantapachaña sutʼiman orqhonku chayta ruwayqa mana allinchu kasqanta. Wakin publicacionesninchejpi imatachus chaymanta nikusqanta qhawarina:
“Las cruzadas: ‘trágica ilusión’” nisqa yachaqanapi sutʼinchakorqa, Iglesia católica romana nisqamanta kajkunaqa Diospa sutinpi, Cristoj sutinpi maqanakushasqankuta nispalla ashkha runasta wañuchisqankuta.
“La Iglesia Católica y África” nisqa yachaqanapi sutʼinchakorqa, aylluspura mana maqanakunankupaj, mana wañuchinankunankupaj ima, religiones mana jarkʼayta atisqankuta.
“¿Tiene la culpa la religión?”, “El papel de la religión en las guerras”, “La religión toma partido” nisqa yachaqanaspi sutʼinchakorqa, ashkha guerraspi catolicospura, ortodoxospura, protestantespura maqanakusqankuta.
¿Religiones guerrasta apoyanankuchu kanman?
Jesusqa nerqa: “Runa masiykita munakunayki tiyan qan kikiykita jina”, nispa (Mateo 22:39). “Enemigosniykichejtaqa munakullaychejpuni”, nispa (Mateo 5:44-47).
Kaypi tʼukuriy: Wakin iglesiasqa ninku Jesús kamachisqanman jina runa masinchejta munakunata. Chayta nishaspa, ¿allinchu kanman iglesiankumanta kajkunata guerraman rinankupaj tanqananku? Chayta yachanaykipaj “Los cristianos verdaderos y la guerra”, “¿Es posible amar a un enemigo?” nisqa yachaqanasta leeriy.
Jesusqa nerqa: “Gobiernoyqa mana kay mundomantachu. Gobiernoychus kay mundomanta kanman chayqa, kamachisneyqa maqanakunkuman karqa, ama [...] jaywaykusqa kanaypaj”, nispa (Juan 18:36). “Espadata oqharejkunaqa, espadallawantaj wañuchisqa kanqanku”, nispa (Mateo 26:47-52).
Kaypi tʼukuriy: Sichus Jesuspa discipulosnin payta jarkʼanankupaj mana maqanakunankuchu karqa chayqa, ¿allinchu kanman waj imasrayku maqanakunanku? Ñaupa cristianosqa Jesús jina ruwarqanku, Jesuspa yachachisqanman jinataj kausakorqanku. Chaymanta astawan yachanaykipaj, “El cristianismo y la guerra: ¿son compatibles?” nisqa yachaqanata leeriy.
¿Imataj kanqa guerraman satʼikoj religioneswan?
Bibliaqa sutʼinchan, Jesuspa yachachisqanta mana kasukoj religionesta Dios qhesachasqanta. Imaraykuchus paykunaqa simillankuwan Jesusta kasukusqankuta ninku (Mateo 7:21-23; Tito 1:16).
Apocalipsis libroqa rikuchin, chay religiones juchayoj kasqankuta “jallpʼapi wañuchisqa karqanku chay tukuyninkoj” yawarninmanta (Apocalipsis 18:21, 24). Imaraykuchus chayta nisqanchejta yachanaykipaj “¿Qué es Babilonia la Grande?” nisqa yachaqanata leeriy.
Jesusqa nerqa sajra imasta ruwaj religionesta Dios chinkachinanta, imaynatachus “mana allinta poqoj sachʼasqa kʼutusqa kanku, ninamantaj wijchʼusqa” ajinata (Mateo 7:15-20). Imaynachus chay kananta yachanaykipaj “¡Se acerca el fin de la religión falsa!” nisqa yachaqanata leeriy.
Maymantachus fotos orqhokusqan, lloqʼemanta pañaman: Photo by Sefa Karacan/Anadolu Agency/Getty Images; Maxym Marusenko/NurPhoto via Getty Images
a Kay organizacionpi 15 iglesias kanku. Chaykunamanta wakenqa kanku: Iglesia ortodoxa, Iglesia católica romana, Iglesia católica griega, iglesias protestantes , iglesias evangélicas, judíos nisqa, musulmanes nisqa grupos ima.